|
2000
|
|
|
1995ean 10.000 lagunetik gora bildu ziren Boisen. EEBBetako alde guztietatik ezezik, Mexiko, Uruguay, Kanada eta Euskal Herritik
|
joandako
jendea elkartu zen. Aurtengorako Australia, Peru, Kanada, Ingalaterra, Mexiko eta Euskal Herriko jendea gerturatuko da euskal nortasuna eta kulturaren gorazarre egingo den festara.
|
|
|
Funtsean, belaunaldi ezberdinen arteko istorioa da eleberrian geureganatzen duguna: Argentinara
|
joandako
bi euskaldunen arteko maitasuna kontatzen digu. Hauek Ameriketan ezagutu ondoren, Euskal Herrira itzuli eta bertan bere seme alabekin bizitakoen berri ematen digu.
|
|
|
Euskararen batasuna orduantxe bideratu zen, dudarik gabe, etahura ahalbidetu zuten batzuk joanak eta behin eta berriro goraipatuak izan diren arren, badira hain goraipatuak eta omenduak izan ez diren beste zenbaitzuk, joanak direnakbatzuk eta bizirik dirautenak bestetzuk, garai hartako gazteen irakasle ez arautuak izanzirenak. Bi aipatzearren, nik neuk biziki estimatutakoak,
|
joandako
bat, ImanolBerriatua, eta bizirik dirauen beste bat, Txillardegi bera, aipatuko nituzke. Honeksorrarazi zidan miresmena ez da sekula itzali nigan, eta gaur egun areagoturik dago, konturaturik bainago ez zela izan egun bateko lore zimelerraza, bizitza osoko ibilbidemugagabeak behin eta berriro helburu bererantz doazen ildoak ireki dituen goldeabaizik.
|
|
|
" Lisboan" ainguratzen hasitik
|
joandako
lau hilabeteetan ez nintzen irratilariarekin bertan suertatu. Damurik ez horretan:
|
|
|
Delako ahots piperminduak nire izena galdatu —exijitu— zuelarik ere, ohikeria nazkante bati egotzi nion, bertze deusi baino areago. Hurrengo hitzak zein izanen, dudarik batere ez nik;
|
joandako
astean bortzetan aditurik nuen esaldi ezagun, errepikakor, nekagarria: " ezin orain telefonoan jarri".
|
|
|
egiaztagarritasun printzipioaren ahultzea eta haustura, alde batetik; Zirkuluak eratu zuen zientziaren irudiaren eta zientzia errealaren arteko egokitzapen eza, bestetik. Baita ere, Zirkuluaren partaideek (Carnap, Neurath, Lewis, etab.) —eta harrezkeroko ikusmolde estandarreko filosofoek (Quine, Goodman, Putnam, etab.) — denborarekin jorratuz
|
joandako
zientziaren analisi sofistikatuago eta egokiagoak.
|
|
|
Kasu, Wittgensteinen lagun mina zena, David Pinsent, kideen artean zegoen, 1918an hil zen arte. Wittgensteinek hitz egin baino lehen, hara
|
joandako
hizlarien artean Bertrand Russell, H.G. Wells eta Virginia Woolf ditugu. Aste batzuk beranduago, hitzaldiaren edukia eztabaidatu zuen Wittgensteinek Vienako Zirkuluko kide batzuekin (ikus F. Waismann:
|
|
|
Honi esker, 1930ko urtarrilean klaseak ematen hasi zen Cambridgeko Unibertsitatean. 1930etik 1933ra bitartean emandako eskoletara
|
joandako
lagun eta ikasleen artean Moore zegoen. Sei kaier bete zituen aldi hartan apunteak hartzen (behin Wittgensteinek esan zion ideia ona zela Moorek apunteak hartzea, bere pentsamenduaren erregistro on bat zelako).
|
|
|
Katalunia jotzen zen orduan leku segurutzat, eta haraxe gindoazen. Tren bat baino gehiago izango zen Arroxelan, itsasontzian
|
joandako
jendetza eraman ahal izateko. Geltokietan geratzen ginen; Gurutze Gorriko emakumeak izaten genituen zain, euren txapeltxo zuriarekin.
|
|
|
Leherketaren izua apur bat pasa zitzaidanean itzuli nintzen ostera jolasean ibilitako tokira. Bilbotik gurekin
|
joandako
neska koskorretako bat hil zuen bonbak; aitonarekin joandakoa ez, bestea baizik. Burdinazko farola odolez eta haragi zatiz zipriztinduta ikusi nuen.
|
|
|
Europako, eta bereziki Frantziako, giroari begiratu: Aljeriako gerraren zantzuak bizirik; Frantziaren alde gerra egin ondoren Frantziara bizitzera
|
joandako
aljeriarren kontua, harki en arazoa, eta abar. Oraindik ere arazoak dituzte harki haien seme alabek, Marseilla aldean batik bat.
|
|
2001
|
|
|
Otsolizarra (Sorbus aucuparia), maspila (Sorbus torminalis) eta hostazuria (Sorbus aria) ia desagerturik daude gure mendietatik eta honelako punta punta batzuetan besterik ez dira topatzen. Hauen fruituetatik elikatu ziren antzinako bermeotarrak baina gaur, bertako alameda deituriko zuhaizti kosmopolitan, Ameriketara
|
joandako
Ertzillatarraren omenez araukaria dago landatua. Araukanoen tankeran bizi ziren bertako haien omenezko arrosazeo horiek falta dira.
