|
2000
|
|
|
Eta, azkenik, badakizue:
|
egunen
batean elkarrenganik bereiztea erabakiko bazenute eta, beraz, Joanikotek bere dorretxerat joaitea erabakiko balu, berarekin eramanen lituzke dorretxeari dagozkion morroi neskameak, baita abereak ere, testamentean sinatuaren arabera, zeren eta etxe bakoitzak baitu bere enborra, eta enbor horretan sartzen dira lurrak eta aziendak —eta, haiek erran ondoren, aitari eta osaba Joanikoti so egiten ... Arratsaldean zuekin hitz egin nahi nuke bakarka, zeren ez bainuke nahi biharko egunean zuen artean liskarrik sor ledin, ene testamenta dela kausa.
|
|
|
" Diiin daaan, diiin daaan... Minutuak eta orduak luzeegiak dituk mugimendu bizkorren studiatzeko, eta
|
egunen
batean norbaitek erloju bat asmatu dik, pultsazioak neurtzeko gai ere izan daitekeena, diiin daaan, diiin daaan..." Hantxe, bada, osabaren prebisioneak beterik, Holandako lurretan!
|
|
|
—Lehen erran dizut ezen zerbait utzi dugula bertze egun baterako... Zeren zinez ikusi nahi baitzintuzket bertze
|
egunen
batean, horrela, buruz buru, lasai, edo gehiagotan ere bai, zergatik ez... eta zeren neure egitekoak baititut orain, biharko eta aste osoko eskolak prestatu behar ditudanez gero —eta, aulkitik altxatzen zinela, kontsolamenduzko bertze hitz haiek xuxendu zenizkidan, erraiten zenidala—: Ez nigar egin mudantza honetan gal dezakezunagatik, Joanes, eta arrai zaitez irabaz dezakezunagatik...
|
|
|
Ez? Bada, zatoz
|
egunen
batean enekin alorren baterat, eta ikusiko duzu nola lorerik tipiena ere, bere tipian, handia izan daitekeen, zeren geometria akasgabe batek strukturatua den. Eta, hala, infinituki tipia dena ere infinituki handi izan daiteke...
|
|
|
" Zer erran nahi duzu horrekin, jaun Joanes, katolikoen eta protestanten artean alderik ez dagoela...?", baina erran hura nik ezin garbiago aditu banion ere, gainerakoek ez dut uste, zeren, osabak bere solasa akabatu eta aita Bartolomek bereari ekin orduko, hasi baitzen aita irriz, jarraitu zitzaizkion bertze jauntxo guztiak bide beretik, eta guztiak aritu ziren irriz, lekat ama, zeinak xuxendu baitzion osaba Joanikoti behako hotz hura, bere etsaigoaren erakusgarri, erran nahi balio bezala: " Gaur ere ihes egin duzu tranpatik, baina
|
egunen
batean..."
|
|
|
—Ez, hari ez nion egotzi, baina zuri bai, beharbada,
|
egunen
batean...
|
|
|
Izan ere, anitz dira mutil honek Jainko Jaunaganik errezibitu dituen donuak eta dohainak, eta, giristino izanik, haien lantzeko obligantza du eta munduari erakustekoa lanaren fruituak, eta guk, berriz, ahal dugun neurrian, hartarako baliabideen paratzekoa, Elizaren ospearen eta Jainkoaren loriaren izenean —eta, amets batean harrapaturik bezala, begiak zerurat jaso, eta segitu zuen—: Ea, bada,
|
egunen
batean erraiten duten ezen Urbiaindik Elizako doktore bat jalgi zela eta hartaz mintzatzen diren, gu gaur egun Hiponako maisuaz bezala...
|
|
|
Eta, baldin Galileorekin horrela hasten bagara, nork daki non akaba dezakegun: nork daki, bai,
|
egunen
batean norbaitek Mironen diskoboloa ikusi eta, pertsonak, lekuak eta denborak nahasturik, erranen ez ote duen: " Horra hor Galileo, bere harriarekin esperimentatzeko asmotan...!".
|
|
|
—Eta mundua... mugitu zuan hemen Pisan, mugitu zuan Leydenen... eta Ur biainen ere mugituko duk
|
egunen
batean... Ziaurrizko Bartolok bertzela uste badu ere!
|
|
|
—eta, aitari beha paratzen zela, erran zuen—: Izan ere, aspaldi prometatu nioan Joanesi
|
egunen
batean bidaia luze bat eginen genuela, eta...
