|
2000
|
|
|
" Ondo zagok, hik dena kontrolatzen duk, baina nik behar diat nire autonomia". Pertsonaia eta gaiari bere bidea utzi nahi nien, idazlearen tutoretza handirik gabe
|
ibil
zitezela nahi nuen. Konturatzen naiz liburu horretatik aurrera ia liburu denetan dagoela halako eromen, desintegrazio prozesu bat.
|
|
|
Borondate onez ari ote zen, bada, osaba, eta amorosturik zegoelako agertu ote zigun bere ezkontzeko asmoa, pentsaturik ezen aitari edo amari bihotza beratuko zitzaiola eta haien kontsentimenduarekin eraman zezakeela aitzina bere asmo hura? Zeren eta erdibide baten bila
|
ibil
baitzitekeen orduan ere osaba Joanikot, ezkontza harekin urrats bat aitzina egiteko asmoz, baina inguruko jendearekin hautsi gabe, nahiz eta bazekien ezen milatik behin gerta zitezkeela horrelako gauzak...
|
|
|
—Nik bazekiat ezen geure egiteko honetan ezin
|
ibil
gaitezkeela bertze guztien kontra buruz buru, eta bazekiat, berdinzki, ezen, geure kasuan, biderik luzeena dugula biderik laburren. Baina, nola izotzak, urteen eta mendeen buruan, harkaitzak ere hausten dituen, hala, libertatearen alde egin dezakegun gutia ere ez duk alferrikakoa izanen.
|
|
|
Eta gurea ezin neurtu badugu, nola neurtu bertzeena? Eta, neurtu ezin dena neurtu ezin bada, zergatik merituak partitzen eta banatzen
|
ibil
, nola ibili baitzen aita, hain modu arinean eta hain modu ankerrean. Ez al zuen berak ere merezi, merituen arabera ordain ziezaioten, bertze ostiko batekin, lehengusua hain itsuski eta krudelki tratatzeagatik?
|
|
|
JAUREGIKO sehien ahotan zebilen berria, Pagabasoko herensugea —izen bereko leizean ezkutatzen omen zena— urduri ez ote zebilen egun haietan eta leizetik burua atera ez ote zuen, eta, hala, ingurune hartarik iragan behar zuten guztiei —neskatxei batik bat— gomendatzen zitzaien ezen
|
ibil
zitezela kontuz eta egin ziezaiotela otoitz san Migel arkanjeluari, zeren san Migelek bertze herensuge bat hil baitzuen jadaneko, han hegoaldean, Aralarko mendietan.
|
|
|
Muga haien aitzinean, ordea, bazuen dohain bat, gizonen artean batere ohikoa ez dena, eta zen ezen bazekiela bere mailaren eta bere neurriaren berri, eta haren arauaz jokatzen zuela, itxurarik egin gabe. Gurasoak, izaitez, laborariak zituen, eta ez zen bere etorkia ezkutatzen ibiltzen; etxeko zamaria asto bat zuen, eta ez zen Kaligularen zaldiari beha bizi, bere asto hura ere kontsul noiz eginen ote zuten, halako moldez, non ez baitzuen zaldirik nahi izan, bai gurasoek eta bai aitona Nikolasek ere zaldi eder bat erregalatu nahi izan ziotenean, jende printzipalaren eredurat eta haien idurirat
|
ibil
zedin.
|
|
|
—Hauxe mundua: behin neure neurriko zaldi pare bat aurkitu eta ezin
|
ibil
haiekin nahi bezala...
|
|
|
Orduan bai, istantean altxatu zizkidan berriro begiak, baina begi haiek, ezusteko batez ez ezik, kezka batez ere mintzatu zitzaizkidan, erran nahi balidate bezala: " Argi
|
ibil
, Joanes, burutik egiten hasia haiz, eta burua begiratu huke".
|
|
|
—Ongi duk... —erran zidan osabak, goibel eta desgogara hatsarrean, etsiak harturik bezala, edo jelosiak, hobeki, nik uste— Baina tentuz eta zentzuz
|
ibil
, zeren eta, etxerat itzuli bitartean, nihaur bainaiz hire aitaorde eta erantzule —erran zidan gero, irritsu, haren jelosiak harrotasunerat egin balu bezala.
|
|
|
Gonbidatu eginen dut, halarik ere. Zeren eskatu bainion, azken bidaiari ekin baino lehen, ezen ez zedila Maddalenekin
|
ibil
, bazterren ez nahasteko eta ez aztoratzeko, ni kanpoan nengoen bitartean, eta, baldin bere hitza bete badu, hori da inportantena. Eta gehiago erranen dizuet:
|
|
|
Eta, handik harat, hitz haietan jarri nuen neure fede osoa, halako suertez, non, Felisaren eskuetan uzten zintudala eta nihaurk lehen marratik eta lehen lerrotik bigarrenerat egiten nuela, urrunetik behatzen hasi bainintzaizun, igurikirik ezen Jainkoak egunen batean bere hitza bete eta dei eginen zizula, eta hala libratuko gintuela biok nik egin bekatutik... Eta, bitartean, ene barrengo hutsa mila arauz eta bertze hainbat ordenantzaz bete nuen, jauregiko kide guztiak eta gauza guztiak zein bere tokian paratzen nituela, gure mundu tipi hura osoki eta konplituki
|
ibil
zedin amoreakatik, akatsik gabeko makina bat bezala.
