|
2000
|
|
|
\-Adinari dagokionez, lautik hiru 20 eta 40 urte artekoa izan ohi da, batez ere 30 -35 urte artekoa; 14
|
urtetik beherakoen
kasuak ez dira %1era iristen.
|
|
2001
|
|
|
etxebizitza bera da haurrek istripu gehien pairatzen dituzten tokia: 5
|
urtetik beherakoen
ezbeharren %54 etxean bertan agitzen dira.
|
|
2002
|
|
|
1975etik hona gehituz joan dira zaharrenen taldearen (65 urte eta gehiagokoen) pisu absolutua eta pisu erlatiboa; gazteenen taldea, aldiz, murriztu egin da.1995etik 2010era, 20
|
urtetik beherakoen
taldeak ehun mila biztanletik goragalduko ditu, hau da, gutxi gorabehera zaharrenen taldeak irabaziko duen biztanle-kopuru berdina. Horren ondorioz, 2000 urtetik aurrera, gazteak baino zahargehiago egongo dira Euskal Herriko guztizko biztanlerian.
|
|
2003
|
|
|
Hala ere, adituek ohartarazten dute aspirina-kontsumoa ez dela bereizi behar. Izan ere, Osasun Ministerioak kontraindikatu egin zuen duela gutxi “haurrentzako aspirina” erostea 16
|
urtetik beherakoen
sukarrari aurre egiteko (mina baretzeko baino ez da erabili behar). Murrizketa hori, osasun-agintariek “prebentzio-neurri” gisa iragarri zutena, ministerio horrek “Reye-ren sindromearen” aurka egiten ari den gurutzadaren parte gisa iritsi zen, zeren eta, dirudienez, nolabaiteko erlazioa egon baitaiteke gaitz horren eta konposatuaren artean.
|
|
|
Mutazio genetikoak ez ziren boluntarioen odolean ikusi. Baina ikusi zen bi mutazio horietako bat, gutxienez, 60 urtetik gorako gizonezkoetan agertzen zela, 30
|
urtetik beherakoen
hirukoitzarekin. Rivka Glaser ikerketaren autore nagusiak dioenez, 52 urtetik aurrera, gizonek sei aldiz arrisku handiagoa dute Apert-en sindromea duten haurrak izateko.
|
|
|
Horrek, 2002ko inflazioaren desbiderapenagatiko konpentsazioarekin eta 2003ko errebalorizazioarekin batera, %8ko gehikuntza ekarri zuen. Era berean, 65
|
urtetik beherakoen
alarguntasuneko gutxieneko pentsioak% 1,5 igo ziren kotizaziopeko gainerako pentsioen gainetik, eta horrek, prezioen desbideratzeak eta balio-handitzeak eta oinarri arautzailea handitzeak,% 10eko igoera ekarri zuten. 65 urtetik beherako gutxieneko erretiro-pentsioen onuradunei dagokienez,% 1,5 gehiago igo ziren prestazioak, eta, guztira,% 5 igo ziren.
|
|
|
Ohiko erretzaileen indize handienak 21 eta 50 urte bitartekoak dira (%34 eta %37 bitartekoak), eta erretzaile ohien proportzioa 40tik gora hazi da. Bestalde, 20
|
urtetik beherakoen
%69k eta 60 urtetik gorakoen %63k ez dute inoiz erretzen eta ez dute inoiz erretzen. Gizarte-estatusak ez du eragin handirik, baina Barometroak deigarri egiten du inoiz erre ez dutenen proportzio handiena(% 55) status baxuenean dagoela.
|
|
2004
|
|
|
Zehazki, egunean 218 minutu ikusten dituzte, batez beste, eta hori 300 minutuko eskola-orduarekin alderatzen da. Gainera, 14 urtetik beherako 800.000 adingabek telebista ikusten dute gaueko 10en ondoren, eta 6
|
urtetik beherakoen
%10 telebistaren aurrean dago 21:00ak eta gero. CEACCUk deigarri egiten du 10 familiatik 4k ez dutela mugarik jartzen haurrek telebista ikusteko duten denboran, eta% 30 inguruk ez dutela seme-alabekin ikusten dutenari buruz hitz egiten, edo ikusten badute ez diotela kasurik egiten.
|
|
|
Elikagaien segurtasunik ezaren aurrean ahulenak diren pertsonak, pobreak izateaz gain, ezaugarri indigenak dituzte, eta mendilerro eta goi-lautadako landa-eremuetan edo hiri-inguruetan bizi dira. Andeetako mendikateko landa-sektoreak ahulenak dira bost
|
urtetik beherakoen
desnutrizioaren aurrean: “baldintza sozioekonomiko ahulen oinordekoak” eta “gurasoen eta aitona-amonen desnutrizioa, belaunaldi batetik hurrengora”.
|
|
2005
|
|
|
Hamabi
|
urtetik beherakoen
tarifetan deskontuak egiten dituzte konpainiek eta beraientzako zerbitzu bereziak eskaintzen dira (janari bereziak, denbora-pasak, sehaskak, etc., airezko bidaietan) baina ustekabekorik ez izateko eta, adibidez, hegaldi batean eserlekuak elkarren ondokoak izango direla bermatzeko, hobe da dena behar bezain aurretiaz antolatzea.
|
|
|
OMEk eta UNICEFek espero dute 2015erako immunizazioak urtean 4 -5 milioi haurren heriotza prebenitzea, beharrezkoak diren ahalegin eta finantza-laguntzarekin. Gainera, laguntza garrantzitsua izango litzateke Milurtekoko Garapen Helburuetarako, bereziki bost
|
urtetik beherakoen
heriotza-tasa bi herenetan murrizteko.
|
|
|
Azterketak erakutsi zuen, oro har, Txinako herritarren nutrizioa asko hobetu zela azken hamarkadan. Hala ere, landa-eremuetan bi
|
urtetik beherakoen
%15ek A bitamina gehiago behar dute, eta %33k anemia. Kopuru hori %25era jaisten da hirietan.
|
|
2006
|
|
|
Beste hainbatetan, hala nola 100 metro karratutik gorako taberna eta jatetxeetan (bisitatu diren 90etatik 72k daukate erretzaileentzako berariazko gunea), helduentzako diskoteketan (30etik 19), hoteletan (20tik 14) aukeraz baliatu dira, baina ez beharko lukeen bezala: erretzeko gune bereziak dituzten espazio publikoen %43k bakarrik dituzte egun ongi seinaleztatuak (halakotzat seinaleztatuak 16
|
urtetik beherakoen
sarrera debekatua dago ohartarazpenaren bidez) eta, garrantzi handienekoa, establezimendu edo espazio publikoaren gainerakotik behar bezala bereizi eta isolatuak.
