|
2000
|
|
|
Pertsonon osagarrian eragin gaitza duen eritasun hilgarri honek larrialdi gorriaren alarma piztu zuen berriz ere 1997an. Frantses saltoki
|
handietako
harategietara iritsi zen krisia eta psikosia era kezkagarrian. Azaroan, berriz, behikiak beste krisi handi bat jasan du.
|
|
|
Frantziako instituzioek oso hurbiletik jarraitzen dute afera, ekonomia eta pertsonen osasuna baitago jokoan. Akitania osoan zabaltzen diren Champion saltoki
|
handietako
" Guyenne et Gascogne" kateko Indaburu arduradunak honela erran digu: " Krisia iragaiten ari da emeki.
|
|
|
1980an preso sartu zuten eta hogeita zortzi urteko kondena ezarri zioten ETAko partaidea izateagatik. Kartzelako urte horietan liburuak idazten eta argitaratzen jarraitu zuen, harik eta, 1985ean Martuteneko kartzelan zegoelarik, ihesi joan zen arte, euskal abeslari ezagun baten kantaldiaren okasioaz baliaturik, eta baffle
|
handietako
batean gordeta. Ihesi joanez geroztiko hamabost urte inguru hauetan erregulartasunez iritsi dira argitaletxeetara eta bere izkribuak.
|
|
|
Latinaren garai haietako ofizialtasuna ahantzi gabe, Egiako euskaldunek bazekiten zein zerbitzu zituzten euskaraz, eta zeintzuk ziren gaztelaniaz, eta GarizumakoMisioaldietan beti zegoen sermolari euskaldunik, eta auzotarrek ongi erantzuten ziotendeiari, goian esan denez. Hala ere, jai
|
handietako
predikuetan (Aste Santuan, adibidez) ez dirudi Atotxak, 1935ean behintzat, kalitatez eta kopuruz, gainerako eliza donostiarretako mailarik zuenik (Cronica: I:
|
|
|
Furgonetaren leihora itsatsirik, nola ez, paisaje hori nire bihotzarekin alderatu dut, izan ere halaxe kiskali eta hondatu baitzitzaidan Dabidek tiro egin zidanean. Orduan ez nuen eskura izan, larrialdietarako, EEBBetako hiri
|
handietako
eraikinetan dauden sute eskailerarik; ez nengoen prestatua, nonbait (baina nor dago halakoetarako prestatua?); orduan ez nuen uste izan nire bihotzeko haragian berriro dardararik ttikiena sentitzeko gai izango nintzenik; ez nengoen oso zuzen, nonbait. Eta hala ere, horra, bat batean basamortua zeharkatu, eta oasi batera heldu izan banintz bezala sentitzen naiz Yosemiteko berdamenean, Rubenen aldamenean...
|
|
|
titiak agerian zituen neska gazte ilehori baten koloretako argazkiak hartzen zuen oso osorik azal ikusgarri eta aztoragarri hura. Ikuspen bortitz hark eragindako barne asaldura pixka bat baretu zitzaionean egunkarietako hitzak irakurtzen hasi zen, nahasian, urduritasunak ez baitzion izenburu
|
handietako
esaldi nabarmenak ere osorik irakurtzeko betarik eta patxadarik uzten. Nahaste hartan, besteak baino meheago zen egunkari bati erreparatu zion bat batean, harrituta:
|
|
2001
|
|
|
Traba oso handiak izan zituen neska batek laborantzan jarri nahi izan zelarik, segidarik gabeko etxalde batean. Auzokoek ez zuten hori begi onez ikusten, nahiz eta beraiek izan jada lur eremu
|
handietako
jabe. Azken uneraino gogor behar izan zen borrokatu, laborantzan jartzea lortu arte aipatutako neskak.
|
|
|
Premisa horrek urrutikoa dirudi, baina horrexek lotzen du gehien mendebaldeko mundua basamortu bihurtzeko arriskuan diren gune
|
handietako
arazoarekin.
|
|
|
Eta, jakina, jatetxe
|
handietako
sukaldeetan aprendiz gisa ordu asko eman behar dira.
|
|
|
Gaur egun, baserria hiri
|
handietako
beharrak eta abeltzaintzaren beharrak asetzera bideratuta ustiatzen da. Eskuarki, baserriaren inguruko lursailak malkartsuak eta txikiak izaten dira.
|
|
|
Tximiniek giro bero eta atsegina sortzen dute. Urteetan zehar, landetxeetako edo etxebizitza
|
handietako
berokuntza sistema bakarra izan da. Hala ere, sektore horretako berrikuntzari esker, instalazio konplexurik behar ez duten eta pisuen eta loften aretoetan posizioak betetzen dituzten ereduak sortu dira.
|
|
|
Azalera
|
handietako
ebasketek 240.000 milioi pezetako galerak eragiten dituzte urtean
|
|
|
Azkenean, aurreikusi bezala, kontsumitzaileek ordainduko dute datorren urtarrilaren 1etik aurrera animalia irinak kendu eta kentzea. Bai azalera
|
handietako
arduradunek, bai hiltegietako operadoreek eta haragi sektoreko handizkako banatzaileek atzo erabaki zuten, bilera baten ondoren, kontsumitzaileak ordaintzen duen azken preziora eramatea arrisku material horiek suntsitzearen kostua. Sektoreko ordezkariek esan zuten haragiaren prezioak igotzea beste erremediorik ez dutela; izan ere, Gobernuak baztertu egin du horretarako diru-laguntza publikoak izaten jarraitzea, ekitaldi honetan bezala, behi eroen krisia dela eta.
