|
2003
|
|
|
|
Baina
Euskal Herria, bere ñimiñoan, eratxikia izan denaz geroz, eta aspalditik, Frantziari, gure aberria hedatzen da Euskal Herriko zedarrietarik harat, hartzen duela Frantzia garaitikoaren eremua.
|
|
|
–Frantsesa bai, frantses estatuaren hiritar edo, citoyen? naizen aldetik,
|
baina
Euskal Herriko seme sortu naizenez geroz,, nazionalitatez, edo naziotasunez, euskalduna?.
|
|
|
Testuak atzera botako zizkidatelako susmoa bainuen, besterik gabe, gutxieneko kalitaterik ezean.
|
Baina
euskal mundua beste mundu bat zen sasoi hartan, basamortu bat, eta basamortu hartan bai argitaratzaileek eta bai irakurleek ere aurkitu zieten bi idazki haiei beren lekutxoa. Eta ni, pozik... nahiz eta, beste alde batetik, halako ezinegona sortu zidaten, nik amestu bezain biribilak ez zirelakoan, bai aldiz askoz gehiago landu beharrekoak.
|
|
2004
|
|
|
Arana Martijaren besteak, erdal elebakarrak alegia,
|
baina
Euskal Herri elebidunaren alde omen daudenak, pozik daude elebitasun sistema honekin: sistema honek ez baititu behartzen eurak elebidun izatera.
|
|
|
Bego.
|
Baina
Euskal Herria jo nahi izan dute inolaz ere, Euskal Herriaren ahala, euskaldunon bizi nahia, eta ahal eta bizi nahi horren erakusgarri gardena zen Euskaldunon Egunkaria?. 424
|
|
|
Irribarre malenkoniatsua egin nuen treneko bakardadean. Pozik egon behar nuen, banekien,
|
baina
Euskal Herritik ateratzeak pisua jartzen zidan bihotzean. Gaineratzen zitzaidan tristezia borrokatzeko, Poeren narrazioen liburua zabaldu nuen.
|
|
2006
|
|
|
|
Baina
Euskal Herriak funtzionatu egiten du, eta agian hori da miragarria. Izan ditugun arazoak izan ondoren, enpresek, zerbitzuek eta gizarte zibilak funtzionatzen jarraitzea.
|
|
2008
|
|
|
Ez dute uste nazio politikoak gaurko testuinguru soziolinguistikoan eta kulturalean euskal nazio kulturala eta linguistikoa sortzeko berezko gaitasunik daukanik. Euskal nazio politikoari uko egin gabe, jakina,
|
baina
euskal nazio linguistikoa eta kulturala dute amets azken hauek. Aberriaren ikuspegi politiko eta instrumentalista baten aurrean, edo harekiko buruz buru, nazioaren euskal izaera etnolinguistikoa eta etnokulturala dute gogoko.
|
|
|
Lehen mailako herritar izateko eskubidea dugun aldetik, euskaldun izan nahi dugu, eta euskaldun izateko baldintza soziolinguistikoak nahi ditugu erdaldunek erdaldun izateko dituzten modu berean. Ibarretxeren esperientzian eta oharmenean mundu erdalduna orain dela urte batzuk baino euskaldunagoa izango da bere agintepeko lurraldeetan,
|
baina
euskal mundutik etorrita erdal mundura kondenatu gaituztenok alderantzizko sentipena daukagu; geure izatearen eta nortasunaren ukapen sistematikora kondenatu gaitu egungo egoera soziolinguistikoak eta kulturalak.
|
|
|
–Guk pentsatu izan dugu euskal kultura euskararen ingurukoa dela. (...)
|
Baina
euskal kultura ez da hori bakarrik. Horretaz gainera, euskaldunak ez diren herritarren irudikatzeko, balioztatzeko, egokitzeko, gaizki bizitzeko, irauteko, komunikatzeko, susmo txarra hartzeko, imitatzeko?
|
|
|
Ez dut uste hori baino handiagoa izango denik euskal hizkuntzaren balioak partekatzeko egin duen ahalegina. Bai, jakina, umeek euskaraz ikasi behar dute badaezpada ere, lan kontuak tarteko. Euskal Autonomi Erkidegoan?,
|
baina
euskal nazio kulturaren balioak partekatuz hizkuntza identitate bikoitzean bizitzeko hautu demokratiko erreala zenbatek egin du herri honetan?
|
|
2009
|
|
|
Euskal kulturarik ez dago. (Euskal hizkuntza bai, pixka bat,
|
baina
euskal kultura bat, hori ez dago). Gandiagak bere etxean ezagutu ditu ohitura batzuk, festa eta ospaketa modu batzuk, harreman formak...
