|
2000
|
|
|
ARESTIAN erran dizut ezen presondegi
|
hartan
ez genuela bisitarik, baina egun batean... edo gau batean, hobeki...
|
|
2004
|
|
|
Haginak garbitu ondoren lababoaren gaineko edalontzian eskuila uzteko zerabilen automatismo bera ikusi zuen Felixek bere emazteak emandako azken musu hartan. Gau osoan zehar lan egitera joan aurretik emandako musu
|
hartan
ez zuen Felixek, nolabait esateko, musurik sentitu. Eta emazteari azken boladan zer arraio gertatzen ote zitzaion galdetu zion bere buruari.
|
|
2006
|
|
|
Goiz
|
hartan
ez zuen surik egin, eta horrek are gehiago harritu ninduen, inor baino goizago jaiki ohi baitzen bera. Egunonak eman nizkion, baina ez zuen entzun, antza.
|
|
2009
|
|
|
zapuztuta geratu zen, bai, baina ez nora ezean, oroitu baitzuen, oroitzeko moduan zegoen behintzat? egun
|
hartan
ez zuela etxera telefonoz deitu, ohi zuen bezala, bazkalorduan, fabrikako zuzendaritza gelatik, non mokadu bat egiten baitzuen, etxetik egunero ekarritako bazkariarekin; gutxi batzuetan, baina, ez zuen deitzen, edo lanaren etengabeko tentsioan astirik aurkitzen ez zuelako, edo ezustekoren bat gertatzen zitzaiolako, egun hartan bezala, Bordeletik espero gabean etorritako bezero batekin fabrikatik ...
|
|
|
Gabinok, bai eguerdietan eta bai ilunabarretan ere, paseo bat egiteko ohitura zuen Regina eneko ingurunean, etxekoekin batera bazkaltzeko edo afaltzeko gero, baina egun
|
hartan
ez zuen paseotxoa egin, ez afaldu nahi izan; bestela, amarekin lo egiten zuen Gabinok, bakoitzak ohe batean, ama semeari emana, honekiko eskaintza erabatekoan: egingo dizut ohea, fruta pixka bat jan eta basokada bat esne edan behar duzu, seme?; lo aurreko mementoak, batez ere, ezin gozoagoak gertatzen zitzaizkien biei, ohitura hura baitzuten, elkarren ondoan belauniko jarri eta gau mahaiaren gainean zegoèn Lourdesko Ama Birjinaren irudiaren aurrean Salbea errezatzekoa; ondoren, zutitu eta semeari eskaintzen zion amak eskua, baita hura zutiarazten eta besarkatzen ere, besarkada estu eta luze batean, hantxe senti zezakeen Gabinok bere gorputz ahuldua, amarenak indartua; hantxe bere gorputz barne mutilatua, amaren gorputz oparoak osatua, bere birika bakarrak?
|
|
|
edo itsasontzi batean zeharkatuko zuen mundua, airez egin ezin izan zuena urez egin zezakeelakoan, etxeko beste ardi beltzak utzitako arrastoaren bidetik, edo Albertorengana joango zen, lurra zeru bihurtzeko esperantzan, iraultzaren bidez; eta, hala eta guztiz ere, mutilak bere aukera egina zuen ordurako, bertatik bertara jakin baitzuen, fabrikan lehentxeago bizi izandako esperientziaren ondotik, bera nekez izan zitekeela proletario bat: haien alde zegoen?
