|
2001
|
|
|
Zahar etxeetan edo zentro espezializatuetan bizi diren adinekoen %30ek bakarrik jarraitzen du dieta osasungarri eta orekatua. Hala erakusten dute zenbait ikerketa zientifikok, eta, gainera,
|
pertsona
horiek beren etxeetan bizi direnek baino elikadura okerragoa jasotzen dutela erakusten dute. Era berean, dementzia, deanbulazioa eta jateko autonomia falta zuten pertsonen nutrizio egoera okerragoa zen, eta nutrizio egoera okerrenak 20 hilabeteren buruan hilkortasunarekin zerikusia zuela ikusi zen.
|
|
|
Bakartzeak, pobreziak, aldaketa fisiologikoek, aurretiko patologien ondorioek eta bizimodu desegokiaren ohiturek bizimodu osasungarria garatzeko zailtasun handiak eragiten dizkiote biztanleriari. Adituek
|
pertsona
horiei gomendatzen diete kaloriak soilik ematen dituzten elikagaiak (gozokiak, alkohola, saltsak…) saihestea, jatorduetan giro lasaia eta lasaia sustatzea, elikagai eta likido guztiak irenstea eta arazo patologikoak, hortzak eta psikologikoak zaintzea. Adineko pertsonentzako elikagai bereziak daude merkatuan, murtxikatzeko eta irensteko zailtasunak dituztenak.
|
|
|
Arrozaren ohiko kontsumoa dieta orekatuaren parametroen barruan gomendatutako maiztasunera hurbilduz, hau da, astean 2 aldiz, herritar guztiei gomendatzen zaie, bereziki hipertentsioa duten pertsonei, elikagai horren ezaugarri bat sodio gutxi izatea baita. Arroz kontsumoak ondorio positiboak izango ditu
|
pertsona
horiengan, baldin eta gatz gehiegi gehitzen ez bazaio. Arrozaren oskolak, zuntz osagaiez gain, fitosterolak ere baditu, odoleko kolesterol maila jaisteko gaitasun nabarmena dutenak.
|
|
|
Gaur egun, hango GKE txiki baten bidez, nekazarien artean ikastaroak egiten ari dira animalia horiek nola erabili eta zaintzen diren ezagutarazteko. Diru-laguntza baino zerbait gehiago Kontua ez da soilik kasu jakin batzuetan nekazariei laguntzea, aholkularitza teknikoarekin edo ekarpen ekonomikoekin; aitzitik,
|
pertsona
horiek beren komunitateko biztanleei laguntzeko eta aholkuak emateko moduan daude, animalien osasunari, gaixotasunen prebentzioari eta tratamenduari eta lanaren errentagarritasuna hobetzearekin zerikusia duten beste alderdi batzuei buruz, hala nola genetikari edo elikadurari buruz, erakundearen iturriek adierazten dute. Kasu batzuetan, laguntza ekonomikoak “kreditu birakariak” dira.
|
|
|
Kasu horietan, hestean edo gizakiarekin kontaktuan dauden mikroorganismoak antibiotiko horietara egokitu daitezke, eta erresistente bihurtzen dira. Ondorioz,
|
pertsona
horietako batek mikroorganismo horietakoren batek eragindako infekzioa jasoz gero, arrisku bereziko egoeran egon daiteke, baita egoera kritikoan ere; izan ere, baliteke infekzioa kontrolatzeko behar adinako potentzia duen antibiotikorik ez egotea. Hori kontsumitzaileen osasuna bermatzeko Europar Batasunak kontrolatu beharreko funtsezko puntuetako bat bihurtzen ari da, eta bereziki zuzendu da etorkizunean.
|
|
2002
|
|
|
Zenbait gaixotasunek, leuzemia forma batzuek, mieloma anitzak eta beste zenbaitek priapismorako (ordu luzetako erekzioa) joera izaten dute eta
|
pertsona
horiek ez dute viagrarik hartu behar.
|
|
|
Baina krater baten oinean bizi izanez hartu duten esperientziak katalizatzaile gisa balio du, hondamendi naturalen aurrean babesteko metodoak garatzeko; izan ere, erupzioei aurre egiteko erari buruz
|
pertsona
horiek egiten dituzten gogoetak eta bizirik irauteko martxan jartzen dituzten teknikek ezagupen baliotsuak eskaintzen dituzte.
|
|
|
Hortik aurrera,
|
pertsona
horietako bat Interneten sartu dela adieraziko dio alarma batek.
|
|
|
Erregai fosiletan, planetako eremu pobreenetako 2.000 milioi pertsonak egin duten gastua 540.000 milioi eurokoa izango da hurrengo hamarkadan. Hala ere, Rull en arabera, kopuru hori 280.000 milioi eurora murriztuko litzateke erregai fosilen ordez
|
pertsona
horien beharrak asetzeko energia berriztagarriak erabiltzen ez badira. Gainera, klima aldaketa geldiarazten lagunduko luke eta herrialde horien garapen ekonomiko eta teknologikoa bultzatuko luke.
|
|
|
Neurri honen helburu nagusia elikadura alergiak dituzten pertsonek dituzten arazoak hobetzea da, alergikoen elkarteen arabera helduen %3 eta haurren %8 gehitzen baitituzte, eta gero eta gehiago. Produktuen osagaiei buruzko informaziorik ez izatea desabantaila da
|
pertsona
horientzat. David Byrne, Europako Osasun eta Kontsumitzailearen Babeserako komisarioak, pozik agertu zen Euroganberaren bizkarraldearekin, eta esan zuen eurodiputatuek Batzordearen proposamena hobetzeko aldaketak egin dituztela.
|
|
|
Interbentzioaren ondoren, txartel honek aukera emango die erabiltzaileei babes aseguru batekin bidaiatzeko, laguntza telefono erabilgarria eguneko 24 orduetan, edozein hoteletan beherapenak izateko eta museoetara eta era guztietako jolas jardueretarako bisitak dituzten gizarte paketeetan parte hartzeko. «Formula dinamiko, moderno eta azkarra da
|
pertsona
horientzat bidaiatzeko, eta lana sortzen du. Datorren urteko lehen hilabeteetarako prest egotea espero dugu», esan zuen Galeronek.
|
|
|
Egoera kezkagarria da, izerdi horrek lanean edo besteekin harremanetan jartzen denean. Ohikoa da
|
pertsona
horiek beren eskuak ezkutatzea, lagun bati edo ezagun bati estutzea, edo etxean isolatzea eta ahal duten guztietan irtetea saihestea. Hiperhidrosia nerbio sistema sinpatikoaren gaixotasuna da (nahi gabe, kontrolatu ezin dena), gorputzeko izerdi guruinen gehiegizko estimulazioa eragiten duena.
