|
2000
|
|
|
Egia da enpresek arriskuak bereganatu dituztela autobideak egiteko garaian.
|
Baina
Estatuaren babesa izan dute, bai finantza arloan eta bai ibilgailuen trafikoari dagokionez. Eguneratutako inbertsioa 1996 urtearen amaieran 1,63 bilioi pezetakoa izan zen.
|
|
|
Horrenbertzez, gaur egun Nafarroako Ubidearen lanak ez direla hasi agerian paratzen du Gorraizek. " 1993an hasi zuten Itoiz,
|
baina
Estatuak ordaintzen du guztia. Ubideak 200 mila milioi pezeta balio du eta Estatuak soilik zortzi mila milioi ordainduko ditu".
|
|
|
irrati lokal asoziatiboak, tokian tokiko elkarteekgestionatuko dituztenak; irrati lokal independenteak: komertzialak, eremu lokalerako bakarrik emititzendutenak eta inongo ordu tartetan Estatu mailako beste programaziorik ematen ez dutenak; irrati lokalak,
|
baina
Estatu mailan emititzen duten kateen parte direnak (tematikoak, betiere); Estatu mailako katetematikoak; Estatu mailako orotariko kateak.
|
|
|
Eredu honetan guztian zenbait eskuduntzaren banaketa dago Estatu, AutonomiaErkidego eta udalen artean;
|
baina
Estatua da, dudarik gabe, eskuduntza nagusiakdituena, berari baitagokio lehiaketak zabaltzea eta horiek erabakitzea ere. Alde tekniko administratibo honetatik, Autonomia Erkidegoek kontsultatuak izateko eskubideabaino ez dute.
|
|
|
Frantziar konstituzioa (1958) eta baita espainiarra ere (1978) idatzita daude;
|
baina
estatuen oinarritzat hartuak izan dira, eta ez bertan bizi diren gizabanakoenzein gizataldeen eskubideak bermatzeko. Aipaturiko testu horiek, bada, konstituzioizena eraman arren, ez dira zuzenbidean, eta politikagintzan are gutxiago?
|
|
|
guztiononerako omen da.
|
Baina
estatuek ez dute ondo bereizten non dagoen guztion onaeta (estatu/ alderdiaren aldekoa den) giza kontrolaren arteko muga.
|
|
|
Beraz, aurreko honek luke nazioarteko nolabaiteko lege babesa, lehenago edo beranduago etorriko dena.
|
Baina
estatuen praxia hori ez dela-eta, gutxiengoen aldeko borroka ezin da bereizi demokraziaren aldeko borrokatik, gizaeskubideen aldeko borroka izanik.
|
|
|
|
Baina
Estaturik ez duten nazioen kasuan, beste bat izango da proposatuko zaigun eredua. Lehen prozesu nazional motelaren eredua baldin bagenuen eskuartean, orain prozesu azkarrarena suertatuko zaigu interesgarri.
|
|
|
Honen ardura hartu zuen Fourccroy ko Kondeak hezkuntza sistemaren honako egituraketa proposatu zuen85: oinarrizko eskolak, udalen kontrolpean baina, Estatuaren begiradapean; bigarren irakaskuntza (esku pribatuetan egon zitekeena,
|
baina
Estatuak kontrolatuta); lizeoak86, eskola zentralen ordezko institutu moduan; eta azkenik, beste hiru maila horien buru gisa, eskola espezializatuak. Baina Napoleon-en garai honek eskaintzen duen erreferentziarik garrantzitsuena, inongo zalantzarik gabe, unibertsitatearena da87; kontzepzio politikoak zuzentzeko nahia gauzatu ahal izateko, 1806an unibertsitate inperiala sortzeko asmoa iragarri zen, Estatuko hezkuntza sail modura, bakarra eta zeharo zentralizatua:
|
|
|
Aholkularitza funtzioak beteko zituen kontseilu horren eraketak erakusten duenez, Estatuak Elizarekin izandako eta orduan ere bazituen tentsioek eragina izan zuten kontzesioak egiteko orduan; baina lehenengoak botere harien kontrola ziurtatuko zuen, gatazkaren arriskua ekiditen zuen neurri berean. Noski, kontzesio joko horrek, ondo dakigunez, ez zuen eskola arloko gerraren amaierarik ekarri;
|
baina
Estatuaren posizioa geroz eta sendoagoa zela eta berak kontrolaturiko hezkuntzaegitura sortzeko erabakiak itzulbiderik ez zuela antzeman daiteke188.
|
|
|
Asmoak asmo, Estatuaren ahulezia begien bistakoa da: alde batetik, legea bete zedin, beharrezkoak ziren eskolak falta ziren,
|
baina
Estatuak ez zuen honen ardura hartuko aldiz, zama hau herrien bizkar gainean utzi zuen, lehenago esan dugun bezala eta, beraz, ezin zuen legea betetzeko beharrezkoa zen oinarrizko baldintza ziurtatu. Bestalde, berak eraikiak ez ziren eskola publikoak ere udal eskolak, esate baterako gobernatu nahi zituen, nahi izatetik ahal izatera ailegatzeko tarteko zubirik eraiki gabe.
|
|
|
|
Baina
Estatuak eta hau da guk azpimarratu nahi duguna bere presentzia politikoa ziurtatzeaz gain, kontrola ezartzeko helburu garbiarekin, hezkuntza arloko kontrol tresna espezifikoa garatu zuen, kontrol mota zehatz hori benetan eraginkorra izan zedin, bere hezkuntza politika gauza zedin hain zuzen; ondorioz, probintzia bakoitzeko ikuskariak bere espazioa zuen, eraikitzen ari zen hezkuntza sistema nazio... delakoan252 Beste aldetik, eta ez du garrantzi txikiagorik, ikuskarien erakundeak bere onespen legala izan zuen, baita ikuskarien, cuerpo, aren eraketa hasiberriak ere, azken alderdi honek, irakasleriarekin gertatzen zen eran, Estatuaren zerbitzurako eraiki eta funtzionario estatusa zuen administrazio sareko zutabe nagusiaren aurrean jartzen gaituelarik.