|
|
|
Nola bizi izan du Islama hemendik
|
joandako
emakume batek?
|
|
|
Pinuek ez dute, hala ere, bertakoentzat baliabide ekonomiko nahikoa ekarri, eta nekazal zonalde askotan gertatu bezala Lea ibarrak XX. mendean bere biztanleriaren erdia baino gehiago galdu zuen (3.960 biztanle 1900ean, 1.900 biztanle 1999an), nahiz eta azken urteetan kopurua bere horretan mantentzea lortu duten. Garai berean ondoko Lekeitioren bilakaera ikusiz gero (3.944 biztanle 1900ean, 7.466 biztanle 1999an) argi dago
|
joandako
asko lan aukera gehiago eskaintzen zituzten inguruko herrietara mugitu zirela, baina herri hauen eragile nagusietako bat izan den emigrazioa ez da soilik horretan geratu. 1970 artekoak urte beltzak izan ziren leatarrentzat:
|
|
|
Eta, orain ehun urteko patroia, Manuel Olaizola, euskaldun elebakarra zen: Donostiatik elkarrizketa bat egitera
|
joandako
«Ciaboga» aldizkarikoak erdaraz hasi zitzaizkion eta erantzuten ez ziela ikusita, euskaraz probatu eta orduan lortu zuten bestela sekula gauzatuko ez zen elkarrizketa hura; handik ehun urtera oriotarrek darabilten patroi donostiarra euskaldun berria da, jator askoa bera! Manuel oinez etorri omen zen orain ehun urte bere mutilekin Donostiatik, Igeldotik barrena.
|
|
|
Erakusketa bat ere izango da, zabaltzear duten kiroldegian; besteak beste, dauzkaten 300dik gora bandera erakusteko. Bukatzeko, festa handi bat egin nahi dute, bazkaritan Orioko traineruan, noizbait,
|
joandako
mutil denak elkartzeko asmotan; ehunka izango dira.
|
|
|
Bai zineman, bai maila pertsonalean,
|
joandako
garai hobeak malenkoniaz gogoratzea errealitatetik aldentzeko bide bat da, bizitzea egokitu zaigun orainaldiari saihets eginez.
|
|
|
Nahiz eta germanizaturik egon, Karlomagnoren garaian misiolari anglosaxoiugari joan ziren erreinu frankora, eta baita Iberiar Penintsulakoak (asko musulmanengandik ihesi
|
joandako
mozarabeak) eta italiarrak ere, horrela bere aitak hasitako ekimena bultzatuz. Honekin kulturaren, berpizkundea?
|
|
|
Kanpainan bertan hasi zen joera eta, emaitzak ikusita, areagotu egin da kanpainan hautemandakoa. Gero eta zabalagoa da euskal nazionalisten eta bestelako nazionalisten (espainiarren, edo Espainiako bidezidorretik
|
joandako
" internazionalisten") arteko amildegia. Biztanle guztiei heldu zaie definitzeko garaia eta nork bere hautua egin du.
|
|
2002
|
|
|
ELAren ikuspegitik, otsailaren 19ko manifestazioarekin garai berri bati ekin genion. Izan ere, Estatutua indarrean sartu zenetik
|
joandako
urteetan sindikatuak zenbait arazo kezkagarri ikusi zuen: autogobernuaren atzeranzko joera; lan eta gizarte gaietako hutsuneak; honi aurre egite aldera ekimen politikoak bultzatzeko euskal agintarien interes eza, gero eta handiagoa, eta patronalaren utzikeria medio autonomia kolektiboari ezarri zitzaizkion mugak.
|
|
|
Narrazio horien protagonista nagusiak, zahar edo gazte izan, beti dira euskaldunak, baina munduko edozein bazterretan aurkituko ditu irakurleak, erbesterik latzenean, hau da, euskal lurraren hotzean ez daudenean bai, behintzat. Berdin izan daitezke Madrilera halabeharrez
|
joandako
gaztetxoa, Londresen lanean dabilen ezpeletarra, arazoei bizkar emanda Italiara doazen bizkaitarrak, Fleury Merogisen preso dagoen saratar ama gaztea, neba drogazalearen bila Indiara doan bizkaitarra, K2-ko gailurrera ailegatu nahian dabiltzan nafarrak, Australiara emigratzen duten ezkondu berriak, Mexikora ihesean doan familia...
|
|
|
Zirrara sortzen du gerraz hitz egiteko erabiltzen duen tonuak: bere lehen komandante Ramboren aipamenak, Freetown erasotzeko erabili zituzten taktikak, gobernuko indarrekin eta hauei laguntzera Nigeriatik
|
joandako
tropekin izandako borrokak, bake prozesuaren ondorengo errendizioa... Seme alaba gaztetxoak dituen irakurle mendebaldarrak une batean duda ere egingo du egiazko lekukotasunekin ari ote den.
|
|
|
Bada heroi bazter utzirik beste euskal nobela batzuetan ere; Ameriketara
|
joandako
gure erbesteratuen bizitza kontatzen dutenetan alegia. J. M. Etxeitaren Jayoterri maitia ko edo J. M. Lertxundiren Polli eta Pello ko pertsonaiek, esate baterako, egoera zailak jasan behar izaten dituzte; bakarrik ikusten baitute beren burua, bazter utzirik.
|
|
|
Izan be, aspergarri eritxon une haretan,
|
joandako
gaztezaroko bere egoereari halako auzo nagiaren alboan. Ate arreak... ez jan, ez lan.