|
|
|
Izan ere, aitaren hitzak gogoratzen nituen, noiz eta etxeko sehiei, edo guri ere, arau haiek emaiten baitzizkigun, amorioarekin eta haragiaren plazerrarekin lotuak zeudenak, etxeko sehiak etxetik egoztearekin mehatxatzen zituela, eta gu, berriz, Mattin eta biok, azotatzearekin: " Gauza horietarako lekuak eta lekuak zaudek, eta
|
egunen
batean harrapatzen bazaituztet, azotatu eginen zaituztet! Etxegoiendarren etxea sakratua duk!" Baina, aitarenarekin batean, osaba Joanikoten boza aditu nuen, neure kontzientziatik eta barrengo ganberatik oihuka, salatze mota ororen aurka mintzo zena eta erraiten zidana ezen salatzea bera zela bekatu mortalik zikinena eta lohitsuena, eta isilpean salatzea bi bekatu mortal:
|
|
|
—Ez dakizu zein laket izanen nukeen
|
egunen
batean teatro on baten ikustea, baina zin zinezkoa: Molièreren komedia bat, konparazione...
|
|
|
—ihardetsi zion aita jesuitak— Izan ere, pentsatzen hasia naiz ez ote den hobe, gure Iruñako kolejiorat igortzea baino, hemen enekin urtebete edo urte pare baten egitea, eta erranen dizuet zergatik: ...en donu eta garazia, zeren, halatan, dedikazione eta ardura osoz egin baitezakegu egin beharreko guztia, goiz eta arratsalde, eta zeren, dedikazionearekin batean, hagitzez ere hobeak izanen baitira bere studioetan eta bere egunorozko egitekoetan eta trabailuetan erdiets ditzakeen fruituak; izan ere, zenbatenaz fruituak joriagoak eta emankorragoak, hainbatenaz gehiago loriatu ahal izanen da haietaz
|
egunen
batean Jaun Guztiahaldunaren aitzinean.
|
|
|
—Ez kezkatu, seme, Jainkoak apez nahi zaitu, eta apez handi bat izanen zara
|
egunen
batean...
|
|
|
—Hemen ez zagok mundu zaharrik ez berririk. Izan ere, bertze aita kaputxino hark erran zigun bezala, mundua bat duk, halakoa duk eta beti halakoa izanen duk, Jainkoak Adan eta Eba Paradisutik egotzi zituenetik
|
egunen
fineraino, jenderazinoz jenderazino... eta ez zekiat, beraz, zergatik eskandalizatzen zareten. Munduaren konpontzerat zatozte eta okerrago utziko duzue!
|
|
|
Eta nik osaba Joanikot eta Maddalen oroitzen nituen, noiz eta haiek edabe bana hartu baitzuten, bertze mundurat egiteko, amets gozo batean bezala... eta, orduan, barren barrendik eskatzen nion Jainkoari, neure zalantzen erditik, zeren Hark ez baininduen sinesbera egin, ezen eraman zezala ama ere, noizbait, bertze amets gozo batean: Jainkoak entzun egin zidan, ustez bai behintzat, zeren ohean lotan zegoela izan baitzuen hark bere
|
egunen
fina eta akabantza, handik bi urterat.
|
|
|
Jainkoaren hitza zen hura, profezia baten iduria zuena... errebelazione bat!, edo hala sentitu nuen nik bederen. Eta, handik harat, hitz haietan jarri nuen neure fede osoa, halako suertez, non, Felisaren eskuetan uzten zintudala eta nihaurk lehen marratik eta lehen lerrotik bigarrenerat egiten nuela, urrunetik behatzen hasi bainintzaizun, igurikirik ezen Jainkoak
|
egunen
batean bere hitza bete eta dei eginen zizula, eta hala libratuko gintuela biok nik egin bekatutik... Eta, bitartean, ene barrengo hutsa mila arauz eta bertze hainbat ordenantzaz bete nuen, jauregiko kide guztiak eta gauza guztiak zein bere tokian paratzen nituela, gure mundu tipi hura osoki eta konplituki ibil zedin amoreakatik, akatsik gabeko makina bat bezala.
|
|
|
—Hi ere eroriko haiz
|
egunen
batean... eta nork daki ez ote den Jainkoa nitaz baliatuko, hi ere fedegabetasunaren zalditik egozteko, nola egotzi baitzuen zorioneko egun batean Saulo, apostoluen apostolua...
|
|
|
—Jainkoak guztiok ukitzen gaitik behin edo behin, eta hi ere ukituko hau
|
egunen
batean, zeren eta hi ez baihator honat kasualitatez, baina Jainkoaren borondatez...
|
|
|
Zer egin nezakeen nik, bada, handik aitzina, neure arimaren eta neure
|
egunen
aterbetzat nuen eguzki epel hura gabe, soseguaren portutik kanpoan, malenkoniaren besoetan...?