|
|
|
Eta justifikazino baten bila abiatu zen, hartaraz gero, zeren sinesten zuena sinetsi nahi baitzuen eta sinetsi beharra baitzuen, are gehiago zirkunstantzia haietan, usterik ezen paradisu hura noiznahi den fina zitekeela eta akaba... zeren eta Gorukik aipatu zigùn mehatxu hura baikenuen, bertzalde, bi tokitatik iristen ahal zitzaiguna, indiar gorrien aurkako borrokan indiar horiak eta gizon zuriak bat eginik zeudenez gero; eta gizon zurien artean jaun Santiago de Tapioles y Vi llarrín nuen nik gogoan, zeren, jaun hartaz denaz bezainbatean, ezin ahantzi bainituen haren erranetarat trabailatzen zen zaldunaren hitzak, jaun Julián Arévalorenak, noiz eta gomendatu baitzigun ezen ez geniezaiola Calatravako gurutzea zuen gizon printzipal hari ihes egin, erraiten zigula: " Eta, halarik ere, jakizue ezen, ihes eginen bazenute ere, guztia alferrikakoa litzaizuekeela, zeren jaun Santiago de Tapioles y Villarrínen osabetarik bat inkisidorea izan baitzen, eta ene nagusia haren eskolakoa da, eta ez luke, halatan, zuek atrapatu arte etsiko..." Eta bazegoen, finean, bertze mehatxu bat ere, zeren armadako arduradunak ere gure xerka
|
ibil
baitzitezkeen, bi soldadu haiek akabatu ondoren...
|
|
|
—Halaxe, duk, bai, Joanes: zertarako ipuinak eta bertze mundu bat asmatzen
|
ibil
, baldin begien aitzinean duguna bertze mirakulu bat bada?
|
|
|
—Nola
|
ibil
haiteke horrela. Ez al dakik, bada, ezen bainuen hartzea gorputzarentzat kaltegarria dela?
|
|
|
...hila eta deuseza—, espazioaren sorleku bihur daitekeen, marrazkilariaren edo pintorearen eskuari esker eta haren trebeziari esker; zeren eta, espazio hain da itxura batean zinezkoa eta sakona, eta hain da itxuraz erreala eta bizia —eta mirakulua, ondorez, hain da osoa eta betea—, non baitirudi ezen gu ere marrazkian sar gaitezkeela eta hango eta hemengo objektu eta pertsonen artean
|
ibil
gaitezkeela, eta haiekin mintza; edo, erran nezakeen ezen mihisea leiho hertsi bat bezala agertzen zitzaidala, marrazkilariaren eskuaren aiduru zegoena, honek hura ireki ahal izan zezan eta zabal, eta hala irekitzen zituela Pedrok bere leiho haiek, maisuki, zeren eta marrazkilari ona baitzen —pintorea baino hagitzez hobea—, iduriak eta itzalak, scorzoak eta perspektibak arras bereganatz... Eta, hala, Errege magoen adorazionearen marrazkia akabatu zuenean, erran nion:
|
|
|
Eta, handik aitzina, badakik, zein izan den ene bizimoldea: " Itsasorratza eskuan, eta
|
ibil
munduan". Gaur arte.
|
|
|
Eta, ai, jaun André, nola ez nintzen liluraturik geratuko, bada, baldin, so eta so egiten nion arren, ez menbro itsusirik estalkirik behar zuenik eta ez gorputz zati marketsik bernizadurarik eta apaindurarik behar zuenik ikusi banion, eta baldin ez bazegoen gorputz hartan, ondorez, gaixtoaren utzi beharrik onaren hartzeko, zeren gorputz hartan guztia baitzen on eta ezin hobe, halako moldez non gutizia gutiziatsu hura errotu baitzitzaidan berriro, gorputz haren zoko moko guztien ezagutzekoa: haren azala eta haren azazkalak, baita ile eta betile bakoitza ere, bat banaka eta bat bederaka, xehero eta beregainki; zeren haren ile bakoitzak urrezko sierpe bat izan behar baitzuen zinez, eta zeren sierpe haiei beha
|
ibil
bainintekeen liluraz lilura! Eta haren begiak bi leiho ziren, espaziorik espaziotsuenetarat jotzen zutenak, non bozkarioak hats har baitzezakeen eta ditxak eta felizitateak dantza.
|
|
|
—Kontuz
|
ibil
zaitezte, lagunok... Izan ere, badirudi Amsterdameko karriketan ohoin edo pikaro talde bat dabilela, putez eta gaizkinez osatua.
