|
2000
|
|
|
" Ez dut uste konplexurik gabeko gizarte bat nahiko nukeenik. ' Konplexu'
|
hitza
bera negatiboa da, baina askotan gure ezinak eta desorekak garbi ikusten ditugu horrela. Autokritika beharrezkoa da""
|
|
|
Euskal Herria, Euskadi, Pars Vasco, Pays Basque. Euskaldun
|
hitza
bera ere.Esanahi bikoitzekoak zaizkigu askotan, eta jendea animatzeko zilegi bedi erabilpen osotaxutua ez izatea, baina utz dezagun argi kultura eta kulturgintzaren onerako, erabilpenzuzena zein den: euskalduna= euskara duena; Euskadirik oraindik ez dagoela; PaisVasco, Pays Basque, Basque Country eta abar, gauza bera direla hizkuntzaezberdinetan adierazita.
|
|
|
TSF. Eta laburkina lexikalizatuz joan zen, harik eta herri xeheak tezef
|
hitza
bere egin zuen arte. Ipar Euskal Herriko lagunek ongisko dakite oraindik zer izkutatzen duen hitz laburtzapen horrek.
|
|
|
—Badakit zer ari den pentsatzen berori, jaun Nikolas, baina ez dut neure erabakia gibelat uzteko asmorik. Zeren berori ene jaun eta nagusi izan daiteke, baina berorrek ere badaki ezen, erran komunak dioen bezala, apezak duela azken
|
hitza
bere... eta zeren Jainkoak bakoitza bere lekuan nahi baikaitu: ni artzain egin ninduen eta, halatan, ardien zaintzea eta begiratzea da ene obligazinoa.
|
|
|
—Mundu honetan, ordea,
|
hitza
bera ere hitzik gabe gelditzen duk, ezpataren aitzinean... —erran zidan aitak, irri axolagabe bat ezpainetan.
|
|
|
Baita lehenbizikoz esplikatu ere munduan bi klase direla, zanpatuak eta zanpatzaileak, eta gu alderik eramangarrienean suertatuak ginela. Geografia nahiz filosofia, literatura edo ekonomia, denetarik jakin behar, eta denetan azken
|
hitza
bere. Erran gabe doa Ttipik bere ingurukoak errabiatzeko moduko ikasketa orri distiratsua aurkezten ahal zuela fraideenekoa bukatzean.
|
|
2001
|
|
|
" Liburu hau ezer bada libertateari eginiko kantua da, edo horixe nahi nuke bederen. Gero irakurle bakoitzak bere mundutik juzkatzen du lana, azken
|
hitza
bere dela".
|
|
2002
|
|
|
Kontzertuak ere deskontzertu bihurtu zaizkigun honetan, euskaldunon aberria eraikitzeko jaio bide zen alderdiak bi probintzietara murrizten ditu bere domeinuak, eta era defentsiboan kokatzen du bere jokabidea Estatu ahaldunen aurrean, menpean ez esatearren. Ez dago gure lurraldea elkarlotzen duen garraio eta komunikabide egokirik; unibertsitatea lotsa da
|
euskaldun
hitza bera ere hartzeko; bost arautegi bereizturen menpe jarri digute euskara, eta beste hainbeste erdal telebistaren azpian. Azken hogeita bost urteotako bide politiko eta instituzionalak ez dio gure Euskal Herriari oinarrizko artikulaziorik eskaini, ez du mundura jaiotzeko bidean jarri, eta posibilista eta pragmatiko bezala aurkezten zen aukeraren porrota nabarmentzen zaigu begien aurrean, gatazkak bere horretan dirauen artean eta Estatuen Europa finkatzera doan une historikoan, bestelako erdibideak alboratuz.
|
|
|
Euskal Herriaren kasuan, desobedientzia zibila subiranozalea deituz, esate baterako. Edo subirano
|
hitza
bera beste adjektibo bat da.
|
|
|
Historian atzera eginez, Kanariar uharteetako jatorrizko biztanleak ere amazigh kulturakoak ziren. Argi dezagun hitzen saltsa errazteko, amazigh dela
|
hitza
bere singularrean, imazighen pluralean, eta tamazight bai emakumea eta bai hizkuntza izendatzeko erabiltzen dena.
|
|
|
2 Orotariko Euskal Hiztegian esaten zaigunez," Literatura"
|
hitza
bera Orixeren Mireion (1930) azaltzen da lehenengoz. Sintomatikoa, guztiz, berankortasun hau eta euskal sorkuntza literarioaren helburu nahiz parametroez argibide ugari ematen diguna. ditugu, halaber, 1970eko hamarkadaz geroztik Hegoaldean hedatu den" nobela" hitza, edo XX. mende hasierako zenbait idazle sabindarrek erabili ohi zuten" edeskixuna" neologismoa.
|
|
|
Sarritan, keinuen bidez hitzari laguntzen zaio, entzundakoari begien aurreko sinesgarritasunaren bermea eskainiz. Inoiz,
|
hitza
bera ordezkatzen du keinuak, esate baterako, inguruak erabateko isiltasuna eskatzen duenean, edo hizkuntza ezagutzen ez denean. Sakon dezagun komunikazio ez berbatuaren paradigma.