|
|
|
—Adimenduaren zientzian ordubete aitzinaturik zabiltza, baina bihotzarenean ordubete gibelaturik, Joanikot...! Halarik ere, bertzela erranen zenuke,
|
egunen
batean amorostuko bazina...
|
|
|
Eta egun batean erran zigun: " Minutuak eta orduak luzeegiak dituk mugimendu bizkorren studiatzeko, eta
|
egunen
batean norbaitek erloju bat asmatu dik, pultsazioen neurtzeko gai ere izan daitekeena, diiin daaan, diiin daaan..." Eta denboraren neurri hari dindana deitzen hasi gintzaizkion. Baina, erlojaria ez zenez, uraren bidez neurtzen zituen osabak dindanak —bere dindanak, alegia, zeren eta, bertzenaz, mila dindan suerte izan baitzitezkeen, batzuk din dan eta bertzeak diiiiiin daaaaaan, haiek laburragoak eta hauek luzeagoak—, erabiliz, hartarakotz, ontzi bat ur, beheko aldean hodi tipi bat zuena, nondik isur baitzitekeen ontzian zegoen ura, baldin itxitura bat zabaltzen bazen, eskuz manaia zitekeena; eta osabak diiin daaan erraiten zuen, eta, hura erraiten zuen bitartean, hodia zabalik uzten zuen, hoditik zetorren ura bertze ontzi batean jaso ahal izaiteko; eta, horrela, nola ur isuriaren mailak emaiten baitzuen dindanaren neurria, maila hura marka batez seinalatu, eta handik goiti ontzi osoa markatzen zuen, neurri hura bere dindanen unitatetzat harturik.
|
|
|
Baina, geldiro eta baratx bada ere, aitzina egin behar diagu... Izan ere, zeruan baduk argi argitsu bat, oraino ere ezjakintasunaren eta inorantziaren hodeiak estalia, baina hago segur ezen argi horrek guztiok argituko gaituela
|
egunen
batean, katolikoak eta protestantak, haiek eta gu... —eta, skribatzen ari zen liburuaren orri bat eskuan hartzen zuela, erran zuen—:
|
|
|
—Gauza horietarako lekuak eta lekuak zeudek, eta
|
egunen
batean harrapatzen bazaituztet, azotatu eginen zaituztet! Etxegoiendarren etxea sagaratua duk, eta ez putetxe bat!
|
|
|
—Ez dakit amets bat denetz, baina segur nago ezen
|
egunen
batean El Doradorat iritsiko naizela. Zeren lehen ere mintzatu bainintzaizun El Dora doz, baina ez zenidan sinetsi.
|
|
|
—Ez, jaun Marcel. Hegaldatzeko sekeretua ere matematikak eta filosofia naturalak argituko dute
|
egunen
batean, Leonardo da Vinci handiaren bidetik... Bai, segur nago ezen gizonak egunen batean teknika hori bereganatuko duela eta, halatan, hegaldatzeko gai ere izanen dela, nola izan baitziren Jainkoaren Herriko herritarrak, Campanellak bere Civitas Solis-en ongi adierazi zuen bezala.
|
|
|
Hegaldatzeko sekeretua ere matematikak eta filosofia naturalak argituko dute egunen batean, Leonardo da Vinci handiaren bidetik... Bai, segur nago ezen gizonak
|
egunen
batean teknika hori bereganatuko duela eta, halatan, hegaldatzeko gai ere izanen dela, nola izan baitziren Jainkoaren Herriko herritarrak, Campanellak bere Civitas Solis-en ongi adierazi zuen bezala.
|
|
|
—Katolikoek Erroma ditek amets; mahomatarrak, berriz, Mekarat joaiten dituk bizitzan behin... eta gu ez gaituk gutiago izanen: gu ere geure Erromarat eta geure Mekarat joanen gaituk
|
egunen
batean: Pisarat, gure elizako sainduaren jaioterrirat, alegia!
|
|
|
—Jauna, osaba Joanikotek erraiten du ezen fedeak salba gaitzakeela, eta, halatan, fede osoz natorkizu erraiterat ezen batzuetan ez dakidala non dagoen egia, non gezurra, baina arras egin nahi nukeela egiaren alderat, baldin non dagoen baneki; eta, batzuetan, galdua bezala sentitzen naiz, baina badakit ezen zure semetzat gaituzula, eta
|
egunen
batean argiren bat igorriko didazula, nola igorri baitzenion etxetik alde egin zuen parabolako seme xahutzaileari, etxerako bidean ipintzen zenuela. Eta nik ere guztiz nahi bainuke egiaren bidetik joan, zure betiko etxerat, amen.
