|
2000
|
|
|
nahikoa sufritu, eta gainera heriotza baten karga ez zion, ba, zamatu? Alde
|
batetik
ulertzen zuen Maiteren jarrera, ze, nahiz eta berak kontrakoa esan, bere alaba hilda zegoenik ez zuen behar bezala onartu, eta noski, arrazoiak behar zituen hutsune hori justifikatzeko. Gero, hortik aurrerako pausoak errazak dira:
|
|
|
Eta solasean hasten gara, eta ni sagar batez ari naiz eta zuk bertze sagar
|
bat
ulertzen didazu, eta hala bihurtzen da hizkuntza bakoitza ere babel dorre bat eta hala erran liteke ezen Bibliako dorre hura ez zela bakarra izan eta zenbat hizkuntza, hainbat babel dorre direla munduan. Eta osaba eta Alessandro ere hala ibiliko ziren, segur, italianoaren babel dorrean... eta nik, zer erranik ez, zeren, haien konbertsazionetik ez bainituen hitz solte batzuk baizik ulertzen.
|
|
|
Eta gehiago erranen dizuet: badakit ezen Joanikot baztertu nahian zabiltzatela, eta alde
|
batetik
ulertzen dut, baina jakizue, halaber, ezen, Joanikot bakarrik utziko bagenu, gaitzago litzatekeela... zeren eta jauregiaren iduria baita jauregiaren funtsa.
|
|
|
—Praktiketako
|
batengandik
ulertuko nikek. Hiregandik, ordea...!
|
|
2003
|
|
|
Ez zitzaion, hala ere, ezer asko ulertzen; arazo inportanteak zituen letrak ahoskatzeko, eta hortz gutxi. Hitzen
|
bat
ulertzen zuen Matiasek lantzean behin, hala nola," auzoa"," eliza"," gotikoa" edo" sugandila". Agurearen jarduna zen hiru lau igel negarrez eta kilker batzuk zotinka.
|
|
2004
|
|
|
Gorabehera politikoetan euskara nahitaezko elementu bat den neurrian, euskararen arazoak eduki politikoa du betidanik Euskadin, eta arrazoia dago esateko inor ez dela apolitikoa hemen. Politizatu hitza, aldiz, beste era
|
batean
ulertzen dut, alegia: arazo konkretu batez, euskararena, nuklearrena, emakumeena?
|
|
|
Ea nolako jakite isuria darion: . Hizkuntzaren fenomenoa ezin daiteke ulertu hizkuntza horren funtsapena den giza taldearen partaidetzarik gabe eta, beraz, giza taldeen arteko negozio guztietan bezala, harreman linguistikoa botere egitura
|
batean
ulertu behar da. Hizkuntza baten egoera linguistikoa beste gainerako hizkuntzen presioaren emaitza da eta, honekin batera, hiztunek beren hizkuntzari eusteko erakutsi duten indarraren isla.
|
|
|
Gainera, hasieratik itsutu nintzen, eta alde
|
batetik
ulertzekoa da, hainbeste gutiziatzen nuen nik hura bezalako neska bat, eta hain ohiz kanpoko erabakiaz sartu zen emakume hura nire bizitzan, uholde bat balitz bezala, bidean aurkitzen zuèn guztia aurretik zeramana...! Itsu nengoen, bai, eta, itsutzen den jende guztiak bezala, karikatura bat bihurtzeko arriskuan... baina ni arrisku hura eta beste mila arrisku hartzeko prest nengoen, bai horixe!
|
|
2007
|
|
|
Hauek, dio Dilthey-k, beste modelo atomista mekanikoaren aurkako erreakzio gisa badute justifikazioren bat, baina, herri arimari bere buruaren kontzientziaren eta egintzaren batasuna falta zaio, zeina arima kontzeptuan adierazten dugun? 974 Hots, zehaztasuna bilatzen badugu, ez dira kontzeptu aproposak: herriaren arima edo izpiritua ez da errigoroski arima edo izpiritu
|
batez
ulertzen duguna (bere buruaren kontzientziaduna). Kritika hau X. kapituluak jorratzen du hobeto,. Gizadiaren eta herri partikularren artikulazio naturalaren estudio zientifikoa?, kontzeptu haiek, mistikotzat?
|
|
2008
|
|
|
Eta badakizu zer gehiago esan zidan? Deabruak ustez hartutako gaixoak gaixo hutsak direla, beharbada, eta deabrua bera ere beste era
|
batean
ulertzen hasi dugula. Zer pentsaturik eman zidan; are gehiago:
|
|
|
Bien asmoek nekez egin zezaketen aurrera, ordea, egun seinalatu bat iritsi ezean: Reginaren itzulerako eguna, muga bat ere izan zitekeena, iragana etorkizunetik bereizten zuena; izan ere, Reginaren bidaia, osotasun
|
baten barruan
ulertzen diren bidaia guztiak bezala, joan etorrikoa zen; etxetik Madrilera joan zen, mundua ikustera eta mundutik ikastera, eta Madrildik etxera itzuli zen, ikusitakotik zein ikasitakotik bere bizi proiektua gauzatzera; amets bat ere ekarri zuen, gainera, Madrildik, bere lurretan, han Regina enean, ereingo zuena, zuhaitz bat eman zezan, etxeko armarria ere, bi otso erakusten zituena zuhaitz bati eusten, ez zitzaion beste ezertaz mintzatzen, menturaz, Reginari, harrian idatzitako agindu bat balitz bezala?:
|
|
|
Etsaia, betidanik, euskal abertzaletasuna izan da; Yanguasen lanean, ordea, ez dago euskal kulturaren kontrako grinaren arrastorik(, euskal kultura?, diot, Yanguasen garaian ez baitzen euskal abertzaletasunik). Beraz, puntu batzuetan 20 mendeko navarrismotik nahiko hurbil bazebilen ere, zaila da Yanguasen obra ikusmolde navarrista
|
baten arabera
ulertzea, haren lana desitxuratu gabe.