|
|
|
Beraz, kasu askotan eta askotan, giza komunikazioan hitza ez dator bakarrik, berbarik gabeko komunikazioaren zeinuekin lagunduta baino; inoiz, gainera, osagai ez berbalizatuak
|
hitza
bera ordezkatzen du. Giza komunikazioan, berbatuak ez diren horiek informazio ugaria eskaintzen dute.
|
|
|
Izena eta izana lapurtu diete: " navajo"
|
hitza
bera ere ez da indioek darabilten elea, gizon zuriek ezarria baizik, eta askok iraintzat ere hartzen dute.
|
|
|
Hamabost urtetik beherako neska mutilen txorta jotzeak adar jartzeak sexu perbertsioak dituzte hizpide, seguru. Zuk fucking bakarrik endelegatzen duzu, baina ez
|
hitza
bera endelegatzen duzulako, turuta batek fucking guztiak itotzen dituelako baizik. Fucking, turuta.
|
|
2003
|
|
|
Badakit, bai, zuek une honetan Hitza ta Aditza baino gurago dozuela txanpanaren bitsa (eta tuntunaren" saltsa" zaratatsua)... baina badakizue, esaera zaharra da," Apezak azken
|
hitza
bere". Nire berba hau zuhurra ta laburra izango al da, guztion onerako.
|
|
2004
|
|
|
Eta oroz gain hitzeko gizona. Hizkuntza eta pentsakeraz hausnartu zuelako, batetik, eta bestetik,
|
hitza
bera ekintza bilakatzeko egindako ahaleginengatik. Hitza izan du ekinbide, euskara ekintza.
|
|
|
Erramun Baxok dugu lehendabiziko ezpataria azkengabeko sokatira honetan. Ohar bat, halere,
|
hitza
berari eman aurretik: berak, etnikoa?
|
|
|
Hemen ez dago egiaren desideratum zuzentzailerik. Konturatu baitirasofistak,
|
hitza
bera, egiaren gordetegi sokratikoa baino gehiago, boterea dela giza auzietan.Den denari buruz egon badaitezke bi justifikazio kontrajarriak, eta horrela dela frogatzendute aldeko eta aurkako hitzaldi bikoitzak asmatzen dituztenean, unean uneko erabilgarriak izango diren hitzaldiak egiten trebetasuna izateak arrakasta segurtatzen du politikan.Horixe salatzen zien Sokratesek sofistei;...
|
|
|
Edo beste era batean esanda, izenek ez dituzte objektuak irudikatzen perpausek gertakariak irudikatzen dituzten modu berean. Eta ‘irudikatu’
|
hitza
bere zentzurik orokorrenean hartu dugu orain," irudiztatu"," ordezkatu"," antzeztu"," (ber) aurkeztu"," adierazi" adierak biltzen dituela. Perpausen irudikatzearen eta izenen ordezkatzearen arteko bereizketaz jabetzen hasteko gogoan izan behar dugu, hizkuntza ez dela hitzen multzoa, ez dela hitzen osotasuna (ez dela daitezkeen hitz guztien bilduma, alegia), perpaus guztien multzoa baizik.
|
|
|
Norbaiti egokia ez zen zerbait esaten zion aldiro beste lelorik ez zuen entzuten. Bazirudien
|
hitza
bera ere kendua ziotela, horren zuen entzute gutxi. Donostian, ordea, aintzat hartzen zuten, eta ez zen Lekunberrin bezala koadrilako ergela," Izateko, direna direla, ergel bat behar duten jendearen artean" Aliziak esanen zion bezala.
|
|
|
Koadrila
|
hitza
bera ere nazkagarria iruditu zitzaion, euskaldunen banakakotasun gabeziak sortutako talde ama zorrotz bezain irentzailea. Eta bere buruari aitortu beharra zion, azken bolada hartan, jada gazte ez zela, egunerokotasunaren pisutasunak gero eta makurtzenagotzen zuela; aitortu beharra zion, batzuetan ments zuela komuntasunaren epeltasunari esker bizia erraz bihurtzen zuen jende talde hura, ama ments izaten den moduan.
|
|
|
Hori esaten du nagusiak. Azken
|
hitza
berak nola baitaukan."
|
|
2005
|
|
|
Azken
|
hitza
bere
|
|
|
Erabakiak haien gain, klerikalismoa gorenean zen garaietako moduan. Apezak azken
|
hitza
bere! Ez ote da gaur egun oraino Elizako dogma nagusietarik?
|
|
|
honek aharrausi luzea egin baitzion, amona Kontxik artikulu hura errezitatzen hasten zen bakoitzean nahi gabe ateratzen zitzaiona, erremediorik gabe. Baina azken
|
hitza
berea behar zuen, amona Kontxirena, eta ongi bai ongi jakinarazi zion su hiari bere ohiko erretolikaren ondorioa, haren aharrausia bukatuta gero:
|
|
|
Beldur naiz, ordea: salatzen duzu hitz jakin baten erabilera kaskarren bat, eta hainbatek, erabilera baztertu ordez,
|
hitza
bera baztertuko dizu, etxeko eskaileren mailak edo lepoko katearen mailak desagertzeraino baztertu ere. Gizarte mailak desagerrarazteko balioko balu sikiera? 6.
