|
2008
|
|
|
Pirinioetako etapa nagusia, Hautacamekoa, uztailaren 14an izango da, frantziarren egun handian,
|
baina
euskal zale asko pilatuko diren egunean. Ez da giro izango...
|
|
|
Ulertzen dut arrapaladan eta are ikusi gabe iragan nahi izatea Landak, Bordeletik Pariserainokoa, Gaztela...
|
baina
Euskal Herria?
|
|
|
«Guztia euskal gizartearentzat,
|
baina
euskal gizartea aintzat hartu gabe» egiten dutela dio Ibarretxek
|
|
|
«Despotismo ilustratua gaurkotu egin da: guztia euskal gizartearentzat,
|
baina
euskal gizartea aintzat hartu gabe». Horrela dio Eusko Jaurlaritzako lehendakariak, Juan Jose Ibarretxek, Espainiako Gobernuak kontsultaren inguruan hartu duen jarreraren harira.
|
|
|
«Denboraldia guretzat bikaina izan da kirol arloan, A taldeak txapel guztiak irabazi ditu, eta B taldea ere ongi aritu da denboraldiaren bukaeran.
|
Baina
euskal sokatiraren egoera ez da ona eta horrekin kezka dugu. Talde gutxi daude, eta beti berdinak.
|
|
|
Denboraldia guretzat bikaina izan da,
|
baina
euskal sokatiraren egoera ez da ona eta horrekin kezka dugu»
|
|
|
|
Baina
Euskal Herrian ekoizten ez diren produktuak kafea, kakaoa eta txokolatea kasu, bidezko merkatutik erosi dituzte. Jakiek, esaterako, okelak eta barazkiek jatorri ekologikoa dute, eta baita produktu horiek erabilita prestatzen dituzten ogitarteko eta pintxoek ere.
|
|
|
Italian eta Suitzan ohikoagoak omen dira makina mota hauek,
|
baina
Euskal Herrian ez zegoen, orain arte, halakorik. Azkaratetarrek herri horietan ikusi zituzten makinak, eta halako bat Baztanen paratu behar zela pentsatu zuten.
|
|
|
Badirudi krisiaren eragina esanguratsuagoa dela bertako herritarrengan Europatik datozenengan baino. Aurten oporretarako landa turismoko etxeak edo kanpinak aukeratu ditu euskal herritar askok,
|
baina
Euskal Herrira datozen turisten ohiturak ez dira, oraingoz, askorik aldatu, sektoreko langileen ustez.
|
|
|
Idazten, gaztelaniaz hasi zen idazten Iban Zaldua,
|
baina
euskal literatura ezagutu eta euskaraz argitaratzeari ekin zion. Berak ipuingilea dela dio, «urduriegia» delako nobelak eskatzen omen duen ahaleginerako, baina ipuinen bidez, zientzia fikzioa, genero beltza eta surrealismo tanta batzuk nahastuta, hainbat liburu erreferentziazko jarri ditu kalean.
|
|
|
6.000 bizi dira Nafarroan. Ez dago musulmanen erregistro ofizialik Administrazioan,
|
baina
Euskal Herrian 30.000 inguru dira, zenbait ikerketaren arabera.
|
|
|
1 Museoak euskal artea babesten duela argi dago,
|
baina
euskal artista gehiagoren lanak erosi lituzkeela uste dut. Artista garaikideenak, batez ere.
|
|
|
Richard Straussek Bigarren Mundu Gerraren hondamendiaren ondorengo urteetan idatzitako liederrak ez dira Artetaren ohiko errepertorioan sartzen. Musika malenkoniatsua da, dramatikoa ere bai, gizarte eta ideia baten gainbeherari hil kantuak direlako ia,
|
baina
euskal hiriburuetan emandako kontzertuetan, arrakasta izan du sopranoak. Madrilgo kontzertuan ere txalo ugari jaso zituen.
|
|
|
Hurrengo urtean, ordea, federatuta joan nintzen, baina lehen euskal lasterkariarentzat garaikurrik ez zutela esan zidaten. Lasterketa zoragarria da, alde guztietatik begiratuta,
|
baina
euskal lasterkariak aintzat hartu behar gaituzte. Ez naiz bueltatu, eta ez dakit itzuliko naizen.
|
|
|
Gu gira Euskadiko gazteri berria/ Euskadi bakarra da gure aberria... Kaskoin edo maketo ez dugu etsaia,/
|
Bainan
Euskal semea da gure anaia./ Hemen dela España, han dela Frantzia,/ Mugaren bi aldetan da Euskal herria. Biak ageri dira, baina zentzu politikoz kargatua, dudarik gabe, Euskadi hitza.
|
|
|
Garai zailak datoz,
|
baina
euskal gizartea ezin da etsipenean erori. Juan Jose Ibarretxe Eusko Jaurlaritzako lehendakariak argi dauka krisialdi ekonomikoari aurre egiteko herritarrek itxaropenari eta ilusioari eutsi behar dietela.
|
|
|
Aspaldian hasiak dira erasoak. Beste kasu batzuetan laster aurkitu dituzte hobendunak,
|
baina
Euskal Herrian ez.
