|
2002
|
|
|
Barragarria litzateke, negargarria ez balitz. Gure eremuko edota arrotz eremutik heldurikoek euskereaz ganoraz eta modu egokian jabetu baiño lehen,
|
euskereari
ikutuak, mozketak, adabakiak, txaplatak, bortzakeriak ezarri guran ikusi daroaguz batez be gure egunotan.
|
|
|
Beste ohar bat, horraitio. Mintzaira mugaz ganetik be, goitik datorkioz
|
euskereari
itobeharrak eta esturak. Galtzen dana, Euskereak galtzen dau.
|
|
2003
|
|
|
Itzulpenok ez deutsoe egileari ez izen ospetsurik, ez diru handirik emon;
|
euskereari
, ostera, eta hainbat lagun eta erakunderi, laguntasun ederra bai.
|
|
|
Izan be, Argi donea zaharra laburregi ta estuegia zan orduko eskabideentzat; Orixerena, ostera, agortuta egoan eta, ganera, ilunegia zan bizkaitarrik gehienentzat, bere nafar usaineko euskera bereziagaitik. Kerexetak ondo hartuta eukotson bere neurria Bizkaiko
|
euskereari
. 5.500 ale argitaratu ei zituan, eta, urtebeteren barruan, dan danak egozan salduta edo zabalduta.
|
|
|
Kerexetaren lanik gehientsuenak itzulpenak baino ez dirala, eta itzulpen soilak ez deutsala ospe handirik emoten, ez egileari berari, ez
|
euskereari
, literatura ederraren aldetik, behintzat. Holan uste izango dau batek baino gehiagok.
|
|
|
Baleiteke holan izatea, baina eurak ez deuskue ezer esan, ezta esango be! Baina, gauza garbirik ez badago be, badira hipotesi batzuk,
|
euskereari
aldi haretan zabalera haundia emon gura deutsoenak: a) Humboldtek eta beste askok (gure Larramendi be euron artean...) zera dinoskue:
|
|
|
Neu be horretan nago. Horren lehenengo helburua, jakina, ez da izan
|
euskereari
indarra emotea, Eleizearen otoitz ofiziala herriaren hizkeran jartea baino. Geroak esan begi zenbateraino lortu dan helburu nagusi hau, eta baita zertan izan jakon lagungarri euskereari.
|
|
|
Horren lehenengo helburua, jakina, ez da izan euskereari indarra emotea, Eleizearen otoitz ofiziala herriaren hizkeran jartea baino. Geroak esan begi zenbateraino lortu dan helburu nagusi hau, eta baita zertan izan jakon lagungarri
|
euskereari
.
|
|
|
" Euskerazaleak Montiano da!". Ez eban gure Jose Antoniok euskerea berba egiteko bestean ikasi, baina ekian apurra besteei zelan irakatsi, ikasbide errez eta barriak nondik nora sortu ta zabaldu,
|
euskereari
legegizonen eta agintarien aurrean bide barriak zelan edegi, ikasle ugari sortu eta ikasleoi, behin sortutakoan, eustea: horra hor Montianoren asmoak eta ahalegin biziak hainbeste urtetan.
|
|
|
Nekez esango eban iurretar batek bera Durangokoa zanik... Baina Durango moduko herri erdaldundu bat hain hurrean izateak ez eutsan mesede handirik egiten iurretarron
|
euskereari
. Geure bizimodua, neurri handi baten, Durangon egiten genduan:
|
|
|
Alde batera/ itxirik, bada, politika ta/ nastiak,
|
euskereari
/ danok zabaldu bear deutsaguz/ atiak." (Enbeita)
|
|
|
bide estu, apal eta lotsorra, baina ez zan gitxi aldi haretarako. Ez dakit nori entzun neutsan, Don Casimiro Morcillo Bilboko lehenengo gotzainak edegi eutsala ate estu hori
|
euskereari
Derioko Seminarioan...