|
|
|
Artritis erreumatoidea duten 200.000 espainiar ingururen esperantzari ateak ireki dizkio medikamenduen belaunaldi berriak, eta horixe da, hain zuzen ere, herri medikuntzak reumma izenez ezagutzen duena. Alberto Alonso Bizkaiko Gurutzetako Ospitaleko Erreumatologia Zerbitzuko buruaren esanean, «ez dugu itxaropen faltsurik sortu nahi, baina
|
pertsona
horien etorkizuna asko aldatu da tratamendu berriekin». Erreumatologoek diote gaitza kronikoa izaten jarraitzen duela eta zientziari hutsune batzuk mantentzen zaizkiola.
|
|
|
_ Dagoeneko nekatuta gaude kasu horiekin. Giza berotasuna eman nahi diegu
|
pertsona
horiei. Prozesu osoan zehar, psikoterapeuta baten abokatu eta laguntza emango diegu.
|
|
|
Erakunde honek etxez etxeko laguntza programa bat gauzatzen du, eta horren bidez bakarrik dauden adinekoei boluntarioa eskaintzen die, konpainia eta afektua eskaintzen diena, askotan ez dutena. Eguneroko lanak, adibidez, paseatzea, kafe bat hartzea edo konfiantzako pertsona bat poztu egiten dira adineko
|
pertsona
horientzat, «boluntarioak bisitarien zain igarotzen dira». Gaur egun, 65 urtetik gorako 700 pertsona baino gehiago atenditzen ditu Solidarioak Espainia osoan, 4.000 boluntarioek egindako lanari esker.
|
|
|
). Sindikatuak esan zuen bide juridikoa erabiliko duela
|
pertsona
horiek babesteko beharrezko neurriak hartzen ez badira, alegia, Espainian dauden langileen% 25 Batzordeak esan zuen administrazioek ez dutela ehuneko hori murriztuko duen inolako jarduketarik ezartzen. Hori dela eta, sektoreen azterketak bultzatu behar dira, eta gaixotasun hori harrapatzeko arriskua, ikuskapenak handitu eta zorrotzagoak izan daitezen, eta amiantoa kentzeko modua (isolatzaile kantzerigeno arriskutsua) ezarri behar delako.
|
|
|
Araudi horrek ezin du, inola ere, arau diskriminatzailerik izan jaiotza, arraza, sexua, erlijioa, iritzia edo beste inguruabar pertsonal edo sozial bat dela-eta. Hala ere, turismo establezimenduen jabeek beren establezimenduetan pertsonak onartzea ukatu edo mugatu ahal izango dute, edo
|
pertsona
horiek establezimenduetatik kanporatu ahal izango dituzte, baita, beharrezkoa izanez gero, agintari eskudunaren laguntzarekin ere, “barne araudia, gizarte bizikidetza onaren arau logikoak edo kasuan kasuko zerbitzu edo jarduerarekin zerikusirik ez duen beste helburu baterako instalazioak erabili nahi dituzten pertsonak”. Bibliografía Autonomia Erkidegoaren 6/ 2001 Legea.
|
|
|
GKEak material informatikoz hornitu dira eta beren web guneak eraiki dituzte boluntarioen laguntzari esker. Hain zuzen, Un Sol Món en arabera, ia kasuen erdietan,
|
pertsona
horiek arduratzen dira webgunea eguneratzeaz, eta haren helburu nagusia erakundea eta gauzatzen dituen proiektuak ezagutaraztea da. Posta elektronikoaren eta Interneten erabilerari dagokionez, asko handitu da, bai erakundeen kanpo komunikazioetan, bai barne komunikazioetan.
|
|
|
Hala ere, MMAko lehendakariak gogorarazi zuen medikuek, gizarte betebeharrez gain, betebehar etikoak dituztela, “eta etika aldatu eta herritarra engainatzen duen eta aberastasun pertsonala bilatzen duen oro, eta ez osasun laguntza, kritikagarria da”. “Egiaztatzen bada
|
pertsona
horiek —esan zuen atxilotutako medikuei buruz eta gero aske utzi zituztenei buruz— irabazteko asmoarekin jokatzen dutela eta erregistratu gabeko formulak erabiltzen dituztela eta legezko baldintzak bete gabe, hori ezin da onartu”. Mediku Formulisten Elkarteak bat egin zuen Guardia Zibilak egindako kritikekin.
|
|
2003
|
|
|
Nolanahi ere,
|
pertsona
horiek gaixotasunaren ondoriozko konplikazioen biktima izateko arriskuan daude.
|
|
|
Horrelakoak harik eta larriagoak dira,
|
pertsona
horiek ez baitute izaten salaketa edo erreklamazioa jartzeko gaitasunik, ezta asmorik ere, Larrialdi Zerbitzuetan batez ere.
|
|
|
Presazko ekintzen helburua
|
pertsona
horiek ahanzturatik eta jasaten duten jazarpenetik ateratzea da, eta aska ditzaten presioa egin.
|
|
|
Europako Batzordearen aburuz, emakumea lan munduan sartzea lehentasunezko giltzarrietako bat da, bai eta genero berdintasuna lortzea ere. “Gizarteratzea hobetu nahi dugu
|
pertsona
horien ikuspena areagotzeko” esan zuen Goelenek, eta eskatu zuen “Ezgaitasunaren Europako Urtearen asmoak 2003ko abenduan ez amaitzea”.
|
|
|
María Luisa Fernández Jiménez Ezgaitasunak dituzten Pertsonen Laneratzearen Aldeko Elkarteko (Aproinla) lehendakariak jakinarazi du Malagan zentro okupazional bat jarriko duela abian, ezgaitasunak dituzten pertsonak gizarteratzeko eta laneratzeko. Aproinla ikuztegi bat sortu nahi du,
|
pertsona
horientzako trantsizio modulu gisa balioko duena eta lan merkaturako tranpolina izango dena. Fernándezek adierazi zuen proiektua eskola integraziotik eta egokitutako lanbide prestakuntzatik datozen gazteentzat dela, gizarte bermea duten moduluetan eta ikuztegiko ikastaroetan egin baitituzte ikasketak.
|
|
|
Espainian, 4.000 pertsona inguruk dute ELA izeneko gaixotasun hori. “Teknika hori aurrera eramateaz arduratzen den tresnak
|
pertsona
horiei erakusten die garunaren jarduera elektrikoa kontrolatzen”, dio Birbaumerrek. Atzo jakinarazi zuen teknika berri hori El Escorialeko udako ikastaroetan, non “Emozioak eta garuna” ikastaroan azaldu baitzuen bere hitzaldia.