|
|
|
Lizardi bat ez da; ez dut uste oraindik euskal poesia moderno baten sortzaile izateko asmo beren beregikoa ikus daitekeenik ere Arruti baitan.
|
Baina
euskal poesiagintza modernoan bera da ziurrenik aurreneko autorea kultura klasiko sakonekoa, Unibertsitatean ikasia, zinez kultoa, nolabait esateko 154. Eta kontzientzia ere ez zaio falta izan, hizkuntza batu eta aberastu beharra zegoela, eta euskal poesia dotoretu eta jaso. Seinale anitz bada:
|
|
|
Ez zuen gehiago kezkatu beharrik, ez zuen zama harenik luzeagoz jasan beharrik,, bukatu da, Joseba, bete dituzu garraioak, beste bostehun dolar kobratu ondoren libre zara. Lantoki hori utzi, sare horretatik ihes egin eta hiru hilabetetarako adina diru baduzu beste lan bat aurkitzen saiatzen zaren bitartean?, zioen bere baitan,?
|
baina
Euskal Herrira, etxera, noiz itzuliko ote naiz. Noiz ikusiko ditut berriz Ezkurrako mailoak?
|
|
|
Baina euskaraz dagoenez, ia ezinezkoa egiten zait irakurtzea. Irakasle bat genuen hemen,
|
baina
Euskal Herrira joan zen duela urte batzuk. Santa Rosan bizi naiz;. Pampan?
|
|
|
Alberto: Amari galdetu nion eta ez du ezer gogoratzen,
|
baina
euskal jatorriko emakume baten izena eman zidan, eta telefonoa, baina baieztatu behar dut zuri eman baino lehenago. Izen bat aipatu zenidan, eta ezaguna egiten zait.
|
|
2010
|
|
|
mila aldiz gehiago?; gertatzen dena da guk egin dezakegun edozein gauzak, erreibindikaziorik eta protestarik txikienak ere? bere oihartzuna duela, statu quo a, ezarri duzue ustezko demokrazia Espainian,
|
baina
Euskal Herrian espainiera da obligazioa eta euskara eskubidea, ez ahaztu?, onartzen ez dugun heinean; zuena, aldiz. Euskal Herriko hedabideen% 99 espainieraz jardutea, adibidez?
|
|
|
...harkaitz batetik, zergatik eta nazionalistak zirelako; baina nola zitekeen kristau batzuek beste kristau batzuk horrela hiltzea erarik doilorrenean, Jainko infinituki errukitsuaren izenean hil ere?; krisi hura, baina, neure baitan nozitu behar izan nuen, zeren, gure komunitatean, Francoren gurutzadarekin lerratutako fraideak ere ez baitziren gutxi; ni abertzalea nintzen, Espainiako kulturan hezi,
|
baina
euskal kulturaren aldeko hautua egin nuena: Arturo Campiónen lan politikoak eta literarioak irakurtzen nituen; gure poeta handien lanak:
|
|
|
Martin Griffiths zuzendariak, Andrew Marshall zuzendariordeak eta James LeMoyne aholkulariak.
|
Baina
Euskal Herritik eta Espainiatik kanpoko pertsonalitate gehiago ere bazen, maiatzaren 14an, Genevako hotel hartan. Nazioarteko bost begirale negoziazioen lekuko izango ziren:
|
|
|
...harkaitz batetik, zergatik eta nazionalistak zirelako; baina nola zitekeen kristau batzuek beste kristau batzuk horrela hiltzea erarik doilorrenean, Jainko infinituki errukitsuaren izenean hil ere?; krisi hura, baina, neure baitan nozitu behar izan nuen, zeren, gure komunitatean, Francoren gurutzadarekin lerratutako fraideak ere ez baitziren gutxi; ni abertzalea nintzen, Espainiako kulturan hezi,
|
baina
euskal kulturaren aldeko hautua egin nuena: Arturo Campiónen lan politikoak eta literarioak irakurtzen nituen; gure poeta handien lanak:
|
|
|
...en aldeko mugimenduari sutsu eutsi nahi izateagatik!; min egin nahi bazenidan, ederki egin didazu!; izan ere, ni arriskutsua banaiz, zu —zu eta zure espainiarrak, alegia— mila aldiz gehiago...; gertatzen dena da guk egin dezakegun edozein gauzak —erreibindikaziorik eta protestarik txikienak ere— bere oihartzuna duela, statu quo a —ezarri duzue ustezko demokrazia Espainian,
|
baina
Euskal Herrian espainiera da obligazioa eta euskara eskubidea, ez ahaztu... — onartzen ez dugun heinean; zuena, aldiz —Euskal Herriko hedabideen% 99 espainieraz jardutea, adibidez— guztiz normala da, normaltasun horren mozorropean euskararen aurkako politika genozida bat ezkutatzen baduzue ere. Zuena bai zinismoa, ezta?