|
|
|
—Mutila:
|
egunen
batean itsasorat joaitea deliberatzen baduzu, zatoz eneganat, zeren zeure zerbitzurat izanen bainauzu...
|
|
|
—eta, behakoa zorrozten ziola, artean guztiz etsitzerat egin ez balu bezala, akabatu zuen—: Baina jakin ezak, halaber, ezen,
|
egunen
batean gauzak bertze alderat ikusten badituk, ene etxeko ateak zabalik izanen dituala, eta hire studioa berdin...
|
|
|
—Jainkoak bakarrik zekik hori, Pedro. Zeren, nork daki gaztetan hartu hinduen su hark hartuko ez ote hauen
|
egunen
batean berriro, eta mudaraziko ez ote duen hire pintura goiti beheiti.... Eta ezin etsi duk, hasi baino lehen... eta heure bide hori ere bilatu beharra duk, nahiz eta, bertzetik, ene anaiaren gustuko pintura ere egin behar izanen duan...
|
|
|
Bai, sinetsia nagok ezen zientziak libertatearen lurralderat garamatzala... eta hire pinturak ere harako bidean jarri gaitik, zinezko pintura izanen bada. Eta,
|
egunen
batean, harat helduko haiz eta zerbait izanen haiz...
|
|
|
Oroit, Joanikot, ezen ene saindu patroinaren egunean hil zituztela Frantzian milaka higanot...!" Eta gogoratzen al duk haren gorrotozko behakoa? Ez harritu, bada,
|
egunen
batean Ofizio Saindukoak etortzen bazaizkit, zeren zernahi gerta baitaiteke, baldin aita jesuitak bere neurrigabeko gorrotoari leku emaiten badio —baina, konbentzimenduak zalantzen gainetik jartzen zituela, erran zuen—: Ordea, ezin eman nioan txakurra, zeren Luthero zuan ene libertatearen izena, eta ez nikek libertaterik gabe bizi nahi...
|
|
|
"... Eta jakin ezak, halaber, ezen
|
egunen
batean gauzak bertze alderat ikusten badituk, ene etxeko ateak zabalik izanen dituala, eta hire studioa berdin..."
|
|
|
" Mutila:
|
egunen
batean itsasorat joaitea deliberatzen baduzu, zeure zerbitzurat izanen nauzu".
|
|
|
Eta, halatan, baratu zen gizona eta alde egin zuen; ordea, alde egin aitzin, irri maltzur bat egin zidan, erran nahi balit bezala: " Bertze
|
egunen
batean egonen gaituk eta orduan erabakiko ditiagu geure diferentziak". Eta galdetu nion Mignoni zein zen gizon hura eta zer erran zion, eta Mignonek ihardetsi zidan ezen bere bezero bat zela, baina ez zuela gau hartan ikusi ere egin nahi, zeren ni kementsuago eta oldartsuago bainintzen eta zeren gau hartan ni nahi baininduen eta ni izendatu baininduen bere baratzeko baratzezain bakar.
|
|
|
—Abisatuko diat —boza, haren hatzak bezain ezti—, Josu ez dagoen
|
egunen
batean konpainia egin diezadaan.
|
|
|
—Aste honetan,
|
egunen
batean goizik bukatzen baldin badut, hanburgesa jatera joanen gaituk elkarrekin.
|
|
|
—Barkatu, sobera mintzatzen ari naiz —tupusteko nahigabeaz— Gure Agustinek beti erraten dit: " emakumea,
|
egunen
batean saltsa ederrean sartuko zaitu zeure aho handi horrek!". Bakoitzak bere egitekoa du eta zuek badituzue zeuen moldeak eta nik neurea, eta ez naiz orain bertzeena maiseatzen hasiko, ezta?
|
|
|
" 1999an banandua". Halako
|
egunen
batean zorioneko karpeta eskatu niola gogoratu zitzaidan.
|
|
2001
|
|
|
Baina, halere, negarrari eman zion eta malkoak Rebekari lepoa estaltzen zion adatsaren beltzarekin lehortu zituen. Orduan akordatu zen nola beti esaten zion neskari
|
egunen
batean ilea moztu behar zuela, Ferminen atzamarrentzako lurreratze pista sortu, bere mingain hezearentzako izotz palazioa. Orain, aurpegi margula, begi itsuak eta ezpain mutuak ikusi zizkion eta neskarekin nahi zuena egin zezakeela erabaki zuen.
|
|
|
Erizainek ere agur esan zioten, zuriz. Gutxienez ehun eta hirurogeita zazpi urte izan behar zituen emakume batek aditu ez zuen aholku bat eman zion eta Lucasek, ezer ulertu ez bazuen ere, esan zion" zeu ere irtengo zara
|
egunen
batean".
