|
2001
|
|
|
Gaur egun soldatapekoen %31, 6ri eragiten dio. Aldi
|
baterako
kontratuetan, lana amaitzen denerako, 8 eguneko ezartzen du lanean egindako urte bakoitzeko. Orain artean ez zegoen horrelako ordainik, baina sindikatuek, gutxienez, 12 egunekoa izan zedila eskatzen zuten.
|
|
|
Orain artean ez zegoen horrelako ordainik, baina sindikatuek, gutxienez, 12 egunekoa izan zedila eskatzen zuten. Bestalde, aldi
|
baterako
kontratuen orain arteko 13,5 hilabeteko gehienezko epea 12 hilabetera murrizten da, eta enpresaburuak kontratu finkoetan sortzen diren hutsuneen berri eman die aldi baterako langileei.
|
|
|
ELAren ikuspegitik erreforma hau" enpresaburuentzako oparia da eta langileen eskubideen murriztailea". Elorrietaren sindikatuak dionez, erreformak aldi
|
baterako
kontratuen ereduei eragiten die eta lanetik kanporatzea merkeago bihurtzen du kontratu mugagabeen eredu berriak sortuz, gainera, Alderdi Popularraren Gobernuak, gerora, murriztu egingo ditu pentsioak eta langabeziarengatiko laguntzak nahiz negoziaketarako egiturak. Horregatik guztiagatik, beharrezkotzat jotzen du estatu mailako greba, eta prest zegoen grebaren edukiak eta jardueraren zehaztasunak CCOO eta UGTrekin negoziatzeko.
|
|
|
Espainiako Gobernuak ezarritako lan erreforma gauzatu aurretik, patronalaren eta CCOO eta UGT sindikatuen arteko negoziaketak egon ziren, baina azkenerako hautsi egin ziren. Gobernuak ezarritako neurriek indarrean jartzen dituzten eredu berrietan oinarrituz, kolektibo gehiagorekin sina daiteke enplegu sustapenerako kontratu finkoa (kanporatzeagatik urteko 33 eguneko), zertxobait garestitu egiten dira aldi
|
baterako
kontratuak, lanean aritutako urte bakoitzeko 8 eguneko ezartzen delako, eta malgutasun handiagoa ezartzen da lanaldi partzialeko kontratuan.
|
|
|
1993\. urteaz geroztik etengabean egin du gora aldi
|
baterako
kontratuak erabiltzeko joerak, eta gaur egun soldatapeko langileen %29, 5i eragiten dio; ehuneko hiru puntu igoz azken zazpi urteotan. Araban dago kopuru txikiena:
|
|
|
%16, 8 Gipuzkoan eta Bizkaian, berriz, %31tik gorakoa da. Bestalde, Gipuzkoan, 1993 urtean aldi
|
baterako
kontratuen kopurua %21ekoa izanik, 1997ra bitartean bikoiztu egin zen, eta %43ra iritsi zen, nahiz eta gero, ziurrenik 1997ko lan arloko erreforma ezarri izanaren ondorioz, berriro behera egin zuen.
|
|
|
Eskualdeka, mugarik gabeko kontratuen kopuru handiena, %70etik gorakoa, Gorbeia inguruneak, Plentzia Mungiak eta Arratia Ibaizabalek dute. Eta, bestalde, aldi
|
baterako
kontratuen presentzia nabarmenena Arabako bailaretan, Arabako mendialdean, Gernika Bermeon eta Markina Ondarroan kokatzen da; hain zuzen ere, nekazaritza eta arrantza arloko jarduerek garrantzi handia duten eskualdeetan. Kontraturik gabeko soldatapeko emakumeen kopurua (%12) sei aldiz handiagoa da gizonezkoena baino (%2).
|
|
|
Soldatapeko hiru langiletik batek aldi
|
baterako
kontratua dauka, eta emakumearen kasuan are nabarmenagoa da. Emakumeen langabezi tasak gizonenak baino altuagoa izaten jarraitzen du; hala ere, zenbait kasu eta sektoretan gizonezkoengan baino txikiagoa da emakumezko langabezi tasa.
|
|
|
ALDI
|
BATERAKO
KONTRATUAK EMAKUMEENTZAT.
|
|
|
Azterketa horren arabera, 1987tik 2000ra bitartean, bikoiztu egin da aldi
|
baterako
kontratuen batez bestekoa, eta soldatapean daudenen %16 izatetik %32 izatera igaro da. Gizonezkoak geroz eta gutxiago dira aldi baterako kontratuekin, eta, aldiz, emakumeak geroz eta gehiago.
|
|
|
Azterketa horren arabera, 1987tik 2000ra bitartean, bikoiztu egin da aldi baterako kontratuen batez bestekoa, eta soldatapean daudenen %16 izatetik %32 izatera igaro da. Gizonezkoak geroz eta gutxiago dira aldi
|
baterako
kontratuekin, eta, aldiz, emakumeak geroz eta gehiago. Aldi baterakotasun hori gutxitu egin da 16 urtetik 24 urtera bitartekoen artean, eta goraka doa 25etik 54ra bitartekoen artean.
|
|
|
Aldi baterakotasun hori gutxitu egin da 16 urtetik 24 urtera bitartekoen artean, eta goraka doa 25etik 54ra bitartekoen artean. EAEn nahiz Espainiako Estatuan bikoiztu egin da aldi
|
baterako
kontratuen batez bestekoa, eta hiru langiletik bat honelako kontratuarekin ari da. Kontratu mota honekin lanean ari direnen artean, gaur egun, gehienak gizonezkoak dira, baina geroz eta gehiago nabari da kontratu mota hori emakumeen kontrataziorako erabiltzeko joera.
