|
2009
|
|
|
Ze ostantzean euki neuen ganea emoteko pasadea terriblea. Da oin gehau enaun
|
ikusi
, gehau enaun ikusi. Da ez dau deretxorik:
|
|
|
Ze ostantzean euki neuen ganea emoteko pasadea terriblea. Da oin gehau enaun ikusi, gehau enaun
|
ikusi
. Da ez dau deretxorik:
|
|
|
Da ezebe enekin. Bueno, etorri zan handik zortzi bet egun barru, ta ama
|
ikusi
naun orduen estazinotik geure etxerantza, ba, negar baten hasi nitzen. Da uzandre horrek esaosten:
|
|
|
Da etorri zen gixon bat eske, gixon altu bet etorri zen. Da, beitiozu, nire aitek eta amak ezeuen jakin ha gixona nongoa zan be, egundo
|
ikusi
bakoa. Ta konfieu beragaz da joan nitzen Lemoara beragaz segiduen, maletea hartute.
|
|
|
Gurasoak beti penatu ziren haurra Boisen «bakarrik» utzi izanaz eta, beste nonbaitera bihurtu zirelarik, hilobia zaindu ezinaz. Neba arrebek Euzkaldunak Inc. elkartearen aldizkariaren bitartez jakin zuten egitasmoaren berri, eta geroago han
|
ikusi
zuten bion abizena hilobi zerrendan idatzirik. Izenetako bat haien arreba/ ahizpa nagusiarena zen; bizitza osoan jakin zuten hartaz, baina ez ziren gai izan haren hilobia kokatzeko.
|
|
|
Jakintsuak dira jakintsuen ezkutatzen dakitenak. Nik ez dut sekula bat bera ere
|
ikusi
.
|
|
|
Shorty aurretik zihoan, zaldiz eta bere lau astoei zartaka mugi zitezen; Aguereberry berriz atzerago, asto gainean. Panamint gailurretik distantzia gutxira, Petek itxura oneko tontor bat
|
ikusi
zuen, eta begirada bat ematera gelditzea erabaki zuen. Jo zuen lehen harkaitz puskak urre gordina zeukan!
|
|
|
Esan nion Shorty eta biok elkarrekin ginela aurkitu nuenean eta erdi bana egitea erabaki genuela. Garbi
|
ikusi
nuen ez zidala sinesten. Azkenean gogoratu nintzen Shortyk ez zekiela idazten eta haren izena nire letraz idatzia zegoela.
|
|
|
»Egun hartan, Ballaratera joateko utzi ondoren, astebetean edo ez nuen berriro
|
ikusi
. Inoiz baino aztoratuago azaldu zen.
|
|
|
Eskua sartu zuen azkar. Errifle ipurdi bat
|
ikusi
nuen. Nire 32a atera nuen.
|
|
|
«Leku desertuetan egin ditudan miaketa guztietan, hiru gauza ez ditut sekula
|
ikusi
: galdutako meatzea berriro topatu duen gizona, kriskitin suge4 baten hozkagatik hildako baten oinordekoak, eta artzain erotu bat».5
|
|
|
Halako batean, seme txikia korrika batean sartu zen apirikuan eta nire ondoan eseri zen. Mutila beso bakarra zela
|
ikusi
nuen. Eta segundu bakar batean pentsatu nuen nolako ahaleginak egingo zituen mutilak beisbolean jolasteko, eta nolako keinua izan zuten gurasoek haurrarekin, beso bakarra izan eta, hala ere, beisbolean jolasteko nor zela sinetsarazi ziotenean.
|
|
|
Clareren semea ez zen besobakarra. Besoa bizkar atzean zuen jarria, horrexegatik ez nion
|
ikusi
. Ezkutuan zuen besoa eta beisboleko eskularrua, pilotarekin.
|
|
|
Ezkutuan zuen besoa eta beisboleko eskularrua, pilotarekin. Nik, lehen begiratuan, ez nizkion
|
ikusi
. Eta besoa ez ikuste horrek nire irudimenean hainbat sentimendu sortu zituen.
|
|
|
Makashi, piko, potososo, kantolo, seeposh, pur r rto, boliki. Behin saiatu nintzen gogokoen zituenak esanarazten, baina gelditu egin nintzen berrogeita hamargarrenera heldu eta irriz aurrera segitzen zuela
|
ikusi
nuenean.