|
|
|
Horrekezduesannahiegoerakiskanbila, tirabiraetaerasorik sortukoez zuenikegunerokobizitzan.Tuteralauhaizetarairekitakobidegurutzeguneaizanki, inorkbainohobekidakihorrekdakartzanondoreenberri.Onerakoetatxarrerako patuhorrekin idatziduberehistoria etaikasizuenherri arrotzak uztartueta beraiekinbaketsubizitzen, arraza, sineste, ekonomiaetalanbideguztienmugak gaindituz.Arabiaretajuduekindarhandiahartuzutenbertanetaeurenhizkuntzak normalki entzunohizirenbiztanleen egunerokoharremanetan. Euskara, aldiz, galduzen, negukobazkaz
|
joandako
artzaineta merkatuetako euskaldunen lekukotasun urrira iritsi arte Erriberako hiriburuan.
|
|
|
eta Gerra Napoleonikoak? 1808 eta 1814 bitartean? larriagotu egin zuten bideak eraikitzekoezarritako zergak aski ez izateagatik 1780tik hazten
|
joandako
defizita. Egoera horri konponbidea emateko, zorpetzea hautatu zen; baina hautu horrek arazoa larriagotu baizik ez zuen egin, korrituen eta kapitalaren ordainketa gehitu behar izanbaitzitzaien ohiko gastuei.
|
|
|
Sarritan, trikuharriak mendeetan erabili arren, eraiki ziren garaian bezala kontserbatzen direla pentsatzeko joera dugu, alegia, egiturak inoiz aldaketarik ezagutu ezzuela uste izatekoa; noski, altxor bilatzaileren baten edo harri bila
|
joandako
sasiharginen baten hondeatze lanak ahaztuz. Baina, aitortu behar da, egoera horretanzerikusi handia dutela, aipaturiko jarduerez gain, naturaren eraginak (bertan mendeetan hazi diren zuhaitzek, adibidez) eta, zer esanik ez, hilobia berrerabiltzerakoan bere egituretan egin zitezkeen aldaketek.
|
|
|
Utopikoa eta modaz
|
joandako
zerbait dirudien arren, kazetariaren burujabetasuna erreibindikatzea Komunikazio Zientzien Fakultatearen zereginik garrantzitsuenetariko bat da.
|
|
|
Finisterre kostaldean, itsasbeheraren lau orduak hartzen dituen lan aldia finkatu dute. Cies eta Ons uharteetara
|
joandako
langileak ere lurrera itzuli ziren eguraldi txarra zela eta.
|
|
|
|
joandako
denborari
|
|
|
Jai erraldoi (beti izan gara euskaldunak erraldoi zale) hauetako baten ondoren, hara
|
joandako
lagun batzuei egunkari batek egindako zenbait elkarrizketa aztertu nituen. Hauxe zen galdera:
|
|
|
Baina bi argiteletxe hauek ez dira bakarrak. UEUk (Udako Euskal Unibertsitatea) ere 25 urte ospatu du
|
joandako
urtean, Uztaritzetik etorri eta Iruñean kokatu zela, 1976 urtean. Iaz 25 urte bete ziren Gasteizko Jazzaldiaren sorreraz.
|
|
|
– Ez al dakizue badagoela dekretu bat heriotzara zigortzen dituena eremu nazionaletik gorrira
|
joandako
kazetariak?
|
|
2003
|
|
|
Irailaren 14an, udalen eraketa egunean, Ertzaintzak ETAk jarritako bonba auto bat indargabetu zuen Bilbon eta joan den uztailaren 1an berdin egin zuen beste bonba auto batekin. Bietan etakideek eman zuten auto horietako lehergailuen berri eta uztailaren 1ekoan, indargabetze lanetara
|
joandako
ertzainen aurkako lehergailu tranpa bat zegoela uste du Herrizaingo Sailak. Javier Balzak zuzentzen duen sailaren ustez, ETAk berriz lortu du Bizkaia komando iraunkor bat eratzea eta lokalen bat izan behar dute bonba autoak prestatzeko.
|
|
|
Bestetik, txisteraz jokatzen zen modalitatea pasaka izenekoa zen, ez zen zesta punta. Orain 120 urte inguru, Argentinara
|
joandako
pasakari batek, besoan zuen lesioa zela-eta egokitu egin zuen bere zesta: luzatu egin zuen eta tripatxoa edo poltsa atera zion.
|
|
|
Izaskun Urkijo, Iker Zubia presoaren, larri zaurituta eraman zuten Valladolideko Hospital Clinicora. Fernandezen heriotzarekin, sakabanatutako presoak bisitatzera
|
joandako
14 lagun eta senide hil dira 1982tik. Zaurituak dozenaka konta daitezke, baina harrigarriena da nola ez diren hildako gehiago kontuan hartuta astero ehunka senide eta lagun ehunka edo milaka kilometro egitera abiatzen direla.
|
|
|
gure artzainak ibilitako mendiak (Stanley eta Sun Valley, Idahon; Ruby Mountains eko Lamoille, Nevadan; Neguko Joko olimpiarrak ospatuko diran Utah koak...), Salt Lake City eta San Frantzisko uri dotoreak, Simplot Company ren 120.000 buruko aberetegia Idahoko Grand View n, 8.000 esne behiko korta itzela Kalifornian, urre meatze handi bat Elko ondoan, Monterey eta Carmel Misinoa Kalifornian, eta abar. Ikusitakoa ikusi eta gero, hobeto jabetzen gara non eta zelako bizimodu gogorraz aurrera egin daben gure artetik hara
|
joandako
euskaldun" artzainak". Gaur gehienak polito baten bizi badira be, han inok ez ei deutse ezer erregalau, egin dabena euren nekez eta izerdiz egin ei dabe.