|
hartan
ez zuen jada zalantzarik?, haiekin bat egiteko moduan ere egon zitekeen une jakin batzuetan, halaxe erakutsi zuen, istripua izan zuèn langilearen alde lerratu zenean?, baina bazekien, halaber, ezin zitekeela haiek bezalako langile bat izan, langile haiek, oro har, fabrikaren errealitatea hartzen baitzuten abiapuntutzat?, gehienak familia baten erantzukizunaren pean!?, nondik beren solidaritatea eta beren borrokak planteatzen baitzituzten, fabrikatik ihes egin gabe; Domingok, aldiz, familia baten erantzukizunik ezean, behin egin zuen ihes fabrikatik eta mila aldiz egingo zuen, solidaritatea eta borroka baino lehenagokotzat jotzen baitzuen arnasa, eta fabrikak, bere giro ezin arnastuzkoarekin, arnasarik gabe uzten baitzuen:
|
|
|
Nazario Orbe zapuztuta geratu zen –aurpegian bat batean izoztu zitzaiòn irriak ez zuen besterik adierazten–, une magikoaren ametsa amesgaizto bihurtu balitzaio bezala tupustean: zapuztuta geratu zen, bai, baina ez nora ezean, oroitu baitzuen –oroitzeko moduan zegoen behintzat– egun
|
hartan
ez zuela etxera telefonoz deitu, ohi zuen bezala, bazkalorduan, fabrikako zuzendaritza gelatik, non mokadu bat egiten baitzuen, etxetik egunero ekarritako bazkariarekin; gutxi batzuetan, baina, ez zuen deitzen, edo lanaren etengabeko tentsioan astirik aurkitzen ez zuelako, edo ezustekoren bat gertatzen zitzaiolako, egun hartan bezala, Bordeletik espero gabean etorritako bezero batekin fabrikatik ...
|
|
|
Gabinok, bai eguerdietan eta bai ilunabarretan ere, paseo bat egiteko ohitura zuen Regina eneko ingurunean, etxekoekin batera bazkaltzeko edo afaltzeko gero, baina egun
|
hartan
ez zuen paseotxoa egin, ez afaldu nahi izan; bestela, amarekin lo egiten zuen Gabinok, bakoitzak ohe batean, ama semeari emana, honekiko eskaintza erabatekoan: egingo dizut ohea, fruta pixka bat jan eta basokada bat esne edan behar duzu, seme...; lo aurreko mementoak, batez ere, ezin gozoagoak gertatzen zitzaizkien biei, ohitura hura baitzuten, elkarren ondoan belauniko jarri eta gau mahaiaren gainean zegoèn Lourdesko Ama Birjinaren irudiaren aurrean Salbea errezatzekoa; ondoren, zutitu eta semeari eskaintzen zion amak eskua, baita hura zutiarazten eta besarkatzen ere, besarkada estu eta luze batean –hantxe senti zezakeen Gabinok bere gorputz ahuldua, amarenak indartua; hantxe bere gorputz barne mutilatua, amaren gorputz oparoak osatua, bere birika bakarrak... baita zimeldutakoak ere, amaren birika osasuntsuetatik arnasa hartuko balute bezala! –, ezkuzabaltasunaren eta samurtasunaren erresuma hartan, non biak ez duen zentzurik, zeren haragiaren logika ez baita matematikarena, ama semeen arteko harremanen esparru hartan –segundo luzeetako haragien jarraitasunean– ez bederen, bat gehi bat berdin bat; hain barruan sentitzen zuen Gabinok amaren arnasa, antza, non beti era berean ematen baitzion azkena amaren amatasunaren aterpean bizi izandako sentipen betezko bizipenari:
|
|
2010
|
|
|
Gerhardek emakume eta sexu kontuak gutxitan zituen aipagai, egun batean esan zidan berak bere hautua egin zuela, eta hautu
|
hartan
ez zuela inongo loturarik nahi, iraultzara emana bizi nahi zuelako?, baina Rosa Luxemburgen izena, aldiz, noiznahi zuen hizpide. Haren obra ezagutu?
|
|
|
–Tamalgarria da, baina ezin genuen bertzerik egin. Sasoi
|
hartan
ez genuen halako esperimentuak egiteko bertze lekurik?.
|
|
|
Urduri nengoen, eta gau
|
hartan
ez nuen ongi lo egin, ez bainekien hartarako gai izango nintzen ala ez, harik eta eguzkiarekin batera jaiki —ai, eguzki hura, kontraleihoak zabaldu ahala gelan sartu zitzaidana, baita begietatik burmuinetaraino ere, lasaigarri bat bezala! — eta Regina enetik hamar bat minutuko ibilalditxoa egin nuen arte; zalantzen artean nengoen, bai —aita eta Teofilo Maria lehentxeago atereak zir...