|
|
|
Laster garbi
|
ikusi
nuen hizkuntzek askoz gehiago nahasten gaituztela helduok, umeak baino. Juliari ez datorkio nahasmena edo harridura hiru hizkuntza hitz egitetik, aitak bi baino ez erabiltzetik baizik.
|
|
|
Sentikortasun hau ziur aski mintzaira bat baino gehiago dagoen lekuetan baizik ezin da aurkitu, edota hitz egiten den hizkuntzaren nagusitasuna hain erabateko eta begi bistako ez denetan. Ni neu ez nintzen honetaz ohartuko ez banu, une batez, etorkizunera begiratu eta ama hizkuntza arriskuan
|
ikusi
, eta neure burua erbestean, ene mintzaira arrotz eta baliogabea inork ulertzen ez zuen tokian.
|
|
|
The Independent, Granta, The New Statesman, The Boston Globe eta El País Semanal agerkarietan argitaratu ditu lanak. 1996an JWP ekoiztetxea sortu zuen (www.jwproductions.tv), eta BBC, Arte, TV3 Cuatro, Al Jazeera eta beste hainbat telebistatan
|
ikusi
ahal izan diren dokumentalak egin ditu politikaz, arteaz eta kulturaz. Batzuk aipatzearren:
|
|
|
Hitzen atzetik nabil, hitzak ditut langai, eta pintoreak margoak konbinatzen dituen bezala, neuk ere halatsu egiten dut hitzekin. Ordu arte egundo elkar
|
ikusi
ez duten hitzak elkarrekin jartzeak ekar lezakeen efektua aztertzen dut. Denbora asko pasa dezaket esaldi baten barnean hiru silabako hitz bat baztertu eta bi silabako baten bila.
|
|
|
Gizonek ez omen zioten batere kasurik egin, neskekin zeuden encantados, baina berari ezta kasurik ere, emakumeak bakarrik entzuten omen zion atentzioarekin. Eta egun batzuk pasa, eta kalean
|
ikusi
zuen neska haietako bat, eta esan omen zion: « ¿ Qué?
|
|
|
Niretzako erabat ezezaguna, kontu hau. Aldiz, kotxearekin askotan
|
ikusi
zintuztedan.
|
|
|
B.A.: Nik uste dut Mikel Roy Hart en emanaldi batean
|
ikusi
nuela aurreneko aldiz eszenatokitik kanpo, Bilboko Arriagan.
|
|
|
Guretzako, esate baterako, pelikula japoniar bat ikustea, pelikula on bat, eta entzutea ingelesez, guretzako fraude bat zen. Guk azpitituluekin
|
ikusi
nahi izaten genuen, jatorrizko bertsioan.
|
|
|
Orain oso ondo dago, eta esaten du beti: zer pozik egongo zen Mikel
|
ikusi
balu...
|
|
|
Izan ere, ez dut eskuaz edo erraiez edo azazkalez sinesmen suhar eta erregarriari heltzeko zoriona, existentzia inarrosten duen fedea izatekoa, bizitza katramilaturik ehuntzeko ardatz ezin aldatuzkoa, odolaren ibiliari, begietan begiratzeari eta bost zentzumenen presentzia biziari indarra eta zentzua ematen dien ideia. Horregatik, benerazioz, harriduraz eta inbidiaz begiratzen diet haluzinatuei, dagoeneko
|
ikusi
eta segurtasunez beren bidea zein den badakiten zoroei. Pentsatzeko ohitura txar eta zorigaiztokoak erasoturik, nire jatorrizko egoera basatia da.
|
|
|
Iaz, Sweet Promised Land liburuaren kritika egiten zuen artikulu bat irakurri nuenean, ez nuen imajinatu nola erantzungo zuen aitonak, nola estutuko zituen bekainak beherantz defentsiban. Horren ordez, paperak eta gutun azalak
|
ikusi
nituen bere gain bilgarriko eskritorioaren ertzetatik gainezka, eta obsidiana printza beltz bat haren konpartimentu batean. Norbaitek izeba Kristinez galdetzen badit, ez dut bere sendagile bulegoan irudikatzen, minez edo beldurturik edo bakarti dagoen gaixo bat kontsolatu nahian, nahiz horiek izan egunero egiten dituen gauzak.
