|
2000
|
|
|
Beste gauza batez ere jabetu zen berehala: azazkalek eta eskuek harmonia guztizko bat osatzen zutela orain; alegia, azazkal haiek esku
|
haietakoak
zirela. Pentsamendu umoretsu baterako lizentzia eskaini zion segidan Brown jaunak bere buruari, oraindik abstrakziorako sena bere hartan atxikitzen zuela erakutsiz:
|
|
2003
|
|
|
Bisitaria eta biok Lohizuneko Portura iritsiak baikinen, eta hantxe baitzeuden gure. Gerrako denbora
|
haietakoak
, oraingoen aldean apur bat ezberdinak ziren, baina taxu berekoak. 1937ko ekainean sekula Madalen egun batean legez abiatu ziren.
|
|
|
–Eta nori ez –esan zuen– Cabo Quilates eta Altuna Mendi
|
haietakoak
kontatzean aipatu dizkidazu.
|
|
2004
|
|
|
Hizkuntza pizkundea, ordea, hasia zen baserritarren arteko apaizen artean. Urte
|
haietakoak
dira Txekiako eta Eslobakiako hizkuntza aintzindariak: Aita Dobrovsky eta Aita Bernolak, biak –Txekian bata, eta Eslobakian bestea– hiztegi eta gramatikaren egile.
|
|
|
Igual muturren paretik pasatuko zitzaion garaipentxo hori, garaipen bat zenik konturatu barik. Eta Ginoren garaipenak horma eta apal
|
haietakoak
ziren: argazkiak eta kopak, bizitzako eta karreretako garaipenak.
|
|
|
Astiro zihoan motorra, eta berarekin batera sidecarra. Gizon beltzak eta Caribek beraneante bi ematen zuten, hondartzara pololoekin eta bibote handiekin joaten ziren
|
haietakoak
.
|
|
2005
|
|
|
Begiak beti irekita zituela zirudien, baita baiezko keinu batekin betazalak hertsi zituenean ere. Ez ziren Parisen edozein zokotan ageri ziren begi berekoi eta zurrupari
|
haietakoak
, inguruko guztia irentsi eta trukean ezer ere ematen ez zuten begi nekagarriak," hemen nago" esanez munduari beren burua eskaintzen zioten begi tolesgabeak baizik.
|
|
|
Nemesio arrandegiko zurgina izan zen urteetan, eta erretreta hartuz geroztik ez du inoiz huts egin eguneroko bi edo hiru tabernaren jira, baxoerdi eterno bat ondoan daukala egunkariak patxadan irakurtzeko. Laurogeita sei urteko den arren, Nemesio Arozena dugu garai gogor
|
haietakoak
zehatzen kontatzen dituena, gerraondoan ere Francoren aurkako sasiko borrokan elikatu duen memoria zintzoan. Hogeita hamazazpiko otsailean hartu zuten tropa nazionalek preso bere konpainia erdiarekin, eta ez omen zuten bertan fusilatu besoak behar zituztelako lezoiak egiteko.
|
|
2007
|
|
|
Gure dokumentalaren jatorria 50eko hamarkadakoa bada ere, lan aipagarrienak 70ekoak dira; urte
|
haietakoak
dira Raymundo Gleyzerren Cine de la Base edota Pino Solanasen Cine de la Liberacion egitasmoak, biak 1976ko Kolpeak zapuztuak, Gleyzer bahitu eta desagerrarazi egin baitzuten. Egungo dokumentalistok euren lanari jarraipena eman nahi diogu eta lan horrek erabilitako metodologiarekin eta zinera erakarri nahi dugun ikusleriarekin du zerikusia, baita jorratzen ditugun gaiekin eta berriztapen estetikoekin ere.
|
|
2009
|
|
|
Gure lema zen, etsaiarekin egin behar bazen ere, guri komeni bazitzaigun, egin, beti! Eta haiekin lan egin genuen, ez
|
haietakoak
ginelako, euskaraz lan egiten uzten zigutelako baizik.
