|
2000
|
|
|
Desagertu dira gure aurretik. Urtean behin, edota bi urtez behin, etortzen zaizkigu, Errege Magoak bailiran, eta inguratzen dira
|
gureganaino
hau eta bestea eskainiz, hau eta bestea esplikatuz, ustez egia dena hobe apainduz eta gezurra dena itxuraldatuz, eta niri Iris Murdoch idazlearen aipamen hura datorkit gogora: " Isiltasun eta ausentziaren duintasunaren ondoren, hitzaren arrunkeria".
|
|
2001
|
|
|
eta ez du izan, lehen esan bezala, hitz hegalaria paperean lotzen eta gelditzen delako, eta zenbat kopia gehiago izan, hobe; eta inprentan are hobeago eta inprentan egin den edizioa ugaria baldin bada, ezin hobeago. Nik ez dakit sekula pentsatu duzuen zenbat euskal obra ez diren
|
gureganaino
heldu, edota heldu badira ere, nolako kondizio exkaxetan heldu diren. Lehen aipatu dudan Refranes y Sentencias mila bostehun eta laurogei eta hamaseikoa, kopia bakarrean heldu zaigu, eta kopia hori ez da dudarik gabe osoa.
|
|
|
Lehen aipatu dudan Refranes y Sentencias mila bostehun eta laurogei eta hamaseikoa, kopia bakarrean heldu zaigu, eta kopia hori ez da dudarik gabe osoa. Santxo de Elso, beste hamaseigarren mendeko liburua, ez da
|
gureganaino
 heldu, dakigunez. Eta heldu ez direnak edota bakarka heldu direnak mordotxoa dira.
|
|
|
lan nekagarri hori, ia ezin jaso ahalako zama astun hori gure gain dagoela, ez duela bestek egingo, ez digula inork eramango. Eta aski murriztua eta erdi agorturik
|
gureganaino
heldu den hizkuntza aurrera ere biziko bada, gure eskuan dagoela ahalegintzea, orain arte inoiz ez bezala. Eta horretarako nahi hutsa, ondore gabeko nahia, eragin indarrik gabekoa, ez dela aski izango.
|
|
|
Kantagai esan dut, eta ez dakit esaera batere egokia den. Bilintx, izan ere, soinua lagun heldu da
|
gureganaino
eta askok eta askok entzutez ezagutzen dute irakurtzez baino areago. Jakin, badakigu honek ere idazten zuela, doinua berandu hartu dutela franko bertsok.
|
|
|
daukagu, aurrean duzuen Etxepare hau berau. Jakin, badakigu ez zela bera izan hasiera, baina antzinagokoen berririk ozta ozta iritsi da
|
gureganaino
eta guregana direnak negarbide ditugu pozbide baino gehiago. Oroitzapenik asko eta asko galdu du gure herriak azkeneko bost mendeetan; goragokoetarik," Bereterretxen khantoria" gelditu zaigu, bere bakardade soilean miresgarri, osatzeko gauza ez garen zenbait zatitxoren aldamenean.
|
|
|
Ongi baino hobeki dakigu nondik nora ibilia dugun don Jose Migel, baita, beharrik eta zorionean, nondik nora dabilkigun orain ere. Gizakumeari eta gizarteari dagozkion jakintzak landu ditu batik bat, gure herritasunaren oinarri delarik antzinadanik datorkigun ondorea, itxuragaiztotua ez bada ere itxuraldatua bederen
|
gureganaino
heldu dena,  aztertuz, bai egungo egunekoa, bai arestikoa, bai aspaldidanikakoa. Metaturik daude elkarren gainka, mendez mende eta gizaldiz gizaldi, lehenaren  hondakin zaharkituak eta oraintsu arte berriaren berriz erantsi ez zaizkienak.
|
|
2002
|
|
|
kolpeak, elektrizitatea, mutilazioak (behatzak, belarriak, esku zein hankak moztea, begiak ateratzea...), emakumeei egiten zaizkien bortxaketak eta baita pertsonen bahiketa eta horien inguruko negozioa ere. Eta horien guztien oso berri gutxi heldu da
|
gureganaino
.