|
|
2009
|
|
|
Liburuaren atal baten irakurketa egin genuen New Yorken, eta, noski, New Yorken ez naiz inor, eta han jendearen arreta liburuak du soilik, eta liburuaren balio eta proposamen literarioek, eta horri buruz hitz egin genuen.
|
Baina
Euskal Herrian beste hainbat faktore sartzen dira.
|
|
|
Zabalak berak esaten zuen moduan, Auspoan ez dago Euskal Herriko historia guztia,
|
baina
Euskal Herriko historiaz jakin nahi duenak hau ere irakurri behar du. Zenbateraino aitortu zaio Zabalari hark egindako lan guztia?
|
|
|
Baina iaz beste bide bati ekitea erabaki zuten. Personal shopper aren irudia ezagutzen genuen,
|
baina
Euskal Herritik kanpo, dio Irene Praderak. Halaber, Zerjantziren antzeko enpresa bat Bilbon badela dio Kormenzanak.
|
|
|
Kulturaren kasuan, kultur komunitate autozentratu bat izango bagenu, komunitateak berak hartuko lituzke kulturaren gaineko erabakiak, eta komunitate horrentzat kulturak zentraltasuna izango luke, ez litzateke zerbait periferikoa.
|
Baina
euskal komunitatearentzat euskal kulturak zer leku du. Zentrala ala periferikoa?
|
|
|
Jeltzaleen estrategia polarizazio lausotua bermatzea eta berotasun sozialista baliogabetzea izan da, hautesle potentzialen gogaita disimulatu eta desmobilizazioa apaltze aldera herritarrak botoa ematera deituz. Hautagai sozialista lehen unetik dago biharamunaren zain, bere amesgaiztoa unionistek gehiengoa eskuratzea da,
|
baina
euskal pentsalari liberalek idatziz utzi diote errekadua: itun konstituzionalista bat, abertzaletasun instituzionala aro demokratikora behingoagatik modernizatzeko.
|
|
|
Orain arte hainbat adostasun lortzeko gai izan gara, eta eremu edo sektore ezberdinetan indarren metaketan oinarrituriko dinamiketan elkarrekin jarraitzen dugu.
|
Baina
Euskal Herrian azken urteetan sortu ditugun aukerak aintzat harturik, adostasunean eta indarren metaketan jauzi kualitatibo bat eman behar dugu. Herri gisa pentsatu eta aritzera igaroz, herri honetan aldaketaren alde dagoen indar eta dinamika oro norabide berean bilduz.
|
|
|
Atzokoan, Berhokoirigoinen epaituaren absoluzioak frantses Estatua errudun eta inoiz baino deitoragarriago agerrarazi zuen. Prefetak edo Estatu frantsesaren beste edozein arduradunek ez dute kartzelako zorua zapalduko, inork ez du erruduntasun hori zigorrean ordainduko,
|
baina
euskal laborarien beharrak ez asetzearen errudun, are gabeziak ordeztea eragoztearen errudun ere agertu dira, lehendik jendaurrean eta orain auzitegietan ere bai. EHLGk lehen bazituen izateko eta aurrera egiteko hamaika arrazoi; orain, berriz, gehiago ditu.
|
|
|
Hemen, euskararen aldeko legerik ez izanki, anitzek barneratu dute euskara etxeko hizkuntza bat bezala.
|
Baina
Euskal Herrian euskaraz mintzatzea eskubidea dela iruditzen zait eni.
|
|
|
Menpeko politiken mugak eta tranpak nabarmenak dira: euskara normalizatzea Euskal Herrian inposatzea baldin bada, espainiera Madrilen eta frantsesa Parisen ere inposatzea da; bi Estatu horiek beren hizkuntzak jakitera legez behartzen gaituzte,
|
baina
Euskal Herriak ezin du behartu euskara jakitera; han, gurasoek eskolako hizkuntza aukeratzeko eskubiderik ez badute, hemen, zergatik dute. Asimetria eta gezur horien aurrean, argi izan dezagun, gaztelania eta frantsesa beren lurralde historikoetatik haratago Euskararen Herrian zabaltzea, hizkuntz kolonizatzea dela.
|
|
|
Bestalde, azken egunotan PSE EEtik eta, bereziki, PPtik eginiko kritikei erantzun die Urkulluk. Buruzagi jeltzalearen aburuz, zalantzarik ez dago Eusko Jaurlaritza berria legitimoa eta demokratikoa izango dela,
|
baina
euskal gizartearen gehiengoa ez dela gobernuan ordezkatua izango azpimarratu du.
|
|
|
Maiatzaren 21ean, beraz, ez ditugu ibilgailuak lanerako mugituko,
|
baina
Euskal Herriko langile guztiekin batera gehiengoaren zerbitzura dagoen eredu ekonomiko eta sozialaren alde mugituko gara.
|
|
|
Esaldi horrek laburbiltzen du ondoen zale zuri gorrien atzoko sentimendua. Bilbon ere geratuko zen norbait, ziur,
|
baina
Euskal Herriaren zati txiki bat Valentzian zegoen atzo, goizean goizetik. Eta zati txiki horren zati handia bat Athletic hiria gunean.
