|
2003
|
|
|
|
lan
merkatuan
|
|
2010
|
|
|
Lan puta bat izango nuke, ama. Ba al dakizu nola dagoen
|
lan
merkatua?
|
|
|
– Goizero lauretan esnatzen naiz. Zuk baino askoz hobeto dakit nola dagoen
|
lan
merkatua.
|
|
|
– Okerrago? Ba al dakizu zuk zer den
|
lan
merkatua alargun batentzat?
|
|
2020
|
|
|
Hots: zortzi ordu
|
lan
merkatuan aritzeko, zortzi ordu aisialdirako eta zortzi ordu lo egiteko. Era berean, gure bizitza zikloak erregulatu zituzten:
|
|
|
Era berean, gure bizitza zikloak erregulatu zituzten: haurtzaroa eta gaztaroa formakuntzarako, helduaroa
|
lan
merkatuan aritzeko eta zahartzaroa erretirorako.
|
|
|
Eguneroko denborak eta bizitza zikloak generoaren arabera bereiziak daudela esan dezakegu: bataren patua bizitza
|
lan
merkatura bideratzea bada, bestearena, aldiz, familiara bideratzea izango da. Bataren bizi erritmoak produkzioari lotutakoak badira, bestearenak, erreprodukzioari.
|
|
|
Hori dela eta, Ongizate Estatu familistetan batik bat, emakumeen parte hartzea
|
lan
merkatuan oso murritza izan da, urteetan zehar hala erakutsi dute emakumeen langabeziaren{ 7} edota lan baldintzen datuek (langabezia oso altua izan da eta gehienak aldi baterako lanak edo lanaldi erdiak izan dira). Beraz, Ongizate Estatuak, “enplegu osoko” jendarte gisa irudikatu den horrek, herritar jakin batzuei baino ez dizkie eskubideak bermatu.
|
|
|
1990eko hamarkadaz geroztik, emakumeen parte hartzea
|
lan
merkatuan sustatu zen da, aldi berean, Europan garatuko diren politika neoliberalek lan merkatuaren desarautzea, lan orduen moldagarritasuna eta, oro har, zerbitzu publikoen pribatizazioa bultzatuko dute. Hortaz, emakumeak ez dira lan merkatu egonkor eta babestu batera sartuko, agenda neoliberalak gidatutako lan merkatura baizik.
|
|
|
1990eko hamarkadaz geroztik, emakumeen parte hartzea lan merkatuan sustatu zen da, aldi berean, Europan garatuko diren politika neoliberalek
|
lan
merkatuaren desarautzea, lan orduen moldagarritasuna eta, oro har, zerbitzu publikoen pribatizazioa bultzatuko dute. Hortaz, emakumeak ez dira lan merkatu egonkor eta babestu batera sartuko, agenda neoliberalak gidatutako lan merkatura baizik.
|
|
|
1990eko hamarkadaz geroztik, emakumeen parte hartzea lan merkatuan sustatu zen da, aldi berean, Europan garatuko diren politika neoliberalek lan merkatuaren desarautzea, lan orduen moldagarritasuna eta, oro har, zerbitzu publikoen pribatizazioa bultzatuko dute. Hortaz, emakumeak ez dira
|
lan
merkatu egonkor eta babestu batera sartuko, agenda neoliberalak gidatutako lan merkatura baizik. Pentsa genezake, beraz, berriz ere kapitalismoak fase honetan emakumeen lan esku merkeaz baliatu nahi duela aberastasuna metatzeko.
|
|
|
1990eko hamarkadaz geroztik, emakumeen parte hartzea lan merkatuan sustatu zen da, aldi berean, Europan garatuko diren politika neoliberalek lan merkatuaren desarautzea, lan orduen moldagarritasuna eta, oro har, zerbitzu publikoen pribatizazioa bultzatuko dute. Hortaz, emakumeak ez dira lan merkatu egonkor eta babestu batera sartuko, agenda neoliberalak gidatutako
|
lan
merkatura baizik. Pentsa genezake, beraz, berriz ere kapitalismoak fase honetan emakumeen lan esku merkeaz baliatu nahi duela aberastasuna metatzeko.