|
|
2011
|
|
|
Euskaldunon Egunkaria itxi zuten urtean aztertu genituen, esan bezala: handik zebiltzan politiko abertzale batzuk, txikiteoan,
|
baina
euskal literatura eta iazko haizea haiei berdintsu, eta hurrengo tabernara hartzen zuten, gero eta mozkorrago.
|
|
|
Isolaturik, zer abstraktu bat izango litzateke.
|
Baina
Euskal Herriaren historia aldameneko herriena baino askoz luzeagoa da, eta hori ezin da ahaztu. Beste herriekin batera iritsiko zen Penintsula Iberikoko herri ezberdinen aniztasuna.
|
|
|
Borondate ona gauza ederra da, baina politikan ez du ezertarako balio. Eskubideak aipatzen dira,
|
baina
Euskal nazioak ez du independentziarako eskubiderik gaur egun, eskubide hori antolatzen badu izango du.
|
|
|
Eskola moduan, estetika zehatz bati, gai zehatzei, ezaugarri jakinei erantzuten dion zinema mugimendu gisa (Dogma, Italiar Neorrialismoa edota Free Cinema bezala), horrela hartuta ez du uste euskal zinemaz hitz egin daitekeenik,, ez garelako zuzendariak elkartu esateko goazen euskal zinema egitera, halako eta halako ezaugarriak izango dituena?. Ostera, euskaldunek egindako zinema dagoenik ezin da ukatu eta hein horretan ez zigilu bat,
|
baina
euskal identifikazio bat badagoela gaineratu du nafarrak. Alex de la Iglesiak egiten duen zinemak, Medemenak, Urbizurenak, Montxorenak?
|
|
|
Benetan uste du altsasuarrak Elizak barkamena eskatuko lukeela? Onartu dit ez duela uste,
|
baina
euskal Elizak esaterako omenaldia egin zuela aipatu 17 apaizak kontuan hartuz, eta gertaera horrek pelikularekin zerikusirik izan zuela. –Zinemak gauzak eragiten ditu?.
|
|
|
Sonatua izan zen Burgosko prozesua, 1970eko abenduan burutua; 16 militante epaitu zituzten, ETAko kide izateaz eta Meliton Manzanasen atentatua egiteaz akusatuta, eta guztira sei heriotza zigor eta kartzelan igaro beharreko 752 urte eskatzen ziren. Sei ez, azkenean bederatzi heriotza zigor ezarri zituzten,
|
baina
Euskal Herrian eta nazioartean epaiketaren aurka jaio zen protesta mugimendu entzutetsuak indultua ematera behartu zuen Francoren erregimena. Epaituek prozesuaren oihartzuna baliatu zuten frankismoaren opresioa salatzeko.
|
|
|
–Zentzugabekeria izan zen: Euskal Herrian giroturiko thriller bat,
|
baina
Euskal Herriko errealitatearekin zerikusirik izan gabe. Hori bai, ikasi nuen ez nuela gehiago egingo gustuko ez nuen zerbait?.
|
|
|
Oraingoan, baina, gatazka Espainiako Gerra Zibila da. . Euskal gatazkak zailtasun bat dauka, Gerra Zibila denboran finkatua dagoelako,
|
baina
euskal gatazkaren kasuan, filma egiten hasi eta bukatu bitartean (bi urte gutxienez) egoera aldatu egin daiteke. Esaterako, hori gertatu zitzaidan Días contados ekin?.
|
|
|
Eta orain hartu eta diote oso rurala zela, arkaikoa?
|
baina
Euskal Herriko jendearen arazoez mintzo zen, euren kezkez, eta herritarrei beraiei ematen genien ahotsa. Hori ez al da garaiko errealitatea islatzea??.
|
|
|
Jonen esanetan, oso inportantea da pelikula ikustean ikusleak sentitzea antzeko norbait ezagutzen duela: . Are gehiago, sentsazioa daukagu beharbada gure mundutik hobeto ulertuko den lana izango dela; film unibertsala egin nahi izan dugu, mundu guztiak ulertzeko modukoa,
|
baina
Euskal Herrian hobeto ulertuko den sentsazioa daukagu, eta nolabait, jendeak ikusten badu etxetik etxera egindako zerbait dela, hori ere positiboa da guretzat?. Adibidez, dialogoetan ez dituzte sentimendu asko plazaratzen, pisu gehiago dute esaten ez diren gauzek, esaten direnek baino, oso euskalduna iruditzen zaielako jarrera hori, batez ere adin batetik gora.
|
|
|
Artritisak jota zegoen eta laster utzi zuen zezen artean ibiltze hori, bestela zezen batek erretiratuko zuen lehenago.