|
|
|
Egia esan, erderea ondo menperatuta euki arren, euskerea irakurteko eta, batez be, idazteko motel eta trakets aurkitzen zituezan ikasleok euren buruak, eta laster konturatu nintzan hori ez zala adinik egokiena euskera ikasten hasteko. Ganera, nik neuk be ez nituan gauzak garbiegi ikusten, liburu egokien laguntzarik be ez genduan, eta
|
euskereari
astero emoten geuntsan denporea laburregia zan, ezer ganoraz ikasiko bagenduan. Horren lekuko, abadegeien laguntzagaz orduan euskeratu neban lantxua:
|
|
|
Baina eskola horretan Mikelek ez eban euskerarik emon, beste gai batzuk baino. Dana dala, Markina aldean urte gitxi batzuk bizi izateak mesede galanta egin eutsan Mikelen Txorierri aldeko
|
euskereari
. Ate barriak edegi eutsazan, Bizkaiko euskerearen aberastasun harrigarriaz jabetu ahal izateko.
|
|
|
Eta gero, euskera ikasten hasten bada, bere burua ezjakin eta motel ikusten dau, erdi lotsatuta. Euskaltzale sutsua bada, ahaleginduko da, harenbaten, zulo hori ahal danik eta bizkorren beteten; baina badaezpadako zaletasuna badauka, bere ezjakinaren errua
|
euskereari
berari egotziko deutso eta ez dau aurrerapide handirik egingo. Horixe da, behintzat, nik Seminarioan ikusia.
|
|
|
Mikel Arruza be ezin ahaztuta itxi. San Antongo eleizan batzen ziran domeka ta jaietan, Don Klaudio Gallastegi handiaren magalpean, Bilboko euskaldun fededun asko ta asko, eleizkizunetan
|
euskereari
geroago eta leku gehiago emoten eutsela. Abade ospetsu horren babes zabala ta laguntza ugaria izan ebezan, besteak beste, Juan Angel Etxebarria santurtziarrak eta Jose Antonio Retolazak be, euren euskal lanak argitaratu eta zabaltzeko:
|
|
|
ez herriko eskoletan, ez fraide monjen ikastegietan, ez goiko ez beheko mailetako ikastoletan. Politika giroa zertxobait samurtzen hasita egoalakotan, Euskerazaleak,
|
euskereari
gure eskoletan ateren bat edegiteko asmotan, izen batze zabal bat egin eban Bizkai osoan. Baita milaka izen eta eskari batu be!
|
|
2009
|
|
|
Holako arloak hartzeko sekula be ez da belu izaten, eta gogo barriak hartzeko ez da momenturik txarrena Ipuin barreka barritu hau plazaratzera goazen unea. Oraindino, Aita Felix, sasoi betean zakusguz eta gure
|
euskereari
eta morgarren ohoreari ez zeunskio ohore makala egingo horretan ekingo bazeuntsa, batez be ikusirik, mundu guztiak deritxan moduan, ze hizkera herri herriko eta gatz piperrez betea darion zure lumeari eta ze irudimen aberatsa erakutsi dozun herri tradizinoko ipuinoi bizi barria emoterakoan.
|
|
2011
|
|
|
Hurrengo arte busturiarrok; eutsi
|
euskereari
.
|
|
|
Bestetik, mendi bizkar eta itsasadarreko auzuneak be, ez dira homogeneoak. Barezi eta Goierri gune ezbardin bi dira, bigarrenean sano indartsua da Bermeoren eragina, bai
|
euskereari
jagokonez, bai eta herri egutegiko alkarguneei jagokenean, esaterako.
|
|
|
Busturitik atera ninduenetik Algortan bizi izan naz ia beti; badakizue, Getxoko beste auzo erdaldun baten. Halan eta guztiz be, beti izan dot gogoan gure familia Arakaldo eta Busturitik etorrela eta horrek lagundu deust, giro erdaldun baten erdian be, nigan
|
euskereari
bizirik eusteko ahalegintxu batzuk egiten.
|
|
|
Sasoi horretan, hau esan eustan beste lagun batek: " Begira, alperrik zabilze
|
euskereari
eutsiten. Geroago eta indar handiagoaz goitik behera doan edur bola baten antzekoa dok beraren galdu beharra".