|
|
|
Eta lanaren izaera prekarioak arrazoia eman besterik ez die egiten gurasoen etxea uztera ausartzen ez diren neska mutilei: aldi
|
baterako
kontratu gehienak gazteei egiten zaizkie eta lanean etorkizun argiagoa izan nahi dute gazteek etxebizitza erosteak sortzen duen milioien morrontzan erori aurretik.
|
|
2002
|
|
|
Lan sustapenerako aldi
|
baterako
kontratua 1984an sartu zen indarrean, eta1997 arte egon da indarrean. Kontratu mota horrek, eta hauxe da honen ezaugarrinagusia?
|
|
|
Aldi
|
baterako
kontratuen sustapen politika horrek, enpresetan, aldikotasun kultura, sartzea eta errotu izana ekarri du.
|
|
|
1997an, enplegu sustapenerako aldi
|
baterako
kontratuak kendu eta enplegu sustapenerako mugagabeko kontratua sortu zen. Kontratu berri honen xedea, itxura denez, aldikotasuna murriztea eta mugagabeko kontratazioa sustatzea da, etahori lortzeko aukeratu zen bidea iraizpen kostuak murriztea izan zen (ohiko mugagabeko kontratuak baino iraizpen kostu baxuagoak jarriz).
|
|
|
2002ko Aurrekontuen Akonpainamendu Legea izan da Gobernuak aukeratu duen bidea gizarte prestazio batzuk kontrolatzeko neurri berriak sartzeko, iruzur kasu oso zehatzak saihesteko. Garrantzitsuena aldi
|
baterako
kontratuak irauten duen bitartean LEIn (gaixotasunagatiko bajan) sartzen diren langileei dagokie. Hemendik aurrera, ezin izango dituzte langabezia prestazioak aldi baterako ezintasuneko prestazioei gehitu, lan alta eman ondoren.
|
|
|
Hemendik aurrera, ezin izango dituzte langabezia prestazioak aldi baterako ezintasuneko prestazioei gehitu, lan alta eman ondoren. Espainian aldi
|
baterako
kontratuen tasa oso handia denez —soldatapeko biztanleen %32—, formula hori iruzur iturri garrantzitsu bihurtu zen azken urteotan, Gobernuaren ekimenetik ondoriozta daitekeenez, nahiz eta zenbait iturrik, hala nola UGT sindikatuak, uste duten ez dela hain ohikoa. Orain arte, iruzur prozedura hau zen:
|
|
|
Orduan, Enplegu Institutu Nazionalaren (INEM) prestazioak kobratzen zituen, hala zegozkion kasuetan. Ordutik aurrera, laneko baja hartzen duen aldi
|
baterako
kontratua duen edozein langilek dagokion prestazioa jasotzen jarraituko du hura iraungitzen denean, baina langabeziagatik legokiokeen zenbateko berean, alta eman arte. Hortik aurrera, eskubidea duten denboragatik kobratuko dute langabezia, baina deskontatu egingo zaie kontratua amaitu eta gaixotasunaren amaiera arteko aldia.
|
|
|
Lan Sailak iruzurrezko aldi
|
baterako
kontratuak hauteman ditu ikuskatutako enpresen erdietan
|
|
|
Lan Ministerioak emandako datuen arabera, Gizarte Segurantzak eta Lan Ikuskaritzak iruzurrezko aldi
|
baterako
kontratuak aurkitu zituzten eragiketa berezi baten barruan ikertu zituzten enpresen erdietan. Eragiketa horrek 5.500 sinadurei eragin zien, eta, azkenean, enpresa arau hausleei 1,21 milioi euroko (201,6 milioi pezeta) aktak ireki zitzaizkien.
|
|
|
Eragiketa horrek 5.500 sinadurei eragin zien, eta, azkenean, enpresa arau hausleei 1,21 milioi euroko (201,6 milioi pezeta) aktak ireki zitzaizkien. Eragiketa horretan, Enpleguaren Institutu Nazionalaren (INEM) laguntza izan zuen, eta haren helburua zen lan harreman mugagabeak, luzapenak eta berritzeak barne, estaltzen zituzten aldi
|
baterako
kontratu irregularrak detektatzea, soldatapekoei kalte eta prekarietatea eraginez. Ikuskatzaileek 13.238 kontratu aztertu zituzten, eta 2.672 arau hauste atzeman zituzten.
|
|
|
Bisitak aldez aurretik hautatutako enpresa multzo batean egin ziren, eta enpresa horien jokaerak “kontratatzeko orduan arau hauste bat zegoela pentsarazten zuen”. Batez ere, bi urte baino gutxiagoan lan bererako langile berari elkarren segidan egindako aldi
|
baterako
kontratuen kateamendua zaindu zen, bai eta behin behineko kontratuen luzapenaren gehiegizko erabilera ere. Lan Ministerioaren arabera, praktika horiek aldi baterako kontratua iruzurrez erabiltzeko zantzuak dira, eta laneko arau hauste larria eragin dezakete, Laneko Arau hauste eta Zehapenei buruzko Legean jasoa.
|
|
|
Batez ere, bi urte baino gutxiagoan lan bererako langile berari elkarren segidan egindako aldi baterako kontratuen kateamendua zaindu zen, bai eta behin behineko kontratuen luzapenaren gehiegizko erabilera ere. Lan Ministerioaren arabera, praktika horiek aldi
|
baterako
kontratua iruzurrez erabiltzeko zantzuak dira, eta laneko arau hauste larria eragin dezakete, Laneko Arau hauste eta Zehapenei buruzko Legean jasoa. Ikuskaritzak berekin ekarri zuen kontratuak eta haien ezaugarriak aztertzea, lanpostua aztertzea, langileak betetzen dituen eginkizunak aztertzea, eta kontratuaren modalitatea aukeratzerakoan alegatutako arrazoia egiaztatzea.