|
|
|
Sparks eko Dick Graves' Nugget kasinoko nagusiak euskal jai txikia antolatzea hartu zuen gogoan, ustez etekina bilduko zuela. Dick Graves bera ez zen euskalduna,
|
baina
euskal jatorrikoa zuen emaztea: Flora Agirre, eta euskaldun odolekoa zuen John Ascuaga kasinoko managerra ere.
|
|
|
Euskal Herrian ez zen gerrillari talderik antolatu, baina pasabide garrantzitsua gertatu zen Asturias, Kantabria edo Aragoira joan nahi zutenentzako. Makien artean euskal gerrillari gutxi izan zen horregatik,
|
baina
Euskal Herrian gertatu zen, esaterako, borrokalarien arteko ihesaldirik garrantzitsuena, Ezkaba mendiko San Kristobal gotorlekukoa. Eta Faustinoren Bordan esaterako, Ollate mendian, Nabaskozeko lehen etxeetatik kilometro gutxi batzuetara, han ziren dozena erdi bat borrokalari, Francoren armada osoaren aurka borrokatzeko prest, 1944an.
|
|
|
Geureari ederki eusten diogula demostratua diogu nazioarteari.
|
Baina
Euskal Herria behar lukeen lekuan Frantzia edo Espainia ikusarazteko ahalegina izugarria da. Euskal Herria desprogramatzeko lanean gogotik ari dira, eta gure etxean bertan ez dute laguntzaile gosetirik falta.
|
|
|
–ESAITen ekimen guztiek izaera nazionala, Euskal Herrikoa, izaten dute, eta horregatik aukeratu da Maule. Zikloturistek eta elkarteek urtero antolatzen dituzte horrelako irteerak,
|
baina
Euskal Herri izaera duenik ez da egin orain arte?. Bihar egongo da horretarako aukera Iratiko lehen tourrean.
|
|
|
Jose Luis Iriazabal da adibide.
|
Baina
Euskal Herriko portuetan bera bezalako asko daude.
|
|
|
–Zerbait handia egin genuke, munduan 6.000 hizkuntza daudelako.
|
Baina
Euskal Herriko eta Irlandako errealitateek Kurdistangoaren antzeko ikuspegia dute. Gainera, badago hurbiltasun bat?, esan du idazle italiarrak.
|
|
|
Halaber, diru partidak onartuak zeuden 2009ko aurrekontuetan; alderdi sozialistak babestu zituen aurrekontuetan, alegia. Espainiako Gobernuak ere saioa egin zuen laguntza horiek bertan behera uzteko,
|
baina
Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiak atzera bota zuen helegitea,, behin behinean?, maiatzean. Berri agentziek Eusko Jaurlaritzako iturriak aipatuz zabaldu dutenez,, azkeneko aldiz?
|
|
|
|
Baina
euskal presoak Euskal Herriratzea aldarrikatzea, adibidez, legezkoa da.
|
|
|
dituzten arraun munduko hainbat lagunek, lehengo ostegunean. Prentsaurrekoan argi utzi zuten arraunaren inguruan mugitzen diren herritarrak direla,
|
baina
Euskal Herrian gertatzen ari diren hainbat, injustiziak, kezkatu egiten dituztela.
|
|
|
|
Baina
Euskal Herrian ere ekoitzi dira auto horiek. 1968tik 1975era Nafarroako Landabengo fabrikatik irten ziren hainbat modelo:
|
|
|
Asko izan dira mende erdiko ibilian karrozetan jorratu diren gaiak,
|
baina
euskal kulturaren defentsa nagusitu da. Euskararen eta euskal tradizioen aldeko aldarriak urtez urte zeharkatu ditu Urretxuko kaleak.
|
|
|
Snowpatch Spire, Bugaboo Spire, Pigeon Spire eta Howsers Towers dira eskalatzeko gune nagusiak, eta denetariko aukera dago orratz horietan. . Yosemiten eskalatzen duten iparramerikarrek ezagutzen dute ingurua,
|
baina
Euskal Herritik oso jende gutxi joaten da hara; Yosemite eta Patagoniara bai, baina handik kanpora ez gara beste inora mugitzen. Bugaboos inguruak merezi du, denetariko eskalatzaileentzat dago lekua:
|
|
|
Dena den, adierazgarriak dira atzo Carlos Agirre Eusko Jaurlaritzako Ekonomia sailburuak egindako adierazpenak. Bilbon, Forum Europan egindako hitzaldian ez zuen Nafarroako Kutxaren operazioa aipatu,
|
baina
Euskal Autonomia Erkidegoko hiru aurrezki kutxei ohartarazi zien beste erkidego bateko kutxa batekin bat egiteak, autonomian galera, dakarrela berekin.