|
|
|
Argentinan, 8 eta 24 hilabete bitarteko haurren% 24, 49 eta 55eko anemia-prebalentziak deskribatu dira, eta% 11, 27, 34 eta 40 ugaltzeko adinean dauden emakumeenak eta% 17 eta 23 haurdun dauden emakumeenak. Mexikon, arazoa 5
|
urtetik beherakoen
%27, 2 da, eta ugaltzeko adinean dauden eta haurdun dauden emakumeen %26, 4 eta %20, hurrenez hurren. Arazoa txikiagoa da herrialde industrializatuetan, eta prebalentziak %2tik %11ra doaz arrisku-taldeetan.
|
|
|
Espainiako biztanleen %27k baino gehiagok egin du dietaren bat, eta %60k bakarrik egin du medikuaren aginduz. Horrek esan nahi du% 40k aholkularitza medikorik gabeko dieta egiten duela, eta hori oso ohikoa da 35
|
urtetik beherakoen
eta emakumeen artean, atzo Madrilen aurkeztu zuten Nutrizio Inkesta Nazionalaren emaitzen arabera. Asentzio Marcos Espainiako Nutrizio Elkarteko lehendakariak esan zuenez, dieta egiten dutenen artean ez dago elikadura-heziketarik Espainian.
|
|
|
Errentamenduak askoz handiagoak dira Europako gainerako lurraldeekin alderatuta. Gazteriaren Institutuaren arabera (Injuve), 35
|
urtetik beherakoen
%7k baino ezin du formula horren alde egin. Eta Aurrezki Kutxen Fundazioak (Funcas) jakinarazi du etxe baten alokairua erosketa baino %3, 6 garestiagoa dela.
|
|
|
Duela gutxi egindako azterlan baten arabera, 11
|
urtetik beherakoen
%64k tutorerik gabeko sarean nabigatzen du
|
|
|
Konpainia horrek aholku batzuk ematen dizkie gurasoei eta hezitzaileei adingabeak eduki desegokietara sar ez daitezen eta sarean seguru nabiga dezaten. Izan ere, 11
|
urtetik beherakoen
%64k ez du tutoretzarik, eta %12k baino ez du eduki-iragazki batekin nabigatzen, Nafarroako Unibertsitateko irakasleek Espainiako hainbat hiritako 4.000 ikasleren artean egindako azterlan baten arabera. Gainera, “Babestu gelak” GKEaren datuen arabera, erregulartasunez nabigatzen duten haurren %44k sexu-jazarpena sentitu du inoiz sarean.
|
|
2007
|
|
|
Amatasuna, emakume langilearen haurdunaldi bitarteko arriskua eta sei
|
urtetik beherakoen
adopzioa edo familia-harrera, dela adopzio aurrekoa dela iraunkorra.
|
|
|
Hamabi milioi peruar, biztanleriaren erdia baino gehiago, pobreak dira eta sei milioi inguru pobrezia gorrian bizi dira. Izan ere, 18
|
urtetik beherakoen
%63 pobrea da, errolda nazionalen arabera. Laurogeiko hamarkadaren bigarren erdian sortu zen krisi ekonomikoak lagundu zuen pobrezia hori areagotzen.
|
|
|
Tratamendua herrialde garatuetako osasun-gastuaren %5 eta %10 bitartekoa dela kalkulatzen da. Hobetu beharra dauka Joan den irailean Espainian aurkeztutako txosten batean, eta «Aho-hortzetako osasunaren hilabetea» dela eta, agerian geratu da 12
|
urtetik beherakoen
%30ek ez dituela hortzak garbitzen, eta erdiak bakarrik, egunean behin garbitzen dituela. 6 urtetik beherakoen %38, 5 bakarrik garbitzen da egunean bitan.
|
|
|
Hobetu beharra dauka Joan den irailean Espainian aurkeztutako txosten batean, eta «Aho-hortzetako osasunaren hilabetea» dela eta, agerian geratu da 12 urtetik beherakoen %30ek ez dituela hortzak garbitzen, eta erdiak bakarrik, egunean behin garbitzen dituela. 6
|
urtetik beherakoen
%38, 5 bakarrik garbitzen da egunean bitan. Haurrek ez dute espezialistarengana joaten adituek gomendatzen duten adina, emandako datuen arabera, %30 ez baita inoiz dentistarengana joan.
|
|
|
Vaquerizok adierazi zuen munduan muturreko pobrezia eta gosea errotik kentzeko helburua ez dela lortuko 2015erako, aurreikusita zegoen bezala, baizik eta 2150erako, NBEko Nekazaritza eta Elikadurarako Erakundeak (FAO) onartu duenez. Bost
|
urtetik beherakoen
heriotza-tasa ez da bi herenetan murriztuko 2015erako, 2045erako baizik. Halaber, esan zuen urtero 500.000 emakume baino gehiago hiltzen direla erditzean, eta, ildo horretatik, zehaztu zuen ez dela lortuko 2015erako amen heriotza-tasa hiru laurden murriztea.
|
|
|
27.000 haur horietatik 13.400 bat bost eta zortzi urte bitartekoak ziren, eta gainerakoak bederatzi eta 13 urte bitartekoak. Joan den urrira arte indarrean zegoen Indiako legediak mugatu egiten zuen 14
|
urtetik beherakoen
lana “arriskutsutzat” jotzen ziren lanbideetan, hala nola meatzaritzan edo eraikuntzan. Gainerako enpleguetan, adin guztietako haurrek lan egin zezaketen, baina egunean lau eta sei ordu artean bakarrik, lanaren arabera, eta enplegatzaileek egunean gutxienez bi hezkuntza-ordu eman behar zizkieten, ia inoiz gertatzen ez zena.
|
|
|
Adin txikikoei dagokienez, baremoak adin bereko haur osasuntsu baten ohiko autonomiaren eta adin txikikoaren autonomia-maila alderatuko ditu, hala nola motrizitatea eta ingurunera egokitzea, mugitzeko laguntza edo bizi-funtzioetarako euskarriak. Hiru
|
urtetik beherakoen
mendekotasuna ere hiru gradukoa izango da, eta 6, 12, 18, 24 eta 30 hilabeteren buruan aldizkako azterketak egingo dira. 36 hilabeteren buruan araubide orokorrean sartuko dira.
|
|
|
Madril, Euskal Autonomia Erkidegoa, Nafarroa, Katalunia eta Galiziako ospitaleetan 2001 eta 2006 urteen artean jokatutako txerto pneumokokokokoaren eraginari buruz egindako lehen azterketak erakusten duenez, bost
|
urtetik beherakoen
meningitis-kasuak% 50 murriztu dira, 2001ean Espainian txerto pneumokokokokoaren eskuragarritasunaren ondorioz. Eta horrek esan nahi du txertoa hartu duten haurren kopurua oraindik ez dela ehuneko horretara iristen.