|
|
|
Somalian 6 milioi pertsonak utzi behar izan dituzte beren etxeak herri hau hamahiru urtez suntsitu duen gerra zibilaren ondorioz. Bartzelonako alkateak esan zuen
|
pertsona
horien erdiak 18 urte baino gutxiago dituztela. Bestalde, Joan Laportak adierazi zuen gustura dagoela zuzentzen duen kluba, “bakea, integrazioa, elkarbizitza eta herrien eta kulturen arteko batasuna” balio komunak dituen kausa batekin solidario izateko aukera duelako.
|
|
|
Urtean 40.000 eta 60.000 milioi dolar gehiago lirateke
|
pertsona
horien ongizatea lortzeko.
|
|
|
Ekarpen berriek adierazten dute
|
pertsona
horiek nolabaiteko mugikortasuna berreskura dezaketela
|
|
|
Proiektu aitzindari honen helburua da
|
pertsona
horiek etengabeko harremana izatea laguntza zentroekin.
|
|
|
Kaltetutako familiek tratamendu egokia eskatzen dute txikitatik, horrek garapen pertsonal handiagoa sustatzen duelako eta epe ertainera kostu pertsonal, familiar eta ekonomiko handia eragingo lukeen narriadura ekiditen duelako. Aldi berean, topaketan, pertsona autisten inguruneak agerian utzi zuen
|
pertsona
horiek “marjinatuen barruko” talde bat osatzen dutela, Pertsona Ezinduen Europako Foroak argitaratutako “Mendekotasun Handiko Ezgaitasunak dituzten Pertsonak” dokumentuan jasotzen denaren arabera. Legeen esparruan, aukera berdintasuna bermatzeko proiektu berriak daude, Minusbaliatuak Gizarteratzeko Legea (LISMI) garatuz.
|
|
|
Gainera, egindako ikerketen arabera, muskulaturaren garapenean karbohidratoak proteinak bezain garrantzitsuak dira, odolean intsulina handitzea eragiten baitute, organismoaren hormona anabolizatzaile nagusia. Beraz, muskulu tamaina handitzeko, interesgarria da
|
pertsona
horientzat elikagai hidrokarbonatuak (ogia, pasta, patatak, arroza, lekaleak, frutak eta barazkiak) beste proteiko batzuekin konbinatzea (haragia, arraina, arrautzak, esnea eta deribatuak). Ariketa egin aurretik edo ariketa egin bitartean konbinatuak hartuz gero, muskulua eratzen laguntzen dute, eta entrenamenduaren ondoren irentsiz gero, glukogenoa berreskuratzen laguntzen da, eta proteinak galt... Era berean, hidratazioa funtsezkoa da errendimendua ezin hobea izan dadin; beraz, kirola egin aurretik, bitartean eta ondoren behar adina likido hartzea gomendatzen da.Egarria dagoenean bakarrik edatea akatsa da, ordurako organismoa deshidratatzen hasi baita.
|
|
|
Aldaketa horrek zaildu edo eragotzi egiten du elikagaiak ahotik urdailera igarotzea. Espezialistak gehitu du
|
pertsona
horiek sistema soziosanitarioa behar dutela “bizitza onargarri eta osasungarria garatu ahal izateko”. Gai hori Paziente Ahularen Disfagiaren IV. Jardunaldian aztertu da, eta Zaragozako medikuntzaren arlo horretan ia ehun profesional bildu ditu.
|
|
|
Doktoreak azaltzen duenez, “garrantzitsua da zaintzaileek argi eta garbi ezagutzea paziente horien problematika eta elikagai egokiekin elikadura egokia izateak duen garrantzia”. Espezialista horrentzat, “ez da beharrezkoa
|
pertsona
horiek bitamina gehigarriak dituzten gaixoak gainelikatzen edo pure formako elikagaiak prestatzen egindako ahaleginaren ondorioz gehiegikerietan erortzea, ez eta haien osasun egoeraren ondorioz ere”. Tratamenduaren helburua da eredu normaletatik ahalik eta hurbilen dagoen elikadura lortzea, desnutrizioa, deshidratazioa eta arnas arazoak saihestuz.
|
|
|
Desnutrizioak
|
pertsona
horiek infekzioak, hausturak edo azalaren hauskortasuna eragin ditzake.
|
|
|
Etorkinen kolektiboak gero eta garrantzi handiagoa hartzen du, eta ez soilik ikuspegi kuantitatibotik. Banku ikuspegitik, adibidez,
|
pertsona
horien etxebizitza beharrari edo jatorrizko herrialdeetara transferitzen duten diru zenbatekoei. Eragiketa horietako edozein kreditu erakundeentzako dirusarreren iturri izan daiteke, eta, horregatik, horietako askok kolektibo horri egokitutako berariazko produktuak eskaintzen dituzte.
|
|
2004
|
|
|
Ospitaleetako laguntzaileei dagokienez, boluntarioak dira eta, halakotzat, ondo edo erdipurdi asmatuz, erromesari arreta eskaintzen diote; hortaz,
|
pertsona
horien ahalegina (latza, askotan) aintzat hartu behar da.
|
|
|
Kontu soziala ere baita, haatik:
|
pertsona
horiek beren inguruan giro mesedegarria sortzen dute familia guztiarentzat baina, batez ere, beraien buruari egiten diote mesede handiena.
|
|
|
Funtsezkoa da horren autonomia aintzat hartzea eta,
|
pertsona
horien osasuna arretaz zaindu behar dugun arren, ez ditugu gizaki pasibo gisa tratatu behar.
|
|
|
Metodo horrek obulu eta espermatozoide emankorrak lortzen ditu
|
pertsona
horien odol zeluletatik abiatuta
|
|
|
Teknika horri esker, antzutakotzat jotzen diren pertsonek beren zeluletatik abiatuta eta gameto emaileengana jo gabe izango dute ondorengotza. Metodo berri hori fase esperimentalean dago, eta obuluak eta espermatozoide emankorrak lortzen ditu
|
pertsona
horien odol zeluletatik, hasiera batean seme alabarik izan ezin zutenak. Cremadesek azaldu zuenez, orain arte teknika hori laborategian bakarrik aplikatu du, eta, beraz, kasurik onenean, bi urte inguru lirateke pazienteetan erabiltzen hasteko.
|
|
|
zaintzaileak kontratatzeko hobariak sortzea, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren (PFEZ) kuotan kenkari bat ezartzea mendekotasuna duten pertsonei laguntzeko aseguruak harpidetzeagatik eta etxebizitzen barruan irisgarritasun lanetarako laguntzak sustatzea. Gainera, bulego espezializatu bat sortzea aurreikusten du, ezgaitasuna duten pertsonen parte hartzea sustatzeko,
|
pertsona
horiek lan merkatuan sartzeko neurriak abian jartzeko eta komunitateekin egindako Oinarrizko Prestazioen Katalogoa onartzeko.
|
|
|
Atari horrek estamentu ofizialen eta
|
pertsona
horiengana joan daitezkeen GKEen telefonoak eta Interneteko helbideak bilduko ditu.