|
|
2006
|
|
|
Atari horretan espainolezko era guztietako hitzak eta beren sinonimoak bila daitezke,
|
hitza
bera edo, erabiltzaileak hitza zehatz mehatz gogoan ez badu, antzeko formak abiagune hartuta.
|
|
|
Orain utzi egingo ditugu, hala ere, nazioari buruzko haren ideiak. ...ri gisa orain jatorriaren batasuna, hizkuntza, ohiturak, usadioak, uste eta pentsamoldeen berdintasuna, aipatzen dira; ez du ahazten noski" proiektua" (garaiko eskuinetan topikoa izana) 716; baina hizkuntzaren inportantzia erliebatzen da; Goethe aipatzen da, Herder goraipatzen da, Fichte eta Humboldt are gorago aipatzen dira;" arima gotikoa" aipatzen da717, eta behin Volksgeist
|
hitza
bera ahotan hartzen bada, zehazkiago" el" alma –arima– del pueblo"", kakotx artean berak (eta arima grekoaz jardunez) 718, ez da gehiago jorratzen; arraza berba ez da behin ere ageri719; odola, Herodoto-ren aipu bezala bakarrik, eta oin oharrean720.
|
|
|
Pasa hitza. Eta ez dago hitz sekreturik,
|
hitza
bera delako sekretua, eta ahoz aho ari da. Ibili da, ibili dugu.
|
|
|
Goiko taulan, harrera hizkuntza eta jatorrizko hizkuntzari ematen zaien jokoa kontuan hartuz eta bi hizkuntzetan eskaintzen zaizkien laguntzak begiratuz, ikasle etorkinak eskolatzeko era ezberdinak erakusten dira. Hala eta guztiz ere, ohikoa da integrazio
|
hitza
bera egoera ezberdinen aurrean erabiltzea:
|
|
2007
|
|
|
erabiltzailea idazten doan heinean, 8 tekla birtualen inguruan dauden beste 16 iragarpen teklatan, beste hainbeste balizko hitz agertzen dira. Horiei esker, mugimendu erraz batez, zuzenean
|
hitza
bera aukera daiteke. Gainera, aplikazioak iragarpenak egiteko duen hiztegia erabiltzaileak berak hobe dezake, hitz berriak sartuz eta bere beharretara egokituz.
|
|
|
Aitonaren eskaerari kasu eginez, egunkariari begira jarri zen neska, eta isilik eman zituzten hamar bat minutu aitonak eta biek, neska begiak gurutzegramari itsatsita eta aitona, o? forman biltzen ziren neskaren ezpainetara begira, behar zuen
|
hitza
bertatik noiz aterako zen zain. –Otarre, otarre izan behar da derrigor!?
|
|
|
Aphezak bethi azken
|
hitza
bere?, 1951, 118 orr. Debrusa?, 1951, 151 orr.
|
|
|
EITBren, AlbistegietarakoEsku liburua (1992): «. Euskal?, Euskara
|
hitza
bera da baina hitz konposatuetan erabiltzen dena.Adibidez: Euskal Herria (Euskararen Herria).
|
|
|
Paradoxa txiki batekin hasten gara, hortaz: analogia
|
hitza
bera ekibokoa dela. Hitzaren patu konplikatu hau berau, Humboldt-en esplikazio konplikatuen atariko antzo ikus daiteke.
|
|
|
...onuak sentigarritasuna gehitzen dio adigaiari, erritmoa sortzen du (eta gramatika, hortaz) 406, ideiari oihartzun mila eransten alde guztietara, asoziazioak eragiten, adigai sareak zabaltzen, kontrasteak altxatzen, hitzen eta esanahien eboluzioa bideratzen, hizkuntzaren barne forman bertan bortxakoiki interbenitzen du, sentimena ukitzen, pentsamenduaren indarra bizitzan eragiten azken finean, maiz
|
hitza
bere tonuarekin inportanteena bilakatzeraino adigai estriktoa bigarren planoan utziz (sofistek eta erretorikoek proklamatu izan duten moduan), etab.407 Hizkuntzaren efikaziaren parte handi bat zalantza gabe tonuari (intonazioari) egotzi behar zaio. Baina efikazia aparte, esanahi adigaiezkoa bera askotan intonazioak determinatua izaten da (ironiaren kasua, etab.). Tonuak hizkuntzan duen balio autonomo eta berainez eraginkorrari ariman erakusteko, ama hizkuntzaren fenomenoa aipatzen du Humboldt-ek:
|
|
|
parteen nahasketa orekatua. Helendar demokraziaren historiaren hasieran isonomia (isono/ na) kontzeptua agertzen bada, medikuntzaren tradizioan isomoiria (iso/ ioiria) adiera erabiltzen zen osasuntsu dagoen gorputzaren elementuen arteko neurria esateko684 Maila txikiagoan, tradizio historiko hain luzean barrena, herritarraren jarrera aratza (kalojkagaSoç) adierazteko erabili izan zen arete (areth)
|
hitza
bera ere antzinako terminologia medikoan agertzen da685.