|
|
|
Elkartasunerako XIII. Aste honetan lortutako funtsek San Juan de Luriganchoko (Peru) 500 haurren elikadura hobetzeko laguntza emango dute. Garapen-eremu horretan, bost
|
urtetik beherakoen
%8k ez du adinerako behar adina pisurik, eta haurren artean desnutrizioa da gaixotasun arruntena. “Ekintza hau Hasierako Hezkuntzako 36 ikastetxeekin eta gurekin lan egiten duten Estimulazio Goiztiarreko 20 ikastetxerekin lotuko da”, azaldu du Ekintzaz Lagundu sailak.
|
|
|
24.000 haur baino gehiago hil ziren 2004an goseak ikertutako herrialdeetan, eta horien erdiak Guatemalan erregistratu ziren. Eskualdean pisu gutxiko 880.000 haur daude, 5
|
urtetik beherakoen
%14 Gainera, kopuru horiek “kontserbadoreak” dira, bai gosearen ondorio ekonomikoei dagokienez, bai arazo horrek etorkizunean izango duen kostuari dagokionez, autoreen arabera, gosearen aurka borrokatzea “negozio ona da guztiontzat”. Desnutrizioaren arrazoiak ingurumen-egoeran bilatu behar dira, soziokultural-ekonomikoak (pobreziarekin eta ekitaterik ezarekin lotuta) eta politiko-instituzionalak dira, aipatutako iturrien arabera.
|
|
|
Irlandako auzitegi-serie batean, bat-bateko heriotza gehien eragin zituen kirola golfa izan zen (%31) eta gaelo-futbola (%21, 5); Italiako azterlan batean (49 kasu erregistratu ziren), berriz, futbolak (22 kasu) eragin zuen sarrien (%44, 8), eta, ondoren, saskibaloia (%10, 2), igeriketa (%4 kasu) eta txirrindularitza (%3). Espainiako seriean, kasu askori lotuta egon zen futbola (guztizkoaren %21, 3 eta 35
|
urtetik beherakoen
%33, 3), baina bat-bateko heriotzarekin lotutako kirolik garrantzitsuena txirrindularitza izan zen, hildakoen %34, 4ren erantzulea. Kirolak sailkatzea proposatu da, izan dezaketen arrisku kardiobaskularrerako eta bat-bateko heriotzarako, osagai estatiko eta dinamikoen arabera.
|
|
2008
|
|
|
Bestalde, Espainiako Kultura Ministerioak Museoen Urte Iberoamerikarraren esparruan hartutako neurrien artean, nabarmentzekoa da herrialde iberoamerikarretako biztanle guztiek Espainiako estatuko 22 museotan izango dutela onura gaur egun Europar Batasuneko herrialdeetako herritarrentzat ezarrita dauden prezio beheratuen edo doakoen truke. Hau da, iberoamerikarrek, aurten,% 50erainoko deskontuak izango dituzte Espainiako estatuko museoetan, ikasleen kasuan, edo familia ugariko kideen kasuan, edo 18
|
urtetik beherakoen
, 65 urtetik gorakoen edo langabeen kasuan, doan, besteak beste. Orain arte, tarifa horiek Europako Batasunean bizi direnek bakarrik jaso ditzakete.
|
|
|
Saharaz hegoaldeko Afrika Lurraldeka, Saharaz hegoaldeko Afrikan aplikatzen dira gehien estrategia horiek bizitzak salbatzeko. 2006an, bost
|
urtetik beherakoen
heriotzen ia erdia inguru horretan gertatu zen, non munduko haurren laurdena bizi baita. 2006an, mundu osoko haurren %22 jaio ziren Saharaz hegoaldeko Afrikan, eta bost urtetik beherakoen %49 hil zen.
|
|
|
2006an, bost urtetik beherakoen heriotzen ia erdia inguru horretan gertatu zen, non munduko haurren laurdena bizi baita. 2006an, mundu osoko haurren %22 jaio ziren Saharaz hegoaldeko Afrikan, eta bost
|
urtetik beherakoen
%49 hil zen. 2006an Saharaz hegoaldeko Afrikan jaiotako haur batek sei urteren buruan hiltzeko aukera du.
|
|
|
Ama gehienek ez dute antirretrobiralik hartzen haurdunaldian, estigmaren beldur direlako eta eskura duten informazio gutxi dutelako. Beste herrialde batzuetan, hala nola Indian, 2000 urtean jaioberrien heriotza-bizitzako lehen 28 egunak-herrialdeko haurren heriotza-tasaren bi heren zen, eta 5
|
urtetik beherakoen
heriotza-tasaren %45 inguru. Orduan egokitu zen haurren gaixotasunetarako zuzendaritza integratuaren estrategia (IMCI), neonatalen zainketan oinarritzen dena.
|
|
|
Gainera, herritar gehienek(% 95) badaki ingurumen-keak ez-erretzaileen osasuna kalte dezakeela. Inkestaren arabera, 25
|
urtetik beherakoen
%67k ordubete baino gehiago igarotzen du asteburuan tabakoaren inguruko kearen eraginpean. Horietatik %35, 7k uste du kafetegietan egoten dela denbora gehien zigarroen hezetzeko.
|
|
|
Saharaz hegoaldeko Afrikan, bost
|
urtetik beherakoen
heriotza-tasa %14 jaitsi zen 1990 eta 2006 artean, baina, oraindik ere, haurrek bizirik irauteko aukera gutxien duten lekua da eskualdea, oraindik seitik bat hiltzen baita bosgarren urtebetetzea egin gabe. Datu suntsitzaile hori “Haurren egoera Afrikan 2008” txostenean ageri da.
|
|
|
Kopuru horrekin, 2015erako, erdira murriztuko litzateke gosea pasatzen duten pertsonen kopurua, “nekazaritza-eta landa-garapenaren eta elikagaiak eskuratzearen bidez”. Bestalde, Haur bati laguntzeko proposamena Nikaraguan finkatu da; FAOren arabera, bost
|
urtetik beherakoen
%12 pisu egokiaren azpitik dago, %25ek atzerapena dute hazkundean, eta hirutik batek anemia du, burdina falta eta A bitaminaren gabezia direla eta. Gainera, 2002az geroztik, GKEak Nutrizioa berreskuratzeko Unitateen programa bat garatu du herrialde hartan, 3.000 umeri laguntzeko.
