|
2010
|
|
|
" Harana begiekin edaten ari naiz", entzun zuen bere baitan. Bernardinoren ahotsean entzun ere, zeren halaxe hasten baitzen maisuak leku
|
hari buruz
idatzitako poema: " Harana begiekin edaten ari naiz, udako egun urrezko baten bukaeran, eta ene egarria ez da asetzen...".
|
|
|
Beharbada. Don Pedro, gai
|
hari buruz
ere, umorez mintzatu nahi izan zitzaion bere buruari, utzita zeuzkala heriotzari buruzko gogoetak 80 urte betetzen zituenerako eta" gaizki zetorkiola" hirurogei bete berriekin hartaz arduratzen hastea; baina ez zen gauza izan. Iritsi berria zitzaion Obabako udaletxe arkupean fusilatutakoen berria.
|
|
|
Gerla
|
hari buruz
idatziko zen lehenengo liburua hau izan zen: George L. Steer, Caesar in Abyssinia, Hodder and Stoughton, Londres, 1936.
|
|
|
547. Xauengo erretirada desastre hain handia izan zenez, azaroaren 30ean Miguel Primo de Riverak
|
hari buruz
hitz egitea heriotza zigorpean debekatu zien ofizialei eta soldaduei. Mohamed ben Abdelkrimek ere, beste momentu batzuetan, eroritako arrifien datuak azaltzea debekatzen zuen.
|
|
2012
|
|
|
Chrysostome Yangambiko ofizialik erlijiosoena zen, eta debozio aparta zion Ama Birjinari. Bigarren artikulua
|
hari buruz
egin nahi zuen. Pentsatua zeukan argazkia ere:
|
|
|
" Nola lehia gaitezke egiazaletasunean Andre Giderekin? Guk egia bat besterik ez dugu; berak hamabi dauzka." Hori zioen Jean Prevostek beste idazle
|
hari buruz
ari zenean. Gauza bera esan genezake geuk ere lehengo haritik tira eginez politikariei buruz ari garelarik, iritziz batetik bestera nola aldatzen duten ohartuta.
|
|
|
Lekurik ez gehiagorako eta hirugarren bat, ez ordea garrantzi gutxiagokoa, utzi nuen bazterrean erdi ahaztuta baneuka bezala. Gaur ordea zerbait esan nahi nuke
|
hari buruz
. Yehudah Halevi poeta handia Tuteran jaio zen 1070 urte inguruan.
|
|
|
Prim jeneralaren asasinatzeaz hitz egin zuten arratsalde hartan bi idazleek. Prim hori ia hogeita hamar urte lehenago hil zuten arren, Galdosek den-dena omen zekien hilketa
|
hari buruz
, zehaztasun guztiak ezagutzen omen zituen, hiltzaile eta konplot hartan parte hartu zutenen izenak, zurrumurru eta balizko zergati guztiak, hainbesteraino non Baroja bera guztiz harrituta utzi omen zuen. Galdosek ezagutzen omen zituen Prim jeneralaren kontra beren zizpa tirokatu zutenen izen eta ezizen guztiak, madrildar hanpako jendaila izaki.
|
|
|
Eta bapilde ospetsu
|
hari buruz
eman zituen bere pauso dardaratiak, batere kezkatu gabe bidearen latzaz edo sasi edo laharrez. Eta, noizbait, monasterioaren parera ailegatu zenean, adi-adi egon zen baso ezin itxiago hartatik soinu txikiena ere noiz sortuko zain.
|
|
2013
|
|
|
Nik ez nuen aurresentipenik izan, baina piper gorri karamelatuek, hainbati tripak bezala, burua nahastu zidaten, eta bi asteok haiek ekarritako oroitzapenen haritik idazten pasa ditut. Aipatu egiten zaitut pasarte batean, kolegioko" Zatopek"
|
hari buruz
ari naizela. Gogoratuko zara, noski.
|
|
|
Aldi haietako batean, amarekin suertatu nintzen gure herriko autobusak geratzen ziren plazan. Jose Francisco bisitatzetik zetorren bera, eta
|
hari buruz
hasi zitzaidan segituan. Nire lehengusuak etxean bezala jokatzen zuen egoitzan.
|
|
|
Mark Twain. Kolegioko garaietan oso gogoko nuen
|
hari buruz
kontatzen zen pasadizo bat. Jaio zen gauean Halley kometa zegoela ortzian, eta beti pentsatu zuela, eta baita idatzi ere, hurrena kometa hura azaldutakoan amaituko zituela mundu honetakoak.
