|
2000
|
|
|
Batere eskarmenturik gabekoak ginen, ezjakinak langintza berri hartan, ez genekien
|
zer
egin eta nondik nora hasi. Baina ilusio handia genuen:
|
|
|
Eguberrietan etxeko gozoan Eguberriak igarotako izeia edo pinuarekin
|
zer
egin galdetu zidan entzule batek aurreko batean irratian. Lorategian edo mendian landatu, zabor pilaren aldamenean utzi bateren bat berataz ardura dadin...
|
|
|
Lorategian edo mendian landatu, zabor pilaren aldamenean utzi bateren bat berataz ardura dadin... Eguberriak dezente gozatzen lagundua izango zion eta izeiaz beste egiteak bihotzeko hari mehea teinkatzen zion nonbait eta ez zekien
|
zer
egin. Azken hamazazpi urte hauetan garaitsu honetan hamaikak emandako erantzun bera eman nion nik.
|
|
|
Urteroko kontua dugu izeiona. Gabonetako beroaldian edozer gauza etxeratzen dugu eta urtarrileko hotzarekin estrapozo egitean, txoroaldiak hutsegiten duenean, izeiarekin
|
zer
egin ez dakienaren mozolo muturraz harrapatzen gaitu urte berriak. 2.000.a sona handikoa izango da baina ez da desberdina izan.
|
|
|
Orain arte behinik behin, tentsio une gogor horietatik botoetan gehien eraman duena PP izan da, eta orain ere horretan ari dira popularrak, beraiek zein eremutan mugitzen diren arin argi erakutsiz. Dagoeneko, hauteskundeen ondorenera biltzen dira begirada gehienak, Madrilen PPk, PSOEk eta indar nazionalistek CiUk eta EAJk
|
zer
egingo duten ikusteko. Euskal gizartearen etorkizuna egituratzeko garrantzitsuena Euskal Herrian egin da, hori egi borobila da, zalantzarik ez.
|
|
|
eta horrelakoekin
|
zer
egin. Idazteak badauka minimo bat eta hori osorik idaztea da; beti da
|
|
|
Ez da esatea euskalkiak bakarrik, aldi berean, guztiz osatu gabeko estandarizazio prozesua daukagulako. Batuak aurrera egin behar du hainbat gauza finkatu behar direlako eta, aldi berean, euskara formal horren oinarri diren euskalki bizi horiekin
|
zer
egin behar den eztabaidatu behar da.
|
|
|
Hori lortzen saiatu genuke, bestela azkenean, helburu dena bitarteko bihurtzen da eta bitartekoa helburu, eta ez gara zurrunbilo honetatik ateratzen. Ea
|
zer
egiten duen Usurbilen lau urteko umeekin Barakaldoko batek. Baina eremu horretan oso gaitza da.
|
|
|
Puntuari erantzuten abila zara zu, eta
|
zer
egin behar da puntuari ondo erantzuteko. Bukaera pentsatzen al duzu?
|
|
|
Lehenago medioek goraipatzen zuten neurri desegoki batean zirkoa banatzeko, zabaltzeko, gure bizitzan sar zedin bere joko disdiratsuarekin. Orain, ordea, bere estiloa txakurtuz, beraren apalestea adieraziz, haratustela izango balitz bezala tratatzen dute morboa irentsiarazteko, salmentak igotzeko,
|
zer
egin dezaketen edozein gizakirekin, komeni bazaie, erakutsiz. Are gehiago huts egiten duena idoloa izan bada, bere burua ezin dezakeelarik ondo defenditu.
|
|
|
" Kanpoko eragileei ez zaie horrenbesteko garrantziarik eman behar, erantzukizuna gurea baita. Atzera egin nahi ez badugu, badakigu
|
zer
egin behar dugun: ikasleei zerbitzu egokia eskaini"
|
|
|
Hemen alde bakoitzak jakin behar du
|
zer
egiten duen. ETAk jakin behar du azken hauteskundeei begira Espainiako nazionalismoaren alderdi gogorrenaren botoa erabat areagotu duela.
|
|
|
Euskal aurrezki kutxek, gaurko egunean, negozio independente bezala baino banku osagarri gisa erabiltzen dute Internet, haien ustez euskal hiritarrak harreman pertsonala bilatzen duelako sukurtsalean, betiko langilearekin edo betiko zuzendariarekin, hauek baitira askotan aurrezkiekin
|
zer
egin erabakitzeko orduan aholkuak ematen dizkiotenak. Hala eta guztiz ere, ez daude beste aldera begira; hurbiletik jarraitzen dituzte Interneten bilakaera bezala aurrezten dutenen ohiturak.