|
|
|
Basoilarraren itxura hartu ote zion norbaitek txakurrari! Tiro
|
bat
uler zitekeen. Baina bi tiro egitea eta gorputik txaku rra rengana berrogei metro inguruko tartea izatea ez zen ulertzeko modukoa, txakurra arrastaka sastraken ingurura hurbildu ez bazen, behintzat.
|
|
|
Lehen esan dizudan bezala, nolabaiteko anaidi bat aurkitu genuen alderdian, elkar maitatzeko modu bat, beharbada bikote harremanaren edo familiakoaren gainetik zegoena. Gazteak ginen, bizitzak bor bor egiten zigun, bihotzak palast, begiratu
|
batekin
ulertzen genuen elkar eta nor izateko aukera bat aurkitu genuen. Gero bizimodu arruntera itzuli ginelarik, bakea deitzen dioten honetara, saiatu ginen sentimendu horiek berreskuratzen, baina ezinezkoa izan zen.
|
|
|
Bien asmoek nekez egin zezaketen aurrera, ordea, egun seinalatu bat iritsi ezean: Reginaren itzulerako eguna, muga bat ere izan zitekeena, iragana etorkizunetik bereizten zuena; izan ere, Reginaren bidaia, osotasun
|
baten barruan
ulertzen diren bidaia guztiak bezala, joan etorrikoa zen; etxetik Madrilera joan zen, mundua ikustera eta mundutik ikastera, eta Madrildik etxera itzuli zen, ikusitakotik zein ikasitakotik bere bizi proiektua gauzatzera; amets bat ere ekarri zuen, gainera, Madrildik, bere lurretan –han Regina enean– ereingo zuena, zuhaitz bat eman zezan –etxeko armarria ere, bi otso erakusten zitue... orbetarren zuhaitz lerdena, gurasoen odola izerdi izango zuena, hosto, lore eta fruitu ezin oparoagoak eman zitzan:
|
|
|
Eta badakizu zer gehiago esan zidan? Deabruak ustez hartutako gaixoak gaixo hutsak direla, beharbada, eta deabrua bera ere beste era
|
batean
ulertzen hasi dugula. Zer pentsaturik eman zidan; are gehiago:
|
|
2009
|
|
|
Baina hori dena Gandiagaren obran, ez egote? horretan, egote
|
bat
ulertu behar du irakurleak. Hautu bat.
|
|
|
Hori da guk, Israelgo profeta batengandik esaterako, baina autore dramatiko greko batengandik ere, nahitaez daukagun distantzia. Guk nahita ere ezin dugu jada zentzuaren molde hori erabili historia edo lurrikara
|
bat
ulertzeko.
|
|
|
Gaztetatik klasikoen zalea, hiru urtez Unibertsitate internazional batean egongo da estudiatzen Erroman, latina izaki komunikazio mintzaira arrunta lagunartean, latin, greko eta hebraieraz estudiatuz ikasgaiak, Europa osoko hainbat lagunekin batera biziz egunero. Ikusi dugun eran, Arruti, momentu batean Espainiari diosalak bidaliz bere herrimina kantatu duena 126, laster bere euskalduntasuna modu berri
|
batean
ulertuz joango da 127. Erroman batez ere euskararen kontzientzia ematen du argitu zaiola, behiala Etxepareri argitu zitzaion eran egin ere: beste hainbat hizkuntzak parte duen korroan, euskara ezin da falta.
|
|
|
Bakarrik. Jainko bulgarearekin?, gaur, gure kulturan, arduratuak eta bilatzaileak ere kultura aditu dexente behar du, lehenagoko kultura batzuetan, ahozko kulturetan? agian arazorik gabe ulertu dena ulertzeko, hots, Orixeren amonatxoak problemarik gabe guztiz ongi ulertu ei duena guk apur
|
bat
ulertzeko (Jainkoaren Belengo jaiotza, Mariaren Birjintasuna, Jesus gurutzefikatuaren Pizkundea, etab.), h. d., ez gelditzeko ipuin hutsean, eta mezura heltzeko. Spinoza eta Einsteinen beste era batean, baina, berriro esan, egia gertatzen ari da:
|
|
|
Maria Bibianak, aldiz, egoera bertsuan zegoen arren, begiak zabaltzea erabaki zuen: ikusten zuen, bai, berak ere, jauregia gainera erortzera zihoakiola, baina begiak zabalik nahi zituen, jakin ez bere buruari iruzur egin nahi ez ziolako edo ulertezin zitzaiona istant
|
batean
ulertzea espero zuelako; begiak ez ezik, ahoa ere zabalik nahi zuen, gainera, hondamenaren zerrendarekin lotutako galdera bat bederen egiteko, beste galdera guztiak alferrikakoak zirelakoan:
|
|
|
Orduan, baina, esker oneko agertu beharrean, Gabinok modu txarrean begiratu zion aitari, mutil hura, berez hain ona zirudiena, aita ere gorrotatzeko gai ote zen, bada??, segundo bakar bat ere iraun ez zuèn begiraldian, aitak botatako esaldia Gabinok beste modu
|
batean
ulertu balu bezala: –Ez badu nahi, utz ezazue, mila aldiz hobe baita ezertxo ere ez egitea marrazkitxo axaleko horiek egitea baino!?; marrazkigintzaren ihesbiderik ezean, baina, marrazkia baitzen Gabinok aurkitu zuèn leihoa, nondik bere beldurrak eta bere ezintasunak kanporatzen baitzituen, bere orekari eusten laguntzen ziòn ariketa paregabean?, barruan pilatzen zitzaizkion pentsamendu eta sentimendu ezkorrak, handik edo hemendik lehertzen zitzaizkionak, halabeharrez, orduz kanpoko orduetan eta lekuz kanpoko lekuetan; egun batean, esaterako, izeba Ernestinari berari eman zion erantzun zakarra:
