|
2000
|
|
|
Kanpoko literaturan, García Márquez, Neruda, Cortazar, Carpentier, Dostoievski... Baina
|
ez
dakit nire liburuan horien arrastorik ageriko den. (Zabala, Juan Luis:
|
|
|
Ostaturako bidean napolitar fina zela erran zigun, naturala eta egi egiazkoa, eta Donejakuerako bidean zihoala; eta guk ere geure berri eman genion, nafarrak ginela, eta lagun bat bisitatzeko asmotan etorri ginela Italiarat, Italian barrena bidaia bat egiten genuen bitartean, bide batez. Napolitarra bizkor mintzatzen zen, eta osabak piano, piano erraiten zion eta eni beha paratzen zen,
|
ez
dakit nik napolitarrari ulertzeko nituen zailtasunen berri zekielako, edo nihaur izan nintekeelako osabak berak izan zitzakeen zailtasunen desenkusa ezin hobea. Eta, hala, konbertsazione hartan sarturik geundela, ostaturat iritsi, hirurak mahai batean jarri; osabak, otorduetan ohi zuen bezala, Arkimedes bere alboan etzanarazi; eta osabak berak deitu zion ostalersari.
|
|
|
Erran dizut, halaber, nola, ene silogismo ausart hartan, neure menbro korporalak aipatuz joan nintzen, zangoetarik hasi eta begietaraino, justifikatzeko ezen ez nuela komunionerik egin nahi, eta zer begitarte jarri zidan bitarte hartan don Frantziskok,
|
ez
nekien nik haserreak edo harridurak eraginik, edo bi sentimenduek baterat. Handik aitzinakoak zuhaurk imajina ditzakezu:
|
|
|
Ai, jaun André, deus ere
|
ez
nekien nik amorioaz, baina zin degizut ezen istant haietan pentsu haiek guztiak iragan zitzaizkidala burutik...!
|
|
|
Haien argitalpena hogeita lau orduz geroratuz gero, zaharreriak jotzen ditu, eta zaharreriarekin batean heriotzak, hots, albiste izaeraren galerak. Bertzeren berri
|
ez
dakit nik; ene lanean, egunean egunekoa da nagusi. Horrela irakatsi ziguten fakultatean eta, ez idurian ere, horrela izaki, gutiz gehienik.
|
|
|
senitartekoak, ahaideak, helbideak, denak ongi zeuden. Adio, Eugenio, entzun uste nion esaten zidala irribarrez albaitariak kalean gora zihoala,
|
ez
dakit niri edo argazkian azaltzen zen zenduari. Sor eta gor gelditu nintzen une batez.
|
|
|
Allô, Dabid? Lehendik ere zalantza handiak nituen, baina benetan
|
ez
dakit nire zelatek hemendik aurrera zentzurik ote duten. Zer esatea gura duzu?
|
|
|
Izen hori esatean eskuekin berriro komatxoak marraztu ditu airean, eta begietara so eginez jarraitu du, eta hari fideltasun handia diogula. Estherrek
|
ez
daki ni heterosexuala naizela...
|
|
|
pentsatu dut bidaia hau uste baino askoz nekagarriagoa dela eta
|
ez
dakidala nire GMI a nola egongo den (fardelak egunero garraiatu beharra, dendak egunero muntatu eta jaso beharra, otorduak prestatu beharra...).
|
|
2001
|
|
|
Zuzendari lanetan diharduten zenbait pertsonaia ezagutzen dut ere, lotsagarria da, ezaguna egiteko jendeak edozer egiten du. Nire kasuan, nik denetarik egin dut, muntaia, ekoiztu, zuzendu eta batez ere gidoiak idatzi, eta galdetzen badidazu, oraindik
|
ez
dakit nire burua gidoilaritzat daukadan. Zerbait izatekotan zinezaletu amorratua naiz, hori bai
|
|
|
29 bueno ba/ familia
|
ez
dakit nik e/ dan e/ lekuik onena/ bueno ba esan
|
|
|
Begiak paperari (hain hur zegoen) gerturatu arren, etorkizunari (hain urrun zegoen) begira nengoen supituki. Azkenik, irakurri nuen paper zatia, baina orduan oraindik ez nekien zazpi hitz haiek zer esanahi eduki zezaketen;
|
ez
nekien nire eskuetako 44 letra haiek izenik gabeko biografia apalenaren lehenengo kapituluan azalduko zirela: Zure maitalea kale kantoiren batean aurkituko duzu.
|
|
|
6 Ez dut urteen buruan baizik jakin Donostiako Institutuan zenbait ikaskide (eta irakasleren bat) euskaldun zirenik. Ezta haiek, noski,
|
ez
zekiten ni euskalduna nintzenik (K.M.O.).