|
|
2004
|
|
|
Horren guztiaren isla da kooperatibak dauden bailaretako egoera sozioekonomikoa: langabezia tasak EuskalHerriko apalenetakoak dira, eta aldi
|
baterako
kontratuak izugarri ugaritu direnarren, bada oraindik, baldintza oneko, lan eskaintza zabala; biztanleko errentakoso gora egin du azkeneko urteetan, Europako batez bestekoa gaindituz, eta horrezgain, errentaren banaketan Euskadiko desberdintasun txikienak dituzten guneakdira10.
|
|
|
Bestalde, MMAren Batzarrak Errefortzuko Medikuei buruzko Lan Taldearen ondorioak aztertu zituen, eta ondorio hau atera zuen: “ezin dira mantendu, laguntzaren kalitateari kalte egiten diolako, enpleguaren baldintza eskasak, aldi
|
baterako
kontratuak, lanaldi maratoilarrak araudi orotatik kanpo, kalitate eta segurtasun eskakizunak bete gabe, eta urtean 4.000 ordu pilatzen dira”. Asanbladak onartu egin zituen kexa horiek, “gizarte eskubideak eta ordainsariak ez direla betetzen” salatzearekin batera, “argi eta garbi nahikoak eta iraingarriak direla errefortzuko osasun profesionalentzat”, eta autonomia erkidegoetako osasun sailei eta Osasun Ministerioari jakinaraziko zaizkie, baita profesionalei eta gizarteari ere.
|
|
2005
|
|
|
Kontratu horietatik 278.343 (hots, %90, 9), aldi baterakoak izan dira (2004ko aldi bereko portzentajearen antzekoa, orduan %91, 1 izan zen eta). Aldi baterako kontratazioan jazotzen den lege iruzur itzela agerikoa da oraindik orain, legez justifika litekeen arrazoirik gabe egiten baitira aldi
|
baterako
kontratuak.
|
|
|
Hona beste ideia batzuk: behin behineko kontratuak finko izan daitezen eskatzea; atal sindikalek aldi
|
baterako
kontratuak gertutik jarraitu eta zaintzea, arau hausterik gertatzen den ikusteko; muga zorrotzak ezartzea aldi baterako kontratazioari; ezkutuko ekonomia eta gezurrezko autonomoak kentzea; ABLEak baztertzea; lanaldi partzialeko kontratuari (ia beti ezarria) aurka egitea…
|
|
2006
|
|
|
Omar Minguillón UGTko ordezkariak esan zuen joan den ostiralean “inprobisatutako” ekintzarekin langileek “AENAren erabakia errefusatu” nahi zutela, “2.500 pertsonen lanpostuak arriskuan jar zitzakeela”. Bestalde, CGT Marco Arenas eko ordezkariak azaldu zuen Iberiako lurreko langileen “lan baldintzak errespetatzeko” konpromisoa hartu arren, aldi
|
baterako
kontratuak dituzten pertsonen etorkizunaz beldur dela. Gertaerak baino astebete geroago, CCOO sindikatuek, UGTk eta USO sindikatuak jakinarazpen bateratu bat egin dute, eta, bertan, “barkatzeko” eskatu diete aireportuko erabiltzaileei, uztailaren 28ko grebagatik “izan dituzten eragozpenengatik”, eta “langileen berezko erantzunaz” hitz egin dute.
|
|
|
Ferrerok onartzen du langile horien kualifikazio eta prestakuntza eskaseko arazoa dagoela, baina ohartarazi du horrek ostalaritzak eta jatetxeak gero eta gehiago pairatzen duten gaitzari erantzuten diola: “bide” sektoreak dira, aldi
|
baterako
kontratuak dituzten 1.600.000 pertsonetatik %40k dituzte, batez ere gazteek eta etorkinek. Atzerritarrek lanpostuen %20 betetzen dute, eta Ferreroren arabera, horrek ez du inolako zerikusirik izan eskupekoen erorketarekin.
|
|
2007
|
|
|
Lan erreformekin, Espainiako Estatua dagoeneko ari da kaleratzeak merkeagotzen. Areago, mugagabe bihurtzen diren aldi
|
baterako
kontratuak, diru-laguntza jasotzeaz gain, askoz ere merkeagoak dira kaleratzerako unean. Horrela enpresaburuei bi aldiz egiten zaie mesede:
|
|
|
3 Kaleratzearen edo aldi
|
baterako
kontratuak suntsiaraztearen aurka egikaritutako akzioa iraungiko da kaleratzea eta suntsiaraztea gertatu eta hurrengo hogei egunetan. Egunak baliodunak izango dira, eta iraungitze epea ondore guztietarako izango da.
|
|
|
a) Neurri hori lotu zaie hitzarmen kolektiboan ezarri eta enplegu politikarekin bat datozen xedeei, hala nola, enplegu egonkortasuna hobetzeari, aldi
|
baterako
kontratuak mugagabeko bihurtzeari, enplegua eusteari, langile berriak kontratatzeari edo enplegu kalitatearentzat mesedegarri den beste edozein xederi.
|
|
|
Lana sustatzeko presako neurriei buruzko maiatzaren 19ko 10/ 1994 Legea 1994ko maiatzaren 24an jarri zen indarrean. Data hori baino lehenago eta urriaren 17ko 1989/ 1984 Errege dekretuaren babespean, enplegua sustatzeko egindako aldi
|
baterako
kontratuak aurrerantzean ere arautuko dira kontratu horiek egin zirenean aintzat hartu zen arautegiaren arabera.
|
|
|
Aldi
|
baterako
kontratuen hiru urteko gehieneko epea 1994ko urtarrilaren 1etik abenduaren 31 bitartean amaitu bada, eta kontratu horiek hemezortzi hilabetetik beherako luzapena izan badute, bigarren luzapena izan dezakete epe hori bete arte.
