|
2017
|
|
|
(Tabebuia chrysantha) Ameriketako tropiko lurretako zuhaitza. Zurak kolore beltzaxka du eta, enbor handia
|
duenez
eta oso gogorra, estimu handiko lehengaia da altzariak egiteko.
|
|
|
Aleak gozoak dira eta, ogi mamiaren itxura dutenez, eman zaio izen hori. Gure lurraldean baliokiderik ez
|
duenez
, eman diogu deitura berri hau.
|
|
|
Kaki fruituaren antza ere badu, baina horrek baino haragi zuriagoa du eta zaporetsuagoa. Oso haragi galkorra
|
duenez
, zuhaitzetik hartu ahala jan behar da, bestela galdu egiten baita. Zenbait tokitan" caimito" izena ere ematen zaio.
|
|
|
Okurritu zitzaidan aurrenekoa, txistea, izan zen" jaungoikoaren aurrean? nola bada galdetzea, bart gauean hil da-eta?" (txistea Zaldi Eroak hobea, ohi
|
duenez
, egin zuen biharamunean). Baina halaxe egin zuen zina, jaungoikoaren aurrean.
|
|
|
Latz ospatuko dugu duela hogeita bost urtekoa, merezi du merezi
|
duenez
, zorionduko ditugu orduko hura eta oraingo hau posible egin zutenak, eta ez gara beti flagezaziorako arrazoiak bilatzen hasiko. Ondo egina dago eta ospa dezagun, zer arraio.
|
|
|
Zertarako, jada hilda baldin bagaude? Hobe, Anarik disko paregabean esaten
|
duenez
, geure buruaz beste... bat egitea. Eta pasatzen zaigu sen nihilista, eta begiratzen diegu hor lanean dihardutenei.
|
|
|
Gurutzea, horixe omen zeramaten iraganbide gisa. Ematen
|
duenez
, artean izendapen hori ez zeukaten amerikarrek ez zizkieten eskatu ez baimenak ez bisak: beso zabalik edo harrika hartu ote zituzten, denetarik izan ei zen, eta guztiok dakigu nola amaitu zen, Eduardo Galeanok maisuki laburtuta:
|
|
|
Zehatzagoa izan zen The Finger ezizenez sinatzen zuen kritikari entzutetsu batek, konpetentziako egunkari batean, noski: " Ideia berririk ekartzen ez
|
duenez
, faltsifikazioari eskatu ahal zaion guztia antzekotasuna da, jatorriarekin bat etortzea, alegia, maisu-lanaren ilusioa berpiztu dezan. Bestela, imitazio hutsa da, patetikoa, bizarra kendu nahi duen tximuaren esku baldarraren antzeko.
|
|
|
Micky Mouse erraldoi irribarretsu bat New Yorkeko Enpire Statera igota, hegazkinak tiroka bere inguruan, King Kongen antzera. " Euskal janzkera friki mendizalea", Igonek esan ohi
|
duenez
. Unairi, ordea, asko gustatzen zaio aitaren kamiseta, eta horregatik beste bat erosia du berarentzat larunbatean Action manarekin batera oparitzeko.
|
|
|
Katalanera ikasteko baliabide hoberik ba ote da? Ez dakit jarraituko
|
duenez
. Ageriko.
|
|
|
Hori esaten segi ez dezan Saturnino matematika gehiketak altuan egiten hasten da eta Bipek matematika gorroto
|
duenez
isildu egiten da eta isildu ezik, Bap kantari hasten da: " Boga, boga marinela, joan behar degu urrutira, eeup!"
|
|
|
Eta segituan salto egin dugu, Danba! Gizon beltzak zerbait sumatu du eta burua jiratzen hasi da, baina ez
|
duenez
ezer ere ikusi lasai lasai jarraitu du.
|
|
|
Ostirala da gaur, eta sakabanaketak oporrik ez
|
duenez
, urteko edozein asteburutan bezala, edozein euskal presoren edozein senidek edo lagunek asteburu hau ere errepidean, trenean edo hegazkinean emango du, etenik ez duen zigor erantsiari aurre eginez eta beste behin ere babesa eta maitasuna marraztuz kristal lodian.
|
|
|
Horrez gain, urtarrilaren 9an Estrasburgoko Giza Eskubideen Auzitegira heldu da dispertsioaren lehen kasua. Aurkeztuko dituzten ehunka kasutan lehena da Amaia Izko abokatuak jakinarazi
|
duenez
.
|
|
|
Gure herriko" Eutsi Euskarari indar proba", laugarren edizioa duen 2016ko Euskara Ari Du kanpaina, Egiak antolatutako" Euskaraz Bizi Nahi Dut" operazioaren uberan etorri da, Lasarte Oriakoa, Astigarragakoa, Aguraingoa edo Arrigorriagakoa bezala, ARGIAko orrietan Onintza Iruretak azaldua
|
duenez
.