|
|
|
Nire aita Uzcudunen etxetik kilometro gutxira jaioa zen, eta kontu asko esaten zituen
|
hari buruz
, bakar bat ere ez onik. Gaia asko interesatzen zitzaidan.
|
|
|
Hala bada, Atondo ez zen gehiago Kaliforniara itzuli. Une horretatik aurrera, ezer gutxi dakigu
|
hari buruz
. Soilik osabaren, Isidro de Sariñana Oaxacako gotzainaren laguntzaile egon zela, eta berrogeita hamar urte ingururekin Santiagoren ordenan onartua izan zela.
|
|
|
Loretoko sakristauarena ere egiten zuen, baita katekista lanak ere. Eta, horrenbeste eta hain desberdinak izanagatik bere eginkizunak, zuzen betetzen zituen denak(" llego a ser un religioso perfecto"), dio
|
hari buruz
Clavijerok (1852: 99).
|
|
|
" Arrillaga jauna izugarri gizon jainkozalea zen, eginbidea betetzen arreta guzti-guztia jartzen zuena". 288 Jose Brigido Rodriguezek ere ezagutu zuen gobernadorea. " Era vizcamo", dio
|
hari buruz
. Gizon lehorra zela esaten du Rodriguezek —" reseco en su manera" —, baina onbera eta eskuzabala troparekin.289
|
|
|
Bancroftek, berriz,
|
hari buruz
jasotako informazio guztiaren argitan, honela laburtzen du Arrillagaren ibilbidea: " Izen-emate egunetik heriotza arte, ez nagusiek, ez mendekoek, ez fraideek, ez zuten haren portaeran akatsik aurkitu".
|
|
|
Sarria bat etorri zen gobernadorearekin: " Nire ustez, Aita Quintana ongi deskribatzen du
|
hari buruz
diozunak". 298
|
|
|
Baina beste inurri batek, gabiraia izan nahi zuelako, jakintsuarekin egotea eskatu zuenean, jakintsua inurritegitik alde egina zen, arrastorik utzi gabe. Eta ez zen sekula
|
hari buruz
gehiago jakin.
|
|
2014
|
|
|
Ohartu naiz, eta begiek atxikirikoa hemen jasota gera bedi, gaitzagoa dela mundua ulertzea eta gehienbat bertzelakotzea —eta areago, bertan eroso bizitzea—
|
hari buruz
deliberamenduz idaztea baino.
|
|
|
Oi, ezdeusa bezalakorik guti dira hiztegiko ele bihurrienen lasterketetan. Ke garden edo ganduaren gisako gune zehaztugabe halako bat bada ere inon zedarririk ez duen ez-leku hori; eta nahiz eta
|
hari buruz
segurantzaz ia fitsik ere ez jakin, horratx!, handixe bide nator eta haraxe bide noa. Ezdeusaren astuna, bete-betean asmatuz, ez da haren pisurik edo tarterik eza, ez horixe, baizik eta hark nire garun nekatuari dakarzkion hainbeste galde, izu eta alferrikako buruhauste.
|
|
|
Nik
|
hari buruz
hitzez, irudiz, keinuz, kontzeptuz, aburuz, aldartez eta bertzez zer pentsa, hura nola adierazten dudan, halakoxea da errealitatea orduan niretzat. Agian diot, agian baino ez.
|
|
2015
|
|
|
Oroimenak argia ematen du. Ia ez dakit deus gizon
|
hari buruz
, haren egintzei, haren ilusioei, haren sinesmenei edo ideia politikoei buruz, baldin eta ideia politikorik bazuen. Inork ez zidan inoiz ezer esan.
|
|
|
Besterik ezin esan nion ehiztari
|
hari buruz
.
|
|
|
Nola nekien nik ikusi nuen gizon hura ez zela nire laguna? Ez nekien deus andrearen senar
|
hari buruz
. Entenditzen?
|
|
|
Nazio Batzordeak erabakitakoaren berri emateko LABekin bildu zen ELAren ordezkaritza: LABekoek argi utzi nahi izan zuten alferrik zela ETAren ekintzaren bat publikoki kritikatuko zutenik itxarotea,
|
hari buruz
zuten iritzia edozein izanda ere; aldi berean aditzera eman zuten azken ekintzaren inguruko iritzi kritikoa helarazia ziotela zegokionari; gainerakoan, gertatutakoak bi sindikatuen artean eragin zitzakeen ondorioak ahal zen neurrian leuntzen saiatu ziren Rafa Diez eta bereak: zuzendaritzen arteko mahaiaren bilerei eutsi nahi zieten eta, Maiatzaren Lehena elkarrekin ospatzea posible ez izatekotan, gutxienez Maiatzaren Lehenaren inguruan zerbait bateratua egiteko aukera aztertzea proposatu zuten; harreman konfederalen eta kolaborazio politikoaren etenak eguneroko elkarlana hoztuko zuela ere ohartarazi zuten.