|
|
|
Teofilo Mariak, baina, nekez antzeman ziezaiokeen aitaren barne egoerari; Teofilo Mariak, izan ere, nahikoa zuen bizkar gainean zeramàn zama astunarekin, egunetako bahiketa latzaren ondorioz; Nikolairen tratu ankerrak, izan ere, ezinbesteko marka jarri zion: zaurien marka sakona eta mendeku gosearena, prozesu dialektiko
|
batean
ulertuak, zauriak sendakizun eta mendeku gosea sendagai, sendakizunaren neurria nolako, sendagaiarena halako; hala, bada, Nikolaik Teofilo Mariaren sentiberatasunean eta haren urguiluan eragindako zauriak, jariatzen hasi orduko gorroto iturri bihurtuak, barru barrukoak ziren, eta barru barrukoa zen, ondorioz, mendeku gosea, suzkoa ere bazena, esaterik balego; geroztik, baina, azkenaldiko segundo gutxi haietan, zehatzago esateko?, beste bitan zauritu zuten Teofilo Maria:
|
|
|
Maria Bibianak, aldiz, egoera bertsuan zegoen arren, begiak zabaltzea erabaki zuen: ikusten zuen, bai, berak ere, jauregia gainera erortzera zihoakiola, baina begiak zabalik nahi zituen, jakin ez bere buruari iruzur egin nahi ez ziolako edo ulertezin zitzaiona istant
|
batean
ulertzea espero zuelako; begiak ez ezik, ahoa ere zabalik nahi zuen, gainera, hondamenaren zerrendarekin lotutako galdera bat bederen egiteko, beste galdera guztiak alferrikakoak zirelakoan:
|
|
|
Teofilo Mariak, baina, nekez antzeman ziezaiokeen aitaren barne egoerari; Teofilo Mariak, izan ere, nahikoa zuen bizkar gainean zeramàn zama astunarekin, egunetako bahiketa latzaren ondorioz; Nikolairen tratu ankerrak, izan ere, ezinbesteko marka jarri zion: zaurien marka sakona eta mendeku gosearena, prozesu dialektiko
|
batean
ulertuak, zauriak sendakizun eta mendeku gosea sendagai, sendakizunaren neurria nolako, sendagaiarena halako; hala, bada, Nikolaik Teofilo Mariaren sentiberatasunean eta haren urguiluan eragindako zauriak, jariatzen hasi orduko gorroto iturri bihurtuak, barru barrukoak ziren, eta barru barrukoa zen, ondorioz, mendeku gosea... suzkoa ere bazena, esaterik balego; geroztik, baina –azkenaldiko s... Adak zauritu zuen, lehenik, bere galdera inpertinente harekin, eta aitak gero, hari laguntza eskatu eta kasu txikienik ere egin ez zionean; Teofilo Maria bakarrik zegoen, beraz, baina ez hain bakarrik, beharbada, bai baitzirudien, bezperan irratiz entzun zituèn berrien arabera –berrien artean, esatariak aldarri sutsuak egiten zituen, baita behin eta berriro errepikatu ere harako lelo hura," ¡ Con Dios hacia la victoria!" –, hiria inguratua zegoela eta errenditzeko zorian; haren haritik, aitak Nikolairi ganbararen gau ilunean esandakoa gogora zezakeen:
|
|
|
Orduan, baina, esker oneko agertu beharrean, Gabinok modu txarrean begiratu zion aitari –mutil hura, berez hain ona zirudiena, aita ere gorrotatzeko gai ote zen, bada? –, segundo bakar bat ere iraun ez zuèn begiraldian, aitak botatako esaldia Gabinok beste modu
|
batean
ulertu balu bezala: " Ez badu nahi, utz ezazue, mila aldiz hobe baita ezertxo ere ez egitea marrazkitxo axaleko horiek egitea baino!"; marrazkigintzaren ihesbiderik ezean, baina –marrazkia baitzen Gabinok aurkitu zuèn leihoa, nondik bere beldurrak eta bere ezintasunak kanporatzen baitzituen, bere orekari eusten laguntzen ziòn ariketa paregabean–, barruan pilatzen zitzaizkion pentsamendu eta sentimendu ezkorrak, handik edo hemendik lehertzen zitzaizkionak, halabeharrez, orduz kanpoko orduetan eta lekuz kanpoko lekuetan; egun batean, esaterako, izeba Ernestinari berari eman zion erantzun zakarra:
|
|
2010
|
|
|
edo haiek zapaltzea, gatibu lanetan. Korolorenko ere indarkeriazale agertu zen bizitzaren azken aldean, Tolstoiren iritziaren aurka, oker ez banago??, kartzeletan edo gulagetan? Dostoievskik erakutsi zidan niri, ordea, planteamenduaren xinpletasunean ezinezkotasun bat zegoela, ez baitago gizon onik ez gaiztorik, osotasun
|
baten barruan
ulertua ez behintzat, on bakoitza bere gaiztoak bizi baitu, gaizto bakoitza bere onak bizi duen bezala, gizona halakoa baita eta halakoa izango, mundua mundu denetik mundua mundu den arteino.