|
|
|
Iñaki Egaña historialariak mahai gainean jarri
|
duenez
, Euskadiko Ezkerra koalizioa osatu zuen EIA izan zen" Que Se Vayan" leloa lehen aldiz erabili zuena.
|
|
|
Ez dira talde antolatu biolento bateko kideak, Auzitegi Nazionalak halakorik iradokitzen duen arren. Garak Altsasuko iturriak aipatuz mahai gainean jarri
|
duenez
, talde heterogeneoa osatzen dute. Komunean dute gaztetxean sarri ibiltzea eta herri mugimenduetako ekimenak antolatzen aritzea edo horietan parte hartzea.
|
|
|
milatik bi agente. Ez da ahaztu behar, 1980ko hamarkadatik soldaduska desagertu zen arte, Nafarroa" munduko hiriburu" izan zela soldaduskarekiko, armadarekiko eta militarismoarekiko intsumisioan, Sabino Cuadrak gogoratzen
|
duenez
.
|
|
|
Hala ere, gaia sozializatzen ikusten du Lopezek aurrera begirako lan nagusia. Hala ere, Kalera Kalera ez da eragile bat, eta Sortuk hartuko du bere gain ildo hau, Zohardia txostenak jasotzen
|
duenez
.
|
|
|
Orain arte egindako itzulpenak sarean zabaldu dira, eta ARGIAk Creative Commons lizentzia librearekin funtzionatzen
|
duenez
, nazioarteko hainbat hedabiderekin harremana du eta haiek ere zabaldu dituzte testu horiek.
|
|
|
Oso denbora laburrean hankaz gora joango da azken sei urteotan oso emaitza onekin landu dugun eredua". Hernaniarrek osasunean eta zerbitzuetan ez ezik, lanpostuen galeran Manu Robles Arangiz fundazioak ikertu
|
duenez
, 7.000 enplegu sor daitezke EAEn eta 900 Nafarroan hondakin guztiak jatorrian sailkatuz gero eta euren poltsikoetan ere nozituko dute erraustegiak utziko duen zuloa, familia bakoitzak udalari ordaintzen dion zaborraren urteko tasa 95 euro izatetik 300 euro izatera igaro baitaiteke.
|
|
|
Zifra desorbitatu hori mezu garbia izan zen GHK abandonatu nahi duten guztientzat. Hernanin Zero Zabor taldeak hainbat iturrirekin kontrastatu
|
duenez
, ordea, 1,4 milioi euroan errenditu daiteke kopurua Hernaniren kasuan, eta asko jota 2 milioitan. Izan ere, kitapenean etorkizuneko inbertsio eta zorrak sartzea legezkoa ote den oso zalantzan dago.
|
|
|
Hemendik Amerikara itsas legoa asko daude, baina pausoak eman behar dituenak ematen ez dituenean, urrunetik heltzen zaizkigun keinuak eskertu egiten dira. Familia askok daukate senide amerikanoren bat, eta odolak lotu egiten
|
duenez
, askotan izan dugu Amerika Euskal Herritik hurbil. Pentsatzen dut Idahoko legebiltzarrak eta senatuak elkarrekin adostutako adierazpena sinbolikoa izango dela askorentzat, baina hemendik hara behinola zenbat jende joan zen jakinda, gehiago izan dadin nahi nuke.
|
|
|
artoa ereiten denean, behar baino ale gehiago jartzen dira zuloan, baten batek indarrik hartuko ez balu ere, eta gero multzoka ernetzen da. Multzo guztiak batera ezin
|
duenez
behar den moduan gorantz egin, landare batzuk kendu egiten dira. Ez dakit baserritarrek onartuko luketen azalpen sinple hau, baina horretan utziko dugu.
|
|
|
ez
|
duenez
inork hiltzen
|
|
2018
|
|
|
Motots estuak eta aurpegi serioak beldurra sortuko liokete edonori, emakumea nahiko baldarra izango ez balitz, behintzat; izan ere, dibertigarria suertatzen da bere baldarkerian, eta esfortzuak egin behar ditu Malenek barre ez egiteko. Egongelako gauza guztiekin estropezu egiten
|
duenez
, eskuetan lanpara bat darama, buruan kulero batzuk eta oinean itsatsirik kentzen saiatzen den azpila: itxura dibertigarria emango dio horrek emakumeari.
|
|
|
Sabina de la Cruz, Blas de Oteroren (1916, Bilbo, Madril) alargunak kontatzen
|
duenez
, poetari sarritan joaten zitzaion gogoa haurtzaroko Orozkora. Hangoa zuen ama eta haren aldeko familia guztia.