|
|
|
Euskarazkoa bezala, nahikoa urria delako, egungo gure inguruko hizkuntzetako literaturekin konparatuta. Gainera produzitu zenaren zati txiki bat baino ez da
|
gureganaino
iritsi. Horretan ere euskarazkoaren antzera, ahozko literatura (pastoralak, maskaradak, bertsoak, bertso-paperak...) kontuan hartzen badugu.
|
|
2004
|
|
|
Bere bizitzaren mugak ziurtasun osoz zehazterik ezinezkoa bada ere (noiz jaio zen, I089an ala 1092an?; noiz hil zen, 1164an ala 1167an?), haren berriak
|
gureganaino
iritsidira toki asko ezagutu zituelako eta ezagutu zuenaz idatzi zuelako. Horregatik jakintzarenhistorialaria den G. Sartone k bere Introduction to the History of Science ospetsuan dioAbraham Ben Meir Ibn' Ezrak XII. mendeko ezagutza osoa bildu zuela.
|
|
|
Eta bazen zerbait ikuskizun makur hartan, zerbait zaharra, gaztelua eta are Lantza bera ere baino zaharragoa. Eta jakin nuen, sentitu nuen, erritual hura gizakiak kobazuloetan bizi ziren garaitik zetorrela, eguzkia eta ilargia jainkoak ziren aro ilunetatik... eta
|
gureganaino
heldu zela, Denboraren eta Ahanzturaren amildegiak zeharkatuta.
|
|
2005
|
|
|
2 Bigarren atalak euskal hizkuntzaren analisi edo zatitze bat eskainiko du eta, honekin batera, baita
|
gureganaino
iritsi diren garai zaharreneko euskararen hizkuntz laginen eranskin bat.
|
|
|
Berben azpia uzten zuten agerian aldiro zakil haiek. Erne geunden, bagenekien txantxen ondotik zinezko galdeketa helduko zela, eskarnio haietan amurik ez balego bezala lasaitu nahi gintuzten, eskuz esku
|
gureganaino
zahatoa, fraideen teknika bera.
|
|
2007
|
|
|
Euskal Herriko kulturaren transmisio zuzena eten egin da aspaldian. Bi estatutan eta hiru erkidegotan banaturik,
|
gureganaino
iristen den manipulatutakoelikadura hori ez gara batere kontrolatzen ari:
|
|
|
zaldi bozak adieraz dezake ugaztun perisodaktilo herbiboroa, baina agian gustatzen zaizun liraintasun bat ere bai, edo zuretzat partikularki konnota litzake zori gozatsuko oroipenak, oporrak edo haurtzarokoak. Esanahia eduki soil adigarriz adina egoten da betea irudipenezko, sentimenduzko, oroipenezko, asoziazio eta iradokizunezko erreferentzia gutxi asko esplizituz, horiek bakoitzarenak izan baitaitezke, edo kolektiboak eta historikoak,
|
gureganaino
tradizioz edo trukez helduak. Zergatik esaten dute eusko erdaldun batzuek «los aitas» (gramatikalki bitxia) eta «la amuña»?
|
|
2008
|
|
|
Baina itzul gaitezen Bibliara. Horren lekukotasunari esker, jakin badakigu leku eta garai urrunetako gertaera, pasadizo, kontseilu, atsotitz, ipuin eta are errezeta batzuk ere
|
gureganaino
nola heldu diren, izkribuak
|
|
|
Izan ere, gure euskara tradizionalki gorde izandako ere muan bizi den Cicada> generoko intsektu bakarra, euli handi baten neurrikoa da, oso hegalari eta geldigaitza, eta horrexegatik gizabanako arruntentzat eskuarki ezin ikusizkoa53 Egiazko txitxarra, mediterranearra, intsektu han diagoa da, oso zaratatsua, eta ez da hain izutia izaten. Horixe zen, hain zuzen, greziar alegialariek aipatzen zutena, geroago, La Fontaine-ren gaizki ulertuaz,
|
gureganaino
matxinsalto mozorroaz heldua. Gauzak horrela, ene ustez, txitxar> izena, euskaraz konbentzionalki erdarazko cigarra> edo cigale> deri tzonari esateko ohi darabilguna, berez ez zegokion intsektu hemiptero horri, ortoptero kantariren bati baizik, hots, kilker edo matxinsalto itxurako bati, txirrita> bezalatsu54 Edonola ere, hoberik eta egokiagorik ezaz, bego horretan euskaraz aspaldion finkatua duguna55.