|
|
|
Edo, erran nuke ezen leiho guztiak hertsirik zituztela, bat izan ezik, zeren eta Pedrok harat eraman baitzuen bere studio berria, eta zeren argiaren beharra baitzuen ongi trabailatzeko.
|
Baina
estatu hartan Pedro ez zen gogara sentitzen... Eta ikusten zuen, bertzalde, ezen gure amak ez zuela, pinturaz eta pinturaren munduaz denaz bezainbatean, aitak zuen zaletasuna, eta, hala, egun batean, inguruko jauntxoen bertze hamaika eskaintza onartzen zituela, Ubarnetik alde egin zuen, ama eta lehengusina berarekin zeramatzala, harik eta azkenean Iruñan fintkatu zen arte.
|
|
2001
|
|
|
Akordio horretan Estatuak organu horri jarriko zituen neurrien berri emateko konpromisoa hartu zuen.
|
Baina
Estatuak ez du neurri bat beraren berri ere eman. Gobernu zentralak ez du akordioa errespetatu.
|
|
|
Ez da izan nire kasua, nire anaiarekin batera ekoiztetxe bat abian jarri dugulako eta gure proiektuak guk geuk landu ditugulako.
|
Baina
Estatu mailan, gidoilariaren irudiak gidoia idatzi aurretik du garrantzia, behin idatzita eta gidoia erosita, desagertu egiten da. Sarritan gainera, gidoilariak jasaten du presio handiena, gidoia amaitzeko epe jakin bat jartzen zaiolako eta ekoizleak beti dituzu gainean.
|
|
|
Gure nahia benetan eraginkorra izatea da. Kontzientziazio lan bat egin dugu,
|
baina
Estatuak gure lanaren aurkako jarrera bat hartzen duenean, desobedientzia beste fase batean sartzen da. Aldi berean, zuk ordezkatu nahi duzun gizarte zatiak ere jarrera bat hartu behar du egoera horrekiko.
|
|
|
Gamesa Aeronauticak enpresaren hedapen handia aurreikusten zuen,
|
baina
Estatu Batuen aurkako atentatuak errotik moztu ditu asmo guztiak. Atentatu horrek aire sektorean eragin duen kalteak bidaiak eta bidaiariak murriztea ondorio nabarmenak izan ditu sektore aeronautikoan edo hegazkinen fabrikatzaileengan.
|
|
|
Baina talibanek ez dute inongo proiektu politikorik. Islam politikoan guztiek egiten diote erreferentzia Medinako komunitate ospetsuari interpretazio desberdinak emanez
|
baina
estatu formulari dagokionez, talibanek ez dute ezer esan, ezta ekonomiaz eta beste gauza askori buruz ere. Gerra egoera bat baliatu zuten, izuaren bidez Estatu bat inposatzeko.
|
|
|
Dagoeneko 10.000 orrialde baino gehiago ditu web gune honek, eta kopuru aipagarria da kontuan hartzen badugu ez duela publizitate sustapenik izan beste komunikabide batzuetan. Egunkari berriaren erabiltzaileen %90 baino gehiago Espainiatik sartzen da,
|
baina
Estatu Batuetatik, Alemaniatik, Britainia Handitik, Mexikotik, Argentinatik, Kolonbiatik, Txiletik, Costa Ricatik, Portugaletik, Frantziatik, Saudi Arabiatik eta Japoniatik ere egin dira bisitaldiak, besteak beste. Alberto de Oliveira 27 urteko sustatzaileak dio Interneteko bi atari horizontal garrantzitsu gutxienez proiektuarekiko interesatuta daudela eta elkarrizketak hasi dituela egunkari birtual honetako edukiak atari generiko horietako batean sartzeko.
|
|
|
Izan ere, Estatu propioa duten nazioetara doazen etorkinek, bertan gelditzeko asmoa dutenean behintzat, hartara moldatzeko eta integratzeko joera garbia erakusten dute eta hizkuntza, ohiturak etab. berenganatzen ahalegintzen dira eskuarki. Hori normala izaten da, adibidez, Estatu Batuetara, Erresuma Batura, Frantzia, Espainia edo Alemaniara joaten direnekin;
|
baina
estatu propiorik ez duten nazioetara doazen etorkinek, eta areago metropolitik helduak direnean, maiz bizileku berrietan beren jatorrizko hizkuntzak eta ohiturak mantentzen dituzte, eta sarritan estatuak berak erabiltzen dituzte bertako jendeen homogeneotasun nazionala desegiteko (Frantziak Aljerian eta Kaledonia Berrian, Errusiak estatu baltikoetan, Txinak Tibeten...). Toki horietako hizkuntzak eta kulturak babesik gabe egon direnean, gainera, anitzetan etorkinen kolono funtzioa sendoagoa izaten da, guztiok dakizkigun ondorioekin.
|
|
2002
|
|
|
Hor ditugu, nola ez, bi estatu txiki, Luxenburgo eta Islandia, Araba baino jendetsuxeagoa lehenengoa eta biztanlez urriago bigarrena. Euskal Herria baino txikiago direnak, jendez eta lurraldez eta futbol tradizio gutxiago dutenak,
|
bainan
estatu izateak ematen duen txartela dutenak.
|
|
|
Autonomia erkidegoetako legeriek ere arau hauste larri edo oso larritzat daukate pozoia baliatzea,
|
baina
estatuko jurisprudentzian bezala, ez dago ia zigorrik.
|
|
|
Beste alde batetik, araugintza ahalmenik gabeko tributu nagusien kasuan, foru aldundiek biltzen dituzte zergak,
|
baina
estatuak ezartzen dituen arauak foru aldundiek onartu eta aplikatu behar dituzte, eta honakoak dira: Balio Erantsirengaineko Zerga, Fabrikazioaren gaineko Zerga Bereziak, Garraio Bide jakinengaineko Zerga berezia, Ez egoiliarrek ordaindutako Zergak eta Aseguru Primengaineko zerga.
|
|
|
Aintzat hartu beharreko baldintzetako bat ere bada.
|
Baina
Estatuaren gehiegizko parte hartzearen arriskua erator daiteke jarrera horren ondorioz, eta hein berean autoritarismo zientifikoa eta gehiegizko burokrazia. Gainera, berrindustrializazioa bultzatzen duen beste arrisku bat ere badu bigarren aldaera horrek.
