|
2000
|
|
|
Babes politikoa ezezik estalpe mediatikoa ere ia erabat suntsitu zaie hauteskundeekin Vera, Galindo eta abarri. Hedabide adiktoenak ere sententziaren abagunea aprobetxatzen ari dira atzekoz aurrera egin eta
|
haienganako
begirunea desagertarazteko. Agi denez, itsusiegia da eta, batez ere, beharrik ez dago:
|
|
|
Horrelakoak esaten zizkidaten, futbolaz gehiegi dela eta liburuan ere gai hori aipatzen dudalako. Baina nik haurrentzako erakargarria izan zitekeen gai bat aukeratu nahi nuen,
|
haienganako
hurbilketaren bila nenbilelako. Eta futbolaren mundutik abiatuta beste zerbait kontatu nahi izan diet. Liburu bitxi bat egin nahi izan dut, ez geldoa.
|
|
|
Hasian hasi, neure buruaz ere hasia nintzen dudatzen; ez nengoen batere seguru Ttipiren hilketa argitu nahian ari ote nintzen ala nirekin gehiago bizi ez zen emakumearen afera pribatuetan modurik zibilizatu gabeenean muturra sartzen. Oharkabean,
|
haienganako
tartea laburtu nuen. Ondo ondotik nenbilkien orain.
|
|
|
Deerek urtegi bihurtu zituen bere begi urdinak barre malkoen kariaz, eta Otsotzarmendiri hortzeria erori zitzaion atze  ra lurrera barre karkaren hauspoaz. Edurtxo Caterpilar, berriz, ezinago gorri jarri zen lotsaren lotsaz, eta nireganako gorrotoz, eta
|
haienganako
haserre handiz. Nire erantzun hark, noski, ez zituen bideak goxatu.
|
|
2002
|
|
|
EHUko Gizarte eta Komunikazio zientzien fakultateko Kazetaritza sailean ari den Jose Inazio Basterretxea Polok burutu du, eta gizakia, gizartea, kultura, hedabideak eta boterea komunikazioaren ikuspuntutik aztertzea izan da bere helburu nagusia. Oraindik utopia bada ere, enporio transnazionalei desberdinak diren
|
haienganako
begirunea exijitu behar zaielako; kolektibitate txikiei euren hedabide propioak sortzeko aholkatu; eta kultura minorizatuei euren kulturaren eta hizkuntzaren ederra aldarrikatzera gonbidatu.
|
|
|
Polidektes erregea ez zen bere anaia arrantzalea bezain zintzoa eta errukiorra. Egia esan behar bada, gaiztoa zen erregea, oso gaiztoa, eta ez zituen batere maite bi arrotzak, eta
|
haienganako
asmo zitalak zituen. Aspalditik, Pertseo mutikotzen hasi zenetik, ari zitzaien Polidektes zitalkerietan, eta haren buruan ideia maltzur bat piztu zen:
|
|
|
Eta zehatzago, pentsarazi zigun, agian, ulertu beharkogenuela zein eduki ematen zion kapareen estamentuak emakumeen generoari, etanola, agian, generoa ez zen etxearen barruan zeukaten posizioa azaltzen zuenelementu bakarra. Taldea, estamentua, etxea eta
|
haienganako
partaidetza kontuanedukitzekoak ziren horiek guztiak. Guretzat sorpresa bat izan zen, eta benetan, bestelakoa?
|
|
2003
|
|
|
Lehen liburuaren osteko elkarrizketetan askotan azpimarratu zenuen Cortazar eta Rulforen eragina, edo
|
haienganako
mirespena. Haien lekuan edo ondoan beste idazle batzuk jarriko zenituzke orain?
|
|
|
Aitak edo amak semeekiko harreman falta edo
|
haienganako
arreta falta dela eta erruduntasun konplexua dutenean sortzen da arazoa.
|
|
2004
|
|
|
Ezagun denez, Urrutiak itsasoarekin daukan harremana ez dagokio beraren lanbideari soilik. Surflari amorratu legez, ondo ezagutzen ditu euskal hondartzak, eta
|
haienganako
kritikaren bat ere badu: " Aipatzekoa iruditzen zait sorosleen gaia", diosku," alde handiak baitaude herrialde batetik bestera".
|
|
|
Ez ordukoetan bakarrik, gaurko estatu demokratikoenetan ere inmigra tuek arrotzak izanez segitzen dute eta, hiritartasunari dagokionez, estatus berezia aitortzen zaie. Oraintsu arte,
|
haienganako
estatu hartzaileen jarrera
|
|
2005
|
|
|
nazio baten hizkuntz formazioak oztopoak aurkitzen dituenean, herri batek beste baten hizkuntz elementuak hartzen dituenean edo berau hizkuntza arrotz bat erabiltzera, guztiz edo neurri batean, behartua denean. Kasu hauek, beti ere, ezagunak zaizkigun hizkuntza guztietan agertzen dira —ze gure eta jatorrizko hizkuntzen zein herrien arteko hesia hain da handia,
|
haienganako
lotura etenda dagoela— eta Amerikako oihan sakonenetan ere nekez aurkitu ahal izango genuke guztiz nahastu gabe geratutako —beste baten hizkuntza ikasi aurretik isolatutako— leinu bat. Hori bai, hizkuntza batek elementu arrotz bat hartzen duen unean —edo hizkuntza hori beste batekin nahasten hasten denean—, orduan bertan, hark bere aktibitate asimilatzailea jartzen du martxan, beste elementu hori bere jatorrizko analogiaren arabera ahal bezainbeste eraldatuz.
|
|
2007
|
|
|
Oraingoan ez nuen izan, zorionez, lehen bezalako hanpadura arriskutsurik, baina buruan bueltaka neuzkan arestiko sentimendu haiek guztiak: lagunen jatortasunaren lilura, haien gorputzen kilika,
|
haienganako
onberatasun isuri melenga, haien adiskidetasuna noizbait galtzeko beldurra eta hari eusteko beharra... denak batera nahasturik eta irabiaturik.