|
|
|
\ Inongo zalantzarik gabe guztion konpromisoa areagotzean dago gakoa. Era berean denon konpromisoak ere ez du zergatik berdina izan behar, bakoitzak definitu behar du
|
zer
egiteko prest dagoen. Gu behintzat presoekin bat eginez greba eta dinamika iraunkor eta eraginkorrak bizkarrezurtzera goaz.
|
|
|
Baina, hala ere, horretan asko pentsatzen duzu: "
|
zer
egingo ote didate kabroi hauek?". Kontatu nahi izan dudana da leku guztietan despediden inguruan hitz egiten dena eta inoiz gertatzen ez dena.
|
|
|
Antzerkiak ezin du telebistarekin lehiatu jakina, baina
|
zer
egin daiteke jendea antzerkira maizago hurbil dadin?
|
|
|
Literaturan aurrera egin ez dutenek ere gogoratzen dituzte. Literaturaren barruan 3 edo 4 dibisioak dira, nork bere zelaian jokatzen dituenak, ez du asko ardura
|
zer
egiten duzun, txarregia edo onegia den... diluituta geratzen da taldean. Positiboa da, indibidualki ibili beharrean, batak bestearena irakurtzea, jendeak ez jakitea zer den zurea eta zer besteena, zein gordetzen den goitizen baten atzean...
|
|
|
Dutxatu (ur beroa ordainduta!) eta gosaldutakoan,
|
zer
egin izan da kontua. Aspergarritasuna mendratu nahian, garraio konpainiak denetik prestatu du:
|
|
|
Eta koba orijinalarekin
|
zer
egingo da?
|
|
|
Barandiarani egin zitzaizkion omenaldi asko bere garaian, baina omenaldi hoberena arkeologia museo bat eraikitzea izango litzateke. San Telmo museoarekin ari dira orain, ez dakit
|
zer
egingo duten. Proiektu bat bada oso polita, orain dela sei edo zazpi urte egindakoa.
|
|
|
Irakurketaren aldetik, hauxe dio: nahiz eta bera ez izan nor inori esateko
|
zer
egin, gogoan izateko egunean atal bakarra irakurtzen duenak 101 egun edo gauerako duela irakurgaia liburuan. Hortik gora, bakoitzak ikusi behar.
|
|
|
Balite ETA egoera honetaz jabetzea eta berau aintzakotzat hartzea. Ez naiz menturatzen esatera
|
zer
egiteko baina.
|
|
|
Iruñerriak jasoko dituen milaka bisitariek izango dute
|
zer
egin, ikusi eta entzun igandean. Egitarauan gustu eta adin guztientzako modukoak diren ekitaldiak agertzen dira.
|
|
|
" Positive Bomb"," Karpe Diem"," Paradisu Zinema" eta" Bizitza triste eta ederra". Lehena premeditatua izan zela diosku taldearen doinu eta hitzen egileak," bagenekien
|
zer
egin nahi genuen jendea dantzan jartzeko. Gero" jarraitzen du Iñigok" bakoitzaren gustua islatzen joan da, taldea aberastuz".
|
|
|
Euskalgintza eta kulturgintza aurrera atera nahi bada, herri honen borondatea da artikulatu behar dena, eta ez administrazioaren borondatea bakarrik. , gauzak hoberantz doaz baina oraindik
|
zer
egin eta zer hobetu asko dago.
|
|
|
Baina etorkizuneko erronka nagusia hori da: edo asmatzen dugu bertso eskoletan benetan
|
zer
egin nahi dugun finkatzen eta prozesu hori artikulatzen, edo nagusi bat eten egingo zaigu.
|
|
|
Egia da, teorikoki behintzat, lurraldetasun politikoak beste sostengu bat emango liokeela lurraldetasun espiritualari. Baina
|
zer
egiten du lurraldetasun geografiko batek, espiritualak betidanik erakutsi dion erreferentzia eta baloreen sarerik gabe. Lurraldetasun espirituala da inportanteena eta gaur guztiz ahaztuta dugun kontua da.
|
|
|
30 hilabetetik gorako behiak hiltzea erabaki da, baldin entzefalopatia espongiformearen froga gainditzen ez badute. Baina,
|
zer
egin digute animalia eder hauek mundu honetako jende gaixoen tratu zoro hau jasateko?