|
|
|
Hiri
|
handietako
udetan biltzen ziren biografiarik aberatsenak. Goiz hartan, esaterako, titere teatroa egiten ahalegintzen zen gizon bat ikusi zuen Marcosek katedralaren ondoko iturrian.
|
|
|
Noizean behin, Corte Inglesean erositako soinekoa ekarri izan dio norbaitek estuegi daukala-eta, mesedez, mozteko. Halakoetan, denda
|
handietako
jostun gisa aritu da barrena hartzen, pozik, patroia kopiatuz, alabei soineko berri bana egiteko hurrengo udaberrian.
|
|
|
Halatan, arrunt murriztu zen lantegi langileen eta, geroago, erredakzio langileen kopurua (azken horien kasuan, itxi behar izan zuten kazeten erredakzio taldeak baizik ez ziren kalean gelditu), eta izugarri hazi zen produktibitatea, hala informazioa askoz era biz  korragoan prestatzen zelako nola kazetari bakoitzari egokituriko espazioa txikiagoa zelako; zuzendaritzak informazioaren eta haren kudeatzearen gainean zuen kontrola, berriz, geroz eta handiagoa zen. Mahai kazetaritza nagusitu zen, komunikatu collage handi baten gisan, instituzio eta enpresa
|
handietako
prentsa kabinete ahaltsuetatik datozen informazioen gatibu bizi den kazetaritza mota alegia, eta bazterrean gelditu zen erreportajea eta kale kazetaritza.
|
|
|
Ezin da inor behartu, hizkuntza bat ezin da inposatu, antidemokratikoa baita, giza eskubideen aurkakoa. Estatu
|
handietako
hizkuntzekin eskubideen neurgailu berak ez du funtzionatzen. Hizkuntza horiek" obligaziozkoak" dira.
|
|
|
Nazio
|
handietako
Konstituzioetan ez dakit hizkuntzaren ulerpen identitario hau nola agertzen den, agertzen bada. Baina ez dut zalantzarik, eta mila aipamen bil daitezke, hizkuntzak herri baten moldapenean eta autoulerpenean duen leku eta egiteko identifikatzailea azpimarratzen dituztenak.
|
|
|
Nazio
|
handietako
aztertzaileek eman ohi dituzte honelako definizioak. Eta berehala ikusten da gero ez direla neutroak, nola kutsatzen dituzten negatiboki" identitatea"," etnia"," historia" etab. Identitateari aurrez aurre jartzen zaizkio komunikazioa, mestizajea, gizarte moderno ireki eta anitza.
|
|
|
Gehienak mundu ez komunistako hiri handietan bizi dira. Haien artean ekoizpen transnazionalaren egituran lan egiten duten korporazio transnazional
|
handietako
langile anitz daude, eta merkatu globala zerbitzaten dute guztiek. Beste langile batzuk ere baditugu sailkapen honetan:
|
|
|
Goizean goiz mugitu behar izan zuten. Gorputzak bokatako barreño
|
handietako
ur epelean garbitu eta igandeko arropak jauntzi zituzten. Gazteak haizeari usain egin zion, animaliek egiten duten bezala, udaberri urrin hura bere oroitzean gordetzeko, bertzeak ez bezalakoa izan behar zuen egunaz sekula ere ez ahanzteko.
|
|
2002
|
|
|
Ezker abertzaleak historikoki gatazkaren erdigunean jarri ohi duen autodeterminazio da proposamenaren oinarria eta, Ekialde Hurbileko similak erabiliz, bakea autodeterminazioaren truke finkatzen du. Hauteskundeetako porrotaren arrazoi
|
handietako
bati helduz, bere burua bake proposamenetan ere jorratu behar duela ikusi du. Eguneroko praxi politikoan, eskubideen diskurtsoa autodeterminazioarena batez ere burujabetzarenaren gainetik jarri duela ere azpimarragarria da.
|
|
|
Bidaia agentziek, atari turistiko nahiz agentzia birtualek, bidaia gidek, erakunde ofizialek... makina bat web gunek eskaintzen du bidaia hobeto prestatzen lagunduko digun materiala: herrialdetako moneten inguruko datuak, hiri
|
handietako
metro sareen nahiz errepideen mapak, eguraldiari buruzko argibideak, ziberkafetegien gida, medikuntzarekin loturiko aholkuak (batez ere leku exotikoetara bidaiatu nahi duten lagunei zuzendua), telefonia mugikor sistemak, bisita beharreko leku interesgarrienei buruzko informazioa, gastronomiari buruzkoa, kultur egitarauak...
|
|
|
Goazen saihestera bata eta bestea, burujabetzaren bidera jauzia elkarrekin egiteko aukera objektiboak ditugu eta. Utz dezagun, beraz, hizki
|
handietako
entretenimendu politikoaren eta zelofanaren diskurtsoa eta goazen arazoak konpontzera.
|
|
|
Naturarekin egiten ari garen astakeria
|
handietako
bat gehiago da. Gaueko zeruaren alde mobilizatzen ari dira kolektibo ekologistak.