|
|
|
Kasu batzuetan,
|
pertsona
horiek bi urte baino gehiago itxaron behar izaten dute proba bat egin eta diagnostikoa egin ahal izateko.
|
|
|
Hizkuntza eskola ofizialen bidez ingelesaren ezagutza indartzea nahiago duten 200.000 pertsonak baino gehiagok urrats bat gehiago egin dute. Espainiako Prestakuntza Zentroen eta Akademia Pribatuen Konfederazioak (CECAP) beste milioi bat herritar nahiago ditu horrelako zentroetara joan bigarren hizkuntza ikastera;
|
pertsona
horietatik 750.000 ingelesa aukeratzen dute. Horietako asko beste herrialde batzuetara joaten dira hizkuntza hobetzeko.
|
|
|
Familiakoekin eta lagunekin lan hori banatzea da aukera bat, erosketak egitera joateko txandak ezar ditzagun. Hala, guk hainbat lagunentzako erosketak egiten ditugunean egingo ditugu, eta
|
pertsona
horiek ezin ditugunean erosiko ditugu. Era berean, hainbat pertsonaren artean txandak ezar ditzakegu eguneko janaria prestatzeko.
|
|
|
“ibilgailu batek urte askoan ematen duen autonomia izaten jarraitzeko adineko pertsonen behar ukaezina eta eskubide besterenezina”. Horretarako, Arias Muñozek
|
pertsona
horiek gidatzeko eta “ondo gidatzeko” erraztasunak ematearen alde egin zuen. Geriatrak adierazi zuenez, gidatzeko orduan adineko pertsonen “etsairik handiena”, gaixotasunaz eta zahartze prozesuaz gain, erabilerarik eza da, eta, horregatik, “ez diote gidatzeari uko egin behar”.
|
|
2005
|
|
|
Bestela esateko, Internet ez da harreman anormal horien kausa, Sarea baliatzen duten eta arazo emozionalak nozitzen dituzten pertsonei aukera emateko bidea baizik; nahiz eta, gura ez badute ere,
|
pertsona
horiek Sareak harrapaturik geratzen diren, hori komunikazio bide bakar bihurtzeraino.
|
|
|
Teknika horren aplikazioak psikologiarekin lotura estua badu ere, grafologiaz baliatzen dira enpresetako giza baliabideen departamentuak (langile edo langile gaien idazkera eta sinadura aztertzen dituzte
|
pertsona
horien profilak datuez osatzeko), neurologoak (pazientearen eskuizkribuen azterketak zenbait patologia atzemateko) eta, esan gabe doa, auzitegietako sendagileak (kliniko zein polizialak): letra, hatz aztarna bezala, bakarra eta imitaezina baita.
|
|
|
Adineko
|
pertsona
horiek balizko aurre jubilatuen taldean sartzea hurbiltzen ari zela ikusten zuten, kezkaturik ikusi ere: ez zekiten zein adinetan egokituko zitzaien.
|
|
|
Kontua da, hitz batez, arazoei konponbidea ematea, gorabehera politikoak zeinahi direla ere, eskakizunetara begira baina, aurki gizarte horretako kide izango diren (beraz, oraintxe emango zaien laguntza gizarteari itzuliko dioten)
|
pertsona
horiei prestazioak zerbitzu publikoek eman diezazkieten saiatuz.
|
|
|
Energia erreserbak Adineko pertsona baten hotzari erantzuteko mekanismoak ez dira gazte batenak bezalakoak. Baina adindunen kasuan, termorregulatzeko gaitasuna eta hotzaren aurreko erantzuna motelagoak dira, eta, beraz,
|
pertsona
horiek errazago eragiten diete. “Hotz biziarekin, organismoak bere energia erreserbak erabiltzen ditu.
|
|
|
Gizarte Gaietako Sailak 25.000
|
pertsona
horientzako hezkuntza birtualeko proiektua aurkeztu du
|
|
|
komunikatzeko trebetasunik eza, erritu konpultsibo iraunkorrak eta aldaketarekiko erresistentzia. Egoeren simulazioa Testuinguru horretan kokatzen da Gizarte Gaietako Sailak gaur aurkeztu duen hezkuntza proiektua,
|
pertsona
horiei inguruko pertsonekin komunikatzeko zailtasunak gainditzen laguntzea helburu duena. Autistak bere prestakuntzan izan behar dituen egoera ohikoenen simulazio birtuala da.
|
|
|
obren edo instalazioaren zenbateko osoa ez da gastu arrunten hiru hileko arrunt baino gehiagokoa izango; hala ere, 11.3 artikuluak zehazten du, irisgarritasun lanak egiteko baliozko erabakiak hartzen direnean, komunitateak gastuak ordaindu dituela, nahiz eta horien zenbatekoa hiru hileko baino gehiagokoa izan. Eskatutako gehiengoa lortzen ez bada, 15/ 1995 Legeak ahalmena ematen die
|
pertsona
horiei jabekideei idatziz eskatzeko elementu komunak minusbaliotasunak ezarritako beharretara egokitzeko obrak egiteko baimena. Horregatik, lege honek pribilegio bat ematen dio pertsona ezinduari berari, hau da, behar diren egokitze lanak egiteko aukera, komunitate akordiorik behar izan gabe.
|
|
|
LPHko 17 artikulua): minusbaliatuak sartzea, ateratzea, erabiltzea edo mugitzea eragozten edo zailtzen duten oztopoak edo oztopoak kendu behar direnean, hau da, horretarako egokiak ez diren eskailerak, arrapalak edo igogailuak kendu behar direnean,
|
pertsona
horiei erabilera eragozten dietenak, bai eta eraikinaren barruan sartzea edo mugitzea mugatzen edo zailtzen duen beste edozein elementu arkitektoniko ere. Irizpide horri jarraitzen dio Bilboko Lehen Auzialdiko 10 Epaitegiko Edmundo Rodríguez Achútegui magistratuak; haren ustez, Jabeen Batzordeak hartutako erabakia nahitaez bete dute jabe guztiek.
|
|
|
Homo heildebigensiarekin zerikusia duten aurkikuntzez gain, Aranzadiko kideek neanderthalekin zerikusia duten beste batzuk ere aurkitu dituzte Lezetxikin; esate baterako, 70.000 eta 80.000 urte bitarteko hezur puntzoi bat, Arrizabalagak garrantzi handia eman ziona, duela gutxira arte uste baitzen giza espezie horrek ez zuela gaitasun aski hori egiteko. Lezetxikiko ikerketen zuzendariak zehaztu zuen aurkikuntza horiei eta beste aztarnategi batzuetan egindako beste batzuei esker neanderthaleko gizakien “gizateria aldarrikatu” daitekeela, eta
|
pertsona
horiek “uste baino askoz hurbilagoak” zirela.