|
|
|
Aitona amonen etxean pasatutako asteburuetan beti hartzen genuen tarte bat salbia eta purshia sastraka artean ibiltzeko, begiak lurrean josita, lur horizta arakatzen beira itxurako obsidiana printzen, punta hautsien edota agian gezi buru osoren baten bila. Aitatxik1 punta perfektua topatu zuen egunean, jadanik adineko gizona zela, gure aita haren aurretik zihoan, eta desertuko lurrera izpi bat botatzen
|
ikusi
nuen. Aitatxi gure aitak gezi burua erortzen utzitako tokitik pasatu zen, eta aurrera jarraitu.
|
|
|
Bestetik, Dominique ez da garai bateko sasoi oneko gaztea eta Laxalt narratzailea beldur da ez ote den hau gorputzak hain bidaia luzea egiten utziko dion azken aldia. Gainera, Zuberoan den bere arrebetako bat gaixorik dago, eta hark neba
|
ikusi
nahi du hil baino lehen. (106)
|
|
|
Itsuon kasuan, mimika edo errepikapena ez da gauza jakina, guk
|
ikusi
ezin ditugun mugimenduak ezin ditugulako errepikatu eta horrela buruz ikasi. Horrek zailtasun asko ekartzen dizkigu gure eguneroko bizitzara.
|
|
|
–Bata, nire esperientziaz baliatuz egokiena eta pozgarriena deritzodana, besteenganako edukiko zenuteketen jokabidea
|
ikusi
ezin duen pertsonarekin izatea litzateke, hau da, normal tratatzea, laguntzen saiatzea, baina ez pena ematen dizuelako, zuek bezalakoa delako baizik.
|
|
|
non dagoen itsasoa, marea gorantz edo beherantz doan, haizeak zer esan nahi digun, laino edo eguzkitsu dagoen eguna, olatuek arroken kontra jotzen duten ala ez? Sentipen, bizipen horiek guztiak
|
ikusi
egin ditzakegu begiak bagenitu bezala, edo hobeki esango nuke, duda zipitzik gabe. Ikusmenarekin jaiotzeko suertea izan duzuenok, batzuetan beste sentipen guztiak dituzue, baina existituko ez balira bezala bizi zarete, naturak zerbaitetarako eman dizkigula kontuan izan gabe.
|
|
|
Anek ez du amore ematen, ez da sentibera agertzen. Bai, polita zen behintzat, aspaldian ez dut
|
ikusi
erantzun dio. Hotz.
|
|
|
Aneren sukaldeko leiho parean dagoen aulki urdinean eserita nago. Anek ezin nau
|
ikusi
, baina orain badaki hemen nagoela, bere etxeko aulki bakarrean eserita. Urdin elektrikoz pintatu duen aulki honetan, ezkerreko hanka eskumakoaren gainetik gurutzatuta eta bi eskuak belaun gainean ditudala irudikatzen nau, eta hala nago, patata tortilla nola prestatzen duen begira.
|
|
|
Kontuz, Ane, adi egon, ez zaizkizu patata horiek guztiak zartaginean kabituko! Kontrola galarazi diot; zenbat patata zuritu dituen
|
ikusi
besterik ez dago. Nahikoa dut!
|
|
|
Ezin nau
|
ikusi
, baina badaki hemen nagoela, badaki, eta hori daukat nire alde: onartu egin du nire presentzia.
|
|
|
Biek bat egin aurretik, aupa Ane, esan du batak. Soka batetik tira egin izan baliote bezala, burua jaso du besteak eta, bi segundoz, eguneko azken izpien ukitua
|
ikusi
du Laia Azpitarteren masailetan. Bat eta bi.
|
|
|
Ondo izorratuta eta are mozkorrago dagoen norbait. Ez dut sekula
|
ikusi
, eta taberna ere ez da gure herriko tabernetako bat. Aneren bizitzan luzeak baitira guztiz ezezagunak zaizkidan garaiak.