|
|
|
Eta berak zer eskatzen du? Bada, berak ez daki zer eskatu, eta begiratuko du ea lagunek zer eskatzen duten, telebistako iragarkiek zer dioten… Etxeko postontzietan egunero jasotzen ditugu jostailu denda
|
handietako
dosier osoak direnak. Dagoeneko guraso askok eta askok, zer da egiten dutena?
|
|
|
Atari
|
handietako
(AOL, MSN, Yahoo...) bakoitzak berea du eta sistema horri erantsitako zerbitzuen bidetik internautak leial jokatzeko erabiltzen ditu.
|
|
|
Horrela jokatuz gero, udal artxibo batzuetakodokumentazio osoa bere eskura duela ziur egon daiteke ikertzailea (1520 urteraartekoa, behintzat). Beste kasu batzuetan, artxibo
|
handietako
agiriei dagokienez, metodo horren baliagarritasuna eta praktikotasuna zalantzan jar litezke.
|
|
|
Izan ere, indibidualizazioak talde
|
handietako
gizarteetako kategoria tradizionalak darabiltzan pentsamenduaren oinarriak alde batera uztea dakar. Baieztapen hori indartua izango da enplegu ezaren inguruko hausnarketak gaineratuko balira:
|
|
|
Hedabide
|
handietako
elite profesionalak dira kazetari taldearen ideologia ezartzen eta suspertzen dutenak. Inork karrera egin gura badu, eliteak markatzen dituen irizpideetatik egin du aurrera; eta, horien artean bere leku apartekoa irabazi.
|
|
|
Azken asteetan airea arnastezina da Italian. Lehorte luze batek eta haizerik ezak izugarri handitu dute herrialdearen iparraldeko kutsadura, eta hiri
|
handietako
hauts esekien mailak luze joan dira larrialdi atalasera. Aurrekaririk gabeko erabaki batean, ehun bat udalerrik, Milan, Turin eta Florentziako hiriek barne, debekatu egin zuten autoaren erabilera joan den igandean.
|
|
|
Handiak eta karratuak izan daitezke, sofa dagoen espazioaren neurriak zabalak badira. Konposizio modularrek onartzen dituzten konbinazioen barruan sartzen da modulu
|
handietako
bat" chaise longue" motako egitura eroso batez errematatzea. Multzoari besorik gabeko eta asentu jarraituko beste modulu bat gehitu dakioke, arrakasta estetiko handiz.
|
|
|
Hala ere, Félix Lavilla bozeramaile sozialistak uste du horrek «pribatutasuna sakrifikatzea» dakarrela. Datuen erabilera Internauta askoren beste kezka
|
handietako
bat datu horien erabilera da. Helburu komertzialekin egin daitezkeen iragazteen beldur dira, eta, esate baterako, gehien erabiltzen diren web guneei buruzko azterketak egitea, publizitate kanpaina eraginkorrenak diseinatzea edo helbide elektronikoen bilketa masiboa egitea.
|
|
|
Kasurik deigarriena, agian, Panpetako luma haztegia edo belarra da. Landare exotiko hori Atlantikoaren beste aldetik heldu zen Espainiara joan den mendearen hasieran, etxe
|
handietako
lorategiak apaintzeko, eta gaur egun izurri bihurtzeko bidea du. Luma ontzia, hizkuntza zientifikoan kortaderia selloana izenaz ezaguna, oso erraz bereizten da.
|
|
2003
|
|
|
Eta bestalde, aimaren abelburuak merke erosi eta hiriko merkatu handietan garesti saltzen duten bitartekari asko dago. Bitartekari hauek dute azoka
|
handietako
monopolioa, eta artzainak zuzenean merkatu handietan saltzen saiatu izan diren arren, aimarentzat ez da erraz monopolioari aurre egiten.
|
|
|
Dantza talde batzuetan euskerea eta euskal kulturea indar barria hartzen joaizan. Bertsolariak be plazetara eta uri
|
handietako
teatroetara urteten hasi ziran, Euskaltzaindiaren babespean, Alfonso Irigoien gai jartzaile zala. Alfonso, Gabriel Aresti, Xabier Kintana eta Xabier Gereñoren inguruan be euskal mogimenturik baegoan, haize ta bide barriak urratuz.
|
|
|
Zertxobait makurtutako lur lehor eta uharte
|
handietako
itsasertzetan kokatzen dira, eta itsasgorak eragindako gehiegizko garbiketa eragozten duten uharteetan garatzen dira.
|
|
|
Eraikin konbentzionalek duten beste gastu
|
handietako
bat ura da, bai eraikina egiten ari denean tona bat zementu egiteko 3.600 litro ur baliatzen dira, baita bertan bizitzera sartuta ere: Britainia Handian eta antzeko herrialdeetan etxeko batez besteko kontsumoa 160 litrokoa da, egun eta laguneko; Estatu Batuetan, berriz, 220 litrotik gora doa.
|
|
|
Emaila Sareko izurrite
|
handietako
beste batekin ere lotua dago: jaso nahi ez ditugun publizitate mezuak (spam).
|
|
|
Badirudi, gainera, prozesu horren kontra dagoena kobazuloetara itzulera aldarrikatzen ari dela; gisa horretan mintzatu izan dira, adibidez, Bill Gatesedota Mario Vargas Llosa birigarroak, besteak beste. Ez alferrik, Japonia eta Ameriketako Estatu Batuetako unibertsitate
|
handietako
negozio eskoletan asmatu eizuten globalizazio terminoa (ikus Etxezarreta, 2001).