|
|
|
Gehienetan, hainbat arrazoi direla medio, onartzen ez dituzten nahiz baztertzen dituzten gurasoak dira, eta, ondorioz, gutxi arduratzen dira haien heziketaz. Guraso arduragabeek ez diete seme alabeiezer eskatzen, ez eta araurik ezartzen, eta
|
haienganako
afektu eta sentiberatasunmaila eskasa adierazten dute.
|
|
2008
|
|
|
" Emakumeek
|
haienganako
indarkeriaren aurkako duten konpromezua handia da eta nik nire lanean eta hitzaldietan hori erakusten saiatzen naiz," honela hasi zuen Teresa Mollák Emakumearenganako indarkeriaren kontrako egunean Zentro Zibikoan eskaini zuen hitzaldia." Lehentasun handiko arazoa da, urtero bizia galtzen duten pertsona kopuruagatik," gogoratu zuen Mollá andereak eta jarraian," bizitzaren ga... Estatu espainiarrean, emakume batek bataz besteko 8 urte itxaroten ditu tratu txarren salaketa jartzeko, 8 urte hauek ez dira arrosa kolorekoak, sufrimendu urteak dira." Jarraian, indarkeriaren eskailera azaldu zuen" lehenengo mailan indarkeria psikologikoa dator, ostean hitzen indarkeria, hirugarren mailan indarkeri sexuala eta indarkeria fisikoa dago laugarrenean.
|
|
|
Alegia, helduek hobeto erabiltzen duten mundu batean gidatu behar dituzte gero. Bestalde, adituek diotenez, adingabeek ondo hartzen dute gurasoen kontrola, eta, gainera, eskertu egiten dute,
|
haienganako
interesa erakusteko. Garitaonaindia irakasleak azaldu duenez," azterlanean egiaztatu dugu nerabeek balioesten dutela gurasoak haietaz fidatzea eta normala iruditzen zaiela gurasoen ardura, kontrola eta interesa".
|
|
|
2005 urtean gay, lesbiana, transexual eta bisexualen inguruan sortutako legea atera zenetik,
|
haienganako
jarrera hobetu egin da, baina homofobiak errotuta jarraitzen du institutuetan. Homosexual eta transexualei erreferentziak falta zaizkie oraindik, askotan ez dute familiaren babesa lortzen, irakasleei gaiaren inguruko informazioa falta zaie...
|
|
|
Eta ahaztu egin nahi izaten dute nortzuk eta zergatik borrokatu ziren gure hiriaren defentsan. Horrela, oraindik ez dugu aurkituko Bilboko bizitza instituzionalean, kale izendegian edo azpiegitura erraldoien izendapenetan
|
haienganako
inolako erreferentziarik. Konpromisoz agertu nahiko ez lukeen omenaldiren batera agertu, eskulturatxo bat jarri eta kito.
|
|
2009
|
|
|
hitz debekatua izan zen Regina enean denbora batean!?? nahiz eta
|
haienganako
hurbilpena ere egin zuen, haien barne borroka areagotzeko, komuniokideen alde eta aberrianoen aurka. Nazario Orbe, beraz, mamia azaletik ongi bereizten zuèn gizona zen, eta hartan leziatu zuen bere seme Teofilo Maria, hura Frantziatik itzultzean.
|
|
|
Hala egin ezean, hantxe egongo da, geldi geldi, hiletaren buru: surrealismoa, batetik, eta apaiz
|
haienganako
eta frankismoaren biktima guztienganako burla ankerra, bestetik.
|
|
|
Pertsonen mugimendu eta lekualdatze askatasunaren aldekoa naiz, baina hau masiboa denean kezkatu egiten nau, beste interes arriskutsu batzuk ikusten ditut tartean. Ez nuke inola ahaztu nahi, mundu zabalean, agintari boteretsuenak, existitzen ez den zibilizazio erlijio gatazka bat eraikiz, musulmanen aurkako mezua sentsibilitatea eta
|
haienganako
beldurra masiboki hedatzen dabiltzala. Kasualitatea?
|
|
|
Arabako PPk ere kritika zorrotzak egin dizkio PSE EEri. Alfonso Alonso Arabako PPko buruak zentsura mozioa aurkezteko emandako hitza ez betetzea leporatu dio PSEri, eta ohartarazi dio dagoeneko
|
haienganako
–konfiantza galdu, egin dutela popularrek.
|
|
|
Egun haietan, jakintsu askok herri haren gaitz endemiko hura amaitu zela iragarri zuten. Ipotx asko ere hura sinetsiz, gizatxar
|
haienganako
konfiantza itsua izan zuten, baina gehienek tristeziaz eta amorruz ikusten zuten lege berri hura mendeetako mendekotasuna luzatzeko beste amarru bat baino ez zela.
|
|
|
Deskalifikatu baino, gure interesen aurkako diren horiek oholtzatik jaitsi nahi ditugu. Beste garai batekoek barre egingo lukete, Noa edo Keren Ann sionistak direlako
|
haienganako
boikota deitu izan balitz (esan dezakegu, noski, kantari frantsesaren Il ny a pas damour heureux kantuaren bertsioa ez zaigula gustatzen). Gure bibliografian eta diskografian zuzentasun politikotik at sortu dutenak kentzen hasiko bagina, maisulan aipagarrienak kenduko genituzke.
|
|
|
gizon bat ezin zela, besteen aurrean, zen bezalakoa azaldu, eta ezin zuela, halatan, jarrera irmo eta zurrun bat hartu, karta guztiak agerian jarriz hasieratik beretik, are gutxiago politikaren eremuan, politika ere bai baitzen antzerkia eta eszenifikazioa, unean uneko eta tokian tokiko maskarak eskatzen zituena. Nazario Orbe, izan ere, karlista izan zen hasiera batean; gero, canovaszalea; nazionalisten aurkakoa beti –" Euzkadi" hitz debekatua izan zen Regina enean denbora batean! –.. nahiz eta
|
haienganako
hurbilpena ere egin zuen, haien barne borroka areagotzeko, komuniokideen alde eta aberrianoen aurka. Nazario Orbe, beraz, mamia azaletik ongi bereizten zuèn gizona zen, eta hartan leziatu zuen bere seme Teofilo Maria, hura Frantziatik itzultzean.