|
|
2009
|
|
|
Saint Germain l. Auxerrois elizakoak ziren, Louvretik hurbil, baina hori ez nezakeen oraino jakin. Puska bat bazegoen, beraz,
|
gureganaino
. Ondo ondotik dinbili danbala ari balitzaizkigu bezala sentitu genituen.
|
|
2010
|
|
|
goizean goiz
|
gureganaino
iristen den mezua.
|
|
|
Era batera edo bestera, Berdabioren bertsokontuak
|
gureganaino
iristen lagundu digutenen argaki batzuk datozkizu ondoren.
|
|
|
Nork esan ehun urte geroago gauza beratsua eginen ez zutenik Berdabio aldean? Zinezko erro horien gainean, ordea, begien bistako da kontuok ahoz aho elkar kutsatuz eta apainduz iritsi izanen direla
|
gureganaino
.
|
|
|
Oihenartek bazuen, L, art poétique basque (1665) lanean aitortzen den bezala,
|
gureganaino
iritsi ez diren euskal poeten ezagutzarik (Jean de Etxegaray, Salgize, Arnaud de Logras). Plegu soltetan edo bertso berrietan irakurriko zituen.
|
|
|
Hori baita argitu gabeko beste kontua: ez dakigula bertsopaperik atera zen, edo jendeak buruz ikasitako bertsoak diren,
|
gureganaino
iritsi diren apurrok.
|
|
|
Izenez bederen
|
gureganaino
iritsi den Olatxon ere aipatzen dira beste hamaika tresna:
|
|
|
Baina Berdabio eta Elama aldeko baso ilun horietan, batez ere meatzetan hain aberats izatean, zinezko erroak dituzten elezahar liluragarri asko sortu eta jaso dira, menderik mende, elkarren gainka nahasturik
|
gureganaino
iritsi direnak. Hara, On Manuel Lekuonak, bere Tesoros Legendarios idazlanean [19] dakarren pasartea:
|
|
|
Eta guzien gainetik, Trabukoren bertsokontu liluragarriok gizaldiz gizaldi, bihotzik bihotz,
|
gureganaino
euskaraz ekarri dituen kantari eta kontari guziari: (ikus azkenean Eskerrak argazkitan saila)
|
|
|
Eta oroitu bera ere eskolako korralean joko horretan jolasten zela, baina orain bakarra ere ez dela gehiago horretan ari. Transmisio katea
|
gureganaino
iritsi eta gero, gurekin eten dela. Antzinatean bezala haziak eta, belaunaldi batean, modernitate edo garaikidetasunean garela sartzen.
|
|
2011
|
|
|
Hala ere, moral tradizionaleko maxima batzuek behaztopa handirik gabe lortu dute krisiaren gainetik
|
gureganaino
pasatzea: helburu politikorik ez dagoela gizakiaren (edo bizitzaren) gainetik, etab. Jakituria zaharren familia dogmatiko horretako apotegma bat da, helburuak ez omen dituela bitartekoak justifikatzen.
|
|
|
–TomᨠNováki so egin, eta horrek baiezko keinua egin zuen buruarekin?. Zorionez, ez da beharrezkoa izan, eta zeuek etorri zarete
|
gureganaino
.