|
|
|
– Lurraldearen ikuspegitik, hiriburu arteko konexio azkarrak bultzatzen dituen neurrian, hiri aglomerazio
|
handietako
kontzentrazioa eta zentralizazioa ere ari da areagotzen, tamaina erdiko hiri eta herrien kalterako; horrezgain, ondorio bereziki kezkagarriak eragiten ditu landa ingurunean: ingurumenaren gaineko inpaktuari nekazaritzako lurren galera erantsi beharkogenioke eta berebat landa udalerrien irisgarritasun arazoen gehikuntza.
|
|
|
Oxford English izan da jendeari ateak ixten dizkion hizkuntza eskola
|
handietako
azkena.
|
|
|
Metodo horren aurrerapen handia, kostu txikia alde batera utzita, araua hautsi eta egun batzuetara poluzioaren jatorria zein den argitzeko duen gaitasuna da. Ikertzaile horiek salatu dute Andaluziako nekazariek legez kanpo isurtzen jarraitzen dutela alpetxin ibaien ibilguetara (olioetatik ateratzen den likidoa, pilatuta daudenean), eta hiri
|
handietako
araztegiek kendu zizkieten substantzia toxiko ia guztiak itzultzen dituztela erabiltzeko. Emaitza ingurumen kalitatearen indize arriskutsu bat da, eta aditu horiek modu berritzailean detektatu dute.
|
|
|
Gaur, zerbitzari berri bat jarriko da martxan Espainian, Madrilen, hain zuzen ere, Espanixek gainbegiratuta, Espainiako Interneteko trafikoaren zati handiena mantentzeko aukera ematen baitu. “Root server” edo Domeinuen Zerbitzari Primario berria Sareak mundu osoan dituen hamahiru kontrolatzaile
|
handietako
baten bi kopietako bat da. “Root server ak” Sarean nabigatzeko aukera ematen duten kable eta zirkuituen sare handiak dira.
|
|
|
Gaineratu zuen urtero 30 milioi pertsona inguru hiltzen dituzten kardiopatiak, diabetesa, minbizia eta obesitatea “dagoeneko ez direla herrialde aberatsen bakarrak”, garapen bidean dauden herrialdeetan (India edo Txina) elikadura jarraibideak aldatzean. Horrek batez ere hiri
|
handietako
biztanleei eragiten die, non jendeak joera handiagoa baitu gantz saturatu, azukre eta karbohidrato finduetan aberatsak diren elikagaiak irensteko, eta, gainera, hortzetako gaixotasun ugari eragiten baititu. Azterketa horrek, aditu independenteek bi urteko lana egin ondoren, egunean 400 g fruta eta barazki gutxienez kontsumitzea gomendatzen du; gatzak, berriz, iododuna izan behar du, eta egunean 5 g baino gutxiago jan behar luke.
|
|
|
Beherako kasuak ere jaitsi egin ziren, gaixotasun infekziosoetan aditua den Giovanni di Perri italiarrak %38, seropositiboek beraiek azken hilabetean jasan dituztela dioten kasuak. Bostongo Harvardeko Medikuntza Eskolako Calvin Cohenek, gainera, antirretrobiralen (erresistentziak) Akilesen orpo
|
handietako
batean botikaren profil ona nabarmendu zuen. Atazanavir ekin, esan zuen arazo hori “ez da ohikoa tratatu gabeko pazienteetan”, eta ez da ikusten proteasaren beste inhibitzaile batzuekin gurutzatutako erresistentziarik, ezta gai aktiboaren “sentikortasunaren beherakada baten ondoren ere”.
|
|
|
Autoreen arabera, amaren hezkuntza mailak eragina du jogurtaren, esnekien, haragiaren, arrainaren eta fruta eta barazkien kontsumoan. Ikerketak dioenez, hestebeteen, hegaztien, untxien eta edari alkoholdunen kontsumo handiena ekonomikoki eta kulturalki ahulenak diren estratuen artean gertatzen da, “hiri
|
handietako
auzo batean eta tamaina ertain eta txikiko guneetan kokatu ohi dira”. Egoera sozioekonomikoari lotutako lurraldeen arteko desberdintasunen aurrean, autoreek nutrizio arloko esku hartzeak sustatzearen alde egiten dute, eskualdeen arteko eta autonomia erkidego bereko estratuen arteko desberdintasunak murrizteko.
|
|
|
Egia esan, elkarrekin lotutako 143 lakuk (370 kilometro karratuko azalera dute) beren uren batez besteko maila 6,5 metroraino jaitsi dute abuztuan, ohikoa baino %60 gutxiago. Laku horrek ura ematen die herrialdeko iparraldeko milioika pertsonari, bereziki Pekin eta Tianjin hiri
|
handietako
biztanleei. Hiriburutik 150 kilometrora dago Baiyangdian, eta “oasi” bat da Txinako iparraldeko agregakinean.
|
|
|
Egongelako mahaia prestatu dute, gaineko oihal eta guzti: jai
|
handietako
mahai oihala, jakina. Platerak, berdin.