|
|
|
Iraupen mugagabekotzat joko dira lege iruzurrarekin egindako aldi
|
baterako
kontratuak.
|
|
|
7 Enpresaburuak lanpostu hutsen inguruan informatu ditu iraupen jakineko edo aldi
|
baterako
kontratua duten langileak, heziketarako kontratuak dituztenak barne, langile horiek ere osterantzeko langileen aukera berberak izan ditzaten lanpostu iraunkorrak lortzeko. Informazio horren berri eman daiteke enpresako zein lantokiko leku egoki batean jendaurreko iragarkiak jarrita edo negoziazio kolektiboan ezarritako beste bide batzuk erabilita, baldingana helduko dela ziurtatzen badute. eta bide horiek informazioa langileen
|
|
|
Hitzarmen kolektiboetan irizpide objektiboak jaso daitezke, bai eta iraupen jakineko edo aldi
|
baterako
kontratuak mugagabeko bihurtzeko konpromisoak ere
|
|
|
Sektorearen hitzarmen kolektiboetan erabaki daiteke jarraitutasunik gabeko lan kontratu finkoetan lanaldi partzialeko modalitatea erabiltzea, bai eta aldi
|
baterako
kontratuak jarraitutasunik gabeko kontratu finko bihurtzeko betekizunak eta berezitasunak ere, baldin eta sektoreko berezitasunek hori justifikatzen badute.
|
|
|
Aurreko lerrokadetako neurrien xede nagusia izango da langile langabetuen enplegu egonkorra sustatzea eta aldi
|
baterako
kontratuak iraupen mugagabeko kontratu bihurtzea.
|
|
|
Aldi baterakoakindar handiagoa dauka Espainiar Estatuan Europan baino. Izan ere, 1984an lansustapenerako aldi
|
baterako
kontratua onartu zen, hamarkada batez baino denboragehiagoz luzatu zena. Kontratu horrek kausalitate printzipioa ezabatu zuen, aldibaterako kontratua lan iraunkorretarako onartuz.
|
|
|
Langile gazteek arrisku gehiago dituzte, hala nola zarata, substantzia arriskutsuen erabilera, eskaera fisiko handiko lanak (adibidez, pisuak kargatzea, jarrera txarrak eta lan errepikakorrak), OSHAren txostenaren arabera. Txostenak dioenez, aldi
|
baterako
kontratuak izaten dituzte, eta langabezia askoz handiagoa da gazteen artean. Horren ondorioz, adin tarte horretako langileek “beren osasuna arriskuan jartzen dute”.
|
|
|
Hala ere, prekarietateak sektore publikoan ere badu eragina: langileen %31, 6k aldi
|
baterako
kontratua du, eta sektore pribatuak, berriz, langileen %34, 4 egoera horretan dago. Diferentzia hori ez da ia nabaritzen.
|
|
|
Diferentzia hori ez da ia nabaritzen. Prekarietateak sektore publikoari ere eragiten dio, langileen %31, 6k aldi
|
baterako
kontratua baitu Erosotasuna, zerbitzu publiko izateko bokazioa eta soldata ona dira funtzionario izateko gogoa azaltzeko gazteek erabiltzen dituzten beste arrazoi batzuk. Soldatak kategoriaren arabera bereizten dira:
|
|
|
Maileguen amortizazioa Banestok poliza hori hipoteka merkatuarekin lotu du batez ere, eta horretarako garatu du aseguru hau, hipoteka berri bat kontratatzen duten bezeroentzat. " Hipoteka berri bat kontratatzen duten bezeroentzako asegurua da, eta, hala, bizitza asegurua osatzen du, langabezia (gutxienez sei hilabeteko antzinatasuneko kontratu mugagabea duten besteren konturako langileen kasuan) edo lanerako ezintasun iragankorra (langile autonomoak eta aldi
|
baterako
kontratua dutenak) estaltzen baititu, hipotekaren hileko kuoten ordainketa bermatuz", ziurtatu dute banketxeak. Prima bakarreko aseguru bat aurreikusten du (hipoteka mailegua formalizatzeko ordainketa bakarra), eta bost urteko estaldura du, formalizatzen denetik hasita.
|
|
|
Hala, gizonen% 52,5ek eta unibertsitate titulua duten emakumeen% 49,5ek kontratu mugagabea lortu dute; mutilen% 34,8k eta lehen hezkuntzako nesken% 37k lortu dute kontratu hori. CJEren azterlanak adierazten du aldi
|
baterako
kontratuak maizago egiten direla administrazio publikoan(% 63,4) sektore pribatuan baino, non kontratuen% 50,6 mota horretakoak baitira. Behin behinekotasunak gehien eragiten dien gazteak atzerritarrak dira; horietatik %36k bakarrik du kontratu mugagabea, eta espainiarren %49, 8k.
|
|
|
Lan prekarietatea Bruselako txostenaren arabera, gainera, Espainia da lan prekarietate handiena duen Europako herrialdeetako bat. Haren datuen arabera, 25 eta 29 urte bitarteko Espainiako langileen erdiek aldi
|
baterako
kontratua dute, EBko batez bestekoaren bikoitza.
|
|
2008
|
|
|
Egoera askok dute, zoritxarrez, emakume izena eta guztiak bidegabeak dira. Lan prekarietateak emakume izena du, hiru emakumetik batek aldi
|
baterako
kontratua duelako. Langabeziak emakume izena du, emakumeen langabezia tasak gizonezkoena bikoizten duelako.
|
|
|
Sektore guztiei eta lau probintziei eragin die. Aldi
|
baterako
kontratuak dituztenak ari dira nozitzen langabezia, gazteak eta emakumeak. Finantza krisiak eragin du hau.