|
|
|
" Baina segur aski hori ez da ezer berarentzat, pentsatu zuen halako buruargitasun triste batez?. Zera nahiko luke hark nigandik, berarenganako ere amodiozko desira hori sentitzea, mespretxuz eta sumin jeloskorrez betea, beste
|
haienganako
sentitu edo sentitzen dudana...".
|
|
|
Baleen auhen monokordeak Posari ere erraiak urratzen zizkion: zerbait zen, zintzur eta buru soinu lanzinante hura, aspaldidanik ehizaturiko ugaztunen eresi urdina; noski balearik ez zuen sekula ikusi, baina
|
haienganako
espezie elkartasun bat indartzen zihoakion kolkoan. Ondoko gelan larrua jotzen zutelako zitekeen.
|
|
2010
|
|
|
Jendeak, izan ere, gure etxean berdin?, maitasunaz hitz egiterakoan, noiznahi zituen ahotan Romeo eta Julieta, maitasun sutsuaren eredu gisa, eta nengoen bezala nengoelako edo, entziklopedian kontsultatu eta berandu gabe jakin nuen haien gutxi gorabeherako historia: ...to ziotèn familia bitako kideak zirela, bata montescotarra eta bestea capuletotarra, elkarrekin maitemindu eta, familien arteko liskarrengatik, mila oztopo eta beste hainbat traba izan zituztenak, harik eta beren buruaz beste egin zuten arte, lehenik Romeok eta gero Julietak; egia da, bai, suizidioa bekatu larria zela, baina nola hunkitu ninduen haien historiak, eta nola piztu zitzaidan bihotzean
|
haienganako
sinpatia?!; baita haiei buruz zerbait gehiago jakiteko grina ere, eta hala, egun batean, etxera etortzen zèn fraide debozionistari isil gordeka bezala galdetu nion: –Ezer idatzi al zuen Bécquerrek Romeo eta Julietari buruz???;. Zergatik galdetzen didazu??, harritu zitzaidan fraidea;. Bécquer askotan aritzen da maitasunaz eta??;. Bécquerrek ez baina idazle ezin handiago batek idatzi zuen haietaz:
|
|
|
Esperientzia hark hain zirrara handia eragin zidan, non txakurren aldeko sutsu bihurtu baininduen, dogo alemanen aldeko batez ere? horra hor, Damaso, nola errotu zitzaidan
|
haienganako
zaletasuna?.
|
|
|
KLAUDIA. Hortaz? eztuzue
|
haienganako
susmorik?
|
|
|
James Baker jeneralak, hain zuzen, Marja erasoz hartzeko operazioa hasi dela esan zuen atzo; prestakuntzen azken fasean omen daude eta berehalakoan hasiko dira, Bakerren ustez, borrokaldiak. Afganistango segurtasun indarrak kokatu dira operazioaren gidaritzan, eta
|
haienganako
konfiantza handitzea ekarriko du horrek, haren ustez.
|
|
|
Jendeak, izan ere —gure etxean berdin—, maitasunaz hitz egiterakoan, noiznahi zituen ahotan Romeo eta Julieta, maitasun sutsuaren eredu gisa, eta nengoen bezala nengoelako edo, entziklopedian kontsultatu eta berandu gabe jakin nuen haien gutxi gorabeherako historia: ...to ziotèn familia bitako kideak zirela, bata montescotarra eta bestea capuletotarra, elkarrekin maitemindu eta, familien arteko liskarrengatik, mila oztopo eta beste hainbat traba izan zituztenak, harik eta beren buruaz beste egin zuten arte, lehenik Romeok eta gero Julietak; egia da, bai, suizidioa bekatu larria zela, baina nola hunkitu ninduen haien historiak, eta nola piztu zitzaidan bihotzean
|
haienganako
sinpatia...!; baita haiei buruz zerbait gehiago jakiteko grina ere, eta hala, egun batean, etxera etortzen zèn fraide debozionistari isil gordeka bezala galdetu nion: " Ezer idatzi al zuen Bécquerrek Romeo eta Julietari buruz...?";" Zergatik galdetzen didazu?", harritu zitzaidan fraidea;" Bécquer askotan aritzen da maitasunaz eta...";" Bécquerrek ez baina idazle ezin handiago batek idatzi zuen haietaz:
|
|
|
Nire bihotz urratua eta nire bihotz hunkidura, Berg horrela nabaritzen nuenean...! Esperientzia hark hain zirrara handia eragin zidan, non txakurren aldeko sutsu bihurtu baininduen, dogo alemanen aldeko batez ere... horra hor, Damaso, nola errotu zitzaidan
|
haienganako
zaletasuna".
|
|
2011
|
|
|
" Amiantoa arazo larria da eta udalak serio lan egin du herrian egon ez dadin," azaldu zuen Iñaki Mugikak. ...itzera eman zuen.Honetaz gain, Babes Ofizialeko Etxebizitzen hurrengo zozketa Eusko Jaurlaritzak etxebizitzen prezioak onartzen ez zituelako atzeratu dela jakin arazi zuen.Azkenik, alderdiek plan ekonimikoaren zirriborroa dutela eta hori onartu ostean, 2011 urteko aurrekontuak aurkeztuko direla ere aipatu zuen.Somoto BatzordeaBestalde, Ezker Abertzaleko zinegotziek Somotoko batzordeko lehendakaria
|
haienganako
duen jarrera partziala salatu zuten eta" ez ditu gure proposamenak aintzat hartzen" adierazi zuten. Hainbat alderdi bat etorri ziren horrekin eta formalismo gutxiago egotea eskatu zuten.
|
|
|
203 eta 228 artikuluetan xedatutakoari kalterik egin gabe, agintaritza judizialak egitezko zaintzailerik badela jakin dakienean, zaintzaile horri eska diezaioke informazioa eman dezan, dela adingabearen edo ustezko ezgaiaren egoerari buruz eta hark dituen ondasunen egoerari buruz, dela zaintzaileak
|
haienganako
izan duen jardunari buruz; era berean, epaileak kontroleta jagoletza neurriak ezar ditzake bere ustez horiek egokiak badira.