|
|
|
estatu nazioa aldarrikatzea.
|
Baina
estatu nazioa aldarrikatzen duenari, lehenago aipatutako aholkua gogoratu litzaioke, oinarri fundatzaileak hizpide izanik, zeren legitimazio identitario eta fundamentalistak bilatzen baitira. Hala izanez gero, eta inoiz independentzia lortzekotan,, mimetismoak?
|
|
|
Estaturik gabeko nazioak ez du lurralderik.
|
Baina
estaturik gabeko gizarteak lurralde fisikoen gainetik lurralde geolinguistikoa sortzen asma dezake, beharbada. Hedabideetan fisikoak eta kartografikoak ez diren lurraldeak eta lurraldetasun sentipenak sor daitezke.
|
|
|
Peptido horren azterketa biokimikoa metodo ez inbaditzailea da miokardioko fibrosiaren diagnostikoan; izan ere, orain arte, biopsia «endomiokardikoa» izan da fibrosiak eragindako kaltea neurtzeko funtsezko tresna. IP peptidoaren analisiak ez dira ohikoak Espainian edo Latinoamerikan,
|
baina
Estatu Batuetan laster has daitezke ezartzen, fibrosia izateko arriskua duten gaixoak kontrolatzeko arau gisa. Ramon Querejetaren iritziz, hori bezain garrantzitsua da zenbait sendagaik Losartanak, adibidez tentsio arteriala murrizteaz gain, miokardioan fibrosiak eragindako kalteak konpontzen dituztela egiaztatzea.
|
|
|
Klorofilinak alfalfaren bidez lortutako pigmentuak dira, klorofilak partzialki haustearen ondorioz lortuak, eta kolore berdea askoz egonkorragoa dute. Europar Batasunean erabil daiteke,
|
baina
Estatu Batuetan hortzetako pasta koloratzaile gisa baino ez dago baimenduta. Debekatuta dago Kanadan.
|
|
2003
|
|
|
M. GOIHENETXE.
|
Baina
estatuaren desagerpena etorkizuneko gauza da, egokitze prozesuan dago gaur egun. Frantzia, adibidez, ez da oraindik «Colvertismo»tik atera. Bere logikak eta pentsamenduak XVII. mendeko Colver pentsalariaren estrategiaren ildoan jarraitzen du.
|
|
|
Jendeak bere inguruan botere publikoak nahi ditu. Europa gizarte bakar bilakatuko da etorkizunean, lege berak izanen dira denentzat,
|
baina
estatuek ere azkarrak izan dute. 15 estatuko Europa egitea ez bada erraza, pentsa ezazue 25 estatuko Europa zer izan daitekeen, bakoitzak bere historia politikoa duelarik.
|
|
|
Subiranotasuna izan badago,
|
baina
estatuaren funtzioaren arabera gauzatu da. «Positibismoa» gainditu beharra aipatzen duzue.
|
|
|
Bazirudien beraz XX. mende hastapenean Ipar Euskal Herriak ere parte hartu nahi zuela Europako nazionalitate anitzek hartzera zeramaten iratzarraldian.
|
Baina
Estatu Batuetako Eugen Weber ikerle ezagunak erakutsi duen bezala La fin des Terroirs liburuan, 1870etik 1914rateko epean, Frantziako III. Errepublikak bete zuen Grégoire apez abertzaleak eta haren lagun iraultzaile jakobinoek egin ametsa: transformer les paysans en français, hots,, gure arbaso baserritarren frantsestea?
|
|
|
Familiak auzitegietan erreklamatu zuen Administrazioak, administrazioaren isiltasunaren bidez, kalte ordainaren erreklamazioa ezetsi ondoren. Auzitegi Nazionalak 1998an eman zion arrazoia,
|
baina
Estatuko abokatuak Gorenari errekurritu zion epaia, erru guztia gidariarena izan zela uste baitzuen, gehiegizko abiaduran zihoala. Goi epaimahaiak Administrazioaren erantzukizun partziala berretsi du.
|
|
|
Ojotsk Koreana balearen “lehengusina ahizpa”, Pazifikoaren aurkako kostaldean bizi den barietateak (Kaliforniako balea grisa) oso leku desberdina ezagutu du. 1940ko hamarkadan, arriskuan zegoen espezie bat zegoen, 1.500 ale inguru,
|
baina
Estatu Batuetako Gobernuak hartutako neurriek (talde ekologisten presioaren ondorioz azkartuta) 90eko hamarkadan 22.000 ale izatea lortu zuten, eta horrek arriskuan zeuden espezieen zerrendatik kentzea ekarri zion. Bi balea motak, ekialdeko kostaldekoak eta Ozeano Bareko mendebaldeko kostaldekoak, antzekoak dira, baina ez berdinak, alde genetiko nabarmenak baitituzte.
|
|
|
Adituek diotenez, oso mingarria izan daiteke, eta ondorio oso kaltegarriak izan ditzake. Berez ez da hilgarria,
|
baina
Estatu Batuetako “National Psoriasis Foundation” delakoak egindako azterlan batek agerian utzi duenez, depresioak eta isolamendu soziala eragin ditzake, baita bere buruaz beste egitea ere. Gainera, gaixoen bizi kalitatea nabarmen murriztu dezake, eta, kasurik larrienetan, gurpil aulki batean etzanda utzi.
|
|
|
Enbrioiak bere lekua galtzen du arraspatu horrekin, eta, ondorioz, desagertu egiten da haurdun geratzeko arriskua. Teknika bereziki egokia da anemiak eragiten dituzten odol-jario handiegiak dituzten emakumeentzat,
|
baina
Estatu Batuetan modu nabarmenean ari dira zabaltzen seme alaba gehiago ez izatea erabakitzen duten exekutiboen artean. “Desabantaila da teknika itzulezina dela, ez baita tronpak lotzea bezalakoa, ongarriztatzearen bidez seme alabak eduki baitaitezke”, nabarmendu du Larracoechea doktoreak.