|
|
|
Artean praktika superstiziosoen asma  tzailetzat jotzen da, eta sorginek eta aztiek beti ere harekin izango dute ituna egina, Jainkoarengandik ezin jaso baitute sendatzeko edo gauzak jakiteko batzuk duten ahalmena. Munduarekin eta Haragiarekin batera, Deabrua hiru tenta  tzaile
|
handietako
bat dela esaten zaigu artean: beti adi eta prest dago inork noiz deituko dion âmadarikazio batekin, esaterakoâ, eta hura subito agertuko da.
|
|
|
Larramendiri sinesten badiogu (1882: 282), bere garaiko (1754) gipuzkoarren hiru laurdenek ez zuten gaztelania uler  tzen, eta gainerako euskal probintzietan ere euskaraz baizik hitz egiten ez zutenen kopurua handia zela badakigu. Esan daiteke, beraz, RSBAPen hutsegite
|
handietako
bat izan zela euskarak Argien zabaltzaile joka zezakeen rola ez ulertzea.
|
|
|
Koperniko eta prezesioaren arazotik Einstein eta efektu fotoelektrikoraino, zientzi garapena, hain zuzen, xehetasun esoteriko horien menpe egon da behin eta berriro. Paradigmarekiko konpromisoaren bertute
|
handietako
bat hauxe da: zientzialaria puzzle hutsalez arduratzetik libre uzten du.
|
|
2004
|
|
|
Buffaloko Unibertsitateko (AEB) ingeniari eta zientzialariek eraikin
|
handietako
airea modu ziur eta merkean garbitzeko sistema berria aurkeztu dute egunotan. Aparatuak BioBlower du izena eta minutu gutxi batzuetan antrax, baztanga, tuberkulosi, gripe eta airean bizi diren gainerako agente biologiko kaltegarriak eta espezie toxikoak suntsitzeko ahalmena du.
|
|
|
Baina hori oraingoa da. Antzina familia
|
handietako
semeak joaten ziren, Euskal Herriko jauntxo asko. Adibidez Martin Loiolakoa, San Inazio Loiolakoaren iloba, Ibarratarrak, Oñatetarrak...
|
|
|
Gizataldeen arteko nahasteak nahaste, etorkizunean ere kukuak alde bakar horretatik joko duela iruditzen zait. Hau da, hizkuntza
|
handietako
hiztunak, funtsez, jaiotzetikako mintzaira soilean bizi ahal izatea; eta erabaki ahalmenik gabeko hiztun herriak, berriz, elebitasun jasanezinean bizi beharra.
|
|
|
Sindikatzeko atmosfera ezin hobea zen, baina sindikatuetan barne arazoak eta patroiekin arazoak zeuden. Lanaren Federazio Amerikarreko buru gehienek eskulangileen sindikatuak nahi zituzten, eta produkzio
|
handietako
industrien kualifikatu gabeko soldatapekoak antolatzeko asmorik ez zuten erakusten. 1935ean buruzagitza sindikalaren gutxiengo batek Committee of Industrial Organization eratu zuen, horiek industria bakoitzeko langile guztiak bilduko zituzten sindikatuak nahi zituzten.
|
|
|
Aubenque aditu
|
handietako
bat da Aristotelesen filosofian eta, oro har, Grcziako filosofian.Liburuaren izenburuak dioen bczala, izanaren arazoa da gai nagusia. Grcta zakurra da, cta animaliada, cta biziduna da.
|
|
|
Hizlariek azpimarratu zuten Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak ezartzeak hezkuntza sistema malguagoa garatzea bultzatzen duela, etxetik edo lanpostutik ikasteko aukera ematen baitu, baita “eskola hedatua” ikastetxearen eta ikasleen eta irakasleen arteko komunikazio digitala eta “campus zabaldua” garatzeko aukera ere. Azkenik, adierazi zuten Internet bidezko ikaskuntza (“e learning”) enpresa
|
handietako
prestakuntza ahaleginaren% 5 dela, eta gure herrialdean hazteko itxaropena Europako handiena dela.
|
|
|
Ontziak Kondal Hiriko Port Velletik atera ziren eguerdian, eta “Elkano” ontzia puntualki iritsi zen Forumeko portuko bokalera 13:00etan, Mediterraneoan egindako ibilaldi batean. Hego mendebaldeko haize batek bultzatuta, itsasontzi
|
handietako
kandela zuriek sakonera txikiagoko beste ontzi batzuen urak zeharkatu zituzten, normalean Bartzelonako kostaldeko portuetan atrakatuta egoten direnak. Ontziek buia horiz mugatutako 4 miliako lauki batean nabigatu zuten.
|
|
|
Aditu horiek frogatu dute penintsulara iritsi zirenean lehen giza biztanleak sartu zirela. CSICen ikerketak erakusten duenez, bai arrano inperiala bai katamotz iberiarra Europako estepa
|
handietako
berezko espezieak dira, eta glaziazioaren tranpatik bizirik iraun ahal izan zuten, untxi iberikoarekin elkartzeari esker. “Untxiak desagertzetik salbatu zituen eta bere elikaduraren oinarri bihurtu zen, eta horrek Penintsulako preso bihurtu zituen”, esan dute ikertzaileek, Eurasiako kontinentean espezie bikiak zeudela, lince boreala (Lynx lynx) eta Europako arrano inperiala (Aquila heliaca), hurrenez hurren.