|
|
|
Hizkuntzaren etorkizunaz kezkatuta dauden pertsonek disimulatu egiten dutela dio, ez dutela gaiaz hitz egiten edota hitz egiten dutenean, gezurra esaten dutela, batik bat erdal hiztunen aurrean. Gezurra, besteak gehiago direlako, ez dutelako gai honetan
|
haienganako
konfiantzarik, barneko emozioak direlako, ez dutelako mindu nahi. Isiltasuna oso kaltegarria dela eta itxurazko elebitasun egoerak hizkuntza gutxitua sozialki desagertzera daramala gaineratzen du Larreulak?
|
|
|
Emozioeskaera gutxi duten harremanetan hobeto konpontzen da, harreman intimoetan irentsia edo xurgatua sentitzen baita. Besteekin harremanik ez edukitzeak ez du esan nahi
|
haienganako
etsaitasuna duenik edo haiek maite ez dituenik. Hala ere, eskizoidearen bikotekideak edo senitartekoek sarritan beste pertsonekin eduki behar izaten dituzte harremanak.
|
|
|
Bestearekiko adostasuna haustean, hari egozten dizkio hutsegite guztiak eta hark traizioa egiten diola iruditzen zaio. Horregatik, besteekin gatazkan egoten da sarritan, agintariak direnean batez ere, eta
|
haienganako
jarrera negatibista, ezkor eta kritikoa hartzen du. Besteen kritikak ez ditu onartzen, baina haien erasoak espero ditu, eta bakartua sentitzen da.
|
|
|
Besteen asmo onak ezagutu ordez, haien iruzkin edo kritika arruntak distortsionatu egiten ditu eta bere kontra esanak balira bezala interpretatu. Etsaitzat edo mehatxu iturritzat hartzen ditu besteak eta jarrera zelataria hartzen du
|
haienganako
. Besteen errukiaren eta altruismoaren aurrean fidagaitz jartzen da, pertsona arteko leialtasunaren sentimendu gutxi baitu.
|
|
|
Psikosi paranoidearen tratamendua konplexua izaten da, nahastea pairatzen duten pertsonek ez baitute buru eritasun bat dutelako kontzientziarik izaten. Beren kasa ez dira buru osasuneko espezialista batengana joaten, eta, joatekotan,
|
haienganako
jarrera negatiboa aurkezten dute. Gainera, buru osasuneko espezialista beren eldarnioan barneratzea ohikoa izaten da; psikiatrak edo psikologoak beren jazarleekin bat egin duela uste izaten dute, eta egoera horrek tratamendua zailago bihurtzen du.
|
|
|
Besteen asmo onak ezagutu ordez, haien iruzkin edo kritika arruntak distortsionatu egiten ditu eta bere kontra esanak balira bezala interpretatu. Etsaitzat edo mehatxu iturritzat hartzen ditu besteak eta jarrera zelataria hartzen du
|
haienganako
. Besteen errukiaren eta altruismoaren aurrean fidagaitz jartzen da, pertsona arteko leialtasunaren sentimendu gutxi baitu.
|
|
|
Elkarrizketatutako lagun guztiak bat datoz gauza batean; diotenez, Lege Integralak, eta horri lotuta EAEn emandako garapen arauemaileak aurrerapauso handiak ekarri dituzte biktimen babesean eta
|
haienganako
interbentzioan. Gaur egun, onartu egiten da etorkinen kolektiboak aparteko zailtasunak dituela arazo horrekiko.
|
|
|
2007an indarkeria sufritu zuen. Seme alabak Bolivian zeuden, eta familiak
|
haienganako
mendekua har zezakeen beldur, Boliviara joan, umeak hartu eta EAEra bueltatu zen berriro ere. Ez zuen senarra salatu nahi izan eta harekin harremanik ez izateko, erroldatzea aldatu zuen.
|
|
2012
|
|
|
Gure herritik urrutira eraman zituztenek urteak daramatzate etxerako bidea aurkitu ezinda. Guk astebururo egiten dugu
|
haienganako
bidea autoz, autobusez, trenez edo hegazkinez. Errepideko marrak zenbatzen ditugu, sudokuak egin, irakurri, treneko tabernan garagardoak edan, Parisen esnatu, Cadizen loak hartu, Madrileko eskalestrian galdu, Almeriako hondartzara joan, Burgosen gelditu?
|
|
|
Bere bidean. Esan nahi dut gure sentitzen ditugun kantari handiak hil zirenean haiek gogoan, haien omenez, haiei eskertuz,
|
haienganako
zorrez antolatutako, adierazitako, egindako guztia ulertu arren, iruditzen zaidala iritsi dela momentua onartzekoa enbor beretik sortu direla besteak. Aspaldi sortu zirela batzuk.
|
|
|
«Adierazpen hori ez dugu guk soilik egiten; herri honen gehiengo askotariko eta zabal batek hainbat une eta lekutan adierazi du preso politikoenganako bere ardura eta maitasuna, bere kezka eta elkartasuna». Fernandezek behin eta berriro azaldu zuen Eleak ek babesa eman diela euskal preso politikoen alde
|
haienganako
hurbiltasuna eta elkartasuna adierazi duten pertsonei, «kolektibo horren eskubide zibil eta politikoak defendatu behar ditugulako».
|
|
|
Ugazabak ahal izango zuen baino hobeto ezagutzen nuelakoan nik giza izaera, erraza izan zen niretzat hark yahooen izaerari buruz esandakoa neuri eta neure erkideei aplikatzea, eta neuk behaketa eginez are gauza gehiago aurkituko nuela pentsatu nuen. Beraz, sarri erregutzen nion jaun ohoragarri hari auzoteriako yahoo taldeen artera joaten uzteko, beti onartzen zidana bihotz zabalki, oso konbentziturik baitzegoen abere
|
haienganako
nuen gorrotoak ez zuela utziko galbidera nintzaten; eta jaun ohoragarri hark bere morroi bati, oso zintzo eta jatorra zen moxal beilegi indartsu bati, agindu zion nire zaintzaile izateko, haren babesik gabe ez bainintzen halako abenturetara ausartuko. Zeren eta esan baitiot jadanik irakurleari zenbateraino gogaitarazi ninduten animalia higuingarri haiek lehenengoz aurkitu nindutenean.