|
|
|
Besteak beste, 2004 Irisgarritasun Plana onartzea eta urtebeteko eszedentzia hartzea aurreikusten du, minusbaliatua zaintzeko. Halaber, Gobernuak atzo bidali zuen Gorteetara Ezgaitasuna duten Pertsonen Ondarea Babesteko Lege Proiektua, Ministroen Kontseiluan jada landua,
|
baina
Estatuko Fiskaltza Nagusiaren, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren eta Ekonomia eta Gizarte Kontseiluaren txostenen zain. Eduardo Zaplana, Lan eta Gizarte Gaietako titularra, prentsaurrekoan agertu zen Kontseiluaren ondoren, bi proiektu horiek eta Familia Ugarien proiektua azaltzeko.
|
|
|
MMAko zuzendari nagusiak, Supachai Paniptghpakdik, ez zuen zalantzarik izan adostutako testua “akordio historikotzat” jotzeko, eta irailaren 10ean aurkeztuko da Cancungo (Mexiko) ministro bileran. Akordioa ia abenduan egin zen,
|
baina
Estatu Batuek blokeatu egin zuten azken unean, laborategien presioagatik. Estatu Batuen, Keniaren, Brasilen, Indiaren eta Hego Afrikaren artean adostutako konponbideak oreka bilatu du industriaren interesen eta behartsuenen beharren artean.
|
|
|
Hondarrean, ongi ulertzen baldin badut, Estatuek gerla egiten dutenean kontra zara,
|
baina
Estaturik ez dutenen borrokarako jaidurak baieztatzen dituzu. Uste duzu gerla ideiaren erdiaren sustengatzea eta beste erdiaren gaitzestea egoki dela?
|
|
2004
|
|
|
ABRAHAM OLANO. Babesleen aldetik krisia dagoela esan daiteke,
|
baina
estatu mailan txirrindularitza ziklisten aldetik momentu onenean dagoela uste dut.
|
|
|
Torturaren praktika hor dago eta zenbait erakundek seinalatu ditu hori errotik ateratzeko bide errez eta begi bistakoak;
|
baina
Estatuaren instituzioek ez dituzte aplikatu nahi. Estatuak tortura" de facto" onartu egiten du.
|
|
|
Estatuak zehazturiko espainiar historiaren oinarri horietatik abiatuz, jakina, erkidego autonomoek beren garapen eta eduki propioak gehitu ditzakete. Eta horixe da EAEko gobernuak egin duena azken ikasgai horrekin10, bertan euskal historiako edukiak erantsiz,
|
baina
Estatuak ezarritako eskematik abiatuz ezinbestean. Horrek aldean dakar historia Espainiako zikloen arabera egituratzea eta ondorioz euskal historia ezin antolatzea modu propio batez.
|
|
|
Gainera, hizkuntzarenerabilera zabaldu eta herria ren izaerari estuago lotze horrek herriari ideiak argiago adierazteko ahalbidea eskainiko dio. Horregatik, Nazio Batuen aurrekariaz hitz egiten duenean, estatu federalen batasunaz hitz egiten du,
|
baina
estatu bakar bat eratzea guztiz gaitzesten du.
|
|
|
Lehenengo begiratuan, zerrenda luzea dirudi aurrekoak, eta bat baino gehiago harrituta ere geratuko da jakitean halako telebista lokal kopurua dagoela Hego Euskal Herrian.
|
Baina
estatu mailan edo beste autonomia erkidego batzuetan dagoen telebista kopuruarekin alderatuta, alderantziz, laburtzat ere jo daiteke. Izan ere, AIMC elkarteak 2002ko urrian argitara emandako erroldan, 897 telebista jaso zituen estatu osorako:
|
|
2005
|
|
|
1958an Europa sortu zenean, estatuen Europa zen. Herriak eta aipatzen ziren,
|
baina
estatuen Europa zen eta orain baino estatuen Europa handiagoa, orduan ez baitzen estatuz kanpoko beste aipamenik ere egiten. Orduan inork ez zuen pentsatu ere egiten egitura juridiko hartan estatuz kanpoko inolako erakunderik aipatu ere egin zitekeenik.
|
|
|
Euskararen normalizazioak nekez egingo du aurrera modu erabakigarrian estatu babesa izan gabe. Estatuarekin ere egoera eskasean egongo gara haren ahalmenak baliatzen ez badira,
|
baina
estaturik gabe ezina dugu, biziraupen gorabeheratsuko egoera batetik haratago.
|
|
|
Istripu horietan 148 bidaiari hil ziren, Parisa zihoazenak, aireratu eta gutxira bere hegazkina jo zuenean. Istripuaren ondoren, Flash Air ek, konpainia operadoreak, Suitzara hegan egitea debekatua zuela baieztatu zen,
|
baina
estatu kide batzuetan baimenduta zegoen. Onartutako erregelamendua indarrean sartzen denean, hogeita bostek batzordeari jakinaraziko diote zein aire konpainiari debekatu dioten beren aire espazioa erabiltzea edo segurtasun arrazoiengatik trafiko murrizketak izan dituzten.
|
|
|
Garrasika hasi zen, amak jatekorik ekartzen ez zuen egunetan bezala, eta kalean pasatzen zen jendeari laguntza eskatu zion.
|
Baina
estatuak
|
|
|
Berriro ere onartua izatea edo kalte ordaina jasotzea aukera dezakeela dio azken ebazpen judizialak eta dirua hartzearen alde agertu da langilea. Hortaz, Udalak zerbitzuan lan egindako urte bakoitzeko 45 eguneko soldata ordaindu dio, baita tramitazio soldatak ere,
|
baina
Estatuari 60 egunei dagokiena gainditzen duena eskatuko dio.
|
|
|
Trafikoa ezkerretik, dirua difere ntea, neurriak ere bai... Europakoei ez,
|
baina
Estatu Batuetakoei begirunez begiratzen diete, eta beraiek baino maila goragoan daudela aitortzen dute. Eurak, ordea, Europako beste nazio guztiak baino gorago daudela uste dute.
|
|
2006
|
|
|
Hasieran txunditua, pentsaketak egin ditut gero. Ez dut onartzen estatuaren monopolio hori, gero itzuliko naiz,
|
baina
estatu demokratiko batentzat zilegia dela onar baliteke ere, 1968an ez zen Espainia eta bere kolonietan inongo demokraziarik. Nik dakidanez, Franco jenerala zen; bere erregimena Errepublikaren aurkako jazartze faxista baten ondoan eraiki zuen, Italia eta Alemaniako laguntxoei esker.