|
|
2015
|
|
|
Artean gauza bat jazo zan gure herrian. Nahi ta Francok ez emon biderik
|
euskereari
, berez sortu zan aurreko hamarkadan, 60koan, ikastolak eratzea herri askotan. Eta ikastoletako arduradun, gure andereñoak.
|
|
2016
|
|
|
“Eleiza barruan, goiz ta arratsalde erderaz esan zan Jaunaren itza. Onek ez gaitu bape ikaratzen, aspalditik dakigu ba gure
|
euskereari
despatxua emon jakola Begoñako eleizatik euskalduna dan arren ondiño Begoña erria”.
|
|
2017
|
|
|
Eta hona hemen Azkueren erantzuna: «Zerorrek ederki diozunez itzulpen oiek ulert errezak izan bear dute, bestela
|
euskereari
indarra eman bearrean kalte aundia egiten diote».
|
|
2018
|
|
|
Izan be, 2016tik martxan dago Biribilko programea. Dendek bezeroei arretea emoteko baliabide praktikoak eskaintzen ditu Biribilkok, tartean
|
euskereari
lotutakoak, esaterako ikastaroak, euskerazko errotulazinorako jarraibideak eta sareko hiztegiak.
|
|
2019
|
|
|
Aŕese Beitia, Otxandioko bersolari azkaŕak, orain irurogeta amar urte dirala, euskerea galduaz yoiala ikusirik, Elizondoko euskalyaietan sortutako bertso edeŕetan, biotz minduz," Ama
|
euskereari
azken aguŕak!" itun itun egiten baeutzazan ¿ zeintzuk izango zirean bere negaŕak gaurko egun erostagaŕi oneetan?
|
|
|
Halan bere, talde hori egon egiteak, bai lehen eta bai oraintsu ere,
|
euskereari
mesede egin deutsala uste dot. Honetaz Mikelegaz sarri berba egin neban, eta bata bestearengandik oso gertu gengozan arlo honetan.
|
|
|
Baina zor bat neukan eta zor hori zeozelan ordaindu gura neban. Ugari edan dodan
|
euskereari
, Derioko Udako Ikastaroei eta Mikeli hainbeste zor neutsielako, ordainsari makal eta urritxu hau eskeintzea zuzentasunak eskatzen eustala neritxon.
|
|
2021
|
|
|
" Ba dakigu zer esango deuskuen. Geiegizkoa dala
|
euskereari
emon gura deutsagun garbitasuna"(" Zergatik galduten yakun euskerea", Euskalzale 1899, 258 [in Onaindia 1964, 241 or.]).
|
|
|
Gure aldetik, leialtasun bi jagon beharra ikusten dogu: a) Jatorrizko testuari dagokiona, batetik; garbi dago, liturgian garrantzi handia daukala jatorrizko testuagazko leial izateak, Eleizaren fedea adierazten dalako testu horreetan. b) Eta
|
euskereari
dagokiona, bestetik, jatorrizkoa egoki eskeintzeko jasotzaileari, ulergarri egin dakion.
|
|
2023
|
|
|
Lehen seihilekorako antzerki eta jantza agendea aurkeztu eta arreta berezia eskainiko deutse dramaturgia eta hizkuntza eszeniko barriei,
|
euskereari
eta bertoko talentuari. Egitarauan, besteak beste, Natalia Monge getxotarraren jantza inklusiboko pieza bat dago, baita Eclipse total goretsiaren Euskadiko estreinaldia be.Horrezaz gan, prestakuntza zentro lez finkatzeko helburuari eutsiz, dramaturgia tailerra atondu dau eta barriketaldiak be izango dira antzezlanen amaieran.
|
|
|
Kalidade artistiko handia eta konpromiso soziala”, laburbatu dau Nora Sarasolak, BBK Gizarte Ekintzako zuzendariak. Seihileko honetan memoria, identidadea, justizia, familia zein bestelako gaiak jorratuko dira, dramaturgia eta hizkuntza eszeniko barriei,
|
euskereari
eta bertoko talentuari arreta berezia eskainiz; eta era guztietako publikoak hartuko dira bertan.
|