|
|
|
Jaimeren omenez berbalditxu hau egiteko eskatu eustenean Euskaltzainditik, ezin nik ezelan be ezetzik emon: aspaldiko laguna eta sarritan lankidea neban Kerexeta jauna, haren lan eskergearen txalotzaile izan naz beti, beragaz batera eta egun berean jaso neban Euskaltzaindiagandik ohorezko izendapena, eta ganera neuk emon behar izan neutsan azken agurra, Eleiza Amaren izenean, Elorrioko parrokian,
|
joandako
abuztuaren bostean.
|
|
|
Nolanahi ere, zientifiko eta teknologikoen komunitateak geroz eta arreta handiagoa eskaintzen dio itsas inguruneari: asmo horrekin egin zen
|
joandako
apirilean Itsas Zientzia eta Teknologiari buruzko Nazioarteko II.
|
|
|
Euskal Herrira noiz heldu zela ez dakigu; baina Kortesekin
|
joandako
euskaldunek behintzat ezagutuko zutela ziur gaude.
|
|
|
Dena den, Brasilera lau puntu kardinaletik
|
joandako
gizarte mugimenduaketa elkarteak, Gobernuz Kanpoko Erakundeak (GKE) deituak, Forum Globaleanbatzartu ziren Riotik 60 kilometrora, haien akordio eta berezko programak aurreraateratzeko (ikus Global Forum di Rio, ISEDI, 1993).
|
|
|
Johannesburgoko Goi bilerara
|
joandako
internazionalista askoren animoazapuztu zen, errepresio politika eta gobernuaren diskurtsoaren eta ekintzen artekoaldea ikusirik. Zaila izan zen gobernu adiskidea esamoldea erabiltzea erakundesindikalen moduan, goi bileraren bezperan milaka pertsona lekuz aldatu zituenarekin, asentamenduei lur horiek saldu ostean, legez kanpoko izan zirenean eta, ondoren, protesta ekintzak erreprimitu eta lurrik gabeko 76 kide atxilotu zituenarekin.
|
|
|
Boroa auzoko biztanle asko: baserritarrak; baserriko seme alabak, batzuetan kaletik baserrirako bueltan edo lotura afektibohandiarekin; bertara
|
joandako
kaletarrak baserri baten bizitza, naturalago, bat egin nahi dutenak,.... Boroan ere eraiki dira txalet asko baina honakoetxebizitza hauetan bizi den jendeak ez du hainbeste atxikimendurik erakutsi.
|
|
|
Bandres oraindik ez zen Udako Ikastaroen zuzendaria, baina bitarteko lana egin zuen bi erakundeen artean. Berehala ikusi zen jatorrizko asmoak (UEUk euskarazko ikastaroak antolatzea) ibilbide laburra zuela eta beste aukera batzuk ere landu zituzten, hala nola, EHUtik UEUra
|
joandako
ikasleei eta irakasleei laguntzak ematea edota ikasleen defizita unibertsitateak ordaintzea. Apirilaren 10ean dokumentu bat adostu zuten Monreali aurkezteko.
|
|
|
Horrenbestez, diru-laguntzak ezinbestekoak ziren UEUren jardunak aurrera egin zezan. Sarrera horiek eskuratzeko UEUk liburuxka bat atera zuen eta aurreko urteetan UEU lagundu zuten enpresekin eta era kundeekin jarri zen harremanetan, baita une hartan sona handia zuen. Bergarako alkate taldea, rekin, beren udalek diru-laguntzak eman ziezazkieten udako uniber tsitatera
|
joandako
herrikoei. Diru-laguntzak eskatzeko bidalitako eskutitzean, UEUk kultura elkarteetatik jasotako babesa azpimarratu zen, bereziki Euskaltzaindiarena.
|
|
|
Lanaz aparte, noizbehinka, Ameriketara
|
joandako
euskaldun guztiak elkartu eta izugarrizko parrandak botatzen genituen eta gure izerdiarekin eta ongi merezitako soldata gehienxkoena gastatu. Behinola, euskaldun besta horietako batean, nire lagun batek, bere osabaren alaba zaharrena aurkeztu eta ikusi bezain fite, hartaz maitemindu nintzen.
|
|
|
Guardia egin berritan, alegia. Ordurako ez nintzen lehen ezkontza eskabidea egitera
|
joandako
umemokoa. Uniforme berriarekin agertu nintzaion.
|
|
|
Kasik trenarekin batera, beste barrikadetara
|
joandako
lagunak itzuli ziren. Haiek ere ikusia zuten geltokira hurbiltzen ari zen espresa (orain argi ageri zen) eta denak oihuka hasi  ginen:
|
|
|
Aurreko gauean Siberiara
|
joandako
goxotasuna bueltan nire bihotzean.
|
|
|
a) Igartze praktikak: gizonezko zein emakumezko aztiek egiten dituzten igarpenak, galdutako zerbait aurkitzeko, Ameriketara
|
joandako
senide baten berri jakiteko, eta abar.