|
|
2010
|
|
|
Ados nago Aulki jokoaz esaten dituzunekin, bereziki, Alberdiren lehen eleberri honek egin digun inpresio onarekin. Baina «eszenatoki konstunbrista»
|
ikusi
dudanean, eta barkatu, apur bat asaldatu naiz eleberriak ez baitu ez xedez, ez kontamoldez, kostunbristatzat har dezakegun ezer. Badakit ados zaudela, Alberdirenak mundu idilikorik ez duela azaleratzen esaten duzulako.
|
|
|
Ez da nire gogoa inor asaldatzea. «Kostunbrista» hitza erabili banuen, gehiago izan zen Lourdesek aipatzen dituen «iraganaren oroitzapenak (haurtzaroa eta gaztaroa hiru protagonisten ahotik)» era nolabait dokumentalean aurkeztuta daudela ikusten dudalako eta ez gurean egon den kostunbrismoa
|
ikusi
dudalako. Une honetan ez zait otutzen modu hoberik adierazteko.
|
|
|
Ideia kitzikagarri saldo bat hartzeko aukera paregabea. Azken batean literaturak ideia batzuk transmititzeko ere balio baitu, eta sendo
|
ikusi
dut ipuin bilduma hau eremu horretan.
|
|
|
Krokis horiek baliatzen zituen ondotik, estanpen grabarazteko momentuetan. Horrela, usma zezakeen gero, asmatu gabe, zer izan zitezkeen
|
ikusi
lekuak sasoi ezberdinetan (elurpean).
|
|
|
utzi dut, eta halaxe
|
ikusi
dut itsaso zabala
|
|
|
(Clapton Jainkoa da). Beti deklaratu du atseginez hartu zuela lehenengo aldiz
|
ikusi
zuenean. Geroztik, ordea, gauzak asko aldatu dira.
|
|
|
80ko hamarkadan, Jose Luisek Antigua 1900 historia liburua idazteari ekin zionean, informazio bila jo zuen Txillardegi etxeko Iturriatarren ondorengo batengana, eta hau esan omen zion, liburu horretan
|
ikusi
dudanez:
|
|
|
Liburutegi Nagusiko sotorantz ematen duen atea parez pare zabalik du ezkerrean. Atzerantz so egin eta inor
|
ikusi
ez duelarik, ez du birritan pentsatu: sotora sartu da, ezaguna du-eta lehendik erakusketak egin ohi diren kripta.
|
|
|
Portuan dago jada. Hotz egiten du, pistolaren kanoia ere hotz, argazkiko morroia autotik irteten
|
ikusi
duenean. Destatu eta tiro egin dio.
|
|
|
Jende multzoa jarrita dago biribilean ezarri aulkietan, baina tartean tartean aulki hutsak ere badirela
|
ikusi
duenez, haietako batean eseri da. Denek ala denek, bera izan ezik, erran gabe doa?, liburu berbera dute esku artean:
|
|
|
Gauza jakina da askotan, eta
|
ikusi
dugun bezala, poetak zientzialarien hizkuntzara hurbiltzen direla eta, alderantziz, badirela zientzialariak poesiaren mundutik oso gertu daudenak. Agian honetan guztietan pentsatuz esan dit Anjel Lertxundik badaukala galdera bat Pedro Miguel Etxenike fisikariari egiteko.
|
|
|
Manolo
|
ikusi
behar dut, erran nizun.
|
|
|
Manolo
|
ikusi
behar dut, nik berriz.
|
|
|
Neure burua defenditu beharrak odolez zipriztindu irudiak erakusten zizkidan: aizto, labana, ganibet eta bertze metalezko hainbat tresna zorrotz
|
ikusi
ohi nituen neure eskuetan. Zu agertu eta erabili beharra izanez gero, erabili eginen nituen.
|
|
|
Lehendabizikoa, Maddik zure gelatik irteten
|
ikusi
ninduen gauean galdu nuen. Min handia eman zenidan gau hartan.
|
|
|
Neu baino bortz urte zaharragoa zinen, eta zinez miresten zintudan. Horregatik egin nuen zuk galdatu guztia irriz eta susmo mendrenik gabe, are kanpadendan sartzen eta aitaren neska lagunaren bizkar zorroa miatzen
|
ikusi
zintudanean ere. Bularretako beltz bat atera zenuen handik.
