|
2000
|
|
|
Negu hari bederatzi puntuan hamabi bertso jarri omen zizkion, eta bertso onak omen ziren gainera. Harek gogoan
|
zeramatzan
, baina pena da galdu egin direla, ez baitzituen idatzi. Nik hamaika urte nituela edo hil zen aitona, eta artean ez nuen denborarik eduki bertso haiek ikasteko edo apuntatzeko.
|
|
|
Reginald Fessenden ek, Edison-ek New York en zuzentzen zituen laboratorioetan enplegatuta zegoenak, urteak
|
zeramatzan
Marconi-ren aurkikuntzak estudiatzen. Marconi-k 1896 urtean harigabeko telegrafiaren oinarriak ipini zituen eta saioa egin zuen bata bestetik hamabi miliatara zeuden itsasuntzi bi elkartuz mezu igorketaz; horrez gain, Marconi-k 1901ean Ozeano Atlantikoan zehar irrati seinaleak igortzea lortu zuen.
|
|
|
Rocío hark eskote amaiezinak
|
zeramatzan
gehienetan, bistarekin goitik beherako ibilbidea egiten hasi eta bertigo sentsazioa sartzen duten horietakoak. Horregatik ez zen Txema ondo gogoratzen Rocío García de Mainuetaren aurpegiaz.
|
|
|
Eta, geure ametsen gibeletik, diruz ongi horniturik gindoazen —Antoniok bere poltsan
|
zeramatzan
, izan ere, bere etxearen sal-erositik eskuetaratu diruak, baita eltzeitsu batean ezkutaturik zituen bizitza osoko irabaziak ere, poltsa batean gorde genituenak eltzeitsua hautsi ondoren, eta nihaur ere ez nindoan esku hutsik, ez horixe, merezi nuena baino hagitzez ere diru poltsa joriagoa jaso bainuen Piarres Oihartzabal kapitainaren eskuzabaltasunetik, han Donibane Lohizunen geure arteko kontuak... diruz ongi horniturik gindoazen, beraz, ez diru hartaz diru gehiago egin nahi genuelako, zeren guztiz bertzelakoa baitzen gure xedea, baina ikusten genuelako ezen bidaia hartan beharrezkoa izanen genuela, hainbat gastutarako, geure azken porturat iritsi bitartean.
|
|
|
Ttipi hamar bat metro haratago aurkitu nuen, banku luzeetariko batean eseria. Aitzineko eguneko traje dotorearen partez, niki gorria eta galtza bakeroak
|
zeramatzan
soinean. Elizatik atera bezain fite," zor" zidan txostenaz behin berriz galdetu behar niola oroitarazi nion neure buruari.
|
|
|
Oilo ipurdia egin zitzaidan: emakumeak lehengo eguneko zapata takoidunak
|
zeramatzan
, sobera finki estekatutako albornoz marradun lodiaren azpian. Nire begi sentiberek ihes egin zuten, bikotea endredatzen ari zen besaulkiaren gaineko irudira:
|
|
|
Gure 17 urte zarpailak, izeba Milagros guztiz apainduaren inguruan. Emakumeak soinean
|
zeramatzan
edergarri guztietan gailentzen zen eskuin eskuko harri puska biribila.
|
|
|
Sartu eta bertzerik gabe ohe zabalaren gainean zalapart egitekoa egin zuenez, aitzindu eta neronek erantzi nizkion, jantzirik baino areago zintzilik, oraino soinean zituen atorra eta gona. Zapata takoidunak, berriz, beren horretan utzi nizkion; duela urte aunitz zineman" Cabaret" ikusi nuenetik, arropa bakartako zapata takoidunak
|
zeramatzan
emakume bat jokatzea zen nire goiz beiletako fantasietariko bat. Ondikotz, Kristinak ez zion inoiz nire apetari amorerik eman.
|
|
|
Berarekin hiru lau bulegari zeuden: espektakulu festibo batean legez, zuhaitz adarrak eta era guztietako zaborrak
|
zeramatzan
uholde azkarrari begira. Kaleaz bestaldean, mendikume batean, lagun talde bat zegoen.
|
|
|
Ezin erretiratu behintzat. Eguna argitzearekin salda hartu genian, gero zortziak aldean, Henrik lanera joan behar zian eta, bueltan gentozela, Pitita atzean lo gelditu zuan eta, autobian mantso mantso, istripua izan zuan-eta, gure ondo ondoan gaseosak
|
zeramatzan
kamioneta bat gelditu zuan. Arrimatu hadi pixka bat, esan zidaan Henrik.
|
|
2001
|
|
|
LEIRE dator kaletik, lehen
|
zeramatzan
jantzi berdinekin, ez dator trenpu onean.