|
|
|
Bigarrenetan, hainbat prozesuk eragin dute zaintza krisia: aldaketa demografikoak (bizi itxaropena luzatu eta jaiotzen gutxitzea); emakumeen parte hartzea
|
lan
merkatuan; zerbitzu publikoen pribatizazioa; eskubideen merkantilizazioa...; ongizate eredua desegitea eta, aldi berean, lanaren sexu banaketan aldaketarik ez gertatzea. Finean, horrek guztiak zaintza beharren handitzea ekarri du baina zaintza behar horiek asetzeko inolako berrantolaketarik ez da gertatu (ez da zerbitzu publikorik garatu, ez da lanaren sexu banaketa deuseztatu, ez da lan horien kolektibizaziorik eman...).
|
|
|
Finean, horrek guztiak zaintza beharren handitzea ekarri du baina zaintza behar horiek asetzeko inolako berrantolaketarik ez da gertatu (ez da zerbitzu publikorik garatu, ez da lanaren sexu banaketa deuseztatu, ez da lan horien kolektibizaziorik eman...).
|
Lan
merkatuaren arautze ezak eta zerbitzu publikoen murrizketak zaintza lanak berriro ere familia eremuan kontzentratzea baino ez du ekarri: familiak sistemaren “azken koltxoi” bihurtu dira, zehatzago, familia nuklearra osatzen duten emakumeen bizkar.
|
|
|
Datuekin konproba dezakegu hau: Eustat eko Denbora Aurrekontuen Inkesten arabera, krisi ekonomikoaren garaietan (1998an eta 2013an), jendarte osoaren batez besteko denbora aintzat hartuz, handiagoa da etxeko eta zaintza lanei dedikatutako denbora
|
lan
merkatuari eskainitakoa baino. Beraz, urte horietan ongizatea produzitzen duten zerbitzu eta baliabideak gehiago dira etxeetatik eratorritakoak lan merkatutik baino (Legarreta eta Garcia Sainz, 2015).
|
|
|
Eustat eko Denbora Aurrekontuen Inkesten arabera, krisi ekonomikoaren garaietan (1998an eta 2013an), jendarte osoaren batez besteko denbora aintzat hartuz, handiagoa da etxeko eta zaintza lanei dedikatutako denbora lan merkatuari eskainitakoa baino. Beraz, urte horietan ongizatea produzitzen duten zerbitzu eta baliabideak gehiago dira etxeetatik eratorritakoak
|
lan
merkatutik baino (Legarreta eta Garcia Sainz, 2015).
|
|
|
Bestela esanda, ospitale batetik ohe bat kentzen denean, etxeetan ohe bat gehiago jarri beharrean gaude. Gainera, ohe horretako gaixoa familiako emakume batek artatuko du ziurrenik, eta bai
|
lan
merkatuan, bai lan erreproduktiboetan aritzen den emakumea izango da. Lehen aipatu dugun lez, Dependentzia Legeak familiako emakume hori bere enplegua utzi eta etxean soldata baten truke zaintza lanak egitera bultzatuko du.
|
|
|
Beste batzuentzat, ordea, lehenagotik hasitakoak dira. Izan ere,
|
lan
merkatuan posizio hobeagoa dutenen artean etxeko eta zaintza lanak merkantilizatzea kontziliaziorako estrategia izan da. Hainbat ikerketak erakutsi du merkantilizazioa bikote heterosexualetan sarritan agertzen den gatazkari irtenbidea emateko estrategia izan dela (Agirre Miguelez, 2014; Gonzalez eta Jurado Guerrero, 2009):
|
|
|
Emakumeen parte hartzea
|
lan
merkatuan sustatu da baina, aldi berean, gizonen inplikazioa etxean ez da handitu, hori bera erakusten dute Denbora Aurrekontuen Inkestetan oinarritutako ikerketek, han eta hemen (Gershuny, 2001; Sagastizabal eta Luxan, 2015). Berdintasunaren izenean, politika sozialek bi “etxeko buruen” eredua sustatzen dute, breadwinner eredua hiritar eredugarria bilakatuz (Lewis, 2002).