|
|
|
Gerhardek emakume eta sexu kontuak gutxitan zituen aipagai —egun batean esan zidan berak bere hautua egin zuela, eta hautu
|
hartan
ez zuela inongo loturarik nahi, iraultzara emana bizi nahi zuelako—, baina Rosa Luxemburgen izena, aldiz, noiznahi zuen hizpide. Haren obra ezagutu —Erreforma eta iraultza, Marxismoaren geldialdia eta aurrerabidea, Sozialismoa eta elizak, Kapitalaren pilatzea, Junius liburuxka:
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, geure sasoi
|
hartan
ez genuen marrazki bizirik, eta ez genuen, ondorioz, Asterixen edo Obelixen berri, ez Superman ez Popeyerena, are gutiago Simpson familiarena!
|
|
2012
|
|
|
Baina ez nuen etsi, egun hartan ez, egun
|
hartan
ez nuela hark esandakoa beteko pentsatu nuela oroitzen naiz. Hilko nintzela eta ez nuela haren aldetik zetorren ondoriorik jasan, horrek egin zuen nire jarreran gogor mantendu ahal izatea.
|
|
|
Oharrik ez, deirik ez. Garai
|
hartan
ez genuen mugikorrik, eta ezin nion deitu.
|
|
|
Alde egin nuen. Une
|
hartan
ez nuen batere gogorik festara joateko. Banekien Leonek ez zuela ezeren errurik.
|
|
2013
|
|
|
Egun
|
hartan
ez zuen ahizparen hitzen inguruan hausnartzen denborarik galdu, baina hamar urte pasatu diren honetan, Eulalik esandako guztiak egia direla aitortu behar du Karolek. Urte hauetan guztietan Santiagoko zubian edo Urdanibia parean jarritako kontrolengatik sortutako ilara luzeetan pasatako denbora neurtu ahal izan balute, akaso, Hendaian pasatako denboraren beste heren bat berreskuratuko lukete.
|
|
|
Egun guti batzuk lehenago iritsia zen Wadi Abyadera argindarra. Kontraste gisa, baina, inguru
|
hartan
ez zuten medikurik; edo bazuten, bai, bat, baina hura aurkitzeko herritarrek izaten zituzten lanak?! Hura ere, ahal bezala ibiltzen baitzen, orain hara eta orain hona, herrixkaz herrixka, mendietako baserri eta landetxeen artean galduta usu.
|
|
|
Egun batean, gainera, urrunago ere iritsi ginen, gurdiak eta automobilak erre baikenituen, Israelen aurkako manifestazio batean, 1950ean hortxe hortxe. Protestaldi
|
hartan
ez ninduten juxtu juxtu atxilotu, eskerrak?!, bertzela nekez eskuratuko bainuen Frantziara eraman ninduèn diru-laguntza. Polizi fitxek, halakoetan, badakizue??.
|
|
|
Ikerlan bat eskatzen du. Garai
|
hartan
ez genuen informazio iturri handirik, baina gero azaldu dira elementuak. Ikerlan bat egiten dutenek aise harrapatuko dute.
|
|
|
–Garai
|
hartan
ez nuen batzar osoan dama bat ere ezagutzeko ohorea, neure taldekoak kenduta.
|
|
|
Egun batean, gainera, urrunago ere iritsi ginen, gurdiak eta automobilak erre baikenituen, Israelen aurkako manifestazio batean, 1950ean hortxe hortxe. Protestaldi
|
hartan
ez ninduten juxtu juxtu atxilotu, eskerrak...!, bertzela nekez eskuratuko bainuen Frantziara eraman ninduèn diru-laguntza. Polizi fitxek, halakoetan, badakizue...".
|
|
|
Egun guti batzuk lehenago iritsia zen Wadi Abyadera argindarra. Kontraste gisa, baina, inguru
|
hartan
ez zuten medikurik; edo bazuten, bai, bat, baina hura aurkitzeko herritarrek izaten zituzten lanak...! Hura ere, ahal bezala ibiltzen baitzen, orain hara eta orain hona, herrixkaz herrixka, mendietako baserri eta landetxeen artean galduta usu.