|
|
2008
|
|
|
Hortik erabiltzailearentzat askoz ere erabilgarriagoak izango diren zerbitzuak sortuko dira. Horregatik deitzen da semantikoa, datuak ulertu, beste batzuekin harremanetan jarri eta ondorioak ateratzeko gai izango baita [adibidez, bilatzaileek guk sartutako hitz gakoa semantikoki bilatuko dute, nahiz eta
|
hitza
bera webgunean ez agertu].
|
|
|
Nabarrismoa fenomeno erreakzionarioa den heinean bere memoriaren zatiak gibelean utziz joan da. Euskaltzalea izan dela" ahaztu zaio", Euskal Herria
|
hitza
bera barne. Botereari eusteagatik beren memoria baztertu dute.
|
|
|
–Eztabaida honetan, aparte bakoitzak agertzen dituen gustu partikularrak, nahiz eta
|
hitza
bera ez datorren, errealismoan dator oratua. Joan San Martinetzat, lehen esan denez, Euskaldunak poemak ez zion erantzuten 1960ko hamarkadako euskal gizarteari eta, zentzu honetan, ez zen errealista.
|
|
|
Ideia erreformazaleen eragina suma daiteke halere batzuetan. Ohargarria da, adibidez, azken judizioa, infernua eta parabisua, damnazioa eta salbamendua, aski luzeki aipaturik ere, nehon purgatorioaren nozioa (eta beraz ez
|
hitza
bera ere) ez dela agertzen Echepareren kopletan. Bistan dena, ezinezkoa da jakitea isiltze hori nahizkoa izan zen, ala ustegabekoa, baina kontuan izanik garai hartan purgatorioaz izan ziren eztabaidak (gogoan izan induljentzien auzi bizi bizia kontu hari zerraiola), badaiteke orduko eztabai den ondorioa dugun isiltze horretan.30 Purgatorioari buruzko doktrina franko berant arautu zen arren (Emery 1999), 31 haren kultoa biziki zabaldua izan omen zen XV. mendearen bigarren partetik aitzina Frantziako hegoaldean (ikus Fournié 1997).
|
|
|
–Literatura?
|
hitza
bera ez du era biltzen. –Obras de J. d. Etcheberri?,. De Re bibliographica?, eta horrelako erran moldeak baliatzen ditu.
|
|
|
deitzen dena adierazteko, fruto> esatea(, este> huerto> > dado> ya> su> segundo> fruto?) baina, testuinguru berezi horretatik at, inongo erdaldunek ez luke cosecha ren ordez fruto> erabi liko,?* vino> del> fruto> de> 1998?, >?* el> granizo> ha> malogrado> el> > de> fruta> de> este> edo?* el>? moduko xelebrekeriak esateko33 Hortxe dugu, are etsenplu argiagoa ipintzeko, erdara arrunteko santo>
|
hitza
bera ere, behialako eliz liburuetatik aterea,, ilustrazio, adieran,(, no> leo, > solamente> > mirando> > santos?); baina inori bururatuko al litzaioke, liburu baten apaintzailea aipatzerakoan, kortesien orrian, ilustra > ciones> edo dibujos en ordez,?* Santos: > Fernando> Gartzia?
|
|
|
delakoak alkatearen eskuduntzak udalkideen gainetik jartzen bazituen ere1002, proiektua bertan behera gelditu izanak Larrañagak aurkitu zituen oztopoen berri ematen digu. Legez azken
|
hitza
berea izan arren, ez zuen bere borondatea inposatzeko gogorik edo adorerik izan.
|
|
|
Dakiena apaiza zen garaian" apaizak azken
|
hitza
bere" esan ohi zuen herri nazkatuak. Dakienak uste du azken hitz bat posible dela.
|
|
|
Azken hitz posible eta erreal bakarra da hiztegi perfektu batean azkenengo lekua egokitu zaion hitzak dioena. " Hiztegiak azken
|
hitza
bere".
|
|
|
Baina, kontraesanez kontraesan, zalantzaz zalantza sortua dago Terra Sigillata nobela, eta bertako solaskide guztien arteko elkarrizketak ez du norabiderik zehazten, galderak pausatzen baino. Hartara, hitzaren aldeko hautua egitearekin batera, badago bestelako adierazpenik nobela honetan ere, hitzaren ahalmenean bai, sinetsi egin behar dela, baina,
|
hitza
bere horretan, ekinik ezean, horixe dela, hitz hutsa. " Luzamenik luzamen, muinari ez heltzekotan.
|
|
2009
|
|
|
Azken eguneko emanaldian, Enrique Morentek hartuko du
|
hitza
bere esperientzia pertsonalak eta flamenkoarekiko duen ikuspegi orokorra azaltzeko. Aldamenean, Jose Luis Ortiz Nuevo historialaria izango du eta entzuleen galderei ere erantzungo die (martxoak 18, 19:30).
|
|
|
hitzaren hitzarekiko erlazio berriak aurkitzen, hitzaren nahikizun eta iradokizun berriak kreatzen, hitzaren errealtasunari idealismo dimentsioa ematen. Hitzari asmo berriak inguratzea da poetaren eginkizun,
|
hitza
bere pasibotasunetik ateraz, haren esanahi materiala neurri berriz aberastea?. (Beharbada, poesia zer den esplikatu gura denean, pixka bat erlijioa zer den edo Jainkoa zer den esplikatzeko bezalatsu,. Esanezinaren?