|
|
|
Gustavo Maria Levrino Zaragozako Unibertsitateko Etologia eta Animalien Ongizateko irakasleak animalien kalitateari eta ongizateari buruzko iritzi inkesta zabala bultzatu du. Gainera, ganaduak garraioan duen estresari eta abeltegi
|
handietako
oilo erruleen ongizateari buruzko Europako zenbait ikerketa proiektutan parte hartzea koordinatzen du. Inkestaren emaitzen arabera, kontsumitzaileen %74k diote prest daudela animalien ongizatea errespetatzen duten produktuengatik gehiago ordaintzeko, hala nola, baserriko oilaskoaren eratorriak, granja irekietako arrautzak edo txerri iberikoa.
|
|
|
Lyytinen eta T. Alberra. Pertseiden ospea, neurri batean, beren jarduera handiagatik da, euri gehienak baino biziagoa, eta abuztuan gertatzen delako, non, hiri
|
handietako
argietatik urrun, gaueko zeruaz gehiago goza baitaiteke. Aurten, Pertseidetako izarren “euria” biziagoa izango da abuztuaren 11ko gaueko hamaiketatik hamarretara, baina abuztuaren 18ra arte ikusi ahal izango da.
|
|
|
Lehenik eta behin, egunero autoz egiten diren joan etorrien herenak 2 kilometro baino gutxiago dira; beraz, oinez edo kutsatzen ez duen beste bide baten bidez egin daitezke. Ibilgailuak dira hiri
|
handietako
kutsadura akustikoaren iturri nagusia. Mendebaldeko autoen batez besteko okupazioa ez da iristen bi bidaiarira autoko.
|
|
|
Araudi berriak ezartzen duen baldintza bakarra da B baimenaren titularrek orain arte autoak eta ziklomotorak gidatzeko baimena ematen zuenak hiru urtetik gorako antzinatasuna izatea. Neurri horrek hiri
|
handietako
mugikortasuna hobetuko du. Era berean, fabrikatzaileen eskarietako bat beteko du, motorren salmentak 11 kilowatteko gehienezko potentziarekin eta 0,11 kilowatt/ kilogramo baino handiagoa ez den potentzia/ pisu erlazioarekin behera egin duela ikusi baitute.
|
|
|
Lehenbizi, mahai gaineko agiriak aztertu nituen. Kartoizko karpeten bi pila
|
handietako
izenburuak irakurri nituen: " Juduen musika lexikoia.
|
|
|
Izan ere, Bilbo erori baino lehen ere, saiatua zen gure lehendakaria Ingalaterraren arreta gure auzira ekartzen. Hala ere, laster ikasi genuen herri
|
handietako
gobernuek beren interesa besterik ez dutela begiratzen.
|
|
|
Eta autoari bizkarra emanda jarri dira, aurrean duten zulo ilunari begira. Eta mendate hartako errepidetik ez dela inoiz beste autorik pasako sentitu du gizonak, patrol
|
handietako
ateak ixten entzuten dituen bitartean. Zurrumurruak, oinetakoen zarata harri txintxarren gainean eta kotxeko ateen zarata, indarrez ixten.
|
|
2005
|
|
|
Aitortu behar da taldeak jokalari onak zituela, Harper Williams, Marcus Brown, Bonato... Europako talde
|
handietako
bat zen, bazuen izena, eta ni joan nintzenean goian ibiltzeko helburua genuen. Hiru tituluak irabaztekoa ez, baina bai gora begirakoa.
|
|
|
\ Horiek ez dituk erosi behar, hamaika, hamabi edo hamahiru urteko neskatilek egiten ditiztek, huskeria baten truke. Familia
|
handietako
gazteak, neskatxak batez ere, arroza ekoiztetik bizi ezinik, hiri inguruetara joaten dituk etxekoentzat sos batzuk irabaztera, eta eskrupulu gabeko enpresaburuek esklaboen lan baldintzetan edukitzen ditiztek, eta haiek eginak esklabistak berak bezain eskrupulu gutxikoak diren multinazionalei saltzen zizkietek; eta hik, kontsumitzaile gisa, nekazari esklabotuen lepotik bizi direnen kate hori mante...
|
|
|
Beste alderdi askotan ez bezala, hemen sentitzen dut eman duela euskal idazlegoak hausturarik handiena. Inguruko hizkuntza
|
handietako
idazle gehienek aski dute bere tradizioarekin: gaztelerazko, frantsesezko edo ingelesezko tradizioarekin.
|
|
|
Beste arrazoi
|
handietako
bat izan daiteke besteengandik maitatua eta preziatua izateko. Hasiera batean bai.
|
|
|
Hori nabaria da zinea eta literaturako lanak parodiatzen dituenean ere. Zine amerikarraren aipamenak etengabeak dira, Casablanca filma, errepide ondoko motelak, hiri
|
handietako
auzo txinatarrak, basamortuko haizeak kolpatzen dituen etxaldeak, San Francisco eta Las Vegas, Reno eta Los Angeles, mafiako gaizkileak eta sheriffak. Hamaika filmetan ikusi ditugun western eta detektibe istorioak.
|
|
|
03 Ingurua oso ezaguna da hemengo lorategi, pasealeku eta begiratokiengatik. Hiri
|
handietako
zerbitzuak eskaintzen ditu baina herri txikietako lasaitasun eta aldeonekin; eta horixe da herritarrek gehien estimatzen dutena.