|
|
2016
|
|
|
(Nehoiz haren presentziaz denaz bezainbatean zalantzarik bazeneza, putz egizu txoko
|
hari buruz
eta lasterka abiatuko da goiti eta beheiti bere zetazko hari meheetan)
|
|
|
Marrazki bat zen, Bizkaiko Golkoa eta berau mugatzen duten lurraldeak erakusten zituena. Berehala, puntu gorri bat erne zitzaion marrazkiari kostalde-arraiatik oso hurbil-haitzuloaren kokagunea adierazten zuena-, eta kamera puntu
|
hari buruz
abiatu zen abiada handian. Garoz eta goroldioz hornitutako haitzulo baten ahoa azaldu zen orduan, euriz busti berria.
|
|
|
Belle eta Greta ustekabean harrapatuz, pendizean behera abiatu zen pauso bizkorrean. Ez zeukan gai
|
hari buruz
areago pentsatzeko gogorik, ezta Sabinoren laguntzaz ere. Bere apartamentura itzuli eta lo egin nahi zuen, laburtu nola edo hala hirugarren asteriskoraino gelditzen zen denbora mortua.
|
|
|
" Eta Ugartek nola erreakzionatzen duen", pentsatu zuen Carlosek. Baina ixilik gelditu zen, bai gai
|
hari buruz
eta bai bizimodu berriaren posibletasunaz. Bere kasuan, seguru zegoen, ez zen posible, urruti gelditzen zen artean sasiz bestaldeko lurraldea.
|
|
|
Gasolindegia, berriz, erabat hutsik ikusten zen, enplegatu guztiek ihes egin izan balute bezala. Iskanbila
|
hari buruz
indiferent, Mikelek eta amonak lata bat edaten zuten pinudiaren barrualdean eserita.
|
|
|
Hortan baratu zen gure lan hasia. Geroxiago haatik, Eskualduna eskuz kanbiatu zelarik [Grazien Ademaz ari da naski], berriz ere
|
hari buruz
abiatu ginen, aitzineko xede berian. Lehen aldian bezala, bigerrenian ere Eskualduna hasi zen Haritchabaletez mintzatzen, bena bizpahirur hoillatan jaun hura aipatu onduan, kaseta uskaldunak hetsi zeikun borta.
|
|
|
Eta XIV. mendean Gobelinus Persona abade alemaniarrak, Westfaliako saxondarrei buruz diosku, euren jainkosak, Eguberri eta Epifania bitarte, ortzia zeharkatuz egin ohi zuen bidaiaren behaketa, eguraldia aurreikusteko baliatzen zutela. XV. mendean berriz, Antoine de Lasalle frantziarrak Italiako Norciako Vettero mendiko Sibilaren kobazulora bisita egin eta
|
hari buruz
idazten du. Sibila andere dotore eta jakintsua da, hildakoak piztu eta ugalkortasuna zabaltzeko indarra duena.
|
|
2017
|
|
|
Minak, buruarekin ezezko keinua eginda, uko egin zion eskaintzari eta, ezpainekin marraztutako irribarre batez, bihotzez eskertu zion gazteari. Londresen ezagutu zuenetik beti izan zuen iritzi ona kapa gorri luzeko gazte prestu
|
hari buruz
: mutil jatorra, militar zintzoa, beti prest jeneralaren edozein agindu gogoz betetzeko.
|
|
|
Ofizial frantsesak biziki eskertu zion Xabierri, eta konturatu zen ohorezko gizona ez ezik ikasia ere bazela. Ez, Xabierrena ez zetorren bat agintari militarrek
|
hari buruz
zabaldutako gaizkile-irudiarekin. Harrezkero, Xabier Minaren ospea ahoz aho zabaldu zen frantsesen artean:
|
|
|
Bestela ezinezkoa zenez, horietatik gehienak Mexikon argitaratuak edo Mexikoko idazleek eginak. Penintsulan, orokorrean, Ortuñoren lanak argitaratu arte, gutxi eta txarto idatzi izan da
|
hari buruz
. XX. mendearen amaierara arte Espainiako historiagile gehienek gaitzesten edo ahazten zuten Xabier Mina euren kroniketan.
