|
2000
|
|
|
Gainera beti sortzen dira gauza berriak: garai
|
hartan
ez zuen inork pentsatuko «Aizak hi mutil maiñontzi» doinuan edo «Habanera»n kantatzea, hau berria da oso. Orduan lau neurri erabiltzen ziren:
|
|
|
ARESTIAN erran dizut ezen presondegi
|
hartan
ez genuela bisitarik, baina egun batean... edo gau batean, hobeki...
|
|
2002
|
|
|
Etsi antzean erretiratu zen tabernako ataria zen eszenategi hartatik, eta Kristoaren plazatxoko aulkian jesartzera abiatu zen, handixe ederto ikusten baitzen Pello Txikireneko kanpoaldea. Ezin zuen burutik kendu aurreko astean Joseluk aipatutako zurrumurruarena, alegia, Santos bere txotxongilo hutsa zelako istorioarena, eta hura entzun baino lehenagoko egunetan taberna barruko lagunartera dei egingo ziokeen arren, orduko
|
hartan
ez zuen horrelakorik egin, eta hogei metrora patxadan itxarotea deliberatu zuen. Irribarrea ezpainetaratu zitzaion Joseluren gizontzeaz isilean ironizatuz, dagoeneko mutikoa ez zela hain ume eta beregan eragindako portaera aldaketa zuela haren froga zuzena.
|
|
|
Trankilago ematen zuen semeak, Antoniaren ustez bezperan Mentxurekin izan bide zuen solasaldia zela eta. Gau
|
hartan
ez zuela etxean afalduko esan zuen gaztetxoak, amaren baimena lortuko zuela segurantza osoa adierazten zuen irribarre samur batez goxatuta," lagun batzuekin San Rokera joango gara ilunabarrean, ea plater hegalariak ikusten ditugun".
|
|
2003
|
|
|
Gurdian sartu ondoren, goiz
|
hartan
ez zuen musika ipintzeko gogorik. Atzean utzi zuen hiria, alboan mendia eta goian ortzia.
|
|
2004
|
|
|
Haginak garbitu ondoren lababoaren gaineko edalontzian eskuila uzteko zerabilen automatismo bera ikusi zuen Felixek bere emazteak emandako azken musu hartan. Gau osoan zehar lan egitera joan aurretik emandako musu
|
hartan
ez zuen Felixek, nolabait esateko, musurik sentitu. Eta emazteari azken boladan zer arraio gertatzen ote zitzaion galdetu zion bere buruari.
|
|
2005
|
|
|
Argazkia ateratzeagatik. Lekuko garrantzitsua izan nahi zuen mukizuak, eta ohartuta berari ez zitzaiola ikurrinarena bururatu, ohartuta berak, nolabait azaltzearren, egoera
|
hartan
ez zuela lan historikorik; ohartuta –hala interpretatu nahi nuen– argazkilariak ez ziola berari inola ere erreparatuko; are gehiago: ohartuta argazki honetatik kanpo geldi zitekeela, orduan hamar urte gehiago zituela erabakiko zuen hantxe.
|
|
2006
|
|
|
Kanpamenduetan geundenak berriz, marokoarren beldur ginen, eta haima azpietan zulo handiak egin genituen, bonbardatzen bagintuzten edo, bertan ezkutatu ahal izateko. Garai
|
hartan
ez genituen gaur egun ditugun etxeak. Oihal oso finez egindako haimak besterik ez genituen.
|
|
|
Goiz
|
hartan
ez zuen surik egin, eta horrek are gehiago harritu ninduen, inor baino goizago jaiki ohi baitzen bera. Egunonak eman nizkion, baina ez zuen entzun, antza.
|
|
2007
|
|
|
Bai, sasoi
|
hartan
ez genuen onartzen esaten zigutena. Gaur egun jendeak protesta handia egiten du, baina oso zaila da bereiztea… Edozeinek jarri ditzake gandorra edo rastak, baina dagoeneko ez da pertsonala.
|
|
|
1902ko kongresu gatazkatsu
|
hartan
ez zuten euskal ortogra, az jardun. Federazio literarioa sortu bai zuten, ostera, Eskualzaleen Biltzarra deituko zutena.
|
|
|
Igandean paratu zion hitzordua. Institutuak egun
|
hartan
ez baitzituen ateak irekitzen, Concordia karrikan elkartuko ziren, zeren...
|
|
2008
|
|
|
Azkueren garaian, ordea, normalagoa zen erakundearen izena, osorik edo laburtuta, baina ez siglekin, aipatzea. Izan ere, siglek sasoi
|
hartan
ez zuten marka korporatibo izaera, ez behintzat egun duten bezain modu finkoan. Hori apur bat Espainiako II. Errepublika garaitik aurrera hasi zen gertatzen, ez asko lehenago.
|
|
|
ABEL. Hilketa
|
hartan
ez zuela zerikusik izan esan du beti eta nik sinesten diot.
|
|
2009
|
|
|
zapuztuta geratu zen, bai, baina ez nora ezean, oroitu baitzuen, oroitzeko moduan zegoen behintzat? egun
|
hartan
ez zuela etxera telefonoz deitu, ohi zuen bezala, bazkalorduan, fabrikako zuzendaritza gelatik, non mokadu bat egiten baitzuen, etxetik egunero ekarritako bazkariarekin; gutxi batzuetan, baina, ez zuen deitzen, edo lanaren etengabeko tentsioan astirik aurkitzen ez zuelako, edo ezustekoren bat gertatzen zitzaiolako, egun hartan bezala, Bordeletik espero gabean etorritako bezero batekin fabrikatik ...