|
|
|
95). Grezia bat bukatu da, beste bat hasten da,
|
gureganaino
datorrena; gizatasunari bagagozkio, gainbehera baino ez dena. Sokrates Nietzscherentzat degenerazioaren prototipoa da arrazialki ere, haren instintoak endekatuarenak dira, haren intelektualismoa abere ustelduarena, eta munstrokeria horri darraika hari darraikan guztiak.
|
|
2012
|
|
|
Hala ere, moral tradizionaleko maxima batzuek behaztopa handirik gabe lortu dute krisiaren gainetik
|
gureganaino
pasatzea: helburu politikorik ez dagoela gizakiaren (edo bizitzaren) gainetik, etab. Jakituria zaharren familia dogmatiko horretako apotegma bat da helburuak ez omen dituela bitartekoak justifikatzen.
|
|
|
Azkenik, aurreko hauek guztiak beteko dituela benetan zin egin ondoren, aipaturiko Gizon Mendiak gure 1.728 menpeko mantentzeko beste janari eta edari izango du egunero, baita nahi duenean
|
gureganaino
iristeko aukera eta gure ederraren beste erakusgarri batzuk ere. Belfaborac eko jauregian emana, gure erregealdiko laurogeita hamaikagarren ilargialdiko hamabigarren egunean.
|
|
2013
|
|
|
lurraldea bandoetan (oinaztarrak eta ganboatarrak) banatzen dutela irizpideren batekin eta nolabait banderizo batzuen lehentasuna ere adierazten dutela besteen gainean. Baina bereizkuntza honek XV. mendeko bigarren erdian desagertzeko joera du, hain zuzen
|
gureganaino
iritsi diren dorretxeak eraikitzen edota berreraikitzen hasten direnean.
|
|
2014
|
|
|
Kantu hau XV. mendearen erdialdean, Zuberoan, Agaramonteko eta Beaumonteko ahaide nagusien arteko liskarretan girotuta dago, eta mendez mende ahozko transmisioaren bidez heldu da
|
gureganaino
. Bereterretxe saldukeriaz nola hil zuten kontatzen da, eta traizioa da poemaren gai nagusia baita haren amak semearen bila egin zituen joan etorri lazgarriak ere.
|
|
|
Kontua da, gure kulturaren beste arlo askotan ez bezala, transmisioa hautsi egin zela. Horrez gain,
|
gureganaino
heldu dena gehienetan XX. mende hasierako estetika kostunbrista arrotz batetik dator. Horrela, bada, geure ezaugarriak mantendu zituzten jantzi eta janzkerari antzoki edota festa ikusgarrietarako sortu eta bilakaturiko jantzien aldean baliorik ez zitzaion esleitzen.
|
|
|
izarren eztanda durunditsuak, hauts hodeien ozena, izotz masa ikaragarriek elkar jotzean sortarazi zartak, erradiazio kosmikoaren xuxurla... Lekutako hotsen oihartzuna
|
gureganaino
iritsi eta aditzen dugu lozorroan gauden artean. Goizean goiz esnatu zen Erik, irten berri ametsetatik.
|
|
|
Manez, Bizente beltz hura Euskal Herriko beste puntatik heldu, Txomin, Mattin eta Martin, eta denboraren memoriak irentsi dituen guziak baina beren orduan su hura, trabesaren setiatzeko hats dantzari hura ekarri baitute
|
gureganaino
.
|
|
2015
|
|
|
Staze jauna, pauso bizkorrez eta begietan mila haserre katigatuta,
|
gureganaino
hurbildu zen. Aurpegia gorri gorri zuen, deabru frijitu batek bezala.
|
|
|
«y la veintena acordó, construir dos frontones, a cuyo efecto el Presidente Ceferino Loyarte indicó el punto que es en la esquina de la vega de arriba y en la finca propiedad de D. Antonio Alsua». Gaur Lubineko frontoia deneko lekua berbera.Herrian ezaguna zen kontua, ahoz aho
|
gureganaino
ailegatua: Irisarriko Esteban Arratibelek bere etxe ondoan egin nahi zuela frontoia eta Xeberino Loiartek Lubine ondoan, eta azkenean baten presupostuarekin egin zirela biak, bi jauntxoen bakerako.