|
|
|
Emakumeek, desiratu egin lukete gizon guztiek nik bezain ondo ezagutzea: izan ere, ehun aldiz gehiago maite ditut
|
haienganako
beldurra galdu eta haien ahulezia txikiak ulertzen ditudanetik.
|
|
|
LABURPENA? Haurren ongizatea eta
|
haienganako
tratu ona. Haurrenganako tratu txarra?
|
|
|
7.1 > > Haurren ongizatea, eta
|
haienganako
tratu ona eta txarra
|
|
|
Oro har, ospitalean jolas egiteak aukera ematen du: bizkorrago sendotzeko, ospitaleratzea esperientzia positibo bihurtzeko, sentimenduak eta pentsamenduak adieraztea errazteko, egingo zaizkion prozeduretarako haurra prestatzeko, haren laguntza errazteko, garapena sustatzeko, ospitaleratzearekiko aurre egitea errazteko, osasun langileekiko komunikazio egokia ezartzeko eta
|
haienganako
konfiantza bultzatzeko, haurraren komunikaziorako bidea emateko eta gaixotasuna ulertu ahal izateko.
|
|
|
Gaur egun, sorginak eta xamanak daude. a) Zure ustez, zein giza alderditan oinarritzen da haien arrakasta gaur egun arte? b) Zergatik uste duzu
|
haienganako
eskaerak gora egin duela, c) Zein giza gaitasun dituzte pertsona horiek?
|
|
|
7.1 Haurren ongizatea, eta
|
haienganako
tratu ona eta txarra 158
|
|
2013
|
|
|
Goizeko paseoan konturatu zenez, Laurent eta biak ezagutzearekin konformatzen ez ginelako. Bazekielako etxe hartan emango ez zizkiguten erantzunak inguruan, bere senideen memorian bilatu nahiko genituela, artean
|
haienganako
zubi lanetarako imintziorik txikiena ere egin ez zigun arren. Memoriak, zirikatzen denean, haize bolada zakarrak astintzen baititu ipar eta hego, familietako hauts zikinenak ere harrotzeko moduko zirimolak.
|
|
|
Haurrentzako pediatrak, arreta neurriak Irudia: Alex Progros Terapia horien gorakadak azaldu du
|
haienganako
interesa handitu egin dela. Pederatur, terapia horiek aztertzeko eta dibulgatzeko Espainiako lehen elkarteak, mota horretako metodoengatik interesa duten 2.000 pediatra biltzen ditu.
|
|
|
Bertan, nabaria da militarraren jarrera aldaketa kanpaina hasieratik bukaera arte. Arerioaren gerra taktikak ezagutu ahala, aurreiritziak utzi eta
|
haienganako
miresmena adieraztera ere iristen da:
|
|
2014
|
|
|
93): " Urbanizazio fenomenoak landatar komunitateentzat polo magnetikoen modura funtzionatzen duten hiriak sortu ditu, eta garraioaren eta komunikazioen arloetako aurrerapenek
|
haienganako
irisgarritasuna erraztu die" (egilearen itzulpena). Gurean Mikel Zalbidek ere behin baino gehiagotan (2003, 2004, 2009) aipatu izan du urbanizazio fenomenoaren eragina; esaterako (2003):
|
|
|
Nikolasen gorputza, eskuak bularrean bata bestearen gainean, etzanda gelditu zen hilobi hartan. Mikel Strogoffek eta Nadiak, belauniko, otoitz egin zuten azken aldiz izaki dohakabe, bakezale eta on haren alde, zeinak bizitzaz ordaindu zuen
|
haienganako
atxikimendua.
|
|
|
Gizon bortxatzaileen tratamenduan teknika kognitiboak erabiltzen dira, emakumeenganako jarrera desegokiak zuzentzeko,
|
haienganako
enpatia gehitzeko, substantzien abusua gutxitzeko edo autokontzeptua hobetzeko. Gizon horien desira sexuala gutxituko duten farmakoak ere erabiltzen dira.
|
|
|
Txakurrek eta katuek duten garrantzia gogoraraztea da helburua, nola laguntzen dieten eta egunero zenbat maite dituzten. Baina, gainera, Animalien Mundu Eguna 1931tik aurrera ospatzen da, eta animalien tratu txarrak geldiarazteko eta
|
haienganako
maitasuna hiri eta auzoen arabera zabaltzeko aukera ematen du. Nola?
|
|
|
Haurren eskura ez dauden elikagaiak Inkestan parte hartu zuten hamar heldutik ia zazpik etxean opil industrialak, gominolak, mokadutxoak eta bestelako elikagaiak izan ohi dituzte, oso erakargarriak haurrentzat. Etxean badaude, haurrek hartzen dituzte edo helduek hartzen dituzte (haurrek
|
haienganako
erakarpen handia sentitzen dutelako). Hala ere, gauza jakina da «desioa esnatzea» dela.
|
|
2015
|
|
|
Baina ez du inondik ere ahaztu jendartearen" beste" erdia. Eta hasieratik eta nahiko sistematikoki saiatu da
|
haienganako
diskurtsoak sortzen eta elikatzen. Gurean, ostera, ez dut ikusi nik erdaldunenganako diskurtsorik azken urteotan(" zoaz euskaltegira" bezalako errieta aginduak kenduta).
|
|
|
«Eta beste mila kontu: otzantasuna, pobreziatik ateratzeko premia, eskolako giroa, gurasoen eta maisu maistren autoritatea eta
|
haienganako
errespetua eta beldurra...». Irakurriz bidaiatzeko aukeraFerranteren nobelak irakurleari «hegazkinik edo trenik hartu gabe bidaiatzeko» aukera eskainiko diolakoan dago Rey; baita «denboraren makinarik izan gabe beste garai batera alde egiteko» ere. Bidaia horretan irakurleari «hain arrotz egiten ez zaizkion esperientzia eta sentimendu asko» pitz dakizkiokeela uste du.