|
|
2014
|
|
|
58 Tira, nor engainatu nahi dut bada? Nire pentsamenduen intimitatean, nire buruaren aurrean pertsona autoestimudunaren itxurak egiteko besterik ez dut idatzi hori, egiatan aspaldi
|
hartan
ez banuen (badut) zakilik zupatu izan da aspaldian ez zidatelako (didatelako) garondoan paratu hankarte iletsu eta handituetara makurtzen zaituen esku ahur izerditu eta bero horietakorik (nik nire aukeraketarako gaitasunari eta duintasuna antzezteko dohainari egotzi nahi izan diodana, bestalde), eta edonola ere duela denbora gehiago lauzpabost bider nabaritu izan dudanetan presio gune hori lepoar...
|
|
|
konpresa mordoa eraman beharra badaezpada, aldiro begiratzea aldatu beharrik ote zeukan? egun horietan, gainera, debeku biblikoa balitz bezala, ez zion utziko ezein gizoni gehiegi arrimatzen, baina hori ez zen aparteko arazoa, edo arazo orokorrago baten partea izango zen, izatekotan, aspaldi
|
hartan
ez baitzuen inongo harremanik izan gizonezkoekin, eta ez zuen sentitzen horren beharrik, ez gogorik.
|
|
|
Arratseko bederatzietan Ikulskoera iritsi eta gaua egin zuen bertan. Barabako herri galdu
|
hartan
ez zuten batere berririk gerrari buruz. Bere izaeragatik beragatik, probintziaren atal hura, tatariar armadaren bi zutabeek eratzen zuten sardearen erdian kokaturik, inbasioaren lazgarrikerietatik urruti egon zen ordu arte.
|
|
|
Herrixka pilo bat aurkitu omen zuen, aintzira bat ere bai, ez zekien zehazki zein norabidetan; arriskutsua omen zen galdera gehiegi egitea?; baina haren espedizioek, normalean, marfila zuten xedetzat. «Baina sasoi
|
hartan
ez zuen salgairik tratuan aritzeko» arrapostu nion. «Kartutxo mordo bat gelditzen da oraindik» erantzun zuen, niri begiratu gabe.
|
|
2015
|
|
|
Herritar garenez, protagonista eraginkorrak bihurtu behar dugu. Irteera aurkitu?. 110 Artikulu
|
hartan
ez zuten ETAren jarduna zuzenean kritikatu, baina sinatzaileetako batzuen disidentzia publikoaren abiapuntua izan zen. Izenpetzaileen artean zeuden Joseba Urrosolo, Kepa Pikabea eta Carmen Gisasola.
|
|
|
Sandwich a jan eta gero, burua leihatilan apoiatuta gelditu zen. Egun
|
hartan
ez ninduen jatera gonbidatu, ez zidan polita nintzenik esan, eta esker gaiztorako, nik irakurtzeari uzteko delibero sendoa hartu nuenean, nire muturren aurrean loak hartu zuen.
|
|
|
Alargunak bazekien aski zuela herritik ehun bat metro urruntzea mundutik erabat aldentzeko. Bide
|
hartan
ez zuen sekula inor aurkitzen, traktoreak utzitako ildoengatik ez balitz ez baitzuen bidea zenik ere irudiko. Gogoko zuen bake hura, zibilizazioaren gatazkatik urrun, inoren telefono deirik jaso ez zezakeen lekuan.
|
|
2016
|
|
|
Fakultateko lagun batek afaria zuela erran zidan, eta berekin joanen nintzenez erran zidan. Osteguna zen eta bitxia bazen ere, ostegun
|
hartan
ez nuen beste zereginik, beraz baiezkoa eman nion kontent. Ene lagunaren ezagun baten ezagunaren etxean zen afaria.
|
|
|
–Ez motel, une
|
hartan
ez huen nehor, beste bezero bat baino ez...
|
|
|
GARAI
|
hartan
ez ninduen ezerk asebetetzen, ez ninduen ezerk pizten, ezerk ez zidan indarrik ematen, speed edo koka tiro batzuk izan ezean. Gauez eta festan besterik ez nintzen ondo sentitzen, neure burua galtzen uztean, argiek intentsitate biziz diz diz egitean, itzalen artean, musikaren astinduak torax barrura sartu eta bihotz taupadak haien erritmora errenditzean, desitxuratzen hasitako nire bizitzak gauarekin bat egitean baino ez.