|
|
|
Ulertzekoa denez, estreinako poemak gazteleraz idatzi zituen, baita gerora etorri ziren gainerakoak ere. Baina De la Cruzek esaten
|
duenez
, bizitza osoan presente eduki zuen euskara. Galdutako ondarea.
|
|
|
Nostalgia de la luz (2010) dokumentalean Patricio Guzmanek azaltzen
|
duenez
, arkeologia eta astronomiarekiko interes handia dute Txilen. Duela milaka urte jazotakoa jakiteko irrika bizia dute txiletarrek.
|
|
|
The Transformation of American Remembrance in the Age of Mass Culture (2004; Protesi memoria: Amerikar gogorapena masa kulturaren aroan) liburuan azaltzen
|
duenez
, ez genuke erabat arbuiatu behar masa komunikabideek iraganeko gertaeren gaineko memoriaren sorreran eta zabalpenean duten eragina eta ahalmena. Landsbergen arabera, hainbat gertaera historikori buruz AEBetako esklabotza sistema bera, Holokaustoa ditugun oroitzapenak zineman oinarrituta daude hein handi batean.
|
|
|
Beloved ek (1987; Maitea, Anton Garikanok euskaratua Literatura Unibertsala bildumarako, 2004), esaterako, biktimen haurren trauma Marianne Hirschek post memoria izendatzen duena gerturatu zien irakurleei, zuri zein beltz. Hain zuzen, Morrisonek behin baino gehiagotan adierazi
|
duenez
, bere lanen helburua da esklabutzari buruzko memoria kolektiboa sortzea, kolektibo horren partaide izanik zuriak zein beltzak.
|
|
|
Izenburutik bertatik Hillek argi uzten du genozidioaren biktimen ondorengoek urriaren bigarren astean ezer ospatzeko arrazoirik ez dutela, ez bada beren arbasoen memoria eta kolonizazio unetik hona herri indigenek zein haien aldekoek aurrera eraman dituzten erresistentzia ekintzak. Azken horien artean, 1990ean Hego Dakotako gobernadoreak, George Mickelsonek, urriaren 8a Native American Day izendatu izana aipatzen du Hillek; ekimen xumea, egileak berak onartzen
|
duenez
, baina, bizikidetza sustatzeari begira, urrats esanguratsua.
|
|
|
Egun oso zabaldua badago ere, bidegabekerien aurrean asaldatzen dena erotzat hartzeko joera ez da berria, Machado de Assis en' Alienista' 1882ko nobelak erakusten
|
duenez
.
|
|
|
Dirua da helburu eta zio nagusia. Eta, bihotzik ez
|
duenez
, botere ekonomikoa edozer egiteko, edozer prezio oraintzeko eta ordainarazteko prest egoten da gero eta gehiago lortzeko. Eta horixe bera da, aldi berean, botere ekonomikoak dituen indargune eta ahulgune nagusia.
|
|
|
Euskaldunok, nazio gisa jokatu ezik, ez dugu benetan aurrera egingo, aurrean dugun atazak talde kontzientzia handia eskatzen
|
duenez
. Gaur egun kontzientzia nazionala ezinbesteko eskakizuna da esfortzuak euskaldunen etorkizuna bermatzera egokiro eta artoski bideratzeko.
|
|
|
Izan ere, Joxe Manuel Odriozolak (1998: 21) azpimarratzen
|
duenez
, hizkuntzen arteko interakzioan gizarte osoa da partaide, erabilera bera gizartearen osotasun agerpena da eta. Gizarteak erabakitzen du egoera diglosiko batean zein diren hizkuntza erabilera legitimoak, gizartea eratzen duten hegemonien eta harreman hierarkikoen arabera.
|
|
|
Burgesia nagusitutakoan finkatu den sistemak, Kapitalismoak, Ilustrazioaren umea izanik, argiro erakutsi du joera hori. Nekez onartzen den baino urrunago joan da desberdintasun oro ezabatu nahian, teorian hainbeste maite duen gizabanakoa ere ez deus bihurtu
|
duenez
. Horregatik, Liberalismoaren muin ideologikoan omen dauden askatasun indibidualak, giza banakoaren errespetua..., lasto fitsa baizik ez dira:
|
|
|
Elefantea jarri digu Patxi Saez-ek begi aurrean, bere tamainarengatik begi bistakoa dena, baina agian orain arte inor gutxik hain modu gordinean izendatu ez
|
duenez
, bere neurrian hain garbi ikusi ez duguna.
|
|
|
Bakartia lehen izango huen, zeren eta gure koadrilako Maitena ezagutu
|
duenez
geroztik, ez baita berarengandik aldentzen. Lapa halakoa!