|
|
|
Gabinok, bai eguerdietan eta bai ilunabarretan ere, paseo bat egiteko ohitura zuen Regina eneko ingurunean, etxekoekin batera bazkaltzeko edo afaltzeko gero, baina egun
|
hartan
ez zuen paseotxoa egin, ez afaldu nahi izan; bestela, amarekin lo egiten zuen Gabinok, bakoitzak ohe batean, ama semeari emana, honekiko eskaintza erabatekoan: egingo dizut ohea, fruta pixka bat jan eta basokada bat esne edan behar duzu, seme?; lo aurreko mementoak, batez ere, ezin gozoagoak gertatzen zitzaizkien biei, ohitura hura baitzuten, elkarren ondoan belauniko jarri eta gau mahaiaren gainean zegoèn Lourdesko Ama Birjinaren irudiaren aurrean Salbea errezatzekoa; ondoren, zutitu eta semeari eskaintzen zion amak eskua, baita hura zutiarazten eta besarkatzen ere, besarkada estu eta luze batean, hantxe senti zezakeen Gabinok bere gorputz ahuldua, amarenak indartua; hantxe bere gorputz barne mutilatua, amaren gorputz oparoak osatua, bere birika bakarrak?
|
|
|
edo itsasontzi batean zeharkatuko zuen mundua, airez egin ezin izan zuena urez egin zezakeelakoan, etxeko beste ardi beltzak utzitako arrastoaren bidetik, edo Albertorengana joango zen, lurra zeru bihurtzeko esperantzan, iraultzaren bidez; eta, hala eta guztiz ere, mutilak bere aukera egina zuen ordurako, bertatik bertara jakin baitzuen, fabrikan lehentxeago bizi izandako esperientziaren ondotik, bera nekez izan zitekeela proletario bat: haien alde zegoen?
|
hartan
ez zuen jada zalantzarik?, haiekin bat egiteko moduan ere egon zitekeen une jakin batzuetan, halaxe erakutsi zuen, istripua izan zuèn langilearen alde lerratu zenean?, baina bazekien, halaber, ezin zitekeela haiek bezalako langile bat izan, langile haiek, oro har, fabrikaren errealitatea hartzen baitzuten abiapuntutzat?, gehienak familia baten erantzukizunaren pean!?, nondik beren solidaritatea eta beren borrokak planteatzen baitzituzten, fabrikatik ihes egin gabe; Domingok, aldiz, familia baten erantzukizunik ezean, behin egin zuen ihes fabrikatik eta mila aldiz egingo zuen, solidaritatea eta borroka baino lehenagokotzat jotzen baitzuen arnasa, eta fabrikak, bere giro ezin arnastuzkoarekin, arnasarik gabe uzten baitzuen:
|
|
|
Nazario Orbe zapuztuta geratu zen –aurpegian bat batean izoztu zitzaiòn irriak ez zuen besterik adierazten–, une magikoaren ametsa amesgaizto bihurtu balitzaio bezala tupustean: zapuztuta geratu zen, bai, baina ez nora ezean, oroitu baitzuen –oroitzeko moduan zegoen behintzat– egun
|
hartan
ez zuela etxera telefonoz deitu, ohi zuen bezala, bazkalorduan, fabrikako zuzendaritza gelatik, non mokadu bat egiten baitzuen, etxetik egunero ekarritako bazkariarekin; gutxi batzuetan, baina, ez zuen deitzen, edo lanaren etengabeko tentsioan astirik aurkitzen ez zuelako, edo ezustekoren bat gertatzen zitzaiolako, egun hartan bezala, Bordeletik espero gabean etorritako bezero batekin fabrikatik ...
|
|
|
Gabinok, bai eguerdietan eta bai ilunabarretan ere, paseo bat egiteko ohitura zuen Regina eneko ingurunean, etxekoekin batera bazkaltzeko edo afaltzeko gero, baina egun
|
hartan
ez zuen paseotxoa egin, ez afaldu nahi izan; bestela, amarekin lo egiten zuen Gabinok, bakoitzak ohe batean, ama semeari emana, honekiko eskaintza erabatekoan: egingo dizut ohea, fruta pixka bat jan eta basokada bat esne edan behar duzu, seme...; lo aurreko mementoak, batez ere, ezin gozoagoak gertatzen zitzaizkien biei, ohitura hura baitzuten, elkarren ondoan belauniko jarri eta gau mahaiaren gainean zegoèn Lourdesko Ama Birjinaren irudiaren aurrean Salbea errezatzekoa; ondoren, zutitu eta semeari eskaintzen zion amak eskua, baita hura zutiarazten eta besarkatzen ere, besarkada estu eta luze batean –hantxe senti zezakeen Gabinok bere gorputz ahuldua, amarenak indartua; hantxe bere gorputz barne mutilatua, amaren gorputz oparoak osatua, bere birika bakarrak... baita zimeldutakoak ere, amaren birika osasuntsuetatik arnasa hartuko balute bezala! –, ezkuzabaltasunaren eta samurtasunaren erresuma hartan, non biak ez duen zentzurik, zeren haragiaren logika ez baita matematikarena, ama semeen arteko harremanen esparru hartan –segundo luzeetako haragien jarraitasunean– ez bederen, bat gehi bat berdin bat; hain barruan sentitzen zuen Gabinok amaren arnasa, antza, non beti era berean ematen baitzion azkena amaren amatasunaren aterpean bizi izandako sentipen betezko bizipenari:
|
|
|
Garai
|
hartan
ez nuen iritzi argirik. Eskabideak legezkoak izango ziren, baina okupazio ekintza bera ez nuen ikusten bidezko.
