|
2000
|
|
|
aberastasuna eta aniztasuna. Ekimenen eta sorkuntzen (formatua, emankizuna) aberastasuna, batez ere euskaldun edo elebidunak diren irrati soziatiboek (Lapurdiirratia, Irulegiko irratia) proposatutako ugaritasunaz,
|
baina
baita Radio France PaysBasquek ere, mugaz gaindiko saioen bidez edo Euskadi Irratiaren laguntzaz eginikoikuskizunen sorreraz(? 2.000 korista 2000 urterako?, 1999ko abenduaren 19a). Lehiakortasunaren aberastasun berria dakar, Radio Franceren aurrean, irrati soziatiboenagerpenak, nahiz eta zuzenduak zaizkien publikoa eta edukiak bat ez datozen; 1992an, ETB1ek. Iparraldearen orena?
|
|
|
Hala ere, gehienetan ezin dugu aniztasunaz hitz egin gaien aukerari zein aurkeztu eta komentatzekoerari dagokienez, ez eta zuzendua zaien irakurleei eskaintzen zaizkien gaurkotasunezko berrien begirada eta ideia nagusiei dagokienez ere. Hauxe gertatzen zaie bereziki deszentralizatuak diren hedabide publikoei (France 3 Euskal Herri, Radio FrancePays Basque)
|
baina
baita ere, maila txikiago batean baina. La Semaine du PaysBasqueri, Sud Ouest13 egunkariarekiko.
|
|
|
Hedabideen paisaia honen aniztasuna proposaturiko euskarri eta formatuari lotutadago,
|
baina
baita zuzenduta dagoeneko publikoari (euskaldunak, frantses hiztunak, eremu geografiko desberdinetara joaten direnak eta bertakoak direnak...), erabilitakohizkuntzei (frantsesa, euskara batua, zuberera,...) edo hedabide desberdinetakokazetari eta arduradunen jatorri eta unibertso kulturalei ere.
|
|
|
Balizko Euskal Herriko komunikazio eremua enpresa aldetik aztertzean, industriaezberdinen dinamika espazial berezituak hartu behar dira aintzat,
|
baina
baita, berriroere, Ipar eta Hego Euskal Herrien arteko banaketa Frantziar eta Espainiar Estatuenartean. Prentsan, merkatuaren zatiketa territoriala handia izan da, bai Frantziar Estatuan zein, bereziki, Espainiarrean.
|
|
|
Kirolariak eman behar al dituzte lehenago pausoak? Txalogarria da,
|
baina
baita penagarria ere. Urratsak ez diraematen; hitzak bai, ekintzak ez.
|
|
|
Beharraren asetasuna nahitaez bestearen bidez datorkigu (Grinberg etalankideak, 1971) eta honek kanpo mundua objektibatzea dakar,
|
baina
baita horrenbarne irudikapena egitea eta, beraz, fantasmatizazioa ere (barneratutako objektuaren eta benetako objektuaren arteko ezberdintasuna eta harremana).
|
|
|
Barth, R. Bultmann),
|
baina
baita katolikoan ere (K. Rahner), bai artean eta bailiteraturan azkenik, batez ere existentzialismo frantsesaren eraginaz.
|
|
|
izenekoan sortutako teorien artean, teoria mediazionala izenekoa da bat; honetan, ezagutza izango litzateke norbanako bakoitzarenkanpoan dauden errealitateen barneratze prozesua, zenbait azpiprozesu ezberdinen bitartez: aprendizaia ere bai,
|
baina
baita jarrerak, intentzioak eta horrelakoazpiprozesuen bitartez ere; horrela esplikatzen da kanpoko errealitate berdinenaurrean, norbanako bakoitzak lortzen duen ezagutza ezberdina izatea. Honetanere, hizkuntza litzateke tresna edo bitarteko nagusia, prozesu eta azpiprozesuhauetan.
|
|
|
Arauek agintari zibilak ez ezik eliztarrak ere ukitu zituzten: Gobernari etaGotzainak,
|
baina
baita Alkate eta Parrokoak ere. Eta erlijioso etxeak ez ziren geratu, honetan, albora.
|
|
|
324). Horrela, ba, espainolista petoa etafrankozale porrokatua genuen Lauzurika Gotzaina,
|
baina
baita zinezko euskaldunmintzatzailea ere. Hau da, nonahi ere euskaraz mintzatzen saiatu izan zena, Durangon, noski, baina baita bisitatu izan zituen hainbat herri euskaldunetan ere, kalean edoelizan, euskaldunik aurkitzen zuen lekuetan.
|
|
|
Horrela, ba, espainolista petoa etafrankozale porrokatua genuen Lauzurika Gotzaina, baina baita zinezko euskaldunmintzatzailea ere. Hau da, nonahi ere euskaraz mintzatzen saiatu izan zena, Durangon, noski,
|
baina
baita bisitatu izan zituen hainbat herri euskaldunetan ere, kalean edoelizan, euskaldunik aurkitzen zuen lekuetan. Euskararena, barrutik zerion zerbait zuen, berezko komunikazio tresna naturala.
|
|
|
Bi tesi kontrajarriok elkarren segidan ager daitezke,
|
baina
baita aldi berean ere.Iraultza barneko sentiera eta pentsamenduak ez daukate zerbait monolitiko eta zurrunaizan beharrik, askotan iraultzaileak beren jatorri ideologikoetan ezpal berekoak izanohi ez diren bezala. Frantziako Iraultzan ikus dezakegunaren gisara, bi tesi kontrajarrien presentzia eraginkorra Iraultzaren barneko kontraesanetako bat izan daiteke, etahain eraginkorra ze tesi batek bestea ordeztu baitzuen kasu hartan (Intxausti 1989:
|
|
|
Aukera horrek ahalbidetzen du hain zuzen errorea,
|
baina
baita askatasuna eta egiaere. Hau guztia, bestalde, estu estu dago heriotzari loturik.