|
|
|
1689an sinatutako merkataritza hitzarmen batek trafiko erregularraren hasiera ekarri zuen; 200 eta 300 gameluko karabanak Usk Kayakhta aldera zihoazen, mugan, tez trumilatzen ziren larruz beteta. Gamelu bakoitzak lau te kaxa
|
zeramatzan
(270 kg inguru). ), beraz, Moskurako itzulera motela zen; hala, Txinako nekazariaren eta Errusiako kontsumitzailearen artean 16 hilabetetik 18ra pasatzen ziren.
|
|
|
Carmelitak ez du oraindik umetan marraztutako atlantiar ozeanoa zeharkatu, bere unibertso zeharkagaitza den irla erraldoian jarraitzen du. Ez da zortzi urte lehenago bi txirikorda
|
zeramatzan
neskatilatxo hura, dagoeneko neska heldu eta hazia da. Oraindik amarengana itzuliko den esperantza gordetzen du bere bihotzaren erdian, baina jakin badaki ama ez dela inoiz aktoresa ospetsu izatera iritsiko.
|
|
|
Behiaren azala imitatzen zuen tapizatuarekin estalitako sofaren gainean, belaunera arteko larruzko botak bakarrik jantzita arima biluzik sentitzen zuen Sergiok. Urteak
|
zeramatzan
biluzik, zapata denda itxi eta haren tokian Eros Galeriak izeneko supermerkatua ireki zutenetik. Orain arrandegian egiten zuen lan eta, dutxa azpian ordu osoa pasa arren, ezinezkoa egiten zitzaion ustel usaina gainetik kentzea.
|
|
|
Anas loak hartu zuen arratsaldeko seietan. Bakarrik geratu arren, solaskiderik gabe, zeharo poztu zen Lucas; egunak
|
zeramatzan
Anasek kuluska txikirik egin gabe.
|
|
|
‘Eta gaia aldatuz, ikusi zenuen lehengoan emakume hori, nola deitzen da, Marijose, ikusi zenituen gona gorri harekin jantzita
|
zeramatzan
oinetako berde negargarriak? ’
|
|
|
bere buruarena. Harro eta apal, eramankor eta suminbera, herrikoi eta landu, ederzale eta gramatikalari..., zenbat eta zenbat horrelako etsaitasun ez
|
zeramatzan
barruan, guztiok bezala! Beragan, ordea, handiagoa zelako, nabarmenago agertzen zaizkigu.
|
|
|
Maddalen, hala dei dezagun hemendik aurrera, urteek haragiz hustu emazte mehakoil laburra zen. Begitartean, betaurreko hirukoitzak
|
zeramatzan
. Arropa pobre eta hitsez bezti zen.
|
|
|
Gondoleroak hagitz hankabiko alaia zirudien; atorra zerrendaduna eta txano xingoladuna
|
zeramatzan
, eta belarri bat falta zuen.
|
|
|
Baina une hartan jada ez genion Berlusgoñiri kasurik egiten, beste zerbaitek, askoz ere garrantzizkoagoak, harrapatzen baitzuen gure arreta: hiru edo lau gizajale
|
zeramatzan
txalupa bat hurreratzen ari zitzaigun. Eduki duten eztabaidaren ondorioak jakinaraztera datoz, esan zuen gondoleroak, dakienaren aieruaz.
|
|
|
Jokin inguratu zitzaidanean pozak zoratzen ematen zuen eta azkenean etorri den egunaren handiaz edo hitz egin zidan, nik begiradaz Julia bilatu eta aurkitzen nuen bitartean. Brusa zuri eta laukidun minigona eskoziarra
|
zeramatzan
jantzita, ilea motots batez bilduta eta lepotik behera, berriz, fular nabarra luzatzen zitzaion gerriaren pareraino kasik.
|
|
|
soinean
|
zeramatzan
txarolezko zapata zuribeltzak.
|
|
2002
|
|
|
Hamalauren bat urtetik aurrerako guztiei zuzendu die Pako Aristik «Deborah hondartza bakarti batean», Alberdania argitaletxean kaleratu duen nobela laburra. Lau urte
|
zeramatzan
Pako Aristik fikzioa idatzi gabe, eta bere azkenengo lan honetan hemezortzi urteko neska haurdun gazte batek izan ditzakeen hausnarketak azaltzen saiatu da. Neska gazte horrek amatasuna aurkeratuko du ororen gainetik, nahiz inguruan dauzkan gizarteko elementu guztiak bere erabakiarekin bat ez datozela jakin.
|
|
|
begia kopetaren erdian zeukanak. Honek besotik helduta
|
zeramatzan
beste biak, kopetako begi distiratsuarekin alde batera eta bestera bazter guztiak arakatuz eta miatuz.
