Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 266

2000
‎Ez litzateke ezinezkoa izango gauzak nola gertatu ziren zehatz mehatz adieraztea, kronologia deitzen den hori eskrupulosoki errespetatuz, saihesbideak ekidinez, oroimenak eskaintzen dizkizun hutsuneak eta babesak alde batera utziz; ez litzateke, ez, batere zaila izango, eta agian horrela jokatu litza  teke, erarik zuhurrenean ez ezik ortodoxoenean ere. Baina honako istorio hau ez da kronika poliziako bat edo biografia baten kontatze soil hotza, eta narrazio honek halako intentziorik ez duenez eta benetako intentzioaz ez dugu hemen ezer esango, irakurle zolia ez iraintzearren batik bat, barkatuko zaigu xehetasun kronologikoetan ezen ez oroimenak agintzen dizkigun pasarteetan nahiz gertakarietan, edota istorioaren garapenarekin (eta egiarekin, beraz) zerikusirik izan zezakeen txikikerietan estuegi ibili ez bagara; eta ez, esan bezala, estu ibiltzea bereziki nekosoa gerta zitekeelako, ba...
‎Danek bihar Grand Canyon entzutetsura hel  tzeko asmoa duenez , gaurkoan milia asko egin behar izan ditugu. Eta milia horiek egin bitartean, furgoneta berriro ere denboraren makina bilakatu zait eta ezin izan diot oroitzeari utzi.
2001
‎Suizida ilegorriak, bere itsumenean, balkoiko baranda gainean ipini ditu oinak. Ez du azterketa gainditu, oraintxe jakin duenez , eta erabakia hartuta dauka: bere buruaz beste egingo du.
‎Bero handia egiten duenez , txirikorda bi egin dizkit amak. " Kopetak" deitzen diegu herrian.
‎Azkenean, deiaren larriak eta ozenak ernarazia, Rip van Winkle ren antzera aspaldidanikako lozorroan zetzan Euskaltzaindia bera ere iratzarri zen eta, iratzarririk, batasunerako bideetan pentsatzen hasi. Ez zen hori, zenbait erdal euskaldunek uste duenez , saltsero batzuen egitekoa izan, ez alderatzeko ere. Compulsa feci, esan dezake Euskaltzaindiak egiari kalterik egin gabe, harako Aita Saindu sonatu hark heriotzako orduan esan omen zuenaren arabera.
‎Ezin dezakegu hor planto egin, Santamaria jaunak ederki erakutsi duenez , gure hizkuntza" diglosiaren purgatoriotik libratu nahi badugu". Berak bi Unibertsitateak lerro paralelo gisa ikusten ditu, hots, behar den geometria hautatzen badugu, nonbait elkar joko duten lerroak.
‎Halaz guztiz, doubting Thomasen batek (nik neronek, esaterako) gogoeta bidegabekoren bat egin dezake: zergatik 1981ean buka liburua, liburuak berak aitortzen duenez , 1984 argitara aterea izanik?
‎Neure lanbidetik behar ez beste saihesten ez naizelakoan, lehenbizi: badirudi, alafede, hitzek eta hiztegiek badutela ikuskizunik hizkuntzalaritzarekin –euskal etimologiaren aldetik, bai, behintzat– eta ni arlo honetan –ongi, gaizki, nahiz erdipurdi– saiatua naiz batik bat, ematen duenez . Gainerakoan ere, hortik landara eta bigarrenik, begiak lausotuxe ditudalako edo ez dut ikusten aldamenean, ezta urrutixeago ere,  hartzekodunei zor zaizkien erresalbu eta salbuespenak salbu, halako jakite, jakinduri eta jakiunde espantagarririk, nor bere buruari eta bere buruarengandikakoei begira bestelako ustetan badabil ere sarri asko.
‎Zaldunari josia, ezkutaria doa, gorputzari errainua itsasten zaion bezala. Ez du nagusiaren gogo urduritasunik ez kezkarik, baina ez da, hemen norbaitek esan duenez , gizonagan aurki daitekeen lohiaren irudia. Ausarta da eta graziak ukitu ez duen gizasemea izan daitekeen bezain ona:
‎b) Irudi duenez , ez gaude garbizaleen artean, ez hitzetan ez min  tza  moldeetan. Lokuzioetan, hobe, idazle ezagun batek9 tituluan bertan  landatu duenez, pour épater le bourgeois beharbada, horren izutia delakoan:
‎b) Irudi duenez, ez gaude garbizaleen artean, ez hitzetan ez min  tza  moldeetan. Lokuzioetan, hobe, idazle ezagun batek9 tituluan bertan  landatu duenez , pour épater le bourgeois beharbada, horren izutia delakoan: ez dut gaitzez hartu ahotan" idazle" deitura, dotoreago baita edonon idazle  on izan" literato" exkax baino.