|
|
|
PPk eta PSOEk plazaratua zuten mezua arras bestelakoa zen: indar abertzaleak autogobernutik kentzea, horien tokian indar espainolistak ezartzeko, beren antieuskalduntasuna konstituzionalismo, demokrazia, tolerantzia eta
|
ez
dakit nik zenbat adjektibo gehiagorekin apaindurik. Horretarako, gainera, ohiko propagandaz gainera, etorkinak bertoko jendearen aurka jartzeko era guztietako azpijokoak ere erabili zituzten, haiez espainiar kolonoak balira bezala baliatuz, behialako lerrouxismo zitalenarenmaltzurkeria osoaz.
|
|
|
herri jendea konbentzitzen dut, eta bertso zaharrak esatera eta kantatzera, eta baita idaztera ere ekarri dut. Baina jende eskolatua
|
ez
dakit nire esanetara jartzen. Nire errua izango da.
|
|
|
Erasooi dagokienez, berriz, nik uste dut intrantsigenteago izan behar genukeela euskara ideologia jakin batekin identifikatu nahi dutenekin. Ho rtik gora zer egin dezakegun
|
ez
dakit nik, zenbaiti euskara guztion ondare dela ulertarazteko, hori ulertu baino nahiago baitute, antza, euskara ideologia jakin batekin lotuta dagoela diotenei sinetsi, eta lasai bizi.
|
|
|
Sentimendu kontrajarriak nituen berarekiko. Zalantza egin nuen –izan ere,
|
ez
nekien nitaz gogoratuko zen–, eta Carbayok ere, hasiera batean, ez ikusia egin zuen. Azkenean biok konturatu ginen alferrik zela komediarekin segitzea, elkarren ondoan egonda, eta, batez ere, gatzontzia nire mahaian izanda.
|
|
|
Laorga, Saenz de Oiza, Oteiza, Txillida, Basterretxea, Eulate, Muñoz... Harrigarri samarra da, zati bakoitza nork egin duen hain erraz jakiten den toki batean, inork
|
ez
jakitea nire egilea (nire egile materiala, biologikoa) zein izan zen. Kontuak kontu, zozomikote eta tenporekin bueltaka zebilen fraide batek ikusi omen ninduen aurrena, elizako ate ondoan, saskitxo batean.
|
|
2002
|
|
|
euskaldun gisa aritzea, hau da, kanariarrei euskaraz abestea edo kantua lantzea bertako kulturaren bidean: «Inork
|
ez
zekien nik abesten edo kantuak egiten nituela. Poeta kanariarren letrak musikatzea erabaki nuen».
|
|
|
Sabas... zuen mutila...
|
ez
dakit nik baina, itsasoak ondo ez dauala hartzen, esango neuke. Estimadu neukan arren, beste zeozer pentsa behar izango dozue.
|
|
|
Su emango diot jauregiari, tereo zitala bertan kiskal dadin, edo bestela mihia eta begiak erauziko dizkiot, edo milaka kolpe emango dizkiot bere gorputz lotsagabetik arima kriminala ateratzeko. Oraindik
|
ez
dakit nire suminak zer erabakiko duen, baina edozein mendeku eredugarri hartzeko erabakita nago?.
|
|
|
Hark beste mania bat zeukan. Zuregana etorriko zen eta besoekin zeure zango bati estu estu helduko zion, zuri laguntza eske edo
|
ez
dakit nik zer arraiorengatik, deabrua atzetik balu bezala.
|
|
|
" Gotzon Garatek askatutako Batek ahuntza akabatu du". Gixajoak
|
ez
zekien ni New Yorken nengoela. Errua norbaiti leporatu behar.
|
|
|
–Hala ere,
|
ez
nekien nik senarra bigamoa nuenik...
|
|
|
Ez zait erantzuna heltzen,
|
ez
dakit nitaz ari diren. Dakidana da nolabaiteko atsegina sentitu dudala nitaz ari daitezkeela pentsatze hutsaz.
|
|
|
Lertxundik, Epaltzak, Saizarbitoriak, Atxagak... eta datozen zenbait gazte berrik orrialde ederrak eman dituzte argitara, eta denak arroila berrira begira jarri gaituzte. Egun inoiz baino hobeki idazten da, nire ustez, euskaraz. Baina, diodan berriz ere, anitz gelditzen zaigu ikasteko oraindik Axular batengandik, esate baterako, nahiz hau esatea
|
ez
dakidan nik oso zuzena den politikoki, hemen ere denetarik baita. Euskaldun peto peto diren batzuek ez dute aparteko gogorik gure klasikoengana jotzeko.