|
|
|
Hala ere, ezin uka haren hitzek arrunt mindu nindutela. Egun hartan
|
ikusi
nuen hondar aldiz.
|
|
|
1957 urtean aljeriar makiak hor kokatu nahi izan ziren, baina Bigeard koronel famatuak bere jauskariez berehala harrapatu zituen. Tunisian desterruan zeuden aljeriar aitzindariek
|
ikusi
zuten hor ez zeukatela serioski ekiterik. Hassi Messaoudko petrolio putzuetarik eta Tunisiako mugatik hurbil, Frantziako armada indartsu zegoen, oasiak eta ur putzuak aise atxikitzen zituen, hegazkinek arbola gabeko eremua zorrozki begiztatzen zuten:
|
|
|
De Gaulleren La madone eta Notre Dame la France, ezkerreko nazionalisten Marianne madona laikoa. Aljerian
|
ikusi
dut Frantziako Errepublika besteak bezalako Estatua zela, han giza eskubideen urraketa larriak, presoneren hilketak eta tortura babesten zituena, beste naziotasun baten ezabatu nahiz. Nire baitan Frantzia zerutik erori zen, banalizatu, arrunta eta prosaikoa bilakatu, epopeia mistikotik eta poesia lirikotik oso urrun, funtsean bere literatura miresgarriari bizkarra emanez.
|
|
|
Ederregi zaitekeen? Mapak aztertuz, onartu behar izan nuen Touggourtetik Auresik ezin zela normalean
|
ikusi
, lurraren kurbak izkutuan gordetzen duelako: konparaziotako, Pirinioak Bordeletik ez dira ikusten, Okzitaniako Tolosatik ordea bai, askoz ere hurbilago baitaude.
|
|
|
Geroztik jakin dut Heidi suitzar neska txikiak, Alemaniara desterratu zutelarik, behin hola egin zuela: Frankfurteko ezkildorre gorenera igo zela handik bere Alpeak
|
ikusi
nahiz, baina behin eta kito! Ez bide zen ni bezain inozoa?
|
|
|
Kantuak gustatu, eta atxikitzen zituen buruan. Atarratzeko etxean hartu gaituelarik, manex
|
ikusi
gaitu eta bere üska, a gurera ekarri digu behin eta berriz eta askotan.
|
|
|
harro nengoen. Eta are harroago aldizkarian argitaratuta
|
ikusi
nuelarik, aldizkari garrantzitsu batera bidali bainuen, ez dut esango zeinetara, eta baita aldizkariak onartu ere; diru mordoxka ordaindu zidaten, gainera.
|
|
|
berrogeita zazpi hizkuntzatara itzulia izan naiz! Egun batean euskaraz
|
ikusi
nahiko nuke nire lanen bat; arabieratik zuzenean itzulita baldin bada, askoz hobe.Eta alderantziz, euskarazko lanen bat arabieraz zeren eta, egiatan, euskal kultura ez dute ongi defendatzen atzerrian, pertsegitu egiten dute, politikoki behintzat. Nire libururik ikusten da Bizkaiko eta abarretako liburu dendetan?
|
|
|
Paranoia handia zuen. Egia da garai hartan bertakoek ere atzerritarra
|
ikusi
eta susmo txarra egiten zutela berehala. Nekazariak ziren gehienak, bizian atzerritarrik ikusi gabeak.
|
|
|
Egia da garai hartan bertakoek ere atzerritarra ikusi eta susmo txarra egiten zutela berehala. Nekazariak ziren gehienak, bizian atzerritarrik
|
ikusi
gabeak. Hauek, berriz, western etan bezala etortzen ziren, saloira sartu eta «whiskie!» hots egiten zuten, harro harro.
|
|
|
eta, aldiz, beti bihozbera da bidean aurrera egiteko ogi puska eskaini diotenekin, atseden egiten lagundu diotenekin. Gorriak eta beltzak
|
ikusi
zituen Jean Genetek.