|
|
|
Baina garai batean, nagusi ginen, Bartzelonako mitin sonatu haren garaian; pentsa, 300.000 pertsona zeuden.
|
Baina
Estatuak lagundurik hori dena pikutara joan zen. Guri ez digute egurra besterik eman.
|
|
|
Bigarren ardatza Amerika da. Kanadan, herrialdeko 10 probintzietatik 7tanbazegoen honezkero bikote homosexualak ezkontzeko modu juridikoa,
|
baina
estatu osoan indarra izango duen lege bat egiten ari dira egun. AEBn, egoera benetankonplexua da. Federalismoaren ondorioz, estatu bakoitza aske da bere ezkontzasistema arautzeko.
|
|
|
Joan den urteko maiatzean, Archives of Internal Medicinen argitaratutako azterlan batek gizon osasuntsuen talde batean mantenugai desberdinek duten eragina deskribatu zuen, eta esne gaingabetua kontsumitzen ez dutenek (edo esne osoa kontsumitzen dutenek) baino arrisku txikiagoa dutela adierazi zuen.
|
Baina
Estatu Batuetako adituen arabera, onuragarri asko badira, ez dira arrak soilik. Azterketa hori Massachusetts General Hospital, Brigham and Women’s Hospital, Kaliforniako Unibertsitatea Los Angelesen (UCLA) eta Atlantako Gaixotasunak Kontrolatzeko eta Prebenitzeko Zentroak (CDC) ikerlariekin batera egin da, eta hamar urtez jarraian 37.183 emakume izan ditu.
|
|
|
“Honekin jendea seguruago egongo da eskualde honetara etortzeko”, esan zuen Ekuadorreko ministroak, gune gatazkatsu horretan Turismo sailak bisitariei laguntzeko bulego bat jarriko duela azaldu ondoren. Ministroak onartu zuen iparraldeko muga, Kolonbiarekin, “turismo potentzial izugarria” duen eremu bat dela, oraingoz ekimen pribatuz ustiatua,
|
baina
Estatuak esku hartu duela. Turismo Ministerioa herrialdean 2020 urtera arte turismoa modu iraunkorrean garatzeko plana prestatzen ari da.
|
|
|
Eta propaganda eta gezurraren razionalitatea Espainia Nazio horren mitologia guztia. Estatuek indartsu diraute,
|
baina
Estatuaren zentzuak ez, Estatu Nazioa soberan dago. Ez du merezi historiaren martxak adina kritika razionalak ere funditua duten Espainia Nazioaren mito fundamentalista horri eusten tematzea.
|
|
2007
|
|
|
Alegia, ezker abertzalearen homologazioa etorriko da ezker abertzalea erakartzen den unetik, ez indarrez, inposatuz edo estutuz, inkisizio prozesu bidez ez da behin ere birrinduko. ETAren inguruak ezin du Estatua gainditu, ados,
|
baina
Estatuak behin ere ez du ezker abertzalea zeharo garaituko.
|
|
|
|
Baina
Estatu horrek ezinbestean behar du gure artean bere zerbitzura jarriko den klase berri hori, eta aurrekoa galtzean, non eta agintari jeltzale bizkaitar batzuen artean aurkitu berri du errelebo preziatua. Paradoxa badirudi ere, jeltzaleen agintaritza bizkaitarraren inguruan sortu den talde faktikoak eskaintzen dio gaur Estatu espainiarrari euskarria.
|
|
|
b) Zuzentaraua ere arau orokorra da, «zuzentaraua jasotzen duen Erkidegoko estatuari zuzentarauarekin ezartzen zaion betebeharra emaitza jakin bat lortzea da,
|
baina
estatuko agintarien aukeran uzten dira modua eta baliabideak». Hau da, nazioko agintari eskudunek dute zuzentaraua osatzeko ardura, eta zuzentarau horrek nahi duen emaitza lortzeko antolamendu juridikoan xedapen egokiak aldarrikatzen ditu (horretarako, kasuan kasuko zuzentarauaren «transposizioa» egin behar da nazioko zuzenbidera, herrialde bakoitzeko antolamenduan ezarritako arau juridikoaren motaren bidez eta garatu beharreko arloan herrialde bakoitzeko Konstituzioko eskumen banaketaren arabera eskuduna den agintariaren eskutik; hala ere, estatuak dira eskumen horiek betetzearen azken arduradunak Europar Batasunean.
|
|
|
Printzipio hori Luxenburgoko Auzitegiak aitortu du, eta Espainiako Konstituzio Auzitegiak ere aplikatu du (252/ 1988 KAE, abenduaren 20koa). Europar Batasunak ezarritako betebeharrak bete behar dituen agintari zehatzari dagokionez, estatukoa, autonomia estatuetakoa, etab. izan daiteke, horietako bakoitzaren eskumenen arabera,
|
baina
estatuaren erantzukizuna bakarra da, eta azken buruan berari dagokio betebeharrak betetzen direla bermatzea, EKren 93 artikuluan xedatutakoari jarraituz. Europako Erkidegoko eskakizunak praktikan ipintzeko erabili behar diren barne arauen motari dagokienez, iturrien sistema arautzen duten barne arauak aplikatu behar dira, lege lerruneko arauaren, erregelamenduaren, eta abarren bidez egin behar den zehazteko.
|
|
|
Bestalde, Konstituzioan bi hondar klausula ezarri ziren: 16 artikuluan ezarri zen aurreko bi artikuluetara bildu gabeko arloetan autonomia erregioen esku egon zitekeela legegintza esklusiboa eta zuzeneko betearazpena estatutuetan hala ezarrita bazegoen, eta 18 artikuluaren arabera, autonomia erregioari Estatutuan modu inplizituan aitortu gabeko arlo guztiak estatuaren eskumenekoak zirela ulertuko zen,
|
baina
Estatuak legearen bidez ahalmenak transmititu zitzakeen. Edonola ere, Estatutuetan arlo bat ere ezin zitekeen arautu autonomia erregioetako herritarren eta estatuko gainerako herritarren artean tratu desberdintasuna eginda (17 art.). Era berean, Estatuak eman zitzakeen oinarri legeak ere ezarri ziren, eta horietara egokitu behar ziren autonomia erregioetako legegintza xedapenak toki interesen eta Errepublikako interes orokorren arteko harmoniak hala eskatzen zuenean, aldez aurretik Konstituzio Bermeen Auzitegiak beharrizan hori ikusten bazuen eta Gorteetako kideen bi herenek onesten bazuten (19 art.).