|
|
|
Judith Astelarra (1990) politologoak seinalatu bezala, emakumeentzat oso zaila da
|
lan
merkatua eta politika uztartzea, honek ez dakarrelako soilik lanaldi bikoitz bat burutzea (etxeko eta zaintza lanak eta lan merkatua), lanaldi hirukoitz bat baizik. Beraz, doppia presenza n daudenek parte hartze soziopolitikoan aritu nahi badute egunerokoan presentzia hirukoitz bati aurre egin diote.
|
|
|
Judith Astelarra (1990) politologoak seinalatu bezala, emakumeentzat oso zaila da lan merkatua eta politika uztartzea, honek ez dakarrelako soilik lanaldi bikoitz bat burutzea (etxeko eta zaintza lanak eta
|
lan
merkatua), lanaldi hirukoitz bat baizik. Beraz, doppia presenza n daudenek parte hartze soziopolitikoan aritu nahi badute egunerokoan presentzia hirukoitz bati aurre egin diote.
|
|
|
Antzeko pauta dugu
|
lan
merkatuaren eremuan: umeak jaiotzean, gizonek denbora gehiago eskainiko diote lan ordainduari; emakumeek, aldiz, gutxiago, etxeko eta zaintza lanei eskainitakoa nabarmen handituko baitute (Callejo eta Prieto, 2015; Craig, 2002).
|
|
|
Hala ere, aipatzekoa da beste familia eredu batzuetan ez dela halakorik gertatzen; ikerketek diote umeak daudenean, gizon heterosexualen aldean, gay bikoteek bataz beste 95 minutu gehiago eskaintzen dietela etxeko lanei (Martell eta Roncolato, 2016). Lesbianen bikoteetan, ordea, testuinguru honetan
|
lan
merkatuari dedikatutako denbora ez da murrizten, nahiz eta etxeko lanari eta zaintzari eskainitakoa handitu; eta gertatua ere, bikotekideen artean sortu daitekeen soldata arrakala denborarekin desagertzen da (Eckho Andresen eta Nix, 2019). Hala eta guztiz ere, lesbianek, gay gizonen aldean, dedikazio handiagoa erakusten dute bai etxeko lanetan, bai zaintzan.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, lesbianek, gay gizonen aldean, dedikazio handiagoa erakusten dute bai etxeko lanetan, bai zaintzan. Honen arrazoia, Michael Martell eta Leanne Roncolatoren (2016) arabera, merkantilizatzeko gaitasunean topa daiteke; hau da, lesbianen bikoteek
|
lan
merkatuan pairatzen duten genero desparekotasuna dela eta, etxeko lanak eta zaintza merkatuaren bitartez erosteko aukera gutxiago dute. Gay bikoteen artean, haatik, ohiko praktika da, diru sarrera altuagoak pilatzen baitituzte.
|
|
|
Gay bikoteen artean, haatik, ohiko praktika da, diru sarrera altuagoak pilatzen baitituzte. Gainera, lesbianek
|
lan
merkatuko eta etxeko eta zaintza lanen denborari eusteko, aisialdiko denbora murrizten dute (Martell eta Roncolato, 2016); beraz, pentsa genezake horrek parte hartze soziopolitikoan eragin zuzena izango duela.
|
|
|
Kapitalaren aurka borrokatzen gara kapitalismoaren erritmo berdinetan eta bizitza aldarrikatzen dugu bizitzaren iraunkortasuna bermatu ezin duten erritmoetan. Gure jendarte kapitalista eta patriarkaletan, badira denbora hegemonikoak, bereziki,
|
lan
merkatuari lotutakoak; lehen esan bezala, gure egunerokoaren eta bizitzaren erritmoak lan merkatuaren arabera egituratzen dira. Horrek, etxeko eta zaintza lanak zuzenean ezabatzen ditu mapatik.