|
|
|
Sentimenduak, emozioak, estutu egiten zaitu, zeure baitan lehertu eraginez (negarretan, esaterako) edo zeure baitatik at kanporatzeraino batzuetan: amaren konortegaltzea senarra istripuan hil dela ikastean; estasia, eta ez erlijioetakoa bakarrik, edo enstasia (ekialdeko mistikakoa); xamanaren, edo Afrika eta Ameriketako kulturetan aurkitzen den dantzak eragindako trantze extatikoa, derbitxeak, etab. Estasi
|
hitza
bera bakanteetatik ei dator, haien haluzinazio eta delirioagatik erritual dionisiko omofagikoetan. Estasian objektuak bereganatu egiten du subjektua.
|
|
|
Zure ahizparentzat ez da eragozpen handia izango astero egun pare batean lauzpabost minutu galtzea: azken
|
hitza
berak du, hala ere. Zure laguna:
|
|
|
Ernestinarekin gela hartan, don Zoilo medikuaren diagnostiko preziaezin bezain interesatuaz baliaturik, haurrak gaixotasun sendaezin bat baitzuen, itxura batean, hain zen neurrigabea haren hipersentiberatasuna, fotofobia eta akustifobia ikaragarriak eragiten zizkiona, baita haurra baldintza berezietan mantentzera behartzen ere? ilunpean edo erdi ilunpean alde batetik, eta isiltasunean bestetik, etxekoen berbarotik eta zarata guztietatik urrun; hitzaren planoan,
|
hitza
bera bahituz eta isilduz, problemari irtenbidea emateko modurik onena problemarik aipatu ere ez egitea balitz bezala.
|
|
|
Erlijioaren alde borrokatu nahi baduzu, aski duzu gurekin gelditzea, harresien gibelean. Ez guri eska haien babesa uzterik, erran zidan, azken
|
hitza
bere duenaren doinuan.
|
|
|
Ezagutzen dugunetik, lehen lehena Jose Paulo Ulibarri Galindezena() da, bere Gutunliburuan. Akademia
|
hitza
bera aipatzen aurrenekoa, baina, Jose Francisco Aizkibel() dela ematen du.
|
|
|
31 kasu praktikoa:
|
hitza
bere testuinguruan
|
|
|
Bilaketa programa berri bat garatuko dugu, zeinak bilaketa
|
hitza
bere testuinguruan bistaratuko digun. Programak argumentu bezala komando lerrotik fitxategi izena, bilaketa patroia eta N zenbaki bat jasoko ditu, eta bilaketa hitza duten lerro guztiak bistaratuko, aurreko eta hurrengo N lerroekin batera testuingurua hobeto ikustearren.
|
|
|
Adibide gisa bila dezagun amorio hitza xenpelar.txt fitxategian, aurreko eta segidako 2 lerroekin batera: Hona
|
hitza
bere testuinguruan bistaratzen duen programaren kodea:
|
|
|
Emaitzak agerpen kopuruaren arabera ordenatuta bistaratuko ditu, handienetik txikienera, hitz bakoitzeko honako informazioa erakutsiz:
|
hitza
bera, bere agerpen kopurua edo maiztasuna, eta maiztasun erlatiboa. Hitz baten maiztasun erlatiboa, hitz horren agerpen kopurua hitz kopuru orokorraz zatituta lortzen den koefizientea da.
|
|
|
Inork ez du bakerik ekarriko dio Jerusalemgo auzo juduan. Asko dira kanpainak piztu ez dituen herritarrak, baina ezohiko jarrera dauka berrogeita hiru urteko gizonak, bakea,
|
hitza
bera, ia irrigarri bihurtu baita Israelen. Hautagaiek nekez aipatu dute kanpainan zehar, Gazako erasoak nor gogorrago agertu lehia sortu duela jakitun.
|
|
|
Euskarak horrenbeste ntz dituenez, halakorik egitea ezinezkoa izango zela pentsatzen nuen, baina horretara jarri, batzuk atera, eta orduz geroztik nabil palindromogintzan. Palindromo
|
hitza
bera ordezkatzeko euskarazko bi hitz proposatzen ditu; aztihitza, eta hizpilua.
|
|
|
Aipagarriak dira ere bere ikerketa linguistikoak: Gonzalez de Aciluk inork ez bezala aztertu du hizkuntzak eta musikak bat egiteko modua, inork ez bezala integratu du
|
hitza
bere obretan eta inork ez bezala landu ditu ahotsak. Horregatik guztiagatik altsasuarrak berebiziko eragina izan du konposizio fonetikoan.
|
|
|
Pop a egitea zergatik den zaila galdetuta, zera berak: . Besteak beste,
|
hitza
bera, pop, tabua zelako. Kutsu peioratiboa zuen hitzak.