|
|
|
Aurreko urtera arte, egindako ahalegin guztiek huts egin zuten; oso urrats gutxi ematen ziren, Kyotoko protokoloa alde batera utzita. Europak, Kanadak eta Japoniak Kyotoko protokoloaren alde egin zuten,
|
baina
Estatu Batuek eta garabidean diren herrialdeek ez. Esan beharra dago Kyotoko protokoloaren lehenengo pausoan ez zutela esaten garabidean diren herrialdeek ezer berezirik egin behar zutenik.
|
|
|
Erradiazioak DNAri egiten dionez kalte, erradiazioaren aurkako babesa DNAn bertan bilatu dute ikertzaile gehienek.
|
Baina
Estatu Batuetako ikertzaile batzuek, Michael Daly buru dutela, ikusi dute proteinetan dagoela gakoa, DNA konpontzeko sistema osatzen duten proteinetan, hain zuzen ere. D. radiodurans bakterioaren konpontze sistemak eraginkorragoak omen dira gainerako bakterioenak baino.
|
|
|
–Ni jainkogabea naiz, eta nire lankiderik gehienak gauza bera.
|
Baina
Estatu Batuetan hau argiro aitortzea oso arriskugarri gerta daiteke? (8).
|
|
|
bere jatorrian ez da, erlijioak? asmatutako doktrina izan, Estatuak beretzat asmaturiko erlijioa baizik, geroago berebertu egin dena,
|
baina
Estatuarekin lehian haren nagusitzen aha legindu den arren, azkenean Estatuak berriro zangoperatua, erlijioaren eta Estatuaren arteko dialektika luzean, monoteismoa Estatuak atzera beretzat hartu duen une historiko honi erantzuten dio, laizismo, modernoak).
|
|
|
antolaketa politiko eta sozial jakin bat ikusten dugu, erlijio bat, arte eta zientzia bat, arauketa juridikoa, eta horretan guztian ageri da ageri, beharbada beraiek horrelaxe espresuki arrazoitua ez badaukate ere, nola ulertzen dituzten euren buruak, zertzat daukaten gizatasuna, zelan harremantzen diren naturarekin, banakoa hiriarekin, zer eta zeinena den aginpidea, etab. Razionalki eraturiko ordena batean bizi dira (instintoei neurri handian oso kontrajarria), Estatuan. Historia unibertsalean edozein herri ez da agente; naturaltasun guztian bizi den herri bat, bere burua Estatu batean antolatu gabe, naturan bizi da, historian ez da sartu557 Mesopotamiako gure hiriak, ez du askatasunaren eredu bat ematen,
|
baina
Estatuan antolatua da, eta gizarte horrek natura hutsetik askapen maila bat, kontzientzi edo izpiritu maila bat adierazten du, historia zail baten buruan erdietsia dena, ez naturak irakatsia. Han oraindik inork ez du pentsatzen berdinak direla gizaki guztiak, gizonak bestekoak emakumeak, etab.:
|
|
|
Aro honetan, jendea banaka agertu da Estatuarenaurrean (esan nahi baita, botere orohartzailearen aurrean).
|
Baina
Estatuak ere badubere izana errotzeko beharra, hautazkoa bainoago, naturala edo sakratua agertzeko.Horrexegatik garai honetako legitimazio iturri nagusi legez, komunitate bati egotziahal zitzaion izaera erabili da, hau da, kultura eta kultur batasuna, eta zehazkiago: nazio kultura kultura zaharra omen den kasuan (Frantziar Estatuan, kasurako) edoberri berri omen denean kultura zibila, betiere iza... Biak ala biak, erkidego batek boterea duela irudikatzeko erabili dira, hau da, boterea, gizartearena?
|
|
|
|
Baina
Estatu Batuek badaukate aparteko abantaila, alegia, munduan beraiekdira pribilegiodunenak zeren, beren borondatearen arabera, munduko erreserbamoneta inprimatzeko monopolioa baitute. Gainera, kanpo zorra bere monetanizendatzen duen munduko herrialde bakarra da.
|
|
|
|
Baina
estatuko funtzionarioen gaineko atxikipenak, ogasun zentralak jasoko ditu ordainketak administrazio zentralak egiten dituenean eta atxikipen hauek kontutan hartuko dira Ekarpen ekonomikoa kalkulatzeko metodologian. Hala ere, salbuespen gisa, ez da horrela gertatuko organismo autonomoak edo enpresa publikoak direnean ordaintzaileak; kasu hauetan Nafarroako Foru Ogasunak du atxikipen eskumenak jasotzeko.
|
|
|
Horretarako, estatuaren gastu orokorretatik hasiko gara eta kendu Nafarroak beregain hartuta dituen eskumenen balioa,
|
baina
estatu mailan baloratuta. Era honetan, zenbaki homogeneoak izango dira eta kenketa ahalezkoa izango da.
|
|
|
Halaber, bost urtetako denboraldi honetan estatuak Nafarroari eskumen bat uzten badio, ekarpenetik deskontatuko da. Horretarako kontutan hartuko da zenbateko gastua egiten duen estatuak eskumen horretan,
|
baina
estatu osoan, eta gero, Nafarroako egozpen indizea aplikatuz, deskontatu behar den kopurua aterako da eta berau Ekarpen likidotik kendu, Ekarpen likido berria lortuz.
|
|
|
Satelite bidezko irratiak CD baten soinu kalitatea eta publizitaterik gabeko programa onak eskaintzen ditu,
|
baina
Estatu Batuetan bakarrik
|
|
|
Ekialdea zerbitzu berritzailea, otsailaren 21ean kaleratu zena, ez aurrekariak ditu Interneten. Antzeko batzuk zeuden,
|
baina
Estatu Batuetara mugatuta daude, eta Yelp bezalako guneak dituzte. edo zerbitzu mota bakar baterako bakarrik, hala nola hoteletarako (Tripadvisor), landa-etxeak (Top Landakoa) edo produktuak (Ciao).