|
|
|
Granadako Anorexia Nerbiosoari eta Bulimiari Arreta Emateko Elkartearen (ADANER) lehendakariak eta ekimen horren arduradunak, Eduardo Oblardok, nabarmendu du azken boladan 30 eta 50 urte bitarteko nerabe eta emakumeen kasuak gehitu egin direla, autoestimu txikiko pertsonekin bat egiten baitute. Bestalde, Andaluziako Gazteriaren Institutuak (IAJ) Granadan duen koordinatzaileak (kanpaleku horretan ere parte hartzen du), Higinio Almagrok, programa honen edizioek izan dituzten emaitzak azpimarratu ditu; izan ere, programak ezarritako helburuak lortu dira, besteak beste, elkartzeko gune bat finkatzea,
|
pertsona
horien autoestimua indartzea eta bizimodu osasungarriak bultzatzea. Kanpaleku terapeutikoak jarduera ugari egiteko aukera ematen die parte hartzaileei.
|
|
|
Bestalde, Espainiako Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Konfederazioko (CECU) bozeramaileak, Antonio Lópezek, ospitalizatuta egon direnak edo arreta mediko luzea behar izan dutenak erreklamatzeko gomendatu zuen. Lopezek proposatu zuen enpresari gutun bat bidaltzea, dagokion kalte ordaina eskatuko dela jakinarazteko, eta
|
pertsona
horiei kalte ordainak ematea “bidezkoa da” gaineratu zuen.
|
|
|
Agora Taldeko kide dira 263 bazkide baino gehiago. GKE hori 1993an sortu zen, eta, ordutik, etengabe aritu da lanean prestakuntza eskaintzeko eta drogaren mende dauden pertsonei errehabilitazioa egiteko, ‘Autoenplegurako Proiektua’ deritzonaren bidez. Ekimen horren arabera,
|
pertsona
horiei, drogazaletasunagatik, trebetasunak eta gaitasunak falta zitzaizkien, autonomia izan zezaten, aurrerago beren lanarekin soldata bat irabazteko. “Une hartan egiaztatu genuen behar zela premia hori, eta ez zela nahikoa drogaren gabeziaren, intoxikazioaren eta mendekotasuna gainditzeko psikologiaren alderdi fisikoetan eta organikoetan laguntzea.
|
|
|
Azken urteetan, perretxiko bilketak intrusismoa jasan du eta jasaten du, nolabait, jarduera hori gutxiesten duten «zaleen» aldetik, bai ingurumenaren ikuspegitik, bai espezieen ezagutzaren ikuspegitik. Mikologia elkarte gehienek salatu egiten dute
|
pertsona
horietako askok basoan duten jarrera, eta bat datoz esatean setero on oro «basoan arrastorik uzten ez duena» dela. Intrusismoa produktu horien kontsumoan ere nabaritzen da.
|
|
|
Ehun urtetik gorako ia erdiek ez dituzte beren ahalmen mentalak mantentzen Adituak azpimarratu du bizirik atera zirenek (gaixoak) eta gaixotasunetik ihes egin zutenek gaitasun handia zutela beren kabuz moldatzeko. Paradoxikoki ez bezala,
|
pertsona
horien osasun maila orokorra ere ohiz kanpokoa zela egiaztatu zen: ehun urtetik gorako pertsona horien ia %90ek gaixotasun kardiobaskularra edo minbizi ez dermatologikoak bezalako akhkeak saihestu zituen zahartzaroan.
|
|
|
Paradoxikoki ez bezala, pertsona horien osasun maila orokorra ere ohiz kanpokoa zela egiaztatu zen: ehun urtetik gorako
|
pertsona
horien ia %90ek gaixotasun kardiobaskularra edo minbizi ez dermatologikoak bezalako akhkeak saihestu zituen zahartzaroan. Erantzun gisa, azterlanaren egileek proposatzen dute badirela bizitza luzerako mekanismo fenotipikoak, bai eta azpian dauden zenbait genotipo eta ingurumen elkarreraginak ere.
|
|
|
Laguntza edo kotizazio gabeko pentsioak ere jasotzen dituzte, kopuru txikikoak (hilean 300 euro baino gutxiago). Caritasek eta Fatiamek nabarmendu dute
|
pertsona
horien laurdenak baino gehiagok “osasun egoera kaskarra” dutela: haien erdiek depresio arazoak dituzte; %43k gehiegi edan edo edan dute bizitzako uneren batean, eta ia %50ek alkohola eta kalean egotea lotzen ditu.
|
|
|
Era berean, droga kontsumoa, buru osasun arazo larriak, genero indarkeria eta sexu erasoak gertatzen dira. Elkarte horien iritziz,
|
pertsona
horien gizarteratzeak honako hauek izan behar ditu: gizarte eta gizarte eskubideak eskuratzea erraztea (duintasuna, etxebizitza, osasun zaintza), harremanen mundua zabaltzea eta hobetzea (lagunak, bizilagunak, familia) eta bizitzari zentzua ematen laguntzea.
|
|
2006
|
|
|
Ikertzaileak ondorioztatu duenez, alterazio fisiologiko larriak nozitzen dituzten
|
pertsona
horiek, tratamendua aplikatzen ari zaien bitartean bederen, eskuarki gustura hartzen dituzten elikagaiak jateari utzi liokete, horrelako egoeretan jaten ari direna kaltegarri dutela ikasten baitute.
|
|
|
Bi gida, tipologia bakoitzerako bat,
|
pertsona
horientzat irisgarriak diren espazioak bilduko dituzte.
|
|
|
Arazoa da produktu merke asko, hala nola ura, asko pisatzen dutela. Ildo horretatik, etxean entregatzeko berariazko zerbitzuren bat jar liteke,
|
pertsona
horiek kontuan hartuta. Garraioak ere garrantzitsua izan behar du erosketan.
|
|
|
Baina egoerak emaitza profesionala eskatzen du, eta, horren truke, esparru profesional garrantzitsua eskaini behar dugu. ACSUR Las Segovias en Espainian lan egiten duten
|
pertsona
horiek, batez ere, sentsibilizazio lanetan dihardute, eta, horretarako, jende gehiagorengana iristeko komunikazio formula berriak garatzen dituzte. Zertan dautza?
|
|
|
Gainera, propiltiourazilarekiko sentikorrak diren pertsonek gantz sentsazio handiagoa hautematen dute esnekietan edo entsaladetan. Ezaugarri hori obesitatearen aurkako babes faktoretzat hartu da,
|
pertsona
horiek ez baitute bultzatuko elikagai koipetsu eta krematsuei lotutako sentsazio atseginagoa bilatzera. Hipotesi horren arabera, New Jerseyko (AEB) Rutgers Unibertsitateko talde batek aztertu du propiltiourazilarekiko sentikortasunik ezak obesitate arriskurik ekar dezakeen.