|
|
|
Ezagun da Baudelairek spleen
|
hitza
bere poesiaren erdigunean kokatu zuela modernitatearekin batera burgesiari etorri zitzaion ezinegon eta melankonia deskribatzeko. Hala, esaterako, Spleen et idéal izena du Les Fleurs du mal eko lehen atalak, eta Le spleen de Paris izena du hil aurretik idatzi zituen prosazko poemen bildumak.
|
|
|
beste sei seme alaba zituzten, eguzkia baino ederragoak, eta ez zuten bidezkotzat jotzen sei eguzki haiek ilargi beltz baten inguruan orbitan jartzea; hartarako, baina, ilargi beltza ezkutatu behar zuten, ongi ezkutatu ere, bai irudiaren eta bai hitzaren ikuspegitik ere: ...ezin bezain interesatuaz baliaturik, haurrak gaixotasun sendaezin bat baitzuen, itxura batean, hain zen neurrigabea haren hipersentiberatasuna, fotofobia eta akustifobia ikaragarriak eragiten zizkiona, baita haurra baldintza berezietan mantentzera behartzen ere... ilunpean edo erdi ilunpean alde batetik, eta isiltasunean bestetik, etxekoen berbarotik eta zarata guztietatik urrun; hitzaren planoan,
|
hitza
bera bahituz eta isilduz, problemari irtenbidea emateko modurik onena problemarik aipatu ere ez egitea balitz bezala.
|
|
|
Zure ahizparentzat ez da eragozpen handia izango astero egun pare batean lauzpabost minutu galtzea: azken
|
hitza
berak du, hala ere. Zure laguna:
|
|
|
Baina gaur, osasun mentala bururatzeko eguna dugunez,
|
hitza
bera dugu pentsu mentala ere. Zenbat eratara sortu ote ditu euskaldunak burua tentuz eta osasun sanoz mantentzeko saiakeraz, buruaren beraren ahuldadea sorburu izan ditueneko hitzak?
|
|
|
Bigarrena gizarte etimologia da: hitz baten historia egiten da kasu honetan,
|
hitza
bere testuinguruan kokatzen da eta bere esanahiaren eta erabileraren historia egiten da. Kasu honetan corpusaren hedadura ez da exhaustiboa.
|
|
|
newspeak horretan" txarra"" ezona" bihurtzen da, dena baikorra bihurtzen da, kosmobisioa aldatzen da. 1984ko munduan bizi diren pertsonen kosmobisioan kritikarako lekurik ez dago, ez dago ezer txarra,
|
hitza
bera ere ez da existitzen. Gauza bera gertatzen zaigu gure" tabu" ekin.
|
|
2010
|
|
|
Erlijiozko literaturan frai Luis eta Malon Etxaidek eman zuten hurrengo urratsa, hizkuntza duinari kultur bikaintasun berriak erantsiz. Horretarako zer hobeagorik herrihizkuntzari garai bateko" hizkuntza sakratuetako" (hebraiera, grekoa, latina)
|
hitza
bera ematea baizik. Hain zuzen, bi idazleok (eskriturista ere baziren eta) itzulpen biblikoak ekarriko zituzten gaztelaniara, betiere kastilanoaren jatortasuna ongi begiratu eta berori kultur maila berrira jasoz.
|
|
|
Mende hartakoak dira, europako hizkuntzetan, latinaren aurrez aurre herri hizkuntzak laudorioztatu, lehen gramatikak egin eta kultura eskolatu jasorako burututako ahalegin sonatuak. ...ieztapena ongi finkatu nahi izan zuen (horretan, adibidez, nebrija gandik hasita, a. Morales, J. Valdés eta C. Villalón ek egin zuten lan) 36 erlijiozko literaturan frai luis eta Malon etxaidek eman zuten hurrengo urratsa, hizkuntza duinari kultur bikaintasun berriak erantsiz. horretarako zer hobeagorik herri hizkuntzari garai bateko" hizkuntza sakratuetako" (hebraiera, grekoa, latina)
|
hitza
bera ematea baizik. hain zuzen, bi idazleok (eskriturista ere baziren eta) itzulpen biblikoak ekarriko zituzten gaztelaniara, betiere kastilanoaren jatortasuna ongi begiratu eta berori kultur maila berrira jasoz. lehen pausu handi horrekin bateratsu, esan dugun literatura erlijiosoa sortuko da, sinestunen eta literatura zaleen gozamenerako, hizkuntzaren trebetasun eta bikaintasun lortu berriak er...
|
|
|
Hartako ditut preseski gauza teknikoak maite, interes literariorik ez dutenak. Poesia
|
hitza
bera ken nezake. Narrazioa edo kronika hitzak erabiltzen ditut.
|
|
|
–Nire alde ez dagoena nire aurka dago!??. Eztabaida bukatuta zegoen, ustez, baina Teok, azken
|
hitza
bere ohi zuenak, beste urrats bat egin zuen: –Zoazte, bai, baina jakizue nire eskua ezin luzeagoa dela?!?.
|
|
|
–Gelditu, bazirudien
|
hitza
bera izan zela balazta eragin zuena, arkupeak daude hemendik tabernetara. Badakizu Iñigoren koadrilakoak inguru hauetan ibiltzen direla.