|
|
|
Erbesterako bidean, oinez gindoazela, hilikiak
|
ikusi
genituen bide bazterrean, eta haien inguruan, hegazti beltzak eta zakurrak. Kiratsa zerien:
|
|
|
Volley ballean ari ziren nerabe batzuen aldamenean eseri nintzen. Nahita ere ezin nuen handik Ibon
|
ikusi
. Izan ere, berak ni galtzeko baino gehiago, neuk bera galtzeko egin nuen.
|
|
|
Poste de Secours etik metro gutxira nengoela, bere izen abizenak esan zituzten bozgorailuetatik, eta frantsesez eginiko deskribapenean (un garçon de 5 ans, cheveux blonds, bouclés) inoiz baino ederragoa
|
ikusi
nuen.
|
|
|
Bakar bakarrik nengoen eta inork ez zuen nire poza
|
ikusi
.
|
|
|
Ondoko postuan
|
ikusi
zuen zerbait erosteko billetea eman nion Iboni.
|
|
|
Modu hartan ihesean
|
ikusi
banindu, berehala esango zidakeen Maitanek, erabateko segurtasunez: «Hi ez habil niregandik ihesi.
|
|
|
Ezta gauza handirik egin duanik ere: guardia zibil batekin hitz egin, puta batekin oheratu eta tele-zaborra
|
ikusi
goizaldera arte ostatu kutre batean. Eta amaieran, azak ontzeko, errematea!
|
|
|
Zuhaitz handi honen lehen urkilan, goi goian, neure burua baino 15 oin gorago agian, ezohiko hosto sorta oparo batek begia jo zidan aurreneko aldiz. Gertuagotik begiratuz, pikondo txiki baina indartsu batek zuhaitz handiagoaren adar zabalen artean nolabait ere sustraiak egin zituela
|
ikusi
nuen.
|
|
|
Neska hark, ordea, desioa eta grina baino gehiago bera babesteko sentipen moduko bat sorrarazi zidan; galduta zegoen ume bat
|
ikusi
nuen haren begiradan, eta nik «gizon» izan nahi nuen harentzat. «Alkoholak sortzen dituen sentipen estrainoak», pentsatu nuen neurekiko.
|
|
|
Ez didak esan nahi? Ni Anton nauk, eta
|
ikusi
haudan orduko hauxe pentsatu diat neure artean, gaiztoa izanen duk ume hau, sudur oker horrekin! Horrelakoa izan behar dik marinelak, itsasoaren gainean dabilenak gaiztoa izan behar dik derrigor...
|
|
|
Tuaregen ezetza, Charles de Foucauldek
|
ikusi
nahi ez bazuen ere, fermua zen. Behin eta berriz ikusi eta entzun behar izan zuen, Tamanrasseteko etxe ermita gotorlekutik irteten zen bakoitzean.
|
|
|
Tuaregen ezetza, Charles de Foucauldek ikusi nahi ez bazuen ere, fermua zen. Behin eta berriz
|
ikusi
eta entzun behar izan zuen, Tamanrasseteko etxe ermita gotorlekutik irteten zen bakoitzean. Atera gabe ere, froga erabakigarriak irakur zitzakeen bildurik zituen poemetan, tamahakeraz, itzulpen literal frantsesean nahiz bertsio literarioan.
|
|
|
Moore oso da onartua Irlandan eta bertakoentzat ikono bat da, dudarik gabe. Hiru aldiz
|
ikusi
dut eszenatokian. Oso ondo oroitzen naiz, behin, umoretsu, bere bizileku aldaketa nola azaldu zigun.
|
|
|
Berriz, etxean ikasitako mintzairara lerratu zen Aho pobrea idazteko. 1941ean
|
ikusi
zuen argia, izenburua An béal bocht zuela. Bertsio ingelesa, The Poor Mouth, 1973an plazaratu zen, hogeita hamahiru urte geroago.
|
|
|
Eta bukaeran: «Nire exekuzio egunean ikusle asko nahi nituzke
|
ikusi
, gorroto oihuak botako dituztenak harrera gisa». Heriotza dugu aipagai hasieran, erdi erdian eta baita bukaeran ere.
|
|
|
Camus Simenon baino hamar urte lehenago jaio zen. Biak gazte eta gordinik iritsi ziren Frantzia metropolitanora, frankofoniaren ertzetatik; izan ere, Camusek Argelian
|
ikusi
zuen lehenengo aldiz mundua; Simenonek, berriz, Belgikan. Camusek badirudi inoiz ez zuela kontuan hartu belgikarra.