|
|
|
Metodo horren bidez, bi adin taldeetako sekuentzia genetikoak identifikatu nahi zituzten lanaren egileek. Gainera, zenbait faktore ere hartu zituzten kontuan ikertzaileek, hala nola tabakismoa, alkohol kontsumoa eta
|
pertsona
horien bizimoduarekin zerikusia duten beste batzuk, zahartzean eragin interaktiboak bilatzeko. Bizi itxaropen luzearekin lotuta zeuden bederatzi eskualde genetiko ezagutzea lortu zuten zientzialariek.
|
|
|
Aceh ko (Indonesia) 25.000 familia baino gehiago berreraikitze planetatik kanpo geratu dira orain ia bi urte eskualdea suntsitu zuen tsunamiaren ondoren. Oxfam Internacionalen txosten batek egoera hori salatu du, eta ohartarazi du
|
pertsona
horiek txaboletan bizi daitezkeela. “Tsunamia bi urte geroago:
|
|
|
Familia asko barrakoietan bizi dira, leku gutxirekin eta, askotan, higiene baldintza txarretan. Egoera horren aurrean, Oxfam Internacionalek
|
pertsona
horientzako irtenbide “bidezko eta argia” bilatzeko eskatu dio Indonesiako Gobernuari. “Aceh ahalegin handia egiten ari da tsunamiaren ondoren berreraikitzeko, baina “lurrik gabekoentzako” politika argirik ez izateak ziurgabetasun eta atzerapen maila handiak eragiten ditu laguntzan.
|
|
|
“Aceh ahalegin handia egiten ari da tsunamiaren ondoren berreraikitzeko, baina “lurrik gabekoentzako” politika argirik ez izateak ziurgabetasun eta atzerapen maila handiak eragiten ditu laguntzan. Arrisku nabarmena dago
|
pertsona
horiek etorkizunean txabola auzoetan bizitzeko, nazioarteko elkartasuna eta eman den diru kopurua gorabehera”, azaldu du Ariane Arpa Intermón Oxfameko zuzendari nagusiak. Eraikuntza motela Kaltetuenen artean daude tsunamia baino lehen lurrak edo etxeak zituzten 10.000 familia, eta orain birkokatu egin behar dira lur horiek urpean geratu direlako edo ez direlako seguruak.
|
|
2007
|
|
|
Kontzeptu hori psikologiari aplikatu zaio, miserian bizi diren haurrak edo muturreko egokierak jasaten dituzten pertsona helduak, zailtasunak gainditzeko ez ezik, horietatik indarberriturik jalgitzeko ere gauza direla adierazteko;
|
pertsona
horiek eutsi, iraun eta, bai beren buruentzat, bai gizartearentzat, esker oneko den bizitzara heltzea lortzen dute.
|
|
|
kontsulta ezazu zentroaren hainbat alderdiren berri: larrialdi sistemak, janarien asteko plana (ongi osatua, bariatua, egokitua eta sendagileak ikuskatua izan dadin), senideekiko komunikabideak,
|
pertsona
horiekin egiten dituzten jarduerak, errehabilitazio zerbitzuak, etab.
|
|
|
Espainiako hiritarren zahartze horrek mendekotasunik nozitzen duen populazioaren hazkuntza progresiboa ondorioztatu du: egun, izan ere, 1.125.000 pertsona baino gehiago dira eguneroko bizitzan normaltasunez bere kasa aritzeko gauza ez direnak, gaitasun fisiko edo mentalen urritze latz edo erabatekoa nozitzearren; horrek, noski,
|
pertsona
horiek janzteko, jateko, toki batetik bestera mugitzeko, etc, senideek edo zaintzaileek etengabe artatzea agintzen du.
|
|
|
Eta %14tan ez dago
|
pertsona
horientzat egokituriko komunik.
|
|
|
Alfonbretan hautsa metatzeak
|
pertsona
horien egoera okertu egiten du baina, halaz ere, Alfonbra eta Moketen Fabrikatzaileen Elkarte Nazional espainiarrak ohartarazi duenez, horiek ez dute inolako arriskurik baldin eta kalitate oneko lehengaiekin eginak badira eta behar bezala garbitu eta mantentzen badira.
|
|
|
Egoeraren salbuespena Barajas-en dago: bertan dabilen pertsonal espezializatuak
|
pertsona
horiek instalazio egokietaraino lagun egiten die.
|
|
|
egoera horretan pertsona edo talde batek beste pertsona baten kontra epe luze batean muturrerainoko biolentzia psikologikoa sistematikoa egiten dute lantegian.Mobbinghorretan erasotzailea biktimaren gainetik agertzen da beti enpresako eskala hierarkikoan.Jazarpena era askotan ager daitekegutxietsi edo aintzat ez hartzea eta, hortaz, lanik ez agintzea.Enplegatuak eginiko lanak sistematikoki erdeinatzea.Lankideak isolatzea, beraien arteko komunikazioa galaraziz.Itxura, sinesmen edo arrazan oin harturik, pertsona horri gutxiespenezko iruzkinak egitea.Langilea lankideen aurrean barregarri uztea.Ezkutu zein ageriko iradokizun edo probokazio sexualak egitea.Enplegatuei oihuka edo irainka aritzea.Hitzez mehatxatzea.Lankideen artean enplegatuaz gezurrak hedaraztea.Enplegatuaren lana sistematikoki auzitan jartzea.Enplegatuak nozitzen dituen jazarpen horren ondorioakNagusi patologikoen ondoreak pairatzen dituzten pertsonek kalbario latza bizi ohi dute; biktima ez ezik, inguruko pertsonek ere jasaten duten sufrikario hori hainbat eratan agertzen da.Sintoma psikosomatikoakFisikoak: zefalea tentsionalak, insomnioa, alterazio kardiobaskularrak, loaren trastornoak, digestioaren trastornoak... Psikikoak: sumingarritasuna, antsietatea, paniko krisiak, depresioak, arreta zuzentzeko eta kontzentratzeko zailtasunak, oroimenaren alterazioak.Zenbaitetan, pertsonak bere buruaz duda egiten du, beheragokotzat hartzen du bere burua.Lanak nozitzen du disfuntzioa.Lanaren kopurua eta kalitatea jaitsi egiten dira.Talde lanean aritzeko zailtasunak, lanean baja maiz hartzen da, enpresaz aldatzeko gogoa pizten da.Ase ez dauden pertsonen baturak giro desatsegina sortarazten du lantegian eta horrek pertsonengan ez ezik, erakundean ere izaten du eraginik.Axolagabekerien ondoriozko deskuiduak maizago gertatzen dira eta, beraz, istripuen arriskua areagotzen da.Famili giroan du eragina.Frustrazioek pertsona gehiago harrapatzen dituzte.Norbaitek bizitzaren herena edo gehiago nagusien neurrigabeko presiopean ematen duenean, presio horrek eragiten dion antsietatea horretan errurik bat ere ez dutenei pasarazten die azkenean: ...atuz.Bai antsietate maila apaltzeko, bai era guztietako egoera kaltegarriei buru egiten ikasteko ere, profesional baten laguntza eskatuz, beldurrik gabe.Aldaketak egituretanEgoera eredugarria, egiturak aldatu eta enplegatuak jazartzen dituzten nagusiak desagertzea da.Pertsona arteko harremanetan beti agertzen diren gatazkak konponduko lituzketen egitura iraunkor eta heldua eduki lukete erakundeek,
|
pertsona
horientzat ez ezik, enpresarentzat ere mesedegarri gertatuko litzatekeelako.Gatazkak hauteman eta behar bezala kudeatzeko, mobbingarensintomak garaiz ezagutu eta lehenbailehen sendatzeko trebeziak garatu lituzke erakundeak.Horretarako, kexu egiteko eta anonimatuan aritzeko eskubidea bermatuz, gatazka pertsonalak konpontzeko arau garbiak agertu lirateke lantegian bertan, pertsonen arteko artekarit...