|
|
|
Espainia munduko bigarren postuan dago haurren garapen-indizean, Japoniak bakarrik gainditu baitu, Save the Children-ek argitaratutako txosten baten arabera. Txosten horretan, bost
|
urtetik beherakoen
heriotza-tasa, pisu ertain edo larri txikia duten bost urtetik beherakoen ehunekoa eta eskolan matrikulatuta ez dauden lehen hezkuntzako haurren ehunekoa aztertu dira. Indize horrek, lehen hamar postuetan, herrialde garatuak hartzen ditu, nahiz eta eskualde desberdinetakoak izan, Asia, Europa eta Ipar Amerika ordezkatzen baititu.
|
|
|
Espainia munduko bigarren postuan dago haurren garapen-indizean, Japoniak bakarrik gainditu baitu, Save the Children-ek argitaratutako txosten baten arabera. Txosten horretan, bost urtetik beherakoen heriotza-tasa, pisu ertain edo larri txikia duten bost
|
urtetik beherakoen
ehunekoa eta eskolan matrikulatuta ez dauden lehen hezkuntzako haurren ehunekoa aztertu dira. Indize horrek, lehen hamar postuetan, herrialde garatuak hartzen ditu, nahiz eta eskualde desberdinetakoak izan, Asia, Europa eta Ipar Amerika ordezkatzen baititu.
|
|
|
Bizkaiko Birak ere ez ditu Mungiako jaiak galdu nahi izan. 23
|
urtetik beherakoen
lasterketak herrian izango ditu irteera eta helmuga.
|
|
2009
|
|
|
Legea defendatzerakoan, Bibiana Aido Berdintasun ministroak esan du oreka puntu bat bilatzen saiatuko direla 16
|
urtetik beherakoen
abortatzeko aukeraren inguruan, gurasoek jakitearen inguruan zehazki.
|
|
|
Dekretu horrek hiru bide izanen ditu. Lehenengoak 20
|
urtetik beherakoen
esperientzia onartzen du; bigarrenak, kreditutan, irakaskuntza ez-ofizialak konpentsatzen ditu, eta hirugarrenak, arestian aipatu denak, etxeko esperientzia baliozkotzen du. Cabrerak uste du neurri horrek arrakasta izango duela mendekotasunaren arloan.
|
|
|
Eskolaurreko prestakuntza Europar Batasuneko herrialde guztietan eskaintzen da, nahiz eta hasierako adinen, parte-hartze tasen eta hezkuntza sistemen arteko aldeak nabarmenak diren. Hiru eta sei urte bitarteko ia haur guztiek hartzen dute parte Espainian hezkuntza-sisteman, eta hiru
|
urtetik beherakoen
proportzioa, 2007ko datuen arabera, %18koa da, nahiz eta hazten ari den. Hiru urtetik beherakoentzako hezkuntzak goranzko joera du Europako gainerako herrialdeetan 2000 urteaz geroztik, batez ere Luxenburgon, Erresuma Batuan, Danimarkan eta Alemanian, eta batez beste %74ra iristen da.
|
|
|
Haurren desnutrizioak, txikienen osasunari kalte larria eragiteaz gain, haien garapena inhibitzeaz eta bost
|
urtetik beherakoen
heriotza-arriskua areagotzeaz gain, eragin ekonomiko handia du egoera hori pairatzen duten herrialdeentzat; esaterako, Bolivia, Elikagaien Mundu Programak (IEP), Latinoamerikarako Batzorde Ekonomikoak eta Karibeko Osasun Ministerioak (CEPAL) egindako txosten bat. “El coste del hambrea en Bolivia:
|
|
|
Altuera jakin batetik istripuz erortzea da bost
|
urtetik beherakoen
heriotza-arrazoi nagusietako bat.
|
|
|
Aldaketa hori, berez, Erkidegoko Gobernuak proposatutako segurtasun-estandarren eguneratzea da, eta Europar Batasuneko Produktuen Segurtasunerako Batzorde Orokorrak (EB) babestu du. Bruselak emandako datuen arabera, altuera jakin batetik istripuz erortzea da bost
|
urtetik beherakoen
heriotza eta garuneko eta hezur-lesioen eragile nagusietako bat. Hori dela eta, arau berrietako bat da balkoietako leiho eta ateek irekiera partziala ahalbidetzen duten gailuak izatea, angelu jakin bateraino soilik, eta lau urtetik beherako haur batek desblokeatu ezin duen itxitura izatea.
|
|
|
Bost
|
urtetik beherakoen
gastroenteritis akutuaren ondoriozko larrialdietan izandako sarrerak eta kontsultak %85 eta %100 bitartean murriztu dira, rotabirusaren aurkako ahozko txertoak erakutsitako eraginkortasunari esker. Jakinarazpen batean, Gaixotasun Enterikoetako Txertoei buruzko Nazioarteko V. Konferentziaren antolakuntza-batzordeak jakinarazi zuen, egun horietan Benalmadenan (Malaga) egiten baita.
|
|
|
Normalean, diru-sarrera horietako gehienak errotabirusaren erantzukizunekoak izaten dira, nahiz eta beste eragile batzuek ere parte hartzen duten, txertorik gabe”, esan zuen Álvarezek. Kalkulatzen da herrialde garatuetan bost
|
urtetik beherakoen
ospitalizazio-arrazoien %10 gastroenteritisaren prozesuek eragiten dutela, eta horietatik ia %8 kausa biral batek. “Gaur egun, prozesu horien ia erdia errotabirusak eragindako infekzioagatik gertatzen da, batez ere neguan”, esan zuen Álvarezek, eta gogorarazi zuen haur batek zazpi eta 30 aldiz beherako akutua duela bizitzako lehen urteetan.
|
|
|
Hala ere, aste honetan gripearen intzidentzia-tasaren igoera askoz txikiagoa izan da (%4) azken bi asteetan izandakoa baino (%44 eta %23). Adin-talde horren ondoren, gripearen intzidentzia-tasa handienak 5
|
urtetik beherakoen
taldean erregistratzen dira, eta atzetik 15 -44 urtekoen taldean, Centinela Medikuen Sareko datuen arabera. Bestalde, Osasun eta Gizarte Politika Ministerioak Osasun Sistema Nazionaleko Lurralde arteko Kontseiluaren (CISNS) bilera egiteko deia egin du bihar, urriak 22, A gripearen aurka txertatuko diren arrisku-taldeak behin betiko finkatzeko.
|
|
|
Gazteen artean ere Espainiak ditu langabeziaren daturik txarrenak: 25
|
urtetik beherakoen
tasa %29, 5ekoa zen iaz, eta %19, 3koa, berriz, 2007ko abenduan. Nabarmen hazi da urtebetean adin tarte horretakoen langabezia Europan; Estonian, esaterako, %7, 5etik %21, 9ra.