|
|
|
—.. Bai, dena ukatzekotan hago —gezurra. Ez nuen solasa luzatzeko estakururik erantsi nahi— Baina nirekin ez haiteke ezkutukerietan
|
ibil
. Nola zuen izena ipurtaundi beltzaran horrek, nik egunkaritik martxa egin baino urtebete lehenago etorri baitzitzaigun...?
|
|
|
Pikutara maisuen esanak! Ostikoka
|
ibil
 tzen ninduen, eta zerbait esan nik aker seme hari. Egunek berrogei ordutik gora luzatu behar zuten nik maisu hari hitz erdi bat esa  teko.
|
|
|
Zirrara berezi bat sortzen dit. Txikitan kolunpioan
|
ibil
 tzen nintzenean bezala.
|
|
|
Frantzisko nauk. Kontuz
|
ibil
hadi... Gaur, halere, nahiko umore onez etorri zaiguk.
|
|
|
Gainera, atzo aintziran bezala, urak pertsonarik helduenak ere, serioenak ere, haur bihurtzen ditu; noizbait izan ziren haurren ilusioa eta jolasgura pizten die, eta niri, besteak beste Jordi, Adela edo Estherri bezala, gauza bera gertatu zait gaur. Baina uraren ikuskizun eta gertutasun horrekin batera, gaur ere on egin dit taldean
|
ibil
 tzeak. Ni bakarrik ibili izan banintz, ez nin  tzen turisten itsasontzian sartuko, ez nintzen ura jausten den tokiraino jaitsiko.
|
|
|
Gero, bai bazkalondoan bai iluntzean, beste bitan deitu dut etxera, baina bietan erantzungailuko mezu hotza besterik ez dut entzun. Guztiarekin, gaur adoretu egiten nau Rubenekin afaltzeko eta besteengandik urrun
|
ibil
 tzeko dudan hitzorduak, zeren Chicagon ez bezala, gaur ez baitiot huts egingo.
|
|
|
Gaur, ordea, logelan bakarrik nagoela (bidailagunak denak batera beste pub batean imajinatzen ditut), damu naiz Rubenen eskaintzari ezezkoa eman izanaz. Beharbada, afari goxo bat dastatu eta gero Michigan aintzira ertzean
|
ibil
gintezkeen, eta beharbada nire aitorpenetarako abagunea topa nezakeen, eta beharbada musurik izan zitekeen... Ez dakit.
|
|
|
Ematekotan, seguru, Euskal Autonomia Erkidegoan eman lirateke lehendabiziko pausoak. Betiere, sakoneko loturak izanik Ipar zein Nafarroako errealitate horiekin, geroko batean ondo atonduta
|
ibil
gaitezen denok.
|
|
|
Bakarrik nengoen, loturarik gabe. Aise
|
ibil
nintekeen modu hartan.
|
|
2001
|
|
|
Izan ere, dagoeneko, horrelako txalo batzuk entzun baitira Bizkaiko Diputazioan eta Eusko Jaurlaritzan. Beste edozein" marrazo"
|
ibil
daiteke zelatan, eta berriro ere kolokan jar daitezke egoitza soziala, zergak eta enplegua. Izan ere, gauza jakina da globalizazioaren garai hauetan, edo, hobeto esanda, kapitalismo basatiaren garai hauetan enpresen eta negozioen munduan ez zaio inolako begirunerik egoitza sozialen kokapenari, foru altxortegiei edo enpleguari.
|
|
|
1967ko abenduaren 31tik, bere aldeko" requiema" izan zenetik, alegia, trenbidea zenak heriotz osteko deskonposizioa ezagutu zuen, hainbat zati hirigune zein industriaguneek jan dutelako edota nekazari guneetan naturak bere legea ezarri duelako. Hala ere, zenbait zati, Arabako Lautadan batez ere, nahiko ongi kontserbatzea lortu da eta arazo handirik gabe
|
ibil
daitezke.
|
|
|
PPk kereilarekiko adostasuna agertu zuen, PSE EE isilik eta gainerako alderdi guztiek gogor kritikatu zuten Entzutegi Nagusiko fiskaltzaren asmoa. Fiskaltzak ez du ageriko ezer lortu, baina edozein komunikabideren garapenerako ez da ona Entzutegi Nazionalean ETArekin nahastuta
|
ibil
tzea atzera eta aurrera.
|
|
|
Kike ez beste denok garen bezalaxe ateratzen gara oholtzara, hein batean garena transmititzen dugu. Ni beti zuzentzen aritzen naiz, lagunak nahas mahasean
|
ibil
ez daitezen. Xelebrea beti irten egiten da ezarritako ordenatik.
|
|
|
errepidea erabat estalita dagoela adierazten du: egoera zail horretan, kateak jarrita edo kotxeak neumatiko bereziez hornituta dagoenean bakarrik
|
ibil
gaitezke, orduko 30 kilometroko abiaduran, gehienez ere.