|
|
|
Egia da, bai, komuneko papera agortu egin dela usteko dute eta horregatik ez naizela bueltatu... (Barrezka hasi da berriz ere, baina Julenek ez
|
duenez
barrerik egiten, isildu egin da.) Beno... e... bihar arte, polita. (Komikoki eskuekin muxuak bidaltzen hasiko da telefonotik, hori egin eta gero, soinekoa berriz dotore jarri eta ama serioaren papera egiten saiatuko da.) Ez badugu gosarian elkar ikusten, zereal guztiak jan itzazu, bai Julentxo?
|
|
|
Hots egingo diot, nahi baduzu. (Bere poltsikoak arakatzen hasiko da eta telefonoa topatzen ez
|
duenez
urduritu egingo da.) Non utzi dut telefonoa. Ez al zidaten lapurtuko!
|
|
|
PILADE. Bada, han zegoena eta gero horrat etorri zena baina, amonak esaten
|
duenez
, hemen behin ere egon ez dena. Edo beti, ene ustez.
|
|
|
Gaztetxoek muxuari bezala. Aitonak esaten
|
duenez
, gauza txarra da garai hauetan zeruan txoririk ikusten ez denean.
|
|
|
Kalituz geroztik ere izan da Aralarko herensugearen berri. Satrustegik jakin
|
duenez
(1980: 116), gizon batek 1960an ikusi zuen gauez, suzko bola bat bezala ateratzen Balerdi mendiko Sugarzulotik.
|
|
|
Baina igar daiteke santuak, laborantza zaintzeko, ekaitzari aurre egin behar diola. Urkiolako santutegia ekaitzari lotua da esplizituki, bertan dagoen" tximistarri" ak errituetan duen garrantziak erakusten
|
duenez
. Eta nor izan liteke inguru haietako tximistegilea, Anbotoko Anderea ez bada?
|
|
|
Istorioa Cumas ko sibilarena da: Ovidiok bere Metamorfosi etan kontatzen
|
duenez
, jadanik haren garaian zazpiehun urtekoa zen sibila eta mila bete arte bizi. Legendak esaten du nola Apoloren profetisak hilezkortasuna eskatu zion jainkoari, bere zoritxarreko.
|
|
|
Horixe egiaztatzen du beste sineskera batek: Verdier antropologoak oroitarazten
|
duenez
(1979: 64), jadanik Pliniok idatzia zuen hilekoa duten emakumeak abazuza eta ihurtzuria bazterraraz zitzakeela, biluzik ageriz haiei aurre egiten.
|
|
|
Intsentsu pakete bat (Spiritual Sky, hippy garaia zen); baziren ere oihalezko xingola handiak, kolore bizikoak, urrundik agertzen zirenak eta, itxura, harpea apaintzeko asmoan ezarriak; ihi tortxak ere bai, jadanik erreak, eta aipatu plaka batean," Merci" gainean," Eskerikasko (sic) Andere Mari", gorriz idatzia. Gazte talde batek dekoratu omen zuen harpea gau batez eta, Mariren izenak salatzen
|
duenez
, Barandiaran irakurri eta aitzineko erritu paganoren bat berritzeko nahian edo.
|
|
|
Ez dago atzera egiterik. Legez kanporatzeek ez dute balio, Fernandez Diaz ministroak aitortu
|
duenez
. Hori jakinda, PSE EEk ez du hauteskundeak aurreratzeko asmorik.
|
|
|
Alberto Ruiz Gallardonek ere berea bota du asteon. Espainiako Justizia ministroak azaldu
|
duenez
, emakumea abortatzera behartzen duen indarkeria estrukturala dago gizartean, eta horri aurre egin behar zaio. Haren ustez, amatasuna emakumeen eskubide garrantzitsuena da.
|
|
|
Lana bilatzeko garaian curriculum anonimoak eskatzeko kanpaina bultzatu dute Alemanian. Urtebeteko proba izango da, Diskriminazioaren aurkako Bulego Federaleko zuzendari Christine Lüdersek aditzera eman
|
duenez
. Bost enpresa pribatutan egingo da haien artean Deutsche Telekom eta L' Oréal kosmetika etxea eta zenbait erakunde publikotan.
|
|
|
Ez da zaila halako mezuak gizartean txertatzen, Ingmar Bergmanek Ormens ägg Sugearen Arrautza filmean nazismoaren sustraiei buruz erakutsi zuenez. Ildo horretan, eraso horien gaineko erantzukizun morala ere aipatu behar da, Daniel Poohlek, Expo arrazakeriaren aurkako aldizkariko zuzendariak, nabarmendu
|
duenez
. Eskuin muturrak musulmanak kriminalizatzen baditu erasotzaile islamisten erlijioa dutelako, musulman eta etorkinen kontrako mezuak hedatzen dituen eskuina eraso arrazisten erantzulea da, haien pentsaera bera duelako.