|
|
|
Handik ezkutuan eta beti desorduan sartu nintzen
|
egunen
zerrenda egin zidan. Libretan apuntatuta zituen, eta ilargiaren argitan irakurri zuen:
|
|
|
Goiok bi hatzen artean hartu zuen zigarroa. Kearekin boza laztu eta gizonduko zitzaiela uste baitzuten mutiko guztiek, keari eztarrian eutsiz, eta
|
egunen
batean boza ondo latza eta poltsikoa diruz beterik izango zutela, munduan zehar igande pausoz ibiltzeko moduan.
|
|
|
‘Marmolezko idulkiok, bertikalitate hori zerurantz,
|
egunen
batean estatuok jaisteko aginduko dut, azpiko marmol blokeok kendu eta estatuok hemendik pasatzen den jendearen altueran gera daitezen... ’
|
|
|
‘Elurrak dena ezkutatzen du, baina elurra ez da suntsitzailea,
|
egunen
batean estali duen hori suntsitu gabe eskainiko du berriro.’
|
|
2002
|
|
|
|
egunen
katea hautsi ez dadin
|
|
|
Nora, noiz eta nola gonbidatuko ninduen bitter erdia hartzera? Kontsultara etorriko ote zitzaidan
|
egunen
batean, bat batean, zegokiona baino lehenago, hots, nik errezetatu nizkion pilulak agortu aurretik. Edo kartaren bat igorriko ote zidan anbulatoriora?
|
|
|
Zalantzaren bat duan bakoitzean, deitu beldurrik gabe. Eta ea
|
egunen
batean afaritxo bat egiten dugun...
|
|
|
Nahiago ditut horrela, hautsiak eta puskaz puska osatuak. Ni bezala
|
egunen
batean, agian... Izan ere, orain itxuratxartua nago, baina ba al dakizu hamasei urterekin kantinera atera nintzela Altzako jaietako danborradan?
|
|
|
Eta amarenak ez dizu onik egin. Baina
|
egunen
batean luzeagoak izango dira barealdiak ekaitzak baino, zaude ziur.
|
|
|
–Aita, nik ekarriko dut oreina
|
egunen
batean, neure biolinarekin, neuregana. Bai, ni izango naiz Ekainen printzesa txikia...
|
|
|
–Egia dun, bai. Baina egia dun, aldi berean,
|
egunen
batean ez dunala gehiagorik hartu. Hitza ematen dinat.
|
|
|
–eta, irri maltzurra egiten zuela, akabatzen zuen–: Baina Mao Tse Tungek, beharbada, eskertu egingo zidan
|
egunen
batean erabakia...
|
|
2003
|
|
|
Kexaka hasi ziren orduan ordezko soldadu biak: eurak zirela beti ordezkoak eta gauzak aldatu zirela
|
egunen
batean. Esan zuten zurrumurruak entzuten hasi zirela konpainian, beste soldaduen artean.
|
|
|
Luvinoren etxera joan zuen Matiasek
|
egunen
batean. Gauzak atzeratzen ibiltzea elegantea zen arren.
|
|
|
Testua. Eta
|
egunen
batean joan zuen Matiasek testua hartzen. Hainbeste urte eta gero.
|
|
|
Argi ikusi zuen Matiasek ez ziola Luvinok Tabucchi entziklopedia erakutsi nahi. Ez egun hartan behintzat; beste
|
egunen
batean bueltatu zuela. Eta Luvino konbentzitzeko beste estrategia bat erabili zuen.
|
|
|
Luvinok kariño handiz agurtu zuen Matias, baina igartzen zen hitz egiteko gogoa zeukala oraindik. Esan zion etortzeko beste
|
egunen
batean, apur bat gehiago hitz egingo zutela. Esan zion jubilatuta zegoela bera eta ez zela etxetik irteten.
|
|
|
Hala ere, pentsatzen zuen Nemiak, egun gutxiko kontua izango da; eta horrenbeste egin behar ziola gizonari, bera ere, Nemia, zaharra izango zela
|
egunen
batean eta halako kapritxoak izango zituela. Edo indiskriminatuagoak.
|
|
|
Han barruan egongo zen Malco lanean. Okurritu zitzaion Matiasi Museora joan zuela
|
egunen
batean, koadro famatua ikustera eta, batez ere, koadroarekin gertatzen ari zena ikustera.