|
|
|
Beren kontura eta besteren kontura lan egiten dutenek daukate horretarako eskubidea eta amatasun baimena hartzekoa, eta prestakuntza aldirako kontratatuta daudenek eta aldi
|
baterako
kontratua dutenek ere bai, nahiz eta azken horiek baldintza hau bete behar duten: baimena hasten den eguna baino lehenago, 180 egun kotizatuta eduki dituzte Gizarte Segurantzan azken zazpi urteetan, edo, bestela, lan bizitza osoan 360 egun.
|
|
|
Kontratua iraungitzeak zortzi eguneko soldata kalte ordaina ekarriko du zerbitzu urte bakoitzeko, hitzarmen kolektibo bakoitzeko kalte ordain handiagoa zehazten denean izan ezik. 8 Kontratu mugagabea sustatzeko kontratua Langile langabeak eta aldi
|
baterako
kontratuekin lan egiten dutenak modu egonkorrean kokatzeko kontratua da. Kontratuaren iraupena mugagabea da.
|
|
|
Gehienez ere 24 hileko ordainduko dira (45 eguneko soldata, berriz, lan urte bakoitzeko, kontratu mugagabe arrunta duten langileek kasu horretan 42 hilabeteko muga izango dute). Kontratu mugagabeak sustatzeko kontratuen xedea langile langabeak eta aldi
|
baterako
kontratuekin lan egiten dutenak modu egonkorrean kokatzea da. 9 Errelebo kontratua:
|
|
|
Gizarte Segurantzan alta eman ez zaienak legez ezarritako probaldia igaro da," salbu eta jardueren edo kontratatutako zerbitzuen izaerak berak argi eta garbi jarduera edo zerbitzuen iraupena zehazten badu". Lege iruzurrean egindako aldi
|
baterako
kontratuak dituzten langileak. Hogeita hamar hilabeteko epean hogeita lau hilabete baino gehiagoko epean etenik gabe edo konponbiderik gabe–" aldi baterako bi kontratu edo gehiagoren bidez zuzenean edo aldi baterako laneko enpresek eskura jarrita enpresa bereko lanpostu bererako" kontratatuta egon direnak.
|
|
|
Ezgaitasuna duten langileak. Mugagabeko enplegua sustatzeko kontratu berri hau egiten denean, 2007ko abenduaren 31 baino lehen egindako iraupen mugatuko edo aldi
|
baterako
kontratu baten bidez enpresa berean lanean ari diren pertsonak. Nahitaezkoa da kontratu hau idatziz formalizatzea.
|
|
|
Aseguru modalitate honen hartzaileak hauek dira: segurtasunarekiko sentikorrak diren bezeroak, familia erantzukizunak dituztenak edo bere kargura dauden pertsonak dituztenak, langile autonomoak, aldi
|
baterako
kontratuarekin edo obra eta zerbitzuengatik lotutako funtzionarioak edo besteren konturako langileak, eta kontratu mugagabea duten besteren konturako langileak. Ordainketak babesteko aseguruak estaltzen duen gehieneko kuota sinatzen den kontratu motaren araberakoa da, eta, erakunde jaulkitzailearen arabera aldatzen den arren, batez beste 1.000 eta 1.500 euro bitartekoa da, nahiz eta muga hori gainditzen duten polizak ere badauden.
|
|
|
Abalaren beharra Abal hori finantza erakundeak eskatzen duen berme gehigarri bat da, azterketa ekonomiko bat egin ondoren hipoteka eskatu duen pertsonak kuoten ordainketari aurre egin ezin izateko arriskua duela uste duenean. Ohikoa da bankuak abala eskatzea bezeroak nominarik ez badu, nahiz eta sarrerak handiak izan, edo soldata aldi
|
baterako
kontratu batetik badator. Ez du ezertarako balio eskatzaileak laster kontratu finkoa duen langilea izango dela eta ezegonkortasuna iragankorra dela ziurtatzeak, entitatea ez baita arriskatuko.
|
|
|
online lege aholkularitzako bi enpresatik ia batean, erabiltzaileak letra txiki batekin egiten du topo, eta horrek kontratu muga garrantzitsuak ezkutatzen ditu: bestalde, kontsumitzailearekin aldi
|
baterako
kontratuak egiten dituzten enpresa gehienek automatikoki berritzen dute zerbitzua, bezeroari onespena eskatu gabe. Gainera, ohikoa da enpresa horiek bezeroen galderei erantzuteko epeak gehiegi laburtzea, batez ere posta elektronikoz egiten denean.
|
|
|
CCOOk eta UGTk, berriz, elkarrekin egindako ekitaldian salatu dute enpresaburuek lan mundutik apartatu nahi dituztela «lanean segitzeko arazoak dituztenak»; hau da, gazteak eta aldi
|
baterako
kontratuak dituztenak. Hala, enplegua «egonkortu» behar dela aldarrikatu dute.
|
|
|
ELAk adierazi duenez, ez dute «onartuko» lanpostuak kentzea, eta bestelako neurriak bultzatuko dituzte, besteak beste, aurretiazko erretiroak, pizgarri bidezko bajak edo borondatezko irteerak. Eskaera jaitsi egin dela aitortu arren, asko jota, aldi
|
baterako
kontratu etenaldiak onartuko dituela jakinarazi du sindikatuak.
|
|
|
UGT Euskadiren VII. Batzar Nazionalean erabakitakoari buruz berri eman zuenean, Casadok hitz gogorrak izan zituen enpresaburuentzat ere, krisia eta aldi
|
baterako
kontratuen ugaritasuna baliatzen ari direlako orain lan kostuak gutxitzeko. Casadok iragarri zuenez, 2008an 100.000 lagun izango dira langabezian Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, enpresak langile ahulenak kalean uzten ari direlako.