|
|
|
Ez dakit, dena dela, zenbateraino aztertu den, inork aztertu baldin badu, laguntza hori ez izateak nolako kalteak sortzen dizkion umeari, kalteak sortzen badizkio behintzat. Hori estatistika kontua ez denez,
|
ez
dakit nik inor ere arduratu den holako azterketa motez. Ez dakit, gerta liteke kanpotik ere ekartzen ditugun espezialista horiek ez izatea adituak puntu honetan.
|
|
|
Eta tribulatua, zeren, ingelesa euskara baino hobea baldin badu,
|
ez
baitakit nik ez ote nukeen iruzkin hau hementxe berean amaitu behar eta liburua betiko itxi: ingelesez zerbait dakiena berehala ohartuko da hizkuntza horretan" Syntax" esan behar dela, eta ez" Syntaxis"; eta" Basque" idatzi behar dela, letra larriarekin hasieran; eta izenburuak, bestela ere, beti letra larriekin idazten direla; eta autoreak jakin luke euskara baino hobeki ezagutzen duen ingeles horretan (edo ez da ingelesa?), izatekotan ere, On Basque Syntax Literature esan litzatekeela.
|
|
|
Bistan da ezetz. Baina badira, hala ere, euskararen kontu honetan, argudio batzuk,
|
ez
dakit nik zer pisua izango duten zuretako.
|
|
|
Aldatu dira gauzak azken urteetan, ez dakizu zuk nola: errolda betetzen dugun bakoitzean, edo
|
ez
dakit nik nongo etxeak edo gobernuak informazioaren biltzeko orduan eskuratzen dituen datu multzoak eskaintzen dizkigun bakoitzean, badakigu badela jendea, ehuneko honenbeste biztanle, gainerako guztiak kontuan izanik, euskaraz hitz egiteko, normal gainera, gai dena. Euskaraz eta kitto.
|
|
|
Baina kontatzen hasten naizela, burura etorri zait lehenbiziko zalantza, ez baitakit ongi zer hizkuntza mota erabili eta gauzak, berez ilun diren gauzak, argi ikusi nahi ditudalako hasiera hasieratik: forma kontua baldin bada ere, ez dakit hika edo zuka egin behar dudan, gazte bati hika egitea eskatzen baitu hizkuntzak, edo guri bederen hala eskatzen zigun lehenago, baina hika hasiz gero ere
|
ez
dakit nik ez ote litzatekeen testu hau pixka bat ulergaitz gertatuko. Egia esan dezadan, niri ere zailago egingo litzaidake adizki guztiak ongi harrapatzea eta behar den maneran erabiltzea, lagun arteko hizkera mota honek bere zailtasunak erakusten baititu behin paper baten gainean zerbait apailatu nahi duzunean.
|
|
|
Ordea, euskara gure hizkuntza izanik ere, orain dela zenbait urte, eguneroko bizitzan, gure hizkuntzaz ezin baliaturik bizi ginen, norabaiteratuak batzuetan, hori da kontua. Eta
|
ez
dakit nik gogoan duzuen nola hasi ginen aitzin hartan gure hizkuntza berreskuratu, hedatu eta plazara jalgiarazi nahian, jakite hegoek igoa, beste poeta hark ere idatzi zuen bezala, euskara noranahikoa nahi genuen aldi hartan: pentsatzen dut eskolan edo ikastolan norbaitek galdetuko zizula Lizardiri buruz zerbait.
|
|
|
Zahartzarora iristekotan, ezinbestekoa dute hizkuntza guztiek komunikazio mailako baliabideak garatzea. Euskara,
|
ez
dakit nik, gaztaroan izango genuke oraingoz. Eta ez du gauza segurua zahartzarora iritsiko denik, bilakaera bidean hil daitekeelako.
|
|
|
Dena dela,
|
ez
dakit nik horrek harritu behar gaituen: behin baino gehiagotan ikusia nago nola Euskaltzaindiak berak egiten dituen bileretan, herrietan egiten dituen bileretan, entzuleen artean goxo goxoan nabarmentzen den aldika espainola edo frantsesa, gauzarik naturalena izango balitz bezala, inolako kezka aurpegirik ikusi gabe.
|
|
|
Horrexegatik matrikulatzen dituzte euskal eskoletan. Baina kontua da, ordea, seme alaba hauek ez direla hizkuntzaren militante sutsuak eta batzuetan euskara beste edozein ikasgai bat izango balitz bezalatsu ikasten dutela,
|
ez
dakit nik hau den zure kasua, bortxaka, anitzetan beste erremediorik ez delako, ikasi behar den zerbait bezala. Nork askatuko du korapilo nahasgarri hau?