|
|
|
Espainiaren batasunaren alde nagoela erran dut hainbatetan eta azaldu nahi dut batasun hori ez dela niretzat helburu bat, tresna hutsa baizik, zeren nik, egia erran, nahiago bainuke estatu nazioak oro desagertuko balira eta berorien ordez hiri estatuetara itzuliko bagina,
|
baina
Euskal Herrian anitzek indarrean paratu nahiko luketen Estatu independente eta sozialistaren aitzinean pentsatzen dut goian aipaturiko egile eta sortzaileen lanez gozatzen jarraitzeko aukera bakarra Espainiaren batasunak emanen lidakeela. Izan ere, harrigarria suertatzen ahal bazaizue ere (nahiz behin baino gehiagotan esplikatu dudan), ni XV. gizaldiko norbanakoa naiz mentalitatez, erlijioz eta ideologiaz (XVI.ekoa gehienez ere, baina Trentoko Kontzilioa baino lehenagokoa), eta nire garaiarekin lotzen nauten gauza bakarrak irakurketa eta artelan horiek dira.
|
|
|
–Bi haur ditugu Miarritzeko ikastolan. Nihaurek ez dakit euskaraz,
|
baina
Euskal Herrian bizi gara, bada orain zenbait urte. Euskal Herriaz maitemindu gara.
|
|
|
Kezkatzen nau euskal kritikagintzak diskurtso kritiko propioa sortzeko duen ahuleziak, eta kanpoko instituzio eta eragile literarioek euskal liburuen gaineko diskurtsoak sortzeko duten indarrak. Badakit kulturen arteko hartu emana ezinbestekoa dela,
|
baina
euskal literaturan harreman hori desorekatua dela iruditzen zait, eta desoreka hori handituz doala.
|
|
|
Bestea Maneiro jaunak euskararen eta hiritarren eskubideen arteko oreka bilatu behar dela, kontrajar ez daitezen.
|
Baina
Euskal Herria existitu daitekeela esan zuen; betiere, sorginetan sinistu ez baina amaierako haberlas haylas esaldiaren tonu eszeptikoan. Kuriosoa da maskara neutroduna darabilen politikari horrek, espresibitatea baduela, bereziki azpimarratu nahi dituen edota deskolokatuta uzten duten gaietan.
|
|
|
Jarrai Gazteriak erakundearekin batu, eta Haika sortu zuten 2000 urtean.
|
Baina
Euskal Herri osoko lehen antolakundea izan zenak urtebete besterik ez zuen iraun. 2001eko martxoan 15 gazte atxilotu zituzten, Haikako zuzendaritza osatuta ETA laguntzea egotzita.
|
|
|
Gaur egun irratia etxetik egitea badago ordenadore batekin.
|
Baina
Euskal Herrian halako saio gutxi izan dira. Zergatik dela uste duzu?
|
|
2010
|
|
|
Beste kontu bat da zer bitarteko erabiltzen diren. Ni ETAren kontra nago,
|
baina
Euskal Herriak eskubide osoa du independente izateko. Baina independentzia hori nola lortzen den, zer lurraldetan, nolako Euskal Herria...
|
|
|
Kirol arloan bete betean lehiatzeko, hori izaten da onena. Zure taldearekin jokatzen duzunean lana ere bada emaitzen gakoa,
|
baina
euskal selekzioarekin ez dago lanik. Beraz, dena sentimendu kontua da, eta horrek zelaian oilo ipurdia jarriko didala pentsatzen dut.
|
|
|
Gogorra da esango dudana, baina jendeak ez du euskal zinema behar. Agian, euskalduntzen ari direnek edo herri hau benetako herria izan dadin futbol selekzioa behar dutenek euskal zinemaren premia dute,
|
baina
euskal zinema, gaur egun, asmakizun bat da.(...)
|
|
|
Euskarazko ludikotasunari garrantzia eman behar zaiola diozu.
|
Baina
euskal ereduetan oinarrituta ala eredu globalizatuetan oinarrituta?
|
|
|
Nazioarteko ikerlariak eta zientzialariak erakarri bai,
|
baina
Euskal Herrikoei ere ematen die aukera DIPCk?
|
|
|
Herrialde txikia izanik, esparru gutxitan egiten dugu lan.
|
Baina
Euskal Herrian ikertzaile talde handiak daude. Herrialdea aintzat hartuta, ezin esan genezake handia denik oinarrizko zientzia ikerkuntzan.
|
|
|
|
Baina
euskal estatua demokratikoki lortzeko, lurralde guztietan, populazioaren gehiengo osoa beharrezkoa izango litzateke. Puntu honetara iritsita, galdera batzuk:
|
|
|
Ekintza garrantzitsuak burutu zituen eta entzute handia lortu. Gorabehera asko izan zituen, bai,
|
baina
Euskal Herria eraikitzen jarraitu zuen eta, itxura batean, eraginkortasun handiaz, zeren Espainiako demokraziak betiko mamuaz baliatuta (imajinazio gutxiko todo es ETA horretaz) handik gutxira ez bakarrik ilegal deklaratu, baizik eta epaiketara eraman baitzituen hainbat kide (ezin dugu ahaztu Francorena ere demokrazia izan zela demokrazia organikoa eta Hitler Alemaniako herriak aukeratu zuela dem...
|
|
|
Nafarroarentzat bereziki,
|
baina
Euskal Herriarentzat oro har, akordio zabal eta ez baztertzaileak aldarrikatu dituzte, eta alderdi politikoei egoeraren neurrira egoteko eskatu diete. Hala, helburu horrekin, dei egin diete ezkertiar orori, independentistei eta egoera ekonomikoaren pisu gehiena jasaten dutenei aldaketaren alde elkar hartuta lan egin dezaten.