‎Enparantza ez genuen nahi, Arakistainen lekukotasuna gorabehera, gainerako dokumentu guztiek besterik diotelako, plaza baizik. Eta, hitzak hizpidea ekarri duenez , ohartxo bat egin gogo nieke neure herritar bihotzekoei, ixilka bederen: Herriko enparantza ez da, euskal gramatika etsai  duelako," la Place du Peuple"," la Place de la Ville" baizik.
‎Zinetako gizakirik, pertsonarik, ere ez da poema horretan, egileak berak aitortzen duenez : " Euskalerri osoa dut kanta gai, ez biko bat edo beste, gure gauzeri lokarri bat ezartzeko asmatu ba dut ere.
‎3 Ez du inork, ene ustez," nahasmendu hori (saltsa hemen, huelga han) aitzakiatzat hartu", Iraola jaunak idazten duenez . Aitzitik, nahasmendu hori, eta aitzakia nahasmenduarekin batean, zuzen okertzaileek berek sortu dute, guztiok dakigun bidez, gero oker zuzentzaile ager daitezen.
‎Euskaldun totel izanik, biziro higuin zuen gazteleraz casticismo delakoa. Irakurri gabe utzi zituen, nonbait esan duenez , Egañaren paper batzuk, haietan" Holgà ¡ rame yo muy mucho" edo antzeko zerbait aurkitu zuelako. Horrelakoak ezin eramana, ordea, gaurko euskaldunik  gehienok badugu erdaraz ari garenean.
‎Etxeberri, berriz, bigarren partean batez ere, ez da bertsotan ari (hori dio Oihenartek ere) atseginago zaiolako mintzamolde hori. Berak aitor  tzen duenez jakiara mintzatu da horrela, deliberatuki
‎lehengoez gainera, Bonaparte, Dodgson (Lewis Carroll izengoitiaren azpian Alice in Wonderland bitxia idatzi zuen logiko matematikoaren anaia, hain zuzen2), Linschmann eta abar. Honexek garbitu behar lituzke, itxura duenez , euskalariak zenbaitek egozten dien bekatu astunetik. Gure artean, izan ere, XIX. mendeko Errusian gertatzen zen arabera, maiz galdatu ohi diote gazteek beren buruari ea zilegi ote den, mende luzeen lasaikeriak honenbeste eginkizun bizkarreratu digun garaian, premiazko ez diren huskerietan denbora ematea.
‎Kontu hauetan hauxe da niretzat barregarriena: inoiz ez direla izan gaur bezain Europaren mendeko (eta Errusia, de Gaullek gogorarazi  berria duenez , Europa da; eta Amerika, Europaren alaba) gainerako lurraldeak. Sator lanean dabiltza gehienez ere Europan barrena Buddharen usteak; Indiako eremu zabal guztiak beteak daude, berriz, Europako makinaz, etxez, lantegiz, elizaz, ideiaz, asmoz eta hizkuntzaz.
‎Barrenak hala agintzen zuen dirudienez eta epeltasun hori izkribuz agertzen da bakarrik, ez ahoz. Hemen, ematen duenez , ez zuten indar zapaltzaileek ezberdintasun larregirik sorrarazi.
‎Beti harritu izan nau" gure  hizkuntza indoeuroparrak" solasean maiz aipatzeko hizkuntzalarien joerak10, ez jatorriko gizarteaz dihardutelarik, axaleko diferentzia handiak gorabehera, guztien artekoa den oinarrizko ezaugarri multzo batez baizik (beste hizkuntzenak ez bezalakoak, kontrakoak ez badira: " gure hizkun  tza indoeuroparretan bederen gertatzen ez den bezala", e.a.). Nolanahi ere, iritzirik zuhurrenarentzat ere, euskararen historiak egiaztatzen duenez , elementu honek, kidetasuna ala bakartasun genetikoa, konparatistaren bide estuak gainezkatzen duen interesa du. Berez, edozein gauza itzul edo molda daiteke hizkuntza batetik bestera; itzulpenak eta moldadurak ordea errazagoak dira batzuetan (mekanikaz ere, nolabait esan, egin daitezkeelarik), eta nekezagoak besteetan.
‎Azkeneko hitz hau gehiagok ere erabiltzen dute, Axularrek ez ezik, hala nola Haranburuk, Etxeberri Ziburukoak eta Harizmendik. Honako hitz hau, ordea, aldamenean daramanak adierazten duenez , Axularrengandik dator zuzen zuzenean. On behar hitzaz ari naiz eta 11 orrialdean dakartzan galde erantzunez:
‎zituzten, ez zituen, eta abar. Hortik kanpo, ordea, ez zuten egina aurkitzen zuten lana, antza duenez , berriz beren kabuz egiteko gogo biziegirik agertzen. Guztion ondasuna zen, dirudienez, eliz inguruan zebilena bederen.