|
|
|
Ibon Sarasolak liburu bat idatzi zuen idorgiroan, Euskara batuaren ajeak (Albernadia, 1997) izenekoa, ez dakit irakasleren batek gomendatu dizun inoiz ere, baina hizkuntzen kontu hauek kezkatzen baldin bazaituzte irakurtzeko esango nizuke. ...uzten zuen, adibide bat bestearen gainean jarririk, euskarak duen morrontza gaztelaniarekin, eta nola ari garen Bidasoaz alde honetakook hizkuntza proposamenak egiten gure eguneroko jardueran mugaz haraindiko euskaldunak bigarren mailan utziz, zeren politika kontuetan hainbeste aldiz esaten dugun horrek, alegia, euskaldunak Frantzian eta Espainian bizi direla, hizkuntza kontuetarako ere balio du,
|
ez
dakit nik inoiz ere galdetu diozun hau zure buruari, euskaldunak hemen bizi baitira, baina han ere. Gaztelaniak euskarari ekartzen dion zama salatzen zen Sarasolaren liburuan.
|
|
|
Nekez mintza daitezke haiek" gure" hizkuntzaz, hizkuntza hori besterena baita, ez haiena. Horrek baditu, badituzke, zenbait ondorio hemen aipatuko ez ditudanak; besteak beste,
|
ez
dakidala nik zertan oinarri daitekeen bestela abertzaletasuna, baina bego hor kontua. Eta nolako kaltea egin dion honek euskaltzaletasunari!
|
|
|
Batzuetan irakur daiteke egunkarietan ekitaldi hau edo hura egin dela, Guggenheimen inaugurazio bat, lekuko, edo beste gizarte jai horietako bat, eta han, besteak beste, kultura munduko jendea elkartu dela, gente de la cultura badakizu, eta ehunka inguratu direla. Eta zuk diozu, bada,
|
ez
nekien nik horrenbeste jende arduratzen zenik gizarte honetan kulturaz, baina gero hasten zara izenak begiratzen eta politikoak edo enpresarioak kenduta (normala da han ordezkari horiek egotea, horiek babesten dituztelako erakusketak), nor dira gainerako guztiak. Nondik atera dira?
|
|
|
Gauza ona da jai giroa ospatzea, gauza ona gure adiskide eta lagunekin ongi pasatzeko tarteen hartzea, eta ezin zaio inori ere ukatu hara joateko erakusten duen fede ona. Baina
|
ez
dakit nik ongi, ordea, zergatik egiten den jai hori, zergatik egin behar den, helburu argiena, aurreko egunetan esaten dutenaren arabera, dirua biltzea baldin bada. Dirua biltzea ikastola honentzat edo beste harentzat.
|
|
|
Osagarri gisa azken orduko sukaldaritxoren bati otutako" gartzela" erabiltzen duena, gauzak leundu nahian edo, edo sukaldariek maiteago duten" kartzela" nahiago duena? Eta nork erosten ditu osagarri horiek lehenik prezioa bera ere kontuan izan gabe, zeren
|
ez
baitakit nik oraingoz nork debekatu duen" sonbreirua" erabiltzea. Badakit, ordea, nork ez dituen Euskaltzaindiak argitara ematen dituen liburuen hitzaurreak irakurtzen.
|
|
|
Dena dela, euskal unibertsitatearen onura eta abantailen kontu hau
|
ez
dakit nik onura eta abantailetatik haratago ala honatago dagoen. Izan ere, ba al du irauterik partzialki eta eremuka soilik erabili eta baliatzen den hizkuntzak?
|
|
2003
|
|
|
Beste herrietan
|
ez
dakit nik zer izango dan; baina, Euskal Herrian behintzat, neskazahar mutilzaharrak ez dira, gizajo handiak, ziri gitxi hartutakoak, ez horixe! Hamaikatxu bertsolarik zorroztu dituez euren gogo eztenak, neskazahar eta mutilzahar errukarriei zirikadak emoteko!
|
|
|
Bai gero? Eta,
|
ez
dakit nik zelan, arlo horretan sartu ginan edo ginduezan, Derioko Seminarioan euskerazko ikasle ziran teologoak lagun nituala. Orduko gure euskerea (bai irakaslearena, bai ikasleena) makala eta pobrea zan, baina besterik ezinean, borondaterik onenaz egin genduan itzulpen hori, eta Bilbo eleizbarrutiko Misino Idazkaritzak argitaratu, gorago esan dodanez.
|
|
|
hiztegiarena. Erderazko berben zerrenda berak hautatu eban,
|
ez
dakit nik nongo ereduari jarraituz. Eskuarteko hiztegi labur, zuzen eta argia lortu nahi eban, berba gitxitan baina egokitan gure inguruko euskerea ulertzeko ta erabilteko lagungarri izateko modukoa.