|
|
|
Dena azkar pasa bada ere, ez du inoiz bere burua itota ikusi. Lanpetuta
|
hitza
bere hiztegitik kanpo dagoela ere esan zigun: “Ez naiz sekula lanpetuta egon.
|
|
|
Bultzatzaileen artean, Astiz bera, Iban Zaldua, Gorka Bereziartua eta beste. Haien helburua, 2011rako google bilatzailean ramegante hitzaren 500 erreferentzia agertzea horretarako, idazleen, kazetarien, letragileen, buletin ofizialen itzultzaileen laguntza eskatu dute eta Euskaltzaindiak ramegante
|
hitza
bera onartzea.
|
|
|
Bultzatzaileen artean, Astiz bera, Iban Zaldua, Gorka Bereziartua eta beste. Haien helburua, 2011rako google bilatzailean ramegante hitzaren 500 erreferentzia agertzea horretarako, idazleen, kazetarien, letragileen, buletin ofizialen itzultzaileen laguntza eskatu dute eta Euskaltzaindiak ramegante
|
hitza
bera onartzea. Esanahia?
|
|
|
‘Nire alde ez dagoena nire aurka dago! ’". Eztabaida bukatuta zegoen, ustez, baina Teok, azken
|
hitza
bere ohi zuenak, beste urrats bat egin zuen: " Zoazte, bai, baina jakizue nire eskua ezin luzeagoa dela...!".
|
|
|
Gainbehera etorri zen, Estatut berriari zegokionez, Katalunian emandako hitza. Eta berdin gertatuko zaigu guri ere auzi guztietan, hasi Eusko Jaurlaritzaren Salamancako dokumentuekin eta amaitu euskal gizartearen erabakia errespetatzeari dagokionarekin; azkenean,
|
hitza
bera ere ukatu digu.
|
|
|
Haragi garbiaren pisua libratan?... Dena dela, badirudi garai batean asko erabilia izan zela hamabiko muga hori, amaitu
|
hitza
bera, hamabitu zaharretik datorrela baitio Mitxelenak.
|
|
|
zehaztasun osorik ezinaren jolasa, eta horra filologo guzien betiko bazka. Azkuek berak, nahiz kanta eta
|
hitza
bera ezagutu, ez baitzuen bere hiztegian sartu jarraikile harenik. Orotariko Euskal Hiztegiak badakar, ordea, testigantza franko:
|
|
|
Antza denez, egia erlatibo adierazpenak absurdora eramaten gaitu. Agian, egia
|
hitza
bere hiztegitik erauztea da erlatibistak duen irtenbiderik egokiena. Baina ez du gustuko irtenbide hori.
|
|
|
Beste batzuetan, aldiz, bestelako esangurekin erabiltzen da. Hori dela eta, komeni da
|
hitza
bera azaltzea, eta, horrekin batera, zuzenbidea eta legea konparatzea. Nolanahi den ere, hori baino lehenago, honako ohartarazpen hau egin beharra dago:
|
|
|
Amazigeraren azterketa eta kodifikazioa XIX. mendearen amaieran hasi zen eta, gramatikarik eta ortografiarik gabeko hizkuntza izan da, hezkuntzarik eta idazlanik gabekoa. Momentuz ez dago amazigera baturik, antzinako tribu bezainbeste dialekto hitz egiten da, eta" amazigera"
|
hitza
bera ere abstrakzio linguistikoa da, ez baita hizkuntza bakar bat amazigera deitzen den hori, hainbat hizkuntzaren multzoa baino.
|
|
|
1321. Interes
|
hitza
bera berri samarra da, Marcel Maussek Essai sur le don entseguan azaldu zuenez, kobratu beharreko errentaren aldamenean hasi omen zen agertzen kontabilitate liburu latinoetan. Interesa," korritua"," atarramentua"," irabazia"," probetxua".
|
|
2011
|
|
|
Ordea, horren lekuan geure produktuetan egiazko euskal hitza, txakolina, hasieratik bultzatu bagenu, Euskal Herriko ardoa delako, zentzuak, kulturak eta euskal senak agindu zigutenez, hots, eskuarki katalan eta galegoek beren ardoekin egiten duten moduan, ez zatekeen holakorik gertatuko. Horrela jokatu balitz, auzo probintziei ez zitzaiekeen burutik pasatu ere egingo gaur beren ardoei Burgosko txakolina o Santanderko txakolina deitu nahi izatea, espainolez
|
hitza
bera falta dute eta. Baina, zoritxarrez, berriro ere, gure ekoizle eta enpresari argi askorentzat, beren merkataritza praktikan, egon, euskararik ez dago, ez da kontuan hartzeko zerbait, aldizka entzuten dizkiegun gure berezko hizkuntza zahar, aberats eta maitagarria... eta abertzale usteko hitzontzikeria belaxka gorabehera.
|
|
|
Dirua Olaizola II.aren alde irten zen doblean. Asier Olaizola aritu zen anaiarekin botilero, eta Joaquin Plaza Merinorekin.Zenbat aldiz erabili ote du pilotazale batek sake erremate
|
hitza
bere ahoan. Zenbat aldiz esan ote dio botilero batek bere pilotariari sake errematea egiteko.