|
|
|
Kapitalaren aurka borrokatzen gara kapitalismoaren erritmo berdinetan eta bizitza aldarrikatzen dugu bizitzaren iraunkortasuna bermatu ezin duten erritmoetan. Gure jendarte kapitalista eta patriarkaletan, badira denbora hegemonikoak, bereziki, lan merkatuari lotutakoak; lehen esan bezala, gure egunerokoaren eta bizitzaren erritmoak
|
lan
merkatuaren arabera egituratzen dira. Horrek, etxeko eta zaintza lanak zuzenean ezabatzen ditu mapatik.
|
|
|
Mugimendu sozialen eremuan ere, pauta hegemoniko hau birproduzitzen da:
|
lan
merkatuaren logikaren arabera egituratzen dira parte hartzearen ordutegiak (bileren ordutegiak, esaterako). Horrez gain, sarritan, lan merkatuaren exijentzia maila berberarekin jokatzen dugu:
|
|
|
lan merkatuaren logikaren arabera egituratzen dira parte hartzearen ordutegiak (bileren ordutegiak, esaterako). Horrez gain, sarritan,
|
lan
merkatuaren exijentzia maila berberarekin jokatzen dugu: edo ehuneko ehunean gaude edo ez gaude; beraz, erritmo biziak jarraitu ezin dituzten horiek erabakietatik eta prozesuetatik kanpo geratuko dira.
|
|
|
edo ehuneko ehunean gaude edo ez gaude; beraz, erritmo biziak jarraitu ezin dituzten horiek erabakietatik eta prozesuetatik kanpo geratuko dira.
|
Lan
merkatuak “txanpiñoi langileak”{ 11} (Perez Orozco, 2006) behar dituen bezalaxe, mugimenduek “txanpiñoi militanteak” behar dituzte, zaintzaren eremuan ardurarik hartuko ez dutenak, lanaldi osoan iraultzaren alde egiteko. Baina bizitzak aurrera egin behar du, eta horretarako norbaitek eutsi behar dio.
|
|
|
Elkarrizketatuei euren bizitza konta zezaten eskatu zitzaien, hiruki gatazkatsuarekin zerikusia duen ibilbidea, zehazki: familiarra,
|
lan
merkatukoa eta parte hartze soziopolitikoari lotutakoa. Hainbat ezaugarriren arabera hautatu ziren elkarrizketatuak:
|
|
|
Hainbat ezaugarriren arabera hautatu ziren elkarrizketatuak: generoa, klase soziala, adina, zaintzarekiko ardura, parte hartze soziopolitikoarekiko inplikazioa eta
|
lan
merkatuarekiko harremana. Bizitzan zehar indar eta konpromiso maila altuarekin aritu dira batzuetan, erritmo eta bizitasun apalagoarekin besteetan, baina guzti guztiak hiruki gatazkatsuaren protagonistak izan dira.
|
|
|
Egun,
|
lan
merkatuan aritzea ez da arraroa; militante izatea, aitzitik, ez da hain ohikoa, afera gatazkatsua baitugu oraindik. Halaxe azaldu digu Lohitzunek, hirukote honetan gazteenak, 56 urte ditu eta bi seme alaba.
|
|
|
Lehenak, bizitza zikloan jarri zuen arreta eta
|
lan
merkatuaren denborak duen garrantzia kritikatu. Bizitza eredu linealaren aurrean, bestelako denborak barnebilduko dituen bizi ibilbidea proposatu zuten; denbora erreproduktiboak, sozialak, komunitateari lotutakoak, besteak beste.
|
|
|
Bizitza eredu linealaren aurrean, bestelako denborak barnebilduko dituen bizi ibilbidea proposatu zuten; denbora erreproduktiboak, sozialak, komunitateari lotutakoak, besteak beste. Horretarako, lan baimenen sistema birplanteatzea eta zabaltzea proposatu zuten (parte hartze soziopolitikorako, familia nuklearretik at dauden zaintza lanak burutzeko...);
|
lan
merkatuko denbora gure bizi proiektuen erdigunetik ateratzea baitzen helburua.