|
|
|
garestiegia zen guretzat, pezetatxoak nekez zapuzten zuen orduan gure praka motxen poltsikoa. Jaio eta sei urtera, komunio ttikia egitea bailitzan, 250 seiszientos auto koxkor
|
haietakoak
atera ziren, chupa chups seinalez, zezen larruan barna propaganda egingo bazuten.
|
|
|
Lehenago, komentu jendez jantziak genituenean, gazte estudiante ginenok beti harritzen gintuen ermano xahar batzuen jakitate ihartuak. Jakina, anaidi bateko pasadizo argi bezain leziodun
|
haietakoak
, batetik bestera agudo pasatzen genituen, algara bat merezi zuen errespetu tamainakoan. Hala, anaidi batean, garai eta sasoi haietako nagusi ponpoxo ofizialetako baten eguna zetorren:
|
|
2010
|
|
|
Inaxio Oliveri, Javier Retegi, Pedro Miguel Etxenike, Karmele Altzueta, Imanol Larrañaga, Xabier Agirre? Ikastolen oso ingurukoak ziren batzuk, ikastoletatik pasatakoak beste batzuk;
|
haietakoak
ez izan arren, ikastolak haienak bezala hartzen zituztenak ere baziren. Garaikoetxea lehendakariak berak ikastolen doakotasuna aldarrikatu zuen 1980an, eta, horretarako, urte bereko abenduaren 28an 2.500 milioi pezetako (15,03 milioi euro) hitzarmena sinatu zuen Espainiako Hezkuntza eta Zientzia Ministerioarekin.
|
|
|
Estebe Petrizan eta Jose Luis Mendozaren garaiak ziren haiek. Testu arriskatuak ziren argitalpen
|
haietakoak
.
|
|
2011
|
|
|
Kiloko latak ziren. Astearteetan, prezio ofizialean, lau lagunentzat bost pezeta eta hogei zentimotan saltzen ziren
|
haietakoak
. Bi hilabete eta erdiz luzatua zen jada Bizkaiko bataila.
|
|
|
" Zer esan ez zekiten solaskide aunitz ezagutu ditut! Ez al ziren
|
haietakoak
hoberenak?", 1992ko apunteetan irakurrita. Gai guztietan jakintsu omen diren hainbeste mihiluzeren tertulietara ohiturik, zalantzaren beharraz gain dudaren eta jakintzaren arteko harreman estua gogoratzea ere ez zaigu gaizki etorriko.
|
|
|
Milaka idazle anonimo etorri zitzaizkidan burura. Agian Mia Balaguer eta Juan Puig
|
haietakoak
ziren, beste barik. Edo, hain zuzen ere, kategoria horretakoak izateagatik, kontrabiografoak erraz asko ezabatu zituen euren garrantzirik gabeko biografiak.
|
|
2012
|
|
|
Mingarria zitzaion eta ez zuen hitz egokirik aurkitzen. Izenak eta adjektiboak motz gelditzen ziren egun
|
haietakoak
deskribatzeko. Baina aldi berean atsegina zen min hura partekatzea.
|
|
2013
|
|
|
Eta, azkenik, euskara batua eztabaida iturri zen garaietan, aldeko adina aurkako zituen garaietan, gogor saiatu zen Txillardegi batasunaren aldeko lanean; idatzi ugari aurkituko ditugu garai
|
haietakoak
euskara batuaren beharraz konbentzitu nahian ingurukoak. Argi eta garbi zuen berrogeita hamarreko hamarkadan euskaldunen artean ikusten zuen giroa gainditu eta beste aldi batera pasatu beharra zegoela.
|
|
|
Hostape elbarria mahaiari so dago begiak jaitsita, lotsatuta balego bezala, nahiz eta noizbehinka oinaze zurrunga
|
haietakoak
egiten dituen. Zezelkatu egin du mintzatu baino zoritxarreko gizagaixoak:
|
|
2014
|
|
|
Iturriak, mundu osoan: Mapassa Garai n erritmo afrikarra eta euskal oihartzunak; Zanzibar en, irla
|
haietakoak
... Boson zazpikotearen ondoren, Ramon Lopezen 30 minutuko bateria soloa etorri zen.