|
|
|
Casadok iragarri zuenez, 2008an 100.000 lagun izango dira langabezian Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, enpresak langile ahulenak kalean uzten ari direlako. Hau da, enpresa txikietako langileak, azpikontratatuak eta aldi
|
baterako
kontratua dutenak. Sindikatuei beraiei ere egotzi zien langabezia handitu izanaren arduraren zati bat:
|
|
2009
|
|
|
" Megaparkeko Ikearen inaugurazioan Ibarretxe lehendakaria eta hainbat ordezkari etorri ziren aulki bat muntatzera. Halako enpresek aldi
|
baterako
kontratuekin jende gaztea lotzen dute berehala, eta alde guztietatik diru-laguntzak jasotzen dituztenez, plantilla puztu egiten dute. Diote:
|
|
|
Bilbo ezkerraldeko enpresez arduratzen da Alonso, eta gertutik ezagutzen du merkataritza guneko low costen egoera: aldi
|
baterako
kontratuak, soldata baxuak eta lanaldi partzialak nagusitzen dira, 16 ordu astean," eta 16 ordurako norbait kontratatzen dutenean nahi dute 30 ordukoak adina ekoiztu dezan". Oinarrian, hitzarmen prekarioak daudela azaldu du Alonsok; erostetxe handientzako Espainiako Estatuko hitzarmena dute gehienek:
|
|
|
Horregatik, zabor kontratuak dituzten mailegu jabeei edo aldi
|
baterako
kontratua dutenei ere banku abalak eskatzen dizkiete, nahiz eta euren soldata erraz iritsi hileko letra ordaintzeko jartzen duten gutxieneko kopurura.
|
|
|
Azkenik, aldi
|
baterako
kontratuek% 11,2ko beherakada izango dute, 24.800 lanpostu galduta. 6.800 lan kontratu finko gutxiago egingo dira(% 1,2).
|
|
|
Azken urtean, ia 17.000 lanpostu galdu dira Nafarroan, eta horietatik, 1.200 inguru bakarrik egin dira lan erregulazio planen bidez. Gainerakoak banakako kanporatzeak izan dira, berritu ez diren aldi
|
baterako
kontratuak, behinik behin.
|
|
|
hainbat enpresa edo sektoretan esperientzia irabaztea, lanpostu desberdinetan esperimentatzea gustukoena aurkitzeko, garaika lan egitea edo lan bizitza bideratzen hastea. Adibide bat jartzearren, Page Personnel Temporalen kasuan, hautatze prozesuen %66 22 eta 29 urte bitarteko hautagaiek osatzen dute, normalean lizentziatu berriek edo urte bateko edo biko esperientzia profesionalak, eta aldi
|
baterako
kontratuarekin hasten dute ibilbidea; kasuen %50ean, bezeroaren egituran sartzen da. Aldi baterako lanek enpresaren egitura ulertzen eta lehentasunak finkatzen laguntzen dute Lan mota hauek lizentziatu berriari enpresa egiturak askoz hobeto ulertzen, hainbat lanpostu ezagutzen eta enpresan lehentasunak ezartzen lagun diezaiokete.
|
|
|
Era berean, aldi baterako lanpostu batzuetan aldi baterako lan eginez gero, hautagai batek aukera du lan bera hainbat esparrutatik ezagutzeko. Azkenik, ez da ahaztu behar, adituen arabera, enpresa batean lanpostu finko bat lortzeko modurik onenetako bat praktiketako ikasle gisa hastea dela, edo aldi
|
baterako
kontratu baten bidez. Lehen laneguna Izan aldi baterako lanpostu bat edo lan finko bat, zenbait hautapen prozesu, proba psikotekniko batzuk eta elkarrizketa pertsonala gainditu ondoren, lizentziatu berriak azkenean lortu du ametsetako lana. Orain, lehen laneguna baino ez da falta.
|
|
|
Kargugabetzea eraginkorra da izendapena eragin zuen arrazoia amaitzen denean. Hau da, aldi
|
baterako
kontratua gainerako langileena bezalakoa da, eta edozein unetan lana gal dezakete. Karrerako funtzionario izaera galtzea Langile batek funtzionario izaera galtzeko arrazoiak legez ezarrita daude eta Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuaren 63 artikuluan adierazten dira.
|
|
|
Orduan, 1994tik 99ra, AGETTeko enpresek gizarte elkarrizketako mahai baten bidez erregularizatu behar zela esan zutenean, merkataritza marjina hori, kasu batzuetan, langilearen sarrera osagarritik zetorren”. AGETTren kalkuluen arabera, aldi baterako laneko enpresek hilean batez beste 189.000 aldi
|
baterako
kontratu kudeatzen dituzte.
|
|
|
Hala adierazten du Auzitegi Gorenak urtarrilaren 22an Lan arloko Salak emandako epai batek. ABLEek hilean batez beste 189.000 aldi
|
baterako
kontratu kudeatzen dituzte Epaiak irizpideak bateratzen ditu, eta dio ABLEetako langileek “eskubidea dutela enpresak bere langileei ordaintzen dien soldata osoa jasotzeko”, besteak beste, elikagaien laguntzagatiko konpentsazioak barne, Gorenaren 2007ko epaiak ezarri bezala. Doktrina bateratzeko balio duen kasua kartoizko bilgarriak fabrikatzen dituen enpresa bat da, ABLEek lagatako langileei beren sektoreko hitzarmen kolektiboan aurreikusitako soldata bakarrik ordaintzen ziena, baina ez beren langileei aplikatutako osagarriak, hala nola hiruhileko absentismorik ezaren sariak, puntualtasuna, hileroko asistentzia eta kalitateko ekoizpeneko primak.