|
|
|
Bi kontzeptu berri lurreratu berri dira gure herrialdeko bizi aseguruen sektorean,
|
baina
Estatu Batuetatik inportatutako formulekin. Alde batetik, bizi aseguruak bezalako produktuetan parte hartzeko aukera, inbertsio bermatua duena, non bezeroak kontrata baititzake bere ekonomiak jasan dezakeen arriskuaren arabera, bai modu kontserbadorean, bai oldarkorrean.
|
|
|
Baina gizentasuna ez da soilik kutsatzen, argaltasuna ere bai, diote AEBetako zientzialariek. Izurritea Mendebaldeko mundu osoan, gizentasuna handitu egin da azken hamarkadetan,
|
baina
Estatu Batuetan epidemia bihurtu da: estatubatuarren %66k gehiegizko pisua dute, eta %32 gizenak dira.
|
|
|
Europako Banku Zentralak (EBZ) eta Japoniako Bankuak interes tasak igotzeko asmoa zuten,
|
baina
Estatu Batuek pairatzen duten kreditu krisia eta Erreserba Federalak bankuei finantzaketaren prezioa jaisteak bi erakundeek neurria birplanteatzea eragin dute. Bundesbank alemaniarrak atzo baieztatu zuen Europako Banku Zentraleko Kontseilua osatzen duten gobernadoreek inflazioaren bilakaeraren zaintza mantentzen dutela eta, behar izanez gero, neurri berriak hartzeko prest daudela.
|
|
2008
|
|
|
Eskola, unibertsitate eta ospitaleen %95 publikoak dira eta pribatu apurrek bezain zerbitzu ona edo hobea eskaintzen dutela ziurtatzea Estatuaren betebeharra da. Hau guztia daniarrek ordaintzen dituzten zerga altuek ahalbidetzen dute,
|
baina
Estatuari ordaintzen diotena bakoitzaren soldataren arabera egokitzen da. Kontuan hartzekoa proportzioan, diru sarrerarik baxuena dutenek %40 inguruan ibiltzen direla, eta aberatsenak %60 ordaintzeraino irits daitezkeela.
|
|
|
|
Baina
estatuen indarraz gain industria nuklearraren presioak nabarmendu ditu Alison Katzek Txernobilen inguruko omerta zorrotza esplikatzeko. Urte luzez tabakoa, kimika eta petrokimikako enpresa handiek lobby lana egin bazuten zigarretaren kontrako politikak oztopatzeko," lobby nuklearra anitzez bortitzagoa da:
|
|
|
Humboldten kasua: XIX. mendeko Alemania Grezia da, kultur handiko herria
|
baina
Estaturik gabekoa. Alemaniarrek estatu asko zituzten baina ez estatu nazionalik.
|
|
|
Maineko Saint John ibarrean eta Louisianaren hego mendebaldean bizi diren komunitate frankofonoek demografia bizindar ertaina edo handia zuten lehen,
|
baina
Estatu Batuen asimilazio politika jarraituak direla eta, babes instituzionalik gabe geratu dira eta, horregatik, 3 koadranteko adibide tipikotzat jo daitezke: gaixotasun larria duten komunitatetzat, alegia.
|
|
|
autonomia erkidegoei ordainarazpen parafiskalekin finantzaturiko eskumenak transferitu zaizkie, ordainarazpenok erkidegoetako parlamentuek lege bidez arautu dituztelarik; gainera, Tasa eta Prezio Publikoen 8/ 1989 Legeak ordainarazpen parafiskal guztiak arautu nahi izan ditu, baina ez du helburu hori bete. Beste aldetik, esan behar da gaur egun ordainarazpen parafiskal zahar gehienak konstituzio printzipioen menpe daudela,
|
baina
Estatuaren esku hartzeak ordainarazpen berriak sortu ditu, prezioak arautuz edo konpentsazio eskubideak ezarriz.
|
|
|
NASAk berak Estatu Batuetako Kongresurako prestatu duen azken txostenak ere etsipen kutsua du. Izatez, ISS nazioarteko proiektu bat da, eta 16 herrialdek parte hartzen dute (Kanada, Japonia, Errusia eta ESAko kideak),
|
baina
Estatu Batuak ari dira egiten ahalegin handiena, bai ekonomikoki bai teknologikoki, eta horri eusteko ez dute nahikoa babes gizartean. Badirudi, gainera, aurrerantzean ere ez dutela espero babes hori handituko denik.
|
|
|
Jatorria nazioaren abiapuntua da, eta, erran bezala, zenbat eta zaharrago abiapuntu hori, hainbat eta hobe.
|
Baina
estatuak gauza gehiago eskaintzen du, jatorriaz gainera. Hain zuzen ere, estatuak ildo narratibo bat paratzen du historialariaren eskura.
|
|
|
Horretaz gain, «maileguak akzioen truke» programaren bitartez oso prezio merkeetan lor zitzaketen enpresa publikoen jabetzak, trukean, itxuraz behintzat, defizit publikoaren zati batez arduratzen zirelarik. 1992 eta 1996 bitartean Estatuko enpresen% 57 pribatizatu zen,
|
baina
Estatuak soilik 3.000 eta 5.000 milioi dolar bitartean irabazi zituen. Oligarka multzo horren eraketa, jarduera ekonomikoak gobernutik erregulatuta ez egoteak, perestroika ren garaian jabetza pribatuaren inguruan sortu zen nahasketak eta lehiakiderik ez egoteak ahalbidetu zuten.
|
|
|
Nahiko ikuspegi negatiboa eskaintzen dute Yeltsin-en garaiko Errusiari buruz eta Estatua eraikitzeko politikak zein arazo sozialak konpontzeko bideratuta zeudenek huts egin zutela azpimarratzen dute. Arazo sozialak ez zituela konpondu nahiko argi dago,
|
baina
Estatua eraikitzeko gai izan zela ezin da ukatu (nahiz eta nahiko ahula izan). Beste kontu bat da nolakoa zen, eta hemen ere Yeltsin-en arrasto edo eragina nahiko argia da.