|
|
2004
|
|
|
" Oraingo honetan »gaineratu zuen» inork ez du antxoarik harrapatu, ez Kantauriko itsasontziek eta ez arraste ontzi pelagiko frantziarrek. Arrantzari nabarmen eragin zion kanpoko faktore bat egon zen
|
joandako
urtean: Prestigen fuela, harrapaketak jaistearen arrazoi nagusia, alegia".
|
|
|
Wenda liderrarekin batera
|
joandako
beste militante erbesteratu bat lehertu zen arte: «Begira, adiskide, ni bai egon naiz Mendebal Papuan, eta han ez dago bromarik, ba al dakizu?
|
|
|
Agerikoa denez, legearen barne aurkeztutako guztiek galdu dute boto asko eta legez kanpo aurkeztu denak, HZk, irabazi egin ditu, batez ere boto fideltasunagatik eta seguruenik baita Aralarretik
|
joandako
boto askorengatik ere. Herritarren Zerrendakoak, erakunde politikoaren ikuspegitik, pozarren egoteko moduan dira, ilegalizazio eta guzti, boto poltsa garrantzitsuari eusten diotelako berriz, eta horrek, besteak beste, datorren urteko EAEko autonomikoetarako legalizazioaren borroka indarrez eramateko aukera ematen diolako.
|
|
|
Txirrindularien prozesioan hantxe ziren Juanma Garate, Patxi Vila eta Igor Astarloa euskaldunak. Bide bazterretik hemendik
|
joandako
jarraitzaileen animoak ere entzun zitezkeen. Asfalto beltza bi elur horma artetik pasatzerakoan nabarmen geratzen zen elastiko arrosa zeraman ziklista:
|
|
|
Atzerrira
|
joandako
zinemagileek loria zuten bitartean, Euskal Herrian ez zen giro. 50 hamarkadara arte ez zen nolabaiteko" itzartzea" nabaritu.
|
|
|
Oso maritxua, oso zalapartatsua da Lujan", deskribatu digu pertsonaia jokatzen duen Joseba Apaolazak. Hilketa gertatu ondoren, laugarren pareta apurtu, eta ikus entzuleei zuzentzen zaie ile apaindegira
|
joandako
komisarioa: " Isabel Cernuda hemen zegoen norbaitek hil du, laguntza eskatzen dizuet ekintzen berreraikitzea egiteko, lekuko zuzenak izan baitzarete".
|
|
|
Ameriketara lanera
|
joandako
euskaldunen hirugarren belaunaldiko alaba dugu Monique Laxalt, eta hemengo euskaldunei jatorri bereko hangoak nola bizi izan diren han eta zer nolako garaipen eta porrotak jasan behar izan dituzten kontatu nahian idatzi du lan hau. Fikzioa eta errealitatea era poetikoan nahasten ditu Oroitzapen urdin iluna izenburuko idazlanak.
|
|
|
Zure nortasunak ez du arkakuso batenak adina balio. Eta azken urteetan
|
joandako
ehundaka gazte daude horrela zuloan, oso egoera txarretan. Preso egotea gogorra da, baina niretzako gaur erbestean egotea preso egotea baino gogorragoa da.
|
|
|
Literatura zer da, beraz, oroimenaren ariketa,
|
joandako
are alferrik galdutako denbora berreskuratzeko gaitasuna besterik?
|
|
|
Aldian aldiko komunikazioaren kultura kodetik erretiratua egon den hizkuntza formak itzulera gaitza dauka hizkuntzen mundura, arrotz usaina dariolako non nahitik, hura, euskararen barne zentzuen arabera, adierazpiderik zilegiena izan arren. Ez, hizkuntzaren bizi dinamikak ez du amore ematen hizkuntza horrek berak
|
joandako
den boretan izandako baliabideen aurrean. Ahozko jardunean behinik behin ez.
|
|
|
Gure abiapuntuko erreferentzia konbentzionalak euskara, euskaldunak eta Euskal Herria baldin badira, horiek iraganera proiektatu eta ikusiko dugu ea haiei lotutako zein datu aurki daitekeen. Hortaz euskarari buruz han eta hemen dauden ikerketak, Arabako historiari buruzkoak, Baionako datuak, Erriberaren ingurukoak, Bizkaikoak, Tolosaldekoak, Uruguaira
|
joandako
euskaldunen gainekoak... hau da, hainbat eta hainbat historia desberdin, batzutan elkarrekin lotura nabarmena dutenak baina beste askotan ez, gure jakintzagai izango dira, hala erabaki dugulako aurretiaz.
|
|
|
Etxe Nagusiaren eta filialen arteko artikulaziorako politikak, hala nola, erabakigunearen kokapena, erabakien zentralizazio maila, zuzendaritzarenjatorria, mozkinen banaketa, transferentzia prezioak eta zerga politikakkooperatiba bakoitzak diseinatu ditu, eta lekuan lekukoak izan dira. Adibidez, filialetako zuzendariak kooperatibatik
|
joandako
bazkideak dira, erabaki prozesua oso kontrolaturik dago eta ikerketa eta garapena bezalakojarduera estrategikoak Etxe Nagusian zentralizatzen dira. Chakravarthy etaPelmutter ek «multinazional etnozentrikoak» deritze mota horretakoantolaketei, filialekin duten jarrera ama batek bere koloniekin duenarenantzekoa delako (Dunning 1993).