|
|
|
Lau hilabete horietatik hiru eskualdatu ahal izango lirateke aitarengandik amarengana edo biktimarengana pasatzeko, eta bestea nahitaezkoa izango litzateke aita eta ama bakoitzarentzat. Kontratua duten langile guztiak balia daitezke luzapen horretaz, lanaldi partzialeko langileak edo aldi
|
baterako
kontratuak dituztenak barne. Halaber, testuak dio baimena eman ondoren lanera itzultzen diren gurasoek beren lan baldintzak eta, bereziki, ordutegiak egokitzea eska dezaketela.
|
|
|
Sindikatuak gogoratu du abenduan aldi
|
baterako
kontratuak zituzten langile guztiak kaleratu zituela Nubiolak. Bi hilabete bakarrik pasatu dira, eta berriro langileen aurka egin nahi du, krisia langileek ordain dezagun.
|
|
|
Emakumeen kasuan, ordea, %67, 1ek daukate kontratu mota hau. Aldi
|
baterako
kontratua dutenen artean, berriz, emakume gehiago daude (%32, 9) gizonak baino (%24). Emakumeek lanaldi partziala aukeratzeko joera handiagoa erakutsi dute baita ere.
|
|
|
Aldi
|
baterako
kontratua %32, 9 %24
|
|
|
Kontratuak eteten badira, zuzenean langabeziara doaz, jakinarazi du. Beste 200 lanpostu ere suntsitu nahi ditu Sidenorrek, eta kasu horretan aldi
|
baterako
kontratuak dituztenei eragingo lieke.
|
|
|
Ongi etorriak prekarietatearen erreinura: mila euroko soldatak edo txikiagoak eta gizartearen ia heren bat aldi
|
baterako
kontratuekin. Kaleratzea librea da, legeak ezarritako dirua ordainduz gero, eta erregulazioen bidez lana malgutzeko aukerak handiak dira.
|
|
|
Hego Euskal Herrian galdutako enpleguaren %83, 5 aldi
|
baterako
kontratuak zirela salatu du sindikatuak
|
|
|
Esan zuenez, langile askoren aldi
|
baterako
kontratuak kateatzen dituzte enpresetan egiturazko lanpostu egonkorrak betetzeko. Kontratatze mota hori darabilten enpresaburuei isunak jartzeko eskatu zien Mu, ozek gobernuei.
|
|
|
Langileen ordezkariek azaldu dutenez, pertsona horiei ekainaren 30ean bukatuko zaie kontratua eta erakundeak ez die" inolako erantzunik eman". Argitu dutenez, 150 beharginak ez dira kasu isolatu bat, Udaleko %35eko langileak baino gehiago aldi
|
baterako
kontratua dutelako, eta" gehiegikeriatzat" jo dute beharginen egoera. Hori dela eta, mobilizazioak iragarri dituzte.
|
|
2010
|
|
|
De la Vegaren hitzetan, proposamenak bost helburu nagusi ditu: enplegua sustatzea, aldi
|
baterako
kontratuen eta iraunkorren arteko oreka zuzentzea eta lanaldi partzialeko kontratu egonkorrak luzatzea, enplegua lortzeko aukerak sustatzea, enpresen barne malgutasuna sustatzea eta gazteei lana emateko programa abiatzea.
|
|
|
Erreformaren edukia sekretupean izan badute ere, Exekutiboak aldi
|
baterako
kontratuak garestitu eta iraunkorrak merkatu nahi dituela aurreratu dute gaur hedabideetan.
|
|
|
Erreformaren edukia sekretupean izan dute, baina gaur El Pais egunkariak puntu batzuk aurreratu ditu. Horien artean inportanteena, Gobernuak aldi
|
baterako
kontratuak garestitu eta iraunkorrak merkatu nahi dituela.
|
|
|
Beste hainbat neurriren artean, Gobernuak honakoak ere ezar lezake: Laneguna murriztea laguntza baten truke (eredu alemaniarra deritzona), aldi
|
baterako
kontratuen eta iraunkorren arteko oreka zuzentzea eta lanaldi partzialeko kontratu egonkorrak luzatzea.
|
|
|
Aldi
|
baterako
kontratu mota berri bat proposatu du CEOEk
|
|
|
Halaber, 33 eguneko kaleratze kalte ordainak aurreikusten dituen kontratua sustatu egingo dute, eta aldi
|
baterako
kontratuak garestitu, iraunkorrak sustatzeko xedez.
|
|
|
Aldi
|
baterako
kontratuei dagokienez, kaleratzeengatik ematen diren kalte ordainak ugarituko dituzte: egun lan egindako urte bakoitzeko 8 ordaintzen dira, baina 2015 urtetik aurrera 12 izango dira.Erreformak honek Alemaniako eredua aplikatzea aurreikusten du, hau da, langileak kaleratu beharrean, lanaldia murriztea.
|
|
|
Txostenean azaltzen dira sortzen ari diren arriskuen beste kausa batzuk: lan karga handiagoak eta lan karga biziagotzea (plantilla murriztea) edo enplegu modu berriak (azpikontratazioa, enplegu independentea edo aldi
|
baterako
kontratuak).
|
|
|
Aldi baterako kontratazioari dagokionez, gehienez ere bi urteko iraupena izango du obra edo zerbitzu kontratuak, nahiz eta muga hori handitu ahal izango duen negoziazio kolektiboak, gehienez ere urtebetera arte. Era berean, Gobernuak testu horretan sartu du egungo arauaren idazketa “zorrotzagoa” kontratuen kateatzeari dagokionez, eta, aldi berean, proposatzen du zortzi egunetik hamabira igotzea aldi
|
baterako
kontratua amaitzeagatiko kalte ordaina. Kalte ordainaren gehikuntza hori pixkanaka egingo litzateke, eta, beraz, urtean egun bat gehiago gehituko litzateke 2011tik aurrera, 2014 urtean 12 eguneko kalte ordainera iritsi arte.