|
|
|
Pentsamendu kontzeptuala aintzakotzar hartuta finkatzen ditugu genero horiek. Edukietatik abiatuz,
|
baina
baita formaren aldetik ere, badira batzuk, zenbait predikazio prozedurari genero izena ematen dietenak: eduki deskriptibo, narratibo eta argudiakorrari, hain zuzen.
|
|
|
Monotonia da, batez ere irakurtzean,
|
baina
baita hitz egitean ere, ager daitekeen beste akatsetako bat. Zerikusi handia du honetan esaldien antolaketak, denak egitura eta neurri berberaz sortuak izanez gero, askoz errazagoa baita monotonian erortzea.
|
|
2001
|
|
|
Izan ere, hizkuntzgaitasun soila baino gehiago da gaitasun komunikatiboa: hizkuntz gaitasuna edogaitasun formala da,
|
baina
baita gaitasun testuala eta diskurtsiboa ere, eta gaitasunsozio pragmatiko kulturala, eta gaitasun estrategikoa. Eta, aldi berean, lau (azpi) gaitasun horien batuketa soila baino gehiago ere bada:
|
|
|
Ezin bazter dezakegu disjuntibaren adarrik. Mintzaira hori da: jarduera (Leontiev), ahalmena (Chomsky), modelo operatiboa (Fodor), hizkuntz egintzen multzoa (Austin, Searle);
|
baina
baita ere emaitza (gramatika tradizional osoa), hiztunik beharez duen egitura (Levi Strauss), sistema formala (Hjemslev).
|
|
|
Bi alderdiditugu hemen. Batetik, irakurleak zer dakien (ezagutza kontzeptualak); hau da, zerdakien testuaren gaiaz,
|
baina
baita testualitate ezaugarriez zein hizkuntzaren sistema lexikoaz eta sintaktikoaz ere. Bestaldetik, zertan dakien (prozedurazko ezagutzak); hau da, nolako ezagutza estrategikoa duen.
|
|
|
2 Integrazio prozesuek esaldiak lotzea mesedetzen dute lokailu eta testu antolatzaileen bitartez,
|
baina
baita testuari buruzko inferentziak sortzea etairakurlearen aurre ezagutzak aktibatzea ere. Hau guztia, delako testu horretatikaldendu gabe.
|
|
|
Horren arabera, testua ulertu nahian dabilenean, irakurleak aurreko bi prozesuak erabiliko ditu, behetik gorakoa eta goitik beherakoa. Irakurle trebeak, beraz, testuak dakarren informazioari erreparatuko dio,
|
baina
baita beraktestuinguruaz baliatu eta aurre ezagutzak abian jarri ere. Hartara, irakurleareneta testuaren arteko interakziotik sortuko da ulermena.
|
|
|
4 Irakatsi baino gehiago ikasi egiten da gramatika. Materialek ohikoa eskainibehar dute,
|
baina
baita ikasleak kontzientzia hartzera bultzatuko dituenbaliabideak ere: gramatikaren kontzientzia pizteko jarduerak.
|
|
|
Estrategia metakognitiboen kasuan, esate baterako, bietako osagaiak izan ditzakeela baloratzendugu: prozedimentalak dira neurri batean,
|
baina
baita jarrera mailakoak ere.
|
|
|
...bultzatu zuen, Elizaren erreformaren barruan kristautasuna jatorrizkoa etabenetakoa izan zedin, bere betebehar morala zenez, Elizaren babesle izanik.Berpizkunde kulturala, esan bezala, erreinua indartzeko tresna izan zen baita ere, erromatar legatua frankoen egoerara moldatuz eta Erdi Aroari atea irekiz35; Elizarekin bat egitearen ondorioa zen, boterea eta ekintza militarrak zuritzeko balio ziena,
|
baina
baita ere herri paganoak errazago menperatzeko, kristau egin ostean36.
|
|
|
Ondorioz, errege merobingiarrak jauregiko maiordomoen eskuko txontxongiloak ziren, eta aristokrazialurjabea indartuz joan zen, oro har. Kontrol osoa galdua zuten errege haiek, umeakizaki;
|
baina
baita ere ez baliabiderik, ez indar ekonomikorik ez zutelako: gerretakoharrapakinak desagerturik eta bizantziar subsidioa ere galduta, lurralde zerga geroeta jende gutxiagok ordaintzen zuen, eta bidesariak ere gutxitu egin ziren (exentzioengatik, eta merkataritza gainbeheran zegoelako, itsasoan indarra galtzearenondorioz).
|
|
|
Nekagarria? Bai,
|
baina
baita pizgarri eta akuilu ere. Zergatik ez?
|
|
|
Hasteko, eragin kontraesankorra izan duelakoan nago: hots, miresmena ekarri du irakurlebatzuen aldetik,
|
baina
baita bazterketa ere, J. Gabilondok inoiz aipatu duenez (1993: 37) eta B. Atxagak berak Groenlandiako lezioan salatzen zuenez, nongure idazlearen. Gereziak jateko sasoia iritsi da?
|
|
|
Egiazkotasuna dago jokoan, egiazkotasun etikoa,
|
baina
baita estetikoa ere.Izan ere, irakurleok ere errazago birkreatzen dugu terra incognita bat, istorioaksinesgarriago gertatzen dira halako kokagune urrun eta ezezagun batean, ingurukoan baino (nola ez gogoratu Atxagak, infinitu birtuala, z zioena...). Sarrionandiaren hitzetan laburbilduz, «fikzioak egiazkotasun etiko eta estetiko gehiagoz emanuste dugu iraganarekin, hurrintasunarekin, egungo situazio nahasi eta aldakorrarekin baino» (NENH, 47 or.).
|
|
|
«... horiek merkatu librearen gauzak dira; supresioak formaasko har ditzake: liburuak zuzenean debekatu eta erretzea;
|
baina
baita ere, argitaletxeak noren esku dauden jakitea, liburu banaketaren ereduak, liburuen eskuragarritasuna».