‎Hizkuntzalaria naizelarik, eta hizkuntzalari naizen aldetik Jung  grammatiker maite haien ondorengoa, ez dut zer ikusi gehiegirik ez literaturarekin, ez literaturaren kondairarekin. Filologoa ere banaiz, ordea,  behiala eman zidaten tituluak adierazten duenez . Jakina denez, duela ehunen bat urte gertatu zen hizkuntzalari berri eta filologo zaharkituen arteko etena, baina eten horrek, zena zen, ez zuen luzaroan hondargabeko osinik zabaldu.
‎Urkixoren gaia, izenburuak argi eta garbi adierazten duenez , ez zen euskara izan zuzen zuzenean. Gogoan zuena ez zen hizkuntza eta hizkuntzaren gorabeherak, hizkuntzaren inguruan egina zegoen eta egiten ari zen ikerlana baizik, filologia eta hizkuntzalaritzaren aldetik hain justu, bi hitz hauek orduan (Urkixoren ingurunean batik bat) edo hitz horiek aditzera ematen dituzten gogoetak aski ongi bereizten ez ziren arren.
‎" Guztiok dakigu zerk bildu gaituen Donostian, Eduardo Txillidaren jaioterrian eta are bere lantegian bertan, eta ez da gure artean egunoro ospatzen den bezalako gertakaria. Erabakitzaileen buru den Alfred Hentzen irakasleak arestian aditzera eman duenez , Txillidak jaso du aurten laugarren aldiz eskainia izan den Rembrandt Saria. Sari hori, molda arteak aitzinatzeko pentsatua, Goethe Stiftung deritzan erakundearen eskutik dator.
‎Hornitzen duen informazio kopuruak, beste hedabideek erabiltzen duten neurriak, herritarren aurrean duen prestijio eta fidagarritasunak, eta abarrek zehazten dute informazio iturri baten balioa. Eta, irizpide profesional on baten ikuspegitik –baita deontologiaren ikuspegitik ere– kritikatua izan daitekeen arren, kazetariak publikoki berriaren iturri gisa aipatzen duen neurrian(" halako Ministroak esan duenez "," Arzalluzek esan du...") neur daiteke informazio iturri baten balioa, berri horren egiatasuna beste iturri ba  tzuetan frogatu beharrik izango ez den aldetik.
2002
‎Baina kontuz, ez dezagun azeria ehizatu aurretik larrutu. Hemen esaten duenez , atzoko partidua joanekoa izan zen. Beraz, oraindik itzulikoa falta da, ezta?
‎Bisita ez dela batere gozoa izango, eta horrelakoak esaten segitzen duenez , gezur txiki bat esaten diot:
‎Euskaldun peto peto diren batzuek ez dute aparteko gogorik gure klasikoengana jotzeko. Saizarbitoria batek, Lertxundik ez bezala, esaterako, aspergarriak aurkitzen ditu gure klasikoak, berak aitortzen duenez . Egia esatekotan, zenbaitetan ez nau harritzen halako joerak izatea.
‎Oroz gain, nire etxea baitut hau, bakoitza bere zoroak bizi duenez : batzuetan etxe asea eta zabala, beste batzuetan gela estuko eraikina.
‎Hala izanik ere, esan daiteke aspaldi beretu izan dutela euskal idazleek erabide hau, euskalki guztietako testu idatzietan aurkitzen baita" (EGLU V, 219 or.). Baina ez da baztertze kontua, zeren batek esan dezake, ikerketa mailan, halakoak ageri direla gure klasikoen artean, baina gero benetan beste zerbaiten alde agertu edo kontrakoa gomendatzen dugula. Bada, liburu honetan ez da holakorik deus ageri, berak ikusten ahal duenez , nahi baldin badu behintzat, zeren erabilera hori nola izan den eta nola erabili litzatekeen zintzoki eta espresuki gomendatzen baita, eta ez du Villasantek idatzi. Bide batez, Rubiok ongi baieztatzen duen bezala," zein" galdetzailea murrizgarria edo ez murrizgarria izan daiteke, ez dadila estutu horregatik:
‎Badago esaten duenik Kafka idazle umorista zela: izan ere, Sarrionandiak berak kontatzen  duenez , barrez lehertzen bide zen lagunei Metamorfosia edo Gaztelua bezalako lanak ozen irakurtzen zizkienean. Eta, beste adibide bat ematearren, nago Karlos Linazasoro idazle tolosarrak ere horrela pentsatzen duela, esan bezala, Kafkaren miresle handia baita; haren edozein ipuin liburutan aurki daiteke umore beltzaz ondo hornitutako narrazio bat baino gehiago.