|
|
|
Eta bere buruarekin ere gogoratu da, hori ere egin behar delako aldian aldian; eta gogoratu da zelan egin behar izan zuen alde etxetik eta zelan dabilen orain mundutik, jakin barik non amaituko duen edo sekula bueltatuko den. Gogoratu da Habana barkuan berarekin batera
|
joandako
umeekin, eta pentsatu du akaso ume horietako batzuek, gaur, errusieraz egingo dutela eta ez besterik, eta gogoratu ere ez direla egingo jaioterriaz, eta badutela horiek ere zerbait kontatzeko. Askok baino gehiago dutela kontatzeko, Tourrean etaparik irabazi ez duten arren.
|
|
|
Gaur bertan ailegatuko dela. Bere aitak oporrak beti uztailaren bigarren astean hartzen zituela entzun zion noizbait Martinari, koadrilarekin batera hondartzara pipak jatera
|
joandako
iluntzeren batean, eta lehengusuak esana zion Martinaren familiak sei asterako alokatu zuela aurten ere portuko pisua.
|
|
|
Eta hau da azpimarratu daitekeen bigarren elementua: hamarkada honen erdialdetik aurrera gertatutako arrakastarekin batera, Euskal Herriko zinemagintzan metatutako kapital soziala galbidean jartzen da, apurtzen hasten baitira haren inguruan urteetan ehunduz
|
joandako
sareak eta loturak. Eta Euskadiko administrazioak bi mailatan du horretan ardura:
|
|
|
Jexus Marik jauzi egin eta errepide aldera jo zuen. Han zegoen Bazter, Citroen Visa
|
joandako
errepideari so.
|
|
|
Bazter etorri zitzaion gogora loak ezin harturik; txikitan egindakoak, nola mozten zizkioten buztanak katuei, dotrinara
|
joandako
urteak; nola egoten ziren dotrina kanta eta kanta, eta nola behin Bazterrek bi zartako jo zituen eta denek uste izan zuten, Harakinek eta Bazterrek izan ezik, dotrina bukatua zela, hura baitzen Don Juan Maria apaiz kabroi hark egindako bukaera seinalea, eta nola ateratzen ari zirela, lehendabiziko neska mutikoa hanka kanzelan jartzen ari zela agertu zen Don Juan Maria, apaiz kabroi hura, eta eduk...
|
|
2005
|
|
|
Hauetako batek, Aralarren topatua ninduen
|
joandako
San Migel egunean eta, berak eskatuta, semearentzako autografoa eman nion, txistu ikaslea baita. Hura buruan eta esker onez, grabazioa amaituta, haurra ekarri zuen eszenatokira ezagut nezan eta erregalia ekarri zidan:
|
|
|
Pitarch valentziarra da eta 1985 urteaz geroztik Institut d' Estudis Catalans eko kidea da, katalanaren akademiakoa, alegia. Hilero biltzen dira Bartzelonan Herrialde Katalanetatik
|
joandako
akademiko guztiak. Valentziatik «igo» zen egun hartan harrapatu genuen Pitarch.
|
|
|
Berak, bizkaierarik jatorrenean, ezetz dio, ez dela euskalduna, australiarra dela. Han jaio zen, Amorotoko baserrietatik Queensland aldera
|
joandako
euskaldunen erraietatik. Barandiaranen euskal gizakiaren ezaugarri denak betetzen ditu baina berak ezetz, ez dela euskalduna, australiarra dela.
|
|
|
Pagozelai apustuaren lekuko, Leitzara
|
joandako
Azpiroztarrak hamaika ordu eman zituen segan ekaineko igande hartan, eta garaile atera, artean Orixe bizi zen, egun ezin saioari errepika eman, Leitzarango autobiak erdibitu baitzuen Gorritiko zelai hura, egun ezantza zerbitzatzen da danbolinaren erresuman.
|
|
|
Goshutetar batzuk zabortegi berriaren kontra daude eta aldiz beste batzuk Leon Bearren alde. Honek lanpostu berriak agindu dituenez, kanpora
|
joandako
zenbaiti herrira itzultzeko aukera piztu zaio. Pozoi artean bizitzera izanda ere.
|
|
|
Eskola. Pare bat urtez edo
|
joandako
leku hari eskola deitu ahal bajako. Eurite sasoian, bideak lokaztuta eta eskola izeneko lekua urak hartuta, ezin eskolara joan; lehorte sasoiaren hasieran, uzta batzen lagundu behar etxean; lehorte sasoiaren azkenak baino ez ditu umeak hauts harrotuaren artean eskolara bidean ikusten.
|
|
|
Bidezkoa denetan, Zuzendaritza Nagusiko beste legelariek ere parte har dezakete batzarraldietan, eurek esan beharrekoa entzunez eta botoa emanez. Zuzendaritzan batzaren bileretako aktak eramateko liburua zainduko da, eta batzarraldira
|
joandako
guztiek sinatu behar dituzte aktak.
|
|
|
Artzain Mundua da biltzarra antolatzen duen elkarte bat eta bertan hainbat lagun aritzen dira borondatez lanean, eta gure protagonista horietako bat da. Martinek Estatutu Batuetatara
|
joandako
artzainen lekukotasunak bildu ditu, gai horretaz ezer gutxi baitzegoen idatzita.
