|
2009
|
|
|
Fraide izan zen garaian, Iruñeko komentuan egon zelarik, Kaputxinoek 1954an berrabiarazi zuten Zeruko Argia aldizkarian parte hartze zuzena izan zuen, bai antolaketan, bai idazle gisa ere. Bere gain hartu zuen aldizkari horretako Kristau Ikasbidea atala (Lizarrrusti izenpetu zuen) eta bertze zenbait artikulu ere idatzi zituen Ipuinak atalean (Aitona izenpetuak)
|
batik
bat. Hiru liburuxka ere argitaratu zituen:
|
|
|
Azkenik, kontuan izatekoa da 1957an euskaltzain urgazle izendatu eta 1961az geroztik Madrilen bizi izan zenetik ez zuela Euskaltzaindiarekin harreman nabaririk izan. Gainera, Euskaltzaindiari dagokion hizkuntza gidaritza aitortzen bazion ere, ez zuen bat egin Akademiak 60ko hamarkadaz geroztik hartutako erabaki garrantzitsuenekin, grafia kontuetan
|
batik
bat. Hori dela eta, liburu honetan transkribatu ditugun testuetan egilearen grafia errespetatu dugu.
|
|
|
Ni euskal alderdira bultzatu ninduana gertaera bat izan zan,
|
batik
bat. Xabierra joan eta eskolak ematen jarri ninduten.
|
|
|
Berak azaldu bezala, Euskaltzaindiaren 90 urteurrenaren ekitaldien barruan Onomastika batzordeak joan den azaroan hemen bertan Toponimia Administrazioaren eguneroko jardunean I. ikastaroa antolatu zuen. Helburua egin den eta egiten ari den lanaren ikuspegi orokorra ematea izan zen eta,
|
batik
bat, toponimiaren ikerketarako oinarriak, prozedurak, irizpideak eta gizarteratzeko bideak azaltzea.
|
|
|
Uztapide
|
bat
batean
|
|
2010
|
|
|
Nafarroako Diputazioaren Príncipe de Viana erakundeko Fomento del Vascuence sailean parte zuzena izan zuen, euskararen sustatze lanetan eta erakundearen izena zeraman aldizkariaren euskarazko gehigarrian
|
batik
bat. Amadeo Marco, Miguel Javier Urmeneta eta abarren laguntza lortu zuen Euskararen Sail horretatik euskara sustatzen eta zabaltzen joateko Nafarroan, eskola munduan bereziki.
|
|
|
Herrialde Katalanetan hasitako kanpaina Hego Euskal Herrira hedatu zen eta parte hartzea oso inportantea izaten ari da, Nafarroan batez ere. Horregatik luzatu den epe honetarako dei berezia egiten zaie
|
batik
bat Araba, Bizkai eta Gipuzkoako herritarrei.
|
|
|
, etab. Bertako herritarren artean bildutako ahozko testigantzak ere erabilera horren alde mintzo dira, arruntak baitira,
|
batik
bat, adin batetik goitikoen artean gisa honetako esaldiak:
|
|
|
Galdutzat jotzen zen paseoaren ertz hura bizi berri erakargarrian bihurtu zen gure bi artisten obra eder horren bitartez. Itsasoko olatuen magia hor zen lehendik ere, baina orrazi horren zolitasuna
|
bat
batekoan gehitu zitzaion kresalaren lilurari.
|
|
|
Bilbon Euskaltzaindiaren idazkariak, Xabier Kintanak, Bibliotekako Zuzendariak, Pruden Gartziak, eta Onomastika Zerbitzuko Buruak, Mikel Gorrotxategik, Akademiaren egoitza erakutsi, erakundearen historia gorabeheratsua kontatu, arlokako zeregin eta betekizunak jakinarazi eta Euskaltzaindiaren osaera, helburu, jardupide eta zereginak azaldu zizkieten xeheki. Bisitariek den dena interes handiz ikusi eta ikuspegi askori buruzko galderak egin zituzten, funtzionamenduaren xehetasunez
|
batik
bat, hizkuntza akademia baten barne jarduera ahalik eta ongienik jakiteko. Bisitak iraun zuen lau orduetan eskatu zuten informazio mota guztia eskaini zitzaien.
|
|
2011
|
|
|
2010eko martxoaren 13an, Gernika Lumoko Udalak eta herriko hainbat kultura elkartek Andra Mari Koralak, Kultura Etxeak, Gernika Lumoko euskaltegiak, Segundo Olaeta Musika Eskolak, Julia Foruria Musika Eskolak, Gernikazarrak, Aldaba aldizkariak eta Marijesiek omenaldia eskaini zioten Jose Antonio Arana Martijari. Omenaldi horren bitartez, esker ona adierazi nahi izan zioten herriaren alde egindako lanagatik eta,
|
batik
bat, Jose Antoniok duen balio intelektualagatik.