|
|
|
Bi azpilaginekiko emaitzetan oro har eredu bera lortzen da, esperozitekeen bezala. Hau da, alde batetik, euskararen erabilera testuinguruaren egoerarilotutako aldagai soziodemografikoek eta soziolinguistikoek baldintzatzen dute,
|
baina
baita subjektuen egoerari lotutako aldagai psikosozialek ere; bestalde, baldintzatze hori egoera soziolinguistiko edo eremu ezberdinetan gertatzen da, etabaita subjektuen sare sozialean egiten den euskararen erabileran ere, bi kasuhorietan erabilera soziala edo kanpokoa delarik, eta ez subjektuen barne erabilerapertsonalean. Bi aldagai moten artean, euskararen erabilera azaltzeko eraginzertxobait handiagokoak edo gehixeago baldintzatzen dutenak, euskararenpresentziarekin lotzen direnak dira:
|
|
|
lotzen zirenakdirelako: hautematea gehienbat,
|
baina
baita kategorizazioa, estereotipoak, aurreiritziak, egozpenak, diskriminazioa, eta abar; ikuspegi hauek aztertu dira gizabanakoedo norbanako mailan. Baina Europako tradizioan, ordea, psikologia sozialaren, ikuspegi soziala?
|
|
|
hitza da. Berez, materia organikoaren egoera bat adierazten du;
|
baina
baita egoera horretan substantzia desberdinak sortzen dituzten usain txarrak ere.
|
|
2002
|
|
|
Goian aipatutakoa definiziobat baino ez da, zeren egiazki 200 definiziotik gora egin baitizkiote. Eta hori berearrakastaren seinale da,
|
baina
baita bere anbiguotasunaren zantzu ere. Kontzeptuhoni (eta proposatzen duen filosofia edo jarrerari) irakurketa askotarikoak egindakizkioke, eta horrek bihurtzen du hain korapilatsu eta gatazkatsu.
|
|
|
Arazoaren gakoetako bat honako hau da: ingurumena zaintzeko abiaraztendiren politikak eta neurriek dakartzaten onurak, oro har, ikustezinak eta ukiezinakizaten dira (eta, ondorioz, dirutan zenbatzen oso zailak); gainera, epe luzean bainoez dira gertatzen (gozatzen), eta pertsona askori eragiten diete (biztanleriari bereosotasunean,
|
baina
baita etorkizuneko belaunaldiei ere); aitzitik, politika eta neurrihorien kostua monetarioa izan ohi da, dirutan ordaindu beharrekoa, alegia; gainera, epe laburrean, momentuan bertan, pairatzen da kostu hori eta, gutxi izanik ere, botere ekonomiko handia duten zenbait agenteri eragiten die (enpresei eta kasuankasuko sektoreetako ekoizleei, hain zuzen ere).
|
|
|
Lurraldearen Antolaketaren Europako Gutunak (1983) dioenez, lurraldearenantolaketa gizartearen politika ekonomiko, sozial, kultural eta ekologikoen adierazpen espaziala da. Diziplina zientifikoa da,
|
baina
baita teknika administratiboaeta politikoa ere, jakina. Ikuspegi global, sistemiko eta diziplinartekoa du, eta berehelburu nagusiak eskualdeen garapen orekatua lortzea, bizi kalitatea hobetzea, baliabide naturalen kudeaketa arrazionala egitea eta ingurumena zaintzea dira.
|
|
|
Horrela, azken 30 urteotan, krisi ekologikoaren testuinguruan jada, pixkanaka pixkanaka, ekonomiaren eta ingurumenaren arteko tirabira latzak sumatzen etakontzientzia hartzen joan da gizartea. Kontuan hartzekoa da II. Mundu Gerrarenondoren, 25 urtez edo, ikaragarrizko hazkunde ekonomikoa jazo zela, berezikiLehenengo eta Bigarren Munduetan,
|
baina
baita, nahiz motelago, Hirugarreneanere (garai, loretsu, horri kapitalismoaren urrezko aroa deitu ohi zaio, deitu ere). Hazkunde ekonomiko itzel horrek, ordura artekoak bezalatsu, baliabide naturalahikorren ustiapen intentsiboa eta berriztagarrien gaineko harrapakeria izan zituenoinarri, hondakin eta kutsadura maila gero eta handiagoak eraginez.
|
|
|
etorkizuneko belaunaldiek beren beharrizanakasetzeko izan luketen aukera arriskuan jarri gabe, gaur egungo belaunaldien beharrizanak asetzeko nahikoa den garapena. Kontzeptu honek zeresan handia eman du azken urteotan, oso anbiguoa eta nahaspilatsua delako, eta praktikangauzatzeko nahiko zaila delako,
|
baina
baita potentzial handikoa ere, dudarik bariktxit erakargarria. Hori dela eta, garapen jasangarriaz luze eta zabal jardungo duguhurrengo puntuan (4.1.2).
|
|
|
Laburbilduz, enpresentzako zerbitzuen jarduerek hedakuntza bizkorra izandute azken hamarkadan euskal ekonomian. Dinamismo hori lotuta dago berrikuntza eta produkzio paradigmaren eraldakuntzekin,
|
baina
baita jarduera mota horrekkrisi garaian enpleguaren babesleku izateko duen funtzioarekin ere, bere enpresa atomizazioak erakusten duenez. Bestalde, zerbitzu jarduera horiek hierarkiaespazial zorrotz bati jarraitzen diote, eta hiri inguruneak hartzen dituzte kokalekunagusitzat:
|
|
|
Azterketa horrenirizpideen artean, hauexek dira nagusiak: krisiak industria enpleguaren galera dakar,
|
baina
baita zerbitzuetako enplegua ere, zeharka zein zuzenean; testuinguru horretan gizarte zerbitzuen eskaria areagotu egiten da, eta, ondorioz, enplegu publikoahanditu egiten da. Gainera, zerbitzuetako funtzioen kanporatze prozesua abiarazten da, hots, enpresa industrialaren barneko hainbat zerbitzu bereizi egiten dira, etazerbitzu enpresa autonomoen bidez eskaintzen dira.