|
|
|
Esan nahi dizudana da banuela neurezko joera bat, mundua zentzu platoniko
|
batean
ulertzeko: errealitate ederra han goian, globoak, zepelinak eta txistuaren notak?, eta errealitate zikina, aitaren gehiegikeriak, anai arreben arteko borrokak eta Kochen baziloak?
|
|
|
Jendetzaren zarata eten zenean, nire burua ere halaxe eten zen. Bat
|
batean
ulertu nuen ordura arte sumatu besterik egin ez nuena, hots, une erabakigarria heldua zela eta sententzia entzuteko nengoela han.
|
|
|
Zatoz hona, Lukax, zatoz hona. Nik ere nahiago nuke aita bizirik balego, baina egunen
|
batean
ulertuko duzu. Badakit zuretzat hau guztia oso gogorra dela.
|
|
|
Hortik aurrera, hainbat azalpen eman nion: politika gauza konplikatua zela, jende askok sufritzen zuela, zaila zela azaltzen, berak egunen
|
batean
ulertuko zuela... horiek denek gezur sunda bat zeukaten niretzat ere, eta ez dut uste Anartzi ezertarako balio izan ziotenik.
|
|
|
gizon onek gaiztoak garbitzea —ez da kasualitatea gero gizon onak beti indartsuenak izatea...! — edo haiek zapaltzea, gatibu lanetan —Korolorenko ere indarkeriazale agertu zen bizitzaren azken aldean, Tolstoiren iritziaren aurka, oker ez banago... —, kartzeletan edo gulagetan... Dostoievskik erakutsi zidan niri, ordea, planteamenduaren xinpletasunean ezinezkotasun bat zegoela, ez baitago gizon onik ez gaiztorik, osotasun
|
baten barruan
ulertua ez behintzat, on bakoitza bere gaiztoak bizi baitu, gaizto bakoitza bere onak bizi duen bezala... gizona halakoa baita eta halakoa izango, mundua mundu denetik mundua mundu den arteino.
|
|
|
Esan nahi dizudana da banuela neurezko joera bat, mundua zentzu platoniko
|
batean
ulertzeko: errealitate ederra han goian —globoak, zepelinak eta txistuaren notak—, eta errealitate zikina —aitaren gehiegikeriak, anai arreben arteko borrokak eta Kochen baziloak— hemen behean...
|
|
2011
|
|
|
Espero dugu liburu honek laguntzea gaurko egoeraren konplexutasuna pixka
|
bat
ulertzen.
|
|
|
Zer esan nahi du horrek adiskidetzearen eta bakearen kasuan? Ilustratuek eta burgesiak adiskidetzea eta bakea modu abstraktu
|
batean
ulertzen dute. Beraientzat, adiskidetzea eta bakea dira gatazkarik gabeko egoera, konfliktorik gabeko demokrazia.
|
|
|
Bakarrik zaude, herriko merkatutik bizikleta gainean iristen den andere zuberotarrik gabe. Gaur, irakurtzen imajinatzen zaitudanean, inor ez da sartzen sukaldera barazki poltsa birekin, eta zuk ez diozu inori erantzuten uzteko bakean, guzti guztia ulertzen duzula, aurretik inork ez baitizu esan, ilobaren euskarazko hitzen
|
bat
ulertu ezean, berak traduzituko duela. Hiru hilabete irlan eman ostean Domintxinera itzuli da Marí; eta bera Euskal Herrira iristearekin batera iritsi da Afrikara Ausentzien Denbora; Sagarren Denborari etortzen uzten ez dion urtaro amaiezin hori.
|
|
|
Lasterka joan behar izan zuen, neskak bizkor zeharkatzen baitzuen karrika. Artean telefonoa eskuan zuela ohartuta, sakelaratu eta bat
|
batean
ulertu zuen Lidiaren deia. Lidiak bazuen Lucíaren berri.
|
|
2012
|
|
|
–Zuk gauza bat esan duzula uste duzu, eta beste gauza
|
bat
ulertzen dute. Zertarako aukera eman?
|
|
|
Ahaleginak askotan ez du ezertarako balio izaten. Zuk gauza
|
bat
ulertzen baduzu, ez daukazu bultza egin beharrik, ez suntsitzeko, ez zure ondotik uxatzeko. Jada joan da.
|
|
|
–Halere, nik hau esan arren, horrek ez dizue ulermenik ekarriko. Zuen izaeran sakontzen duzuenean, zaretenaren aldarerik barnekoiena zabaltzen duzuenean, bat
|
batean
ulertuko duzue beti egon zaretela hemen?.
|
|
|
Eta, batez ere, horrenbeste desio zuen estreinako musu hori neska bati emateko aukera izatea. Alde
|
batetik
ulertzen nuen.
|
|
|
Eman dezagun aurreneko ihesaldian gazteek liskarra izan zutela, eta neska, traizionaturik, etxera itzuli zela. Gauza gara orain bigarren ihesaldi bat (baldin eta berriz ere ihesaldi bat gertatu dela jakiten badugu) traidorearen asmoen berriztatze
|
baten gisara
ulertzeko, bigarren pertsona baten proposamenen emaitza gisara baino areago; maitasun istorio berri baten hasiera modura ezik, garai bateko maiteminduen adiskidetze modura ikus genezake. Hamar aukera baten kontra dira Marierekin behin ihes egina zenak beste ihesaldi bat proposa zezan, inoiz ihesaldi proposamenak izan dituen neska bati beste pertsona batek antzekoak egin beharrean.