|
|
2011
|
|
|
«Bai,
|
baina
euskal izaera edo euskara bera ez dira ofizialak lurralde guztietan», dio besteak. Euskal izatea eta euskara bera debekatuta, baztertuta eta itota ikusi genituen, eta herrialde eta eremu batzuetan oraindik egoera horretan dago.
|
|
|
«Bai,
|
baina
euskal herritarrak gutxi gara», dio haratagokoak. Norberaren jokaeraren menpe dago interpretazio hori.
|
|
|
UPN aurreikusten ari da indar metaketa berri bat antolatzen ari dela, Nafarroan bere nagusitasuna auzitan jar dezakeena. Oraindik ez dago argi nola egituratuko den metaketa hori,
|
baina
Euskal Herrian azkenaldian gorpuzten ari den egoera berriaren araberakoa izango da. Beste oztopo lasterketa bat izango da, Auzitegi Gorenak atzo Sorturi buruz ebatzitakoa ikusita.
|
|
|
Bestalde, Kukubiltxorekin elkarlanean prestatutako Leihotik mundura txotxogilo lanaren estreinaldiak ere jende andana bildu zuen.Bazkariak, «arrakasta itzela»Halere, jendearen parte hartze handiena lortu zuen ekitaldia, dudarik gabe, bazkaria izan zela adierazi dute Irrien Lagunak Klubetik; hainbeste, «ia janaririk gabe» gelditu zirela.Oro har, Etiopia Utopia elkarteak hango Wukro herrian duen jarduna laguntzeko prestaturiko jaian «giro ezin hobeaz» disfrutatu ahal izan zen, eta eguraldia ere lagun izan zuten.Urtero ospatzeko asmoa dute Irrien Lagunak Klubeko Eguna, eta ekimen edo elkarte zehatz bat laguntzeko bideratuko dute irabazitako dirua. Aurten, Etiopia Utopia fundazioak jaso du laguntza hori, Wukro herriko erizainak aho osasunean hezitzeko.Klubetik adierazi dutenez, festaren xedea Etiopiako haurrak laguntzea izan zen,
|
baina
Euskal Herriko Irrien Lagunak Klubeko jarraitzaileek izan zuten jarrera eskertzekoa izan zen baita ere.Emaitza on horiek sare sozialetan islatu dira. Irrien Lagunak Klubak aldeko iruzkin asko jaso ditu, baita hurrengo urtean berriz errepikatzeko ume eta guraso askoren nahia ere.
|
|
|
batetik, PPk gehiengo osoa eskuratu duelako (beraz, EAJren diputatuen balioa askoz gutxiago izango da), eta, bestetik, ondoan, parez pare (bi diputatu gehiagorekin), Amaiur izango duelako, Euskal Herriaren herri eskubideak aldarrikatzen eta Estatuari joko arau berriak proposatzen.Abertzaleen artean, indarrak biltzeko aukerak zabalduko dira, orain arte eman ez diren aukera berriak. Espainiako Kongresuan abertzaleen pisuak matematikoki ez du eragin handirik izango,
|
baina
Euskal Herritik begiratuta bai, balio sinbolikoa duelako.Garai berri honetan, iraganeko salbuespeneko legeekin osatutako instituzioak. Eusko Legebiltzarra eta Jaurlaritza, berritzea falta da.
|
|
|
Demokraziaren arauak hausten ditu. Legeak onartzen ditu tokiko galdeketak,
|
baina
euskal herritarrei ukatzen digute. Korsikan onartu zuen erreferenduma egitea.
|
|
2012
|
|
|
Nik ikusi ez nituen alde ilun guztiak erakutsiko zizkidatela hau irakurriko balute, egiteko dituzten guztiak zerrendatu; eta eskerrak.
|
Baina
Euskal Herriarekin alderatuta, paradisua iruditu zitzaidan. Bueltan betikoa aurkitu nuen:
|
|
|
«Zenbat Gernika?», galdetu zuten.
|
Baina
Euskal Herriko historiako pasarteak eta sentipenak ere eszenaratu zituzten. Imanolen bertsoak baliatu zituzten erruduntasunik gabeko nortasuna aldarrikatzeko:
|
|
|
Erreformen eta murrizketen kontrako oihuak nagusi izan ziren manifestazio guztietan.
|
Baina
Euskal Herriaren erabakitzeko eskubidea eta independentzia aldarrikatzeko betarik ere hartu zuten parte hartzaileek, Espainiatik banatzea krisitik ateratzeko bide gisa ikusten duelako sindikatu abertzaleak. Hori horrela, agenda propio bat izateak duen garrantzia azpimarratu zuen Ainhoa Etxaide LABeko idazkari nagusiak, Donostiako manifestazioaren aurretik hedabideei egindako adierazpenetan.