|
Baina
Euskal Herrian aberasteko zegoen erraztasun horrek aspaldi entzundako kontuak ekartzen zizkion gogora, hogeita hamar urte lehenago ia, eta ez zion batere graziarik egiten hara itzultzeak. Bi gauza ez ziren aldatu harrezkero:
|
|
|
Egin dezagun jauzi Errusiatik Afrikara,
|
baina
Euskal Herrian bizi den pertsona baten eskutik: Boladji Omer Oke izango dugu bidelagun.
|
|
2013
|
|
|
Bere herritik alde egiten ari dela esan didanean, horrek galdera berri asko sortu dizkit. Aspalditik nenbilen ideia berari bueltaka,
|
baina
Euskal Herrira itzultzeko burutazioa zirika dabilkit. Ez dakit zenbat denborarako, ez dakit betirako edo denboraldi baterako bakarrik izango den, baina beranduegi izan aurretik egin nukeen zerbait dela iruditzen zait.
|
|
2014
|
|
|
Banekien Jexuxmari Aranguren 1995ean atxilotu zutela ihesaldian parte hartzeagatik eta epaiketan hala esan zuela: . Espainiako justiziak zigortuko nau,
|
baina
euskal justiziak errugabetuko?. Banekien, baita ere, bafleetatik erditutako gizonek denbora asko pasatu zutela haren alaba niniarekin, Ainhoarekin.
|
|
2015
|
|
|
etxekonekoarena. Txiki txikitatik entzun eta erabili dudan hitza da etxekonekoa,
|
baina
Euskal Herriko toki gehienetan ezagutzen ez dena eta hiztegi gehienetan jaso ere jasotzen ez dutena. Baserri batean, erdi bi egin da edo, bi familia aparte bizi direnean, horietako bakoitzarentzat besteak dira etxekonekoak.
|
|
|
imajinatzen ari gara), serendipity horietako bati esker, haur boliviar euskaldun horrek bere aitona gogoratzea, Boliviako bazter urrun, pobre eta ahaztu batean gabon gauean edo eguberri egunean edo beste edozein egunetan kantu zahar bat kantatu ziona, ahots apur bat desafinatuarekin beharbada, gaztelaniaz agian, edo ketxuaz, edo aimaren hizkuntzaz. Hala baldin bada, bere aitonaz edo amonaz oroituko da neska edo mutil boliviar hori, bere herriaz gogoratuko da eta malkoak aterako zaizkio apika,
|
baina
Euskal Herria ere bere herria dela pentsatuko du suerte apur batez, hemen ere badaudela aitonak ketxua bezain hizkuntza ezezagun eta maitagarriaz gabon kantak abesten dituztenak, eta irribarre bat aterako zaio orduan.
|
|
|
Kolonbiakoak, Ekuadorrekoak, Venezuelakoak? eta ijitoak eta arabiarrak,?
|
baina
Euskal Herrian bertan sortuak eta haziak ere bai beste asko; zu bezalako azal zuri asko?.
|
|
|
Azalbide horren arabera, euskararentzako lehentasuna eskatzen den bezala, gaztelania eta frantsesarentzat ere eska liteke, euskara mintzatzen ez den lurraldeetan. Hori dela eta, uste dut euskararen aldeko mugimenduen iritzia oso kontuan hartzekoa dela,
|
baina
euskal nazionalismoak gogarte berezkoa behar duela, Euskal Herriko arazo eta interes desberdinak barnebilduko dituena.
|
|
|
Gorago aurkeztu ditugun 1979ko datuez baliatuko gara berriro hau dena argiago uzteko. EAEn, euskal herritartasuna ebazteko, %30, 4k hizkuntza hobesten zuela esan dugu;
|
baina
Euskal Herrian bizi eta lan egitea %69, 2ren aukera zen. Ipar Euskal Herrian, berriz, eta itxarotekoa denez, alderantzizko joera igartzen da:
|
|
|
Kultura lurralde nazionalismoaz esandakoarekin koherente izanda, Euskal Herrian ezin da bilatu integrazioa kultura nagusi baten inguruan (bati zubi lana eta balio sinboliko handiagoa eman ahal bazaio ere, esan dudanez),
|
baina
euskal nazionalismo batek euskal lurraldean finkatu behar du nazio proiektua, eta ezin du, hortaz, beste nazio batekoarekin bateragarri egin. Berriro ere, definizioaren bigarren osagaiak, lurraldeak?
|
|
|
Halako galderak saihestu egiten dira nazio estatuetan, eta biztanle guztiek nazio markoa onartzen dutela ezartzen da. Estaturik gabeko nazioetan ere antzera uler liteke jarrera bateratsu bat igarriko balitz,
|
baina
Euskal Herrian ez da horrela gertatzen. Jendeari bere iritzia eskatzeak gaian oso interesaturik ez dagoen multzoak parte hartzeko balioko luke.