|
|
|
Prezio, marrazketa, tamaina eta kalitateen zerrenda amaigabea da: esan dezagun aukerarik merkeena, ezarritako metro karratuko 2.500 pezeta kostatzen dela eta gora joanez gero, 20.000 pezeta inguruan ere
|
ibil
gaitezkeela.
|
|
|
Umearen sorterriaren arabera, bidaiak eta aparteko gastuak sartzeke, milioi bat eta bi milioiren artean
|
ibil
daiteke guztirako kostua.
|
|
|
–isilune labur teatreroa, txakolina kolpe batez bukatzeko aprobetxatu duena– Eta horren kontra ez zegok erremediorik, Tasio, ezta erdiko hankan egunero elektroshock deskarga jasota ere. Kontuz
|
ibil
hadi maitemintzearekin. Gure osabaren koadrilako nafar batek halaxe esaten dik beti:
|
|
|
Eta arazo inozoa dirudi pentsatu aurretik, baina hamar orduko hotzaldia izan daiteke kasurik larrienetan. Eta literatura unibertsaleko esaldirik brillanteenak irakurtzen
|
ibil
naiteke agian eta ez ditut behar bezala estimatzen, oinak hotz ditudalako.
|
|
|
Garraioan erabiltzen dute. Egunetan ezertxo ere jan eta edan gabe
|
ibil
liteke.
|
|
|
Zakurra errazago ibiltzen da bakarrik, etxetik kanpora, jaberik gabe. Indartsua da eta jana bilatzeko batetik bestera beldurrik gabe
|
ibil
liteke.
|
|
|
F: Guregatik lasai
|
ibil
zaitezke, inork ez du-eta hitzik jakingo gertakizun honetaz.
|
|
|
Lizardik, oraintsuago, ezkon bidaia luzea eginarazi zion herriz herri. Baina ez da asko, zernahitarako izateko, hizkuntza bat herriz herri
|
ibil
 tzea: aldiz aldi eta garaiz garai ere ibili behar du, herrietan barrena eta denboretan barrena egin dituen ibilaldietatik aberastasun ugari jasotzen baitu.
|
|
|
Hor aipatzen nuen lurrikara etxean dugu orain eta nola ez genuke izango horrelakorik? Ez gaitezen gehiago mundu honetako, garai honetako munduko, ez diren Paradisu galduen bila
|
ibil
.
|
|
|
Bide osoan itxuratu treneko istorioaz hanpatua nintzen oraino: ez nuen ulertzen jendeen hitzez deskargatzeko premia, hauen bata bestearenganako irudizko konfiantza erraldoia, amodio beharra, ulertzen ez nuen bezalaxe karrikan nola
|
ibil
zitekeen, Nike pareen ordez, larruzko zapata normalekin. Ordena berdineko ez konprenitzea pairatzen nuela ohartzean, gasna xerra bat jan nuen laguntza eske.
|
|
|
Sortu zen azkenean, hogei mila patriarka artzainen lana bakarrik egingo zuena. Ameslari erraldoia, uraren gainean aharrausika
|
ibil
zitekeena, bostehun ogi eta antxoa xerra soilekin hamar jende ase zitzakeena, edo alderantziz ez naiz gogoratzen, jotzen zutenean matela batean bestea eskaintzen zuena, hilak berpizten, farisauekin alaiki solastatzen eta gorputza saltzen zuten emazteekin geroaren kartak irakurtzeko juntatzen zena. Barruki tzar batean jaio zen, Eguberriz, eta gaztarotik munduaren hegitik hegira lelo berdina, ahoak eman ahala, oihukatzen zuen.
|
|
|
Gauak hain zuzen Sigmundek aipatzen zuen" amodioa eta lanaren" xendak irekitzen zizkidan, Lukatxukairaino, biharamunean lankideek preseski disgustuz begiratzen baldin bazidaten ere, ene bizitza entoila ikaragarria zela ezpainak handikoiki plegatuz gaineratzean. Ohar horiek mintzen ninduten baiki, baina berak arraiez edo lili arrosez hornitu pijamak leporaino tinkaturik, gizonaren edo emaztearen ondoan etzaten ziren tenoreetan, Ushuaiako lautada hotzetan
|
ibil
nintzatekeen, Lukatxukaiko zeruan zirurikan zebilen arranoa begiz jaten, nahiz oraino zure bular beltzen laztantzen, ene ohizko hiztegi urriaren kolpatzeko mintzaira berri asmatzen. Egia, garenaz beste izan gintezkeen, garrantzitsuena zela hala ere, haurreko ametsen ildotik ahalik fidelkien bideratzea.
|
|
|
Ene nazioarteko Visa txartela erabil zezakeen, lagun ohiak izuaraz eta kide neuzkan mutilak harro zitzakeen, sarean
|
ibil
zitekeen nahi adina, paso, paso eta paso. Espreski zainen jabaltzeko hartzen nuen gasna hark osorik klikatzea ez nuen onartzen ahal.