|
|
2010
|
|
|
Gerhardek emakume eta sexu kontuak gutxitan zituen aipagai, egun batean esan zidan berak bere hautua egin zuela, eta hautu
|
hartan
ez zuela inongo loturarik nahi, iraultzara emana bizi nahi zuelako?, baina Rosa Luxemburgen izena, aldiz, noiznahi zuen hizpide. Haren obra ezagutu?
|
|
|
–Tamalgarria da, baina ezin genuen bertzerik egin. Sasoi
|
hartan
ez genuen halako esperimentuak egiteko bertze lekurik?.
|
|
|
Urduri nengoen, eta gau
|
hartan
ez nuen ongi lo egin, ez bainekien hartarako gai izango nintzen ala ez, harik eta eguzkiarekin batera jaiki —ai, eguzki hura, kontraleihoak zabaldu ahala gelan sartu zitzaidana, baita begietatik burmuinetaraino ere, lasaigarri bat bezala! — eta Regina enetik hamar bat minutuko ibilalditxoa egin nuen arte; zalantzen artean nengoen, bai —aita eta Teofilo Maria lehentxeago atereak zir...
|
|
|
Gerhardek emakume eta sexu kontuak gutxitan zituen aipagai —egun batean esan zidan berak bere hautua egin zuela, eta hautu
|
hartan
ez zuela inongo loturarik nahi, iraultzara emana bizi nahi zuelako—, baina Rosa Luxemburgen izena, aldiz, noiznahi zuen hizpide. Haren obra ezagutu —Erreforma eta iraultza, Marxismoaren geldialdia eta aurrerabidea, Sozialismoa eta elizak, Kapitalaren pilatzea, Junius liburuxka:
|
|
|
Batzuetan ez zen erraza liburuak eskuratzea. Garai
|
hartan
ez nuen diru askorik liburuak erosteko, herriko liburutegia oso txarra zen eta etxeko liburu interesgarri guztiak irakurrita neuzkan. Zorionez lagunen arteko trukea zegoen.
|
|
|
Denborak arrazoi eman didalakoan nago, azken urteotan zenbait lagunek kontatu dizkidaten gauzak kontuan hartuta. Bestalde, unibertsitate publikoko Euskal Filologia Gasteizen zegoen eta garai
|
hartan
ez nuen nire jaioterrira bizitzera joateko gogorik.
|
|
|
Ez zuen inolako susmagarri arrastorik utzi nahi eta bide puska bat egingo zuen oinez Maria Fernandaren etxeraino. Ziur zegoen ezkaratz
|
hartan
ez zuela ezer berezirik aurkituko baina emakume hura bere lekuan kokatzeko eta berari buruzko irudia osatzeko bizitokia zein zuen jakiteak lagunduko zion, noski. Arte eroslea baldin bazen, inguru aberatsean biziko zela imajina zezakeen baina bizilekuaren datua zehatzago ezagutu nahi zuen.
|
|
2011
|
|
|
Paradoxak zer diren, Vargas Llosa bilakatu da Humalaren porrota saihesten pieza garrantzitsua: bere zutabe preziatua egunkari
|
hartan
ez duela gehiago argitaratuko esan du, «makinaria fujimorista» bilakatu delako eta Humalaren kontra jarri dituztelako bitarteko guztiak.Vargas Llosari ere iragana kolpean etorri zaio fujimorismoaren indartzearekin; 1990ean eskuin liberalen hautagai izan zenean ezker moderatuak irabazi zionekoa. Alberto Fujimori zen orduan ezkerraren ordezkaria, eta Alan Garcia egungo presidenteak eta ordura arte izandakoak bere alde egin zuen Vargas Llosari boterea ez ematearren.
|
|
|
Bizilagunek adierazi zutenez, etxerik gabeko pertsonek gaua han pasa ohi zuten eta berotzeko suak piztu ohi zituzten. Zorionez, egun
|
hartan
ez zuten eraikina erabili eta, hortaz, ez zen biktimarik izan. Berdin gertatu zen hil honen 4an Algortan eta 17an Erandion erre ziren etxeekin:
|
|
|
Ni esparru honetan aspaldi hasi nintzen. Eta garai
|
hartan
ez zuten saririk ematen; oso jende gutxik egiten zuen lan horretan, eta oso esparru exotikoa zirudien. Denborarekin, jendea konturatu da etorkizun handiko esparrua dela, eta, ikerketa horretan, fisikariak ez ezik, kimikariak, matematikariak, informatikariak eta beste arlo batzuetako zientzialariak ere elkartu dira.
|
|
|
Izan ere, geure sasoi
|
hartan
ez genuen marrazki bizirik, eta ez genuen, ondorioz, Asterixen edo Obelixen berri, ez Superman ez Popeyerena, are gutiago Simpson familiarena!