|
|
|
Bigarrena, eguneroko bizitzan oinarritua zegoen. Aurretik azaldutako 8+ 8+ 8 ereduak erritmo biologikoei jaramonik ez egitea kritikatu eta egunerokoaren antolaketa
|
lan
merkatuak ardazten duela seinalatu zuten. Horrexegatik, bizitzarako tartea utziko duen eguneroko antolaketa aldarrikatu, lan merkatuari dedikatutako denbora murriztu, eta lanen zein denboraren banaketa parekidea proposatu zuten (bai produktiboa, bai erreproduktiboa).
|
|
|
Aurretik azaldutako 8+ 8+ 8 ereduak erritmo biologikoei jaramonik ez egitea kritikatu eta egunerokoaren antolaketa lan merkatuak ardazten duela seinalatu zuten. Horrexegatik, bizitzarako tartea utziko duen eguneroko antolaketa aldarrikatu,
|
lan
merkatuari dedikatutako denbora murriztu, eta lanen zein denboraren banaketa parekidea proposatu zuten (bai produktiboa, bai erreproduktiboa).
|
|
|
Hirugarrenak, hiriko denboraren antolaketari so egin zion, eta erritmo indibidualen zein kolektiboen arteko desinkronizazioa salatu. Hiriko erritmoek
|
lan
merkatua dute erdigune: hortaz, zerbitzuek, garraioek, dendek... lan erreproduktiboen erritmoekin koordinaziorik eza erakusten dute eta honek emakumeak kaltetzen ditu, batez ere.
|
|
|
Horretarako, denboraren gainean erabakitzeko ahalmena berreskuratu behar dugu:
|
lan
merkatuaren esklabo bilakatuko ez gaituzten bizi proiektuen alde borrokatu; familia eredu patriarkala birproduzituko ez duten elkarbizitza proiektuak aurrera eraman; lurrarekiko eta bizitzarekiko errespetuan garatuko diren ekoizteko eta kontsumitzeko ereduak, esplotazioan oinarrituko ez diren lan harremanak...
|
|
|
Eta berriro, galderak: zer nolako jendartea sortuko genuke eskubideak
|
lan
merkatutik eratorri baino, zaintzan dugun inplikaziotik eratorriko balira. Eta familia eredu patriarkala oinarritzat ez duen herritartasun eredua eraikiko bagenu?
|
|
|
{ 11} Honela deskribatzen du Amaia Pérez Orozco k (2006) txanpiñoi militantea: soldatapeko langile ideala da, egunero egunero
|
lan
merkatura joateko bere etxetik ateratzen dena, sabela betea, arropa garbi eta lisatua daramana, zaintzaren eremuan ardurarik hartzen ez duena, lan merkatuan hogeita lau orduz prestutasun osoz aritzeko.
|
|
|
{ 11} Honela deskribatzen du Amaia Pérez Orozco k (2006) txanpiñoi militantea: soldatapeko langile ideala da, egunero egunero lan merkatura joateko bere etxetik ateratzen dena, sabela betea, arropa garbi eta lisatua daramana, zaintzaren eremuan ardurarik hartzen ez duena,
|
lan
merkatuan hogeita lau orduz prestutasun osoz aritzeko.
|
|
|
Sozializazioak ez du laguntzen, ezta gizon hauen kontzientzia mailak genero arauak zalantzan jartzeko orduan ere. Hala eta guztiz ere, inguruak eta kanpoko faktoreek inplikaziorik eza bultzatzen dute; bereziki,
|
lan
merkatuak eta militantziak. Jonek ume txiki bat dauka eta lana dela-eta hamabi orduz etxetik kanpo egon beharra.