|
|
|
errespetu osoz tratatu. Behin eta berriz eskertu nion, nik bakarrik ez, gure literaturaren historiak ere
|
egunen
batean eskertuko ziola esanez, eta, ni eskua bete orrirekin utziz, itzuli eta alde egin zuelarik ere, atzetik begira geratu nintzaion. Etorri bezala, iheskor, uzkur eta itzalgaizka ikusi nuen, bere poltsa beltz zimurra magalean estutuz, kalean barrena ezkutatzen, zorigaitzak emakume ederrenei ere eransten dien patetismo puntu horrekin.
|
|
|
Nitaz gorrotoz eta mespretxu handiz hitz egiten omen zuen batzuetan, eta jakin minez galdetzen besteetan. Monika ezagututa,
|
egunen
batean berarekin topo egiten banuen, sekulakoren bat egingo zidan beldurrarekin ibili nintzen. Egun batez, ordea, banandu eta urtebetera edo izango zen, elkarri begira geratu ginen kafetegi bateko barran, eta bera izan zen orduan irribarre egin eta niregana etorri zena.
|
|
|
Gu une horretan banandurik gindoazean, urduritasunak, damuak edo plazeraren hurbiltasunak atseden bat hartzera behartu bagintu bezala. Elkarri begira geratu gintuan pasilloan zutik laurok eta segidan musu pare bana eman genioan elkarri, jatorrizko bikotekideok alegia, hilabete batzuetan elkar ikusi gabe egon izan bagina bezala, eta
|
egunen
batean berriro elkar ikusteko promesak eginez agurtu genian elkar. Nire emaztea pozik sumatu nian ondorengo egunetan, tarteka kantuan ere egiten zian ahopeka.
|
|
|
Ni ere ez nintzen erabat bakarrik bizi, neure adiskideak nituen eta noizik behin etxera itzultzean nire ibilien berri zehatzegia ote zuen irudipena izaten nuen, baina guk ez genion elkarri ezer galdetzen, bakoitzak nahi zuena kontatzen zuen soilik. Behin pistola batekin agertu zen etxean eta
|
egunen
batean Romain Garyk egin zuena egiteko balioko ziola esan zidan. Nik ez nion sinetsi eta ez zitzaidan sekula burutik pasatu ere hilabete batzuk geroago Romain hiltzeko erabiliko nuenik –esan zuen eta ahotsa mehartu eta eten egingo zitzaiola ematen zuen.
|
|
|
–Zuri ez al zaizu logikoa iruditzen, don Kosme, Luzifer
|
egunen
batean piztu litekeelako teoria?
|
|
|
–Julene, aldiz, oso emakume erromantikoa zen. Sekula maitasuna ezagutu gabekoa,
|
egunen
batean Argentinara joatea zen bere ametsa, eta han bere" galansotea" ezagutzea. Neska ona zen, onegia.
|
|
|
–Nik ere izango dut
|
egunen
batean etxe propioa. Eta ohe propioa.
|
|
|
Egunero egiten zuen, begiak, masailak eta ezpainak margotzen zizkidan. Baina sekula ez nuen imajinatu ere egingo,
|
egunen
batean bere aurpegia ikusiko nuela beste pertsona baten eskuetan. Iluntze hura berezia zen.
|
|
|
Zuk ederki dakizu niri nor gustatzen zaidan. Oraindik ez dut haren begirada xamurrik lortu, baina
|
egunen
batean... Zeinek daki?
|
|
2004
|
|
|
Ez dakizu ongi. Ezagutuko duzu
|
egunen
batean. Ikusiko duzu.
|
|
|
Mendekotasun horrek, delako diglosiak, bestela egin zion kalte euskarari. Larrialdi hurbilik sentitzen ez zutenez gero, ez ziren sobera kezkatu hizkuntza lantzen,
|
egunen
batean etor zitezkeen estualdiei gogor egiteko zuen gaitasuna erdietsi zezan?. 662
|
|
|
Hain zuzen, bere nortasun nazionala ukatu dioten herri baten normalizazioa, ez da sistema politiko arrotz eta menderatzaile baten logika onartuz egiten. Abertzaleak, era batekoak edo bestekoak, normalizazio ezaren kontzientzian bizi behar du,
|
egunen
batean euskaldun izatea normala bihurtzeko. Gainerakoan, jai daukagu.
|
|
|
Euskara inoiz,
|
egunen
batean, beharrik, euskal herritarren hizkuntza normala bihurtzen bada, euskal herritarraren sentipena, orain ez bezala, aipuan jaso dugunaren irudikoa izango da. Euskara ez da izango hizkuntza diglosikoa.