|
|
|
Askoz ere eskuzabalagoa da nirekin zurekin baino, eta pozik geratu zen ni sortzean. Beti uzten nau gainaldean, makulu eta guzti, zu sotoan entzerratzen zaituen bitartean, inork ikusiko ez zaituen lekuan, inork ez baitzaitu
|
ikusi
nahi. Egilerik badago, nire alde dago, hori ziurra da».
|
|
|
batean Armand Daviden azalpenak, bestean hegaztien laminak koloretan. Obra ezin ederragoa da Les oiseaux de la Chine, eta 5.500 eurotan eros daiteke antikuarioetan, amaraunean
|
ikusi
dudanez. Jakina, merezimendu handiko lana da alde askotatik, baina Armand Davidek ez zuen inolako oztopo estilistikorik gainditu behar izan, frantsesaren tradizio gotorrean idatzi baitzuen.
|
|
2011
|
|
|
Mikel eta biok, Agurtzane, ordurako 15 urtekoa?, Izaro, ia 10?, Kirru, gure txakur «semi Alaska», eta, jakina, traste guztiak? Bero handia pasatu genuen, eta marmoka asko
|
ikusi
, eta oso ongi pasatu genuen Ses Salinesen, osaba izebekin, lehengusuekin eta Dardanekin, hau da, Kirruren lehengusu «Alaskarekin» («Luis Bastida» izena jarri zioten bastidatarrek, itsasontziko bidaia zakurrentzako kaiola ikaragarri haietako batean egin beharrik ez izateko?). Bidaiako beroaren ondoren, Kirru piztu egin zen Mugiroko Bentan, abuztua izanagatik freskura eta kolore grisa baitziren han nagusi.
|
|
|
Kongon
|
ikusi
zuenak eta Voyage au Congo-k ekarri zionak jarriko zuen André Gide militantzia politiko zuzenean, mugimendu antifaxistetan eta bere gisako komunismo batean.
|
|
|
André Gidek (1869 1951) bi zor handi egin zituen Afrikarengana: bata, Paul Laurens margolariarekin 1893an Magreben barrena egin zuen bidaiaren ostean bere homosexualitatea asumitzea; biga, 1927an, Frantziaren kolonia beltzetan
|
ikusi
zuena ezin isildurik engaiamendu politikoan lotzea.
|
|
|
Idazleak Frantzia ongile bat nahi du Afrikan, ez Frantziarik gabeko Afrikarik. Zenbait kolonoren gaiztakeria, kautxuketan basoak ustiatzen dituzten konpainien ezin asea, trenbidea egiteko derrigortuen morrontza hiltzailea eta administrazioaren baliabide eskastasuna dira, oro har, Kongon
|
ikusi
duen zapalketaren iturburua. Luma akastu gabe idazten du Kongo Belgikarrak ematen duela eredua, han administrazio kolonialak gauzak ongi daramatza beltzak esklabotzara behartu gabe jartzen dituelako lanean?
|
|
|
Zer espero ote zuten intelektual afrikarrek bere idatziak oro hipokrisiaren aurkako saioa izan dituen idazle europarrarengandik, hirurogei urte geroago? Gizakiak errukirik gabe lanaren katean zapart egiten
|
ikusi
eta isilik gordeko zuela espero zuten. Gerta zitekeen, hain izan da itsugarria kolonialismoaren krimenen inguruko gandua.
|
|
|
Lan on baten gaia
|
ikusi
du Gideren Voyage au Congo irakurri baikoz. Frantziaren ezagutzeko, Frantziaren koloniak ezagutu behar.
|
|
|
Ontziratu da, iritsi da, metropoliak dituen administrari eta kolonoekin solastatu da. Eta
|
ikusi
egin du, argazkiak hartu. Gideren susmoak egiaztatu eta frogatu ditu:
|
|
|
«Lehen aldia zuen kuriositatez, alderdi pintoreskoari baino goragoko zerbaiti emana behatzen ziela beltzei, ez larruazaleko tatuaia edo, zehazkiago, benazko eskulturei, ez batzuek belarrietan zeramatzaten zilarrezko eraztunei, beste hark ilaje latzean lotua zeukan lurrezko pipari. Gizakiak bezala
|
ikusi
zituen, haien gizaki bizitza atzeman nahirik?»