|
|
|
Lehenengo liburuki honek besarkatzen duen aldian, Behe Erdi Aroa eta Errenazimentua alegia, bakanak dira
|
gureganaino
iritsi diren testuak eta, ondorioz, oso gutxi baita ere, beren garaian edo gaur egun, literatura gisa hartuak izan direnak, kalitate literarioaren ezaugarriaz bereizi izan direnak.
|
|
|
Ez dakigu ziur
|
gureganaino
iritsi diren kopietan autorearen testu osoa eta mozketarik gabe dagoen. Santaren lehen biografoak, Frantzisko Riberak, dio, asko idatzi zuela gero, hau da, zazpigarren kapituluan lana amaitutzat jo ondoren.
|
|
|
Hasi dira gure bila. Sasien artean mugituz, zakurrak hutsunea irekitzen saiatzen dira
|
gureganaino
heldu nahian. Pixkanaka urratu dute bidea, etengabe zaunka.
|
|
|
Ataulfok bere aldetik erantzun zion segidan, haren erabakia txarretsiz. Delako gutuna ez da
|
gureganaino
iritsi, baina ezagutu dugu kapitain gaztearen erantzuna, etxeko giroa baretu nahiz:
|
|
2016
|
|
|
geologiko jasan dute
|
gureganaino
iristeko?
|
|
|
P. Urkizuk Barbierren antzerkiaz egin ikerketak ez du irudi oso baikorra ematen, egia erran
|
gureganaino
heldu testuek ez baitute mamia handia erakusten. Irria baitzen helburu nagusia.
|
|
|
Horrez gain, taularatzeen oihartzuna ematen zen gehienbat, Gure Herrian eta ondoren Herria astekarian. Haiei esker maratoi horien oihartzuna
|
gureganaino
heldu zaigu.
|
|
|
Hemen plazaratzen ditugu aurkitu ditugunak. Beste batzuk badirela oihartzuna izan dugu, baina ez dira
|
gureganaino
heldu. Eskuizkribu gehienak, bestalde, Euskaltzaindian daude, Piarres Xarritonek hala erabaki eta, bere esku gelditu baitzen Larzabalen ondare literarioaren kudeaketa.
|
|
2017
|
|
|
eraikuntzak, ehizarako tresnak, apaingarriak, eskulturak, errota harriak, dikeak eta beste hamaika gauza egiteko erabili izan dira. Baina zer ziklo geologiko jasan dute
|
gureganaino
iristeko?
|
|
2018
|
|
|
Gu haitzuloetan geunden, eta kanpora nola aterarazi zen Suaren Gizonek zuten arazoa. Ez ziren ausartzen
|
gureganaino
etortzen, eta guk ez genuen nahi haien gezien irismenean jarri. Haietakoren bat labarrera hurbiltzen baldin bazen, gure taldekoren batek zanpatuko zuen harri puskaren bat jaurtikitzen zion.
|
|
|
Baina handiegia izan. Ezin zuen
|
gureganaino
sartu. Horretan, alde egin zuen.
|
|
|
|
gureganaino
iristen da
|
|
|
Era honetan, hileroko maiztasunarekin hasi zen Azkueri gutunak idazten, haietako asko
|
gureganaino
iritsi dira (Irigoyen, 1957), eta horietan Mendigatxak Erronkaribarko uskara, Bidankozeko ohiturak, bizimoduak, eguneroko pasadizoak, koplak, ipuinak, abestiak, esaera zaharrak eta beste kontu askoren berri ematen zuen. Horregatik, eta hizkuntzalaritzarako sortuak izan zirenentzat interesa izateaz gain, altxor etnografikoa ere badira gaur egungo bidankoztarrontzat.
|
|
2019
|
|
|
Oro har Europatik eta mundu aberatsetik aparte gertatzen dira gaur sarraski gehienak, nahiz eta tarteka zipriztinak helarazi
|
gureganaino
, herenegun New York eta Londresera, atzo Bartzelona eta Parisera, berrikitan Estrasburgora… Zertan aldatu da gerra mende honetan?