|
|
|
Bere hitzek eta ekintzek gutxi batzuk baino ez dituzte gogobetetzen, eta asko ez dituzte lasai uzten. Aldekoek, kontrakoek, zein ustezko objektibitate baten izenean
|
hari buruz
ari izan direnek beti topatu diote zer leporatu, zer egotzi; eta Mexikon ere bai, jakina, nahiz eta han haren aldeko irakurketak gozoagoak izan, oro har. Han, Ameriketan, ez zuten, bada, Mexiko independienteko heroi bilakatu?
|
|
|
Xabier Mina Larrea nor zen jakiteko egindako ikerketek gauza bi erakusten dizkigute: aurrena,
|
hari buruz
dokumentazio ugari baina informazio gutxi dagoela eta, hurrena, informazio apur hori kutsatuta dagoela; hots, itxuraldatuta, testuingurutik kanpo aterata. Mina ahazteko eta ahaztarazteko arrazoi asko izan dira tarteko.
|
|
|
Errealistek amore eman ez zutenez, Minak herria arpilatzeko baimena eman zuen, baina elizan sartu gabe eta jendeari minik eman gabe. Neurri horrekin eta jokaera zintzoa erakutsiz, Minak ezabatu nahi zuen
|
hari buruz
erregeordeak zabaltzen zuen gaizkile irudia. Hartan ere, herri guztietan Minak gauza bera eskatzen zien bere gizonei:
|
|
2018
|
|
|
Faxisten munstrokeriak salatu zituen No me avetgonce del Evangelio liburuan. Honela ba, Aierrak ongi ezagutzen zuen Yzurdiaga eta
|
hari buruz
mintzatzean hegazterren harroputz bat baizik ez zela zioen. Gerraren hasiera haietan, Aierra guztiz harrituta gelditu zen Yzurdiagak bere egoitzan zuen liburutegia ikusi zuenean, eta sumaturik nola lortu zituen, hauxe esan zion irri-mirrikaz:
|
|
|
Uhain onaren beha dagoen surflaria uhain on hori heltzean taula gainean gozatzen ari den bezala emozionatzen da mugimendu abertzalea. Uhaina bukatzen da beti, eta surflaria ur azalean egoten da hurrengo uhainaren beha, uhain hori etortzen denean presaka joateko
|
hari buruz
; eta horrela beti, itsasoaren erritmo jarraikiari segi.
|
|
|
Gehiago jakitea lortu ahala, jakin-mina areagotuz baino ez zitzaion joan. Garai
|
hari buruz
egin zituen irakurketetan, behin eta berriz aipatzen zen Marxen Brumarioa. Karikaturan jarrita zuen interesa ezagutzen zuen bizilagun batek ere liburu berdina gomendatu zion; utziko ziola berak, nahi izanez gero.
|
|
|
Lekuko horiek Iruñeko kaleetan gora eta behera korrika ibili ziren, abentura bat bizi izan balute bezala. Euren sentimenduetan nahasirik zeuden zirrara, urduritasuna, beldurra, manifestarien zilegitasunari buruzko iritziak, e.a. Gertaeren testigu izandako gazte adingabe horiek aldez aurretik zekiten norbait istilu horiek antolatzen zebilela, informazio hori bolo-bolo zebilen haien artean zenbait hilabete lehenagotik, gazte batzuek
|
hari buruz
hitz egiten zutelako bai aurrez aurre eta baita sare sozialetan barna.
|
|
2019
|
|
|
Hirugarren egun hartan eman zidan aditzera gure hizkuntzaren istorioak txunditu egin zuela; Galesen gradu-ondoko ikastaro batean irakasle izan zuena mintzatu omen zitzaion
|
hari buruz
, eta huraxe omen zen irakasle harengandik gorde nahi izan zuen oroitzapen bakarretako bat. Hizkuntza txikiekiko grina, eta literaturaren beharra.
|
|
|
Nik Marilia ezagutu baino lehenago, Kepak eta Patriziok hainbat gauza kontatu zizkidaten etxe handi
|
hari buruz
. Patriziok esaten zidan etxeko jabea, emakume adindua, erruz mozkortzen zela, botila bat tekila edaten zuela egunero, eta mexikarrak ez zirenei frantsesez hitz egiten ziela, eta etxe aurreko mastaren puntaraino jasota zeukala beti estatubatuar bandera, bere senarraren omenez, eta Kepak azaldu zidan, gainera, hantxe bizitzen jarri zen lehen egunetatik zeharo zoratuta uzten zuen kontu hura.