|
|
|
Hortaz, ohartarazi du Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak EAJk irabaziko balitu Urkulluk Raxoiren murrizketa guztiak berdin berdin ezarriko lituzkeela: «Urkulluk Raxoiren politika ezarriko luke Euskadin,
|
baina
euskal labelarekin». Beste aldean, Espainiako Gobernuak EAJ «nazio mailako politika gaietan, Espainiako ekonomiaren garapenean eta ETAren amaieraren kudeaketan» inplikatu nahi duela esan dute berri agentziek, PPren iturriak aipatuta.
|
|
|
Horrelakorik ez dugu euskaldunon artean, baina balego ere, bere inguruan baino ez litzateke ezaguna izango, minimundu sakabanatua baikara makromundu trinkotu eta aberats baten barnean. Hori Hegoaldeari erreparatzen badiogu,
|
baina
Euskal Herria bere osotasunean hartuta, zer. Are okerrago; izan ere, Hegoaldekook gure espainolitatean (barkatu hain gordin esatea, askoren sentsibilitatea mindu badut ere) gero eta espainiarragoak gara.
|
|
|
Italiarrak behetik gora nabarmen egin du txapelketan. Sufrituz ekin zion lehiari, Garbiñe Muguruza tenislariaren aurka, zeinak Venezuelan jaio
|
baina
euskal jatorria daukan. 6, 6 eta 6 irabazi zuen lehen partida hura.
|
|
|
«Euskadiko politikaren muinak Eusko Legebiltzarrean egon behar du». Nazioarteko eragileek bakegintzari begira emandako edozein laguntza «ongi etorria» izango dela adierazi du Mendiak,
|
baina
euskal gizartea lagundu nahi badute, ETArengana zuzendu eta desegin dadila eskatzeko esan die. Raxoirekin adostu nahian EAJk Espainiako Kongresuan duen bozeramaile Josu Erkorekak jakinarazi duenez, bestetik, Iñigo Urkullu Mariano Raxoi Espainiako gobernuburuarekin «oinarri adostua» lortzen saiatuko da bakegintzan eta autogobernuan aurrera egin eta «elkarbizitzarako esparrua» eraikitzeko.
|
|
|
Berau aldarrikatzen dugunean espainiarrek gu iraintzea «normala» iruditzen zait.
|
Baina
euskal alderdi abertzalea izan eta, egun, hitz horri iheska aritzeak eta aipatu ere ez nahi izateak, dena adierazten du horrek. Agortuta dagoen egungo eredu autonomikoaren aldeko apustua egiten jarraitzeak, gaurko eredu sozio-ekonomiko bera onartzeak, bi diskurtsotan beti aritzeak (urtean behingo subiranotasuna, eta beste egun denak Madrilen gustukoak) ez gaitu gauden zulo beltzetik aterako.
|
|
2013
|
|
|
Aurrerago begira jarrita, BAT Basque Teamek plan estrategiko bat jarriko du abian 2016ko Rio de Janeiroko Jokoei begira. Redondok ez zuen xehetasun handirik eman, aurten aurkeztuko dute?,
|
baina
Euskal Herrian jaiotze tasak izandako beherakadari aurre egitea erronka bat dela aurreratu zuen. Patxi Mutiloa aurreko kirol zuzendariak iragarri zuen komeni zela kirol jakin batzuetan zentratzea, baina Redondok ez zuen argitu irizpideetako bat hori izango den.
|
|
|
Groseko auzokideak, berriz, baserritarrez jantzirik aterako dira kalera. «Beste egunetan gazteak izaten dira protagonistak,
|
baina
Euskal Jaian helduak ere parte hartzera animatzen dira», adierazi du Maider Arriolak, jai batzordeko kideak. Goizean marmitako lehiaketa egingo dute.
|
|
|
Chomsky eta Zizeken arteko eztabaida oso osasungarria dela uste du Gabilondok.
|
Baina
Euskal Herrian, Zizeken teorietatik harago joateko premia aldarrikatu du, «ez baratxuria sukaldaritzan bezala edozein idatzitan sartuz berritasunaren eta sofistikazioaren zeinu gisa». «Zizek XX. mendeko filosofoa da, eta gure errealitatea konplexuagoa da».
|
|
|
Londreskoak dira, hiruzpalau urte daramatzate folk tribala eta elektronika nahastuz munduaren luze zabalean jaialdi indietan jotzen, diskoak milaka saltzen,
|
baina
Euskal Herria da haien «babesleku espirituala». Hala diote Crystal Fighters taldeko kideek.
|
|
|
Horretarako, ingelesez azalpena ematen duen liburuxka bat ematen diet», dio Gereñuk. Oroigarriak bakarrik atzerritarrek erosten dituztela pentsa liteke,
|
baina
Euskal Herriko jendea maiz hurbiltzen da dendara zer edo zer erostera. Euskal Herriko zein Gasteizko gastronomiak ere zeregin garrantzitsua dauka oparien negozioan.
|
|
|
Mendizaletasunaren beste zantzu nabari bat da zenbat mendi aterpe dauden Gorbeia inguruan. Gehienak pribatuak dira,
|
baina
Euskal Mendizale Federazioak badu bere aterpe publikoa ere, Arrabako landan. Eta ezin ahaztu uztailaren 31n, San Ignazio egunean, bizkaitarrek Gorbeiara igotzeko duten ohitura.