|
|
|
Lurralde helburu estrategikoa eta urrats taktikoak ikusi ditugu,
|
baina
euskal herritar eta euskal nazionalista gehienen interesekoak dira. Euskal nazionalismoan zentratuko naiz, horretaz baitihardu lan honek.
|
|
|
Aramaio alde batera utzita, Arabako gainerako alderdietan galduta dago bertako euskara,
|
baina
euskal jatorriko edo, behintzat, euskal kutsuko zenbait hitz bizirik daude oraindik hango gaztelaniako jardunean. Tankera horretako hitzak batzen ahalegindu naiz.
|
|
|
Nik orduan espero nuena baino gehiago lortu da, garatu da, egin da, burutu da hogei urte hauetan: Anaitasuna, zoritxarrez, isildu egin bazen ere, garai hartako Zeruko Argia guztiz euskaldunak segitzen du, baita orduko beste zenbaitek ere; are, berriak sortu dira, arras espezializatuak batzuk, horrelako pretentsiorik gabe beste batzuk herri kozkorretan eta,
|
baina
euskal prentsa osatzen dutenak. Prentsa idatzizkoaz aparte oso gogoan izan behar genuke, gure kasuan, prentsa ahozkoa, kazetaritzarekin zerikusi handi handia baitu:
|
|
|
Euskalherriaren alde programak euskararen ofizialtasuna eskatzen zuen elebitasunarekin, eta autonomia apur bat Ipar Euskal Herriarentzat, Frantzia federal batetan. (...) Jeltzaleekin harremanetan eta, hauen programa zuen apur bat Iparraldearentzat egokitu
|
bainan
Euskal Herriaren batasunik eta burujabetasunik aipatu gabe. Ez zuen berexi nahi Frantzia ganik edo menturaz ez zuen berexte hau aipatu nahi, ezin iretsia zela hemen baitzekien.?
|
|
|
Gertatzen dena da diziplina kultural batzuek hizkuntza behar dutela ezinbestez.
|
Baina
euskal izenlagun hori hizkuntza baino zabalagoa da. (...) zerk ematen dio euskal label hori kontsumoko edo produkzioko produktu bati?
|
|
|
Euskara erdara bikote artean, ekilibrioa non kokatua behar genukeen hainbat alorretan eztabaidatu izan dugu. Aldizkari berri hauek euskal kazetaritzaren eskasia salatzera datoz, problematika batez jabetzen dira,
|
baina
euskal kazetaritzaren hauzia erdaraz konponduko denik ez dut uste [geurea da letra etzana].?
|
|
|
112 Egun ere bikoiztasun hori ageri da Laborariren mantxetan,
|
baina
Euskal Herriko edizioan Lo Païsan izena hizki askoz txikiagotan argitaratzen dute. Bi izenen aldamenean, hori bai, Hebdomadaire d. Information des Paysans Basques et Béarnais irakur daiteke.
|
|
|
Euskara proportzioari gagozkiola, lehen aste horretan batez beste Gararen orrialdeen %20 inguruan zen nagusi euskara (horrek ez du esan gura orriok euskara hutsez idatzita zeudenik), beste orrialde bakan batzuetan ere presentziarik bazeukala (Iritzia eta Kultura sailetan ageri zen gehien,
|
baina
Euskal Herria eta Nazioartea sailetan ere askotxotan). Hurrengo asteetan ere joera eta proportzio bertsuak izan ziren.
|
|
|
batean, ipuina kontatzen. Kondaira jakin gabe
|
baina
euskal literaturari buruz dakizuna kontuan
|
|
|
Emakumezkoek aspaldi ekin zioten euskaraz idazteari,
|
baina
euskal literaturak gizonezkoena
|
|
2016
|
|
|
Euskaldunen elkartea, komunitatea berregitea ezinbestekoa da. Euskaldunei bereziki,
|
baina
euskal herritar guztiei oro har, euskal hiztunen aukera berdintasunaren aldeko jarrera aktiboa areagotzera dei egiten diegu, baita eguneroko jarduera guztietan euskaraz jarduteko aukera egitera, eta beharrezkoa den guztietan, patxadaz baina etenik gabe, gure herrian euskaraz egiteko eskubidea aldarrikatzera, horixe baita hizkuntz politikarik eraginkorrena65.