|
|
|
Gai horren karietara, lurraldetasunaren eta hizkuntzaren arteko dialektika zirriborratu zigun Baxokek. Jakingarria da, nola ez, euskal identitatearen sistema osatzen dutenen arteko elkarreragina irudikatzea.338 Azken buruan,
|
egunen
batean botere ahalmenak eskutik baldin baditugu, dialektika horixe bihurtuko baita nazioaren euskaltasuna erabakiko duen giltza. Are gehiago:
|
|
|
Ikusiak ikusi eta dakiguna dakigun arren, ez dugu amore eman nahi betiko aurreiritzian: alegia,
|
egunen
batean, euskaldun gehiago izan gintezkeen hartan, euskararen erabilerak hartuko diola gaina egungo dinamika motelari, azkenean, dakitenen uhin handiak hitz egiteko aukerak biderkatuko dituelako edo. Ezin dugu gainditu iritzi oker hori, okerraren makurra gaur bertan ohargarri bazaigu ere.
|
|
|
Jakinduria sendotasun ideologikoz indartzen badugu, ez harritu, Emilio Lopez Adanen antzeko diskurtso gaitasuna agertzea. Agertu ez ezik, ordea, aurkariaren ahalmen ideologikoari
|
egunen
batean gain hartuko bazaio, gailendu ere egin luke gure gaitasun diskurtsiboan mezu molde honek: –Historia modernoan euskal identitatea eta euskal nazionalismoa nahasten dira.
|
|
|
GAIZKI: hiru haitzean, zonbait
|
egunen
, zelaian, gauko,...
|
|
|
Ostrukaren begiak ikusita, Liberen aitak esan zuen: " Zeuk be, Libe,
|
egunen
baten izengozu alaba bat holako begixekaz". Liberi botagura sartu zitzaion, pentsatuta bere alabak ostruka begiak izan behar zituela.
|
|
|
Gero, tropela pasatu behar zenean, kalera irteten ziren Rähkmäe eta etxekoak, eta animatzen hasten ziren, aupa hau eta aupa bestea, denak animatzen zituzten, eta gero Rähkmäek agur esaten zien etxekoei, esaten zien eskerrik asko teagatik, eta etxekoek erantzuten zioten txokolatea ere bagenuen, eta Rähkmäek pentsatzen zuen
|
egunen
batean frantsesa ikasi zuela, ez zelako normala tea edatea txokolaterako gogoa dagoenean. Eta agur, eta agur.
|
|
|
Gero imajinatu zuen Giglionne zaharra Liviaren dokumentua faltsifikatzen, eta etorkizun berria ematen izen berriaren arabera. Akaso Giglionnek pentsatu zuen Livia,
|
egunen
batean, esne partitzailea izango zela. Eta, suerte apur batekin, igual pentsatu zuen begi iluneko neska hura portugaldar batekin ezkonduko zela.
|
|
|
Ur apur bat edan du bidoitik, eta pentsatu du
|
egunen
batean farolen ondoko neska horietako batekin egin behar duela berba.
|
|
|
Entrenamendu batzuetan, hor zehar dabilenean, poliziaren kotxe bat alboan jartzen zaio eta pega pega eginda eramaten du hamabost kilometroan. Poliziek, leihatilak zabalduta, animatu egiten dute, edo esaten diote Coppiri muturreko on bat eman behar diola
|
egunen
batean, ea zer uste duen horrek, ea pentsatzen duen Gino baino handiagoa dela, e Gino?, galdetzen diote, ea pentsatzen duen horrek" monje hegalaria" baino handiagoa dela, e Gino. Egunen batean, muturreko on bat eman eta kito, orduan joango zaizkio handikeriak, gorri andrezale ateo mozkorti horri.
|
|
|
Pablok baietz egin du buruarekin, eta chiantiz betetako edalontziari gogorrago heldu dio. Inoiz pasatuko zitzaion burutik, akaso,
|
egunen
batean Signora Mariarekin egingo zuela berba. Sekula pentsatu ez duena da gaztaroko zoramenak aitortuko zizkionik, onartuko zuenik erreferendumen kontu hura benetan gertatutako zerbait izan zela, eta ez taberna zuloetan kontatzen diren mito horietako bat.
|
|
|
Gero butaketan jarriko da, beti gustatu izan zaio inor ez dagoenean zineman, hobeto neskaren batekin baina, bestela, bakarrik ere ederto egoten da zinemako butaketan eta edonon. Eta pentsatzen du zelakoa izango den etorkizuna,
|
egunen
batean igual pelikula italiar txar horiek emateko beharrik ez duela izango, ez delako izango iraultzaren beharrik, edo bai, ze iraultza apur bat beti behar da, iraultzaileak agintera heldu direnean ere bai, larruzko butaka goxoetan lokartu ez daitezen.