|
|
|
Baziran, bai, Zamarriparen liburuotan berba eta esaera ezezagunak be. Aldi haretan
|
ez
nekian nik euskerazko gramatikarik, ez neukan euskal hiztegirik; baina, ezetariko laguntza barik be, Txorierri eta Mungialdeko euskera hori nahikoa argia egiten jatan, eta holan euskera irakurteko neukan bildurra kanpora jaurti neban.
|
|
|
— Zu beti berdin, Apolodoro, beti zeure buruaz eta besteez gaizki esaka ari zara, eta badirudi besterik gabe den denak, Sokrates salbu, tamalgarritzat jotzen dituzula zugandik hasita. Eta nondik jasoko ote zenuen ‘biguna’ ezizen hori
|
ez
dakit nik, solasaldietan beti horrelakoxea baitzara, zeure buruarekin eta besteekin haserretzen zara, Sokratesekin ezik.
|
|
|
— Baliteke, Sokrates, orduan esan nituenei buruz ezer
|
ez
jakitea nik.
|
|
|
–esan zuen, aitatu nion paperen harira esan zuen– Kasinoan ikusiko dugu hori egia denentz. Apaijoa oraintxe berton botatzen ez badugu,
|
ez
dakit nik zer jango dugun, ba.
|
|
2004
|
|
|
Nire aldera zetozela ikusi nuenean atera nintzen autotik, eta besterik ezean, eskuak gorde nituen, ez nuen besterik egin. Han zazpi tiro bota izan balituzte ere ez zuen inork entzungo, baina haiek
|
ez
zekiten nik eskuan zerbait banuen edo ez nuen. Eta beldurtu egin ziren.
|
|
|
Dela patinetan dela izotz gainean, norberak irrist egin eta bolari edo xaflari irrist eginaraztean datza hockeyaren sekretua. Oraingo honetan, Kataluniako hockeyaren arduradunek irrist egin ote duten
|
ez
dakit nik, baina seguru nago irrist eginarazi dietela Espainiakoei. Irabazi duten ustean egongo badira ere, irrist egin eta han joan baitira, hankaz gora eta kaka bistan, erdipurdiko ideologiaren galtzontzilo kuleroak apenas iristen baitzaizkie inperioaren ipurdia estaltzera.
|
|
|
Motxilak zabaldu, ta janariak eta edariak ateratzen dituzte haietatik: mahats pasak, intxaurrak, urrak, turroiak, koinaka," whisky", eta
|
ez
dakit nik zer, gauza asko, drogaren batzuk ere bai agian.
|
|
|
Jakinda dago hori. Joan behar haundiren bat izan ezik,
|
ez
dakit nik zertarako...
|
|
|
Hori, ba! Gaurko gazteok o..., eskola haundia, dirua parraparra, lujua, banketa banketaren gainean eta
|
ez
dakit nik zer; baina... esan zuen albotik Eskolastikak isilik egon ezinda.
|
|
|
Eskerrak horri, bestela... Ba, telebisiokoak etorri direnean ez da argirik egon; baina foko haundi batzuk ekarri dituzte (pilak edo izango zituzten barruan,
|
ez
dakit nik) eta argitan jarri dute Olazahar. Gure Demetriak ezer esan ez balit, han izango nintzen ni ere, eta agertuko nintzen telebisioan...
|
|
|
Oso nabarmen jantzirik (modara jantzirik ez joatea izango da laster moda), kantuka etorri dira. Pop, camp, folk, in, maxi, mini...,
|
ez
dakit nik zer esaten izan duten, erdiak ere ez baitizkiet ulertzen gaurko gazteei. Buruko mina ematen dit, Andresa, gogoratzeak bakarrik ere.
|
|
|
Beno, egia esan, ez dakit zurekin joan nukeen arropak erostera, Aitor. Orain dela ordu erdi bat ez nuen inolako zalantzarik, baina
|
ez
dakit nik uste nuen bezalakoa zaren.
|
|
|
Ni oso apartsua naizela esan didazu, eta ez dakizula aparraren azpian edaririk badagoen. Edo beste modu batera esateko,
|
ez
dakizula nire sexu eta erotismoaren azpian maitasunik badagoen. Horrelako zerbait zen, ezta?
|
|
|
" Zeña"," zeñetan", eta abar,
|
ez
dakit nik, egia esan, orren gaizki dauden. Lardizabal’ek, oker ez ba nago, olakoen doñuaz diardu; beraz, entzun egin zituen.
|
|
|
Hizkuntza batetik bestera pasatzean, azterpide hori aldatu egiten da. Har dezagun, adibidez,"
|
ez
dakit nik" esakuntza. Españeraz" yo no sé" esaten da; eta irakurleak berak berealatik froga dezakean bezela, joskera eta azterketaren illara edo ordenua, liferenteak dira bietan.