|
|
|
Handik laster, Martin Villa eta Gutierrez Mellado Euskal Herrian. Txillardegirentzat, estatuaren errepresio gogorra zilegitzeko balio izan zuen EAJk deitutako manifestazio hark, eta ez aterabide politikoak adosteko,
|
baina
Euskal Herriak borrokan urte asko zeramatzan, eta hala jarraituko zuen Espainiako Gobernuaren errepresioa errepresio:
|
|
|
Beno, ez, hemen ez daukagu datu guztiak ziren zirenean eta fideltasun guztiarekin jasotzen ibili beharrik ere baina, egiaren amoreagatik, aitor dezagun gida hori ez zela Euskal Herrikoa; aurki ote zitekeen ba Euskal Herriko gida turistikorik Estatu Batuetako liburu dendaren batean? Eman dezagun Espainiakoa dela emakume horrek eskuetan daukan gida hori,
|
baina
Euskal Herriaz ari den orrietan irekita.
|
|
|
Adibidez, Fillatek dio Iruñeko bi haur eskolatan euskarazko eredua ezarri izana guraso taldeek eta euskalgintzak eginiko presioaren ondorio zuzena izan dela. . Pauso txiki bat izan zen hura, ados,
|
baina
euskal komunitatearentzat izugarrizko balio sinbolikoa zuen. Gainera, frogatu genuen posible dela:
|
|
|
|
Baina
euskal letren sistema osatzen duten beste atal batzuei begiratuz gero, liburuen idazketa eta irakurketaren arrazoibideak aztertuz gero, beste itxura bat hartzen diot gure letren egoerari. Gatozen euskal literaturari buruz gehien irakurtzen den atal bat arakatzera:
|
|
|
«Kezkatzen nau horrek. Gure jendearen artean badaude euskaldunak,
|
baina
euskal kulturaren barnean apenas dugun lokarririk; ez dugu presentziarik». Autokritika nabari du, baina kritika ere egin du:
|
|
|
batzeko ideia babestu,
|
baina
euskal politikarien eta
|
|
|
|
Baina
euskal gogoa
|
|
2017
|
|
|
Hori baino ez zuten ezagutu biek. Bata historialaria eta kazetaria bestea,
|
baina
Euskal Herrian zaintzaile eta garbitzaile gisa baino ez zituen inork kontratatzen. Eta Inaxiri hura lotsagarria iruditzen zitzaion.
|
|
|
Inaxi urteetan egon zen gurekin bizitzen Nikaraguan.
|
Baina
Euskal Herrira itzultzea erabaki zuen, halako batean. Izan ere, hura zen bere sorterria eta azken urteetako lagunik handienak Nikaraguan egin bazituen ere, haren hirira buelta egin zuen, Donostiara.
|
|
|
28). Nafarroako erregionalisten eta espainiar autoritate zentralen arteko aliantzak forma anitzak hartu ditu,
|
baina
euskal nazionalistak boteretik baztertzeko balio izan du beti, euskal kulturaren garapena eta euskararen erabilera mugatuz. Horrek nafartasunaren eta euskaltasunaren arteko oposizioa sortu du, Ulsterren unionismoaren eta errepublikanismoaren arteko gatazkaren antzekoa, edo valentzianismoa versus katalanismoa borrokaren antzekoa (Blas, 2016).
|
|
|
Azken hamarkadan, portzentaje hori %46ra jaitsi da. Hala, euskal demokratizazioa ez da lineala, eta gaur egungo pribatizazio neoliberalaren eskutik, langile klasearen lorpenak galtzen ari dira,
|
baina
euskal langileriaren egoera ez litzateke berdina izango euskal sindikalismoaren negoziazio kolektiborik gabe, funtsezko mekanismoa izan baita demokratizazio prozesuan, ez soilik ondasuna, baliabideak eta aukerak banatzeko, baizik eta baliabideak eskuratzeko sistema berezi bat negoziatzeko, Espainiakoa ez bezalakoa. Horri esker, euskal sindikalismoa etengabe txertatu da jende askoren konfiantza sareetan (McAdam, Tarrow eta Tilly, 2000:
|
|
|
EAEk 1989an ezarri zuen diru sarrerak bermatzeko errenta, lehen aipatutako industria krisi larriaren garaian, eta EAJren eta PSOEren koalizio gobernuak hartu zuen neurri hori. Zaila da Espainiako gizarte babeseko gastuaren %40 EAEn egiten dela sinestea,
|
baina
euskal familia bakoitzak urtean gizarte babeseko sistema finantzatzeko 495 euro ordaintzen dituela jakinda, errazago ulertzen da. Espainiako familiek, berriz, urtean 65 euro ordaintzen dituzte, batez beste, beren gizarte babeseko sistema finantzatzeko.
|
|
|
Hona diskurtso horren lagin bat: . Euskara gure nortasunaren ikur handiena da,
|
baina
euskal kultura da ingurunea ematen diona. Ez da nahikoa euskaraz hitz egitea.