|
|
|
Erabakitzeko eskubidea eskubide inklusibo gisa ikusten dugu, euskal herritarron arteko elkargune bezala, eta uste dugu Euskal Herri osoan badirela pertsonak Euskal Herriaren etorkizunaz galdekatuak izatea nahi dutenak. Erabakitzeko eskubidea erabili nahi ez duenak ez du zertan parte hartu,
|
baina
Euskal Herri osora zabalduta aukera ematen diegu ekimenean parte hartu nahi dutenei parte hartzeko. Zer hobetu daiteke Kataluniako Diadatik?
|
|
|
Gupida eta justizia. Euskal Herrian bizi da bi gai horien inguruko eztabaida,
|
baina
euskal gatazkaren arrastorik ez dago zure liburuan. Batetik, asko idatzi dut horri buruz, eta bestetik, denok nahi dugu irakurle bat irakurritakoa hausnarrean ibiliko duena.
|
|
|
Izan ere, Frantzia jakobinoa eta zentralista da, baina paradoxikoa iruditu arren, Espainiak falta duen malgutasuna du beharrezko zaionean: Alsazian posible da erreferenduma, Korsika lurralde elkargo da,
|
baina
Euskal Herriari (oraingoz) ukatu. Kanakian posible da herritarrei galdetzea, baina Nazio Batuek Polinesia deskolonizatu behar dela esaten diotelarik, Parisek erantzun gauzatu dutela autodeterminazioa unionisten alde bozkatuta.
|
|
2014
|
|
|
Hain justu, horietako bat da etzi Baionako polizia etxean deklaratu behar duen gaztea. «Seaskak ozenki salatu nahi du Frantziako Gobernuaren jukutria; izan ere, Parisen tokiko hizkuntzei buruzko hitz ederrak dituzte,
|
baina
Euskal Herrian auziperatze, debeku eta mehatxuetan ari dira, bai hautetsiekin, bai herritarrekin». Bide «itsu» horretatik ez dezala jarraitu exijitu diote gobernu sozialistari.
|
|
|
Donibane Lohizunetik etorri da Kilian Laplace Cleveria, hamar urteko mutikoa, eta gogoz dago haurren egunerako. Jokoak eta Leon erregearen ernatzea dira hark ikusi nahi lituzkeenak,
|
baina
Euskal Museoan ere «gauza politak» ikus daitezkeela dio. Lasaitasunetik musika eta dantza girora salto.
|
|
|
Pixkanaka, ordea, azkenaldian magistraturatik ere ari gara entzuten zeintzuk izan daitezkeen lehen pauso batzuk, gatazka beste maila batean konpondu bada ere, konponbidea erraztu dezaketenak. Justizia trantsizionalaren kontzeptua berria da,
|
baina
Euskal Herrian bertan gertutik bizi izan ditugu nolabait, justizia mota hori behar bezala baliatu ez duten bi kasu. Eta ez dira oraingoak.
|
|
|
Orritz Iskidi taldeak hamar urtean dabil kale animazioa herriz herri aurkezten. Nafarroan aritu dira bereziki,
|
baina
Euskal Herriko beste lurralde batzuetan ere ibili izan dira. Euskal lurraldeetatik kanpora iritsi dira Tartalo eta Basajaun; ikuskizuna, berriz, Galiziaraino eta Andaluziaraino.
|
|
|
Otordua prestatu, eta gero jolasak egin zituzten txosnetan.
|
Baina
euskal jaien eguna ez da soilik goiz eta eguerdian ospatzen. Arratsaldean eta gauean ere egon zen gozamenerako tartea Zarautzen:
|
|
|
Eta gu, pozik.
|
Baina
Euskal Herriak txunditu duela, gure kostaldeko lanbroa atsegin duela edo mutil edo neska euskaldun batez maitemindu dela aitortuko balit, akabo. Etsi egingo nuke.
|
|
|
ARAUTU GABEKO OSTATUAK, GUTXIENEZ Turistentzako zerbitzua ematen duten arautu gabeko ostatuen kopurua zehaztea ez da erraza,
|
baina
Euskal Herri osoan milatik gora izan daitezkeela kalkulatzen da.
|
|
|
Nik nekiena egin nuen. 1972an, Iruñeko arte topaketek kanpoko artistak ekarri zituzten,
|
baina
euskal arteak izan zuen tokirik; mugarri bat. Baina noiz edo noiz esan izan duzu aukera galdua ere izan zela.
|
|
|
«Ehun artista elkarrizketatu, eta bakoitzari garrantzitsuen zitzaizkion bost artista izendatzeko eskatu zien Morazak. Osatu zuen noski euskal artisten mapa,
|
baina
euskal artista handienen mapa zen hura. Guk zulo argia ikusten genuen hor, eta ikusten genuen hasi berri diren sortzaileen lana ikusarazteko beharra ere».