|
|
|
–Mutil ausarta zara, Oskar –erantzun zidan, hunkiturik– Eta zure leialtasuna merezi ez badut ere, esker onez hartuko dut zure laguntza. Hil edo biziko kontua da hau niretzat, eta
|
ez
dakit nik bakarrik burutu nukeen –eta eskua nire sorbaldan estutuz, zera gaineratu zuen, ahotsari sendotasun apur bat eman nahirik–: Dena den, ez kezkatu, Oskar.
|
|
|
–Zer uste duzue, tontoa naizela eta
|
ez
dakidala nire aurretik beste ehun amorante izan dituela. Baina ni maitemindua nagok, eta momentua bizi nahi diat, gero gerokoak.
|
|
|
Honek eztula eta berotasuna jasaten zuela-eta, Descartesengana jo zuen eta filosofoak argitu zion berotasun txiki baten zergati ohikoena tristura zela eta horren aurrean osatzeko biderik onena poza, alaitasuna, zela. Printzesak oso gogo onez hartuko zuen aholkua, ez da harritzekoa, baina egia esan
|
ez
dakit nik ondo zer mailatarainoko arrakasta izango zuen sendabide modura. Gure buruarekin probak egiten hasteko ez du oso fidagarria ematen.
|
|
|
" itsua hago ala?", entzungo dugu berehala erantzun modura, handiagoren bat ez bada. Benetan arrazoi mamitsuak emanda ere
|
ez
dakit nik oso sanotzat hartuko duten ingurukoek, ez dakit nik ez ote duten erabat erotzat joko horrelako zalantzazko jokoetan sartzen dena. du Descartesek, orduan, argudio sendoagoren bat ahalezkoa egingo duena gertuko mundu fisikoari buruzko zalantza zabalagoa egitea, bere izate fisikoa bera zalantzan jartzera heldu arte.
|
|
|
" itsua hago ala?", entzungo dugu berehala erantzun modura, handiagoren bat ez bada. Benetan arrazoi mamitsuak emanda ere ez dakit nik oso sanotzat hartuko duten ingurukoek,
|
ez
dakit nik ez ote duten erabat erotzat joko horrelako zalantzazko jokoetan sartzen dena. du Descartesek, orduan, argudio sendoagoren bat ahalezkoa egingo duena gertuko mundu fisikoari buruzko zalantza zabalagoa egitea, bere izate fisikoa bera zalantzan jartzera heldu arte.
|
|
|
Alabaina, Jainkoa ez denez engainatzailea, nabarmena da ez dizkidala berak zuzenean bidali ideia horiek, ezta beste sorkari baten bidez ere,(...) joera handia eman dit sinesteko ideia horiek gauza korporaletatik datozela, horregatik
|
ez
dakit nik nola defenditu ahal izango litzatekeen engainatzaile izatearen salaketatik, ideia horiek, benetan, etorriko balira ez gauza korporaletatik, baizik eta beste kausa batzuetatik; eta hemendik ondorioztatzen da gauza korporalak existitzen direla.57
|
|
2005
|
|
|
PPko ordezkaria Loyola de Palacio eta PSOEren ordezkaria Rosa Diez. Hauteskundeak izan aurretik bagenekien PPk eta PSOEk euskal ordezkariak izango zituztela,
|
ez
genekienean ni edo Josu Ortuondo hautatuak atera behar ote genuen.
|
|
|
Bere lanak ikusita, haien estiloa horrela deitzen zela esan zioten Gorritiri Alemaniako aditu batzuek: " Egun hori baino lehenago nik
|
ez
nekien nire eskulturak egiteko moduak izenik zuenik".
|
|
|
X. Garagorri. Probarena aipatu dudanean
|
ez
dakit nire pentsamendua ondo azaldu dudan: emaitzak ez dira diren bezalakoak probak maila altuegia daukalako.
|
|
|
Horrela da errealitatea baina horren arrazoia ematen
|
ez
dakit nik; dena den, nahiago nuke emakumeak horrela jarraituko balu.
|
|
|
–Kaixo,
|
ez
dakit nitaz oroitzen zaren –arreta handiz begiratzen zidan–, Anderren laguna...
|
|
|
Jatetxean lan egiten zuten beste guztiekin, ordea, oso ondo konpontzen zen Mateo. Ez zien kontatu nor zen, Bilbon bizi zela baino ez, inork ez zekien noren semea zen, inork
|
ez
zekien nirekin lan eginda zegoela lehenago, eta, jatetxea gure jaioterritik berrogei kilometrora zegoenez, inork ez zuen zertan deskubritu.
|
|
|
Izeko batek kontatu zigun guri hori guztia. Baina hori, zuk diozuna, arrosarioarena eta konpetizioarena,
|
ez
dakit nik. Ez dut entzun nik.
|
|
|
–Hori konpetizioarena
|
ez
dakit nik. Hori ez dut aditu nik inoiz.