|
|
|
Harekin ezaguera egokia lortu nuen, bai matematikan eta baita itsasketa arauetan ere. Bidaldiaren eguneroko kontaketa egiten ikasi nuen, norabidea zaintzeko zelatan egoten, eta hitz gutxitan esateko, marinel
|
batek
ulertu behar zituen zenbait gauza ulertzen; izan ere, hark gustura irakasten baitzidan eta nik gustura ikasten bainuen. Hitz batean, itsasaldi horrek marinel eta merkatari bihurtu ninduen, etxera bost libra eta bederatzi ontza urre hauts ekarri bainituen nire txikikerien truke, eta Londresen ia 300 libra eman zizkidaten urrearengatik.
|
|
|
Zeregin horren erdian laugarren urtea bete nuen uhartean, eta urtebetetzea ohiko debozioarekin ospatu nuen, inoiz baino lasaiago; izan ere, Jainkoaren hitza etengabe ikasiz eta zintzo erabiliz, eta Haren graziaren laguntzaz, lehenago ez nuen ulermen berri bat lortu bainuen. Gauzak beste era
|
batera
ulertzen nituen. Mundua urrun ikusten nuen, harekin zerikusirik izango ez banu bezala, handik ezer espero ez nuela eta, are gehiago, hari buruzko desiorik gabe; hitz batean, ez nuen benetan harekin zerikusirik, eta ez nuen uste, handik aurrera ere, izango nuenik.
|
|
|
Ez al da modurik beste hizkuntza molde
|
batean
ulertzeko?
|
|
|
Honela argudiatzen baitzuen: «Mintzamenaren onura elkar ulertzean datza eta gertatutakoaren berri jaso ahal izatean; baina norbaitek ez dena esaten badu, aipatu helburuek huts egiten dute; zeren eta horrela ezin baitut benetan esan beste
|
bati
ulertzen diodanik, eta informaziorik ere ez dut hartzen, ezjakintasunean baino okerrago utziz, zuri denean beltza dela eta luze denean laburra dela sinetsita». Eta hauek ziren gezurra esateko ahalmenari buruz zituen nozio guztiak, hain ongi ulertua eta alde guztietan erabilia dena gizakien artean.
|
|
|
«Bakar bakarrik apaizeriaren falta nabaritu da. Sakristiek, nonbait, beste era
|
batean
ulertzen dute aurrerapidea. Hor konpon, jaun Loiolatarrok!».
|
|
|
Hasieratik jakin nuen... Baina zoritxarrekoa zinen, eta sakrifikatu egin nintzen, egunen batean nire sakrifizioa estimatuko zenuelako esperoan, inolako baldintzaren menpean jarri gabe eskaintzen nizun samurtasun sakona egunen
|
batean
ulertuko zenuelako ustean. Denbora luzea igaro da harrezkeroztik:
|
|
2014
|
|
|
Volksgeista da! Hori bai, era espainol bitxi
|
batean
ulerturik: etiko erlijiosoki sublimatua, idealen aldetik bakarrik hartua(, que no es tanto el ser que real y materialmente somos?:
|
|
|
Patxiren azken hitzek korronte elektriko baten moduan astindu zuten Leire. Bat
|
batean
ulertu zuen. Zutitzen hasi zen, arriskuaz ohartuta, baina berandu zen.
|
|
2015
|
|
|
Maisuak begi keinua egin zidan, irribarrez. Bat
|
batean
ulertu nuen. Magia, berriz ere!
|
|
|
Ez zirela egiak nire pentsamenduak. Nola pentsatu zenuen bost urteko haur
|
batek
ulertuko zuela hori. Baina nire ondoan egon zinen, ama ez bezala.
|
|
|
Egunen
|
batean
ulertuko duzu, maitea. Aita eta ni askotan haserretzen gara, eta onena izango da guztiontzat.
|
|
|
Zuk gehiago, bai, askoz gehiago. Baina hau helduon kontua da, eta egunen
|
batean
ulertuko duzu zoriontsu izan nahi izateak min egiten duela batzuetan.
|
|
|
Ramsay andreak eraman zuen etxe txiki zarpaileko salan zegoen, zain, hura pixka batean emakume bat ikustera igo bitartean. ...zuen; ate bat ixten; leihoak zabaldu eta ateak itxi behar zituztela esaten, joateko bere etxera ezer behar bazuten, ume batekin ari zen hizketan, nonbait?, halako batean sartu zen arte, eta pixka batean isilik egon zen, goiko itxuren ondoren berera itzuli balitz bezala?, pixka batean mugitu gabe, zutik, Galtzariaren Ordenako xingola urdina zeraman Viktoria erreginaren koadro baten aurrean; eta bat
|
batean
ulertu zuen halaxe zela. Halaxe zen:
|
|
|
Gero damutu eta buruzagiaren oroipena guztiz magnifikatu, eta monoteismo zorrotzenean erradikaldu. Moisesen misterioa, judaismoaren eta monoteismoaren misterioa,, bat
|
batean
ulertu dut Michelangelori eskerrak?, adierazi dio emazteari. Askotxo ikustea ez bada...
|
|
|
Ziurtasunez gogoratzen dudan estreinako erreferentzia kulturala, nolabait deitzearren, Antonio Molina kantari espainiarraren abesti bat izan zen,. Soy minero? izenekoa, Segura Irratiko kantu eskainien tartean ia egunero entzunarazten zutena; ondo gogoan dut haren doinu flamenkoa, ahots zoli berezia, baina hala ere, txikitan behin eta berriz entzunagatik, hitzak ez nituen inoiz ikasi,
|
batetik
ulertzen ez nituen berba arraroak zeudelako, eta bestetik tarteka hitzak luzatu eta luzatu egiten zituelako, Molinak ohi zuen gisan, desitxuratzeraino. Buruan betiko iltzatua daukat ordea harrotasunezko amaiera hura, meatzaritza zerbait handia eta sekulakoa zela pentsarazten zuena:
|
|
|
Begiak nire liburuaren gainean zituen, handik edo hemendik hitzen
|
bat
ulertu nahi bailuen; eta irakurtzen nengoena ingelesa zela egiaztatu zuenean, nire aldamenean jarri zenetik buruan zebilkion galdera egitera ausartu zitzaidan, atzerritarrak ingelesei zuzentzen zaizkienean egiten duten modu tipikoan:
|
|
|
Iraragorri zuen juxtu alboan. Hark ere aurrera begiratzen zuen zuzen, sermoiko hitzen
|
bat
ulertzeko gai balitz bezala. Dardaraka zuen gorputza lasaitzen saiatu zen Kepa.