|
|
|
Garai
|
hartan
ez zenuen ezertarako indarrik, lo egin besterik ez zenuen nahi, goizero esnatzea infernua zen zuretzat. Hala ere, hutsik egin gabe esnatu behar egunero zortziak baino lehen.
|
|
|
Gela
|
hartan
ez nuela berriro lo egingo erabaki nuen; hobe nuen neure oheko lasaitasun atseginera itzultzea. Bizitzaren zenbait gauza ezin ditugu ulertu; beraz, haietatik urruntzea da hauturik zentzuzkoena.
|
|
|
Militante gehienek pentsatzen zuten euren erabakia errespetatuko zela, eta oso argi zuten, gainera, ez zutela UPNren gobernurik nahi. Purasen arabera, une
|
hartan
ez zuen Blancoren eta Sanzen harremanen berri. Hamaika itzulinguru eman ostean, PSNk abuztuaren 1ean iragarri zuen NaBai eta IUrekin gobernua osatzeko prest zegoela.
|
|
|
Egia zen batzuetan mesedea egiteko eskatzen ziotenean baiezkoa ematen zuela. Baina une
|
hartan
ez zuen gogo handirik. Hogeitaka urte zituenean adiskideen artean osatutako pop taldearekin emandako kontzertu apurrak gutxitan gogoratzen zituen, nahiz eta noizean behin nostalgia pixka bat ere sentitu.
|
|
|
Denari eragin ondoren, hozten utzi zuen denbora apur batez. Goiz
|
hartan
ez zuen gailetarik jateko gogorik. Aseta zegoen oraino bezperako afariagatik.
|
|
|
1968an, Derioko Seminarioan, bospasei ehun apaizgai biltzen zituen etxean, 70 bat apaiz sartu ziren, eta hilabete batez han egon, handik beren eskakizunak hobeki zabaltzeko eta entzunarazteko: bai Euskal Herrian, bai eta Vatikanoko mundu berezian, nahiz bazekiten arras ongi erlijio erreinu
|
hartan
ez zutela haien axolarik. Ordukoa da Julen Lekuona apaiz kantu egileak asmatu zuen kantu hau:
|
|
2017
|
|
|
Ez zitzaidan burutik pasa ere egin agindua bete eta trena hartuko ez zuenik. Baina garai
|
hartan
ez nituen ondo ezagutzen; esaten zidatena sinesteko baino buru gehixeago ez nik izan, eta hurrengo goizean dendan azaldu ez zitzaidan ba, buru pixka bat izan bazuen ere beloa beheratuta ekartzeko eta inori hitzik ez egiteko. Larunbat goiza zen, zeren ni dendan bainengoen, eta ni nengoen idazmahairaino etorri zen zuzenean, pauso arinez.
|
|
|
Gau luze
|
hartan
ez zuen zergatik pentsatu baina, bere etxeko ohean egoera gogoratzean bero jarri zen berriro eta, une hori gogoratuz, zakila atera eta sekulako joaldia izan zuen. Izarak garbitu gabe geratu zen lo.
|
|
|
Manuel Ceballos eta Moises Rivera elkarrekin hazitako gazteak ziren, erreformatorioan ere elkarrekin ibiliak. Manuel ere kartzelan egona zen, baina une
|
hartan
ez zuen zigorrik bere gain, garbi zegoen. Etxera joan zitzaion bila Moises, eta Manuelen bigarren eskuko Camaro horian irten ziren biak buelta bat ematera.
|
|
2019
|
|
|
Nola ez zuen bada barre egingo? Momentu
|
hartan
ez zuen biluzik zegoen mutil haren beharrik. Momentu hartan ez zitzaion axola nor zen ere, ezta beti bera entzuteko prest zegoela ere.
|
|
|
Gainera, haragi jori hura estali izan zuen bakoitzean, berdintsu eta orobatsu bukatu izan zuen Telmok, estali nahi zuèn haragiak estalita, hain zen neurrigabea eta mugarik gabea Genoren gorputzaren oparotasuna! Eta, nola gorputz
|
hartan
ez baitzuen aitzakiarik aurkitu, bizitzak ezarri ziòn muga berria onartu beharrean aurkitu zen: Telmok, beraz, bolbora hezea eta mela mela eginda zuen, eta hark ez zuen erremediorik!