|
|
|
Kolonialismo politiko ekonomikoak ez du lana amaitu, antza. Reuters agentziak hedatu
|
duenez
, egoera berriak" esperantza" piztu du petrolio enpresa handien artean Frantziako Total eta Italiako ENI, besteak beste. Astelehenean NATOren bonbek horien kotizazioa hobetu zuten burtsan:
|
|
|
2001ean lehen hamar urteak pasatuak ziren Sobiet Batasuna eta sozialismo erreala deiturikoa desagertu zirenetik. Orain, hamar urte geroago, merkatu librearen globalizazioak kontsumitzaile apolitiko bihurtu ditu demokrazietako herritarrak, eta globalizazioak sortutako desberdintasunak indarkeriaranzko bidea dira, Eric Hobsbawm historialariak Globalizazioa, Demokrazia eta Terrorismoa liburuan adierazi
|
duenez
. Demokrazia kapitalista hedatu da munduan, baina sistema horrek gero eta gutxiago du demokraziatik, eta gero eta gehiago kapitalismotik.
|
|
|
Lan nekagarriak biziki atsekabetzen du Manchester United futbol taldeko atezaina, eta haren portaerari eragiten dio? Izan ere, The Sun egunkariak zabaldu
|
duenez
, kirolari espainiarra donut bat lapurtzen atzeman dute Tesco etxearen supermerkatu batean, Altrincham en (Manchester Handia). Segurtasun kamerek De Gea grabatu dute lanean ari zela, eta zaindariek gela batera eraman dute galdekatzeko.
|
|
|
Tony Blairrek, Erresuma Batuko lehen ministroak, Irlanda iparraldeko bake prozesua aurrera eramateko aukeratu zuen. Powellek azaldu
|
duenez
, Martin McGuinnessekin eta Gerry Adamsekin lehen aldiz elkartu zenean ez zien eskua luzatu. Militar familia bateko kidea izanik, IRAk haren aita eta anaia mehatxatuak zituen.
|
|
|
Gorabehera handiekin, baina amore eman gabe. Powellek berak aitortu
|
duenez
, zenbaitetan IRAren agirien zirriborroak idatzi zituen, erakunde armatuari helarazi, militanteek edukia eztabaidatu eta guztien artean azken bertsioa adosteko. Prozesua ez zen eten eta, azkenean, Ostiral Santuko Akordioa lortu zuten.
|
|
|
Beraz? Urkulluk adierazi
|
duenez
, ETAk ez zuen inoiz sortu behar, ez baitago" heriotza bat bera ere" merezi duen aberri, erlijio edo ideiarik. Inoiz Mandelaren aurrean izanez gero, halakorik esango lioke EBBko buruak Hego Afrikako diktadura arrazistaren kontra armak eskuetan borrokatu zenari?
|
|
2019
|
|
|
Mailegu latinoa. AGORRILA eta AGORRA oso zabalduta daude, eta ematen
|
duenez
, lehorte edo agorteen garaia dela oroitarazi nahi digu. DAGONILA ere oso ezaguna dugu.
|
|
|
Historiak erraiten
|
duenez
, Agate Deuna siziliarra omen zen, 230 urtean sortua. Biziki neska ederra zenez, Erromak Sizilian zuen Quinciano izeneko gobernadore paganoak Agateren amodioa erdietsi nahi izan zuen.
|
|
|
Europako eta Espainiako erresistentzia probetan, eta 24 orduko serietan azken urtea eman ostean, Anderren etorkizuna ere ez dago garbi. Motorsport atariak jasotzen
|
duenez
, 13 pilotu aritu ziren Le Comten, Euro Nascarreko pilotuak kontratatzeko eta ezagutzeko antolatzen duen lehen egunean. Atari honek dioenez, eta Anderrek hala aitortuta, erabakia ez dago hartuta.
|
|
|
Eta, nagusiki, distribuzioa da egungo negozio nagusia Anderrek dioenez: " 2003az geroztik Avon pneumatiko marka banatzen dugu, eta dendak ongi funtzionatu
|
duenez
, 2017tik aurrera beste hainbat produktu ere saltzen edo banatzen ditugu. Nazioarteko banaketa nik eramaten dut gehienbat, eta lasterketarik ez dudanean hemen egoten naiz.
|
|
|
Edo Modernitatera, bestela, existentzialismoaren erro beretik hartzen
|
duenez
ondorengo esaldi honek indarra.