|
|
|
Baina poskolonialtzat hartzen bada ezein zapalketaren aurka egiten duen literatura, ezein dominazio moduren aurkako erresistentzia jarrera duen literatura, noraino aplika dakioke poskolonial izenlaguna Sarrionandiaren liburuaren bigarren parteari, hau da, hizkuntzaz ez ezik, naziotasunaz, globalizazioaz, emigrazio immigrazioez, kultur aniztasunaz, bizikidetzaz, menekotasunaz, zibilizazioaz ari den parte horri? Ezen nik
|
ikusi
izan ditut lanak, adibidez, Mercè Rodoredaren literatura ikuspuntu poskolonialetik aztertzen dutenak, ez dakit, Michel Houellebecqen obra ikuspuntu feministatik lantzen dutenak bezalaxe. Afrikarra behar da izan literatura poskoloniala egiteko edota izan daiteke poskolonial Jean Paul Sartre bera, egile marxista bat aukeratzearren, Anthologie de la nouvelle poésie nègre et malgache (1948) famako haren hitzaurregilea?
|
|
|
Zergatik hitz egiten digu Sarrionandiak hain ondo, hain zehatz, hain zabal amazigei buruz? Zer
|
ikusi
du han hona ekartzeko modukoa, are halako lan eskerga egin ondotik?
|
|
|
Mea culpa eleberriaren gaineko iritzia eman nahiko nuke nik ere. Estik eta Kepak aipatu dituztenen haritik, esan beharra dut nobelak ez nauela erabat konbentzitu, alde formaletik
|
ikusi
dizkiodala herren batzu batzuk. Besteren gainetik, bi:
|
|
|
1963an eta 1964an Mamo Wolde gertatu zen irabazle Lasarteko krosean. Haietako batean, zapatilla bakarrarekin heldu zen azken txanpara, bestea lokatz artean utzita,
|
ikusi
ere egiten ez zela.
|
|
|
Dirudienez, handik laburrera, eskutitz bat bidali zion Jean Etxeparek Lafitteri, eta beronek era honetara azaldu digu pasadizoa: «1932ko ekainaren 28an gutun labur batean eskerrak zauzkitan, bere bizian nehork ez ziola hainbertzetarainoko laudoriorik egin; xuxen
|
ikusi
nuela haren liburuxka zaku handikoa zela eta ondoko egunetan enekin mintzatzeko gutizia zuela. Jakin arazi nion asteazken arratsaldetan bortz orenak arte Uztaritzeko Semenariorat etortzen zitzaitala.
|
|
|
650 kilo eta tona bat bitarteko 88 autok, 400 eta 650 kilo bitarteko 82k, eta 54 motozikletak. Garaiko markarik eta piloturik ezagunenak
|
ikusi
ahal izango ziren bidean, tartean, Gipuzkoako eta Arabako errepide nagusian. Ba omen ziren orduko 140 kilometro harrapa zezaketen aleak ere.
|
|
|
Ba omen ziren orduko 140 kilometro harrapa zezaketen aleak ere. Zer
|
ikusi
behar dugu. Noraino iritsi gara?, pentsatuko zuen batek baino gehiagok.
|
|
|
Dudarik gabe esan dezaket: erabaki politiko batek halako barkamen giroa sor zezakeela esan balidate, ez nuen sinetsiko
|
ikusi
izan ez banu.
|
|
|
Komikiaren munduari hurbilketa bat, nahitaez axalekoa eta presakakoa? eginez gero, eta
|
ikusi
nola agertu diren euskaldunak eta «euskaltasuna» mundu horretan, berehala ohartuko gara zeinen erraz xurgatzen dituen bederatzigarren arteak euskal nortasunaren ezaugarri balizko batzuei buruzko topiko eta aurreiritziak. Kontuan hartu behar da, gainera, ezaugarri horiek irudimenari gehiago zor diotela errealitateari baino.
|
|
|
egiten dizkion kontzesioak. Lanaren bineta batzuen erreprodukzioak
|
ikusi
besterik ez dago.
|