|
|
|
–Horrek egin ditu Ingalaterran berrogei urte, edo berrogeita hamar, edo
|
ez
dakit nik zenbat. Horrek jakingo du hangoa hemengoa baino hobeto.
|
|
|
Aurpegiz itsusi iruditu zait(" hala ere, barkagarri" ihardetsiko lidake" ar" egarti batek). Eta,
|
ez
dakit nik zertan, zabar edo trauskil.
|
|
|
Nik Txeluren benetako izena ez nekien bezala, berak
|
ez
zekien nirea. Eta honek salbatuko nau.
|
|
|
Lurdisen ama aspaldian zegoen banandurik baina hura ez nekien; beno, egia esateko, gauza handirik
|
ez
nekien nik, beti izaten nintzen azkena asunto haietaz enteratzen. Akabo Italiarako bidaia osaba Pellorekin, pentsatu nuen.
|
|
|
Moskura heldu nintzenean aireportuan nire zain zeuden familiako gurasoak. Ni Moskura Madrileko Pushkin Institutuaren bidez joan nintzen eta guraso horiek
|
ez
zekiten ni errusieraz nola moldatzen nintzen. Keinuz mintzatzeko liburu bat ere erosi omen zuten.
|
|
|
Ohore handia litzateke, baina
|
ez
dakit nik egokiena den...
|
|
|
Arrantzan hasten badira ez zietek filiñoei baino are zekenago ordainduko? Bai, bai, papera arras ongi zagok, hau irakurtzen duenak pentsatuko dik zer edo zer, aunitz ikasi duk kartzelan eduki hauten urtebete honetan, barka ezak, badakit, niri oroitarazi behar al didak. Nire mihiak galdu hinduen, eta
|
ez
dakik ni atxilotu ez izanak nola utzi ninduen, gero konprenitu diat nahita utzi nindutela, pausoak hartuko zizkidatek, nondik nora nabilen, menturaz barrandan zauzkaagu hemen bertan, kantinan, zertan gabiltzan gu biok, hirekin ni, horregatik etorri zaidak malkoa, egik kontu zer den niretako orai galdatu didaana, barkamen zoragarria duk, hik pentsa ezak nahi duana, errak berriro hik badakiala zerg...
|
|
2006
|
|
|
–Lur jota ibili zen garai hartan, eta
|
ez
dakit nik nahikoa egin nuen zure amari laguntzeko; orduantxe hasi nintzen ni ere Sebastianekin eta ez neukan denbora nahikorik... Hainbeste urteren ondoren...
|
|
|
Nire eskua sentitu eta, keinu erreflexu moduan edo, beso bat altxatu zuen,
|
ez
dakit nire eskua geldiarazteko edo berak ere fereka egiteko, baina ez bat eta ez beste, bere eskua nire besoan utzi zuen, geldi.
|
|
|
Ni aulkian jarrita nengoen eskola hasi orduko, ni bezala hoberik ezean doktoregai bihurtzea erabaki zuen gelakide batekin, eta horra non azaldu zinen zu. Tximistazo antzeko bat izan zen zure aurpegitik pasatu zena, edo hala iruditu zitzaidan niri behintzat; bistan zegoen
|
ez
zenekiela ni zure ikasleetakoa nintzena. Ez zenekiela, eta poztu egin zintuela.
|
|
|
Hutsaren hurrengoa zen Nerinari buruz nekiena. Neskak ere
|
ez
zekien niri buruzko deus. Ez zekien, edo ez zuen jakin nahi, antzeko kontua da?
|
|
|
Argudio hari horrek ematen digun ondorioa besterik ez dut jaso. Hala ere, eta horrek kontsola gaitzakeen arren,
|
ez
dakit nik ez ote lukeen euskaldun eta euskaldungai askok eskertuko balantzaren alderdi konplikatuan beste zerbait jarri balitz, eta aditza alderdi sinplean utzi. Tira, lehenago esan dugun moduan, egina dago, eta, gure zerrendatxoko gainerako mugarriek bezala, neurri batean behintzat, euskararen historia eta oraina ere zertxobait markatu izan ditu.
|
|
|
Hizkuntz jatorri ezberdineko liburu horien artean
|
ez
dakit nik zein den kulturalki elkarbizitza orekatsua. Azken hamar urteotako ibilbidearen batez bestekoan %68, 3 da jatorrizkoaren alde eta %31, 7 itzulitakoaren alde.
|
|
|
Alegia, ordainduko zutela nirekin egindakoa. Zer ibili ziren
|
ez
dakit nik. Akabo.
|
|
|
Ni, bertan, eta harrituta! Inork
|
ez
zekien nirea zenik. Jendea, berriz, huraxe kantatzen!