|
|
|
bariszita, jadeita, malakita, etab.; maskor batzuk. Cardium, Trivia...?, anbarea, etab.) edo metalikoak (urrezkoak, kobrezkoak, brontzezkoak); baina osozaila iruditzen zaigu gure ikuspuntutik ezagutzea haientzat zein zen garrantzitsua, zergatik (norberaren arrazoiengatik ala taldearen ohituragatik) eta zer neurritan, hain zuzen ere, talde guztiek (ez gertukoek eta ezta trikuharri berean lurperatzenzituztenek ere) ez zituztelako iritzi berdinak eta, gainera, denboran zehar iritziakalda zitezkeelako. Hasieran, metala hain urria izango zenez, soilik pertsonaia ospedunei lagako zieten; baina lehengai horretaz landutako gauzakiak orokortu zirenean, arruntagoa izango zen hilotzari aurretik
|
zeramatzan
objektuak uztea edo atugisa jartzea. Azken honen adibideak Gobaederrako hamaika eztenak eta bost sastagaiak izan daitezke, Urtao IIko bi sastagaiak eta, agian, Urtiagako kobre lingotea.
|
|
|
Atu izaera duten gauzakiak berariaz eginda ote daude hilobiratzeko, ala hildakoak bizian erabiltzen zituen edo
|
zeramatzan
gauzakiak ote ziren. Hipotesi batenedo bestearen alde agertzea ez da erraza, nahiz eta azken aukerak dirudienlogikoena.
|
|
|
Ziur aski, beste gai batzuekin gertatzen den antzera, ez zen jokaera batbakarra egongo, eta denetik gerta zitekeen. Hildakoak soinean
|
zeramatzan
apaingailuak gustukoak zituenez, logikoa litzateke horiek berari uztea; baina lurrontziakdirenean (adibidez, luxuzko kanpanantzekoak) batez ere, une horretarako (eta besteospakizunen batzuetarako) egiten ote zituzten. Fuente Pecina eta Los Morcalestrikuharrietan (Burgos) badirudi berariaz egindako atua zegoela.
|
|
|
Azken hilerri honetan bata bestearen gainean itsastendiren bi geometriko ditugu, hauek ere noski hun beretik erauzitakoak. Baina hauekhiletetarako apropos landu ote ziren, ala besterik gabe hilotzen batek ote
|
zeramatzan
–
|
|
|
Espainiako gobernuak eskari berezia egin zion proiektatzaileari:
|
zeramatzan
filmez gain, beste bi eranstea. Lumièretarren langileak Trenaren helduera, Ureztatzaile ureztatua eta Karta jokoa zeramatzan; Espainiako gobernuak Espainiar artileria borrokan eta Infanteria espainiarra itsasoan filmeak erakustea eskatu zion.
|
|
|
zeramatzan filmez gain, beste bi eranstea. Lumièretarren langileak Trenaren helduera, Ureztatzaile ureztatua eta Karta jokoa
|
zeramatzan
; Espainiako gobernuak Espainiar artileria borrokan eta Infanteria espainiarra itsasoan filmeak erakustea eskatu zion. Aisiari propaganda erantsi zitzaion.
|
|
|
Begira haren izaera: maritxu horietakoa zen, maritxu zahar horietako bat, burusoila gainera, burutik zintzilik
|
zeramatzan
kizkur grisantza batzuk kenduz gero; bidegurutze herrikoietako zimaurretik ateratako jendaila horretakoa zen, kalez kale eta hiriz hiri eskale ibiltzen diren horietakoa, zinbola eta kriskitinak jo, eta Siria jainkosa berekin daramatenetakoa. Ni erosteko irrikitzen zegoela nabaritzen zitzaion agureari eta hor galdetzen dio aldarrilariari ea zein herrialdetakoa nintzen.
|
|
|
Baina gure gizonak, guztietan zuhurrena izaki, bere burua arrisku handian zatekeela ikusi zuen, Kretarren ongosea zela eta, beharrezko neurriak hartu ezik: izan ere aberastasun handiak
|
zeramatzan
berarekin eta bazekien zabal zebilela horren zarata. Horrela bada, honelako erabakia hartzen du:
|
|
|
Agintari gorenak aurrean direla, Dianaren tenpluan ipintzen ditu, bere ondasunak haien uste onari fidatzen dizkion itxura eginez. Haiek engainaturik, berarekin
|
zeramatzan
brontzezko irudiak, guztiak bere aberastasunekin bete eta etxeko ataurrean botata uzten ditu. Gortiniarrek, bitartean, arreta handiz zaintzen dute tenplua, gehienbat Hanibal beragandik, ez ditzan beraiek jakin gabe jaso eta berarekin eraman.