|
|
|
Euskararen erabileraren inguruko eztabaidak, dena den, ez zuen berebizikoondorio praktikorik izan hirurogeita hamarreko azken urteetako unibertsitatean.Gizarte eskariaren hazkundeak irakasleen kopurua emendatzea beharresten zuen, eta horrek, nahitaez, Espainiako unibertsitate tradizionalaren egiturak eta, bereziki, irakasle katedradunen eta bestelakoen arteko harremanak birmoldatu zituen.Irakasle eta ikasle berriek, gizarte aniztasunaren lekuko eta, lehenengo aldiz, erdieta behe mailako klaseetakoak, frankismoaren azken urte eta trantsizio garaikokezkak zabaldu zituzten unibertsitate esparruan. Tentsio ugariren lekuko izan zen, bide horretan, unibertsitatea, bereziki publikoa,
|
baina
baita Deustukoa ere (Torres, 1995: 73).
|
|
|
1 Doktoretza tesiak: teknika eta teknologia zientzietan eta osasun zientzietan batez ere,
|
baina
baita giza eta gizarte zientzietako jakintza arlo batzuetan ere, oso zaila da doktoretza tesi bat euskaraz soilik egitea eta, batezere, tesia euskaraz epaitua izateko, euskaldunez osatutako epaimahaia eratzea.
|
|
|
Zentzurik zabalenean erabiliko dugu Natur Zientziak izena, naturarekin zerikusia dutenesparruak bilduz, baina osasun zientziak eta arlo teknologikoak albo batera utziz.Hortaz, garai batean Fisika, Kimika, Matematika, Geologia eta Biologia biltzenzituen ezagutza arloa berrikusiko dugu, eta baita horiekin zerikusi handia dutenzenbait arlo aplikatuena ere, hala nola Agronomia. Zientziaren espezializazioakgero eta esparru berri gehiagoren agerpena ekarri du,
|
baina
baita lotura berriak ere, esparru askoren arteko mugak erabat lausotuz. Hortaz, goian aipaturikoak markatudituzte gure berrikuspenaren ildo nagusiak, baina, era berean, argi izan dugu osoizen desberdineko ikasketak eman daitezkeela horien baitan.
|
|
|
kontzeptua darabilgunean, hori baino zerbaitgehiago adierazi nahi dugu, hitzen mugetatik harago dagoen proiektu bati egitenbaitiogu erreferentzia. Izan ere, Euskal Herriaren eraikuntza sozial, kultural, linguistiko eta politikoa prozesu modura ulertzen dugun era berean, Euskal Unibertsitatea bera ere prozesu modura ulertzen baitugu, zer esanik ez, unibertsitateeuskalduna egiteko dagoen une honetan;
|
baina
baita balizko etorkizunean legalkiegituratuta egon dadinean ere?, prozesu horretan unibertsitate askatzaileaetengabe eraikitzeko. Nolanahi dela,. Irakaslego Propioa?
|
|
|
Beraz, autoikaskuntzarakozerbitzua antolatzea ohiko ikastaldeetan urratzen hasitako bidearen jarraipena izan zen. Hala ere, argi ikusi genuen norabide bikoitzeko ibilbideabehar genuela, hau da, teorian eta praktikan, ikasgelatik autoikaskuntzara;
|
baina
baita autoikaskuntzatik ikasgelara eramango gintuena.
|
|
|
Lur geruza horretan, sarritan, ganberatik ateratakoak diren materialak agertzendira (adibidez Otsaarte),
|
baina
baita mendeetan toki horietan bizitako biztanleentresna eta lurrontzi zatiak ere. Azken urteetan egindako indusketek (Trikuaizti I, Larrarte, Mandubi Zelaia eta Zorroztarri) nahiko argi utzi dute ia soilik harrizkoindustria azaltzen dela, baina honen ezugarriek ez dute zerikusirik ganberakoekin.Harrizko objektuak ganberan baino ugariagoak dira; hauen artean gehienbatlanketa hondakinak eta etxeko tresnak aipatu lirateke (marruskak, mozturak, zulagailuak, etab.; gezi puntak edo geometrikoak salbuespenak dira).
|
|
|
Logikoa den bezala, jarduera magiko hori kasu batzuetan bakarrikegingo zuten, horren premia zegoenean; horregatik, inoiz ez da proportzio handitanagertzen. Akitanian Erdi Brontze Arotik aurrera eta batez ere Burdin Aroan (Beyneix eta Couhade, 1995) ezagutzen da,
|
baina
baita beste toki batzuetan ere, antzeko egoeran aurkitu baitira penintsulako beste hilobi batzuetan dirudienez.Numancia ko hilerriko hilobi bakar batzuetan berreskuratutako materialak, ezpataeta lantza okertuak? (Jimeno eta Morales, 1993) horrela zeuden.
|
|
|
Izan ere, baztertua jabedun da,
|
baina
baita beste edozein hiritar ere, bere egoera egiturazkoa dela. Enplegutik desenplegurako joan etorriak bere biografiaren atal bilakatzen dira.
|
|
|
44) ez dator bat lanaren ikuspegi funtzionalean oinarrituz errenta eskubidea soilik aldarrikatzen dutenekin. Zuberoren iritziz, lanak izaera funtzionala ez ezik izaera emantzipatzailea ere baduenez, lanaren bidez esfera ekonomiko publikora heltzeko eskubidea(
|
baina
baita betebeharra ere) hiritartasun eskubidearekin lotuta dago.
|
|
|
Zuberoren zehaztapen hori lan honetan azaldu den moduan interpretatu beharra dago, ez makillatuta. Biak dira arazoari aurre egiteko ezinbesteko baldintza,
|
baina
baita eskubide eta betebehar ere (ikus,. Espainiar Konstituzioko? 35.1 art.). Alegia, ezin daiteke (gutxieneko) soldata edukitzeko baldintzatzat,, filosofia kontuengatik?