|
|
2010
|
|
|
Euskara asko gustatzen zaidan hizkuntza bat da, baina azken urte hauetan asko galdu dudala nabaritu dut, bakarrik eskolan erabiltzen dudalako, eta hori aldatzea gustatuko litzaidake. euskararen egoera higatuago dagoen eskualde horietan euskaldunen dentsitatea %50etik behera dago (ultzaman [alkotz eta iraizotz] %50 inguru euskaldun eta altsasun %20 -25). aurreko herrietako hiztunen bizipenekin antzekotasun handiak badira ere, ultzama eta altsasuko gazte horien adierazpenetan hasten dira sumatzen eremu erdalduneko gazteek maiz azalduko dituztenak: ...n artean, adibidez). eremu euskaldunean aspaldian erdaldundutako herriak ere badira oraindik beren inguruan eragin erdalduntzailea dutenak (elizondo adibidez). oro har, azken 20 urteotan euskararen egoerak hobera egin du, belaunaldi gazteak aurrekoa hobetu du eta horretan familia ez ezik, ingurunea ere (eskola bereziki) funtsezko eragingarriak izan dira. gure gazteak bezalaxe, ipar-mendebaldeko 25
|
urtetik beherakoen
gehien-gehienak euskaldunak ditugu (leitzaran-urumealdean, Malerrekan eta bortzirietan batik bat, ia %100) eta euskaraz egin dituzte ikasketa maila akademiko oinarrizkoak. 1 atalean aipatu bezala, kale neurketek eta inkesta soziolinguistikoek Mendialdeko gazte horien euskararen erabilera positiboki nabarmendu dute, gazte anitzek adinkideekiko harremanak euskaraz eratu baitituzte. euskal gazteen hizkuntza erabilerari eragiten dioten faktoreen gaineko ikerketa batek (Soziolinguistika klusterra et al. 2009) iradoki duenez, faktore horien arteko elkarreragina konplexua bada ere (maila indibidualean, mikrosozialean eta makrosozialean), agerikoa da haurtzaroko hizkuntza bizipenek eta ohiturek, elebidunen hizkuntza gaitasun erlatiboak eta hizkuntzaren pertzepzioek, bertzeak bertze, duten garrantzia.
|
|
|
Heriotzei, gainera, 7.000 sute gehituko zaizkie urtean arrazoi elektrikoengatik eta ia 5.000 istripu deskarga elektrikoengatik. PRIEren datuen arabera, kopuru horiek dira Espainian ospitaleratzeko zazpigarren arrazoia, batez ere 4
|
urtetik beherakoen
eta 65 urtetik gorakoen artean. Horregatik, azpimarratu du beharrezkoa dela instalazio elektrikoen baldintza egokiak bermatzen dituen eta aldizka berrikusi behar den araudia onartzea.
|
|
|
Era berean, gazteen langabezia %21eraino igo zen, duela urtebete baino %16, 6 gehiago. Horri dagokionez, Espainian, 25
|
urtetik beherakoen
langabezia %43, 8koa izan zen azaroan, EBko tasarik altuena eta Europako batez bestekoaren bikoitza (%21, 4), eta atzetik Letonia, %36, 3ko tasa erregistratu baitzuen. Gizonezkoen langabezia-tasa %19, 5era igo zen, euroguneko handiena, eta emakumezkoen langabezia-tasa %19, 2koa izan zen, 27ko Europako handiena.
|
|
|
Praktika pedagogiko hau sei
|
urtetik beherakoen
garapen kognitiboa sustatzeko erabiltzen da.
|
|
|
CONSUMER EROSKI “Datu zehatzak gordetzeko gaitasuna alderantziz proportzionala da adinarekiko”. Premisa hori oinarri hartuta, duela 30 urte baino gehiago metodo pedagogiko berri bat asmatu zuen Glenn Domanek, garuneko lesioak dituzten haurren estimulazioan aditua den estatubatuar psikoterapeutak, sei
|
urtetik beherakoen
gaitasun hori estimulatzeko: adimen-bitak.
|
|
|
Herrialde horretako helburuak hauek dira: kaltetuenak diren familien berehalako beharrak asetzea, eskulan intentsiboko programak garatzea-pertsona horiei lan komunitarioak egiteko eskatuko zaie, lurzoruaren truke–, haziak eta ongarriak banatzea, bost
|
urtetik beherakoen
nutrizio-jarraipena egitea eta laguntza-funtsak koordinatzea. Txadeko egoerak ere eragin handia izan du txikitan:
|
|
|
Txadeko egoerak ere eragin handia izan du txikitan: desnutrizio akutuak bost
|
urtetik beherakoen
%26, 9ri eragiten dio, Sahelgo Bahr el Gazhal eskualdean bakarrik. “Ehuneko horrek nabarmen gainditzen du OMEk% 15ean definitutako alerta-atalasea”, zehaztu du ACHek.
|
|
|
Kostu indibidual eta sozialek entitate patologiko gisa kontuan hartzera behartzen dute, eta horregatik funtsezkoa da diagnostiko zuzena eta tratamendu eraginkorra. Nafarroan berriki egindako azterketa baten arabera, zefaleak 7
|
urtetik beherakoen
%40ri eta 15 urtetik beherakoen %75i eragiten die. Prebalentziari buruzko beste lan batzuen arabera, 5 eta 15 urte bitarteko haurren %12k migraina dute, eta %1ek, berriz, tentsioagatiko buruko mina.
|
|
|
Kostu indibidual eta sozialek entitate patologiko gisa kontuan hartzera behartzen dute, eta horregatik funtsezkoa da diagnostiko zuzena eta tratamendu eraginkorra. Nafarroan berriki egindako azterketa baten arabera, zefaleak 7 urtetik beherakoen %40ri eta 15
|
urtetik beherakoen
%75i eragiten die. Prebalentziari buruzko beste lan batzuen arabera, 5 eta 15 urte bitarteko haurren %12k migraina dute, eta %1ek, berriz, tentsioagatiko buruko mina.
|
|
|
Gainera, heriotzei urteko 7.000 sute inguru gehitu behar zaizkie arrazoi elektrikoengatik, eta ia 5.000 istripu deskarga elektrikoengatik. Datu horiek direla eta, gorabehera elektrikoak dira Espainiako zazpigarren ospitalizazio-kausa, batez ere 4
|
urtetik beherakoen
eta 65 urtetik gorakoen artean. Azken istripua, PRIE nabarmendu zen, joan den maiatzaren 24an gertatu zen, Bizkaiko Sestaoko etxebizitza-eraikin batean.
|
|
|
Haurren heriotza-tasa oso handia da herrialde askotan, nahiz eta munduko herrialde pobreenetako batzuetan aurrerapen “harrigarria” izan, “espero zen guztiaren aurka”. Bangladesh, Bolivia, Eritrea, Herri Errepublika Demokratikoa, Lao, Malaui, Mongolia eta Nepalen egindako aurrerapenak nabarmendu behar dira; izan ere, 5
|
urtetik beherakoen
heriotza-tasa urtean% 4,5 edo gehiago murriztu dute. Baina haurren heriotza-tasa handia duten 67 herrialdeetatik 10 bakarrik daude “MGHren helburua betetzeko bidean, haurren biziraupenari dagokionez”.