|
|
|
Egia esan, neskatoaren gurasoek ez zuten baimenik eman «Les Elfes Verbier» suitzarrak eskaintzen zituen arrisku kirolak egiteko. Bi urte lehenago, 1999an, beste adingabeko bat Gironako igerileku batean itota hil zen, hainbat monitore
|
zeramatzan
ibilaldi batean. Eta urte hartako urrian, Guadalajarako kanpamentu batean itota zegoen neska bat.
|
|
|
1966ko urtarrilaren 17an, Estatu Batuetako Aire Armadako “B 52” batek “KC 135” hegazkin inarekin talka egin zuen Almeriako kostan, hegazkinean erregaia kargatzeko operazio batean. Bonbaketariak lau ponpa termonuklear
|
zeramatzan
, askatu eta inguru horretan erori zirenak. Horietako bat lehorrean jaso zen, beste bi lurpean talka egin zuten bortizki, paraxutak irekitzean izandako akats baten ondorioz, eta laugarrena itsasoan erori zen, eta aste batzuk geroago berreskura daiteke.
|
|
|
Talka bortitzaren ondorioz, bidaiari bat hil zen eta ontziak kalte garrantzitsuak jasan zituen. Hilabete batzuk lehenago, 1991ko udan, 138 bidaiari
|
zeramatzan
enpresa bereko beste ferry bat abiatu zen altzairuzko patinekin sei metro luze den kaxalote batera, Tenerifeko portutik bost miliara: zazpi zauritu ziren.
|
|
|
Duda gehiegi
|
zeramatzan
buruan; erantzunik gabeko galderak, arrazoinik gabeko kezkak Pixkanaka bihotza zatitu ondoren zati bakoitza ebasten ari zitzaizkion, baina, aldi honetan ebatsiak izan arren, zati bakoitza lotzen zuten zainetako odola xurgatu zioten; familiarekin zituen harreman bakanak moztuz. Kartzelako isiltasun hura jasanezina zitzaion, baina hitz horiek aditzea baino nahiago zuen hala ere.
|
|
|
Bi begi beltzen isladan sufrimendu handia ageri zuen. Urteak
|
zeramatzan
bizitza astun hura segituz, nekeak alde hatera utziz. Bere larru koloreak oraindik tristeago bihurtzen zuen.
|
|
|
Gau ilun hartan izar bat zegoen zeru erdian, bihotz bat gorputz hil batean bezela. Peiok 1O urte
|
zeramatzan
zerua osorik ikusi gabe. Kartzelako barrek napa beltza zatitzen zuten xarma guztia kenduz. lritsiko da eguna, non kalpar distiratsu horiek inguratuko hauten bien artean oztoporik egon gabe, ari zen pentsaketan, kaiola honetatik hegaldatuko haizena askatasunari buruz,, sakeletik familiaren argazkia atera eta hari begira, bazenekite zenbat maite zaituztedan; izarrak zeru beltza baino gehiago argitzen duzue nire bihotza!
|
|
|
Adin zehaztezineko gizon bat barruratu zen, ilehoria eta zikina. Bere onenak emandako jeansak
|
zeramatzan
, eta museo batean egotea merezi zuten zapatila fosforeszente ikusgarriak. Haren irribarreak harrian zizelkatua zirudien, eta babo ukitu dezentea ematen zion.
|
|
|
Pixka bat ezagutzen zutenek, ordea, ondo zekiten irudi ahul gisako horren azpian arima tinkoa gordetzen zela. Bizpahiru urte
|
zeramatzan
gurasoen tabernan ia asteburuero laguntzen. Eta gauza gutxik trebatzen dute gehiago –azkar antzeman zion Alaznek berak– mozkortiekin astero astero tratatzeak baino.
|
|
|
Beste inon ez dut halakorik ikusi. Moskun, ni bizi nintzen etxetik oso urrun ez, kalean barna nindoala, emakume batek bi sokatatik katua eta zakurra
|
zeramatzan
. Biak harro harro nagusiaren aurretik.
|
|
|
Edurekin hautsi, Sergiori lotzeko. Lauzpabost urte
|
zeramatzan
Edurekin ateratzen, eta ongi zihoazkien gauzak, itxura batean. Euskararen militanteak ziren biak, gainera, azkeneko bi urteetan Altzako gau eskolan klaseak ematen ibiliak.
|
|
|
Eta, deus baino lehenago, eutsi egin behar nion egoerari, kontu hark guztiak eskutik ihes egin ez ziezadan. Sarak bajarekin
|
zeramatzan
egun batzuk, eta etxeko sofan aurkitu nuen, Benito Lertxundiren disko bat entzuten. Nere herriko neskatxa maite/ ahozko lorez zaitut gaur laztantzen...
|
|
|
Lehen eta azken gutun hura bidali zionean, Manuel Zarraolandiak jadanik bost urte
|
zeramatzan
preso, eta haren adiskideen ustez, beste hainbat eta gehiago ere igaro zituen, etxeratu aurretik. Josu R k ere hala uste zuen.