|
|
|
Daniel Urrabieta Vierjé 1851n jaio zen, bibliografia espainiarraren arabera Madrilgo Huertas kalean. Jon Eskisabelek aipaturiko artikuluan esaten
|
duenez
, herria ez badu zehazten ere, Euskal Herrian sortu omen zen eta oso ttikia zela Madrilera bizitzera eraman zuten. Aitarengandik marrazkiekiko zaletasuna eta trebezia jaso zituen.
|
|
|
Kantuaren baitan erabiltzen diren hitzek ere baxenafarra dela adierazten digute. Doinuaren aldetik Jose Luis Ansorena Mirandak artikulu batean kontatzen
|
duenez
, behin Vienako kafetegi batean zegoela, biolina jotzen ari zen bati doinu bera entzun zion. Harriturik harekin hizketan hasi eta biolin joleak Vienako doinu zahar bat zela esan zion.
|
|
|
Ikus dezagun horren inguruan dokumentaturik daukaguna. Ematen
|
duenez
, ordurako Perkain pilotari biziki ospetsua zen Euskal Herri osoan. Oiartzungo partida hori aspaldian zeukaten hitzartua urriaren 18ko goizeko 8etan jokatzeko.
|
|
|
Ematen
|
duenez
, herriko plaza jendez mukuru egon zen eta horietako asko bertako zuhaitzetara igo omen zen kabalkada toberak hobeto ikusi ahal izateko. Jorratutako gaiek eztabaida handia piztu omen zuten baita bertara hurbildu zirenen arteko liskarrak eta kalapitak ere.
|
|
|
Aiestaranen esanean," maparen kontzeptu klasikoa gaindituta dago hainbat aldetatik, eta Euskal Herriak ere kontzeptu berri horretara etorri behar du". Azaldu
|
duenez
, mapak informazio ugariren baturarekin errealitate geografikoaren irudiak eskaintzen ditu: " Geografia hori, fisikoa bezala ekonomikoa, politikoa... izan daiteke.
|
|
|
Egileak klima aldaketa bat egongo dela planteatzen du liburuaren hasieran, eta, gizakiak denbora asko egin
|
duenez
eboluzioaren eraginetik kanpo, dela egokitu eta, halako batean, desagertu egingo dela. Hortik aurrera azaltzen du eboluzioak zer egingo zukeen.
|
|
|
Izan ere, Martinezek gogorarazi
|
duenez
, aurretik, beste ikertzaile batzuk saiatu ziren ondorioak ateratzen garezurren barrualdeko itxura aztertuta, eta laringea ikertuz ere ahalegindu ziren beste batzuk. " Baina ez zuten baliozko emaitzarik lortzen.
|
|
|
Lakak azaldu
|
duenez
, giza hizkuntza guztiek dituzte hitzak, fonemak, perpausak, sintagmak... " Hori da hizkuntzaren fenotipoa, eta ez da soinuak azkar egin ahal izatea.
|
|
|
Erlijioekin gauza berbera gertatzen dela uste du. Azaltzen
|
duenez
, erlijio asko daude, bakoitza bere mitoekin, bere ideiekin, eta batzuk besteekiko kontrajarriak diren gauzekin, eta, talde bakoitzaren barruan, iraunarazi eta transmititu egiten dituzte. Pertsona asko talde horietakoren batean dagoela aitortzen du Mosterínek, baina ez du onartzen espeziearen berezitasuna denik:
|
|
|
Morenok azaltzen
|
duenez
, filosofo greziarrentzat arrazionaltasuna zen gure espeziearen muina. " Baina, zer esan nahi du arrazionala izateak?
|
|
|
Besteak beste, aldarrikatzen du oraindik ez garela gizaki, pertsona. Azaltzen
|
duenez
, pertsona bilakatzea eboluzio prozesu bat da; oraindik martxan dago, eta alderdi biologikoek eta kulturalek eragina dute horretan. Bada, eboluzio kulturala biologikoari gailentzen zaionean, orduan burutuko da gizatiartze prozesua.
|
|
|
Tesian estres metatuak bizipenen oroimenean eta garunean zer eragin zuen ikertzea zuen helburu. Azaldu
|
duenez
, ikusi zuten trauma osteko estresa duten pertsonek, baita depresioa dutenek ere, suntsitua dutela haien biziari lotutako oroimen episodikoa, iraganeko gertaerak berriro biziko bagenitu bezala gogora ekartzen dizkigun oroimen mota hori. " Oroitzapenen oroimena, hau da, oroimen autobiografiko episodikoa", zehaztu du Bergouignanek.
|
|
|
Zehaztu
|
duenez
, gogoratu beharreko egoera ere kontrolpean zuen; hau da, berariaz sortu zuen laborategian: " Bestela, beti ari gara aztertzen zer gogoratzen duen pertsonak iraganean izan den gertakizun bati buruz; baina gertakizuna ezagutu gabe.