|
|
|
Bigarrena, Nafarroako egoeraren aurrean EAEko euskaltzaleek
|
zer
egin, galdetzen dutenean; EAEn euskararen berreskurapena, hizkuntzaren normalizazioa eta gizartearen arlo guztietan benetako ofizialtasuna lortu, azken batean euskara Euskal Herri osoan berreskuratu nahi badugu hau baita bidea:
|
|
|
Poemak liburuan zertarako bat ere nabarmentzen du, erabakia du saiatzea: "... ekin dezagun harik eta gure aberri eta/ sasoiaren tankerako hitzak aurkitu arte..." (Nuyi illa, 108 or.). Izan ere, sasoi makaletan ere poetek," gau sagaratuan lur batetik bestera aldarrai dabiltzan" Hölderlin en poeta horiek, badute zer esanik eta
|
zer
eginik. Poesian bezala prosan ere zeregin horri lotzen zaio beti, aberriari eta garaiari doitasunez dagokion hitza bilatzeari poesiaren giltza ttipiaz, edota eguratsa arteztasunez besarkatzeari gilletak bezalako aizto txipiez.
|
|
|
1995ean aldiz, Sarrionandiaren ustez" poemarik behinenak izkiriatzeke daude..." (Hnyi illa... Poemak, 147 or.)" Mezurik sakonenak ez dira oraindik esan" (Hnyi Poemak, 147 or.). Ez daki oraindik poemek zertarako balio duten, ezerk" ez du bermatzen poemok ezer aldatuko dutenik": " Ai sasoi makaleko poetok,/
|
zer
eginen dugu,/ zer irekiko dugu poesiaren/ giltz tipiaz? (Nuyi illa, 153 or).
|
|
|
Pertsonaien indarra beren indarezan datza. Bizi dira, zergatik bizi diren jakiteke; jan eta edaten dute (edan galanki), kalez kale ibiltzen dira beste
|
zer
egin haundirik gabe. Ez da berebiziko historiarik, pertsonaia gogoangarririk.
|
|
|
Azken honetara ihes egingo du Mikelek atxiloketen berri izatean. Eta amaiera irekia duela esan daiteke, ez baitakigu Parisen Mikelek
|
zer
egingo duen.
|
|
|
Bere barne munduan sartuz, pertsonaia hauen aldaketen berri izango dugu. Horrelako pertsonaiekin ezin dugu
|
zer
egingo duten aurreikusi.
|
|
|
Gero, Europako Kontseiluak prestaturiko Eurogutuna zer den, Frantziaren betoa zertan den, eta onartzeaz
|
zer
egingo duen.
|
|
|
Ilazki euskaltegian ere aritu zen, eta maisu izateko ikasketak euskaraz egin zituenez, asko hobetu zuen bere euskara. Euskara ikasteko ze estrategia erabiltzen zituen jakite aldera, edo euskaraz ari denean, hobetzeko
|
zer
egiten duen ezagutu asmoz, honako galdera hauek egin dizkiogu. 1 Hizketan ari zarela, zer egiten duzu esan nahi duzun hitza ezagutzen edo gogoratzen ez duzunean?
|
|
|
Euskara ikasteko ze estrategia erabiltzen zituen jakite aldera, edo euskaraz ari denean, hobetzeko zer egiten duen ezagutu asmoz, honako galdera hauek egin dizkiogu. 1 Hizketan ari zarela,
|
zer
egiten duzu esan nahi duzun hitza ezagutzen edo gogoratzen ez duzunean. Antzeko beste hitzen bat bilatzen saiatzen naiz.
|
|
|
Ezagutzen ditudan hitzei erreparatzen diet, ea horrela gaiaren nondik norakoaz jabetzen naizen. 9 Zerbait irakurtzen duzunean,
|
zer
egiten duzu ezagutzen ez duzun hitzen bat topatzen duzunean? (Irribarre batekin).
|
|
|
Lehendabizi idatzi egiten dut, eta ondoren, idatzitakoa arretaz zuzendu. 12 Eta
|
zer
egiten duzu euskara ikastea oso zaila dela iruditzen zaizun egun horietan. Ni ez naiz horregatik larritzen.
|
|
|
Erabaki larri horiek hartu zituenChristiania ko Parlamentuak. Suediak
|
zer
egingo. Armada bidali zuen Christianiaaldera, eta gerra piztuko ote zen beldurra hedatu zen.
|
|
|
Nafarroan, adibidez, UPNk du gehiengo absolutua. Hori gainditzeko
|
zer
egin, Erkidegoko erakundeetatik azter daiteke. EAk, EHk eta EAJ PNVk Erkidego Autonomikoan lan komunaegiten badute, lan horrek emaitzak ematen baditu, eta jarrera demokratiko batenbidez gauzak egiten baldin badituzte, zergatik ezin dugu pentsatu nafarrek erehorretaz ohartuko direla eta, pixkanaka pixkanaka, hori Nafarroako Legebiltzarreanislatuko dela?
|
|
|
denak inar makilaz hari jo eta ihesi joan zen eskaileran behera, begi gorri gorriekaz eta miauikaragarriak egiten. Baina, gaineratu du Pablok, beste zer edo
|
zer
egin zuen katuhorrek joan aurretik: intxaur batetik sobrekama bat atera eta hartaz hilaren ohe guztiaestali zuen.