|
|
|
Martxoaren 20ko bilkuran ez zuten ezer idatzi,
|
baina
Euskal Elkargoko lehendakaria irudipen onarekin atera zen. Geroztik ez zuen beste bilerarik izan Cazeneuverekin.
|
|
|
Erdi Arotik zatikatua atera da eta zatikatua jarraitu du, Foruen sistemak ez du hori konpondu eta inoiz ez da ahalegindu bere bere botere gune bat jasotzen eta harresitzen eta nazio osoa haren ingurura biltzen. Nafarroako erresuma Ernazimentuan dagoeneko galdu eta gero, Foruak ez ziren pribilegioak,
|
baina
euskal probintziek pribilegio, historikoak, balira bezala baliatu eta defendatu dituzte, azokako tratularien gisarago, botere zentralari buruz buru botere propioa gotortzeko planteamenduz baino.
|
|
2019
|
|
|
Baita Napoleon Bonaparteri buruz ere.
|
Baina
Euskal Herriko historia. Ezta ideiarik ere!
|
|
|
Ez nuen erantzunik jaso. Kuriositatea nuen, idatzi zuen liburuari buruz galdetu nahi nion,
|
baina
euskal sustraien hipotesi hura ere presente nuen. Gertatu al zaizu inoiz oporretara atzerrira joan eta euskaraz ari den norbait entzuten baduzu, haiekin hitz egiteko edo behintzat kaixo esateko, beharra?
|
|
2020
|
|
|
Europan zahartzaroari loturiko gizarte babesean buru dira Italia, Grezia, Austria, Frantzia, Portugal, Suedia eta Finlandia. Zahartze demografikoa prozesu logikoa da mendebaldeko ezaugarri sozial, kultural eta ekonomikoak dituen gizarte batean,
|
baina
euskal gizartearen egungo zahartze maila (eta bere egitura demografikoa, modu zabalagoan) prozesu historiko desberdinen ondarea da. Izan ere, 1960 eta 1970 hamarkadetan, industrializazio prozesuaren testuinguruan, urte gutxiren buruan Espainiar estatutik erakarritako gazte eskulan andana hurbildu zen:
|
|
|
Esan dezagun elkarrekin sestran dabiltzan gudarosteak bezala direla, eta gurea nonbait, morroi horren arabera, sistema menpekoa da, armada kaxkar bat alegia, Santa Kruz apaizaren partida baten antzekoa, soldadu bakan eta zarpailez osatua, edo hala irudikatu nuen behintzat nik artikulua irakurtzen ari nintzen bitartean. Nik bestelako ideia bat nuen,
|
baina
euskal idazleak gutxi eta pobreak omen dira, artikuluaren arabera. Morroi horrek dioenez, batzuk familiako ondarea janez bizi dira, beste batzuk herentzian egokitu zaien etxebizitzaren baten alokairutik edo DSBE (diru sarrerak bermatzeko errenta) kobratuz.
|
|
|
Oso gutxi ateratzen ziren bizirik eremu hartatik.
|
Baina
Euskal Herria ezagutzen zuen sarjentu bat egokitu zen bertan eta, presoaren abizena ikusirik,, zu euskalduna izango zara?, esan zion, eta euskaldunek sukaldean duten famari esker salbatu zuen bizia Emeteriok.
|
|
|
Esan nahi baita, herrimina, maite den eta babesten gaituen lurra edo etxea uztera behartutako prozesu horretatik pasatzen direnek ezagutu ohi dutena. Latinoamerikako eta Asiako lurraldeetara eramaten gaitu, akaso, kontzeptu horrek lehen kolpean,
|
baina
Euskal Herrian ere izan dira eta badira antzeko prozesuak. Adibidez, Itoizko urtegiaren ondorioz Artozki eta Itoitz herriak uztera behartu zituztenek halako egoera gogor bat pasatu behar izan zuten.
|
|
|
Ongi dakigu gaitza kontrolatzeak berebiziko garrantzia duela, baina Bilbo inguruko hiriguneak behar dituen arauak behar ote ditu Etxalarrek? Bizi dugun lurralde desorekari erreparatu gabe jardun dira Madrildik eta Paristik,
|
baina
euskal eragileak ez gara bizkorrago ibili. Auzi andana luzea aipa liteke.
|
|
|
|
Baina
euskal poeta eta bardoez gainera, pentsalari eta idazle atzerritarrek ere aipagai izan zuten ibaia. Izagirreren kontakizunean Marxen eta Engelsen hitzez hitzeko aipu bat agertzen da, Bidasoa ibaiari buruzkoa:
|
|
2021
|
|
|
Axular eta Cervantes hilabete berean hil ziren
|
baina
euskal literaturak, salbatuko bada, biak behar ditu bizirik. Batek euskara batuaren eta euskalkien arteko talka guztien soluzioen bideak zabaltzen dizkigu.