|
|
|
Eskuizkribuetan eta argitaraturiko txostenetan gertaturikoa nabaritzen da kaleratu zituen liburu hauetan ere: aipatu hiru uharte
|
handietako
dialektoak direla Bonapartek gehien ematen dizkigunak, ia erdia baino gehiago. Dena den, orduko hizkuntzalariek, eta bereziki dialektologoek, Italiako dialektoen argitalpenak lortzeko bide errazagoa zuten euskarazkoekin jabetzeko baino,
|
|
|
Aldizkari elkartrukeei esker Revista Espainian zehar ere zabaldu zen, eta halaber atzerriko euskal kolonietan harpidetzak ireki zituen. Irakurle gehienak Euskal Herriko klase ertain eta altukoak zirela dirudi, hiri eta herri
|
handietako
posizio oneko biztanle ikasiak. Harrera, nahiko ona izan bide zuen aldizkariak, une hartan merkatuan zegoen euskal kultur aldizkari bakarra izateak lagundurik (non Iruñeko Revista Euskara k ez zituen harpidetzek onartzen).
|
|
|
Ozeano sortu berrian metakin itsastarrek (kareharriak, harearriak eta arbelak) ebaporitak estaliko dituzte (6.13.C. irudia). Baina hemen ozeano
|
handietako
ertz garatuetan amaitzen den ertz egonkorretako bilakaera hasten da, eta hau
|
|
|
1 Gutxik sumatzen dute, batez ere eraikin
|
handietako
goiko1, 5 solairuetan daudenek. Etzanda daudenek edo eremu zurrun batean kokatutakoek
|
|
|
Itsas azpiko higaduraz eratutako arroilak. Oro har, ozeano
|
handietako
arroilak apurketa tektoniko handien inguruan itsas azpiko higadurak sortutako egitura geomorfologikoak dira. Adibidez, oso ezagunak eta sakonak diren Iberiar penintsulako kostalde atlantikoko arroila guztiak ertzaren bilakaeran zehar birmugitutako haustura eta norabide faila zaharren jarraipenean aurkitzen dira (8.35 irudia; Cap Bretoneko arroila salbuespen gisa agertzen dela badirudi ere, ipar Pirinioetako zamalkaduraren jarraipenean sortutakoa da).
|
|
|
Algen, koralen eta kostaldeko beste eremu babestu batzuen ondoan bizi diren baraila
|
handietako
arrain askok dute izen hori.
|
|
|
Izan ere, gehienek uste dute “nahikoa” dela, eta %1, 90ek bakarrik egiten dituzte isolamendu termikoko obrak etxean. Hiri
|
handietako
etxebizitzen %86k du berogailua, baina populazioaren %46k bakarrik daki nola lortu isolamendu termiko ona Hala ere, ikerketak onartzen du zenbateko horretan eragin handia duela osagai geografikoak. “Hala, Tenerifeko Santa Cruzen ikus daiteke zenbat eta pertsona gehiagok uste duten beren etxebizitzak behar adinako isolamendu termikoa duela(% 76) ”; Bartzelonan, berriz, “kontrako iritzia ematen da, eta ia bi pertsonatik batek dio ez dela nahikoa(% 47,4) ”.
|
|
|
Bizilekua faktore erabakigarria da etxerako isolamendu egokia aukeratzeko orduan. Espainiako hiri
|
handietako
etxebizitzen %86k, gutxi gorabehera, berogailua du; galdetutako pertsonen %46k bakarrik daki isolamendu akustiko eta termiko ona lortzeko zer aukera dauden. “Ezagutza hori, funtsean, hiru produktutan kontzentratzen da:
|
|
|
Globalizazioari buruzko iritzia? Herri
|
handietako
gobernuak poltsikoak globalizatzen ari direla eta beste herri txikiago batzuetakoek apuntatu egin nahi dutela, Espainiak, kasurako. Bai jauna.
|
|
|
Eta nitxo (jardun sail) hori izanik propo rtzioan gorantz doan nagusia, okerreko bidea da, argi dago, nitxoho rretatik diru multzoak atera eta enpresen jabetasunaklo rtzera desbideratzea. Banka, bere aldetik, bestelako enpresa eragiketetatik kontsumitzaileen nitxora dirua bideratzen, eta Kutxak kontsumitzaileen nitxotik dirua enpresa
|
handietako
ospe eta diru agintera aldentzen, oker handia da. Bide oker horretatik ibiltzeak ekarri du azken denboretan Kutxen finantza zatiak, bestelakoenekin konparatuz, gorantz ez egitea, beherantz baino.
|
|
|
Hiri
|
handietako
kanposantuetara irakurtzera joaten da jendea. Ez da derrigorrezkoa liburu bat eramatea zer irakurria izateko.
|
|
|
Ederki konturatu zinen horretaz erdi loan. Hurritz kolore ederreko La Paz
|
handietako
batek. Badakizu txokor hobeak badirela munduan, baina horixe zenuen gusturen erretzen, eta horrexen irudiaz lokartu zinen, La Paz Wilde La Habana baten irudiaz, konpontzeko zeneuzkan gainerako korapilo guztiei bistaratzeko batere aukerarik eman gabe.