|
|
|
Telmo eta Txefe, biak ere hantxe, paralizaturik baleude bezala: Telmo, bere erorikoarekin barregarri gelditu zelako, ataka estu hartan erreakzionatzeko ezgai; eta, nola Telmok ez baitzuen ezer egiten, Txeferi ere ezer ez egitea bururatu zitzaion, erabat konbentziturik baitzegoen liskar
|
hartan
ez zuela zipitzik ere galtzeko: oker zegoen, Josetxo eta Goldwinen arteko mokokaldian, itxurazko eraso eta kontraeraso batzuen ondotik, katuak bere atzaparra jaurti baitzuen halako batean, txakurraren mutturra betean harrapatzen zuela.
|
|
2020
|
|
|
Esan didatenez, txosten bat utzi du idatzirik ekitaldiak nolakoa izan behar duen zehaztuz, hil eta gero zurekin zer egiten duten hain garrantzitsua balitz bezala?, jarraitu zuen nire ondoan berriketan, inorako asmorik gabe. Garbi zegoen hileta
|
hartan
ez zuela gizonak lagun zaharrik, ezta ezagunik ere. Zerbitzaria erretilua bete kroketa zeramala ondotik igarotzen zenean bakarrik ematen zituen pauso arin batzuk mokaduaren bila eta etortzen zen berriro nire ondora.
|
|
|
Poliziak esaten du etxe
|
hartan
ez zuela, gure kasuari dagokionez, pistarik aurkitu.
|
|
|
Jendarmeek, orduan, erabakitzen dute Audientzia Nazionalari eskatzea Errazkinen deklarazioaren kopia. Deklarazio
|
hartan
ez du ez dakigunik esaten; bakarra, merezi du aipatzea deklarazio horren transkripzioan behin baino gehiagotan esaten duela berak ez duela konfidenteak esan zuenaren grabaziorik, eta, Naparra kasuari dagokionez, eskuz idatzi zion papera baino ez daukala.
|
|
|
Gainera, banekien oraingoan ez nuela konpainiarik izango. Nik emandako pasarari Maitenarena gehituta... une
|
hartan
ez nukeela haren larruan izan nahi. Tira, esateko era da, eta ez guztiz egia.
|
|
2022
|
|
|
Jokintxok eta biok orduak eman genitzakeen pelikulei buruz eztabaidan, baina 1947 amaierako arratsalde
|
hartan
ez genuen horretarako astirik. Bizkortu beharra zegoen:
|
|
|
Garai
|
hartan
ez zuen gehiegi hartzen kontuan Kaik zer pentsatuko ote zuen horren guztiaren inguruan, berak ere gorrotatuko ote zuen bere bizitza, umeek hamazortzi urte noiz beteko zain bizi ote zen. Ez zuen astirik horretan pentsatzeko.
|
|
2023
|
|
|
Bakarneren maitatzeko moduaren testigu izan ondoren, inoiz baino argiago ikusi nuen ez neukala Rubenekin aurreko egoerara bueltatzerik inolaz ere. Ez Bakarneren bizimoduaren bekaitz nintzelako, une
|
hartan
ez bainuen inolako harremanik izateko gogorik, baizik eta konturatzen nintzelako luzaroan pentsatu dudala maitatzeko modu bakarra zegoela, eta Bakarnerekin ikusten ari nintzen maitasuna hitzartzeko eta imajinatzeko modu ezberdinak zeudela. Behin hori barneratuta, ezinezkoa egiten zitzaidan aurreko eredu hertsira bueltatzea.
|
|
|
Mintegi
|
hartan
ez zuten feminista musulmanen testu bakar bat ere aukeratu irakur genezan, ez Leila Ahmeden Women and Gender in Islam, ez Amina Waduden Qur’an and Woman, biak ere aski argigarriak ikusteko nola islamean feminismoak aurre egiten zion patriarkatuari. Gehienez ere ordubete eman genuen ikasgelan horri buruz hizketan.
|