‎Ironia, neurri batean behintzat, umore konplizea da, irakurlearekin nolabaiteko konplizitatea bilatzen duena, baina, aldi berean, kritikatutako objektuarekiko lotura edo konplizitatea edo are maitasuna ere erakusten duena (eta gogoan artu, Linazasorok aipatu bezala, ironiaren lehenengo baldintza autoironia dela...). Eta, zergatik ez, baita nolabaiteko matxinada isila ere; Koldo Izagirrek uste duenez , herri xehearen umorea ironian oinarritzen da, eta, ziurrenik, ez zaio arrazoirik falta. Gainera, epika edo tragedia ez bezala, ironia (eta umorea, oro har) antidogmatikoa da:
‎uste dut literatura garaiaren eta kontsumokoaren arteko mugak garbi utzi behar direla, ahal den neurrian, jakina. Literaturaren historiak erakusten duenez , beti existitu izan da antzeko dikotomia bat: baina nor gogoratzen da, egun, Cervantesek Don Kijoteren bitartez kritikatzen zituen zalduntza eleberriez?
2003
‎Manuk beti ondo aukeratzen duenez , Joxek eta Gabik argazkiari begiratu diote istantean. Irudia nahiko lausoa da.
‎Mariak berak esango zion bakarrik uzteko. Gainera, sukaldea ez da oso zikin egongo, apenas jaten ari dira eta Andresenak txarrera jo duenez geroztik. Tatamari bai etorri dela, ordea, Maria txikia goizean apapa ateratzeko.
‎Sar ezazue A sailean, 853 ziegan, droga trafikatzaile labana erabiltzaile trebe haiekin. Gau hau sano eta salbu pasatzen duenez ageriko! Bihar etorriko gaituk hire errai keztatuen biltzera.
‎Homeopatia, nire amak esaten duenez , mezetara joatea bezalakoxea da: ez dio inori kalterik egiten.
‎Miranda y Argaiz Iruñeko apezpikuak 1750ean egindako ediktua Mendibururen eraginari zor zaio neurri handian (Larramendik berak ere aitortzen duenez ); bien arteko harremana estua izan zen eta, besteak beste, Mendiburu ibili zen misioak ematen euskaraz, apezpikuak Gipuzkoan zegokion bisita pastorala egin zuenean. Ediktuak ez ditu, berez, dantzaldiak debekatzen," zeharo desterratzea" eskatzen badu ere.
‎Aipatu ditugun testuak zuzenean nekazariei zuzendutakoak dira; bat izan ezik, Peru Abarca, bere helburua" ilustratuak ilustratzea" baita, hitzaurrean idazleak gaztelaniaz argitzen duenez : " estos diálogos no se dirigen a la instrucción de la juventud bascongada, sino a la que de los que son tenidos por muy letrados".
‎Gero eta gehiago ziren errentak ordain ezin zitzaketen maizterrak, eta etxerik gabe, eskale eta arlote ibiltzen zirenak. Gracia Cà ¡ rcamok aztertu duenez (1993), Bizkaian, Independentzia Gerratea eta Lehenengo Karlistada artean, %70 areagotu zen eskale kopurua (hala ere, 1830 aldera, arloteen  kopurua ez zen iristen populazioaren %2ra; Europako zifrak baino nabarmen baxuagoa zen, beraz). Sermoitegian sarritan ematen da egoera larri horren berri:
‎Bi sexuen eskolaratzearen proportziorik eza nabarmena da beti ere. 1797ko biztanle erroldak agertzen duenez , euskal herrietan mutil eskolak neska eskolak baino sei aldiz ugariagoak ziren. Hala ere, ez zeuden herri guztietan inondik ere, eta, zeudenetan ere, gurasoen erdiek ez zituzten bidaliko hara beren haurrak.
‎Herrero, 1988). Mito nagusiak salatzen duenez , Gaizkiaren indarrak Ongiaren kontra ari dira konspirazio unibertsala antolatzen. Konspirazio horrek hiru azpijoko izango lituzke:
‎Gogora dezagun umeen hilkortasun tasa oso handia zen garaiez mintzo garela: hirutik bat hil egiten zen zortzi hamar urte baino lehenago, J.B. Agirrek berak aitortzen duenez (1850c: 283). Aurrera aterako zela zirudien haurra, bat batean gaixotzen eta ahultzen hasten bazen, horrek azalpen bat behar zuen.