|
|
|
Hiriko kaleetan galdutako haurraren pareko sentitzen zen. Txikia, arrotza egiten zitzaion mundu
|
bat
ulertzeko ezgauza.
|
|
|
Kingen zonbiek, Cell nobelan, aukera ematen digute gai interesgarri baten metafora bat eskuratzeko. Ez dut uste nobela ona denik, baina txorrota indartsua irekitzen du teknologien aurrean izan dezakegun otzantasuna neurri
|
batean
ulertu ahal izateko. Zonbiak ez du kontzientziarik, baina teknologien menpe dago, zehazki sakelakoen menpe.
|
|
|
37 «Hizkuntza
|
bat
ulertzea edo, ziur, egoera gogamen egoerak izatea, sinboloformal multzo bat baino gehiago edukitzea da. Sinbolo horien interpretazio edo esanahi atxikia edukitzea da» (Searle 1980:
|
|
|
Orain, itsumena Zuriñeren atal bihurtu da. Ez du bizitza beste era
|
batera
ulertzen. Ez da zoriontsu edo triste izango itsua delako.
|
|
|
Orduan, la cuestión vasca? deitzen zioten hura gero gertu gertutik bizi izan zuen Pedrok, eta Markinara joan zen egun
|
batean
ulertu zuen ondoen euskal auzi haren muina: –Herri okupatu bat ikusi nuen han, polizialki eta militarki okupaturiko herri bat?.
|
|
|
–Eta azterketan hitz
|
bat
ulertzen ez badugu, galdetzerik ba al dugu?
|
|
|
Ni-aren nortasuna ez da Gu arena bezain landua, ez baita bateratu behar multzo oso bat. Zentzu horretan, Ander Gurrutxagak dio euskal belaunaldi berriek era normalago
|
batez
ulertzen dutela nazionalismoa, dramatismorik gabe eta mitifikatu gabe. Tradizioarekiko atxikimendu txikiagoa erakusten dute, hortaz (1996:
|
|
|
Hala ere, bereganatze sozial horrek ez du euskararen iraupena bermatzen. Aitzitik, euskararen aldeko sentimenduaren hedapenak eta hura ikasteko eta erabiltzeko gogoak isla politikoa behar dute, eta aukera politiko bakoitzak era
|
batera
ulertuko du eskaera sozial hori bere teorizazio politikoan zelan lotu. Nazionalismoaren kasuan, euskara suspertzeko mugimendu sozialetatik jasoko lukeen mezua, jadanik teorizatuta daukan subiranotasunaren ildotik bideratuko luke, hala interpretatuko bailuke mezua, beste indar politikoek euren gisara ulertuko luketen bezala.
|
|
2016
|
|
|
Sekula ez duela aurrean emakumerik ikusi ematen du eta benetakoa ote naizen ala ez aztertzen ari balitz bezala egoten da, izua begietan duela. Uste dut emakumeak ez dituela inoiz ulertu, baina egunen
|
batean
ulertuko dituela sinetsita dago. Besarkada luze bat emateko gogoa eman ohi dit?
|
|
|
Eta begira, atlasa denek atsegin dute, edo behintzat nik atsegin dudan jendeak atsegin ditu atlasak. Behar dutenean darabilte, bidaia bat antolatzeko, eleberri
|
bat
ulertzeko, arratsalde euritsu batean ordu erdixka igarotzeko, ametsak eraikitzen laguntzeko, iraganeko bidaiak ere gogorarazteko... Isilik ematen ditu egunak, hilak, inor izorratu gabe, baina edonoiz irakurtzen duenari behar duena ematen dio, askotan behar edo espero baino gehiago,, berezko aholku eta emozio eta grina barik:
|
|
|
Gure gain hartzen dugu konpromisoa, seriotasun osoz, hegoaldean bestelako iritzi publiko bat eraikitzeko, eta ez ditu aldren eta lintxatzaileen ekintzak baietsiko, inondik ere. Gure haurrei irakatsiko diegu legea eta erlijioa beste modu
|
baten
ulertzen, hala eskolan nola elizan; ordezkari publiko guztiei laguntza emango diegu beren zinari euts diezaioten, eta, azkenik, apaiz, editore, eskola irakasle eta herritar abertzale ororekin bat egingo dugu, hezkuntza programa bat martxan jartzeko eta, horren bidez, lintxamenduak eta aldrak gure herrialdetik betiko desagerrarazteko.
|
|
2017
|
|
|
Zoriontsuak garelarik, nekez ohartu ohi gara. Bakarrik zoriona gugandik denean eta atzera so egiten diogularik dugu bat
|
batean
ulertzen, batzuetan harrizioz ere, zeinen zoriontsuak izan garen.
|
|
|
–Neronek baneki! Uste diat, hola, ez zekiat, gauzatxo
|
bat
ulertzen dudala... Baina hitzez esaten hasten banaiz pikutara botako diat.
|
|
|
horra heldu zen nigana nitaz arta hartzera. Eta nik, nire ustez ezeren premiarik ez neukàn honek, bat
|
batean
ulertu nuen funtsean gauza guztien beharretan nintzela.