|
|
|
Olioa, esnea eta ogia dira 17
|
urtetik beherakoen
hiru energia-iturri nagusiak. Etapa honetan, elikadura egokia funtsezkoa da, organismoak berak elikatu behar duelako.
|
|
|
Zerbitzu honetan artatutako haurren %58k elikagaiei alergia die; ohikoenak arrautzari (kasuen %95) eta esneari (kasuen %77) eta, ondoren, frutei alergia diete. Elikagaiek alergiarik ohikoena eragiten dute haurrengan, 3
|
urtetik beherakoen
%8ri eragiten diona. Esnea eta arrautza dira alergia gehien sortzen duten elikagaiak.
|
|
|
4 urte bitartean, esfinterren kontrol osoa lortzen da. Hala ere, 5
|
urtetik beherakoen
%15etik %20ra ohea gauez mugitzen du, Espainiako Pediatria Elkarteak (AEP) berriki emandako datuen arabera. Nahiz eta enuresi izeneko nahaste hori maiz gertatzen den, maiz, gutxiegi erabiltzen da.
|
|
|
Horrekin guztiarekin, hauek izango dira aurtengo sariak: lehenengoa, 500 euro; bigarrena, 250 euro; herriko gutun onenari, 150 euro; 26
|
urtetik beherakoen
onenari, 100 euro; eta 50 urtetik gorakoen onenari, 100 euro. Epaimahaiari dagokionez, literatura eta kultura arloko pertsona ezagunek osatuko dute, ohi bezala, eta horiek aukeratuko dituzte sari guztiak gazteendako saria izan ezik.
|
|
|
Koalizio horretako kideak dira, besteak beste, Amnesty International, Human Rights Watch eta Defence for Children International. Euren eskakizun nagusiak dira 18
|
urtetik beherakoen
errekrutatzea amaitzea eta haur soldaduen gizarteratzea bermatzea. Era berean, koalizioak ume soldaduen erabilera debekatzeko legedia sustatzen du.
|
|
2011
|
|
|
Ikaskideek eginiko jazarpena eskolako hormak gainditu eta Internetera jauzi egiten ari dela ikusita, sare sozialetan gertatzen diren bullying kasuei aurre egiteko beste tresna bat eskainiko du gaurtik aurrera Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak. Jazarpen mota horri buruzko informazioa, jazarpenaren probak lortzeko moduak eta jokabide egokien berri ematen dute gida horretan, besteak beste.Europan sare sozialen edota sakelako telefonoaren bidez jazarpena jasaten duten 16
|
urtetik beherakoen
kopurua %5 dela gogorarazi du Isabel Zelaa Hezkuntza sailburuak, eta teknologia berriak garatu ahala jazarpen motak aldatzen ari direla. «Gure adingabeen %70 gizarte sareetara ohituta daude; horien erabilera positiboa da, baina ez du esan nahi arriskurik ez dagoenik».Sare sozialen eta eskuko telefonoaren bidez jasotako jazarpenari aurre egiteko izan beharreko jokabidea zehazten du gidak.
|
|
|
3.Nazioko indar armatuetan 18
|
urtetik beherakoen
borondatezko erreklutamendua onartzen duten estatu alderdiek, babes neurriak ezarri beharko dituzte, gutxienez ondorengoak bermatzeko:
|
|
|
GKEak dio egoitzatik bertatik hurbil putzu bat edo iturri bat izateak “eskolara joateko indizeak hobetzen dituela eta bigarren MGHa erabat betetzen laguntzen duela”, lehen hezkuntza unibertsalak nahi duena. Manos Unidas erakundeak aldarrikatzen du ura izateko eskubidea “funtsezko giza eskubide ukaezina” dela, gaixotasunak prebenitzeko duen garrantzia azpimarratzen du eta “bost
|
urtetik beherakoen
heriotza gehienak saihesteko” funtsezko zeregina azpimarratzen du. Gaur egun, erakunde horrek “Su mañana es hoy” kanpaina garatzen du, eta Mubende eta Kibogako zortzi landa-herrixketan ur garbia lortzeko proiektua gauzatzen du, Mytianan, Ugandako eskualde pobreenetako batean.
|
|
|
Emakume-kopurua gizonena baino bi aldiz handiagoa da 35
|
urtetik beherakoen
taldean
|
|
|
Eta gainerako kolektiboetan gizonezko gehienak izaten jarraitzen duten arren, aldea murriztu egin zen berriro 2010ean. Aztertutako talde guztietan, emakumeen presentzia gizonena baino bi aldiz handiagoa da 35
|
urtetik beherakoen
taldean. EINek aztertutako osasun-arloko profesional-talde guztiek handitu egin zuten biztanleko elkargokide-tasa, “batez ere, 2010ean biztanleria baino gehiago hazi zelako”, adierazi zuen estatistika-erakundeak.
|
|
|
Arazo nagusietako bat da adin horietako bizimoduak ez duela ondorio zuzenik organismoan; aitzitik, ohitura osasungaitzak hartu izanaren emaitzak hurrengo urteetan garatzen dira. Mundu osoko osasun publikoko programek, oro har, 5
|
urtetik beherakoen
osasuna dute ardatz. Adin-talde hori da zaurgarriena, eta munduko heriotza-tasarik altuena da.
|
|
|
Nazio gaztea da, eta biztanleen %72k 30 urte baino gutxiago ditu. Hala ere, 15
|
urtetik beherakoen
%27k bakarrik izan du ikasteko aukera. Helduei dagokienez, landa-eremuetan bizi direnen %22k eta hiriguneetan bizi diren helduen %53k egin dituzte ikasketak.
|
|
|
Adinaren arabera, 25 eta 44 urte bitarteko helduak dira kaltetuenak, batez ere gizonak. Bost
|
urtetik beherakoen
portzentajea igo da gehien. Gainera, bildutako datuen arabera, mota horretako elikadura-gaixotasunek urtarokotasun argia dute; izan ere, kasuak izugarri ugaritzen dira udako hilabeteetan, Gaixotasunak Prebenitzeko eta Kontrolatzeko Europako Zentroak 2007-2008 aldian bildutako datuen arabera.
|
|
|
Espainian, nerbio-sistema zentraleko tumore primarioak helduen minbizi-kasuen %2 dira, eta 15
|
urtetik beherakoen
%15 Prebalentzia txikia izan arren, laneko adinean eragina izan ohi dute, eta pazientearen bizitza asko asaldatzen dute. Garuneko tumorearen diagnostiko baten aurrean, tratamenduan, errehabilitazioan eta lanera itzultzean egin beharreko galdera asko geratzen dira tintontzian.