|
|
|
Guk dakigularik, duela laurehun urte baino gehiago bere horretan iraun duen eta
|
gureganaino
iritsi dena, ez gaitezen aldatzen hasi, noiz eta Bakaikuko hizkera ia galdutzat jo daitekeenean, noiz eta ahanztearen higaduraren garaiotan.
|
|
|
Dokumentuz dokumentu jaso eta errepikatu bitartean, dokumentuen inertziari baita dokumentu egileen interpretazio eta ukitu pertsonalari ere jaramonik egin gabe, toponimoak bere bizi eta bilakabide propioa garatzen zituen ahozkoan,
|
gureganaino
iritsi arteko bidean.
|
|
|
Gaztainaldi zaharrenak, apika,
|
gureganaino
iraun zuten Goikobasoaren hasiera aldekoak (Lezkitzu, Launtza, Txunkai, Trikusoro, Malkordi Atximendi) eta Dermioko Errongaztainaldikoa izan ziren.
|
|
|
Zeresanik ez, euskaraz ari garenean behintzat, euskal azentu sistema hobetsi behar dela, euskal toponimoak baitira eta, gainera,
|
gureganaino
euskaraz iritsiak.
|
|
|
Etxe hau garrantzitsuenetarikoa zen Bakaikun XVII. mendean. Izena Xristobal engandik hartua baldin bazeukan ere, etxea askoz lehenagotik zetorren(" de tiempo inmemorial a esta parte"), beti ere Goikoetxea abizenari lotua eta, agian, hala jarraitu zuen
|
gureganaino
. Ezagutu genuen etxe honen jabea zen Martzelina Goikoetxea, Saturnino Erdozia ‘Alkatezarra’ren andrea.
|
|
|
Orain artekoan,
|
gureganaino
bizirik iritsi diren leku izenak jaso eta aztertzeari ekin diot. Dokumentuetan agertzen dira beste toponimo batzuk ere, gehienak Dermiokoak, soro aldekoak, dokumentu gutxi baitago, zoritxarrez, baso aldekoaz.
|
|
|
Baina Erasoten ez ezik, Leitzan, Goizuetan eta inguruko bordagintza guzian ere, ederki nabari da jatorri askotariko jende kasta berezia dela gailen. Horratx zergatik gai honen azpian menderik mende
|
gureganaino
gorde den gutiuste sekulakoa.
|
|
2020
|
|
|
Zoonosi hauetako zenbait abeltzaintzaren garapenarekin lotu izan da. Izan ere, abeltzaintza industrialean, aziendak kopuru handietan bilduta eta behar besteko osasun jarraipenik gabe mantentzen direnean, baldintza ezin hobeak sortzen dira beraien artean gaitzak garatu, mutatu, eta
|
gureganaino
ere jauzi egin dezaketen aldaki berriak sortzeko —zerriengandik sortutako gripe aldakiak eta sukarra dira horren adibide— Arestian aipatutako Jonesek eta kideek egindako ikerketaren arabera, ordea, aztertutako zoonosi guztien %70etik gora animalia basatietatik eratorriak dira. Honela, Afrika eta Asiako hainbat eskualdetan oraindik horren hedatua dagoen" basa okelaren" (bush meat) ehizak eta trafikoak zoonosien garapenean duen papera ere maiz azpimarratu izan da, batez ere iharduera horrek diru asko mugitzen duen merkatu beltz zabala eta mugikortasun izugarrikoa lortu dituen garai hauetan.
|
|
|
Baliteke, gainera, haietakoren bat jada hilda egotea. Edozein aldaketa gertatzen denean, esaterako izar baten leherketa, milaka urte geroago ohartuko ginateke, izar haren argiak
|
gureganaino
ailegatzeko behar dituen urte bereak. Guk dakuskigun marrazki horiek (lehoia, balantza) antzinateko greziarrek egin zituzten beren ameskeriak azaltzeko, haien munduaren esplikazio baten ahalegina saiatzeko.