|
|
|
Gizakiengandik urrun bizi, haien beharrik ez izan, eta bizkitartean haiek maitatu. Gabon eguna izan, gogotik jan, gogotik edan, eta gero bakar bakarrik partitu, amu guztietatik libro, izarrak gainean, itsasoa eskuin eta lehorra ezker, eta bat
|
batean
ulertu bizitzak bere azken mirakulua obratu duela zure bihotzean: ipuin bihurtu dela?.
|
|
|
nire kontzienzia tinkatzen duen pisurik handiena. Egun hartan gauza
|
bat
ulertu nuen errotik: bekatu mortala da naturaren legeak bortxatzea, ez gara presatu behar, ez dugu berantetsi behar, erritmo eternoari fidantzia guztizko batez behar gatzaizkio jarraitu.
|
|
|
edo uzki sexua barne) heresiarekin lotu ohi zen. Heretikoen sexu doktrinek ortodoxiari ekarritako mehatxua testuinguru jakin
|
batean
ulertu behar da, Elizak ezkontzaren eta sexualitatearen kontrola finkatzeko egindako ahaleginean; izan ere, kontrol horren bidez, guzti guztiak, izan enperadorea, izan nekazaririk behartsuena, bere diziplinapean jarri nahi izan zituen Elizak.
|
|
|
Arrazoia ere kalkulatzeko makina da soilik. Hobbesek, gutxienez Descartesek bezainbat, gorputz jarduerak kausalitate mekaniko
|
baten arabera
ulertzen zituen, eta mugimendurik gabeko materiaren mundua arautzen duten lege unibertsal berberek eutsita.
|
|
|
Akusazio gogorra izan arren, horrelako adierazpenek ez zuten uxatzen Al Assaden eta PYDen akordioaren zurrumurrua. Hein handi
|
batean
ulertzekoa da, gerra guztietan, eta Siriakoan batez ere, ohikoak izaten baitira ustekabeko gerturatzeak.
|
|
|
Boulevardera joan eta taxi bat hartu nuen etxera itzultzeko, eta gidariak nora nindoan galdetu zidanean, eskuarekin keinu zehaztasunik gabe bat egin nion, edonora abiatzeko aginduz bezala, halako estutasun bat sentitzen bainuen berriro zintzurrean, etxera itzuli eta zer aurkituko nuen ez nekielako. Baina inork ulertzekotan taxizale
|
batek
ulertzen du keinuen hizkuntza, eta autopistarantz abiatu zen eta bidean nire egoeraren berri ematen hasi nintzaion, agertu nion arratsalde erdian etxera iritsi eta aurkitu nuen panorama eta, erabateko koldarra nintzela pentsa ez zezan, bertsioa zertxobait edertzen hasi nintzen. Logelatik hots susmagarriak entzun ondoren ate zirriztutik burua sartu nuenean ikusten nuena ezin sinetsirik geratu nintzela esan nion hasteko,, han nire neska zen agintzen zuena, bera baitzen erritmoa markatzen zuena:
|
|
|
1. Euskaldunak desagertu egin behar du? entzuten badut, alde
|
batetik
ulertzen dut gure errebindikazioak ez direla munduan euskaldunok zerbait partikularra garelako, gizon emakumeak garelako baizik, beste herri guztiak bezala (ko) xe. Bestetik,, euskaldunak desagertu egin behar du?,, diskurtso unibertsala egin behar dugu?
|
|
|
Bazekien hiltzailearen asmoa. Harako gau hartako irudiek ez zioten gezurrik esan, ez ziren Bibliako parabola moduko gauza bat izan, hau da, egia handi
|
bat
ulertzeko gezur txiki bat. Ez!
|
|
|
Musikari egozten zion amak ni mutilzahar geratzearen errua, harekin entreteniturik andregai bila saiatu ez nintzelako; saiatu banintz ere lotsatiegia nintzela ahazten du gure amak, eta nire beste akats asko, hemen zertan aipatu ez dudanak?, baina beste alde batetik arrazoi izan lezake, musika aditu ahala emakume irudi lanbrotsu, zehazgabeak etorri izan baitzaizkit beti gogora, dama eder, ukigaitz, lilurazko bezain iritsiezinak, airezkoak ia ia. Gero, alde
|
batera
ulertzekoa ere bada nire inguruko andre hezur haragizkoak ziztrinak eta ia ezdeusak iruditzea, neure amets irudi haien aldean. Honezkero berdintsu izango da, dena dela, hirurogeita bi urte beterik irudizko amets besterik ezin bailitezke izan niretzat emakumeak.
|
|
|
Ezin zieagu horrelakorik onartu!
|
Batek
ulertzeko hamar akabatu behar baditiagu, hamar akabatuko ditiagu, eta, azkenik, baita geratzen den bakar hori ere, guk eginahalak egin arren ez badik jarrera aldatzen! Hori duk gure egitekoa, Li Huan soldadua!
|
|
|
Hiri ordea, ez zaik halakorik gertatuko, ongi zakiat hori. Bazakiat atzemango dituala ezkutuko asmoak, ñabardurak, era batera esaten baina beste era
|
batera
ulertzen diren gauzak, metafora absurduak, ezkutuko aldarrikapen edo jardun subertsiboak dituzten irudi ustez poetikoak, etenaldi bat egin zuen, hitz jario etengabe hura pixka bat moteltzeko edo?. Hik irakurri, ebaluatu eta zentsuratuko dituk gutun horiek, eta haietan agertu behar ez duen guztia, ezabatu.