|
|
|
Aurreko denboraldian, Europako fondoetatik iritsi zitzaigun laguntza 120 milioikoa izan zen; oraingoan, berriz, 78 milioikoa izango da.
|
Baina
estatuko aurrekontuetatik iritsiko zaigun ekarpenari esker, ez dugu arazorik izango aurreko denboraldian egindako inbertsioen mailari eusteko; areago, %15eko gorakada izatea ere espero dugu, alde horretatik. Beraz, une honetan diru publikoko dirulaguntzak guztira 240 milioi eurokoak izango dira, eta horri gehitu egin zaio inbertsio pribatuaren portzentajea.
|
|
|
Mota horretako azoka bakarra da estatu osoan; Frantzian eta Ingalaterran bai, badaude horrelako azokak. Noizean behin, horrelako azokak antolatzen dira,
|
baina
estatuan egiten den bakarra da gurea.
|
|
|
Ez daukagu behintzat beste bileren aipamenik. Vicente Agirre, Laurac Bat egunkariko laguntzaile izendatu zuten,
|
baina
estatu mailan federalistek egin zituzten batzarretan Pi i Margall eta Justo María Zabala aritu ziren Gipuzkoaren izenean. Herri mailan ere, Agirrek ez zuen parte hartu 1873ko ekainean errepublikano federalek burutu zuten protestan.
|
|
|
BlueNile ez gain, diamanteetan espezializatutako dendak ere aurki daitezke; esaterako, Whiteflash.como Diamonds.comque. Eraztunez eta maldaz gain, eskumuturrekoak eta eskumuturrekoak ere eskaintzen ditu,
|
baina
Estatu Batuetan posta helbide bat dutenentzat bakarrik. Luxuzko maskara Beste bitxi denda batzuek, “on line”, harri bitxiak eta beste apaingarri batzuk dituzte.
|
|
|
Duela urtebete, Googlek erosi zuen gunea, eta hobekuntzak egin ditu jatetxeen geolokalizazioan. Zagaten antzeko ezaugarriak dituzten beste leku ezagun batzuk ere badaude,
|
baina
Estatu Batuetan baino ez dute jartzen arreta; esaterako, ΚSearch. Hiriei buruzko informazioaz gain, jatetxeei buruzko datu ugari ditu, baita erabiltzaileen ehunka iritzi ere.
|
|
|
Lehman Brothers astindu duen krisiak banku eta aseguru sektoreko Ipar Amerikako beste enpresa batzuei buruz ari da. Zehazki, American International Group Inc (AIG) aseguru etxeari egozten zion,
|
baina
Estatu Batuetako Erreserba Federalak haren %80aren kontrola hartu du porrotetik salbatzeko. Maileguan" AEBetako Gobernuaren interesak babesteko sortutako baldintzak eta epeak" sartzen dira. eta zergadunak", GEFen jakinarazpenak dioenez.
|
|
|
Europako Batasunak gutxiengo kultural eta linguistikoen alde hainbat erabaki hartu ditu,
|
baina
estatu kideak ez daude erabaki horiek betetzera behartuak. Gainera, 20 hizkuntza ofizial daude Batasunean, nahiz eta elkartea osatzen duten 27 estatuetan 60 hizkuntza hitz egiten diren.
|
|
|
Tresna instituzional bat sortu nahi zen,
|
baina
Estatuen logikatik desobedientzia egiten zuena. Gatazka tokiz aldatzen zuen.
|
|
|
«Paradisu fiskalen kontra borrokatu behar da. Europan ekonomiaren erregulaziorako autoritate bat sortu behar genuke,
|
baina
estatuek trabak baizik ez dituzte ezartzen». Alta, oraingo krisiak aldaketa sakonetara bultzatu behar lukeela uste du.
|
|
|
Zizurkilgo Udalak Intxaur Pilotalekuaren aldaketarako proiektu bat aurkeztuko du Gobernu zentralak enplegua sortarazten duten udal inbertsioak sustatzeko sortu duen Tokiko Inbertsio Funtsaren bitartez finantzatzeko. Obra honen kostua handia izan zen datorren urteko aurrekontuetan sartzea eragotzi zuena,
|
baina
estatuko administrazioak emandako laguntzekin lanak gauzatu ahal izango dira azkenean.
|
|
|
Carrillo Olea kargutik kentzeko eskatu zuten Morelosko gizarteak eta oposizioko alderdiek, PANek eta PRDk. Azkenean, 1998ko maiatzaren 12an Carrillo Oleak uko egin zion karguari,
|
baina
estatuak eta krimen antolatuak elkar hartuta segitu dute Mexiko guztian.
|
|
|
Estatu horiek benetako boterea dutenez, eta babes sozial handia dutenez, abantaila dute euskararen normalizazioaren eta urte askotan identitatea eta helburu demokratikoak gutxituta ikusi eta berezko esparru baten aldeko apustua egin dutenen aldean.
|
Baina
estatu horiek halako botere eta indarra edukitzeak ez du esan nahi beren estrategiak inposatu ahal izango dituztenik, baldin eta autodeterminaziorako prozesu baten alde gaudenok bi estrategiari eusten badiegu abileziaz.
|
|
|
www.plataformasinc.es/. Informazio interesgarria argitaratzen da bertan,
|
baina
Estatuaren eleaniztasuna ez du kontuan hartzen eta informazioa gaztelania hutsez publikatzen da. Ministro anderea eta Juan Tomas euskal herritarrak izanik Estatuaren izaera eleanitza FECYTen jardueretan isla egokiagoa izan dezan espero dut.
|
|
2009
|
|
|
Era berean, gazteen enplegua deuseztatzeko joera datozen hiletan mantentzea aurreikusi du ikerketak,
|
baina
Estatu mailan baino erritmo motelagoan. 25 urtetik beherako lagunen artean 2.500 lanpostu galduko dira.
|
|
|
Emaitza horiek ez dituzte Oskarren urte amaierako etekinak kopuru galaktiko egingo,
|
baina
Estatu mailan ospea eta izen ona ekarri dizkiote.
|