‎Hizkuntzaren ikuspegitik begiratuta ez dago zalantza handirik Zuberogoitiak salatu duenez : " baldintza objektiboak ez dira hobetzen eredu diglosikoaren aldeko hautua eginda, horrela ez da lehendik dagoena indartzen; are:
‎Besteak beste, naziogintzaren indartzeak talde nortasunaren  kudeaketa aztertu behar du arretaz. EHUko Nor Ikerketa taldeak adierazia duenez , gure inguru hurbilean hiru nortasun ari omen dira lehian: espainola, frantsesa eta euskalduna.
‎Gutako batzuei ezarri diguten Historia ofizialak argi  tzen duenez , suntsipenaren bidetik" Gaztelan estatuak egin du nazioa4". Gaztelan, administrazioak eta botere politikoak kudeatu izan dituzte gizartearen garapena nahiz garapenik eza, helburu argiarekin:
‎Gutako beste batzuei ezarri diguten Historia ofizialak argitzen duenez , Bidasoaz iparraldera ere, onerako nahiz txarrerako, bortizkeria nahiago: 1763 (kolonia gisa eusteko, Kanada, India eta Louisiana-ren aurka borrokatu), 1792 (Robespierreren Izualdia oldartu), 1809 (Aita Santua preso hartu Napoleonek Erroman bertan), 1962 (Aljeria gerrara eraman)...
‎Egingarria da, mamurik ez da behar. Amatiñok inoiz esan duenez : " Kilimon erreka bezala, lantzean behin ager  tzen eta ezkutatzen den ideia da berri agentziarena".
‎Euskarazko komunitate sentsazioa areagotzeko, ezinbestekoa da gazteek ikustea euskara ez dela bakarrik eskola tresna bat. Eskuartean darabilgun  ikerketa horrek argitzen duenez , hizkuntza komunikazio bidea izateaz gain gizarte egitura guztietan txertaturik dagoen giza baliabidea da; hala da teorikoki behintzat.
‎30 urte joan dira jada. Azken hiru hamarkada horietan euskaldunek argi erakutsi dute unibertsitatea euskaraz egiterik badagoela, eta urtero urtero erakusten da hori nola erakunde unibertsitario ofizialetan hala alternatiboetan, Isasik adierazi ohi duenez : " komunitate unibertsitario euskalduna bada, Euskal Unibertsitatearen beharra bada eta unibertsitate mailako proiektu bideragarria egin daiteke".
2005
‎Worldwach Instituteren Txostenak ingurumen joeren berri ematen duen moduan, Nazio Batuen Elikadura eta Nekazaritzarako Erakundearen (FAO) 2003ko Txostenak adierazten duenez , guztira 842 milioi pertsona dira elikagai faltan direnak. Era berean, adierazten digu laurogeita hamarreko hamarkadaren hasieran antzemandako joera positiboak alderanztu egin direla atzera, zeren eta azken urteotan zehar gose kronikoan bizi den pertsona kopuruak gorantz egin baitu, urtean bost bat milioiz.
‎" Garapen iraunkor" esapidea askoz egokiagoa da. Esperientziak erakusten duenez , denbora epe luzeetan zehar izan daiteke sistemen garapen kualitatiboa, hazkunderik gabe".
2006
‎–Itxura daukazu, besterik ez. Medikuak esaten duenez , aste pare bat duzu San Franciscoko maratoia lasterka egiteko.
‎–Medikuak esan duenez , hilabetegarrenean San Franciscoko maratoian lasterka ibiliko zara.
‎Begi zuloetan bortxaz sartu izan balizkiote bezala. Ilea urdindua dauka, eta, tindurik erabiltzen ez duenez , errauts sakabanatuen itxura hartzen dio. Irudikatu nuen begiez ziztatzen ari nintzela telefonoaz beste aldean.
‎Erabaki duenerako Edurne sartu eta, txintik atera gabe, besaulki loredunean eseri da; ezkerreko hanka eskuinekoaren gainera pasatu duela iruditu zaio Antoniori, baina ez dago guztiz seguru, mahaia estaltzen duen zapiak ez diolako ondo ikusten utzi. Baina hura zen Edurneren keinuetako bat, Antoniok gogoratzen duenez , eta asmatzeko aukera handiak dituela erabaki du. Zigarroa atera du Antoniok, lehenengo hitzak botatzearekin batera:
‎" Besteek erabiltzen dituztenez, nik ere bai". Eta, hala, gure ondokoak" bailitzan" esan duenez , guk bainitzan, bainitza, bainitz edo antzekoren bat ezpainetaratuko dugu. Imitazioa esan dugu, modaz ere hitz egin genezake.