|
|
|
Mundu hori dena dago oso sakon Leturia-ren barrenean, berenahas mahas guztiarekin: konprometitu egin behar da, erabaki egin behar da munduhonetan
|
zer
egin gura duzun, zer izan gura duzun; zure erabakian dago zer izangozaren, etab. Bistan da, momentu hartan erabaki hori ezin zitekeela formula,, erabakiezazu aberriaren alde zer egin gura duzun edo ez duzun?. Baina uste dut, azpi azpianhorixe dagoela.
|
|
|
Mundu hori dena dago oso sakon Leturia-ren barrenean, berenahas mahas guztiarekin: konprometitu egin behar da, erabaki egin behar da munduhonetan zer egin gura duzun, zer izan gura duzun; zure erabakian dago zer izangozaren, etab. Bistan da, momentu hartan erabaki hori ezin zitekeela formula,, erabakiezazu aberriaren alde
|
zer
egin gura duzun edo ez duzun?. Baina uste dut, azpi azpianhorixe dagoela.
|
|
|
Ezinbestekoa da euskararen corpusaren normalkuntzak maila diskurtsiboari erreparatzea, bai eta errepertorioari ere. Badago
|
zer
eginik horretan.
|
|
|
(halakorik egon baldin bazen behintzat; eta lehentxeago eta geroxeago izan zen halakorik). Eta
|
zer
egin zuen, Gotzain arauakalbora utziz, Ministroaren esanetara ibili zirenekin? (Donostian, bederen, halakofranko egon baitzen).
|
|
|
Eta hegoaldeko euskaldunek ere, ba ote dakigu benetan
|
zer
egin nahi dugun geurehizkuntzarekin. Etxean, eskolan, lagunen artean eta, kasurik onenean, kalean ereeuskara erabiltzeko prest gaude; baina guretariko zenbatek irakurtzen du eguneroEgunkaria?
|
|
|
–Gaur goizean hondartzan paseatzen ibili naiz? idazten badut, hau irakurtzenduenak egundoko informazioa jasoko du niri buruz, ibiltaria naizela, une hau ez denbeste batean
|
zer
egin dudan,... eta beste gauza asko. Gertaera hau posible izan da biokalfabetatuak garelako eta hizkuntza idatzia menderatzen dugulako.
|
|
|
Lau mailen arteko barne lotura honela adierazi zigun Txillardegik orduan:. Etniarik gabe, hortaz, naziorik ez dagoen ezkero,
|
zer
egin. Gurean:
|
|
|
Gurean: euskerarik gabeeuskal naziorik ez dagoen ezkero,
|
zer
egin. Euskal Herria bizi arazteko eskubiderikba ahal dugu?
|
|
|
Hizkuntzak ezinbestekoa du kulturaren (etniaren) sostengua, oinarri etnokulturalik ez duen herriak tradizioaren unibertsoarekin etendura bortitza dakarrelakogainerakoan. Halaber, etniak noraezekoa du nazioaren sostengua, abertzaletasunarenbarne kohesiorik gabe historian barrena datorren oinarri etnokulturalak nazionalismoaren aroan
|
zer
eginik ez daukalako. Eta, azkenik, baina ez azken, nazioak behar beharrezkoa du estatuaren sostengua, nazio identitatearen elementuak gizarte harremanen sarean Estatuaren esku bakarrik dauden botere eskumenei esker hezurmamitzen direlako.
|
|
|
Westinghouse (Chicago, Nevada, Pittsburgh, Springfield), Radio Corporation of America (RCA), National Broadcasting Company (NBC), Columbia Broadcasting System (CBS)? Aintzindari amerikarrek ez zekiten
|
zer
egin irrati estazioek bizirik iraun zezaten. Sustengua aurkitu beharrean zeuden.
|
|
|
Badakit lehenago, askoz ere lehenago konturatu behar nuela horretaz. Baina
|
zer
egingo diogu, orain dela hain denbora gutxi jakin badut loturek min egiten didatela eta neure buruaren alde ezezagun bat ere deskubritu badut?
|
|
|
Eta beno, kontua da galdetu didala ea
|
zer
egingo nuen arrastian, askotan azpimarratuz berarekin joateko paseatzera, eta orain nahi ez banuen ere, ba behintzat geroxeago, eta horrela. Eta ikusita ze txapa ari zitzaidan ematen, kakatara bidali dut birritan pentsatu gabe.
|
|
|
Elizara zergatik sartu zen ere jakin gabe, berak bezalako ateo batek han aurreko gurutziltzatuaren babesa zertarako behar zuen oso ondo ulertu gabe. Baina
|
zer
egingo zuen berak. Izan ere, aulkian jesarri zenetik kristoak ez zion begirik gainetik kendu.