|
|
|
gero eta jende gehiago ari zen hurbiltzen, eta hasierako berri mina eta murmurioa kalaka bilakatu zen, jendeak erreparorik gabe eta ozen egiten baitzituen ekarpenak, galderak eta kabalak: tabernaria omen zen hildakoa; urte gutxi omen
|
zeramatzan
herrian; uzkurra, isila, ez omen zuen lagunik...
|
|
|
Hiltzailea kalean zegoen, legearekiko zorrak kitatuta. Eta nik hilik erortzen ikusi nuenak hamalau urte luze
|
zeramatzan
ehortzirik, azpian lur hotza, gainean harria.
|
|
|
Lotsak antzean itaundu zuen gelan aurrera egiteko baimen orroa entzun eta atea zabaldu zuenean. Lente koxkor eta biribiletako antiojoak
|
zeramatzan
gizon bat zegoen idazmahaiaren atzean, ile dirdaitsua atzerantz tinkatua zeukana, idazten ari zen zerbaiti erreparatuta, eta aldamenean beste gizon bat zutik, osterantzeko janzkiak bezain arrexka zen kapeluari esku biez oratzen ziola. Bazirudien prakak ez eze, atorra ere gerriko lodi batek sostengatzen zuela.
|
|
|
Fernando Arangurenek bospasei hilabete
|
zeramatzan
Diario de Navarra egunkarian, Raimundo Garciaren zuzendaritzapean. Bazitekeen Mola bera eta buruzagi karlistak ere ezagutu izana, Baleztena, Lizartza, Arraiza...
|
|
2003
|
|
|
Baina ZERUKO ARGIAko ale hark, bazuen beste berezitasun bat: bi editorial
|
zeramatzan
. Bigarrenak" Biziberritu" izenburua zeraman.
|
|
|
Garai hura gogoan, Sarako eskolako lehen gela elebidunaren Añamari Kurutxet andereñoa izan zenarekin mintzatu gara. Irakasle hau makearra da sortzez, Parisen bizi zen orduan, eta hamabi urte
|
zeramatzan
irakaskuntzan. 32 urte zituela itzuli zen Ipar Euskal Herrira eskola elebidunean aritzeko.
|
|
|
Lemoizen egon nintzen bizitzen eta Bilbora ere asko joaten ginen osaba izebak han bizi zirelako. Aitak 27 urte
|
zeramatzan
gurasoak ikusi gabe eta, arrebak eta nik ez genuen han inor ezagutzen, oso emozionantea izan zen bertara iristea. «Monte Ulia» trasatlantikoan egin genuen bidaia, Santanderrera ailegatu eta trenez joan ginen Bilboraino.
|
|
|
Etorri berriak agure baten antza zuen, bizar zuri luze eta guzti. Burusoila zen eta, makila bat eskuan zuela, alkandora jamaikarra eta bermudak
|
zeramatzan
, begiak betaurreko beltzen atzean ezkutatzen zituela. Lepoan dortoka baten oskola zeraman.
|
|
|
zein zen beraren benetako nortasuna, nor zen eta nor izan gura zuen? Burua astindu zuen, horrekin batera mamu guztiek desagertu balute legez, baina lortu zuen gauza bakarra, agerian behintzat,
|
zeramatzan
txima latz luzeak airean ipintzea izan zen. Gainera, mugimendu horrekin mamurik handiena gelditu zitzaion begi aurrean:
|
|
|
Nazio Batuen Munduko Elikagaien Programak (PAM) korridore humanitario berri bat jarri du abian Kuwaitetik, bosgarrena, Iraken barnerantz, herrialdearen hegoaldeko populazioaren elikadura beharrak arintzeko. Korridore horren bidez, 880 tona irin
|
zeramatzan
22 kamioiko konboi bat bidali zen atzo, hilabete batean 100.000 pertsonaren beharrak asetzeko adina. Nasiriya hirira joan da, eta, han, elikagai eskasia dela eta, beldur da etxeek erreserbak agortuko ote dituzten maiatzeko lehen astean.
|
|
|
Bi urte
|
zeramatzan
Mariñerekin ezkondurik, bi urte luze bere ustetan. Hasieran dena polita izan zen, lehenengo gauean.
|
|
|
Galtza beltz estuak
|
zeramatzan
eta erradiografia batean bezala bizkarreko saihetsak bistaratzen zizkion elastikoa. Ile luzea alderik alde astintzen zuen eta karpeta batekin estaltzen zituen bularrak.
|
|
|
Ez zuela inolako presarik ematen zuen. Bi egun
|
zeramatzan
begirik itxi gabe. Nekeak baino areago porrotak eransten zizkion abaildura eta etsipena.