|
|
|
bertan Maribel Castello-k (kultur arloko zinegotzia, EA), Maria Jesus Berrotaranek (Emeki emakume taldea) eta Antonio Aramburu k parte hartu zuten. Mahai ingurura
|
joandako
jendetza ikusita eta bertan emandako solasaldien arabera ezin zireninondik inora antzeman gerora sortuko ziren liskarrak. Mahai inguruan, Alardearenantolaketa, Juntaren eraketa, eta bereziki, onartzear zegoen ordenantza berriari buruzhitz egin zen.
|
|
|
Edozein modutan, podiumera igo zirenak ez ezik, proba amaitu zuten guztiak izan ziren txapeldun atzo, tartean Debagoienetik
|
joandako
444 lagunak. Ritxar Fernandezek hasi eta Luis De Andres arrasatearrak ixten duen zerrendan agertzen diren guztiek merezi dute txalo zaparrada.
|
|
|
Almeneko kiroldegian jaso zuten omenaldia, esker bazkarira
|
joandako
ia 500 lagunen aurrean. Izan ere, Arizmendikoek bazkari horren bidez eskerrak eman nahi izan dizkiete jaiaren bueltan jardun duten 700 boluntarioei.
|
|
|
111 urteko eskaera fiskala duen Asier Tapia ez da agertu epaitegian, beste bi gaztek egin duten bezala. Auziperatuek babes zabala jaso dute eta Euskal Herritik propio
|
joandako
herritarrek goizeko 9: 30etatik aurrera kontzentrazio bat egin dute Entzutegiaren aurrean. Batasuna, Aralar, LAB, ELA eta Elkarriko hainbat kidek ere sostengua eman diete eta Eusko Jaurlaritzako Justizia Sailak begiraleak bidali ditu epaiketara.
|
|
|
Bi taldeek askotan jokatu dute elkarren aurka, baina argentinarrek orain arte ez dute Euskadi etxean irabazterik lortu, Jose Ignacio Altube taldeko hautatzaileak azpimarratu duenez. Euskal Selekzioak Errusiaren aurka
|
joandako
abenduaren 27an jokatu zen partidan eman zuen neurria emango duelakoan dago Altube.
|
|
|
Korrale tabernara ere sartu ziren. Bost polizia, eta" bi behintzat" armak erakutsiz; tabernariari musika kentzeko esan eta Korralen kafea hartzera
|
joandako
jendeari paretaren kontra jartzeko esan zien. Ondoren identifikatu egin zituzten.
|
|
|
Birritan esan zien oraindik ez zuela karta ondo begiratu eta beranduago itzultzeko zer jan nahi zuen galdetzera
|
joandako
zerbitzariei. Aratz haserre ikusi nuenean, sukaldeko atera hurbildu eta karta arreta handiz aztertzen ari zen tipoa begiratzeari ekin nion; ez nuen ezagutzen:
|
|
|
Zirraragarria gertatzen zitzaidan hura; bazirudien jende hark erabakitzen zuela gizadi osoaren etorkizuna; zer gizadiarena!, unibertso osoarena ere esan zitekeen, hainbesteko ahalegina eta grina jartzen baitzuen nork bereari eusten. Ni frontoiaren beste aldean jartzen nintzen, behiala komunista igo ohi zen bidezidor hartara ematen zuen atakaren ondoan, eta iruditzen zitzaidan ezen handik, edozein mementotan, gerra hastean erreketeengandik ihesi
|
joandako
komunista hura agertuko zela berriro, eskopeta bizkarrean zuela eta" gora Errepublika" oihukatuz, ukabila jasota, frontoian bildutako jendea ikusirik hunkituta, hainbeste urte igarota ura bere bidera itzulia zela pentsatuz. Atakaren kanpoaldean bizpahiru zelatari egoten ziren beti, handik ondo zaintzen baitzen auzora zetorren bidea, eta berdin bidezidorra.
|
|
|
Zerk bultzatu ote zuen aita bere gaztaroko gertaera haiek guztiak kontatzera, hain zuzen Adela afaltzera geratu zen gau hartan? Aitak ere
|
joandako
denborak berreskuratu nahi ote zituen. Edo betiko joandako gaztaroaren lehen mina adierazi nahi zigun, osasuna gero eta kaxkarrago zeukalarik?
|
|
|
Aitak ere joandako denborak berreskuratu nahi ote zituen? Edo betiko
|
joandako
gaztaroaren lehen mina adierazi nahi zigun, osasuna gero eta kaxkarrago zeukalarik. Besterik gabe, iruditzen zait aita bere izen ezkutua adierazten ari zitzaigula, izen horren letretan zizelkaturik zeuden istorioak erakutsi nahi zizkigula; alabaina, harako susmo hura handitu egin zitzaidan, oinarrizko zerbait kontatu gabe utzi baligu bezala, hutsune handi bat zaindu nahi izan balu bezala, eta, hala, esan gabe utzitakoak are tamaina handiagoa hartu zuen nirekiko.
|
|
|
Gure aita fusilatu zutenean, hura egon zuan niri eusten, begira egon nendin. Orain burua
|
joandako
agure zahar bat besterik ez duk; eta semea, berriz, begiraiok: beste muturrean, ustez; baina hori ere...
|
|
|
Gerlan urtetan ibili ondotik, gerlaren amaierako garaietara egokitu ezinik, oraindik ere
|
joandako
garai zaharretan bizi uste den dementziatua da Quixote. Inadaptazioaren sindromeak joa.