|
|
2021
|
|
|
Sasi Ardia
|
gureganaino
etorri da zonbaitek gure ondarearen beiratzeko griña ukan dutelako. " Sasi artalde" elkartea sortu dute eremu idekietako hazkuntza begiratzeko mendia gain gainetik baliatuz.
|
|
|
gan postposizioa bera, inesiboa izaki, hor ageri da harro asko: zuregandik (zurega n tik); zuregana (zurega n a);
|
gureganaino
(gurega n aino). Adberbioetan ere bai (hemendik, handik...).
|
|
|
Adibidez: zenbait arlotara> zenbait arlotaraino; Maltzagara> Maltzagaraino; gizonengana> gizonenganaino; guregana>
|
gureganaino
...
|
|
|
Zhan Huaren aita gobernaria zen, familia nahiko aberatsekoa, eta, gazte samar hil bazen ere, Zhan Huak ez zituen sekula nekazari, artzain edo ahuntzain txiro arrunt batek izan zitzakeen beharrak ezagutu, eta gaztetatik izan zuen kulturaz hornituriko inguru jantzia. Bai kondaira zaharrak bai aztertzaile sakonenak, ordea, bat datoz Zhan Huaren erudizioa azpimarratzerakoan; halaxe iritsi da haren sona
|
gureganaino
: denetik omen zekien, munduko liburu guztien bilduma egitea zuen amets, eta, etxez aldatu behar zuen bakoitzean, hogeita hamar gurdi behar omen zituen bere liburu guztiak garraiatzeko.
|
|
|
Zorionez
|
gureganaino
ailegatu den lerro baten puska txiki batean hau irakurtzen dugu: " Uste dut norbait gutaz gogoratuko dela oraindik".
|
|
|
Hurrengo belaunaldiek irrikaz irakurri zuten boterea hainbeste mindu zuen kronika historiko hura. Pasarte batzuk —polemikoenak—
|
gureganaino
iritsi dira.
|
|
|
" Vitela" deitzen zitzaion larru horri, eta kume jaioberrien edo are amek abortatutako enbrioiena zen. Burura heldu zait mendeetan zehar zenbat animaliaren intziri aditu diren eta zenbat odol isuri den iraganeko hitzak
|
gureganaino
irits zitezen. Pergaminoaren lan bikainaren eta tintaren atzean, kukutuak daude, baztertutako anai arreba bizkien gisa, azal zauritua eta odola, hots, zibilizazioaren angelu itsuetan gordeka mehatxu egiten duen basakeria.
|
|
|
Mendeetan zehar, batez ere Antzinaroan eta Erdi Aroan, ahots asko betiko isildu ziren iraungirik. Nekez imajinatzen ahal dut nolako bide bihurri eta malkartsuetatik iritsi diren
|
gureganaino
obra ñimiño edo hutsal edo lotsagabe batzuk, eta beste batzuk, berriz, nola izan diren sistema suntsitzaile xelebreenen jomuga.
|
|
|
Tratatu horiek orientabidea ematen zieten irakurleei liburuak aukeratzerakoan, eta funtsezko obrak zein ziren adierazten. Zerrenda zahar horietako batzuk
|
gureganaino
ailegatu dira, eta, beren artean desberdintasunak badituzte ere zerrendak etengabe eguneratzen dira , oinarri berdina dute guztiek. Aztertu eta konparatu ondoren, uste dut den denak Alexandriako jakintsuenak eta Kalimakoren katalogokoak direla.
|
|
|
Azpimarratu behar da altxor hori ez dela
|
gureganaino
iritsi memoriaren alde erakunde publikoek egindako lanaren ondorioz, edo ikerlarien edo historialarien eginahalagatik, ezpada gizon txiki eta saiatu hark lekukoekin harremanetan jarri, interesa agertu, errespetua azaldu eta galdetu zielako: “Eta zuek, nola gogoratzen duzue 36ko gerra? ”.