|
|
|
Arren. Azalpenik eman gabe eraman zenuen, ez duzu eskubiderik,
|
zer
egin dizut nik, e. Ze eskubide duzu nik maite dudana lapurtzeko?
|
|
|
Baina nik
|
zer
egiten dut hemen. Zertan nabil?
|
|
|
kanposantuaren ondotik pasatzean txistu egiten nuen, ozen. Eta artean 18 urte inguru izango nituen, baina txikitatik neraman zerbait zen,
|
zer
egingo diogu ba. Eta beno, urtegia egin zutenetik, abuztuero edo sikatearen erruz herria agerian geratzen denero, etxe honetara etortzen naiz, neska hura noizbait itzuliko delako.
|
|
|
Larregi pentsatzeak inoiz ez dio onik egin arduratzeko motiboren bat duenari, eta hori ondo baino hobeto zekien berak ere, baina
|
zer
egingo zuen ba. Holakoetan ez zitzaion pentsamendu positiboegirik etortzen.
|
|
|
Eta nik mesedez Txema, barkatu. Baina nola barkatu, ez al duzu ikusten
|
zer
egin duzun. Mesedez Txema.
|
|
|
Mila eta bat buruhauste sortu zizkion esaldi hark:
|
zer
egin zuen Eiderrek Cashelen. Zer esan zion Rocíori, aipatu gabe uzteko moduko zer izan ote zen ia damura eraman zuena, barkazio eskera ere bultzatu zuena?
|
|
|
Berriro diotsuet: Mattinek eta Joanesek aski izanen dute, lehen urteetan, don Frantziskorekin; gero, ikusirik harekin nola konpontzen diren, erabakiko dugu
|
zer
egin; eta aitzinago, berriz, kolejio edo unibertsitateren baterat igorriko ditugu, nola nik egin bainuen zure senar Martinekin eta neure bertze seme Joanikotekin.
|
|
|
BAINA osabak ere kezkatu egiten ninduen mementu hartan, are gehiago gau hartan Maddalenekin ikusi nuenetik. Zer ote zegoen bien artean, eta
|
zer
egin ote zuten, biak jauregiko atean utzi nituenean. Osabaren dorretxerat joan ote ziren, edo leku ezkuturen baterat...?
|
|
|
Eta izurriak aitzinetik eraman zituen bertze gaixo haiek guztiek zer erranen lukete...?" Eta iritsi ginen gelarat, eta orduan ere, arrazoin bati bertze bat zerraiola, erran zidan: " Ba al dakik
|
zer
eginen nukeen nik, san Jenaro banintz eta napolitarrek katedraleko altxorrean gordetzen duten sainduaren buruan sarturik banengo.... Mihia aterako niekek egun batean, eta irri eginen niekek, zeren eta irri egiteko modukoa baita jendea hain inozenta eta hain ergela izaitea...!
|
|
|
Ez nekien
|
zer
egin, ez nekien zer erran.
|
|
|
HUNKITURIK geratu ginen,
|
zer
egin ez genekiela...
|
|
|
Eta hurrengo galdegitea gaztelaniaz egin zidan, nola eginen baitzidan beti handik aitzina. Eta galdegite hura zen ene egoerari buruzkoa, zeren jakin nahi baitzuen
|
zer
egiten nuen nik Indietan eta zertarat etorri nintzen. Eta orduan asmatu nuen nola Nafarroan nengoela Antonio Ibarbia zeritzan kapitain ohi bat ezagutu nuen, El Doradoko mapa bat zuena, eta hargatik etorri nintzela harekin Indietarat, eta hargatik egin genuela Gorukik eta biok iragan berri genuèn oihan hartan barrena, baina ez genuela deus ere aurkitu ez irabazi... eta, are okerrago, zeren, batetik, kapitain ohia eritu eta sukar izugarri baten ondorez hil baitzen, eta zeren baitzirudien, bertzetik, ezen oihanean galdu ginela Santo Tomáserat itzultze asmotan ginenean, nahiz eta azkenean zorte apur bat ere izan genuen... edo zorte handia, hobeki, ez baitzen ahuntzaren gauerdiko eztula paraje haietan fama oneko bertze nafar bat ikustea, ezta gutiagorik ere...
|
|
|
—Presta iezaiozue jaun Joanes Etxegoieni bainu bat, baldin atsegin badu, eta emaizkiozue arropa berriak, zeren ez baitzaizkit gaizki etorriko kontulari baten zerbitzuak, hemengo kontuen eramaiteko —eta, Gorukiri beha paratzen zela, erran zuen—: Bertze honekin, badakizue
|
zer
egin eta norat eraman behar duzuen, zeren eta atsedena baita esklaboen galbidea.