|
|
|
Rakel lurrean eserita zegoen. Tirantedun kamiseta eta kuleroak
|
zeramatzan
jarrita. Eta eskuan limoia.
|
|
|
–Izugarria izan da. Kasualitatez, enborrak
|
zeramatzan
kamioi bat geldiarazi dugu eta su eman diogu. Ikustekoa zen kamioizale ikaratuaren bisajea.
|
|
|
Kartzelara egindako bisita batean aitari esan zenionean Juanan Iriarte irakasle zenuela, ez zuen Kromagnon izenik aipatu, ez erdeinuzko keinurik egin ere. Ordurako jada urteak
|
zeramatzan
, zure amak esaten zuen bezala, nebulosa hartan sartua. " Juanan...", horrela esan zuen, besterik gabe.
|
|
|
" Uztak neska bakean behingoagatik!", esan zion behin, arranke batean. Egunak
|
zeramatzan
neskaren kontura purrustadaka. Sarritan ikusi zuen gajoa manta azpian dardaraka, hotzak zegoela esan ezinean.
|
|
|
Damianek lau kamioi luze aurreratu ditu. Batek kartolak itxita
|
zeramatzan
eta ezin izan du ikusi zama, baina beste hirurak Renault markako autoz beteta zihoazen iparralderantz. Nola liteke, pentsatu du, Frantzia aldera doaz.
|
|
2004
|
|
|
Nik berari poema bat idatz niezaion nahi zuen bera ligatzera joateko. Urteak eta urteak
|
zeramatzan
horrela, eskatu eta eskatu, eta Espainiako itzulian egunero aritzen zitzaidan lata ematen. Esan nion," begira, etapa bat irabazten baduzu, idatziko dizut".
|
|
|
Avellaneda Nafarroako mendialdean ibili zen sei hilabetez eta 150 lagun atxilotu zituen. Bederatzi eta hamaika urteko bi neskato
|
zeramatzan
bere segizioan eta horiexek erabakitzen zuten nor zen sorgina eta nor ez. Horretarako herri bakoitzeko susmagarriei ezkerreko begia begiratzen zieten.
|
|
|
Demokratikoki hautaturiko udalak bi urte
|
zeramatzan
agintean, alkatea, Ignacio Iturria Zavala zen (nazionalista). Egun haietan alkatea Hondarribian zegoen uda pasa, eta handik zuzen, mugaz beste aldera joan zen.
|
|
|
Oraingoz, Itsas Salbamenduak ez daki erregai tangetan arroken kontrako kolpeek eraginik izan duten. Zamarik gabe bazegoen ere, merkatariak 45 tona gasolio eta 3.000 tona olio
|
zeramatzan
sotoetan. “Susmoa dugu zerbait isuri ahal izan dela erreskatean estalpean erregaia zegoelako”, esan zuen.
|
|
|
Erakunde horrek bi urte baino gehiago
|
zeramatzan
Bruselan behin behinekoz lanean
|
|
|
Esan zioten jaisteko kotxetik eta zabaltzeko maleteroa. Hiru otarre
|
zeramatzan
, gorri gorri.
|
|
|
Eta zertaz aritu diren ezin da jakin, baina kontua da gero Signora Maria kalera irten dela, eta ia inor ere ez da konturatu, baina sandaliak
|
zeramatzan
, orkatiletan lotzen diren horietakoak.
|
|
|
Neure adinekoa izanen zen, mehe samarra eta ez oso polita. Ile gorri bizia Hollywood-eko aktoresen erara orrazturik zuen eta begi urdin ederrak sobera margoturik
|
zeramatzan
. Gauza bitxia, bestalde, ostaturainoko nire paseo laburrean ohartu bainintzen Municheko neskek ez zutela makillajerik erabiltzen (alde ederra, Parisko mari apainak ikusita!).
|
|
|
Argi zegoen musikak garrantzi handia zuela kontu hartan. Azken batean, Parsifalek disko bilduma ederra eta Deutsche Grammophon etxeko liburuxka batzuk
|
zeramatzan
bere maletan. Baina, gerra baten atarian, zer garrantzi ote zuen musika alu hark?
|
|
|
Eta, zalantzarik baldin banuen, haren errebolberrak aski garbi hitz egin zidan. Jakako sakelan
|
zeramatzan
paperen arabera, agenteak Enrique Del Valle zuen izena. SIPM informazio erakunde espainiarreko agentea bazen ere, Del Valle agenteak Koloniako Gestaporen agiri berezi bat zeraman, Reichean lan egitea baimentzen ziona.
|
|
|
Oskarrek lau egun
|
zeramatzan
edertasun hartan murgildurik. Eta orain mozkorturik bezala sentitzen zen, edertasunez horditurik.