|
|
2002
|
|
|
Honen inguruan lorategiz inguratutako bidezidorretan zehar
|
ibil
gaitezke. Bidezidor horietako batetik arrantzaleen portura (port de pecheurs) jaitsiko gara.
|
|
|
Bai, iñolaz bere. Txindoki ta Urkizu aldeetan, ordea, bide bakan
|
ibil
ertzetan, arrotzaren oiñ gaiiztetsigarriak ire gomuta eta oroipen, ire neurtitz betikorrak zapaldu egin nai izan ditu, euzko lur maiteari bere semeen odol gorri ta gorriez izaera aldatu eta antzutasuna ezarri nairik.
|
|
|
Ezbaian dabilen erabiltzaileak kontuan izan behar du ez duela zertan aukera egin hainbeste nabigatzaileren artean: ordenagailu berean horrelako bat baino gehiago
|
ibil
daitezke erraztasun osoz; areago, badago denak batera abiarazteko aukera ere.
|
|
|
Jende asko dabilen tokietan edo gutxi ikusten denetan (malda gainaldeetan, pisten bukaeran eta igogailuetarako sarreretan, batik bat)
|
ibil
zaitez mantso, poliki.
|
|
|
–Eskertuko nizuke horren bizkor abiatuko bazina, gazte ausarta, esan zuen erregeak?. Eta gorgonaren burua mozterakoan, Pertseo,
|
ibil
zaitez arretaz eta moztu ezazu kolpe bakarrez, opariaren itxura ez alferrik galtzeko. Akatsik gabe eta ahalik eta dotoreen ekartzea nahiko nuke, Hipodamia printzesa ondo hezitako printzesa baita, detaileak oso kontuan hartzen dituena.
|
|
|
Ontzi komunikatuen analogia egiten badugu, eskumenak (likidoa) EBren eta Estatuen artean ibiliko lirateke ontzi horietan zehar. Eszenatoki horretan subsidiaritatearen ondorioz, likidoa (eskumenak) batzuetan EBtikestatuetara higituko litzateke, eta beste batzuetan alderantziz, Estatuetatik EBra.Alegia, eskumenak aurkako norabidetik
|
ibil
litezke, baina ez lirateke inoiz aterakoontzi komunikatuetatik, baldin eta ontzi berrien sorta txertatuko ez balitz.
|
|
|
Ta inguruka egin bidea, ariñago
|
ibil
eban arantza; azokatik zuzen asi zan etxerantza. Ta lagunarteko itz ontzi batek:
|
|
|
Haizeen jostailu bihurtu nahi ezik, arduraz
|
ibil
. Oraintsu arte aski artega, orain lehia ta ardura izango.
|
|
|
Aurreko kapituluan azaldutako adibideak programa hauei egokitzen zaizkie gutxi gorabehera, baina benetan
|
ibil
daitezen aldaketatxo batzuk lirateke. Hemendik aurrera zehaztuko diren adibideak konpilatzeko moduan daude (eta probatuak izan dira kasu askotan).
|
|
|
Beren habitatean sartutako gaixotasunek eta aldaketek ere lagundu zuten haien gainbehera azkarra. Bestalde, Guiradok esan zuen iaz bost katamotz iberiko desagertu zirela harrapatuta, eta horregatik, gidariei eskatu zien kontu handiz
|
ibil
daitezela espezie hori dagoen tokietatik igarotzean.
|
|
|
Janari hondarrak, xaboia edo ileak sukaldeko eta bainugelako hustubideak oztopa ditzakete, eta horrek ura behar bezala ateratzea eragozten du eta hodietako paretetan zikinkeria pilatzea errazten du. Hori gertatzen denean hustubideak libratu egin behar dira, ura berriz ere normal
|
ibil
dadin. Irudia:
|
|
|
Bestalde, haur gehienak ez daude ospitalean astebete baino gehiago, eta, beraz, “ez dituzu ezagutzen eta ez zaituzte ezagutzen, eta ipuinean harengana egokitzen joan behar duzu”. Normalean, oinez
|
ibil
daitezkeen eta horretarako gogoa duten haurrak solairuko jolas gelara joaten dira kontakizuna taldean entzutera. Hala ere, boluntarioek bisita pertsonalizatuak egiten dituzte haurren geletara “senitartekoek eta erizainek ondo daudela esaten badigute”.
|
|
|
Berarekin hitz egin zezakeat. Batera
|
ibil
gaitezkek. Ez nikek hori ezeren truke aldatuko.
|
|
|
Ai, ai, ai, Alazne. Kontuz
|
ibil
hadi...
|
|
|
3 Toki askotan
|
ibil
dadila. Etxean, kanpoan, bidaian...
|
|
|
Manuelen berri zehatzik izan arte, hobe diagu denok batera eta trankil antzera
|
ibil
 tzea erantzun zion Josu R k, bere baitan bildu ahal izan zuen kemen guztia erakutsiz.