|
|
|
gutitan eragin izan didate hain min handia hitz batzuek, nola eragin baitzidaten nafar haren hitzek. Baina
|
zer
egin nezakeen nik, disimulatu baizen. Zeren, alde batetik, nola gizon hura baitzegoen itsuturik eta guztiz hertsirik, ezin egin bainezakeen indiarren defentsa eta apologia garbia, sugeen putzuan akabatu zutèn indiar haiek bezala akabatu nahi ez banuen bederen, eta zeren, bertzetik, ez bainuen buruan Gorukiren iduria baizen, pentsaturik ezen zerbait egin behar nuela haren alde, neure burua galtzerat utzi gabe.
|
|
|
Ai, nola etorri zitzaidan orduan purgatoriorik ez zegoela erraiteko gogoa, eta imajinazinoaren asmakeriak zirela haiek! Baina
|
zer
egin nezakeen nik, baldin, arestian erran bezala, hura itsuturik bazegoen. Eta, halarik ere, zerbait egin nuen noizbait, zeren nafar hura munstro bat baitzen, eta ezin utzi nuen Goruki munstro haren atzaparretan...
|
|
|
Eta
|
zer
egin ez nekiela, zeren, alde batetik, gaitz hark ez baitzuen ez medizinarik ez sendagarririk guztiz ematu eta sendatuko zuenik, eta zeren, bertzetik, ahalke bainintzen, jakinik ezen, baldin marinelei erraiten banien, irri eginen zidatela, edo, okerrago, ospitaleren baterat igorriko nindutela, gaitza kutsakorra zelako, bizpahiru egunetan utzi nuen auzia bere kasa, ea orban narriotsu haiek kentzen ...
|
|
|
Denbora hartan, aldiz, frantsesak zebiltzan inguru haietan nagusi... Eta frantsesak, orduan, nola, geunden egoeran egonik —mastak eta belak estatu negargarri hartan, eta bolbora ere urak galdurik—, ez baikenuen
|
zer
eginik, berehala nagusitu zitzaizkigun, gure galeoiko kapitainak bandera zuria mastaratzen zuela, itsas lapurren lehen kanoi hotsa entzun bezain fite.
|
|
|
Eta Alain Coup d’Œil irri karkaraka hasi zen, eta haren gizonak ez gutiago... Eta nik ez nekien
|
zer
egin, irri egin edo ez egin... eta hala nengoela, zalantza hartan, Alain Coup d’Œil ezin irritsuago hurbildu zitzaidan. Eta ahoa zabaldu zuen, zerbaiten erraiteko, baina ahoa zabaldu bezain fite hertsi zuen.
|
|
|
Eta galdetu zidanean, kasik segidan, ea
|
zer
egiten zuen ni bezalako frantses batek Espainiako galeoi batean, gezur erran nion, ihardesten niolarik ezen bitartekoak eta arartekoak zirela gutienekoa, xedea garbi zegoenean... eta, Utopiari buruzko kontuak aipatu beharrean, El Doradokoak aipatu nizkion, jakina, zeren eta El Dorado nahi bainuen Frantziako koroarentzat...
|
|
|
Bai, lehenbailehen egin behar nuen nik handik alde, bataz, Utopiako lurrak nituelako xede, eta, berriz bertzea, bistan zelako ezen ez nintzela kortsario izaiteko jaio, eta ezin nintekeelako, halatan, haiekin geratzeko eta haiekin bat egiteko tentazionean eror; izan ere,
|
zer
egiten nuen nik jende haien artean, honek esku galduaren tokian burdinazko gakoa erakusten zuela, horrek haragi hezurrezko zangoaren ordez zurezkoa zeramala, eta hark auskalo zer.... Halako moldez, non baitzirudien ezen conditio sine que non a zela, kortsario on baten izaiteko, gorputza zauriz josia edukitzea, edo, bertzenaz, menbro inportant bat galdua —begia, konparazione, Alain Coup d’Œil ek bezala, edo belarria, bertze hainbatek bezala, edo besoa, edo zangoa, arestian erran bezala—, baina nehola ere ez behatz ezdeus guti balio bat, nola galdu bainuen nik Bretainiako kostan, behatzen artean lodiena bazen ere...
|
|
|
Nik bezain hobeki dakik hik hori! Gizon izan nahi duenak, beraz, gizonaren ezaugarriak erabili behar ditik, eta baldin hi gizona bahaiz, badakik
|
zer
egin behar duan contradictius in terminus batean —halaxe erran zidan, jaun André, latinean don Frantziskoren eskolakoa balitz bezala— sartu nahi ez baduk behintzat... Eta ez kezkatu bekatu egiten duan ala ez, zeren aditua bainago munduan badela jende bat, pentsatzen duena ezen xuxenagoa izan daitekeela ohetik iragaiten den bidea elizatik iragaiten dena baino, Jainkoaren baitarat iristeko.