|
|
|
Aldaketek kaleratzea merkatzea eta aldi
|
baterako
kontratuak mugatzea ekarriko dute.
|
|
|
Testuak neurri multzo bat jasotzen du lan merkatuaren dualtasuna eta behin behinekotasuna murrizteko, kontratu amaierako kalte ordainak finkatzeko edo kontratua iraungitzeko. Kaleratzea merkatzea eta aldi
|
baterako
kontratuak mugatzea dira xedapenak. Sustapen kontratua Testuak 33 eguneko kalte ordaina ezartzen du kaleratzeagatik ia kontratu mota guztietan, gaur egun 45 egun lan egindako urte bakoitzeko, eta gehienez ere 42 hileko.
|
|
|
45 urtetik goitikoak Gutxienez hiru hilabetez etenik gabe lan eskatzaile gisa izena emanda egon diren langabeak, oraingo sei hilabeteen aldean. Azken bi urteetan aldi
|
baterako
kontratuak bakarrik izan dituzten langabeak Ezgaitasuna duten pertsonak Hala ere, atzo onartutako erreferoman enplegu finkoa sustatzeko kontratua ia langile guztiei zabaldu zaie. Aldi baterako kontratuak Kontratu mota horiei dagokienez, garrantzitsuenak obra eta zerbitzuenak dira.
|
|
|
Azken bi urteetan aldi baterako kontratuak bakarrik izan dituzten langabeak Ezgaitasuna duten pertsonak Hala ere, atzo onartutako erreferoman enplegu finkoa sustatzeko kontratua ia langile guztiei zabaldu zaie. Aldi
|
baterako
kontratuak Kontratu mota horiei dagokienez, garrantzitsuenak obra eta zerbitzuenak dira. Horietarako, gehienez ere hiru urteko iraupena proposatzen da, beste ekitaldi batera luzatzeko aukerarekin, baldin eta sektore bakoitzeko hitzarmen kolektiboan jasota badago edo, bestela, sektoreko hitzarmen kolektiboan.
|
|
|
Praktikaldiko kontratuak bost urtekoak izango dira, oraingo lau urteekin alderatuta. Neurri berriak aukera ematen du aldi
|
baterako
kontratuak enplegua sustatzeko kontratu bihurtzeko. 30 hilabeteko aldian 24 hilabete baino gehiagoko epean, enpresa berarekin lanpostu berean edo beste batean, aldi baterako bi kontratu edo gehiagoren bidez, etenik gabe edo etenik gabe, kontratatuta egon diren langileak langile finko bihurtuko dira.
|
|
|
30 hilabeteko aldian 24 hilabete baino gehiagoko epean, enpresa berarekin lanpostu berean edo beste batean, aldi baterako bi kontratu edo gehiagoren bidez, etenik gabe edo etenik gabe, kontratatuta egon diren langileak langile finko bihurtuko dira. Lan erreformaren aplikazioaren beste ondorio bat da aldi
|
baterako
kontratua amaitzeagatiko kalte ordaina 12 egunekoa izango dela (egungo zortzietatik hasita), baina pixkanaka 2012 urtetik aurrera. Kalte ordaina urtero igoko da, 2016 urtean 12 egun maximora iritsi arte.
|
|
|
Celestino Corbacho Lan eta Immigrazio ministroak atzo defendatu zuenez, lan erreformak zortzi milioi langileri lagunduko die, orain langabezian daudenak edo aldi
|
baterako
kontratua dutenak, “hamaika milioi eta erdi langilek kontratu egonkor batekin eskubideak galdu gabe”. Hala adierazi zuen lan merkatua berritzeko premiazko neurriei buruzko errege lege dekretua baliozkotzeko eztabaidan, aldeko 168 botorekin, aurkako 8rekin eta 173 abstentziorekin berretsita.
|
|
|
Hala ere, Exekutiboaren testuari aurpegiratzen zaio enpresaburuek gutxiago ordainduko dutela kaleratzeengatik, eta horren kostua sozializatu egingo dela —Estatuak bere gain hartuko du zati bat Fogasaren bidez—, eta kaleratze kausa objektibo gisa sartzen da enpresak “gutxieneko arrazoizkotasun” batez egiaztatzea, “egoera ekonomiko negatiboan” dagoela, eperik ezarri gabe eta galerarik izan gabe. Aldi
|
baterako
kontratua hausten dela ere eztabaidatu zen, eta kaleratzeagatiko 33 eguneko kalte ordaina besterik ez dela ematen. Orain negoziazio aldia hasten da, eta bi hilabete inguru luza daiteke.
|
|
|
Ez du komisiorik aplikatzen eta oso azkar ematen da. Langabezia bermea barne hartzen du inoren konturako langileentzat eta aldi baterako ezintasuneko langileentzat, autonomo, funtzionario edo aldi
|
baterako
kontratua duten besteren konturako langileentzat. Credinstant %0 (Caixa Sabadell):
|
|
|
Portugal (%22) eta Herbehereak (%18ko behin behinekotasun tasa) hirugarren eta laugarren postuan daude, hurrenez hurren. Europar Batasunean (EB), aldi
|
baterako
kontratuen kopurua batez beste %13, 5era iritsi zen 2009an, aurreko urtekoa baino puntu erdi gutxiago. Iraupen mugatuko kontrataziorik txikiena izan zuten herrialdeak Errumania, Lituania eta Estonia izan ziren, %1 eta %2, 5 artean mugitu baitziren.
|
|
|
Aldiz, kudeaketa txikiena Katalunian egiten du, estatuko batez bestekoa baino %2, 4 gutxiago. Espainian, legez, aldi baterako laneko enpresek aldi
|
baterako
kontratuak bakarrik eskain ditzakete. Langabezia egoera larrian egonez gero, kontratu bat lortzea da helburua, aldi baterakoa edo mugagabea.
|