|
|
|
Nahikoa zen haren tentetasunari eta bere hitzei eman zien airetxoari erreparatzea, bai bera eta bai beste bi zentinelak bereziak zirela konturatzeko: Zumalakarregiren aldamenean egoteko pribilegioa zuten bakar
|
haietakoak
, armada karlistaren esne mami zen Gidari Konpainiakoak.
|
|
2015
|
|
|
Lehen planoan, mingaina kanpoan zuela, latexeko zakila miazkatuz; muxu emanez bezala ispiluari; urrutiagotik, belauniko, eskuak atzean zituela. Estilo fetixista
|
haietakoak
ia denak. Morroi gazte batenak ere bai.
|
|
|
1969tik 1977ra 41 hil zituzten, eta 1978 eta 1988 artean beste 28.41 Urte haietako tortura kasuen zenbaketa fidagarririk ez dago. Oso latza izan da liburuan egindako kalkuluaren arabera, 1978tik 1988ra bitarteko hamarkadan hiru mila salaketa inguru izan ziren.42 Urte
|
haietakoak
dira Joxe Arregiren (1981), Esteban Muruetagoienaren (1982) eta Mikel Zabaltzaren (1985) heriotzen kasuak.
|
|
|
Behin baino gehiagotan pentsatu izan zuen berak, geroztik, gizon hark, nola edo hala, itzulinguru edo ihesbideren bat erabiliko zuela telebistako filmetako hiltze haietaz mintzatzeko, fikzio
|
haietakoak
eta benetako bizitzakoak oso bestelakoak zirela markatzeko.
|
|
|
Eta ez da ikusi gabekorik esateko gizona, eta ez dago gainezkaldi hauetara ohiturik ere, Jainkoak ez baitarama bide horretatik. Erregutu Jainkoari, ene ahizpak, hori egia bihur dadin eta merezi dezagun geure garaian hain on handia ikustea eta gu
|
haietakoak
izatea.
|
|
|
Ezta ez zait kendu hiltzen diren arima batzuk, niri dagozkidan
|
haietakoak
, zeruan daudela ulertzea ere; beste batzuk ez.
|
|
|
Primordiala, hots, aurrekoa eta nagusia, ez da jendea, egituratutako harreman moduak baizik: haietan jaiotzen gara,
|
haietakoak
eta haienak gara, haiek egin gaituzte, haiek gara. Eta jakina, harremanak barik, uste badugu egituraketa horiek berezko entitate esentziadunak direla, edota harremanetatik kanpoko indar eta sendotasun bat dutela, orduan jendeak entitate horien halabeharrezko agertze une iragankorrak dira.
|
|
|
Eta den hau esaten dinat, eta ahaztuz gainera esatea geure lehen larrosak atera direla, zuentzat edo bulegorako gordetzen nituen
|
haietakoak
, eta leihotik ikusi dudan zozoak ez zuela beltz beltza ematen arre marroixka baino, esan ez dinadalako, oraindik, orain, berriz, ama hil zaigula eta umezurtz bihurtu garela, amazurtz.
|
|
2017
|
|
|
Belardietako zuritasunari erreparatu zion Puskasek; hain zuria, hain garbia, azukrea zirudien. Elurte handiak izan ziren azken egun
|
haietakoak
, eta bide gehienetan elurra ikus zitekeen. Herrira sartzeko bidea ere hala zegoen.
|
|
|
Haiek oroitzapenak! Nolako gogorapen goxoak, egun
|
haietakoak
. Dena zen ikasketa gogor eta otoitz luze, baina gazteak ginen artean eta bihotza pilpiraz; geroztik zahartu eta, ez dut esango bihotzak ere lehengo onbiderako isuria galdu duenik baina, bateko ukaldi eta besteko estualdiekin, uzkurtu bezala egiten da, zimurtu antxa, igali batzuek ihartu itxura hartzen duten bezala, eta kosta egiten da barruko zuku guztia ateratzea.