|
|
2006
|
|
|
«Urrats horiek dio Manginik gehiago dirudite EBeko talde industrial militarraren' amerikartzearen' ondorio, inolako erabaki politiko demokratikoren ondorio baino». Ondoren salatu du nola Europako Konstituzioa egiterakoan, defentsari dagozkion atalak erabaki aurretik parlamentarioak eta funtzionarioak bildu ziren enpresa
|
handietako
buruzagiekin; ez mugimendu sozialei eta ez beste erakundeei eman zitzaien horrelako aukerarik.
|
|
|
Nik agentzia
|
handietako
batekin kontratua eduki nuen lan horretarako. «Joño, loteria» pentsatu nuen.
|
|
|
Irlandari begira, beti pentsatu izan da atzerri mailako sostengu eza zela hemengo auziak harekiko zuen desabantaila
|
handietako
bat. Irlandako kasuan, Amerikako Estatu Batuetan irlandar jartorriko komunitate indartsuaren bultzada funtsezkoa izan zen hango prozesuan.
|
|
|
EBA LUA ZIOA Atal
|
handietako
derrigorrezko irakurgai bereziak. (Gaiak):
|
|
|
Ibilgailu pribatuaren ordez garraio publikoa hartzeak, adibidez, hiri
|
handietako
kutsadura urritzen laguntzen du.
|
|
|
Fiskalitate berri honen ondoriozko galtzaile
|
handietako
bat pentsio planak dira.
|
|
|
60ko eta 70eko hamarkadetan eraikitako etxeen parkea guztizkoaren %43 zen 2001ean, eta baliteke neurri bateko zaharberritzeak behar izatea. Alde horretatik, immigrazioa jasotzen duten hiri
|
handietako
auzo jakin batzuetan azken urteetan egindako jarduerak aipatzen dituzte.
|
|
|
Esate baterako, iragarki batez estalitako fatxada baten azalera beste txikiago baten efektua biderkatzeko gai da. Batzuetan, fatxadetako publizitate iragarkiek mitiko bihurtu dituzte hiri
|
handietako
eraikin batzuk. Bere sortzaileen eginkizuna produktua jendeari saltzeko limurtze ahalmena duten estrategia berriak aurkitzea bada ere, gehienetan publizitate euskarria jartzen den auzo komunitatearen kontuak saneatzeko ere balio dute.
|
|
|
“Kasuen %28an, atzerapena bi ordukoa izan zen gutxienez, eta %6an bost ordukoa edo gehiagokoa. Aireportu
|
handietako
batez besteko atzerapena (77 minutu) txikienetakoaren antzekoa da (70 minutu) ”, azaldu du OCUk. Inkestatutako bidaiarien %7k arazoren bat izan zuen ekipajearekin (kalteak eta maleten aldi baterako galera, batez ere).
|
|
|
web gune hau garatzeko beharrezkoa izan da Googleren eta TPI enpresaren arteko lankidetza (Orrialdeak Horia), Espainiako datu baserik handiena izango du ziurrenik. Espainiako herri
|
handietako
negozioei buruzkoa ertaina eta handia. emaitza funtzionatzen duen mapa bilaketen sistema bat da oso azkar, zerbitzuan integratuta dagoelako global de Local Google, eta gainera kopuru handia ematen du hurbileneko saltokiei buruzko informazioa erabiltzaileak finkatzen duen erreferentzia.
|
|
|
Horri esker, gure erreproduzitzailea autoaren irratian sintonizatu eta beste irrati bat balitz bezala entzun daiteke. Eragozpena hiri
|
handietako
irratien saturazioa da, osagarriari interferentziarik gabeko maiztasuna aurkitzea eragozten diona. Kasu horretan, autotik antena kentzea komeni da.
|
|
|
Laster merkaturatuko da gailu hori, eta posta elektronikorako sarbidea, memoria zabaltzeko aukera eta 1,3 megapixeleko kamera ditu. “Blackberry” teknologiak agenda elektronikoaren eta telefono mugikorraren zerbitzuak konbinatzen ditu 1999az geroztik, eta enpresa
|
handietako
langileek erabili izan dute tradizionalki. Orain, RIMeko lehendakariorde Charmaine Eggberryren arabera, bezero “askoz zabalagoetara” iristea eta zerbitzu horiek jende guztiari helaraztea da helburua.
|
|
|
). Substantzia horiek batez ere zirkulazioak sortzen ditu, Europako hiri
|
handietako
poluzioaren %50 eta %70 artean, eta, neurri txikiagoan, zentral elektrikoek. Smog mota hori Los Angelesen deskribatu zen lehen aldiz 1940ko hamarkadan, eta bereziki areagotzen da trafiko handia, eguzkitsua eta aire mugimendu txikia duten hiri handietan.
|
|
|
Velux 5 Oceans estropadaren sustatzaileek eta kolaboratzaileek erakusketak egiteko 1.700 metro koadroko aldea izango dute nasetarako bidean, dendatan banatuta. Getxoko Kirol Portuak dituen bi terraza
|
handietako
batean pantaila erraldoia ere jarriko dute, ekitaldiak eta bela ontzien irteera ikusi ahal izateko.
|
|
|
Galdetu Marilyn Monroeri bestela (barkatu, pirula batzuk hartuta hil zela ahaztu dut une batez). Eta musika munduan arrakasta dutenak edo multinazional
|
handietako
buruzagien zaletasunak aipatzen ez naiz hasiko. Aspertu egingo zinatekete.
|