|
|
|
Orain arte, besteak beste, familia nahiz lanbidea egitura egonkorrak eta gure bizitza antolatzeko eta segurtatzeko forma finkoak izan badira, azken urteetako bilakaerak egoera kualitatibo berria sortu digu. Noski, honek bere arriskuak baditu,
|
baina
baita aukera berriak ere. Egoerari emandako erantzunaren araberakoa izango da bata zein bestea.
|
|
|
48 Moderniaren fruitua den gizabanakoa,
|
baina
baita modernitatearen paradigma ere, Homo Faber (tresnagilea, teknikoa) liburuan ikusten da oso garbi (FRISCH, 2001). Liburua irakurri ahala, honako gogoeta hauek egin daitezke:
|
|
|
Bakoitzak bere erara eta hainbat irakurketaren bidez (anitzek aurkako hainbat irakurketaren bidez), hala nola, Kant (ikus: Azurmendi, 1991), Hegel, Marx, edo berrikiago, Gehlen, Vattimo, Fukuyama (1992),
|
baina
baita Habermas (1989) ere, historiaren amaieraren ordezkariak dira.
|
|
|
14): bai bizikidetzaren aldeko apustua (polis),
|
baina
baita bertan, agonismoa eta gatazka bermatzea? (pólemos) ere.
|
|
|
Politika erreflexiboaren mezua bikoitza da: Estatuak eginbehar berriak bereganatu behar ditu,
|
baina
baita modu berriak ere.
|
|
|
ondorioz, argumentatzeko eta antolatzeko gaitasuna dutenen aldetik baino. Horrek ez du esan nahi, jakina, aldaketa teknikoek gaur arteko bide beretik jarraituko ez dutenik, beste arlo batzuetan bezala, behepolitika teknikoa eta ekonomikoa badagoelako, autoritarioa, horrek ekar ditzakeen arriskuekin,
|
baina
baita aukera guztiekin ere. Hori dela eta, politika arruntari politika erreflexiboak lekua hartu behar dion moduan, beharrezkoa da behepolitika arruntaren ordez, behepolitika erreflexiboa ere bultzatzea.60
|
|
|
Hiritartasuna eskuratzeko ohikoak izan diren desberdintasun materialak mantendu eta, horren ondorioz, areagotu egiten dira. Lanean zehar etengabe aipatu diren adibideetan, giza desberdintasunak
|
baina
baita eskualde desberdintasunak ere hor jarraitzen dute.
|
|
|
Helburua sinpleagoa. Baina garbi gera bedi etiketak merkeak direla, XIX. mendea biziegi dagoela, esanak esan, bai Euskadin,
|
baina
baita beste bazter batzuetan ere. Ez gara horretan ere hain diferenteak.
|
|
|
Bereizketa analitiko bat, proposamen askatzaile gisa: bai bi kultura, bi etxe aurrez aurre dauden zentzuan (MARTÍNEZ MONTOYA, 1999);
|
baina
baita, eta bereziki, bi kultura, bi moral aurrez aurre dauden zentzuan (AZURMENDI, 1997, 1998b, 1999). Lehena lortu arren, mimetismoak ekidin nahi badira sakonagokoa den auzia, bigarrena, konpondu beharra dago.
|
|
|
Burkeren aurka, Terrore jakobinoaren aurka. Nazioa askatzailea da.85 Nazioa abstraktua da,
|
baina
baita zehatza ere; bertan onartu ohi baita jendea eta egunerokotasunari erantzuten baitio. Nazioak, noski, errealitate historikoak txikitu ditu, baina ez bere idealagatik, iraganagatik baizik.
|
|
|
Hizkuntza, ez dezagun ahantz, hiztun taldeen sortzaile da, jakina?;
|
baina
baita hiztun talde horien biziraupena berma dezakeen euskarri soziala ere. Hartara, hizkuntza sortzailea eta birsortzailea da:
|
|
|
Mundu hiperkonektatu honetan, gizakiak ikasi egin behar du besteekin ere komunikatzen, ez bakarrik bere inguru hurbilekoekin, inguru hurbiltzat jota hizkuntza bereko hiztunak, fede bereko sinestunak, nahiz garapen sozial bereko bizikideak?. Gizaki hiperkonektatuak hizkuntzak ikasi behar ditu,
|
baina
baita bizitza eredu desberdinak, kultura diferenteak nahiz ideologia kontrajarriak ere. Gizakiak desberdintasunean ikasi behar du atsegina bilatzen.
|
|
|
Esaldi bakar batekin amaitzeko moduko laburra bada, agian ez du besterik; baina hitzaldi luzeagoak gehiago behar du. Garrantzitsua baita zer eta zelan esaten dugun,
|
baina
baita non: beharrezkoa da beraz antolatzea.
|
|
|
Tragediak dira bere lanik garrantzitsuenak. Gaiak batik bat Euripidesengandik hartuak dira, Troiaren ziklokoak gehienak,
|
baina
baita Tebaseko ziklokoak eta bestelakoak ere; erromatar tradizio zaharrera itzultzen da beraz. Erretorikotasuna gailentzen da bere lanetan, onerako eta txarrerako.
|
|
|
Senekaren tragediak dira zuzenean ezagutzen ditugun latinezko tragedia bakarrak. Greziako ereduetatik eratorriak dira guztiak; Euripidesen lanetatik batik bat,
|
baina
baita Sofokles eta Eskilorenetatik ere, besteak beste. Eragin handia du Ovidiok ere, hala tragedietakoak nola poesiakoak.
|
|
2003
|
|
|
Horregatik, birbanaketa bainoaproposago deritzogu, besteak beste, ura, lurra eta airea baliabide komunen jabetzaeta pribatizazio murrizteari nola ekingo diogun hitz egiten hasiko bagina. Txiroakez dira ekosistemen hondamendien erantzuleak, baizik eta ingurumen krisienpaganoak, batez ere Hegoaldeko megahirietan,
|
baina
baita Iparrean ere.