|
|
|
Kiskillas guardia bat zen, deabrua baino gaiztoagoa, baina kontrabandoa gustukoa zuen eta behin Txanberlainek espetxean sakarina guztia saldu zionez, lagunak egin ziren. Baina egun
|
hartan
ez zuen txoroarena egin nahi izan eta hasi zen: " Ea eskutitz hori".
|
|
|
Ezustean harrapatu ninduen. Sasoi
|
hartan
ez nuen berriz jokatzeko itxaropenik. Entrenatzaileak bigarren zatian kendu ohi zuen Taka eta, ni barik, edonor ateratzen zuen; begiratu ere ez zidan egiten.
|
|
|
Eroso sentitzen zen egurrezko konfesionarioan belauniko. Kanpoan beroegi zegoen eta freskura
|
hartan
ez zuen oxigeno maskararen premia hain sarri sentitzen, horixe zen egia. Arratsalde osoa igaroko zukeen bertan, ilunpean, sententziaren zain.
|
|
2012
|
|
|
Baina ez nuen etsi, egun hartan ez, egun
|
hartan
ez nuela hark esandakoa beteko pentsatu nuela oroitzen naiz. Hilko nintzela eta ez nuela haren aldetik zetorren ondoriorik jasan, horrek egin zuen nire jarreran gogor mantendu ahal izatea.
|
|
|
Oharrik ez, deirik ez. Garai
|
hartan
ez genuen mugikorrik, eta ezin nion deitu.
|
|
|
Alde egin nuen. Une
|
hartan
ez nuen batere gogorik festara joateko. Banekien Leonek ez zuela ezeren errurik.
|
|
|
Garai hartako irakurle kopuruari edo aldizkariaren zabalkundeari dagozkion datuak oso urriak dira, eta ahalik eta lasterren aztertu beharrekoak. Garbi dago, ordea, euskal aldizkariek garai
|
hartan
ez zutela zabalkunde izugarririk eta harpidedunen premia izugarria zela:
|
|
|
Hanka motzak ziurrenik egun
|
hartan
ez zuen inolako asmorik edukiko garbitegira joateko; Galo bakarrik zegoela jakin zuenean, berriz, ez zuen aukera alferrik galdu nahi izango.
|
|
|
Kafesnea hartu hurbilen aurkitu zuen taberna batean eta taxi baten bila abiatu zen, Mañu aldera lehenbailehen ailegatzeko. Orduko
|
hartan
ez zuen inolako arazorik izan zenbaiten artean gustuko bat aukeratzeko; ilarako lehenengoan sartu zen.
|
|
|
Iheslariek gero eta hurbilago entzuten zituzten txakurren zaunkak. Koronel Loynazen manbisak ahiturik zihoazen kapartegi baten gaindi barreiaturik, urrunera antzematen ziren zuhaizti batzuetarantz; are etsiago gogotik, non hiru egunetan espainoleigandik ihesi, ordu
|
hartan
ez baitzuten hiruzpalauna tiro baizik.
|
|
2013
|
|
|
Egun
|
hartan
ez zuen ahizparen hitzen inguruan hausnartzen denborarik galdu, baina hamar urte pasatu diren honetan, Eulalik esandako guztiak egia direla aitortu behar du Karolek. Urte hauetan guztietan Santiagoko zubian edo Urdanibia parean jarritako kontrolengatik sortutako ilara luzeetan pasatako denbora neurtu ahal izan balute, akaso, Hendaian pasatako denboraren beste heren bat berreskuratuko lukete.
|
|
|
Egun guti batzuk lehenago iritsia zen Wadi Abyadera argindarra. Kontraste gisa, baina, inguru
|
hartan
ez zuten medikurik; edo bazuten, bai, bat, baina hura aurkitzeko herritarrek izaten zituzten lanak?! Hura ere, ahal bezala ibiltzen baitzen, orain hara eta orain hona, herrixkaz herrixka, mendietako baserri eta landetxeen artean galduta usu.
|
|
|
Egun batean, gainera, urrunago ere iritsi ginen, gurdiak eta automobilak erre baikenituen, Israelen aurkako manifestazio batean, 1950ean hortxe hortxe. Protestaldi
|
hartan
ez ninduten juxtu juxtu atxilotu, eskerrak?!, bertzela nekez eskuratuko bainuen Frantziara eraman ninduèn diru-laguntza. Polizi fitxek, halakoetan, badakizue??.
|
|
|
Ikerlan bat eskatzen du. Garai
|
hartan
ez genuen informazio iturri handirik, baina gero azaldu dira elementuak. Ikerlan bat egiten dutenek aise harrapatuko dute.
|
|
|
–Garai
|
hartan
ez nuen batzar osoan dama bat ere ezagutzeko ohorea, neure taldekoak kenduta.
|
|
|
Aurkikuntza horren arabera, badirudi garai
|
hartan
ez zutela horrelako gaixotasunak sendatzeko ahalmenik.
|
|
|
Egun batean, gainera, urrunago ere iritsi ginen, gurdiak eta automobilak erre baikenituen, Israelen aurkako manifestazio batean, 1950ean hortxe hortxe. Protestaldi
|
hartan
ez ninduten juxtu juxtu atxilotu, eskerrak...!, bertzela nekez eskuratuko bainuen Frantziara eraman ninduèn diru-laguntza. Polizi fitxek, halakoetan, badakizue...".