|
|
|
Hain zuzen, azaldu
|
duenez
, hipokanpoak asoziazio lana egiten du, eta garuneko guneak konektatzen ditu, koherentzia sortzeko. Hortaz, gorputzetik kanpo egotean, ez lirateke sortuko konexio horiek.
|
|
|
Bergouignanek aitortu
|
duenez
, irudi hori ikusi zuenean," harritu" egin zen, gorputzetik kanpo ala barruan egon, hipokanpoaren zati hura baitzen aldatzen zen bakarra. " Hori ez da askotan gertatzen", baieztatu du.
|
|
|
Ez da aukera bakarra. Kontatu
|
duenez
, garai hartako animalia hezurrak oso zatituta agertzen dira, eta zati jakin batzuk bakarrik aurkitu dituzte. " Hortaz, agian leku hura ez zuten bizitzeko erabiltzen, baizik eta ehiza egin eta animaliak txikitzeko, gero bizilekura eramateko.
|
|
|
Riosek ohartarazi
|
duenez
, gaur egun ere gauza bera egiten jarraitzen dugu. " Ez ditugu populazioa mugatzeko neurriak hartzen, garrantzi handia ematen diogu zaintzari...
|
|
|
Orein gorriaren kobazuloko gizakia. Azaldu
|
duenez
, neandertalaren, denisovarren, Floresko gizakiaren eta H. sapiensaren garaikide izan zen [fosilek 14.500 urte dituztela kalkulatu dute], baina badirudi haiekin nahastu gabe desagertu zela.
|
|
|
Itziar Laka EHUko hizkuntzalariak azaldu
|
duenez
, gene hori zuzenean lotuta dago hizkuntzarekin, eta baita mugimenduak planeatzeko eta sekuentziak konputatzeko ahalmenarekin ere. Beraz, gauza batzuetan gure parekoak izan zitezkeela iradokitzen du aurkikuntza horrek, baina ikertzaile gehienek onartzen dute gene jakin bat izatea, berez, ez dela nahikoa ezer frogatzeko.
|
|
|
Duela milaka urte, neandertalak bizi izan ziren gaur egun Euskal Herria deitzen diogun lurraldean. Joseba Riosek azaldu
|
duenez
, Euskal Herria oso aberatsa da neandertalek utzitako arrastoetan, baina eskasa fosiletan
|
|
|
Serrullak aitortu
|
duenez
, aztarnategietan lanean ari direnek kontserbatutako garun bat izan daitekeena topatzen badute, deitu egiten diote: " Kasurik aipagarriena Erromako katakonba batzuena da.
|
|
|
Hala, hurbileko norbaiten heriotzak psikotrauma bat eragiten duela azaldu du Izagirrek; hau da, egoera mentalean aldaketa sakona eragiten du. Izagirrek azaltzen
|
duenez
, halakoetan, beste edozein egoeratan bezala, informazioa lehenik garunaren leku jakin batera iristen da, talamora, eta handik beste gune batera bideratzen da, amigdalara. " Hor egiten da bereizketa.
|
|
|
Arratoietan behatutakoa are nabarmenagoa da pertsonetan. Alberto Bergaretxe neurologoak azaldu
|
duenez
," plazeraren mekanismoa oso aspaldikoa da eboluzioan, eta berdina da animalia guztietan, baita eboluzioaren ikuspuntutik gu baino askoz sinpleagoak direnetan ere. Bizirauteko beharrezkoa da, eta banakoa berriro plazer iturria lortzen ahalegintzea bermatzen du".
|
|
|
Bestearekin gogoratzean ere, kolore hori datorkit burura". Azaldu
|
duenez
," kolore solidoak dira beti, ondo definitu daitezkeen tonuak: horiak, laranjak, turkesak, granateak...
|
|
|
Bestalde, emakumezkoek ere ez dituzte gizonezkoek dituzten arazo eta interes berberak, Fanok azaldu
|
duenez
: " Emakumezkoak gene onak lortu baditu bikotetik kanpo, eta bikotearen barruan, berriz, zaindari on bat badu, ez du arazorik.
|
|
2020
|
|
|
Komunikaziorako biderik zuzenena denez sarri, hiztunak izan ohi du hitz egiten duen horren gaineko zalantza, arreta, jakin mina. Are idazlea, hizkuntza lan tresna behinena
|
duenez
, maiz kezkatu izan dute hitz, hiztegi, gramatikek, eta idatzi ere idatzi izan du horiek guztiak buruan. Egiten duen literaturak (letrak elkarri josteak) eskaintzen baitu horrelakoei itzulipurdia emateko, ausartzeko, ausaz, baita esku sartzeko ere.