|
|
|
Apur bat lehenago, segundo batez, pentsatu zuen herriko heroia ere izan zitekeela, baina gero erabaki zuen ezetz, nahiago zuela Romanen heroia izan, eta azeleragailua zapaldu zuen. Eta jakin zuen Roman bere aitaz harro egongo zela, eta
|
egunen
batean berriz ere ibiliko zirela batera paseoan, antzina bezala. Eta karreristak ikustera joango zirela biak batera, eta biek batera animatuko zutela Ezquerra edo, Romanek hala nahi bazuen, Bartali.
|
|
|
–Gorri demonioa –erantzun dio Ciccillok–,
|
egunen
batean hi ere ebanjelizatuko haut, belarrietatik helduta.
|
|
|
Mahasti horiek guztiak eskuratu eta, txaleta baino gehiago jauregia dirudiena eraiki zuenetik, oso gutxitan izaten da haren berri. Igual
|
egunen
batean herrira joan dela, bere kotxea ikusi dutela udaletxearen parean aparkatuta, holako gauzak jakiten dira noizean noizean.
|
|
|
Horrelako jendearekin gertatzen da
|
egunen
batean albistea helduko dela, bart hil zen, esango dute, eta hori izango da bere berri izango den azken aldia, eta hurrengo eguna aurrekoaren berdina izango da eta aurrekoaren aurrekoaren berdina, ze egun horretara arte hilda bezala egon da, eta egun horretatik aurrera, berriz, hilda. Diferentzia handia dago, baina ez da apenas igarriko.
|
|
|
Argi ez balego bezala. Signora Mariak dio mutil horren gaztaroa ere literarioa izan zela, xelebrea alegia, eta esaten du txofer literarioa tokatu zaiola berari, eta igual
|
egunen
batean nobelaren bat egin dutela berarekin, edo ipuin bat gutxienez, Guareschik edo beste edozeinek idatzita.
|
|
|
Eta esango duzu zelako lelokeria, eta bai, ze nik ez dakit non entzun nuen indiorik zegoenik ere, eta, baleude, zer egiten zuten nire etxean, indioak Italian, pentsa, luma handi horiekin eta Toskanan. Eta kontua da oraindik ere beldurra diodala ilunari, ze urteak dira gelako atea zabalik uzten dudala,
|
egunen
batean indioren bat nire gelara sartuko den esperantzarekin, ze behingoagatik indio bat ikusteko irrikan nago, baina keba, ez dator indiorik, eta gero eta beldur handiagoa ematen dit iluntasunak, ze ari naiz konturatzen ilunetan ez dagoela indiorik, eta horrek beldurra ematen dit, ze, indiorik ez badago, zer ote dago ilunetan ezkutatuta. E?
|
|
|
Atzerritar dotore hark egunkaria erosi baino mandatu zirraragarriagorik eginen ziola espero zuen. Beste
|
egunen
batean akaso, pentsatu zuen Del Vallek. Agenteak bere diru zorro italiarra atera eta, une luze batez, reichmark pilatxoaren ertzak aztertu zituen.
|
|
|
Kontu hura erabat zokoraturik neukan. Banekien
|
egunen
batean erabakia hartu nuela, baita Euskal Herrian nitaz kezkaturik egonen zirela ere, baina momentuz saihestu egiten nituen nire espioitza lanari buruzko pentsamendu guztiak. Horrek, bestalde, lagundu egiten zidan aitarekin harreman estuagoa, naturalagoa edukitzen, espioia nintzela gogoratze hutsak konfiantza guztiaz gabetzen baitzuen gu bion artekoa.
|
|
|
–Datorren astean biltzekoa nauk AEBetako isilpeko ordezkariarekin –erran zidan Ibarrak, Fordaren zalapartaren gainetik– Hik ekarritakoa erakutsiko zioat. Eta
|
egunen
batean, amerikarrek Euzkadi askatzen dutenean, ikastoletako liburuetan irakurriko ditek haurrek hire balentriaren berri.
|
|
|
Baina soiltasun horien guztien azpian elefantea zegoen; ohiko logikaren logika! Horregatik uste zuen Einsteinek,
|
egunen
batean, ulertu ezinezko fenomeno partzial haien azpian, elefante osoa agertuko zela.
|
|
|
Unibertsoa estaltzen duen oihalaren bestaldean, desordenaren ordena ageri baita. Edo ageriko da,
|
egunen
batean.
|
|
|
Badakizu, bada:
|
egunen
batean emakume perfektuarekin ezkonduko zara...
|
|
|
–erantzun zidan amonak goibel samar; haren goibeltasuna, ordea, berehala urtu zen irri batean–: Baina
|
egunen
batean jarri ditek, bai horixe!
|
|
|
|
egunen
orduan
|