|
|
|
Amalia Solorzano Mexikoko Cardenas jeneralaren emaztea izan da Madrilen, 94 urterekin, Españan aspaldian ind arberritu nahi den errepublikanismo" historiko" ari zor zaion justizia eginahal batean. Bere senarrak eta biek irekitako bideei esker, Españako gerratetik ihes
|
joandako
askok bere bizimodua birrosatu ahal izan zuten, Cardenas Mexikoko buru zenean.
|
|
|
Loiroa lohiz emokatua zen eta begimen zeukanez, barrukia oraino iratze eta otez ihaurria, lehenagoko moldean. Adinean hara
|
joandako
Louiseren anaia, besoak papoan gurutze, ezkaratzeko bortan azaldu zen:
|
|
|
Agerikoa zen emakumea hura, brigada zientifikoko Lupe Latasa ertzaina, kontu zientifikoez baino gehiago zebilela nabigazio gaiez hizketan. Zehazkiago, hondora
|
joandako
txalupak nola azalera daitezkeen jakin nahi zuen. Edo antzeko zerbait.
|
|
|
Lolo gure bila ibiliko zen Etxebarriako fabrika abandonatuaren inguruan. Baina han zaindariaren dobermanak eta txatarretan
|
joandako
ijitoak bakarrik topatuko zituen, Etxebarria eurak ere. Ezin burutik kendu, ordea, River.
|
|
|
" Hemen dena piztiaz betea zagok, airekoak zelatan zauzkaagu eta laster helduko dituk lurrekoak, basurde gosetuak azalduko dituk, horiek usaimena erabiltzen ditek eta honezkero haizeak esana ziek zenbat kilo hazkurri dabilen hemen". Berak bezainbeste gozatzen zuten lagunek Barbeitoren jardunarekin, elkarrekin ikusitako filmeak kitzikagarriagoak ziren beti gero, kankailu hark kontatuta, oharkabean
|
joandako
xehekeria guztiak bihurtzen zituen garrantzizko eta durduzagarri. " Isil hadi!" agindu zion ordea Aldazek, denek hain maite zuten galegozko biraoa erantsiz.
|
|
2006
|
|
|
Altuera handietan dagoen haizeen eragina ezinbestekoa da langostak ain urrun iristeko, eta horren froga 1998 urtean Afrikatik Karibera
|
joandako
langosten bidaiaren datuak ditugu.
|
|
|
Errenta txikiko tabernetan entzuten zen garaietako musikak; haietan bat egiten zuten hiri tribuek, auzoetatik
|
joandako
gazteek eta, artean, politizatuta zeudenek. Osagai hauen inguruan artikulatuko zen, politika izateaz gain, bizimodu berria zekarren komunitatea.
|
|
|
Wikipediak abuztuaren 23an eskaini zituen datuen arabera, aste labur horietan 1.300 libanoar zibil hil dituzte (eta 46 militar baizik ez), 3.700 zauritu eta milioi batek egin behar izan du ihes beren etxeetatik. Hildako israeldarrak 163 izan dira (tartean, 119 militar), zaurituak 1.750 eta ihesi
|
joandako
zibilak 500.000 Hezbolak zenbat gizon galdu dituen ez dago argi: erakundeak berak 74ren heriotza aitortu du eta Israelgo armadak dio 500 baino gehiago hil dituela.
|
|
|
Baina Libanori dagokionez, ikertzaile honek ikusi duen datu nagusia zera da: inork espero baino askoz azkarrago itzuli direla ihesi
|
joandako
herritarrak sorlekuetara. Horrek eta kaltetuei agindutako laguntzek erakusten omen dute Hezbolak diru iturri onak dituela, eta erabaki duela jendea fite beren etxeetara bihurtzea.
|
|
|
Besteak beste, hauexek dira gaiak: Irakeko gerraren ondorioz besoak eta hankak galdu zituen mutikoaren aitorpenak; diktadura batean semea bahitu dioten aitak hura berreskuratu nahian ematen dituen urratsak; Vietnamgo gerran dabilen soldadu amerikar batek lepotik zintzilik daramatzan «arerioen» belarrien arteko elkarrizketa; lehergailuen eztandaren ondorioz «paradisura»
|
joandako
umeek elkarrekin erabakitzen duten jarrera; zurien kontrako erasorako prestatzen ari den Amerikako jatorrizko biztanlearen hausnarketa; espetxean urteak daramatzan euskal presoak hiztegiarekin egiten dituen ariketak; eguzkiak urregorriz tindatzen duen lurraldearen askatasuna eskuratu nahiz, bere buruaz beste egiten duen neskatxari lagun min batek eskaintzen dion oroimena; 36ko gerraren ondoren pr...
|
|
|
\ Gipuzkoako probintzian burutu diren udalekuetara
|
joandako
8/ 9 urteko haurren aita/ ama bat baino gehiago gipuzkoarrak denak joan da bisitan nahiz eta espresuki eskatu, Foru Aldundiak bidalitako dokumentazioan, ez joateko haurrek ondorengo egunak gaizki pasa ohi dituztela eta. Udalekuen iraupena 7/ 8 egunekoa izan da aurten.
|
|
|
Hori guztia, hegazkin, auto, tren edo autobuseko bidaiak gozarazteko jomugaz edo, bestela, erabiltzailea
|
joandako
tokian multimedia zentro gisa ibiltzeko.
|
|
|
Baina, horrez gain, bidaiak bazuen beste helburu hunkigarriago bat: garai batean bizimodu hobe baten bila Argentinara
|
joandako
euskaldunen ondorengoekin elkartzea.
|