|
|
|
Egun guti batzuk lehenago iritsia zen Wadi Abyadera argindarra. Kontraste gisa, baina, inguru
|
hartan
ez zuten medikurik; edo bazuten, bai, bat, baina hura aurkitzeko herritarrek izaten zituzten lanak...! Hura ere, ahal bezala ibiltzen baitzen, orain hara eta orain hona, herrixkaz herrixka, mendietako baserri eta landetxeen artean galduta usu.
|
|
2014
|
|
|
58 Tira, nor engainatu nahi dut bada? Nire pentsamenduen intimitatean, nire buruaren aurrean pertsona autoestimudunaren itxurak egiteko besterik ez dut idatzi hori, egiatan aspaldi
|
hartan
ez banuen (badut) zakilik zupatu izan da aspaldian ez zidatelako (didatelako) garondoan paratu hankarte iletsu eta handituetara makurtzen zaituen esku ahur izerditu eta bero horietakorik (nik nire aukeraketarako gaitasunari eta duintasuna antzezteko dohainari egotzi nahi izan diodana, bestalde), eta edonola ere duela denbora gehiago lauzpabost bider nabaritu izan dudanetan presio gune hori lepoar...
|
|
|
konpresa mordoa eraman beharra badaezpada, aldiro begiratzea aldatu beharrik ote zeukan? egun horietan, gainera, debeku biblikoa balitz bezala, ez zion utziko ezein gizoni gehiegi arrimatzen, baina hori ez zen aparteko arazoa, edo arazo orokorrago baten partea izango zen, izatekotan, aspaldi
|
hartan
ez baitzuen inongo harremanik izan gizonezkoekin, eta ez zuen sentitzen horren beharrik, ez gogorik.
|
|
|
Arratseko bederatzietan Ikulskoera iritsi eta gaua egin zuen bertan. Barabako herri galdu
|
hartan
ez zuten batere berririk gerrari buruz. Bere izaeragatik beragatik, probintziaren atal hura, tatariar armadaren bi zutabeek eratzen zuten sardearen erdian kokaturik, inbasioaren lazgarrikerietatik urruti egon zen ordu arte.
|
|
|
Herrixka pilo bat aurkitu omen zuen, aintzira bat ere bai, ez zekien zehazki zein norabidetan; arriskutsua omen zen galdera gehiegi egitea?; baina haren espedizioek, normalean, marfila zuten xedetzat. «Baina sasoi
|
hartan
ez zuen salgairik tratuan aritzeko» arrapostu nion. «Kartutxo mordo bat gelditzen da oraindik» erantzun zuen, niri begiratu gabe.
|
|
|
EATBn ginelarik, aitortzen dut garai
|
hartan
ez nuela gauza handirik erraten, ez nintzen zekitenetan, sentitzen zen antzerki bat eman behar geniola eraikitzen zen Euskal Herriari. Garai baikorrak ziren:
|
|
2015
|
|
|
Herritar garenez, protagonista eraginkorrak bihurtu behar dugu. Irteera aurkitu?. 110 Artikulu
|
hartan
ez zuten ETAren jarduna zuzenean kritikatu, baina sinatzaileetako batzuen disidentzia publikoaren abiapuntua izan zen. Izenpetzaileen artean zeuden Joseba Urrosolo, Kepa Pikabea eta Carmen Gisasola.
|
|
|
Sandwich a jan eta gero, burua leihatilan apoiatuta gelditu zen. Egun
|
hartan
ez ninduen jatera gonbidatu, ez zidan polita nintzenik esan, eta esker gaiztorako, nik irakurtzeari uzteko delibero sendoa hartu nuenean, nire muturren aurrean loak hartu zuen.
|
|
|
Alargunak bazekien aski zuela herritik ehun bat metro urruntzea mundutik erabat aldentzeko. Bide
|
hartan
ez zuen sekula inor aurkitzen, traktoreak utzitako ildoengatik ez balitz ez baitzuen bidea zenik ere irudiko. Gogoko zuen bake hura, zibilizazioaren gatazkatik urrun, inoren telefono deirik jaso ez zezakeen lekuan.
|
|
|
Lehenago idatzi dudanaren ondoren gezurra badirudi ere, nire eromentxoan ez nituenorriotan Eroaren hitzak bilatzen. Nire ezjakintasuna haizatzea da neurri batean, bainagarai
|
hartan
ez nuen autorearen oreka mentalaren inguruko iritzien berri gehiegi, eta zailaizanik ere, Panero irakurtzerik izan nuen berari buruz asko jakin aurretik. Gerora ikusiditut dokumentalak, eta irakurri berari buruzkoak.
|
|
|
Oi, ene Jainkoa! ...ia oraindik gozatzen hasi ere ez zela egin zeritzanetik bere burua aldendua ikusten duenean (eta arrazoiz, biziarekin batera amaitzen dena, unetxo bat baizik ez baita), eta lagunarte itxuragabe eta errukigabe hartaz inguratua; lagunarte harekin sufritu duela beti, sugez beteriko aintzira kirasdun hartan sartua, eta haietatik gehien ahal duenak hozkadarik handiena egingo diola; zorigaiztoko ilunpe
|
hartan
ez dute ikusiko oinaze eta mina emango dizkiena baino besterik; ez dute ikusiko sugar beltz baten argia baino besterik! Oi, bera denerako zein motel azaldua doan!