|
|
|
Jo diagu hondoa; langilea ere burges ttipi bat bezala bizi duk, eta gustatu egiten zaiok: gustuko ditik oporraldiak, Karibeko uharteetan etzauntzak zain zauzkak hilabete pare bateko soldataren truke, eskiatzen ere
|
ibil
litekek, eta agian erregearen eta haren bizkartzainen albotik igaroko duk, eta erregea nola erortzen den ikusten duenean barre egingo dik; beharbada zutik jartzen ere lagunduko ziok.
|
|
|
Familia euskaldun batean sortu nintzen, eta euskara bakarrik entzuten nuen inguramenean hazi. Herriko eskola erdaldunean, ezinbestean, egin nituen ikasketak, neskatikoetatik ongi bereizia, hori bai garai hartan mutikoak eraikin batean sartzen gintuzten, eta bestean neskatikoak, nahas mahas
|
ibil
ez gintezen, nonbait, ez baitzuten inolako aukerarik izan gure gurasoek euskara aukeratzeko hezkuntza sisteman. Hantxe, gure anaia gehienaren bigarren eskuko Alvarezen entziklopedia nuela lekuko, entzun nituen erdal hitzak lehenbiziko aldiz, nahiz euskarak, gizarte hartan, ez zuen balio gehiegi, garbi esan dezadan.
|
|
|
Hori dela eta, ezin pentsa daiteke inola ere ingelesez ondo aritu gabe mundu zabalean
|
ibil
gaitezkeenik. Berebiziko garrantzia du horrek hezkuntzaren ikuspuntutik.
|
|
2003
|
|
|
Kotxerik gabeko kaleak zeuzkaten orduan, eta jendea lasai asko
|
ibil
zitekeen bertatik. Baita bizitzaren erritmoa askoz motelagoa zelako ere.
|
|
|
Erosketak on line egitean, nahiz bankuarekin operazio bat Internet bidez burutzean, komeni zaigu gure datuak babesean daudela eta horiek jasoko dituen bakarra denda birtuala edo bankua izango dela ziurtatzea. Hau da, helburu maltzurrek gidatuta, gure datuak eskuratu nahian
|
ibil
daitekeen hirugarren pertsona bati ateak ixtea eta datuen konfidentzialtasuna bermatzea funtsezkoa bilakatzen da hainbat kasutan.
|
|
|
Batzuetan euskara eskola hizkuntza gisa hartzen dutelako, eta aisialdietarako erdara nahiago izaten dutelako gertatzen da hori. Baina ez badira esparru guztietan euskararen erabilera bultzatzeko neurriak hartzen eta ez da batere erraza erabilera bultzatzea, adi
|
ibil
gintezke! EAEn ondo samar goaz, baina ezin gara arduragabetu.
|
|
|
Horregatik nire haurrak dauden eskolan proposamen bat egin dut: guraso boluntario batzuei dei egin diet, bai baitaude gurasoen artean batzuk kirol zenbait egin dituztenak eta gutxi gehiago ezagutzen dituztenak, kirol horrek iraungo duen hiru hilabetetan haurrekin
|
ibil
daitezen dakiten hori erakusteko. Bestela ohartzen zara, eskola batzuetan oso gaizki egiten ari dela lan hori, nahiz eta badauden ongi egiten dutenak.
|
|
|
Alde batetik, positiboa eskuratu berri zuen, baina bestetik, buruketa haiek Unaxekin momentuz hori baino ez zuela egiten adierazten zioten. Behintzat, hurrengo egunean Karmeleri dena kontatuko zion, Alde Zaharretik
|
ibil
zitezenean zeren oraingoan bai, oraingoan amak, ikasten zebilela eta, irteten utziko zion, gertatzen zena gertatu. Horrela kontzientzia arinduko zuen eta burua argitu ere bai, agian, azken aldiko zurrunbiloa apur bat baretzeko.
|
|
|
Ezen apezpiku berri bat bidali zutelarik Lyon aldetik Baionara, aitzinetik abisatu zuten, kontuz
|
ibil
zedin Piarres Lafitte apezaren inguruko apez errebelatuekin. Apezpiku euskalduna eskatzeko ausartzia izan zuen laurogei bat laguneko apez taldeaz mintzo ziren arauz!
|
|
|
Biga: desagertu egin behar dira, bai kapitala bai produktuak euraktraba barik
|
ibil
daitezen munduan barrena. Haatik, AEBak eurak dira inor bainoprotekzionistago, besteak beste ehungintzan, azukre salmentan edota automobilgintzan ezin gogorragoak jartzen dituztelako sektore estrategiko horiekbabeste aldera.
|
|
|
Bistan denez, hortaz, munduko herrialde aurreratuenen artean ez omen dagojarrera bateratu argia garraiobide horren eraikuntza eta erabileraren alde egitekoorduan. Hori horrela izateko arrazoien artean, Abiadura Handiko trenak (hots, 220km/ orduko abiaduraren gainetik
|
ibil
daitekeena) badauzkala ohiko trenbide konbentzionalaren oso desberdin egiten duten osagaiak: teknologia berezia izateazgain (seinaleztapen sistema, elektrifikazio moduak, etab.) batez ere trazatuarenezaugarri geometrikoak oso bestelakoak direla:
|
|
|
Badakit ez dagoela biderik aski elkar hizketarako, baina balia gaitezen bederen eskuan ditugun eta eskura ditzakegun bidexkez. Azkenean mutur joka ibili behar badugu, jakinaren gainean
|
ibil
gaitezen behintzat7.