|
|
2012
|
|
|
Mondragoiko kalezaiñaren bertsoak (Auspoa 312) egin eta plazaratzeko puntuan zegoela alde egin zenuen liburua ikusi gabe; eta hura argitaratu ondoren beste ale batzuk ere erantsi dizkiogu bildumari: Uztapide
|
bat
batean (Nikolas Aldai Pello Esnal, Auspoa 313); Leengo egunak gogoan (Uztapide A.Zavala, Auspoa 314), Ondorengoak jakin dezaten (Kruz Azkarate Joxemari Iriondo, Auspoa 315), Naizen apurra (Patxi Iraola Rufino Iraola, Auspoa 316), 2008ko nere egunkaria (T. Garmendia, Auspoa 317), Biotzetik senti dedana (Albizu anaiak, Auspoa 318), Basarri II. Jarritako bertsoak (Joxemari Iriondo.
|
|
|
Baina Ikastolak ezin ahaztu, ezin ahaztu bizitako ordu zoragarriak, nahiz hainbat garratzak izan. Notiziak,
|
bat
batean, irudi mordo bat ekarri ditu niregana. Eta irudi horietan Karmele ere han zegoen.
|
|
|
Izan ere, Manuel zenak asko maite zuen bertsolaritza ere.
|
Batik
bat, Manuel izan zenaren figura gazteengana hurbiltzeko antolatu da saioa.
|
|
2013
|
|
|
Bere ikerketak hizkuntzalaritza teorikoa eta psiko/ neurolinguistikako metodo esperimentalak uztartzen ditu, hizkuntzaren irudikapen eta prozesamendu neurala argitzeko,
|
batik
bat sintaxia eta elebitasunaren inguruan. Lan askoren egilea da.
|
|
2014
|
|
|
Hau ez da, ordea,, berak aitortzen duena? hanbat trebe
|
bat
batean berset egiten. Bainan baditu eginak kantu xoragarriak.
|
|
|
–Ez naiz soziolinguistikan aditua esan du baina oinarrizko ezagutza informatu batek sosegua eta gure oinarri teorikoen berrikuspena eskatzen duela esan dit. Borondateari garrantzi handia eman diogu, politikoari
|
batik
bat, baina asmoek gizarte testuinguruetan garatzen dira, eta hauetan zenbait helburu egingarri da eta beste hainbat ez?.
|
|
|
–Txikitan euskaraz jakin ez eta bere maitasun eta ahaleginari esker geure herriko hizkuntza zokoratu eta mespretxatua berreskuratu zuen, orduko abertzale askoren iritziz, ezinezkoa omen zena. Hizkuntza hori landu eta poesia eta prosa lan ederrak utzi zizkigun, ordurarte euskaraz ukitu gabeko gaiak landuz, kale girokoak
|
batik
bat. Eta azkenik, zatibanaturik zegoen hizkuntza larreko hura batu eta hirira ekarri zigun, eskolarako gai, noranahiko gertu, Lizardik nahi bezala, ezinezko ziruditen gauzak bere ekinari esker azkenean lorturik?.
|
|
2016
|
|
|
Ekitaldia Irungo CBA Kultur Zentroan izango da, arratsaldeko 19:00etan, eta Akademiaren Literatura Ikerketa batzordearen ekimenez antolatu da. Literaturgintzaren esparruan
|
batik
bat euskal nobelagintzan eginiko ekarpenari esker da ezagun Loidi: 1955 urtean Hamabost egun Urgainen nobela argitaratu zuen, euskarazko lehen polizia nobela.
|
|
|
Literatur lanak zein artikuluak argitaratu zituen aldizkari horietan. Literaturaren esparruan
|
batik
bat euskal nobelagintzan eginiko ekarpenari esker da ezagun: 1955 urtean Hamabost egun Urgainen nobela argitaratu zuen, euskarazko lehen polizi nobela, arrakasta handia izan zuena.
|
|
|
Urriak 22 eta 23rako iragarri den Xalbador Egunak, Urepeleko bertsolariaz gain, Emile Larre euskaltzaina eta Teodoro Hernandorena politikari eta kulturgilea izango ditu gogoan,
|
batik
bat, euskaltzale biek, bertsolaritza eta euskal kulturaren alde eginiko lanagatik?.
|
|
2017
|
|
|
Hori guztia aurrera eramateko, EiTBk Euskaltzaindiaren laguntza eta kolaborazioa izango du(
|
batik
bat, Hizkuntzaren Kalitatearen eskainiko dio laguntza hori Akademiak). Gainera, EiTBren testu masa erabiltzen jarraitzeko aukera ematen zaio Euskaltzaindiari, UZEI, Elhuyar eta IXA taldeekin batera garatzen diharduen Lexiko Behatokia osatu ahal izateko.