|
|
|
...ulertu duela iruditzen zaiola, eta hala izan daiteke; baina beste era honetara ulertu duenak, argi ikusiko du zer den, alde handia dagoelako batetik bestera, eta adimenak berak sortzen duena bada, denik eta zorrotzena izan arren, badaki berak eratzen duela zerbait eta hitz egiten duela; hori norberak hizketaldia eratzea, edo besteak esaten diona entzutea besterik ez da; eta adimenak ikusiko du une
|
hartan
ez duela entzuten, hitz egiten baizik; eta berak sortzen dituen hitzak zentzugabe eta ametsetakoak bezala dira, eta ez beste haiek bezain argiak. Eta hemen gure esku dago bai arreta beste gauzetara aldatzea, bai hizketan ari garenean isiltzea; beste hartan ez dago horrela jokatzerik.
|
|
|
Zapaterok garai
|
hartan
ez zituen denak berekin. Ondo gogoan zuen Nafarroa saltzea leporatuta UPNk eta PPk 2007ko martxoan Iruñean antolatu zioten manifestazioa.
|
|
2016
|
|
|
Aurten ere BPGa %2, 9 haztea espero du, petrolio merkeak eta euro ahul batek nazioarteko ekonomiaren astinduak gainditzeko balioko dutelakoan. Hori bai, Aierdik nabarmendu du BPGaren hazkundeak bere
|
hartan
ez duela dena konpontzen. «Ez bada enplegura eramaten, lanaren zatirik garrantzitsuena falta da.
|
|
|
Fakultateko lagun batek afaria zuela erran zidan, eta berekin joanen nintzenez erran zidan. Osteguna zen eta bitxia bazen ere, ostegun
|
hartan
ez nuen beste zereginik, beraz baiezkoa eman nion kontent. Ene lagunaren ezagun baten ezagunaren etxean zen afaria.
|
|
|
–Ez motel, une
|
hartan
ez huen nehor, beste bezero bat baino ez...
|
|
|
GARAI
|
hartan
ez ninduen ezerk asebetetzen, ez ninduen ezerk pizten, ezerk ez zidan indarrik ematen, speed edo koka tiro batzuk izan ezean. Gauez eta festan besterik ez nintzen ondo sentitzen, neure burua galtzen uztean, argiek intentsitate biziz diz diz egitean, itzalen artean, musikaren astinduak torax barrura sartu eta bihotz taupadak haien erritmora errenditzean, desitxuratzen hasitako nire bizitzak gauarekin bat egitean baino ez.
|
|
|
Garai
|
hartan
ez zenuen ezertarako indarrik, lo egin besterik ez zenuen nahi, goizero esnatzea infernua zen zuretzat. Hala ere, hutsik egin gabe esnatu behar egunero zortziak baino lehen.
|
|
|
Gela
|
hartan
ez nuela berriro lo egingo erabaki nuen; hobe nuen neure oheko lasaitasun atseginera itzultzea. Bizitzaren zenbait gauza ezin ditugu ulertu; beraz, haietatik urruntzea da hauturik zentzuzkoena.
|
|
|
Militante gehienek pentsatzen zuten euren erabakia errespetatuko zela, eta oso argi zuten, gainera, ez zutela UPNren gobernurik nahi. Purasen arabera, une
|
hartan
ez zuen Blancoren eta Sanzen harremanen berri. Hamaika itzulinguru eman ostean, PSNk abuztuaren 1ean iragarri zuen NaBai eta IUrekin gobernua osatzeko prest zegoela.
|
|
|
Egia zen batzuetan mesedea egiteko eskatzen ziotenean baiezkoa ematen zuela. Baina une
|
hartan
ez zuen gogo handirik. Hogeitaka urte zituenean adiskideen artean osatutako pop taldearekin emandako kontzertu apurrak gutxitan gogoratzen zituen, nahiz eta noizean behin nostalgia pixka bat ere sentitu.
|
|
|
Denari eragin ondoren, hozten utzi zuen denbora apur batez. Goiz
|
hartan
ez zuen gailetarik jateko gogorik. Aseta zegoen oraino bezperako afariagatik.
|
|
|
1968an, Derioko Seminarioan, bospasei ehun apaizgai biltzen zituen etxean, 70 bat apaiz sartu ziren, eta hilabete batez han egon, handik beren eskakizunak hobeki zabaltzeko eta entzunarazteko: bai Euskal Herrian, bai eta Vatikanoko mundu berezian, nahiz bazekiten arras ongi erlijio erreinu
|
hartan
ez zutela haien axolarik. Ordukoa da Julen Lekuona apaiz kantu egileak asmatu zuen kantu hau:
|
|
2017
|
|
|
Lehenbizikorik, visus, begietako bista izango da penatua, zeren infernuko lurpe
|
hartan
ez baitu deus ikusiko, ilun izango baita. Eta suan egongo bada ere, eta suak bere egitez argitzen badu ere, ordea, badateke argitu gabe:
|
|
|
Ez zitzaidan burutik pasa ere egin agindua bete eta trena hartuko ez zuenik. Baina garai
|
hartan
ez nituen ondo ezagutzen; esaten zidatena sinesteko baino buru gehixeago ez nik izan, eta hurrengo goizean dendan azaldu ez zitzaidan ba, buru pixka bat izan bazuen ere beloa beheratuta ekartzeko eta inori hitzik ez egiteko. Larunbat goiza zen, zeren ni dendan bainengoen, eta ni nengoen idazmahairaino etorri zen zuzenean, pauso arinez.