|
|
|
Paris Hiltonek gehiegikeriak egin, katuka agertu eta bere irudiaren zabalkundea aprobetxatzen duenean mundu osoan ospetsu bihurtzeko, kontu garrantzitsu
|
bat
ulertzen dugu: Paris bere gizarte mailakoa da, bere sexukoa baino areago.
|
|
|
Bere lekuan geldi egon ezinik, eseri eta altxatu egiten zen, azazkalei etengabe egiten zien kosk. Babari grazia egiten zion Lindak, eta neurri handi
|
batean
ulertzen zuen hura sentitzen ari zena. Irabazteko eta galtzeko aukerak zituen, erdi eta erdi.
|
|
|
–Inor ez –emakumeak bat
|
batean
ulertu zuen– O, Jainkoarren...! Julen?
|
|
|
Leteren kantuen bilakaera eta Leteren poemen bilakaera prozesu ideologiko eta espiritual berdinak eragin zituen, batasun
|
batean
uler liteke haren obra osoa, poemak izan edo kantuak izan. Antologia honetan poemak zein kantuak hartu ditut kontuan.
|
|
2018
|
|
|
askatasun indibidualaren ideia ia edozertarako erabil daiteke, eta horren arrazoia da gizarte zibilak berez duela esanahi anbiguoa. Anbiguotasun horren ondorioz, ezkutuan geratzen da kontratuaren teoria kritikatzen dutenen ikuspegia ez dela, egiaz, kritikagai dituzten teorialarien ikuspuntu bera, askatasuna beste modu
|
batean
ulertzen duten horiena. Kritikoek gizarte zibilaren barruko ikuspegi paregabe batean oinarrituta ematen dituzte argudioak:
|
|
|
Estatusaren kontzeptua, kanpotik zehaztutako posizio
|
baten gisan
ulertuta, nahastu egiten da legelariek aipatzen duten estatusarekin, zeinak zerikusia baitu estatuak kontratu askatasuna arautzearekin eta mugatzearekin. Estatuak hori egiten duenean, haien arabera, estatusa kontratuan sartzen da.
|
|
|
aritzea; kontratuaren teoriak, izan ere, mendekotasunaren bitartez gizarte harremanak sortzeko modu batez dihardu nagusiki, eta ez trukeaz. Jakina, trukea ere tartean dago, baina modu berezi
|
batean
ulertzen da hor trukea (edo zehatzago esanda, bi trukeak).
|
|
|
Egun hartan gauza asko kontatu zizkion amak, ahal bezala, zazpi urteko alaba
|
batek
ulertzeko modurik eta leunenean. Ipuinak kontatzen diren bezala, trabesetara:
|
|
|
Esplikatu nion, eta berak ezin zuen ulertu. Zer ezintasuna, zer frustrazioa niretzat; gizon
|
bat
ulertu nahi duena, baina ezin duena?. Hondarribiko Udalak ez bezala, Irungoak aintzat hartu zuen andrazkoek desfilean ateratzeko eskubidea zutela; 1998an horren harira atera zen sententzia onetsi, eta alarde parekide bat antolatzeko ardura hartu zuen.
|
|
|
Azkenik, epaiek ebatzi zuten adostasunik ezean ezin direla aldatu besteek antolatutako alardeen ezaugarriak: . Alardea gauzatzeko modu desberdinak daudenez, modu
|
batera
ulertzen dutenak ezin dira integratu beste modu batera ulertzen dutenekin, integrazio horri buruzko akordiorik ez badago?. Egun hainbat ordezkari politikoren ahotan izaten den argudioa legitimatu zuten epai haiek:
|
|
|
Azkenik, epaiek ebatzi zuten adostasunik ezean ezin direla aldatu besteek antolatutako alardeen ezaugarriak: . Alardea gauzatzeko modu desberdinak daudenez, modu batera ulertzen dutenak ezin dira integratu beste modu
|
batera
ulertzen dutenekin, integrazio horri buruzko akordiorik ez badago?. Egun hainbat ordezkari politikoren ahotan izaten den argudioa legitimatu zuten epai haiek:
|
|
|
Noraezean. Alde
|
batetik
ulertzen zuen lagunak ihes egin izana. Bestetik, beti pentsatu izan zuen Beire inor baino indartsuagoa zela, edozeri aurre egiteko gai, eta orain bazekien boxeolariaren barruan ere bazela ume txiki bat, tarteka negar egiten zuena, tarteka desagertzeko gogoa sentitzen zuena.
|
|
|
–Alde
|
batetik
ulertzen dut. Baina, Baba, zure bikotea naiz eta Beire nire lagunik onena da.
|
|
|
Aitari esker laburra izan zen elkarrizketa hura. Nerabeen arteko txantxak omen ziren eta gurasoek ez omen zuten horretan sartu behar; Esther ez zegoela ondo senarra espetxeratu zutenetik, Andonik defendatzen ikasi behar zuela eta mutilen arteko gauzak zirela, emakume
|
batek
uler ezin zitzakeenak; bera gaztea zenean ere horrelako gauzak egin eta pairatu zituela eta normala zela, ez kezkatzeko.
|
|
|
Gazteak betiko dela pentsatzen du, urteen joanak ez diola higadurarik ñimiñoena ere ekartzen, baina goiz batean esnatu eta bizitzaren zati nagusiak ihes egin diola konturatzen da, nolatan izan den jakin gabe. Egunen
|
batean
ulertuko duzue nire mintzo garratza.
|
|
|
Ez du ikusi, ikusi nahi ez zuelako, Edyk esan zion bezala. Hau dena bat
|
batean
ulertu eta burua makurtzen du botaka hasteko gogoak eraginda. Pauso batzuk ematen ditu inora joan gabe, noraezean.
|