|
|
|
Iparraldeko herrialdeetako akordioari dagokionez, hau da, Aldaketa Klimatikoari buruzko Hitzarmenari dagokionez, 170 herrialdek sinatu dute, eta helburua2000 urterako berotegi efektua sorrarazitako gas emisioak (Berotegi Gasak, BG) 1990 urtekoen mailan mantentzea da. (BGak CO2 da, batez ere,
|
baina
baita CH4, N2O, HCF, CFC eta SF6 ere).
|
|
|
Gauzak horrela, postmodernitatearen inguruko eztabaidek ekarri duten aurrerapenaren ideiaren krisiak edo, zehazki esanda, akademiako pentsamendu eboluzionistaren krisia, krisialdi berria ez bada ere4, aukera berriak zabaltzen ditu teorikoki jendartea eta aldaketa soziala beste modu batera lotzeko; aurrerapenaren sinesmena gainditzeak (gizartearen berezko aurrerapena) soilik ekar baitezake etorkizuna irekia, kontingentea, ez jarraitua eta geure gaurko praxiarekin lotutaikustea5 Hans Joas ek azpimarratzen duen bezala, postmodernitatearen eztabaidakireki duen krisia, erabateko erlatibismoa eta eszeptizismoa gaindituz gero, aukeraberria da berreskuratzeko giza artekotasunak edo jendarteak duen sormen potentziala. Horretarako, gainditu beharrekoa da gizartearen irakurketa kosifikatzaileazein aldaketa sozialaren irakurketa determinista;
|
baina
baita giza egintzaren etaintentzionalitatearen ikuspegi aktibista eta boluntarista ere.
|
|
|
P. N.: Nire ustez langileen sindikatuak herentzia historiko batetik datoz,
|
baina
baita hipoteka historiko batekin ere. Oso egitura handiak dauzkate eta burokrazia handia ere bai.
|
|
|
Behin hori eginda, hurrengo urratsa nazioarteko merkataritza (eta ezberdinen artekoa preseski) abian jartzea izan zen. Prozesu hori iragan mendehasieran bizkortu zen,
|
baina
baita 1929ko New Yorkeko burtsaren crash ospetsuharekin eten ere; hondamendi hark eraginda, kapitala nazioarteri mesfidantzazbegiratzen hasi eta bere baitara, estatuen barne mugetara bildu zen berriro.
|
|
|
6 Udetxea jauregia (Gernika Lumo), Urdaibaiko Biosfera Erreserbako Patronatuaren egoitza,
|
baina
baita espazio honen informazio gune nagusia (dokumentazio zentrua barne) ere, eta talde eta eragile desberdinen topagunea.
|
|
|
Geltokitik geltokirako denbora izaten da normalean ematen digutenabaina horri erantsi litzaioke geltokietaraino iristeko behar izango dena (geraleku gutxiago egonda, herri ertain askok lehen baino denbora luzeagoa emangodute honetan) eta orobat geltokietatik hiriguneetarainoko tarteak behar duena (AHTk dituen ezaugarri teknikoek zail samar egiten baitute geltokiak hiriburuenerdiguneko espazioetan kokatzea). Gainera ez da ahaztu behar bidaiarientzat abiadura garrantzitsua dela,
|
baina
baita prezioa, maiztasuna, erosotasuna, segurtasunaeta abar ere.
|
|
|
topatzeko asmoz (Orti, 1998) baita ZBen historia, antolakuntza formen azalpena eta abar ere. Elkarrizketa hauen beste xede garrantzitsu bat ea ZBekoen artean talde berezituakaurki daitezkeen zehaztea izan da, elkarte horren bizitza eta erakundetzea, kultura organizatiboa, etab. Boroako zentral termikoaren proiektuarenkontrako mobilizazio sozialaren lidergo kolektiboaren diskurtso zabal etabat batekoak;
|
baina
baita azal azpikoak ere aztertu nahi baditugu, motibaziosakonak, jarrerak, sinesmenak, balioak, desioak, gogorapenak, zergatiak etaabar, elkarrizketa lehenengo mailako teknika moduan agertzen zaigu gauregungo Gizarte Zientzien metodologian (Orti, 1998; Ruiz Olabuenaga, 1996) (Horiek agertzen dira identifikatuta E hitzaz eta zenbaki batez agertzendiren aipuetan). Honetaz aparte, funtsezko informatzaile?
|
|
|
Hurrengo urtea, 1975, Francoren bizitzaren azkenekoa, bereziki bizia izan zen arlo askotan, politikan zer esanik ez,
|
baina
baita beste alor batzuetan ere. Euskararen aldeko aldarrikapenak izan ziren horren adierazgarri.
|
|
|
Guztira 787,5 lan-ordu bete zituzten UEUkideek, gehienak hitzaldien bitartez,
|
baina
baita mintegietan ere, (62 ordu) eta Praktiken bitartez (176 horietatik 110 antzerki ikastaroan). Ikastarorik arrakastatsuenak, aurreko urteetan bezala, hizkuntzarekin lotutakoak izan ziren.
|
|
|
Irakasle eta ikasle berriek (gizarte aniztasunaren ordezkariak eta lehenengo aldiz, erdi eta behe mailako klaseetakoak) unibertsitate esparruan zabaldu zituzten frankismoaren azken urteetako eta trantsizio garaiko kezkak. Tentsio ugariren lekuko izan zen unibertsitatea, bereziki publikoa,
|
baina
baita Deustukoa ere. Protesten arrazoiak hiru multzotan sailka daitezke.