|
|
|
Gau luze
|
hartan
ez zuen zergatik pentsatu baina, bere etxeko ohean egoera gogoratzean bero jarri zen berriro eta, une hori gogoratuz, zakila atera eta sekulako joaldia izan zuen. Izarak garbitu gabe geratu zen lo.
|
|
|
Manuel Ceballos eta Moises Rivera elkarrekin hazitako gazteak ziren, erreformatorioan ere elkarrekin ibiliak. Manuel ere kartzelan egona zen, baina une
|
hartan
ez zuen zigorrik bere gain, garbi zegoen. Etxera joan zitzaion bila Moises, eta Manuelen bigarren eskuko Camaro horian irten ziren biak buelta bat ematera.
|
|
|
Ondo aprobetxatu genituen ordu haiek eta hilabete gutxitan muntatu genuen antzezlana. Agian momentu
|
hartan
ez genuen testua ondo ulertu, baina gozatu ederra hartu genuen.
|
|
|
Barratik irten, tipoari eskumuturretik heldu, sastakaia lurrera bota eta bultzaka atera nuen, euli bat uxatzen duenaren erabakimen berberaz. Garai
|
hartan
ez nuen beldurrik, mekanismo hori erabat desaktibatuta neukan. Fisikoki ere indartsu nengoen; kirolik egin ez arren, garaia eta hezurdura handikoa bainintzen ordurako, eta gihartsu nengoen freskagarri eta likore kutxak kargatzearen ondorioz.
|
|
|
Egun
|
hartan
ez zuten beste gaixorik ekarri, Lukak ordura arte nirea izandako ohean igaro ahal izan zuen Gabon gaua. Atun eta arrautzazko sandwichak eta txokolatezko tarta afaldu genituen.
|
|
2018
|
|
|
Deliberatu nuen Larhunera itzultzea, nafar txipiari sos pixka bat eman ondoan, gogoz kontra gabeturik izan zen arropa xumea eros ahal zezan. Haurrak sos
|
hartan
ez zuen jostailu distiratsu bat baizik ikusi, balioa ezagutu gabe, baina duro en din danak gure buruen alde gainean zakarki jaikitzen entzun nuen gizonaren baitan ondorio magikoa ukan zuen. Nor da hor gainean?...
|
|
|
Aurreko baten, Hilario Azkarate frontoiaren ertzetik pasatzean zenbait pertsona heldu ikusi nituen klariona eskuetan eta zerbait idazten arbel beltz batean. Momentu
|
hartan
ez nuen denborarik, ezta kotxea uzteko tokirik ere, eta aurrera egin nuen.
|
|
2019
|
|
|
Frantzisko atzetik joan zitzaion. Baina hura ezkutuan zegoen, elurpean, egun
|
hartan
ez baitzuen lana egiteko gogorik. Spitz, nola ez, haserre bizian zegoen.
|
|
|
Nola ez zuen bada barre egingo? Momentu
|
hartan
ez zuen biluzik zegoen mutil haren beharrik. Momentu hartan ez zitzaion axola nor zen ere, ezta beti bera entzuteko prest zegoela ere.
|
|
|
Gainera, haragi jori hura estali izan zuen bakoitzean, berdintsu eta orobatsu bukatu izan zuen Telmok, estali nahi zuèn haragiak estalita, hain zen neurrigabea eta mugarik gabea Genoren gorputzaren oparotasuna! Eta, nola gorputz
|
hartan
ez baitzuen aitzakiarik aurkitu, bizitzak ezarri ziòn muga berria onartu beharrean aurkitu zen: Telmok, beraz, bolbora hezea eta mela mela eginda zuen, eta hark ez zuen erremediorik!
|
|
|
Telmo eta Txefe, biak ere hantxe, paralizaturik baleude bezala: Telmo, bere erorikoarekin barregarri gelditu zelako, ataka estu hartan erreakzionatzeko ezgai; eta, nola Telmok ez baitzuen ezer egiten, Txeferi ere ezer ez egitea bururatu zitzaion, erabat konbentziturik baitzegoen liskar
|
hartan
ez zuela zipitzik ere galtzeko: oker zegoen, Josetxo eta Goldwinen arteko mokokaldian, itxurazko eraso eta kontraeraso batzuen ondotik, katuak bere atzaparra jaurti baitzuen halako batean, txakurraren mutturra betean harrapatzen zuela.
|
|
|
Familiatik oinordetzan jasotako jatetxea saldu, eta eraikun  tzaren negozioan sartu zuen dirua haren senarrak. Lanbide
|
hartan
ez zuen esperientziarik, baina garai haietan zebilen diru mugimendu handiak eraman zuen mundu hartara
|
|
|
Marianek ere, edozeinek bezala, bere sekretuak bazituzkeen. Felixek gau
|
hartan
ez zuen ezertarako gogorik.
|
|
|
Hi eta ni ahoskatzerakoan soinuak liluratu zituen hasiera hartan eta, bidean, konturatu ziren bere garrantziaz; modu berean aritu ziren hau, hori, hura erakusleekin eta hor eta hemen adberbioekin. Honekin guztiarekin ondorioztatu dugu garai
|
hartan
ez zutela gramatika araurik izan; baina, laster, bidea jorratu ahala, konturatu zirela arauak, izan, bazirela eta betetzekoak zirela.