|
|
|
Ordea,
|
zer
egin nezakeen nik neure estatu hartan: itsasoa utzi, lehorrean gelditu eta bizimolde bareago eta jabalago batean sartu, inguruko neskatxei beha geratzen nintzen bitartean, ea noiz amorosten nintzen haietarik batez...?
|
|
|
Baina hau ez duk aski, eta are gehiago hazi nahi badugu, baterat eta bertzerat hedatu behar diagu negozioa, baterat eta bertzerat joan, hango eta hemengo handikiekin eta merkatari ahaltsuekin solastu eta haiei geure asmoak erakutsi... Sare bat eraiki behar diagu, jakiteko istant bakoitzean non jo eta norat jo,
|
zer
egin eta zer ez egin. Ikusi, ezpere, nola armiarmak eraikitzen duen berea, bere nahirik nahitsuenen atxikitzeko eta haien sostengatzeko.
|
|
|
Ikusten duzu, jaun André, gertaki batek zenbat korapilo dituen, eta hala nabilkizu handik eta hemendik horien laxatzen... Bai, badakit ezen ez dudala nehoiz ikasiko ezen bi punturen arteko biderik laburrena marra zuzena dela, baina
|
zer
egin behar dut nik, baldin puntu batetik abiatu orduko ohartzen banaiz ezen puntu horrek bertze hamaika puntu biltzen dituela bere baitan, eta puntu batetik bertzerako bidea, halatan, hamaika puntutatik bertze hamaika puntutarako bide korapilatsu bihurtzen zaidala, ezinbertzean. Eta, hala, egia bada ezen jakintasuna ezjakintasunaren korapiloak laxatzea dela, egia da, halaber, ezen, korapilo bat laxatzerako, bertze zazpi asmatu behar izaiten ditugula... eta hala betetzen dugu filosofoak erran zuena, zeren, gehiago dakigularik, gutiago baitakigu, zinez.
|
|
|
Eta,
|
zer
egin ez nekiela, logelarat itzuli nintzen berriro. Eta ohean sartu, eta ezin kendu izan nuen iduri eta figura hura burutik:
|
|
|
Bizitzan hainbertze mehatxu jaso eta jasan ondoren, ohitua eta usatua behar nuen ziztada eta eztenkada orotarat, baina mehatxurat ez dago guztiz ere ohitzerik; halarik ere, nola trenpe hartan ez bainuen
|
zer
eginik eta nola ezin bainion, halatan, haren mehatxuari neure mehatxuarekin ihardetsi, taldeburuaren manua bete, eta listuaren garratza irentsi behar izan nuen.
|
|
|
Eta zer dira, bada, luthertarrak eta herese jende hori guztia? Baina urte batzuk badituzu, eta zuk ikusiko duzu
|
zer
egin... Zoaz haren etxerat nahi baduzu eta mintza zakizkio, baina jakizu ezen, ardi galdua salbatu nahi izaiteagatik, zuhaur ere gal zaitezkeela, eta hala balitz, izugarria izanen litzatekeela... bai zuretzat, eta bai enetzat ere, enetzat bere batez —eta keinu hura egin zidan, lehenago nehoiz ikusi izan ez niona, barrendik jaten zuen gorroto sendo haren azpian zerbait haustera balihoakio bezala.
|
|
|
Eta
|
zer
egin nezakeen nik, baldin munduko spiritu guztiak apezarekin hitzarturik zeudela bazirudien. Zeren uda hartan lehorte izugarria izan baitzen, eta gosea heldu zen Urbiainerat eta, gosearekin batean, bertze izurri bat, baina gizon emakumeak hiltzen zituena, sukar izugarri eta beheitiko are izugarriago batzuk zirela kausa.
|
|
|
Hitzik gabe geratu nintzen, eta,
|
zer
egin ez nekiela, besagainak goratu nituen, ergel batek bezala; eta kapitainak, ene mamirik gabeko behakoan eta ene besagainen keinu dorpe hartan ene ergelkeria irakurtzen zuela, erran zidan:
|
|
|
Eta, hura erran zidanean ere, liluraturik bezala geratu nintzen. Eta, nola ez bainekien zer erran, ez
|
zer
egin, pitxerretik edan nuen nik ere... Eta, arnoa zainetan hedatzen zitzaidala, osaba Joanikot eta Maddalenen iduri ezin ederrago hura etorri zitzaidan bat batean, haien eskuek eta amorioaren eskuek sufrimenduaren oihalean hain modu eztian brodatu zutena.