|
|
2018
|
|
|
Bagenuen aurredefinizio bat, muin baten definizio iraunkor aldagaitza. Egituraturako harremanetan jaiotzen ginen,
|
haietakoak
eta haienak ginen, haiek egiten gintuzten, haiek ginen... Eta guretzat egituraketa haiek berezko entitate esentziadunak zirenez, gu entitate haien halabeharrezko agertze une iragankorrak ginen.
|
|
|
Grekoko karaktereekin izkiriatzen nuen, etxean inork irakurtzerik izan ez zezan. Azal gogorreko koadernoak erabiltzen nituen, kamuflajeko marrazkiak zeuzkaten
|
haietakoak
. Ahaleginak egin ditut koaderno horien bila, baina ez ditut aurkitu, eta pena handia ematen dit; nire zalantza bokazionalei buruz eta aritu naizen honetan, argibide batzuk emango baitzituzten.
|
|
2019
|
|
|
Baina hori ez dago aldatzerik eta ez dago jakiterik asmatuko genukeen ordukoa aldatuz. Baina bestetik, oso sentsazio eta gogorapen onak ere baditut garai
|
haietakoak
. Nolanahi, burutazio hauetan ez dut denbora askorik galtzen.
|
|
|
Karmen esanda, ematen du latinezko carmen, carminis olerki edo kantak dioen hitzetik datorkeela; Carmina burana hain ezaguna egin den kanta sorta hori da adibide bat: carmina olerki eta kantak, eta burana horrek, txantxa eta trufa giroko, taberna eta sagardotegi giro, denak nahasian zerabiltzaten sasoi
|
haietakoak
, baina gehienbat latinez zihoazenak. Carmen latinezkotik pasatu zen gaztelerara ere.
|
|
|
KIPULA: Inoiz ez
|
haietakoak
–
|
|
|
LATA: Inoiz ez
|
haietakoak
. Biziki gorroto ditut haietakoak.
|
|
|
Inoiz ez haietakoak. Biziki gorroto ditut
|
haietakoak
.
|
|
2020
|
|
|
Nor ote zen? Agian Ipar Ameriketako Gobernuak bidaltzen zituen boluntario
|
haietakoak
–Bere etsairik handienetakoak?
|
|
2021
|
|
|
Europa osoan hedatzen ari zen bertako gobernu demokratikoen aurkako ekintza politikorik ez onartzeko jarrera orokorra: Adenak terrorista@ jarrera, eta paradigma seguritario modernoaren lehen urratsak, garai
|
haietakoak
dira.
|
|
|
Administrazioak gelditu nahi izan zuen, epaileen erabakien aurka jotzea" men ez egitea" edo" desakatu" delitua zelakoan. Garai
|
haietakoak
dira ahoa mozal batez estalia erakusten duten afixak," llibertat d’expressio".
|
|
2022
|
|
|
Shock egoeran nengoen. Kaletar bezala auzo
|
haietakoak
baino azkarragoa nintzela uste nuen. Eta Carlosek esandakoa ez zitzaidan sekula bururatu.
|
|
|
Euskalia sortu zenetik, Elkargoaren berri zuen edonork bertako kide izan nahi zuen. Desio horrek Euskaliako biztanle jatorrak idealizatzea ekarri zuen, batu berriek
|
haietakoak
izan nahi izatea. Hori dela eta, norberaren ondoren batzen zenaren gainetik jartzen saiatzen ziren merindadeak.
|
|
2023
|
|
|
Ez, ordea, haurrei, ez baitzuten pertsona nagusiek zeukaten aurreiritzirik. Gainera, denek ere ipuinetako pertsonaia
|
haietakoak
ziruditen, zein baino zein ikusgarriago! Bat baino gehiago hurbildu zitzaien lagun egitera, baina guztiak Portutxora zihoazenez, berehala itzuli behar izaten zuten taldera.
|
|
|
Asko ziren zaurituak edo itsututa, baina beraien kideak berehala zituzten gainean laguntzeko prest, kementsu. Ez zuten horretarako asti handirik izan, ordea, zuloetatik itzal gris
|
haietakoak
ateratzen hasi ziren eta nahiko lan zeukaten haiei eusten. Hil ala biziko borroka uste baino lehen hasia zen.
|