|
|
|
Idatzi zutenen artean, uztailaren 25etik 31ra bitartean, UEUko kide ezagunak zeuden, Orbe bera, J. R. Etxebarria, Txillardegi eta Joseba Agirreazkuenaga,
|
baina
baita UEUren eguneroko dinamikan zerikusi gutxi zuten Julen Kalzada eta Josu Naberan ere. Bi horiek, gainera, AEK ko zuzendaritzako kideak ziren garai hartan, eta enfrentamendu gogorra bizi zuten Eusko Jaurlaritzarekin, euskalduntze politika zela eta.
|
|
|
baimenak eskatu, egitarauak itxi, argitaratzeko apunteak eskuratu eta propaganda lana egin. Elhuyar taldeak izan zuen berriro ere ardura nagusia lan horietan, Imanol Tapia, Kepa Zalbide eta Iñaki Irazabalbeitia ditugu lagun berriak zeregin horietan,
|
baina
baita EHUko irakaslea zen Jazinto Iturbe eta beste zenbait lagun. Ez zen arazo berezirik egon baimena eskuratzeko; baina hauteskundeak egin zirela, eta garai berriak zirela azpimarratzen dutenei, orduko agintariek eskatutako zehaztasunak eta ezarritako kontrola gogoratu behar zaie.
|
|
|
literatura, linguistika, ixtoria edergintza, ekonomia, matematika, antropologia, pedagogia eta gogoeta, goiz bakoitzean hiru. «Ikasle gaztentzat,
|
baina
baita lehen eta bigarren mailetako erakasleentzat» antolatu ziren hitzaldiak, 20 franko izan zen ordaindu beharreko matrikula eta beste hainbeste ordaindu behar zen eguneko, bertan jaten eta lo egiten geldituz gero. Bertaratuek euskara aberasteko aukera izan zuten:
|
|
2004
|
|
|
egiten da hiru maila nagusitan, eta hiru maila horiek eurengenesi horretara, birtolestu? egiten dira aurrekoa erantsiz,
|
baina
baita gaindituz ere.Orain, marko zientifiko honetan egite ekonomikoaren ulermena aurrera nola eraman dugu erronka nagusia.
|
|
|
Lan merkatuaren holograma, beraz, honela eraikikolitzateke: lanaren aurrean automata gisa diharduen enplegari horrek, logika material huts hori gailentzen duen bizitzazko logika bat ere badu,
|
baina
baita bizitzazkologika hori gailentzen duen adimenezko logika bat ere (ikus emergentzia atalekoazken taula eta alde ekonomiko bakoitza aztertzen duten eskolak); azkenik, bidehonen muturrean dagoen lan gizatasun batasunak horiek guztiak traszenditzenditu, bilakaera burutuz.
|
|
|
Liburu hau aurkezterakoan, ezer esan baino lehen, garbi utzi behar da lehendabiziko unibertsitate mailako Artearen Historiaren eskuliburua dela. Horrek gurearloan,
|
baina
baita Euskal Herriko unibertsitate hezkuntzan eta orokorrean kulturaren barruan, duen garrantzia izugarria da.
|
|
|
Orain dela gutxi arte zaila zen euskaraz idatzitako Arteari buruzko eskuliburua argitaratzea, batez ere unibertsitateko irakasleak garenok beste zereginetanpasatu ditugulako urteak, eskolak prestatzcn batez ere,
|
baina
baita unibertsitateakeskatzcn zigun ibilbide akademikoa betetzen ere: tesiaren aurkezpena doktoremaila lortzeko eta horrekin unibertsitate espainiarrean dagoen funtzionarioensistemara egokitzeko oposizioa.
|
|
|
Edozein artezaiekErrenazimentuari buruzko liburu zientifiko eta ordenatua topatuko du hurrengoorrialdeetan. Zer esanik ez unibertsitatean Errenazimentuari buruzko irakasgaia irakasten dugunontzat lan tresna ezinbestekoa eta euskal ikasleentzat inoiz izan duenhutsunerik handiena betetzcko laguntza, bai edukien aidetik,
|
baina
baita bibliografiaren aukeraketa zaindua duelako, ikaslea gai zehatz batzuetara ondo bideratzeko.
|
|
|
Eta hasieratik irekita utzi duela eriijioari eta Jainkoari buruzko okerreko joeraren ildoa, nondik sasijainko edo idoloak sor daitezkeen: aipatudugun Mendebaldeko intelektualen jainkoa esaterako, urteak a' urrera hutsal agertu dena.Mendebaldeko oinarrizko pentsaeran cgitura horri Heideggerrek onioteologia deitu dio.Izen horrekin mundukoen izatea pentsatzeko era iruzurtia izendatzen da,
|
baina
baita,, erlijioa ikusteko era guztiz desegokia ere. Esan daiteke nahasmendu horren iokatzartean mugitu dela askotan pcntsamendu sekulartua.
|
|
|
Erdi Aroko ñlosofiako historia liburuak San Agustin ekin hasi izan dira, 400 urte inguruanabiatu eta 1400 urtera arte.
|
Baina
baita lehenago ere, kontraesana dirudien arren, aurrekariak argitzeko beharrez. Hala ere, harritzekoak bata zein bestea, zeren Agustinek berakErromatar Inperio berantiarrean baitu bere kokagune historikoa, Erdi Aroa esan zaionabaino zenbait mende lehenago.
|
|
|
Bi lege horien artean, zeini obeditu, hortaz? Aldebatetik, daimonaren legeari jarraitzen dio, cgia da,
|
baina
baita idatzitako legeari crc, cz baita atzcrrira joaten. Ondorioz, bi legeen mende jartz.carcn ordaina heriotza izango da, dramarik gabcko hcriotza, zeren justua den gizakia bere buruarckin ados baitago.
|
|
|
lehenik, zuhurtzia eta zientzia, biak batera sophia direlako; gero, adorea (andreia) eta neurritasuna, eta, azkenik,. justizia, nahiz eta hori beste hiruren batasuna izan. Gizabanakoen bertuteak dira horiek,
|
baina
baita hiriarenak ere. Norbait justua izateko, hiru bertuteok izan behar ditu, ordenan.