|
|
|
BBVA Fundazioak berriki egin duen azterketa baten arabera, 3.466.465 pertsona daude gure herrialdean mendekotasun egoeran, gutxi gorabehera larria, bai arrazoi kognitiboengatik, bai funtzio fisiko, motor eta/ edo sentsorialak galtzeagatik. Mendekotasuna duten
|
pertsona
horietatik 2.019.332 bakarrik dira urtetik gorakoak, erdia baino gehixeago. Sexuaren arabera, emakumeak dira ezgaitasun tasa handiena dutenak.
|
|
|
Sexuaren arabera, emakumeak dira ezgaitasun tasa handiena dutenak. Osasun zerbitzuek
|
pertsona
horien biziraupena ziurtatu ondoren, gizarteak haien muga funtzionalak minimizatzea du helburu. Lanean ahalik eta autonomia handiena lortzea da helburua.
|
|
|
Joan etorriak eta bidaiak dira jarduera horietako batzuk. Beraz,
|
pertsona
horien bizi kalitatea hobetzeko, erabateko mugikortasuna bermatu behar da. Aukera berdintasuna Informazioa, orientazioa eta laguntza emateaz gain, minusbaliatuen elkarteek administrazioei eskatzen diete dituzten gabeziak arintzeko.
|
|
|
Espainiako biztanleen %16k baino gehiagok ez du bikotekiderik… baina izan nahi luke. Gutxienez, on line Parship ezkontza agentziaren datuen arabera, hamar milioi
|
pertsona
horien %79ri. Lagun guztiak ezkonduta daudenean edo bikotekidea dutenean, ezkongabe asko baztertuta sentitzen dira, aisialdia nola antolatu jakin gabe.
|
|
|
ONCEk antolatzen dituen opor sozialetan sartzen dira, besteak beste, parte hartzaileak bizi diren herriaren eta helmugako hotelaren arteko joan etorriko bidaia, aurreikusitako garraiobidean; ostatu eta mantenua hotel horietan; bi jolas eta kultura ibilaldi; turismo asegurua; bainuetxeko helmugetan balneoterapia tratamendua, eta turismo laguntza espezializatua. ONCErekin lotutako 6.483 adineko pertsonak oporretako programa horietarako antolatzen diren jarduera sozial, kultural eta turistiko aisialdikoez gozatu zuten iaz,
|
pertsona
horien bizi kalitatea hobetzeko asmoz.
|
|
|
Duelu aurreratuaren lehen fasean, senideek shock emozionala dute, pena eta depresioa sentitzearen nahastea. Adituen aburuz, dolu prozesuan, pertsona bat zein fasetan dagoen jakitea baino garrantzitsuagoa da
|
pertsona
horietako batean, batez ere ukazioan, geldi geratu den ala ez erabakitzea, ez baitu uzten hurrengo fasera pasatzen, pixkanaka, prozesu osoa garatzeko. Urtebete baino gehiago irauten badu, espezialistarengana joan behar da, dueluaren nahaste luzea duten pertsonek asaldura psikiatrikoak izaten baitituzte, hala nola depresio handia edo estres postraumatikoa.
|
|
|
Adibidez, 14 eta 20 urte bitartekoen artean,' hard users' edo erabiltzaile intentsiboen artean, %90ek erabiltzen dute ordenagailua etxean; 60 urtetik gorakoen artean, berriz, %21ek (69 puntu). Beraz, hurrengo 20 urteetan
|
pertsona
horiek nola balioko duten galdetu daiteke. Urte horietan, teknologiak, hirugarren adinari aurre egiten lagundu ordez, baztertzera eta frustratzera kondenatu ditzake.
|
|
|
Urte horietan, teknologiak, hirugarren adinari aurre egiten lagundu ordez, baztertzera eta frustratzera kondenatu ditzake. Nola erabiliko dira
|
pertsona
horiek hurrengo 20 urteetan, teknologiak marjinazioa ekar diezaiekeenean. Gazte gehienak ordenagailura sartzen dira, etxean nahiz etxetik kanpo:
|
|
|
CCUko elkarteak Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Kontseiluko (CCU) elkarteek ere erreklamazioak aurkezteko aukera aztertuko dute. Banku, Kutxa eta Aseguruen Erabiltzaileen Elkarteak (Adikae) aurreikusten du aste honetan bidali dizkiela ordezkatzen dituen 70.000
|
pertsona
horiek sinatu beharreko agiriak, erakunde horrek aurkeztuko duen erreklamazioa izapidetzeko. Enpresa horien gaineko kontrolik ezak eta legediaren urritasunak eragindako kalte galeretan erantzukizuna finkatzeko eskatuko dio Adimenaek Estatuari.
|
|
|
Helburua da pertsona lodiak estigmatizatzeko eta diskriminatzeko edozein formula saihestea. Era berean, gomendatzen du
|
pertsona
horiek tratamendu egokirako sarbidea izatea, beren gizarte segurantzaren araubide nazionalen esparruan. Joera berriak, emaitzak onak diren bitartean eta kontsumitzaileen osasunari kalte larririk egiten ez dioten bitartean, zenbait sektore autorregulatzeko joera du, hala nola elikadura; plataforma mistoak sortzeko joera (esaterako, EBk elikadurarako, jarduera fisikorako eta osasunerako egiten duen ekintza, non Sancoren Zuzendaritza Nagusiak, industria sektoreek eta GKEek parte hartzen baitute); edo beste estrategia batzuk bultzatzeko joera du, hala nola Hala ere, eta arautze metodo horiei atxikitzen zaizkienek borondatezko printzipio edo arau batzuk betetzen ez badituzte, edo proposatutako neurriak eraginkorrak ez badira, Erkidegoko administrazioak edo estatu kideetako edozeinek, hala badagokio, beti itzul daitezke hain adostuak ez diren metodoetara, lege proposamenak garatuz eta onartuz, beharrezkoa denean.