|
|
|
printzesa, erregina eta enperatriz; ordea, hagitzez ere inportantagotzat nituen nik istant hartan neure galtzoin zahar haiek, zulo eta guzti, munduko printzesa, erregina eta enperatriz guztiak baterat baino. Eta,
|
zer
egin ez nekiela, barren leihoa estaltzen zuen errezela bildu, sudurra atera... eta leihoaren bertzaldeko korridorerat egin nuen; eta, korridorean aitzina egiterat nindoanean, bururatu zitzaidan ezen leihoko errezel hura erabil nezakeela neure lotsarien estalkitzat... eta tiratu nuen errezeletik bortizki... baina hiru gizon iritsi zitzaizkidan orduan, supituki eta deblauki, korridorearen bertze pu... Eta, gizon haiekin baterat etxeko gela zabalago baterat ninderamatela, horma baten kontra jarri gintuzten guardiek laurok, eta bertze bi gizon gehiago.
|
|
|
argirik batere ez zela, lapurtzat hartu zaituela... Banekien gezurretan ari zela, baina
|
zer
egin behar nuen. Sinesten niolakoa, bertzerik ez.
|
|
|
Lanak prestakuntza saioetara agertzea eragotzi zidanez, jarraibideak idatzita zeuzkan orri batean. Hainbat aldiz irakurtarazia zidan, une bakoitzean
|
zer
egin behar nuen jakin nezan. Lehen sintoma sumatu orduko" Zentrokoak" jakinaren gainean jarri behar nituen eta gaztigatu, orobat," Taldeko" lagunei, ikuskizunaren lekuko izan zitezen.
|
|
|
—Harrituko zinateke batzuk
|
zer
egiteko prest dauden hilotz batekin.
|
|
|
Zorioneko" I." zeinua, sekten gaineko txostenari ezarri beharrean, autobideko lapurketei buruzko erreportaian paratu nuena! Orain ez nekien
|
zer
egin, negar ala irri.
|
|
|
Karrikaz karrika bidaia gorabeheratsua egin ondotik, etxeko txirrina zanpatu eta ziztuan lekutu ziren, inork atea ireki baino lehen. Azkarrak, mutilak; ezin sekula jakin
|
zer
egin dezakeen aita edo ama batek semea klase horretara itzultzen diotenean. Biharamunean, gurasoen mutur beltzek eta gorputzeko izerdi zuriak hartaratua, ez zela bigarrenik izanen zin egin nuen, esku ahurra Millerren Cancer tropikoa ren azalaren gainean solemneki ezarrita.
|
|
|
Behin elizara sartuko eta hobe kanpoan gelditu balitz. Badakik
|
zer
egin digun komekatzeko tenorean...?
|
|
|
Negar egiteko puntadan ematen zuen, eta nik ez dut pairatzen inork nire aitzinean negar egiterik. Unaik berak ere
|
zer
egin ez dakidala uzten nau negarrez hasten zaidanean. Zoo bat erosiko nioke horrelakoetan, lehoiak eta guzti erosi ere, malko zurruztari langa eman diezaion.
|
|
|
Igerilekuaren ertzean jarria eta zangoak urean sartuta deitu zuen Kristinaren dendara. Andreak oniritzia eman zuen, baina, lehenago, telefonotik azaldu behar izan nion —oinak lehorrean—
|
zer
egiten nuen nik, ortzegun buruzuri batean, egunkaritik kanpo. Sorgin alaena!
|
|
|
Barka bezait ahalkea. Estreina abenidetan, etxe orratzetatik behera, ohean, sekula ez Udalaren aurrean buruz behera, enuresia, bizkarrez ere bai bai bai, autoen artean sigi saga azkarrak, txof txof joan etorri txikiak, belaze fresko goxoetan beeee, ezkaratzean adio jauna
|
zer
egiten duk ordea hor arrastaka Carlos, beti beti pertsona egoskorra, saiatua, ausarta, irakasketa prozesu luzea, jaidura berebizikoa glup glup glup.
|
|
|
Biziki estimatzen dizut, lagun. Baina ez dago, zoritxarrez,
|
zer
eginik. Aspaldian joana nauzu adi mugaz haruntz erbeste itzalera.
|
|
|
Eta, eta
|
zer
eginen dugu orain?
|
|
|
Ez dago
|
zer
eginik zurekin, Smart jauna. Gezurra gezurraren gainean.
|
|
|
Eta
|
zer
egingo dugu orain?
|
|
|
Baina ez nion ametitu nire buruari pentsamendu makur hura, zakarkeria matxista atzerakoi hura. Zeren, egia izanik ere,
|
zer
egin zezakeen urkamendia zain zeukan emakume koitaduak. Zer egingo genuke gainerakook une latz azkenaren atalasean?
|