2007
‎Muga horretatik behera, erdaldunekin jendeztatu zen Nafarroa. Xabier Erizek nabarmendu duenez , 1329an Gorteetan eserlekua zuten berrogeita hamabost hiribildu eta kontzejuetarik, bakarrik hogei zeuden eremu euskaldunean. Halaber, deigarria da bost merindade hiriburuetarik (Baxenabarre ez baitzen merindade bat) hiru, Erriberri, Zangoza eta Tutera, eremu erdaldunean zeudela eta bi bakarrik eremu euskaldunean, Iruñea eta Lizarra (gaur biak hein handi batean erdaldunak).
‎Bertan Hego Euskal Herriko lau herrialdeei España foral deritze; Aragoiko Koroa zaharreko herrialdeei, España incorporada o asimilada; eta beste probintziei, España uniforme o puramente constitucional (eta Afrikako lurraldeei, Ceuta/ Sebta eta Melilla/ Mric barne, España colonial). Gainera, ez du zentzurik esateak foruek bereizten dutela Nafarroa Arabatik, Bizkaitik eta Gipuzkoatik, Konstituzioko lehen xedapen gehigarriak aitortzen duenez , probintzia horiek ere foru lurraldeak direlako. Nafarroak, Euskadin sartuta ere, ez luke nahitaez bere Hitzarmen Ekonomikoa galduko, gaur egun Hirurak Bateko Itun Ekonomikoa bezal bezalakoa baita, biak 1839ko urriaren 25eko Legean eta 1978ko abenduaren 6ko Konstituzioan oinarritzen baitira, xedapen indargabetzaileko bigarren lerroaldeak esanak esan.
2008
‎Crissek ez duenez gidatzen, Sirak proposatu dio Hermannen autoa hartu eta elkarrekin joatea. Sira ere gustura joango baita aireportura.
‎Konturatzen naiz Frankek oraindik ez duela amore eman, Berlinera badator, horrekin zerikusia duen zerbaitegatik datorrela. Eta ez dakit amets egiten duen ezinezkoa den zerbaitekin, eta alferrik ari den borrokan, edo, borrokan amore ematen ez duenez , ezinezkoa dirudiena lortuko duen. Baina pentsatzen dut:
‎Bere botatzarrekin sartu da gelan eta, ez daukanez non jarri, S.I. ren ondoan eseri da. Inork ezer esaten ez duenez , H k eskua heldu dio S.I. ri. Dardarka dauka honek eskua eta H k ez dio askatu dardara geratu den arte. " Izozki bat jatera goaz, bazatoz gurekin?", galdetu dio gero.
‎A.D. Nuttall ek bere Zergatik sortzen digu plazera tragediak? liburuan idazten duenez ," Beldurra eta penaren eztitasun arraro horrek" ezaugarritzen du gure artearekiko arrapostua. Platonek, ildo horretan, Filebon tragediaren ikusleak atsekabeaz pozten agerrarazten dizkigu, eta Fedonen Fedonengan berarengan Sokratesen heriotzak eragindako mina eta plazera azaltzen.
‎–Beno, nik egiten dut topo... Horixe da nazionalisten koartada... historiak protagonistarik ez duenez , gu ere protagonista izanen gara. Berriz diot, horrek ez du esan nahi jende horren eskubideen kontra nagoela, baina beti ere herritar gisa, eta inoiz ez rol markatu gisa.
‎Beste modu batez esanda, ikastaro hau neronek emanen dut eta ez Miren Agur Mendietak. Gaixo baimenarekin dago, eta luzerako joko duenez , neroni arduratuko naiz.
2009
‎Dantzaleku bat irekitzen saiatu nintzen hemen, Nizan, eta diru guztia galdu nuen. Orain gelditzen zaidan diru apurra heredatzeko esperantzarik ez duenez , ez dut berriro ikusiko, ezta hilzorian egongo naizenean ere. Barkatu jauna, aspertzen eta tristatzen ari natzaizu.
‎Egoera hartan, zaila zen ez asaldatzea, eta zuhur jokatzea, mendeku gosea izugarria baitzen. Onaindiak Grand Placen kontatzen duenez , Mari Asun Goenaga Txiki izan zen burua hotz gorde zuen bakarretakoa. Hitza hartu eta zera esan omen zuen Txikik:
‎Teo Uriartek bere memoria liburuan kontatzen duenez , aunque las relaciones personales entre los liberados eran buenas, se producÃan algunos roces. Carlos eta Txikiren artekoa izan zen bat.
‎Normaltzat hartu behar da, denbora aurrera joan ahala, etorkizuneko gizartean euskaraz jakin beharra izango dela; ez inork legez behartuko duelako, baizik eta gero eta herritar elebidun gehiago daudenez, eta euskarak gero eta balioespen sozial handiagoa duenez , normala izango da euskara eta gaztelania biak jakin behar izatea. Izan ere, hainbat zerbitzu euskaraz bakarrik eskuratu ahal izango baitira, eta beste batzuk gaztelaniaz bakarrik.