|
|
|
Kasu horietan, detekzio goiztiarrak eta medikazio egokiak bakarrik eragozten dute arteriak hondatzea. 800.000
|
pertsona
horietatik, 100.000 pertsonak hiperkolesterolemia dute familian, 19 kromosomaren gene bakar batean alterazioa. Nahiz eta haurtzaroan kolesterol maila altua izan, gaixoen zati txiki batek bakarrik jasotzen du diagnostiko egokia.
|
|
|
“Gure erakundean egiten dugun ekintzaz gain, “sentsibilizazioere bagara, gizarteko kide aktibo garen aldetik, jarrera kritikoa eta arduratsua sustatuz”, argitu dute. Kanpaina hau abian jartzearekin batera egiten diren jarduerek aukera emango dute, bestalde, beste pertsona batzuengana hurbiltzeko, baldin eta
|
pertsona
horiek sentiberak, interesatuak edo kezkatuak badira, errealitate hori ezagutzen badute eta erakundean sartzea erabakitzen badute.
|
|
|
Teknikariek, bezero bihurtu eta aztertutako hiru kanpinetatik bitan gaua eman dutenek, beren ekipamendu eta zerbitzuekin, kontserbazio eta garbitasun egoerarekin, irisgarritasun eta segurtasun mailarekin eta kanpinlariari ematen zaion informazioarekin zerikusia duten alderdiak baloratu dituzte. Hiru kanpinetik batek ez zuen proba gainditu, batez ere oinarrizko ekipamendu eta zerbitzurik ez zegoelako (ur beroa harrasketan eta garbitegietan, Interneten, kirol instalazioetan…), ezinduentzako irisgarritasunik ez zegoelako (erdiak ez daude prestatuta
|
pertsona
horien beharretarako) eta segurtasun gabeziak zeudelako (lautik batek bakarrik ditu zaintza kamerak) eta osasun laguntza falta zelako (%90ak ez zuen medikurik edo laguntza mediko hitzartua). Gabeziak areagotu egiten dira instalazioaren kategoria eta tarifak jaitsi ahala.
|
|
|
Iraganeko minarekiko sentikortasunaz gain, orainerako eta etorkizunerako prestatzen du. Aztertu al da teknika hori aplikatu arren
|
pertsona
horiek berriz gaixotu ote daitezkeen. Beste egoera traumatiko bat izan baitezakete pertsonek.
|
|
|
Horren ondorioz, egoera leherkorra da, eta ehunka milioi pertsona daude beren sorterria uzteko arriskuan, mantenu bila. Arazo hori areagotu egingo da
|
pertsona
horiek egokitzeko gai ez direnean eta migrazio masiboak egitera behartuta daudenean, adituek adierazi dutenez. Adel en arabera, beldur hori “populazioaren mugimendu masiboak Afrikako iparralderantz egin du, eta horrek gero eta interes handiagoa sortu die garapen bidean dauden herrialdeei arazoa konpontzeko”.
|
|
|
«Zahar zikinak dira, edo janaririk ematen ez zaielako desnutrizioa dutenak», dio Martinezek. Adineko pertsonen detekzioa bereziki konplexua da; izan ere, batzuetan,
|
pertsona
horiek dira, adinagatik, torpeak eta hauskorrak, eta erorketa gehiago izaten dituzte, ohean adibidez, eta lesionatzera eramaten dituzte. Tratu txar horien ezaugarriak direla eta, litekeena da familia medikuak eta auzoko gizarte zentroek antzematea, badakitelako zein den agure zaharra eta zein den haren familiaren jokabidea harekin, larrialdi zerbitzuek baino.
|
|
|
Frogatuta dago leptina egiten ez dutenek, mutazio genetiko batzuk izateagatik, konpultsiboki jaten dutela, inolako kontrolik gabe. Hormona hori injektatuta,
|
pertsona
horiek gutxiago jaten dute, betetasun sentsazioa errazten dutelako, eta elikagaiekin selektiboagoak izaten direlako. Hori aztertzeko, Cambridgeko Unibertsitateko ikertzaileek horrelako bi paziente izan zituzten:
|
|
|
Muga hori aireontziaren tamainaren eta bidaiariak eskatzen duen zerbitzu mailaren arabera finkatzen da. Hori dela eta, hainbat minusbaliatu elkartek eta aireko erakundek gomendatzen dute bidaiari horien eskubideak babesteko neurririk onena erreserba garaiz egitea dela; horrela,
|
pertsona
horiek ez dira lehorrean geratuko, eta helmugara iristeko behar diren baliabideak izango dituzte. Aenak (Espainiako Aireportuak eta Aireko Nabigazioa) gomendatzen du erreserba egitea, ahal denean, zazpi egun lehenago eta bidaia hasi baino 48 ordu lehenago gutxienez.
|
|
|
Guztientzat, Foroaren helburua gizartean erabat integratzea da, berdintasunezko Europako legeriaren bidez. Lehen lorpena, Amsterdamgo Itunaren 13 artikuluak dioenez, bereizkeriarik ezari buruzkoa izan zen, “EBko Itunean ezgaitasunari buruzko lehen eta bakarra. Arrakasta handia izan zuen, eta ezgaitasuna duten pertsonak diskriminaziotik babesteko lege oinarriak ezarri zituen, bai eta
|
pertsona
horiek lortzeko Europar Batasunak duen erantzukizunak ere”. Gainera, azken hamar urteotan beste ekimen batzuk sustatu ditu, hala nola garraio publiko irisgarria abiaraztea edo braillez etiketatutako botikak saltzea.
|
|
|
Aseguru berriak polizak estaltzen dituen gastu medikoen %100 estaliko du, Espainiako ‘Sanitas Accesible’ zerbitzuko koadro mediko espezifikoaren zerbitzuen bidez. Koadro honetan, mota horretako lesioen tratamenduan trebatutako eta “Sanitas de Centros Accesible” sarean integratutako aditu profesionalak biltzen dira. Bidaia poliza Europako Aseguru Etxeak, berriz, ekimen hori sektore turistikora eraman du, egiten dituzten bidaietan
|
pertsona
horien beharrak asetzeko aseguru bat sortuz. Pertsona horiek segurtasun osoz bidaiatu ahal izateko eta aisialdiko joan etorriak sustatzeko, ezgaitasuna duen edozein pertsonaren behar espezifikoak asetzen dituen lehen bidaia aseguru espezializatua sortu du aseguru etxeak.
|