|
|
|
Ez nion deus gehiago galdetu
|
hari buruz
.
|
|
|
Zoragarri sartu zitzaidan. Aralarko gazta bikain hura dastatzen ari nintzela, Silvina mexikarraren oroitzapena gogoratu zitzaidan eta
|
hari buruz
Patriziok eta Kepak kontatu zidatena, nola zerbitzatu zien Zegamako etxean Patrizioren amak Idiazabalgo gazta, eta botila bat ardo, eta nola ordu laurdena pasatu baino lehen Patrizioren andregaiak gazta erdia jan zuen eta ardo botila hustu zuen ia berak bakarrik, besterik gabe. Sagardo goxo hura dastatzen nuen bitartean, ordurako lehen botila amaitu eta Joakinek bigarrena inguratu zigun, lasaitzeko ari nintzaion ene buruari esaten ardoa sagardoa baino arriskutsuagoa dela, ardoak beti hamalau bat alkohol gradu izaten dituela, baina sagardoak inoiz ez bost edo sei gradu baino gehiago.
|
|
|
—Eta zerbitzariak informazio gehiago emango lioke delako dama
|
hari buruz
-gehitu zuen Kepak, guztiz murgilduta istorioan.
|
|
2020
|
|
|
Gogoan daukat 1974ko Bertsolari Txapelketan gertatu zena. Vietnamgo gerra gori-gori zegoen, eta gai-jartzaileak
|
hari buruz
kantatzeko eskatu zion Narbarte bertsolari nafarrari. Narbartek ez zion tankerarik hartu gaiari, eta oso gaizki kantatu zuen.
|
|
|
Nire ustez, inork baino hobeto daki Carlos Andres Perezek problema horiek nola tratatu". Garaikoetxeak gogoeta egiten du proposamen
|
hari buruz
: " Pasa zen denbora, eta, tamalez, ezinbestekoa izan zitzaidan konklusio bat ateratzea:
|
|
|
Euskal Herrira itzulita, ekidistantziaren metaforak egiaren itxura hartzen du maiz, baina, kasu honetan ere, urruntasunagatik da, indiferentziagatik. Tartea fisikoa edota" informatiboa" izan daiteke (Santi Brouarden hiltzaileak ez zekien ezer
|
hari buruz
, eta handik urte askora, telebista programa batean haren aldeko manifestazioen irudiak erakutsi zizkiotenean, izugarri harritu zen. Aurreneko aldiz ikusten zituen, seguruenik ere hemendik kanpoko telebistek ez zituztelako inoiz eskaini); izan daiteke tarte hori, indiferentzia edo urruntasun hori, pertsona minduari dagokiona (etxeko bat atentatu batean hila dutenek, mehatxupean bizi izan direnek, tortura nozitutakoek..., halakoek ez dute ezer jakin nahi izaten bestearen maluraz); izan daiteke komenentziazkoa ere, interesatua, irabazi ekonomiko bat tartean; izan daiteke, azkenez, uharte populatu batean bizitzeko premiaren ondorio.
|
|
2021
|
|
|
" ikusten ez duena"). Greziarrek ez zekiten ezer ziur
|
hari buruz
, eta ez ziren konforme jartzen hura denboran kokatzen saiatzen zirenean ere. Herodotok K.a. IX. mendean bizi izan zela uste zuen.
|
|
|
Marcel Schwob idazlea haren biografoa izan zen Irudimenezko bizitzak izeneko liburuko kapitulu batean. Sartrek ere kontakizun labur bat idatzi zuen
|
hari buruz
. Telebistan minutu batzuez agertzeagatik edo YouTuben gehien ikusitakoen zerrendan gora egiteagatik edozein astakeriatarako gai direnen nahaste psikologikoari eman dio izena.
|
|
|
Gaur egun aurrena hori irakurtzen dugu liburua oraindik guretzat misterio bat denean, eta espero dugu hamar hitz baino gutxiagorekin definituko duela bere unibertsoa. Sorginkeriak funtzionatzen badu, norbaitek liburua mahaitik hartu, eta gehiago jakin nahiko du
|
hari buruz
.
|
|
2022
|
|
|
Lisboako kale batean gora, brontze berdezko Fernando Pessoa aulki batean eserita, eta gidari bat turista talde txiki bati
|
hari buruz
hizketan. Poema bat errezitatzen hasi zaie:
|