‎Herritar elebidunik gabeko elebitasuna itxurakeria eta erretorika hutsa dela ohartarazi behar ditugu. Elebakarrak ulertu behar du bere esku dagoela neurri handi batean hizkuntza bizikidetzan aurrerapauso sendoak ematea, eta elebidunak ulertu eta baloratu behar du elebakarrak euskara ikasteko egiten duen ahalegin ikaragarria, are handiagoa euskararik gabe, ia Euskadi osoan inolako deserosotasunik gabe, bizitzea guztiz posible duenez gero.
‎Eskolaren beraren ikuspegitik, bestalde, A ikastereduaren ezintasun nabarmenak dira nagusiki eta berehala gainditu beharrekoak. Bada horretarako behar beste eta gehiago adostasun bai hezkuntza elkartean, ikastereduen urteotako bilakaerak erakusten duenez –baita Eusko Legebiltzarrean ere (nahiz eta, zenbait diskurtsotan, A ereduaren babesa baino gehiago A ereduaren erabilera alderdikoi eta sasi ideologizatua sumatzen den, tamalez, A eredua B eta ereduen kontra bultzatzeraino eta gaztelania euskarari kontrajartzeraino).
‎Garbi izan genuke, bada, gaztelania ez ezik beste hizkuntza bat ere ofiziala duten erkidegoetan, neurri bateko edo besteko hizkuntz murgiltze sistemak legezkoak eta konstituzionalak direla, baldin eta ikasle guztiek gaztelania" behar adina" ezagutzea bermatzen bada. Ez konstituzionala, hain zuzen ere, gaztelania ez beste hizkuntzak alboratzea da, aipaturiko Auzitegi Gorenaren epaiak argiro finkatu duenez . Besterik da, lehenago esan dugunez, Euskararen Legeari dagokionez gertatzen dena.
‎Hizkuntzen oreka eta berdintasun sozialak ez du esan nahi guztia bi hizkuntzetan egin behar denik edo guztia bi hizkuntzetan bermatu behar denik, nahitaez. Estatus berdintasuna da uko egin behar ez zaion helburua, baina gaztelaniaz dagoen guztia euskaraz eduki nahi izatea, ez da eraginkorra; edo auzi honi beste muturretik begiratzen diotenen artean zenbaitek aldarrikatu ohi duenez , hainbat gauza, beren interesekoak ere izan litezkeenak, euskaraz bakarrik egon daitezen eragotzi nahi izatea ez da ez bidezkoa ezta hizkuntza bizikidetzarako eraginkorra ere.
‎Jarrera horren araberako hizkuntza politiken aurrean, handia da uniformetasunaren aldekoek erakusten duten indarra, hizkuntza hegemonikoak ematen dien itzala baliatzen baitute mendeetan osatu eta trinkotu den hizkuntza desoreka ainguratzeko. Moreno Cabrerak ohartarazi duenez (Moreno Cabrera, 2000):
‎Hortaz, baturagile izan behar duenez gero, erabilera alderdikoi orotatik eta jarrera baztertzaile eta akritikoetatik salbu gorde behar da euskalgintza. Gure iritzian, inertziak alboratu behar dira euskalgintzan, eta inertzia horiek gainditzen lagunduko duten jarrera autokritikoak sustatu behar dira.
‎Ez da justua, eta ez da euskararentzako batere mesedegarria? identifikatzea euskara ezker abertzale tradizionalaren jokamoldearekin eta errebindikazioekin, zenbaitek egin ohi duenez bere burua euskararen mundutik aparte jarri nahi duenean eta euskararen munduekiko eraso moduan. Ez da justua, ez da onargarria, ezin baita euskararen irudia era horretara mugatu.
‎Euskaraz sortzen zen ia guztia (hain zen urria produktu kopurua!) erosi eta kontsumitu zitekeen garaietatik urtean ehunka titulu eta milaka produktu sortzera eta merkaturatzera pasatu gara hogeita bost urte gutxitan. Produktu arrunten ondoan espezializatuak aurki ditzakegu, gutxi asko edozertaz ari diren produktuak aurki daitezke euskarazko ekoizpenean, nahiz eta, guztiz normala denez eta izaten jarraituko duenez , gauza asko falta izan. Inguruan gainerako hizkuntzetan egiten den literaturarekin homologagarria den literatura egiten da euskaraz, hots, ona bezala txarra, landuagoa bezala arinagoa, punta puntakoa barne, eta gero eta idazle gehiagoren obra itzultzen da beste hainbat hizkuntzatara.