|
|
|
Jakina, laurogeiko hamarkada baino lehenago ere emakumeak
|
lan
merkatuan aritu ziren, esaterako, landa eremuko baserrietan produkzio zein erreprodukzio lanak burutzen zituzten eta, gerora, industrializazioarekin batera etxea eta produkzio eremua banatu arren, emakume asko herrietatik hirietara mugitu ziren. Bertan, batik bat, neskame gisa lanean edota fabriketan aritu ziren (oihalgintzan, esaterako){ 5}.
|
|
|
Beste testuinguru batzuetan fenomeno berbera izan dute aztergai, esaterako, Estatu Batuetan second shift (Hochschild eta Machung, 2003) edo lanaldi bikoitza izendatu da. Era berean, Marta Nuñez soziologo kubatarrak (2011) emakumeen lanaldi bikoitz hura aztertu zuen eta horien papera
|
lan
merkatuan oso garrantzitsua izan dela azpimarratu; iraultza sozialistak emakumeen parte hartzea lan merkatuan sustatu duela seinalatuz eta, aldi berean, gizonen inplikazioa etxeko eta zaintza lanetan ez dela horrenbeste sustatu agerian jarriz.
|
|
|
Beste testuinguru batzuetan fenomeno berbera izan dute aztergai, esaterako, Estatu Batuetan second shift (Hochschild eta Machung, 2003) edo lanaldi bikoitza izendatu da. Era berean, Marta Nuñez soziologo kubatarrak (2011) emakumeen lanaldi bikoitz hura aztertu zuen eta horien papera lan merkatuan oso garrantzitsua izan dela azpimarratu; iraultza sozialistak emakumeen parte hartzea
|
lan
merkatuan sustatu duela seinalatuz eta, aldi berean, gizonen inplikazioa etxeko eta zaintza lanetan ez dela horrenbeste sustatu agerian jarriz.
|
|
|
Era honetan, neoliberalismoak indar handia hartu eta mundu globaleko Hego aldeko herriak gogor kolpatuko ditu; aldi berean, Ipar globaleko ongizatean atzerapauso nabariak jazoko dira: eskubide sozialen murrizketak,
|
lan
merkatuaren moldagarritasuna, sektore publikoaren pribatizazioa, mugarik gabeko merkantilizazioa...
|
|
|
Neoliberalismoaren testuinguru honetan, emakumeen presentzia
|
lan
merkatuan sustatzen eta kontziliazio politikak garatzen hasiko dira. Lehen aipatu bezalaxe, kapitalismoaren fase ezberdinetan kapitala metatzeko emakumeen lan esku merkea beharrezkoa izan da.
|
|
|
Industrializazioaren lehen aldian emakumeak eta umeak fabriketan aritu ziren. Gaur egun,
|
lan
merkatuaren “aktibazioaren” estrategiaren pean emakumeen lan eskua sustatu nahi da. Hortaz, ez gaitzaten engainatu:
|
|
|
Italiako soziologoak honetaz berehala jabetu ziren eta emakumeen presentzia
|
lan
merkatuan handitzeak etxeko eta zaintza lanak alde batera uztea ez zuela ekarri salatu. Emakumeen parte hartzea lan merkatuan sustatu bai baina, aldi berean, lanaren sexu banaketa zalantzan ez jartzea kontziliazio politiken filosofia da.
|
|
|
Italiako soziologoak honetaz berehala jabetu ziren eta emakumeen presentzia lan merkatuan handitzeak etxeko eta zaintza lanak alde batera uztea ez zuela ekarri salatu. Emakumeen parte hartzea
|
lan
merkatuan sustatu bai baina, aldi berean, lanaren sexu banaketa zalantzan ez jartzea kontziliazio politiken filosofia da. Politika hauen arabera, familia eta lan ordaindua uztartzea emakumeen “ardura indibiduala” da; hortaz, emakumeek lan karga bikoitza aurrera eraman behar dute, doppia presenza ren protagonistak bilakatuz, esango dute italiarrek.
|
|
2022
|
|
|
Sexuaren araberako lan banaketa sakontzen ari da. Izan ere, emakumeok*
|
lan
merkatutik ateratzen ari gara. Bereziki kezkatzen gaitu familiarizazio prozesua areagotzeak.