|
|
|
Internet armiarma sare handia da, eta milaka milioi datu zirkulatzen du. Dena behar bezala
|
ibil
dadin, hamahiru erro zerbitzari handi daude hamar Estatu Batuetan, eta gainerakoak Japonian, Erresuma Batuan eta Suedian. Gaur, zerbitzari berri bat jarriko da martxan Espainian, Madrilen, hain zuzen ere, Espanixek gainbegiratuta, Espainiako Interneteko trafikoaren zati handiena mantentzeko aukera ematen baitu.
|
|
|
–Isunak preskribatzeko epeak handitu egin dira (3 hilabete “arinak”, 6 hilabete “larriak” eta urtebete “oso larriak”). –Txirrindularien babesa hobetzen du; besteak beste, taldean zirkulatu eta gidaritzan
|
ibil
daitezke, espresuki debekatzen duen seinalerik ez badago. –Gidabaimena behin betiko gal daiteke, bi urtean hiru arau hauste oso larri eginez.
|
|
|
Bi piztuta eduki behar dira”. Eta bat urtzen denean, aldatu biak luminaria berean ez badaude, “une desberdinetan
|
ibil
daitezen”. Begi hezeak Begi hezeak edukitzea ere funtsezkoa da.
|
|
|
3 Segurtasun distantzia: segurtasun distantzia egokia izanez gero, abiadura erregularrean
|
ibil
daiteke. 4 Maldak jaitsi:
|
|
|
Arrazoia injekzioaren kudeaketa elektronikoa da, gasolina autoaren motorrean sartzen duen gailua. Emariaren erregulazio “adimentsu” horri esker, gaur egungo ibilgailuak eroso
|
ibil
daitezke erregimen baxuetara. Minutuko 2.000 – 2.500 biratan zirkulatzeak (2.500 – 3.000 bira, diesela bada) ez du motorrik kaltetzen, duela zenbait urte gerta zitekeen bezala.
|
|
|
Horrek ez du inolako xahuketarik eragiten, injekzio elektronikoak motorrari behar duen erregai kantitate zehatza ematen baitio. Bosgarren martxan, orduko 50 kilometrora
|
ibil
daitekeela egiaztatu da, potentzia erreserba jakin batekin. Teknologiak erbesteratu duen beste ohitura bat motorra “berotzea” da, zirkulazioan jarri aurretik piztuta edukitzea.
|
|
|
Txirrindulariek taldean
|
ibil
daitezke errepidean. Autobietan ibil daitezke?
|
|
|
Txirrindulariek taldean ibil daitezke errepidean? Autobietan
|
ibil
daitezke. Aurreratzerik badute debekatuta dagoen tarteetan?
|
|
|
Hauek dira errepideko txirrindularien eskubideak: –Eskuineko bazterbidetik
|
ibil
daitezke, horretarako bereziki prestatutako bidearen zatirik ez dagoenean. Jarraipen ibilgailuek ere egin dezakete, gutxieneko abiadura mugetatik behera ibili arren.
|
|
|
Arau hori bereziki aplikatzen da bihurgunedun jaitsiera luzeetan. –Autobietako bazterbideetatik
|
ibil
daitezke, segurtasun arrazoiengatik berariaz debekatutakoak izan ezik. –Taldean zirkulatzen dutenean, unitate mugikor bakartzat hartuko dira lehentasunaren ondorioetarako.
|
|
|
Elikagaiak azkarrago hoztuko dira hozkailuetan giro tenperaturan baino; azkarrago izozkailuetan hotzetan baino; eta, printzipioz, azkarrago izotz bainuetan hozkailuetan edo izozkailuetan baino. Hozte hori piezaren lodieraren araberakoa izango da; elikagai masa handiak hoztea motelagoa da, eroankortasun txikia duelako masaren bidez. Komeni da, halaber, elikagaiak hozkailuan gordetzea, airea errazago
|
ibil
dadin. Ontziaren tamainak eta formak, betetzen den mugaren ondoan, eragina dute hozte denboretan.
|
|
|
Zirkulazioari buruzko aurreko araudiaren (1992koa) erreformen garrantzia dela eta, araudi berri bat aldarrikatu da, eta nobedade hauek ditu txirrindularientzat: –Bizikletak binakako zutabeetan
|
ibil
daitezke. Bizikleten gidariei uzten zaie ibiltzen, haien artean tarterik utzi gabe, arreta handiz, ez iristeko.
|
|
|
Hala ere, utz iezadazu oker zaudela erakusten, bai zuri bai neure buruari kontrakoa sinestarazten, eta, behingoz, ez nadin itzulinguruka
|
ibil
.