|
|
2020
|
|
|
Edozein emakume baiño biguñago bide zegoen une hartan, eta hau laido bide zitzaion; baiña sekulan astindu ez zuen sendiberatasun erialdi hura pairatzea, ohore zitzaion, eta alde huntatik hanpurustu egiten zan bere tristuran. Gertatu arte
|
hartan
ez zuen iñolaz ere halako eroaldirik gizaseme bati gerta zekiokeala siñisten.
|
|
|
Despedida jai osoan zehar, ezta alkohol kopuru beldurgarrien eraginpean eta drogen laguntzarekin ere, Jurdanek ez zuen zentzu ezberdineko adierazpenik edo aitorpenik lortu. Aiorak egoera zaurgarri
|
hartan
ez bazuen ezer aitortu edo, hobe esanda, aitortu zuenak Egurrola eta bere lagunen susmo txarrak ukatzen bazituen, orduan, litekeena zen Alain Endikarekin benetan maiteminduta egotea. Alain, Endika Egurrolaren diruaren atzetik zebilen gold digger bat bezala irudikatzen zuten susmoak, agian, Egurrolaren lagun ustezko lagun bekaiztien irudimenean soilik existitzen ziren.
|
|
|
Esan didatenez, txosten bat utzi du idatzirik ekitaldiak nolakoa izan behar duen zehaztuz, hil eta gero zurekin zer egiten duten hain garrantzitsua balitz bezala?, jarraitu zuen nire ondoan berriketan, inorako asmorik gabe. Garbi zegoen hileta
|
hartan
ez zuela gizonak lagun zaharrik, ezta ezagunik ere. Zerbitzaria erretilua bete kroketa zeramala ondotik igarotzen zenean bakarrik ematen zituen pauso arin batzuk mokaduaren bila eta etortzen zen berriro nire ondora.
|
|
|
Otsailaren 6ko astean, 26 gradurainoko tenperatura egon zen Zaldibarren, eta batezbestekoa hogei gradu ingurukoa izan zen. Aste
|
hartan
ez zuen euririk egin, ezta urtarrileko 22 egunetan ere, eta euri egun haietan behin bakarrik bota zituen 10 milimetro baino gehiago: urtarrilaren 18an, 12,2 mm.
|
|
|
«Hezkuntza Sailak esan zigun gela bat edukiko genuela Haur Hezkuntzan eta beste bat Lehen Hezkuntzan». Bilera
|
hartan
ez zuten ezer idatziz erregistratu, ez zuten erabakia ofizializatu. «Erabakia behingoz mahai gainean jartzea nahi dugu».
|
|
|
Poliziak esaten du etxe
|
hartan
ez zuela, gure kasuari dagokionez, pistarik aurkitu.
|
|
|
Jendarmeek, orduan, erabakitzen dute Audientzia Nazionalari eskatzea Errazkinen deklarazioaren kopia. Deklarazio
|
hartan
ez du ez dakigunik esaten; bakarra, merezi du aipatzea deklarazio horren transkripzioan behin baino gehiagotan esaten duela berak ez duela konfidenteak esan zuenaren grabaziorik, eta, Naparra kasuari dagokionez, eskuz idatzi zion papera baino ez daukala.
|
|
|
Gainera, banekien oraingoan ez nuela konpainiarik izango. Nik emandako pasarari Maitenarena gehituta... une
|
hartan
ez nukeela haren larruan izan nahi. Tira, esateko era da, eta ez guztiz egia.
|
|
|
Orduko
|
hartan
ez zuen neska ezagutzeko aukerarik izan, esnezalearekin tratua nahiko azkarra izan baitzen. Ostatuko nagusiak, bestetik, ikusi zituen, bi marmitak betetzen zizkieten bitartean, eta andreak barre txiki batez agurtu zuela iruditu zitzaion une batez, baina inork ez zizkion aurkeztu.
|
|
|
Zalduna biharamunean Flandriarantz partitzekoa zenez, gau hartan Amilibiarekin eta haren familiarekin afaldu zuen; ondoren, gizonezko biak Amilibiaren ganbaran sartu ziren eta bertan jesarri. Ekaineko iluntze luze
|
hartan
ez zuten inongo kriseiluren premiarik.
|
|
|
Azaldu ziotenez, han utzi behar zituen motxila eta abarrak, presoari eraman beharreko paketea izan ezik. Joan zen lehen aldi
|
hartan
ez zuen euskaldunekin topo egin, eta nahikoa galduta nabaritu zuen bere burua. Galduta eta txiki, ingurura begiratuta kartzela kartzelaren atzetik besterik ez baitzuen ikusten.
|
|
2021
|
|
|
Gure bekatuak[...] garbi eta xuri gertatzen baitira[...]. Eta halatan deabruak ordu
|
hartan
ez du eskurik ez zuzenik bekaturik ez den lekuan. Hanbateki arima hura Jainkoaren da...
|
|
|
34.6b Ordenari dagokionez, egitura horretan protasia apodosiaren atzean jartzen da gehienetan: Negu
|
hartan
ez zuten goserik pasako, non azken unean uzta bat batean ez zitzaien galtzen. Baina ez dira falta alderantzizko segida dutenak ere:
|