|
|
|
Hiru hilabete
|
zeramatzan
Donostian, eta hirurak galdutzat jotzen zituen. Bai ordura arte, behintzat.
|
|
|
Euskara ulertezin hura ere tartean baitzegoen. Zenbait aste
|
zeramatzan
Ramírezek hizkuntza ikasi nahian, baina ez zen, inola ere, elkarrizketa bat jarraitzeko gauza.
|
|
|
Orduan ataritik etxeko zapatilak soinean zituen gizon bat atera zen. Supermerkatuko plastikozko poltsa batean
|
zeramatzan
zaborrak edukiontzian sartu eta korrika bueltatu zen kobazulora. Atea itxi orduko autobusaren motorraren zarata entzun zuen Felixek eta espaloi ertzera hurreratu zen.
|
|
|
Lehenengoa, zaldi gorri bat, oso fina, oso dotorea, kopetan lauki txuri baten antzeko mantxa zeukana; bigarrena, gizon gazte eta hortzaundi bat, igeltseroa edo, errotaren teilatuan lanean ari zena; hirugarrena, aurrekoaren anaia bixkia zen beste hortzaundi bat, hori ere teilatuan; laugarrena, Antiaju Berde. Honek hirurogei bat urte zituen, eta —azal txurikoa, aurpegi edo lepoko zaintxo urdinak agerian uzten zizkiona— botila kristalarekin eginak ziruditen antiaju berde batzuk
|
zeramatzan
. Bai egun hartan eta bai gero, halaxe ikusiko nuen beti, antiaju berde haiekin, begiak ezkutatuta.
|
|
|
Marck nekaturik zegoen, hilabeteak
|
zeramatzan
borrokan Carlosen minbiziaren aurka, Carlosen depresio aldien aurka, Carlos beraren aurka, medikuen aurka, bere buruaren aurka, eta atsedena nahi zuen. Ezagutzen ez zituen lagun batzuen deserosotasun aldia arintzeko ahaleginik ez zuen egin nahi; isildu baino ez zuen nahi, ikusle huts izan.
|
|
|
Salbaziorako iraultza behar zuen mundu bateko partaide terminala... izandakoa. " Bai, maitea" esanen zion, urteak terminal izaten
|
zeramatzan
Ikek," baina denok gara terminalak hil behar dugun neurrian"; eta egia zela onartu zion, baietz denok garela terminalak, mundu guztia ari dela etengabe hiltzen eta sortzen, sortzen eta hiltzen.
|
|
|
Pagatzen zuen bitartean erreparatu zion ipurdiari. Aldaka zabalegiak disimulatzeko
|
zeramatzan
galtza beltzek orduko gona gorri eta leotardo marradunak ekarri zizkioten gogora. Gau hartan bizi izandako desio galduaren mina igo zitzaion zintzurrean gora.
|
|
|
" Ez duzu sekula zure herri hori zerorren baitatik deserrotuko". Egia zela pentsatu zuen; urteak
|
zeramatzan
Bazterrekin luze egon barik, ez zekien zer pentsatzen zuen, ez zekien non lan egiten zuen, ez zekien, hitz batean esateko, nor zen, eta Lekunberriko aurre-juzgu eta bizipenak etorri zitzaizkion, ez onerako, gainera, Aliziak esanen lukeen bezala, baizik eta lotsaturik sentitzeko, edo errudun, edo traidore, eta azkenik haserre eta sumindu.
|
|
|
Gau osoa egon zen Harakin Estiren inguruan, zurrunbilo bat balitz bezala. Dudan
|
zeramatzan
azken asteak Estirekiko. Herri Batasunako bileretako giro zurruna ez zen egokiena Estirengana hurbiltzen saiatzeko eta, hala ere, bileretan ikusten zuen Harakinek Esti desiragarrien; klandestinitate kutsu hark, zer edo zer aldatzen ari zireneko larritasun hark, eta une oro presente zuten beldurrak, gogoa narritatzen zion eta desioari eragin.
|
|
2005
|
|
|
Bi hilabete beranduago, Italiako Seveson, Milanetik gertu, dioxina ihes batek sekulako hondamendi ekologikoa ekarri zuen; 15.000 pertsona kaltetu eta milaka animalia eta landare hil zituen. 1978ko martxoaren 16an Amoco Cadiz txanda izan zen; Bretainako kosta parean hondoratu zen eta
|
zeramatzan
230.000 tona petroliotik 80.000 itsasora isuri zituen. Handik urtebetera, 1979ko martxoaren 28an, AEBetako Harrisburg-en Three Miles Island zentralean ordura arteko istripu nuklear larriena gertatu zen.