|
|
|
(14) baieztapen bat izan daiteke,
|
baina
baita mehatxu bat edo agindu bat ere, testuinguruaren arabera. (15) ek, (14) ren eduki bera izan arren, indar desberdina du:
|
|
|
Kartesianismotik at, dena den, cszeptizismoa errefusatzeko asmoz makina bat alternatiba aurki dezakegu: fundazionismoaren aurrean, koherentismoa; internismoaren aurrean, cstemismoa;
|
baina
baita pragmatismoa ere. Jakina. beste batz.uk ere hor daudc, gaurkotuak, eta hemen aipatu cz arren, oso intcresgarriak dira, hala nola epistemologia feminisla, koniestualismoa edo epistetnologia naturalizatuaren forma anitz eta desbcrdinak, Quinezharago doazenak.
|
|
|
Oinetakoak egitea teknikabat da, zentzu horretan: oinetakogilearen tcknika eta larrua baiiabideak dira; helburua, aurretik diseinaturikoa, oinetakoak berak.Onartzen du, halerc, teknika eta artea truka daitczkeela, batzuetan gauza bcrateknikalana izan daitekeclako,
|
baina
baita artelana erc. Artistak, hortaz, teknikaren batmenderatu behar du.
|
|
|
Haatik, arteiana sortzeak tramankuluei buruzmintzatzcra garamatza, alabaina Weitzek cz zucn onartzen tramankulu izatca artelanizateko beharrezko baldintza denik. Artearen beste tcoria askorekin gertatu bezala, arazougari dakartza horrek,
|
baina
baita argi asko ere. Beharbada arteak sekula ez du teoria itxirikbereganatuko.
|
|
|
XVIII. mendeko gustuaren teoriaren adibide nabaria zencz, sentimcnei zegozkienfcnomenoez arduratu zen Hutcheson, platonismoarekin zerikusirik eduki gabe, Haren ikusmoldca gustuaren ahalmenean funtsatzen da,
|
baina
baita gustuak sortzen duen plazereancre. Hutchcsonen ustez, plazeraren ideia kanpoko objektuak hautematetik sortzen da.Hortaz, hautematea tartean dagoela ikusita, edertasunaren kontzeptua, plazera sortzenduena?
|
|
|
Kontraesanak agertu ahala, irtenbideak aurkitu ditu, eta, horrela, bidea eginez joan. Horretan datza bere zailtasuna,
|
baina
baita berehanditasuna ere.
|
|
|
Aipatu berri dugun jarrera ekonomizista horrek, hozte demokratikoa ekar dezake,
|
baina
baita bestelako ondorio batzuk ere: teknokraziaren gailentzea eta boterearen kontzentrazioa (hots, erabaki organoen zentralizazio prozesua).
|
|
2005
|
|
|
Hezkuntza osotasun gisa hartu behar dugu, maila kognitibo hutsera murriztugabe edo haren menpe utzi gabe. Gizarteak profesional eta teknikari onak esperoditu, kualifikazio handiko pertsonak,
|
baina
baita herritar onak ere; elkarrekinbizitzen eta elkar errespetatzen dakiten pertsonak eta proiektu komunetan lanegiten dakitenak.
|
|
|
Izan ere, Erabateko Kalitatea (ET) hainbeste hedatu da, ezen HezkuntzaMinisterioak hobetze espiral bat proposatu baitie zentroei, Hobetzeko Urteko Planetan (1996ko urriaren 7ko BOE) oinarrituta. Kalitatea egiaztatzeko ziurtagiriengatiko sukarra hezkuntza erakundeetan ere eragina izaten hasi dela ukaezina da.ISOren araberako ziurtagiriak lortzeko, prestakuntza zentroetarako (goi mailakoak, okupazionalak,
|
baina
baita irakaskuntza orokorrekoak ere) prestatzen dituztenkontsultoria horiek indar handia hartzen ari dira hezkuntzaren eremuan. Gureustez, enpresa eredu horiek hezkuntzaren errealitatean aplikatzea ez da mesedegarria, ez gaur egungo kalitate ereduetan, ez kalitatearen mugimenduetan ere.
|
|
|
Gainera, «pertsonen arteko harremanek horixe eskatzendute, lanean ere. (...) Komunikazio soziala mesedegarria da garapen pertsonalerako,
|
baina
baita lana hobetzeko ere. Irakasleen artean kafetegian sortzen den harremanak banakoen komunikazioa hobe dezake, baina euren lanaren koordinazioaere bai».
|
|
|
– ... Monotonia da, batez ere irakurtzean,
|
baina
baita hitz egitean ere, ager daitekeen beste akatsetako bat. Zerikusi handia du honetan esaldien antolaketak, denak egitura eta neurri berberaz sortuak izanez gero, askoz errazagoa baita monotonian erortzea.
|
|
|
Osteichthyes: nagusiki gonokoristikoak,
|
baina
baita ere hermafroditiko proterandriko (Sparus auratus urraburua, adibidez), proteroginiko (Pagellues erythrinus lamotea, adibidez) eta simultaneoak (Serranidae familia); azken kasuan autogamia behatu da.
|
|
2006
|
|
|
Gatazkaren irakurketa afektibo horretan dago ziur asko, azken aldiko hainbatlibururen ekarpena. Bizia lo liburuarena, nola ez,
|
baina
baita bera bainolehenagoko beste testu batzuena ere (Jokin Muñozek, bide batez, Bizia lo bainolehen Joan zaretenean eleberria ere idatzi zuen, eta hor ez al zegoen abiapuntumoralago bat. Ez al da hor dilema moral bat liburuaren motor nagusia. Intimotasunera eta mundu afektibora errazago hurbiltzeko gatazkara aurrezhurbilpen morala egin izanak lagun dezake, apika?).
|
|
|
Literaturan ematen ditu. Eta liburuak izan daitezketestigantzak jasotzeko lekuak,
|
baina
baita errealitatean oraindik egin gabekoesperimentuak egiteko laborategiak ere.
|