|
|
|
Ez dut nik epaituko gauzak asmo onez edo txarrez egiten diren, baina argi dagoena da herri honetan gauza asko gaizki egin direla. Krisia hitzarekin ametsik gaiztoenak izan ditugu
|
hitza
bera entzutearen entzuteaz, baina inork ez du esan abiadura handiko trena egingo ez denik dirurik ez dagoelako. Hemen, dirua, betiko partidetan murrizten da:
|
|
|
Jose Blancok hauteskundeetako emaitzak jakin ondoren esan zuen gizartea orokorrean eskuin aldera doala, eta politikaria ez balitz ironikoki ari zela pentsatuko nuke. Ez dakit norbaitek kalte gehiago egin dion ezkerrari ezkerreko partidu direla diotenek baino,
|
hitza
bera isildu behar izan da esan nahi zuenaren antzeko zerbait egiteko.
|
|
|
Xaharkituriko eredu nostalgikoa ez baina berritasun haziaz ereindako soro zelaia da, alde horretatik, diglosiarena. ez diglosia zahar tradizionalaren errepika mimetikoa. Bai, ordea, hizkuntza biz edo gehiagoz baliatzen den gizajende sail ohargarrien gizarte moldaera berri eta, hein batez, multiformea. diglosiaz jardutea ez da, horregatik, hemen (europan) eta orain (XXI. mendean) nostalgia saio huts.
|
hitza
bera erabat gal baledi ere bihar edo etzi, eta badago halakorik susmatzeko motiborik, altzoan daraman kontzeptua modernoa da zinez. ez dago hor nostalgiaren aztarren handirik.
|
|
|
Baina ez guztiz. Zeren, nola apezak izan ohi baitu hondar
|
hitza
bere, hala ematen zion don Salustiok berea:
|
|
|
Dakigunez, bizitza kulturalaren aurrebaldintza da hizkuntzaren zerizana, hura ahalbideratzen duen heinean, eta ez, gainera, kultura edukiaren adierazpide zuzena
|
hitza
bera denetan soilik, baita hitzaren esku hartze zuzenik ez duten kultura arloetan ere. Ez dezagun ahantzi, beraz, hizkuntzaren funtzio antropologikoak funtsatzen duela giza kultura ororen izatebaldintza, eta gainerako adierazpideak oro handik ondorioztatuak direla.
|
|
|
Izango dugu seinalerik. Etorriko zaie
|
hitza
bere onera. Nik uste dut, vamos.
|
|
|
–Julenek idatziko zuen hori, lapurtu
|
hitza
bere berea du.
|
|
|
Zenbat aldiz esan behar diat ez dakidala ezer, aspaldi nabilela mundu horretatik aparte!, eta bigarren aldiz erabili zuen mundu
|
hitza
bere lagunen zirkulua izendatzeko.
|
|
|
oso eztabaida beroa piztu zen. Jeneralean, ezkertiarren eta epelagoen arteko lehiara edo abertzaleen eta espainolisten artekora lerratzen ziren eztabaida gehienak, baina gau hartan, estreinako aldiz, gizonezkoen eta emakumezkoen artekora aldatu zen debatearen ardatza, eta kasik feminismo
|
hitza
bera gurean erabiltzen hasi aurretik entzun genituen lehen hausnar feministak jendaurrean.
|
|
|
Segituan ekin zioten errepublika antolatzeari eta hala erabaki zuten euren gobernurako burutzat hirurogei urtetik gorakoak aukeratzea. Zahar hauek Solue gainean batzen ziren errepublikaren arazoak eztabaidatu eta erabakitzeko, eta hortik sortu zen" batzarrak"
|
hitza
bera ere (batu+ zaharrak). Ba omen zegoen Solue gainean zuhaitz lodi, adartsu eta zapala, hosto txiki eta kizkurrekoa, errautsaren kolorekoa eta gauez dir dir egiten zuena.
|
|
|
Logosak naturatik askatzen du gizakia baina polisari kateaturik uzten du Prometeo gizagaixoa, harkaitzari loturik adimenaren aztoreak erraiak jaten dizkiola. Mitotik askaturiko gizakia politiko bihurtzen da hitza da orain gurdi eta gurdizain
|
hitza
bere buruari dagokio, eta bere burua elikatzen du. Presokratikoek gauza ororen printzipioa bilatzen zuten, hitzaren eta logosaren ikuspegi bateratua, baina erraiak aterako zizkien aztorea elikatu zuten zatikatze eta atalkatze logikoaren bidea badena osorik izanik, logos/ hitzak ez baitezake zatikaturik baino adierazi, argia maite duenak ilunari dio beldur gauzak ulertu nahiak berekin du zerbait ulertu ezina.
|
|
|
Militantzia
|
hitza
bera arrotza egiten da gaurko egunean, eta, aipatzekotan, oso testuinguru zehatzean kokatu beharrekoa bihurtu da. Orduan ere ez zuen gauza bera esan nahi guztientzat.
|
|
|
Eta bilakatuko zara martiri guztiak bezala gero herriaren anestesia. Formola aipatzea krudelegia litzateke, eta bestalde, herria
|
hitza
bera jarriko dute urte gutxi barru formoletan. Zergatik esaten dudan hori?
|