|
|
|
Pasaiako portuan lan egiten zuen zamaketari gihartsu bezain indartsua, inoiz marinela ere izana, etxeko jauna? Nork
|
zeramatzan
, bada, etxe hartan galtzak. Eta orduan, atzapar batekin emazteari lepotik heltzen ziola, bestearekin sekulako zaplaztekoa eman zion.
|
|
|
Praka beltzak
|
zeramatzan
jantzita. Txamarra grisa aukeratu zuen egun horretarako
|
|
|
Euskararekiko ikuspegi kontrajarri hauek badukete ondoriorik xurien eta gorrien kazeta elebidunetan. Zeren eta hasieran batzuek eta besteek euskara berdintsu erabiltzen bazuten ere (erran nahi baita guti, hautesle eta herrietako kontseiluetako frankok frantsesik ere ez zekitelarik bizkitartean), erlijioaren eusle izate horrek euskara erabiltzera ez ezik apaintzera
|
zeramatzan
apaizak. Hortaz, hiru apaiz idazle finkoren euskara on eta kalitatezkoari esker kazetan gure hizkuntza goiti joan zen, Eskualdun Onaren garaian() lehen aldiz nagusituz frantsesari; eta kazeta gorrietan, aldiz, beheiti.
|
|
|
Zazpi urte
|
zeramatzan
klinikan; nik ezagutu nuenean bertan egiten zuen lan, umeen zaintzan. Afaltzera gonbidatu nuen lehenengo aldian –sukaldariok beti eramaten ditugu jatera gure ligeak–, pediatriaz hitz egin zidan etengabe.
|
|
|
Neure gauzei bueltak ematen ari nintzela Mateo ikusi nuen nire aurrean kaleko jantzita. Txandal antzeko prakak
|
zeramatzan
, beste kolore bateko zatiak josita daramatzatela diruditen horietakoak, eta mahuka luzeko niki iluna, beltza uste dut.
|
|
|
Praka ilunak eta loredun blusa
|
zeramatzan
jantzita; kaletik betaurrekoak zeramatzan, baina nirekin hitz egiteko kendu egin zituen eta mahai gainean utzi. Ilea motots batean bilduta, nik espero nuena baino betazpi arinagoak.
|
|
|
Praka ilunak eta loredun blusa zeramatzan jantzita; kaletik betaurrekoak
|
zeramatzan
, baina nirekin hitz egiteko kendu egin zituen eta mahai gainean utzi. Ilea motots batean bilduta, nik espero nuena baino betazpi arinagoak.
|
|
|
Hileta hasita zegoela, elizan sartzen ikusi zuen; txandala eta zapatilak
|
zeramatzan
oraindik, baina niki gorriaren gainetik jaka urdina jantzita zuen orain eta belarrian uztaia.
|
|
|
berarekin ihes egitea proposatzeko. Hilabeteak
|
zeramatzan
lanean, zerbait aurreztuko zuen eta nora joan jakiteko buru ona zuen. Bestalde, ez nuen uste poliziak diru asko xahutuko zuenik hura bilatzen.
|
|
|
Kartzelatik igaro ostean asko kostatu zitzaion lana aurkitzea. Tailer zikin hartako lana aurkitu zuenerako urte bi
|
zeramatzan
besteon eskuzabaltasunetik bizitzen, eta horrek erre egiten du, gizon otzanena ere sutan jarriko luke horrek.
|
|
|
Taxistak kaltzetin zuriak
|
zeramatzan
.
|
|
|
Galtza argiak
|
zeramatzan
; eta gainetik neguko txamarra marroi bat. Buruan, azkenik, zapi gorri urdin zuri bat.
|
|
|
Isila baina ez lotsatia, begirada zuzenekoa, berde berdea. Begiak haren galtza erdi erorien atzetik joaten zitzaizkidan, eta ukondoraino
|
zeramatzan
eskumutur ugariak mugitzen zituenean sorginduta geratzen nintzen. Alboz egiten zuen irri laburra, eta umetxo aurpegi engainagarria ipintzen zuen, maltzurkeriarako pronto.
|
|
|
Indio, haren mutila, lagun ona bazen ere, anaiaren egoerak baldintzatzen zuen. Zenbait urte
|
zeramatzan
Indioren anaiak barruan, epaiketaren zain. Behin batean, torturatu egin zutela salatu zuen egunkarian.
|
|
|
Oraindik ere Santaklara deituriko eroetxean zegoen ohe zuriari estekaturik, erremedioz galkatua eta atorra zurbailaren azpian biluz. Gogoeta terrentak
|
zeramatzan
: Zergatik herriko lagunek baztertu zuten, Andderen askatzeko sustengu taldera hurbildu ez zelako?
|
|
|
Edo hilen zen. Bizkarreko zakuan
|
zeramatzan
erremedioak ferekatu zituen, sosegu bila. Hatsa hartu zuen oparo eta Baionarako norabidean galdu zen.
|