|
|
|
eta izena duenak izana
|
duenez
,
|
|
|
Txilen, 2009an, atxilotu zuten" bonbak jartzeagatik", eta zigor bat jarri zioten, herrialdetik kanporatzea ekarriko zuena. Muntaia hori maputxe herriaren errepresioa bere blogean salatzearen ondorio izan zen, eta, berak nabarmentzen
|
duenez
, haren izena Interpoleko zerrenda beltzean sartu zuten. Giza Eskubideen Batzorde Interamerikarra kasua aztertzen ari da.
|
|
|
Eta sistema horrek sekulako eragina eduki izan
|
duenez
, etengabe errepikatua izan da ordutik hona, nahiz eta, sistema hori dela medio, adibidez, Sokrates aurrekotzat izendaturiko filosofo batzuk Sokrates bera baino geroagokoak izan... Ildo beretik etorri ziren VI. mendeko Sevillako Isidororen hogei liburukien Etimologiak, Trivium eta Cuadrivium, hau da, geroko unibertsitateetan irakatsiko zen oinarrizko jakintza, kronologiaren arabera antolatzeko joera.
|
|
|
Izan ere, estatu frantsesean, frantsesak eremu oso zabala okupatzen
|
duenez
, hizkuntza asko bizi dira esparru horretan inolako babes legalik gabe, frantses konstituzioaren bigarren artikuluak Frantziaren hizkuntza ofizial bakarra frantsesa dela dioelako.
|
|
|
Menpeko ezagutzazko ekoizpen hauexek, gainera, L. Vygots kyk ongi asko adierazten
|
duenez
, bi ardatzen arabera garatuz doaz: Testuinguruan oinarritutako hizkuntza zehatz batetik destestuinguratzera doan arloan alde batetik, eta tokiko hizkeratik mintzaira abstraktuetarako garatzen den bidean bestetik.
|
|
|
Eta literaturak, eskatzen diguten literaturak, ordena horri eustea besterik ez
|
duenez
helburu, behar denari laguntza eske ohi diote subentzio eskatzaileek. Eta testu horien irakurketak haserretu egin nau.
|
|
|
Beste lan bat badugu eta hori izaten da gure ofizioa, baina ez idazle izatea... horrela, jakina, Gabriel Aresti edo Ramon Saizarbitoria ez lirateke idazle izango, eta Joanmari Irigoien edo Pako Aristi bezalako" autonomoak" bakarrik hartu genituzke aintzat idazletza ofiziorako. Gainera, Tere Irastortzak esaten
|
duenez
: " Gure garaian ematen zuen hizkuntzaren borroka narratzaileena zela", eta, ildo beretik, Castillo Suarezek:
|
|
|
Joxe Azurmendik eskaini digun saiakera batean (Euskal Herria krisian, 1999), euskal gizarte krisiaren sakontasunaz aritzen zaigu baina, berak aitortzen
|
duenez
, krisian daukaguna ez da euskal gizartea gizarte modernoa baizik.
|
|
|
Zuzeuko irakurleak jakingo
|
duenez
, 2016ko urte hasieran, CUPek betoa paratu zion 2010 ezkeroztik Generalitateko presidente zen Masi, haientzat eskuindarra delako, eta pujolismoarekin dituen loturengatik eta, eta Masek onartu zuen presidentetzatik alboratzea aginte makila Puigdemonti igaroz. Beto horregatik haserreturik, probestu zezakeen politikari adio esan eta erretiratzeko, baina proçesean jarraitu du eta bere ekarpena egin du.
|
|
|
Horrekin batean, Generalitatea eta instituzio autonomikoak, eta independentziarako borroka bereizi beharra aipatzen du. Atzeak erakusten
|
duenez
, aurrea nola dantzatu, instituzio autonomikoek marko juridiko espainolari izkin ezin egin diotenez, bi jarduerak bereiztea proposatzen du. ANC, Omnium eta gainerako eragile independentistek bere bide bereizia egitea Estatuak instituzioak blokea ez ditzan.
|
|
|
Madrilen diputatu izan zen garaian(), hotel edo ostatu berean bizitzen ziren Irujo, Agirre, Landaburu, Kareaga, Bikuña eta Monzon, hots, ordezkaritza abertzalea, eta Telesforok kontatu izan
|
duenez
, Irujo beti ibiltzen omen zen nafar erregeak gora eta nafar erregeak behera, eta horregatik Santxo de Nabarra deitzen bide zioten. Euskotarron aberri bakarra Euskadi da S. Aranarengandik ikasi bazuen ere, eta Engrazio Aranzadi Kizkitza-ren La nación vasca erabakigarri gertatu bazitzaion ere abertzaletzeko, segur aski Irujo izan zuen maisu Monzonek nafar ikuspegia bereganatzeko edota sakonago landatzeko behinik behin.
|