|
|
|
Etxeaz gain, jatena ere dohainik eman zidaten lehen urteetan. Gertakari bitxi eta pozgarria nintzen haientzat, ordura arte inork ez baitzuen
|
haienganako
interesik azaldu. Luze gabe, baina, dezepzioa hartu nuen:
|
|
|
Baita
|
haienganako
bidea egiten lagundu didazuen guztioi ere.
|
|
|
Dena dela, egia erranen dizuet, gero eta judutarrago ikusten nuen neure burua: alde batetik, baserriko giroa ahantzirik neukalako; eta bestetik, judutarren artean bizitzen nengoelarik
|
haienganako
zerbait xamur joan baitzitzaidan ene barnean pizten. Ez zen ez, ezta hurrik eman ere, leuna orduko giroa.
|
|
|
Oi!, kontua da azalera agertzen ez diren har batzuk geratzen direla, harik eta, Jonasen huntza jan zuenak bezala, bertuteak jaten dizkiguten arte: buru estimu eta buruiritzi handiegiaz, hurkoekiko juzguez, gauza txikietan bada ere,
|
haienganako
maitasunik ezaz, geure burua bezala maitatzen ez ditugula; horrela, arrastaka bada ere bekatu ez izateko heinean eginbeharra bete arren, ez gara iristen, ezta hurrik eman ere, Jainkoaren borondatearekin guztiz bat eginik egoteko izan behar lukeenera.
|
|
|
18 Mojak herrian gero eta ospe hobeagoa lortuz zihoazen eta
|
haienganako
maitasuna gero eta handiagoa zen, eta nire iritziz, arrazoiz; izan ere, bakoitzak gure Jauna nola hobeki zerbitzatu, besterik ez zerabilten gogoan. Gauza guztietan Ávilako San Joserenean bezala jokatzen zuten, Erregela eta Konstituzio berberak zirelako.
|
|
|
5 Nitaz marmar eginez esaten diren gauzei dagokienez, asko baitira eta nire aurkakoak, honetan ere hobekuntza sumatu dut neure baitan; ez dirudi ia eraginik egiten didanik ergel bati baino gehiago, eta uste dut zenbait kasutan, ia beti, zuzen dabiltzala. Hain gutxi sentiturik, Jainkoari eskaini behar diodanik ere ez zait iruditzen; nire arimak asko irabazten duelako esperientzia dudanez gero, alderantziz da, on egiten didatela uste dut, eta horrela
|
haienganako
etsaitasunik ez zait geratzen handik lehenengoz Jauna hartzera joatean; entzun eta berehala, pixka bat kontrara egiten zait, baina ez ezinegon eta nahasmenaz; alderantziz, beste batzuk ikusirik erruki hartzen diet, eta neure baitan barre egiten dut; bada, bizitza honetako irain guztiak hain garrantzi gutxikoak izanik, ez zaie jaramonik egin behar; izan ere, ametsetan ari naizela iruditzen zait, e...
|
|
|
Bere burua hemen ikustean, bizi osoan haiekin egon balitz bezala, etorri ginen gau hartan ia ez zuen afaldu pozaren pozez. Poztu naiz, oso funtsezkoa delako
|
haienganako
maitasuna izatea. Berriro idatziko dut aita frai Gregorioren bidez. Orain Jaunak gorde dezala baino besterik ez, eta santu egin dezala, ahizpa guztiak izan daitezen, amen.
|
|
|
Nire neba galai izatetik atera nahi duenak, bizia kenduta baizik ez du lortuko, eta santekin denez gero ongi deritza guztiari, eta nik uste dut moja hauek santak direla. Edozein unetan
|
haienganako
mirespena pizten zait.
|
|
|
Mojak herrian gero eta ospe hobeagoa lortuz zihoazen eta
|
haienganako
maitasuna gero eta handiagoa zen, eta nire iritziz, arrazoiz; izan ere, bakoitzak gure Jauna nola hobeki zerbitzatu, besterik ez zerabilten gogoan. Gauza guztietan Ávilako San Joserenean bezala jokatzen zuten, Erregela eta Konstituzio berberak zirelako.
|
|
|
Iragan ala ez, mundu modernoan praktiken eginkizun metapraktikoa gero eta nabarmenagoa bilakatu da, eta esanahien eta zentzuen molde iraunkorrak gero eta ilaunagoak,
|
haienganako
ustea gero eta murritzagoa delako. Horregatik ere, badirudi praktiken" identitate efektuek" gero eta ageriagokoak, ohartuagoak eta berariazkoagoak behar dutela.
|
|
2016
|
|
|
Kontuan hartu behar da behin behineko erabakiak direla ere. Gaur egun, Tolosan bi epaile euskaldun daude, baina Eusko Jaurlaritzak ez du
|
haienganako
eskumenik. Egun, bi daude, baina sei hilabetera bakarra egon daiteke.
|
|
|
Horrela sentitzen zuen batzuetan, aita hil zitzaionetik batez ere, gaueroko ikuskaldietan lagun izaten zituen gauza haiek guztiak zirela bere familia. Eta urteetan elkarren ondoan egote horrekin, elkarrekin bizitze horrekin, makina eta gauza
|
haienganako
nolabaiteko atxikimendua sortuz joan zitzaion, batzuek, beste konpainiarik ezean, etxeko txakurraren edo katuarenganako sentitzen duten kuttuntasunaren antzeko zerbait.
|
|
|
Ondo ulertzen nizun, biltzen jarrita, nik ere bai bainituen, ziurrenik gehienok, norbaiti zuzendutako esan ez nizunaren antologia bat osatzeko lain hitz galdu, noizbait pertsona horri idatziz edo pentsamenduan eskainitakoak. Zintzotasun hutsak bere gordinean min handia egin dezakeenez, gehien maite ditugunei ere ezin dizkiegu esan zenbait gauza, eta zoritxarrez, halakoetan, esan gabekoak, aitortu ezinezko ezinegon isil bihurtu ohi dira, iskanbila sortzen digute barnean, eta besteoi aurreztutako minak gugan egiten du habia, sentitzen genuen
|
haienganako
onginahia ere zirriborratzeraino.