|
|
|
7tik 13 urtera arteko 20 bat neska-mutikok pintore lanak egin zituzten zapatuan. Txoriak, katuak, elefanteak... animalien gaia aukeratu zuten 2
|
urtetik beherakoen
gelarako; eta piraten mundua, 2 -4 adin tartekoentzako: itsasoa, txalupak...
|
|
2012
|
|
|
Aurten, enpresek ehunka mila euroko inbertsioak egin dituzte paperezko informazioa kudeatzeko, biltegiratzeko eta gordetzeko zerbitzuak kanporatzeko edo metro karratu ugariko geletan zeuden espediente historikoak digitalizatzeko proiektuetan. Ez da ahaztu behar legezko betebehar guztiak areagotu egin direla eta gehiago areagotuko direla 14
|
urtetik beherakoen
datuen kudeaketan; izan ere, konpainiek gurasoen edo tutoreen baimena lortu behar dute datu horiek kudeatzeko. Enpresek, gainera, erregelamendu berriak joan den igandetik bete beharrekotzat jotzen dituen segurtasun-neurri berriak gauzatu behar dituzte.
|
|
|
Sanzo-k (2004) EAEri buruz eskaintzen dituen datuek ez dute zalantza handirik uzten: pertsona bakarreko etxebizitza batean biziko balira, biztanle potentzialki independenteen artean soilik% 32,9k izango luke gaitasuna ongizate-mailara iristeko, eta% 62,2k pobrezia gainditzeko (egoera okerragoa da 35
|
urtetik beherakoen
eta 65 urtetik gorakoen artean eta, halaber, ikasketa-maila txikiagoa dutenen artean), baina, aldi berean, EAEko bizikidetza-unitateen% 72,2k ongizate-mailara iristea lortzen du, eta% 95,7k, berriz, pobrezia gainditzea.
|
|
|
Identitaterako eta erregistro unibertsalerako eskubidea ez betetzeagatik kaltetuenak eskualdeko sektore pobre eta marjinatuenetako adingabeak dira, hala nola indigenak, afrikarrak, migratzaileak eta landa-eremuetako, urruneko edo mugako eremuetako familiak. CEPALek eta UNICEFek egindako azterketaren arabera, Latinoamerikan eta Karibean jaiotakotzat erregistratutako bost
|
urtetik beherakoen
ehunekoa %82tik %90era igo zen 2006an, eta, horrenbestez, 2015erako estaldura osoko helburura hurbiltzen da eskualdea. Hala ere, “eskualdeetako batez bestekoa handitzeak desberdintasun handiak ditu estatuen, probintzien, udalerrien eta talde sozioekonomikoen artean, herrialdeen artean”, zehaztu du.
|
|
|
Datu hori bereziki garrantzitsua da gizonentzat (kasuen %90), baina aurreikusten da hurrengo urteetan generoen artean berdintzeko joera izango duela, emakumeen artean tabakismoa areagotzearen ondorioz. Miokardioko infartua duten 46
|
urtetik beherakoen
%75 erretzaileak dira Adin hauetan infartuaren ondoren bizirik irauteko aukera handiagoa dagoen arren, berreritzeak izaten dira edo gaixotasun koronario kronikoren bat eragiten dute. Horren ondorioz, paziente horiei bigarren mailako prebentzio zorrotza egin beharko zaie, ondoriozko osasun gastuarekin.
|
|
|
Belaunaldi galdu horretan, gainera, krudeltasun bereziz bizi da langabezia: 30
|
urtetik beherakoen
erdiak langabezian daude. Hilabete-amaierara iristeko moduko soldata duen lanpostu egonkor bat aurkitzea oso zaila den arren, etorkizun oneko karrera, ikasketa eta lanbide batzuk daude.
|
|
|
Gazteen langabezia-tasa handiak, 25
|
urtetik beherakoen
erdiei eragiten dienak, erne jarri ditu prestakuntza amaitzen duten ikasleak, eta, unibertsitatetik irtetean, lan bat aurkitzeko aukera gutxi ikusten dituzte. Ikasketak karrera berrietan jarraitzea edo master batean matrikulatzea gero eta gehiago baloratzen diren bi aukera dira.
|
|
|
Txakurrek eta katuek haurraren belarriko infekzioak prebenitzen dituzte Otitisa edo belarriko infekzioa ohiko arazoa da haurrarentzat. Hiru
|
urtetik beherakoen
erdiek behintzat jasan dute noizbait, ABE gidaren arabera. Infekzioak Pediatrian’, Ospitaleko Pediatria Sailak idatzia urriaren 12an.
|
|
|
Txosten horren arabera, 2008tik 2010era ia 205.000 haur gehiago daude pobrezia-arriskuan. Gainera, 18
|
urtetik beherakoen
pobrezia kronikoa ia sei puntu hazi da 2007tik 2010era, eta pobretzat jotako haurrak gehiago dira eta egoera egonkorragoan bizi dira, beren familiek diru-sarrerak murriztu baitituzte. Gurasoen langabezia-egoera eta zergak gehitzea dira egoera horren jatorria.
|
|
2013
|
|
|
Gaiagatik, adibidez: erakusten baitzen nola Oion, herri erabat erdalduna orain 30 urte, pittaka-pittaka joan den euskaldunduz, egun 25
|
urtetik beherakoen
erdiak euskara ezagutzeraino. Eta hor jasotzen ziren hori posible egin dutenen testigantzak:
|
|
|
bihotzekoak, iktusa edo tronbosia. Izan ere, diagnostikatu gabeko 50
|
urtetik beherakoen
infartu gehienen ondoren dago. Kolesterol-maila oso handia eta triglizerido-kopuru normala duen ororen susmoa hartu behar da.
|
|
|
Familiako bizitzan eta gizartean bete-betean parte hartzeko aukera gutxiago, jolas-jarduerei buruzko baliabide eta eskaintza publikorik ez dagoelako. 18
|
urtetik beherakoen
%27 pobrezia edo gizarte-bazterkeriako arriskuan dago, hau da, 27 milioi gazte inguru: pobrezia-arriskua %20, 5 da, material gogorreko %9, 6, eta etxeetan bizi da («enplegu-intentsitatea oso txikia edo nulua den»), 2008an baino hiru milioi gehiago.
|
|
|
Babes hori haurrak bederatzi hilabete bete arte zabaltzen da. 6
|
urtetik beherakoen
adopzioen kasuan ere babes daiteke. Eskubide horiek hausten dituen enpresaren edozein ekintza erabat deuseza izango da.