|
|
|
Min egin nahian, seguru asko. " Asanblada, entzerrona, manifa, sentada edo kazerolada horietako batean enteratuko zuan", pentsatu duk," beti ikasleekin
|
ibil
 tzen duk-eta, auskalo zein ipurdiren atzetik".
|
|
|
Jendetzak" emaguzu betiereko bakea" marmaratu zuenean, gehitu zuen, ez zela historia honen funtsa kuraiaren eta lazakeria soilaren artean trenkatzen ahal. Inozentzia zerbait ere kausi zitekeen Frantxis edo Txokoren
|
ibil
moldeetan, obeditzeko premia bat, hiru ardatzetan biribilkatu sinesteekin baketzeko gaitasun bat. Biolentzia hutsera eramaten zuen inozentzia, hots.
|
|
|
Halaz, injustua da borrokalari bat hainbat urtez preso atxikitzea; iheslariak, idazle ospetsuak barne, gordean
|
ibil
 tzera behartuak izatea; injustua da, hondarrean, hainbeste sufri  tzen duen populu baten gudari talde aurrerakoienak gaztigatzea. Adibidez, estradizio baten salatzeko gazte batek banku bat erasotzen du eta haren arrastatzearen deitoratzeko bezain inpunitatearen eskatzeko manifestazioak antolatzen dira.
|
|
|
Nahiago dute NRJ edo Euskadi Gaztea entzun, burua bederen ez dietelako debaldeko ideiekin keztatzen. Kezkatzekoa baino, horrelako
|
ibil
moldea poztekoa da. Euskaraz jakiteak ez du derrigorrez borrokalari plantara behartzen.
|
|
|
Aparte hartu nuen apaiza, eta esan nion
|
ibil
zedila zorrotzago, adieraz zezala aforismo bat bizi genuen estutasun egoerarekin bat egingo zuena; eman zezala, finean, esperantza eta alaitasunezko mezu bat.
|
|
|
Oinarrizko definizio baten inguruan eta batasun horretatik diskurtso koherentea eratu: Nafarroako bertze hizkuntz komunitatea onartu eta harekiko parekotasuna eskatu (ez gaitezke
|
ibil
batzuk elebiko errotuluak eskatzen eta bertzeak elebiko errotuluen erdal hitzak ezabatzen). Eska dezagun geure lekua, nafar euskaldun izateko eskubidea.
|
|
|
Nire aburuz, zientzialari ‘normaldua’, Kuhnek deskribatu moduan, hartaz errukitu genukeen pertsona da. (Zientziaren historiari buruzko Kuhnen ikuspuntuen arabera, zientzialari handi asko ‘normalduak’ behar omen dira izan; baina ez dudanez zergatik errukitu haietaz, ez dut uste Kuhn zuzen
|
ibil
daitekeenik). Nire iritziz, gaizki irakatsi zaio zientzialari ‘normalduari’ Beste askok legez, uste dut unibertsitate mailako irakaskuntza guztia (eta ahal balitz, aldez aurretik) pentsamendu kritikorako entrenamendu eta bizigarri izan litzatekeela.
|
|
|
Bi erakundeak, biak ala biak saiatzen dituk geure mesedetan, nor bere bidetik. Horixe pentsatuta sartu ninduan ni zuekin, baina berdin berdin
|
ibil
nintekeen haiekin ere. Gaur arte, ordea.
|
|
|
Bada,
|
ibil
hadi herori.
|
|
|
Horixe izan zen tarte luze batean elkarri esan zioten azkena: bada,
|
ibil
hadi herori. Gero treneko ganbera hartan ez zen gehiago hitzik entzun.
|
|
|
Bizkaia bouaren zeregina Lagako kanoiak isilaraztea zen, Císcarrek Txatxarramendi irlako metrailadore habiak leherrarazi zituen eta Gipuzkoari herria eta Bermeo arteko errepidean
|
ibil
zitekeen edozer txikitzea zegokion.
|
|
|
Dokumentua emango nion. Munduan haren beste kopia bat libre edo
|
ibil
zedin.
|
|
2004
|
|
|
Horma zuri eta urdinak zituen Jorgeren etxeko sukaldeak, eta mutikoak urpeko betaurrekoak janzten zituen sukaldera joan behar zuen bakoitzean. Ez hori bakarrik, arrain ugari margotzen zituen bai hormetan eta baita zoruan ere, itsasoko uretan pozik asko
|
ibil
zitezen. Han pozik ez zegoen bakarra Jorgeren ama zen, ordea, semeak eginiko marrazkiak garbitu beharrarekin nazka nazka baitzegoen.
|
|
|
Ongi adierazitako bidezidor sare batek zeharkatzen du oihana. Bide horiei esker, ibilaldi politak egin nahi dituena aise eta lasai
|
ibil
daiteke oihanean, galtzeko beldurrik gabe... Eta, gainera, Yunquen bizi diren 68 hegazti motak eta 240 zuhaitz motak lagun dituela.
|