|
|
|
Katuari, aldiz, lotsagabekeriaz lotzen zaio gehiegitan, baina baita sormenean ere. Ikerketa horren arabera, harmailetako jendeak gogo biziz adierazten du
|
haienganako
maitasuna. Baina ez hori bakarrik.
|
|
|
Abere eta gizakiaren artean leize bat gaintezina suposatzen duen mendebaleko pentsaera dualistari Ekialdeko tradizio monista kontrajartzen dio. Horri eskerrak tximinoen ikertzaile japoniarrek
|
haienganako
beste jarrera bat ukan ei dute, berdintasun edo anaitasunezkoagoa, eta aurreiritzirik gabe oratu diote haien behaketari eta ahal izan dute ikertzeko metodoak objektuari egokituagoak landu.
|
|
2017
|
|
|
Ezerk ez zuen, ordea, aldentzen izaki
|
haienganako
izu ikaratik: Ashaverorekin175 nahasi eta iraganeko mendeen ilunpeetatik, bi mila urteren sakonetik, harrika hiltzera atera zitzaizkion piztietatik.
|
|
|
Gure herritik urrutira eraman zituztenek urteak daramatzate etxerako bidea aurkitu ezinda. Guk astebururo egiten dugu
|
haienganako
bidea autoz, autobusez, trenez edo hegazkinez. Errepideko marrak zenbatzen ditugu, sudokuak egin, irakurri, treneko tabernan garagardoak edan, Parisen esnatu, Cadizen loak hartu, Madrileko eskalestrian galdu, Almeriako hondartzara joan, Burgosen gelditu... eta, hala ere, luze egiten zaigu bidea.
|
|
|
Baldin infernuan daudenek balute bere bekatuez behar den urrikitzerik, balegite penitentziarik, itzul balezate bere borondatea beste aldera, gaiztotik onera, balia lezake, bai, Jainkoak
|
haienganako
bere miserikordia eta barka liezazkieke bere bekatu guztiak, orain guri penitentzia egiten dugunean barkatzen dizkigun bezala.
|
|
|
Altsasuko gertakariak Guardia Civilak eta Espainiako Polizia Euskal Herritik joateko' Alde Hemendik' kanpainaren baitan kokatzen ditu fiskaltzak. Haren esanetan kanpaina horren helburua guardia civilengan eta poliziengan" beldurra" eragitea eta gizartean
|
haienganako
" ezinikusia" sorraraztea da.
Amaia Izko abokatuak ETBn salatu zuen haiek ez zutela jakinarazpenik jaso, baita kasuaren hasieratik fiskaltzak informazioa hedabideei filtratu diela. Eskatutako zigorrei dagokienez, abokatuak nabarmendu zuen" Zigor Kodean jasotako delitu larrienetan baino zigor eskaera altuagoak" egin dituela fiskalak," etxean armak eta lehergailuak gordetzeagatik, pertsona bat hiltzeagatik edo diru publikoa lapurtzeagatik zigor eskaera txikiagoak” egiten direla gaineratu zuen.
|
|
|
Kontuan hartu behar da frantsesak Penintsulan sartu zirenean Godoyren eskutik sartu zirela eta jendeak erregeren aliatutzat zituela. Ez zegoen, beraz, aldez aurretik
|
haienganako
inolako gaitzespenik, Madrilgo maiatzaren 2ko matxinada gertatu arte, behintzat. Gainera, Nafarroan lehenengo talde gerrillariak agertzen hasi zirenean eta Xabier Mina Areizagarentzat espioi lanetan zebilenean, Espoz frantsesen alde lerratu zen Rostolland jeneralaren zerbitzura, mandazain eta salatari (corredor de oreja).
|
|
|
Ez, Europan bederen, eta beharbada mundu osoan, ez dago beste hiribururik hainbeste urgulu duenik, bere menekoetarik hain gora dagoenik,
|
haienganako
hain estimu guti duenik, haienganik hainbeste kexa eta ber denboran hainbeste mirespen itsu hartzen duenik. Hau ere" l’exception française" bitxian sartzekoa naski, unibertsalismoaren izenean!
|
|
2018
|
|
|
Auzapezak erabaki hori hartu du inbertsio jasangarrien bozketan bi alderdi horiek izan duten jarrerarengatik
|
haienganako
konfiantza galdu duelako. Bozketa horretan, EH Bildu eta Geroa Bai alde atera dira baina Izquierda Ezkerra eta Aranzadi taldeek abstenitzeko hautua egin dute.
|
|
|
Antzinakoek zituzten kezka nagusiak eta gureak aski antzekoak izanik, eta gogoetatzen zituzten gaiak edo arazoen aurreko jarrerak araberakoak, orduko sinboloak adierazgarriak dira orain ere eta mito zaharren mintzagaiek oihartzuna izaten segitzen dute, behiala bete izan dituzten funtzioak bete beharrekoak baititugu mende honetan. Nahiz eta industria aurreko jendarte batek sortuak eta haziak izan, mitoak gure hurbil dira, desberdinak badira ere eguneroko bizitzako elementu material batzuk edo
|
haienganako
jarrerak, hala nola uraren hornidurak pausatzen dituen zailtasunak edo ogiari ematen zaion garrantzia.
|
|
|
emakumeak baino ez dira bihurtzen (etxeko) andre; haiek baino ez dituzte ematen etxeko zerbitzuak, nahiz eta ugazaba guztiek eskatzen dizkieten zerbitzuak beren mendekoei. Genovesek argi azaldu zuen ezen esklabo jabe askok, ugazaba ez ezik, ugazaba on ere izan nahi zutela, eta ugazaba on baten ideal gailena zela esklaboak babestea eta
|
haienganako
zenbait ardura hartzea. Esklaboen ideala, berriz, esker oneko izatea eta zerbitzua leial ematea zen; baina halako eskakizun bat, jakina, ezin zitzaion egin jabetza bati.
|
|
|
Karlosek ere ez du
|
haienganako
sinpatia handiagorik garatu. Zertxobait ahalegindu zen hasieran Oyvindekin, baina nekatu da, etsia eman du horretan ere.