|
|
|
Gure etxean,
|
ez
dakit nik nork ekarriak, Benito Lertxundiren hiru disko zeuden: Oro laño mee batek...;... eta maita herria, üken dezadan plazera; eta Zuberoa/ Askatasunaren semeei.
|
|
|
" Bururatzen zaidanaz besterik
|
ez
dakit nik pentsatzen. Emadazue gai bat eta tontoa naiz".
|
|
|
Lontxo eta biok lotsarik gabe egon gintezkeen biluzik elkarren aurrean, baina inoiz ere elkarri ipurdia ikusi gabe. Kontu hori, ipurdia ez ikustearena, idatzi gabeko legea zen, tabua,
|
ez
dakit nik nondik sortua. Behin, Lontxo kakaeginean ari zen bere etxeko komunean, atea zabalik utzita; eta ni, ate paretik, harekin lasaitasun osoz berriketan ari nintzen.
|
|
|
...ortu zen, esan dezagun, eta Alcolea del Pinarreko bidegurutzea, eta lautada luze hura, zeinaren albo batean Valdepeñas zegoen, eta hura herri famatua zen ardoa egiten zutelako; Salamanca eta Extremadurako soroetan zezenak ikusten genituen, aske, korrika, kotxeko leihotik, Teruel eta Castellon arteko mendiak benetan handi zirela ikasi nuen elurra topatu genuen batean, eta Valentzia aldeko zelaiak,
|
ez
dakit nik zergatik, baina beti iruditu zaizkit zokobetailuz beteriko ganbara bat bezalakoak, salbu eta laranjondoak loretan zeudenean. Behin funtzionario ozpindu horietako batek esan zigun bezala, iritsi behar omen zen eguna zeinean eskertu eta guzti egingo baikenien, geografia pixka bat ikasi eta turismoa egiten laguntzeagatik.
|
|
|
Hauek abegitsuak dira-eta, horrelakoak izatea fede heziketaz ei datorkien arren, dohainak dohain dira, jainkoaren eskutik etorriak zein berez sortuak izan. Gu hartu gaituztenak ere mormoiak direlakoan gaude baina,
|
ez
dakit nik. Benetan mormoi direla dakigunik bada etxe honetan, dena dela.
|
|
|
Horrexetan abiatzea eta bihar itzultzeko arriskua hartzea erabaki dut. Arriskua,
|
ez
baitakit ni hara iristean Bill etxera itzulia izango ote den. Eta ez daukat bestela non lo egin aginduta.
|
|
|
Eta ez nuen halakorik nahi. Laxalten liburua hantxe ikusi zidalako, bestela
|
ez
dakit nik.
|
|
2007
|
|
|
Elvis hil zen urte hartan, lehenengo aldiz izan ziren hauteskundeak Espainian berrogei urte pasatxoan, Elvis bera hil baino lehentxeago. Sigla saltsa hartan
|
ez
dakit nik zenbateraino bereizten genuen zer zen bata eta zer bestea, zein neurritan egiten genuen bat honekin edo bestearekin, baina gogoan geratu zait huntaz eta hartaz hizketan ari ginen egun haietako batean gure artean sortu zen solasa. Ez dakit nola hasi zen eta ez dio axola; hauteskundeak aipatu ditut arestian, eztabaida ere horren haritik sortuko zelakoan, baina haria beste nonbaitetik ere etor zitekeen, futboleko selekzioa zela, Eurovisionerako Espainiako abestia zela...
|
|
|
Adibidez, nik zurekin munduko konfiantza guztia daukat. Zuk
|
ez
dakit nirekin, baina nik zurekin bai. Zer kalte egin die zaguke ikasgelako harremanetarako?
|
|
|
Hark Diputazioko funtzionario bat zuen senargai, eta nik ez nekien nor zen, nik ez nuen haren arrastorik batere. Areago, nik
|
ez
nekien nire almibarrezko melokotoiak senargairik bazuenik ere. Haren senargai eta galai nintzelako ustetan bizi izan nintzen.
|
|
|
Sakatu bat, sakatu bi, hiru, 23, 44, channel, kanal, canal... ezberdinak. Adituko duzu english, french, taichi, si, rent, sale... erosi edo eroski...
|
ez
dakit nik zenbat botoi sakatu dituzu, baina etxean mintzo duzuen hori ez da ageri. Ez duzu erraz topatuko.
|
|
|
Azter ditzagun beraz nazioen ontologiari buruzko ondorengo esaldiak: nazioak agian existitzen dira, baina ezer zentzuzkorik ezin da esan haietaz... galdera horrek gainditu egiten nau...
|
ez
dakit nik horretaz... izatekotan ere menturazkoak dira... Ez dirudite Espainia nazioa dela hain segur esaten duen norbaiten esaldiak.
|