|
|
2015
|
|
|
Europak egile eskubideen kudeaketa eredu liberalago bat proposatzen duen 2014/ 26/ EB Zuzentaraua onartu du, baina 2016ra arteko epea izango dute Batasuneko herrialdeek beren legedietara nola egokitu erabakitzeko. Oraingoz, Madrilen PPren gobernuak egindako azken lege aldaketak ez dakar gaiari buruzko berrikuntzarik,
|
baina
Euskal Herrian bada gaiaren inguruko mugimendurik. Orain hilabete batzuk sortu zuten EKKI Euskal Kulturgileen Kidegoa izeneko egile eskubideak kudeatzeko agentzia, eta hilabeteotan jarriko da abian.
|
|
|
Artistek gaztelaniaz edo beste hizkuntza batean lan egiten dute, eta beren lanari buruzko ikerketa egiten dutenean ez dute euskara erabiltzen. Norbaitek pentsa dezake ingelesa dela erabiltzen den hizkuntza horrelakoetan, eta hala da,
|
baina
Euskal Herrian bere lanari buruz hitz egin eta idatzi behar dutenean gaztelania erabiltzen dute, ez ingelesa, ezta euskara ere, nahiz eta ikasketak euskaraz egindakoak izan.Bestalde, ikerketa sustatu eta bultzatu behar duten erakundeek ez dute behar beste bultzatzen artearen ikerketa euskaraz egin dadin. Adibidez, EHUn ez dago master bat bera ere euskaraz edo euskarazko ehuneko minimorik duenik, borondate oneko irakasle batzuen salbuespena alde batera lagatzen badugu behintzat.
|
|
2016
|
|
|
Munduko herrialde boteretsuenetako bat izanik, nazioarteko gai bat bezala jarraituko da gaia, eskuin muturra ate joka dagoenean.
|
Baina
Euskal Herriarentzat ez du deus aldatuko. Alain Juppé eskuineko hautagaiak berak argitua du euskararen ofizialtasunaren aurka dagoela.
|
|
2017
|
|
|
Alde batetik, Espainiako Estatu osoan Nafarroa delako kontratazio zerrenda publikoak hizkuntzen arabera banatzen dituen komunitate bakarra; eta, bestetik, euskaldunei bakarrik eragiten dien banaketa delako: zerrenda berean doaz, adibidez, ingeles titulua duten irakasleak eta ingelesa ez dakitenak,
|
baina
euskal hiztunekin ez da gauza bera gertatzen. Hortaz, zerrenda bakarraren auzia ezin da bazterrean gelditu.2017ko deialdirako prest egon daitekeela uste duzu. Ez dakit.
|
|
2018
|
|
|
Arrazakeria ere salatu zuen. «Lana kentzera etortzen garela esaten dute askok,
|
baina
euskal herritar gehienek egin nahi izaten ez dituzten lanak egiten ditugu guk. Emakume migratuen kargu geratzen da zaintza».El Salvadorkoa da sortzez Cony Carranza Castro ere, eta hamalau urte daramatza Euskal Herrian.
|
|
|
Giro horretan, Euskal Herriko eremu formaletan Kataluniako prozesuari egin zaizkion gutxiespenek, edo asaldura eragiteko osatu diren diskurtsoek, abertzale askoren bihotzak hoztu dituzte, euskal naziotasunari dagokionez. Gobernu lanetan diharduten alderdien egitekoa bazen hitzarmen horiek lortzea,
|
baina
euskal lankidetzaren aldeko herri gogoa apaltzeak ezin du ordaina izan. ELA eta LABen arteko hitzarmena izan zen ikuspegi hori apurtu zuen gertaera bakarretakoa.Ipar Euskal Herriak, aldiz, Herri Elkargoaren egitura eraiki, organoak osatzen eta bertako agenda adosteko lanean eman du urtea.
|
|
|
Kanpotarrentzat dago pentsatua hau,
|
baina
euskal herritar erdaldun askori ere ondo etorriko litzaieke», esan du Kike Amonarrizek Zumaiako moila berriko zubi konkordunean (Gipuzkoa). Soziolinguista eta telebistako aurkezlea erdaldunak 90 minutuan euskaltzaletzeko makina aurkezten ari da.
|
|
|
Gerra zibil batera joaten ahal ginen. Ohartzen ziren Korsikan prefeta eraila izan zelarik drama ikaragarria izan zela, normala den bezala,
|
baina
Euskal Herrian askoz gehiago izan zirela.
|
|
|
«Segregazioren gaiari heltzeak adore eta ausardia politikoa eskatzen du, eta zezena adarretatik hartzea.
|
Baina
Euskal Eskola Publikoaren legea ezarri zenetik egin diren politikak motzak izan dira: adabakiak baino ez dira izan, dugun egoeratik askorik ez mugitzeko.
|
|
2019
|
|
|
«Beti aipatzen da Tillac euskalduna.
|
Baina
Euskal Herrira iritsi baino lehen ere beste bizi bat izan zuen. Biziki abenturazalea izan zen».
|
|
|
Sufrimendua intimoa da, bakoitzarena.
|
Baina
Euskal Herrian polarizazio bat egon da; hunkitzen bazinen pertsona batek autoaren azpian begiratu behar zuelako lehergailu bat izan zezakeelako, alde batekoa zinen. Eta enpatizatzen bazenuen pertsona batek 1.200 kilometro egin behar zituelako semea ikusteko, beste aldekoa zinen.
|