|
|
|
5.965.400 Eta haientzat, ostiralean, Ministro Kontseiluak ekintzaileei laguntzeko eta enpleguaren sorrera eta hazkundea suspertzeko neurriei buruzko Errege Lege Dekretua onartu zuen. Horien artean, berebiziko garrantzia du Ekintzailetza eta Gazte Enplegu Estrategiak 2013-2016 Estrategia horren helburua da 30
|
urtetik beherakoen
soldatapeko lana eta lan autonomoa sustatzea. Atzo indarrean sartu zen plan horri esker, trebakuntzarekin lotura duten lanaldi partzialeko kontratuak hobaridunak dira, 250 langiletik gorako enpresetan %75 eta gainerakoentzat %100, eta aldi baterako “lehen enplegu gaztea” kontratu berria sortu da, pizgarriak izango dituena kontratu mugagabe bihurtzen denean.
|
|
|
Horregatik, langabezia da etsairik txarrenetako bat. 18
|
urtetik beherakoen
%27, 2 etxe batean bizi da pobreziaren atalasea azpitik (15.820 euro urtean), %14, 4k pobrezia handia erregistratzen du (urtean 10.512 euro baino gutxiago), eta pobrezia-edo baztertze-arriskuan dago, INE eta Eurostaten datuen arabera. Horrek, batez ere, kezka sortzen du, izan ere, pobreziak haurrengan duen eragina dela eta, epe luzera ondorioak izan ditzake garapen fisikoan, intelektualean eta sozialean.
|
|
|
Testuinguru horretan, Garapenerako Laguntza Ofizialerako (GLO) aurrekontu-partidak «babesteko» konpromisoa proposatzen da, eta% 0,7aren helburua sustatzera bultzatzen da. Baina, horrez gain, garrantzitsua da jarrera hori foro aldeaniztunetan defendatzea, haurrei eragiten dieten erronka handiei (adibidez, 5
|
urtetik beherakoen
hilkortasun-tasa altuei edo haurren desnutrizioa) ikusgarritasuna emateko.
|
|
|
Etiketa hori jarri ohi diete gurasoek seme-alabei. sei
|
urtetik beherakoen
%15. Artikulu honek haurren lotsaren jatorria, haur lotsatia nola ezagutu eta sei aholku ematen ditu haurrak lotsa gainditzeko.
|
|
2014
|
|
|
Edonola ere, ukaezina da bortizkeriak haurrengan duen eragina. 2011n Espainiako Berdintasun Ministerioak egindako inkestaren arabera, 18
|
urtetik beherakoen
%10, 1ek jasaten dituzte amaren aurkako tratu txarren ondorioak. Haurtzaroan indarkeria giroan bizitzea, kolperik jaso ez arren?
|
|
|
irudi multzoen aldia. 5
|
urtetik beherakoen
aroa da. Objektuak antzaren arabera sailkatu ordez, irizpiderik gabe elkartzen dituzte.
|
|
|
Saihestu egin behar da haurrak hiltzea saihestu daitezkeen arrazoiengatik. 1990etik hona erdira murriztu da aipatutako arrazoiren batengatik bizia galtzen duten bost
|
urtetik beherakoen
kopurua, baina oraindik ere haur kopuru handi bat hiltzen da. UNICEFek dioenez, «pneumonia, beherakoa eta malaria izaten jarraitzen dute, desnutrizioarekin batera, haurren heriotza-tasaren arrazoi nagusiak».
|
|
2015
|
|
|
Mahai-inguruan euskararen normalizaziorako gakoez mintzatzea egokitu zaigu euskal hiztun berriak prozesu horren erdigunean ezarriz. Eta badauka bai interesa euskal hiztun berriak galdegai hartzeak; izan ere, euskaldunen artean gero eta gehiago dira euskara familiatik kanpo ikasi dutenak —34
|
urtetik beherakoen
kasuan erdia baino gehiago (Eusko Jaurlaritza, 2013) — eta pentsatzekoa da jatorrizko euskal hiztunen eta euskal hiztun berrien artean izango dela desberdintasunik beraien euskalduntasunaren eraikuntzan eta normalizazio prozesuari ekarpena egiterakoan. Intuizio horrek eraman gintuen euskal hiztun berrien gaineko ikerketa sakona burutzera, 2011az geroztik martxan dagoena.
|
|
|
Atzerritarren eskubideen arazoa ez da talentua dutenak herrialdean sartu ezin direla.Zein hutsune ikusi dizkiozu legeari. Larriena adingabeen atxikitzeari buruzkoa da. Hiru
|
urtetik beherakoen
atxikitzeari buruzko araurik ez dago, eta auzi horri heltzeko proposatu du lege proiektuak. Gure jarrera argia da:
|
|
|
Euskararen gaitasuna nabarmen murrizten ari da gazteen artean aztertutako hiru eremuetan, eta galera nabarmenagoa da euskaldunenak diren eremuetan. Inkestak ez du 16
|
urtetik beherakoen
egoera aztertu, baina adin multzo horretan berreskuratze txiki bat izan daiteke, haur eta gazteen %17 eredu euskaldun eta elebidunetan ari baitira ikasten. Euskararen transmisioan ere hutsune nabariak daude, familia euskaldunetan frantsesak gero eta indar handiagoa duen seinale.
|
|
|
Parte-hartze eta berme gehiago. 16
|
urtetik beherakoen
borondatezko lana sustatzen da, betiere gurasoen edo legezko tutoreen baimena badute, eta adinekoak, ezgaitasuna eta mendekotasuna dutenak, «formatu egokietan eta beren egoera pertsonalarekin bat datozen baldintzetan, irisgarritasunaren oinarriaren gainean». Era berean, genero-indarkeriazko delituengatik zigortuak izan direnek, sexu-askatasunaren aurka, tratatzen eta esplotatzen dutenek ezin izango dute boluntario izan adingabeek, gazteek edo familiek parte hartzen duten jardueretan.
|
|
|
Malí da errotuago dagoen eskualdeetako bat, zehazki, Nazioarteko Plana: 5
|
urtetik beherakoen
ia %50 eta 6 eta 14 urte bitartekoen %77, gurasoen baimenarekin. Nazioarteko Plan batek 2010eko abenduan egindako azterlan baten arabera, gurasoen erdiak eta amen herenak eutsi nahi diote ohitura horri, arrazoi kulturalak direla eta.
|
|
|
Haur soldaduak dira horietako bat. Lerro militarretan, 18
|
urtetik beherakoen
kopurua 300.000 ingurukoa da, bai haurren adinaren arabera, bai esleitzen zaizkien zereginen arabera. Hala ere, Amnesty Internationalek gogorarazi du «munduan ez dagoela soldadu adingabeen kopuru fidagarririk».
|