|
|
2022
|
|
|
Cornell Woolrich ek dotore adierazten du txalo hotsen xarma liluratzailea: " Txaloen zarata
|
gureganaino
heldu zen: erraldoi bat zirudien, harri txintxarren gainean oinez".
|
|
|
Gainera, 1500 urtean, Anbotoko sorginen auzia egin zen. Baina, inon ez da azaltzen auziperatuak Anbotoko Anderearen lagun edo gurtzaileak zirenik eta,
|
gureganaino
heldu diren sorgin istorioetan behintzat, ez da Anderea aipatzen. Arantzazun, bai, bada hein bateko lotura.
|
|
|
Herritar anitzek ez zuten antzinako mitologia baztertzen eta arazorik gabe uztartuko zuten kristianismoarekin. Historiagileek uste izanagatik Europako kristianizazioa jadanik bururatua zela, folkloristen iritziz Erdi Aroan mamitu ziren
|
gureganaino
heldu diren kondaira mitiko herrikoiak, eta zantzuak badira orduko erligio praktikatuena sinkretikoa zela, erligio zaharraren eta berriaren osagaiak batzen zituena, talde bakoitza kristau ortodoxiatik guti edo gehiago urrundurik.
|
|
|
Sorginkeriaren prozesuek txosten eta literatura ugari utzi dute, eta haietan deskribatuak diren akelarreak alderatzen ahal ditugu ahozko tradizioaren bitartez
|
gureganaino
heldu diren istorioekin; bide batez ikusten dugu nola uztartzen diren orduko sorginen sinesteak eta azken mendeetakoak.
|
|
|
Jainkoak batzuetan baimena ematen die deabruei
|
gureganaino
jausteko eta gu probatzeko; euliak bezala inguruan hegaz ibiltzen zaizkigula erakutsi izan zaie pertsona saindu batzuei. Zenbatu ezinak dira eta mamarroen gisan betetzen dute airea,(...) eguzki izpi atomo txikienek betetzen duten moduan (Jondone Mikeleren legenda, Varazze II:
|
|
2023
|
|
|
Antzerki testuentzat
|
gureganaino
heltzeko bidea ere oso luzea izan da. Erran nahi baitu Erdi Aroko obra batek, gaur egun irakurgarria izateko, oztopo askotarikoak eta itzelak pasa behar izan dituela.
|
|
|
Baldintza bereziak behar izan margarita, nafarroako erregina(). Antzezlanak eta gutunak 148 dira
|
gureganaino
heltzeko. Kofradiek misterio erraldoiak antolatzen zituzten, antolatzaileak fededun handiak zitezkeen, ikasiak eta herritarrengandik hurbilak, herritarrei hitz egin nahi baitzieten eta testamentu zaharreko osagai asko ezagutarazi.
|
|
|
Margaritaren obra guztiak ez dira
|
gureganaino
heldu, baina gure helburua izan da Margaritaren obraren zati adierazgarri bat erakustea. Horretarako, gelditu diren eskuizkribu bakarretatik heldutako obrak hautatu ditugu.
|
|
|
Heptamerona gelditzen da bere obraren erdigunean. Antzerkiak
|
gureganaino
heldu ziren, baina antzerki profanoek lan gehiago izan zuten mundu akademikoa hunkitzeko.
|
|
|
Hala ere, artista hauek ez zuten erraza izan onarpen soziala, elite frankisten jarrera atzerakoi batzuen eta jende arruntaren ulertezintasunaren artean. Oztopoak gainditu ondoren, Usurbilen ikus dezakegun artelan harrigarriak bezain ederrak sortzeko aukera izan zuten, eta, zorionez, haietako batzuk
|
gureganaino
txukun iritsi dira. Usurbilgo muralaren kontserbazio egoera hain ona izatearen arrazoia materialaren aukeraketan dago.
|
|
|
c) Espainiako ondarea ere badelako,
|
gureganaino
iritsi den hizkuntzarik zaharrena, Espainiako ondare bizia, alegia. Eta galdera hau uzten du airean:
|