|
|
|
Martinetek (1950) proposaturiko herskarien berreraiketa sistema fonologiko osora zabaldu zuen Mitxelenak(). Aitzineuskararen sistema fonologiko osoaren berreraiketa honek 1200 etimologia berri ditu emaitza gisa, eta
|
batik
bat mailegu latin erromantzeetan oinarritua da.Ondare zaharreko hitzen berreraiketa fonologikorako oinarriak ezarri zituen proposamen horrek. Bokalarteko VlV > VrV ongi dokumentatua dago lat. angelus, gula > eusk. aingeru, gura moduko adibideetan, eta horrek laguntzen digu hobeki ulertzen euskara/ euskaldun eta sari/ saldu moduko bikoteetan gertatzen dena:
|
|
|
Badaki idatzizko nahiz ahozko iturri desberdinetatik datorren informazioa eta argudioak berreraikitzen, eta era koherentean eta labur adierazten. Badaki
|
bat
batean, jariotasun handiz eta zehaztasunez gauzak adierazten, eta esanahiaren ñabardura txikiak bereizten ditu, baita konplexutasun handiko egoeretan ere?.
|
|
2018
|
|
|
Neutralizatu egin zituen. Hala eta guztiz ere, polemika handia izan zen,
|
batik
bat, H letragatik.Baionako Biltzarrerakolantaldean ere izan al zen polemikarik, Arantzazun H letrak sortu zuen harrabotsaren modukorik. Bilera haietaz oroitzapen handirik ez dut, lan eta lan aritu ginela besterik. Geure artean polemikarik ez zen izan, harmonia onean aritu ginen.Anekdotarik? 1964ko udan Mixel Labeguerie parlamentari genuen, eta Euskal Idazkaritzako lehendakari [Baionako Biltzarrerako oinarriak finkatzen aritu zen llantaldeari babesa eman zion elkartea].
|
|
|
Baina batuaren bidea
|
batik
bat ikastolan hasten dela nabarmendu zuen, haurrek hamar hamaika urte bete eta Erdozaintzi Etxart ikastetxera doazelarik, Iparraldeko euskara batuan emango zaizkielako ikasgaiak eta sortuko zaizkien harreman berrietan ez dutelako zuberera egokiturik egingo. –Hiztegia ez ezik, aditz paradigma guztiak aldatuko dituzte, baina batez ere aldaketa fonologikoa eginen dute, azentu paroxitonoa, alegia, azken aurreko silabakoa, isilduko dute, hasperena edota ü soinuarekin batera?.
|
|
|
–tradizioa ez dugu ezagutzen, Azkue eta beste ez daude eskoletan, eredukoek eskola bukatzean Kixoteezagutzen dute, baina Peru Abarkaez, eta horrek ikaragarri mugatzen du idazlearen lana?. Egin beharreko koordinaketan Euskaltzaindiak baluke toki bat, haren aburuz, baina
|
batik
bat,, gure esku dauden medioekin egin genuke aurrera?, inora begiratu gabe,, eta ereduen bila txatxukeriatan aritu gabe, ez dugulako eredurik, ez ispilurik?, edo bestela esanda,, normaltasun, delakoa zer den definitzeko modurik ez dagoelako.
|
|
|
|
Bat
bateko bertsolariak ziren hirurak, eta irakurleari bertso idatzi asko emanak. Besteak beste, hor dira Auspoa sailean, Bihotz barneko solasak (Auspoa 303, Arrosagaray), Ene ezkilen dangak (Auspoa 307, Alkat), eta Bertsuaren eremua (Auspoa 335, Mihura). Gazterik hil ziren hirurak ere, baina fruitu onak emanik.
|
|
|
Euskaltzaindiaren eta Sabino Arana Fundazioaren ekimenez eta Euskal Autonomia Erkidegoko, Nafarroako eta Ipar Euskal Herriko hizkuntza politikako arduradun nagusien eskutik, Euskararen erabileraren gakoak izeneko mintegia egin zen uztailaren 12an, euskararen etorkizuneko erronkez jarduteko,
|
batik
bat, hizkuntzaren ezagutzaren eta erabileraren arteko bitarte handia orekatzeko ahaleginetan sakondurik. Izan ere, gero eta gehiago dira euskaraz dakiten hiztunak Euskal Herriko zazpi lurraldeetan, baina hizkuntzaren erabileraren joera ez da jakintzarenaren parean bilakatzen ari.
|
|
2019
|
|
|
Aritz Galarragak (Bartzelonako unibertsitatea) katalanera itzulitako euskal literaturari erreparatu dio, eta zehazki, korpus horrek euskal gatazka deritzon horren inguruan ematen duen irudiari. Ikertzailearen ustez,. Atxaga garrantzitsua da euskal literatura ulertzeko, bai eta katalanera itzulitako euskal literatura ulertzeko ere?,
|
batik
bat, hark errefusatu izanagatik ere, idazle nazionalaren etiketa, jarri izan diotelako.