|
|
|
15 Badakit arraroa dirudiela
|
baina
euskal idazleak bi multzotan banatzen baditut, batean itsasoaz hitz egin dutenak jarrita eta bestean itsasorik ez daukatenak, nire faborito guztiak lehen taldean geratzen dira eta bigarrenean geratzen dira gutxiago interesatzen zaizkidanak edo nire gustukoak ez direnak. Apenas salbuespenik gabe.
|
|
|
Kostatzen da sinestea
|
baina
euskal literaturan izan dugu pederastiaz idatzi zuen idazle nazi eta druida bat. Infernuari eskerrak eman behar dizkiogu beti Jon Miranderen existentziagatik.
|
|
|
Hitza da askeen egiten gaituena (teorian)
|
baina
euskal literaturan oraindik badira gaiak landu ez direnak...
|
|
|
Kode bat da bestalde, konnotazioz betea. " Herri guztiak poligenetikoak dira, jatorri askotakoak,
|
baina
euskal komunitateak euskara erabili izan du maiz gure etnogenesia azaltzeko. Etniak ez dira, ordea, paradisutik sortzen.
|
|
|
Munduan zehar euskal dantzari asko dabil nor bere lana egiten,
|
baina
euskal dantza tradizionaletik abiatu direnei buruz esaten da euskal dantzaria konpromiso handikoa dela, garbia dela dantza egiten, bere jauziak nabarmenak direla... baina kontu hauek guztiak zenbateraino dira guk sinistu nahi ditugun etiketak?
|
|
|
Aurpegia estalita.
|
Baina
euskal dantzarien galtzerdiekin. Borlekin.
|
|
|
Beharbada txikian pentsatzea izango da
|
baina
euskal sukaldaritza Basque Culinary Center bezalako ikastegietan irakasten baldin bada, laster, bereziki hemengoa den sukaldaritza hedatu egingo da eta esklusiboa izateari utziko dio. " Nire amona Francisca Arratibel ataundarra zen eta nire aitak sarri askotan hitz egin izan zuen Aita Barandiaran antropologoarekin euskal sukaldaritzaz eta tradizioez.
|
|
|
Eredua, beharbada, ulergaitza egingo zaie,
|
baina
euskal industria begi onez ikusten dute. Konfiantza sentitzen duten seinale, hemengo enpresekin negozioak egin eta akordioetara heltzen diren heinean.
|
|
|
Horrek aberasgarri egiten du gure herria. Askotan hitz egiteko joera dugu literaturak eta arteak, oro har, irudikatu duten Euskal Herriaz (Garoa eta Kresala horretaz),
|
baina
Euskal Herri horretan ere badago jende asko ez duena bere burua euskalduntzat jotzen, edo partzialki... Oso anitza da.
|
|
|
Auzoan lau hilabete eskas zeraman emakume bat bi etxolaren jabe zen eta batengatik 200 pezetako errenta kobratzen zuen. Frantziar jatorriko
|
baina
euskal abizenak dituen 46 urteko gizon bat bizi zen han. Frantziara joandako euskal emigranteen semea edo Ipar Euskal Herrian jaiotakoa izan liteke.
|
|
2022
|
|
|
Eskola hitzak ez zuen inon agertu behar,
|
baina
euskal hezkuntza eta kultura sustatzeko xedea agertuko zen paperetan. Apirilaren 14rako elkartea eratua zuten, Argitxu Noblia lehendakari zela, eta ikastolako guraso ez izanagatik ere, proiektuarekin bat egin zuten Manex Pagola eta Ramuntxo Camblong idazkari eta diruzain zirela, hurrenez hurren.
|
|
|
Guk jatorrizko izenak bere horretan mantentzea erabaki dugu,
|
baina
euskal irakurleari fenomeno honen berri emateari uko egin gabe.
|
|
2023
|
|
|
Zer duzue euskaldunek beti zuen zilborrari begira? Laborantzari lotzea aukera tristea iruditzen zait,
|
baina
euskal ikasketak egitea. Hori miserablea da!
|
|
|
Egunkaria k jaso zituen Batasunaren aurkako prozesuaren ordura arteko gorabeherak, Auzitegi Goreneko auzi saioak barne, eta Egunero k ere emanak zituen, bere ibilbide laburrean, legez kanporatzea gertu zegoela adierazten zuten berriak. Epairik ez zen plazaratu artean,
|
baina
euskal politikagintzaren hurrengo urteak goitik behera baldintzatuko zituen albistea hor zen. Arnaldo Otegiren hitzak zetozen barruko orrialdeetan:
|