|
|
|
(kontuan hartuta zerbitzu publikoak, enplegua, sozializazioa, komunikabideak, ikasketak, eta abar) 2020ko azaroan bertan EAJk, PSEk eta Vox ek doako baliabideak jartzearen kontra bozkatu zuten Gasteizko Legebiltzarrean. Gaur gaurkoz, kasurik onenean, enplegu jakin batzuetan sartzeko eskaintzen dira euskalduntzeko baliabideak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, hau da,
|
lan
merkatuaren beharrei lotura eta ez herritartasunerako sarbide eta eskubide moduan. Eta doakotasunaren auzia ez da berria, 1980ko hamarkadatik hizkuntza politika horri eutsi zaio, Iratxe Retolazak aletu zuen bidetik VIII. Emakume* Abertzaleen Topaketetan:
|
|
|
Uztarturik dauden askotariko fenomenoan faktore motor dira zaintza lanak. Izan ere, definizio zehatzetatik harago, lan prekarietatearekin,
|
lan
merkatuko segmentazioarekin, pobreziaren feminizazioarekin, jardun bikoitz edo hirukoitzekin, denboraren pobreziarekin, bazterketa sozialarekin edota indarkeria matxistarekin lotzen da gaur egungo zaintza erregimena. Horregatik esan ohi dugu erregimen bidegabea dela, eta aldatzeko premia dugula.
|
|
|
Hain zuzen ere, zaintza krisi sakon batean murgildu gara, biztanleriaren sektore askok bere burua zaintzeko, beste norbait zaintzeko edo zainduak izateko izugarrizko zailtasunak ditugulako. Zailtasun horiek agertzen dira zainketen gaineko erantzukizunak banatzeko eredu tradizionala ezegonkortu delako eta, sistema sozioekonomikoa berregituratu arren, ez delako aldatu etxeko lanen sexuen araberako banaketa, ezta
|
lan
merkatuko genero segmentazioa ere. Eta argi dago zaintza krisiak ez diola soilik ugalketaren esparruari eragiten.
|
|
|
Guztiz gutxietsiak dauden lanak dira zaintzarenak, eta gainera, honako aldagai hauek gurutzatzen dira: lehenik, hiperfeminizatuta daude, gizonen presentzia oso eskasa da; bigarrenik, etika atzerakoia, eredu familista eta arrazista bultzatzen duten legeriak ditugu; hirugarrenik, desfamiliarizazio estrategiak berpribatizatuak, merkantilizatuak eta informalak dira, eta etxeko langileak kontratatzea da estrategia orokorra Euskal Herrian; eta, azkenik, zaintzaileek bizitza sozialean zein
|
lan
merkatuan erabateko zigorra pairatzen dute.
|
|
2023
|
|
|
Halakoa ere, korronte ezberdinen arteko adostasunik ezak, tentsioak, sor daitezkeen ez ulertuak eta gatazkak, era berean, ezinbestekoak direnak talde bakoitzak bere ideia indartzeko, beste taldeekin puntu komunak partekatzeko eta sarean lan egiteko, edo desadostasunetatik identitatea sortu eta borroka paraleloak eramateko. Aniztasunaren gatazkari heltzea eta emakumeen identitate homogeneoaren iruditeria(
|
lan
merkatuan dagoen emakume zis, zuri eta heterosexuala) gainditzea ezinbesteko ariketak dira mugimenduen arteko aliantzak eta zubiak eraiki nahi badira; heteroarauak egunero zapaltzen dituenen arteko diferentziak onartu eta sor daitezkeen botere harremanei aurre egiteko bitartekakoak sortzeak izan luke helburua, horiek ahalik eta gutxien birsortzeko (Hill Collins, 2000 eta Edward, 1990)....
|
|
|
Eta paraleloki, erresistentzia, zaintza eta elkartasunik beroena. Feminismoari esker ere, hartu nuen klase kontzientzia,
|
lan
merkatura sartu ahala handituz joan dena urte hauetan guztietan.
|