|
|
|
Itzulpena, lan latza. Itzulpenari ukoa, bide itsuaItzulpenari heldu nahi ez izateko erabakien atzean arrazoi ugari egon liteke,
|
batik
bat ideologikoak, esate baterako, jatorrizko testuari fidel izan nahia, menderatze linguistikoari aurre egin eta babestu beharra, edota bi kultur unibertso elkarri itxita mantendu nahia, bata eta bestea, George Mounin hizkuntzalariak zioen gisan, antolamendu linguistiko eta pentsamendu sistema arras bestelakoak izanik, itzulpen zehatza egitea ezinezko bihurtzen den neurrian. Arrazoi teknikoak ere badira, beraz.
|
|
|
Toponimia eztabaida iturri izaten dela esan zuen,?
|
batik
bat herri izenetan?, eta sarritan hizkuntzari lotutako gaiengatik gertatzen dela, baina baita gizarte gaiengatik edo politikarengatik ere,, gustatu ala ez, sinbologia handia dagoelako toki izenen atzean?. Adibide gisa,. Navarra vs.Nafarroa?
|
|
2020
|
|
|
1982 eta 1986an txapeldunorde izan zen, eta 1989an txapeldun. 1965etik 1990era bitartean,
|
bat
bateko bertsogintzaren eredu nagusietako bat izan zen Euskal Herri osoan. 80ko hamarkadaren bigarren erditik erretiratu zen arte, eragilerik garrantzitsuena eta emankorrena izan zen Bizkaiko eskolak eta gazteen bertso eskolak sustatzen.
|
|
|
P. Z.: Agerrek bere lanbidea gazteleraz garatu zuen, nahiz eta bizitzako azken laurdenean euskaraz,
|
batik
bat, olerkiak, egiten ahalegindu. Joxemiel Bidador, aldiz, elebidun peto petoa zen; eta euskara erabili zuen Agerreren euskarazko olerkiak argitaratu zituen liburuaren hasieran, Agerrez egindako azterketa kritikoan.
|
|
2021
|
|
|
" Pasa den ostiralean, Euskaltzaindiaren XXVI. Jagon Jardunaldiak Nafarroako hezkuntzara begira jarri zituen aditu eta arituak, Iruñeko Kondestablearen jauregian. Trukerako eta elkarlanerako asmoak izanik, teorietatik urrundu eta,
|
batik
bat, egiazko esperientziak azpimarratu nahi izan zituzten, Andres Urrutia euskaltzainburuak sarrerakoan nabarmendu zuen gisan, “euskararen etorkizunerako ildo eta konponbide berriak aterako direlako horietatik(...).
|
|
2022
|
|
|
Arrazoi politiko hutsetan oinarrituta, orain,
|
bat
batean, Kiev baztertu eta Kiiv erabiltzea sustatu nahi izatea ulergarria izan daiteke, baina ohartzekoa da, era berean, 2014an Errusiak Krimea bereganatu zuenean inork ez ziola erreparatu leku izenari. Ukraineraz Кримda (euskaraz, Krim) eta errusieraz Крым (euskaraz, Krym), baina inori ez zitzaion bururatu izena aldatzea, noski, Krimea exonimoa delako (gaztelaniaz, Crimea, eta frantsesez, Crimée, exonimoa den bezala).
|
|
|
Euskal Filologian lizentziaduna da eta toki administrazioko euskara teknikaria ogibidez. Bere literatura lanari etorrita,
|
batik
bat, poesia lanak idatzi ditu: orain arteko bildumarik osatuenak Souvenir (2008, Elkar), Urtebetetze festa (2012, Elkar), Irautera (2019, Elkar) eta Elurra elurraren gainean (2022) izan dira.
|
|
|
Bide horretatik, Hitza ahoz hasten, hezten eta hazten da euskara ahora eramateko dekalogoa aurkeztu zuen mintegian. Proposamena egiteko,
|
batik
bat haurren afektibitatean jarri du arreta, bere iritziz hari afektiboak eten egin baitira gure gizartean. Sortzaileak dioenez, gaztetxoen inguruan mugitzen diren bitartekari helduek (irakasleek, hezitzaileek, begiraleek...) beharrezkoa dute prestakuntza berezia:
|
|
2023
|
|
|
Era berean, ‘mendi tontor edo malkarretatik
|
bat
batean eta burrunban erortzen den elur pila handia’ adierazteko, elur() jausi da forma estandarra, ez* elur jauzi. Adiera berekoak dira elurbizi, elurbildu eta hiztegian Ipar. markarekin jaso den elauso hitzak.
|