|
|
|
Garaiko egunkariek emakume erraketisten entzutea eta abilezia isladatu zuten, baita El Pelotari aldizkariak ere. Literaturak, zinemak edo telebistak ere jaso zuten erraketista
|
haienganako
eta haien munduarenganako interesa.Erakusketa Euskararen EtxeanEmakume erraketistek eta haien familiek dohaintzan emandako elementu batzuek osatzen dute Bilboko Euskararen etxean irailaren 15era arte egongo den erakusketak: prentsa bat pilotetarako; karamukoak eta hariak; erraketisten jantziak eta Mercedes de Miguelen bozetoak, LIFE aldizkariaren argazkiak, garaikurrak eta oroitzeko plakak, bildumetako kromoak, eleberri bat, prentsa artikuluak... Antolatzaileek azaldu dutenez, ikus entzunezkoen eta ukipen pantaila baten bidez, aukera egongo da emakume erraketistei buruz gaur egunera arte berreskuratu den" ia dokumentazio guztia" ikusteko.
|
|
|
Garaiko egunkariek emakume erraketisten entzutea eta abilezia isladatu zuten, baita El Pelotari aldizkariak ere. Literaturak, zinemak edo telebistak ere jaso zuten erraketista
|
haienganako
eta haien munduarenganako interesa, esaterako, Luis Antonio de Vega Rubioren “Chiquita de Bilbao” eleberriak, Julio Salvadorek 1950ean zuzendu zuen zinema beltzeko “Apartado de correos 1001” filmak edo Carmen Sarmiento kazetariak 1978an egin zuen “El ocaso de las raquetistas” dokumentalak. Baita artista plastikoek ere, esaterako, David Álvarez Flores irudigile tolosarra() arduratu zen erraketistek jokatzen zituzten kiniela txartelen diseinuaz.
|
|
|
Gu hain lasai ikusirik, presoak eta errotatik irten, eta upeletara inguratzen hasi ziren zuhurtzia osoz, astiro astiro. Gu geurean eta
|
haienganako
arretarik gabe ikusi gintuztenean, upeletara inguratu eta edaten hasi ziren, ganoraz lehendabizi, galaniaz gero, eta, horditu zirenean, erruz eta batere neurririk gabe, elkarri ukalondoka eta ukabilka. Mugarik gabeko eromen zalapartatsu hark ez zuen luze jo:
|
|
|
Gaztelauak ez bezala, euskaldunak amerindiarrekin adiskidetu ziren. Betiko gorde zuten
|
haienganako
jendetasuna, zeinaren sinbolo gorena Las Casas galanta bilakatu zen. Gure menditarren zuzentasunak gaina hartu zien itsukeria erlijiosoaren infernuzko lilurei.
|
|
2019
|
|
|
Gehienetan, amak gogor egiten dio gorrotoari, bere betebeharren jakitun; kontzientziako harra sentitzen du, eta har horrek ekarriko dion larriminean iraungo dute haurdunaldiko beldurrek. Psikoanalista guztiek onartzen dute ezen seme alabei min egiteko obsesioarekin bizi diren amek, istripu ikaragarriak imajinatzen dituzten amek,
|
haienganako
ezinikusia sentitzen dutela, eta sentimendu hori itotzen saiatzen direla. Nolanahi ere, hauxe da esanguratsuena, harreman hori beste zernahi giza harremanetatik bereizten duena:
|
|
|
XIX. mendearen hasieran, emakumeek parte hartu behar izan zuten gizonek eginiko aitzindari lan gogor hartan, eta haien ondoan borrokatu ziren; gizonak baino askoz gutxiago ziren, eta, beraz, oso baliotsuak. Poliki poliki, ordea, Mundu Zaharreko emakumeenarekin parekatu zen haien kondizioa;
|
haienganako
galaitasunak bere hartan iraun zuen; emakumeek pribilegio kultural batzuei eutsi zieten, eta familia barneko toki nagusi bati; legeek eginkizun erlijioso eta morala ematen zieten askotan, baina gizonezkoek zituzten beren esku gizartearen giderrak, guztiz. Emakume batzuk beren eskubide politikoak aldarrikatzen hasi ziren 1830 inguruan.
|
|
|
gabe, berez berez erabat, gizasemetzat eduki zuen beti bere burua, eman zioten heziketari eta bere organismoaren taxuari esker; bistan denez, eragin erabakigarria izan zuen aitarekin bidaiatzen ibili izanak, haren bizimodu berean; hain irmoa zen Sandorren gizontasuna, non ez baitzuen inolako anbibalentziarik agertzen emakumeekin: gizon batek bezalaxe maite zituen,
|
haienganako
konpromisorik sentitu gabe; modu erabat menderatzaile eta aktiboan maite zituen, erreziprozitaterik onartu gabe. Dena dela, deigarria da hark, gizonak gorrotatzea?
|
|
|
Erraiak kirats eta bihur zeuzkan. Asesinos joaldi bakoi  tzean, haserrea eta etako hiltzaile klandestino
|
haienganako
herra biderkatua pizten zitzaion. Bere boza, elemeniaren oihartzunari gehitu zion eta erritmoan zihoan, jendetzaren abiaduran, automata gisa:
|
|
|
A.g.er. hauetarako horietarako haietarako hauenganako horienganako
|
haienganako
|
|
2020
|
|
|
Krisiak beti ematen du aldaketarako aukera. Beharbada gobernuak orain harkorragoak dira eta baliatu behar dugu hori, bakoitza dagoen lekutik, denon artean
|
haienganako
presioa handitzeko
|
|
|
Krisiak beti ematen du aldaketarako aukera. Beharbada gobernuak orain harkorragoak dira eta baliatu behar dugu hori, bakoitza dagoen lekutik, denon artean
|
haienganako
presioa handitzeko.
|
|
|
Taldeen izenek eta
|
haienganako
izan ditzakegun aurreiritziek tesi baterako eman dezakete lasai asko. Izan ere, Beasaingo talde honen izena lehen aldiz entzun nuenean reggae orbitan kokatu nuen… Baina ez da horrela:
|