‎Ezinbestekoak dira herri aginteen hizkuntza politika eraginkorra eta legezko babesa. Moreno Cabrerak ohartarazten duenez ,  ¡ Ojo! Yo creo que en el momento que haya alguna dejación en esta polÃtica (de continuada promoción), el euskera podrÃa estar completamente amenazado (Deia,).
‎Bestelako interesek behartuta begien bistan dagoena ukatzeko premia tristerik ez duen orok aitortuko duenez , Iruñeko edo Paris aldeko politikak baino eraginkorragoak izan zaizkio euskarari azken hogeita bost urteotan Eusko Jaurlaritzarenak eta Euskal Autonomia Erkidegoko herri aginte ezberdinenak. Euskararen erabilera bermatuko bada, ordea, politika eraginkor horiek bai, jakina direla, baina herri aginteen utzikeriarik eza ez ezik beste zerbait gehiago ere da.
‎Honezkero, inor gutxik usteko du hizkuntzen bilakaera soziala fenomeno natural bat denik; aitzitik, gizakiak aktiboki nahiz pasiboki eragindako gorabehera kultural, politiko, psikosozial eta ekonomikoen ondorioa baino ez da hizkuntza bakoitzaren estatusa, beste zenbaiten artean, Moreno Cabrera hizkuntzalariak behin eta berriz argiro azpimarratu duenez . Hizkuntza bat, edozein, biziberritzeko eta indarberritzeko prozesuak arrakasta izango badu, beharrezkoa da honako hiru baldintzok uztarri berean lotzea:
‎Ez baita erraza erakunde batean hogeita hiru lan hizkuntza kudeatzea. Umberto Ecok behin baino gehiagotan, eta beste testuinguru batean, esan duenez ," itzulpena da Europako hizkuntza". Hizkuntza guztiei zor zaien begirunea eta berdintasun tratamendua aldarrikatzeko egokia da guztiz idazle italiarraren esaldia, balizko hizkuntza bakar, nagusi eta baztertzailearen aurrean, hizkuntza aniztasunaren defentsa baita Ecoren hitzek adierazten dutena, baina oker geundeke uste izango bagenu hizkuntza guztiei zor zaien errespetua bermatzeko ezinbestekoa dela Europar Batasuneko erakundeetan sortzen den guztia hizkuntza ofizial guztietara itzultzea.
‎Egia da zenbait lege aldaketa egitea beharrezkoa dela bai Espainiako hizkuntza aniztasuna onartu eta sustatu ahal izateko, baita Hizkuntzen Euroituna behar bezala betetzeko ere. Europako Kontseiluak berak ere gogorarazten duenez , premiarik larriena, jakina, Justizia Administrazioari dagokiona da. Halaber, Espainiako hainbat autonomia erkidegotan gaztelaniarekin batera ofizialak diren beste hizkuntzak Kongresuan eta Senatuan hala nahi dutenek normaltasunez erabiltzeko aukera izan dezaten, ziur gaude aukera hori hobe dela finkatzea erakunde horietako funtzionamendua arautzen duten legeetan bertan, Erregelamenduetan alegia.
‎Hau guztia ez gara esaten ari hizkuntza batzuk bestetzuk baino garrantzitsuagotzat edo jotzen ditugulako: edozein hizkuntzaren galera da handia, hizkuntza guztiak baitira berdinak duintasunari eta zor diegun errespetuari dagokionez, Moreno Cabrera hizkuntzalariak behin eta berriz azpimarratzen duenez . Hortaz, hiztun gutxien dituen hizkuntzaren galera ere galera handia da mundu osoarentzat.
‎Bosgarren txanponaz ezer esaten ez duenez , hartaz galdetzen dio umeak.
‎Neure terrenoan nabilenean idazten dut erosoen; hau da, literaturaren arau sistemako errealitatea aplikatzen dudanean, eta halakoak egiteko abildaderik banu, literaturaren arau sistema aplikatuko nuke baita asteroko erosketen zerrenda egiterakoan ere. Errealitate literarioak errealitate erreala du iturri, baina, aldez edo moldez, erreala baino iradokitzaileagoa da errealitate literarioa, esanguratsuagoa?, eta Orhan Pamuk ek lotsaizunik gabe aitortzen duenez , baita pozgarriagoa ere. " Goizero esaldi eta paragrafo batzuk idazteko aukera baldin badut, dio Pamukek?, gehiago errespetatzen dut neure burua eta askoz ere zoriontsuago sentitzen naiz".
‎Olibondoa isildu egin da, ez du ezer esaten. Eskultoreak ez daki ondo ari den ala ez, baina olibondoak isilik jarraitzen duenez , ez du lanean segitu beste biderik. Hustu eta hustu, sakondu, muinera jo.
‎nahiko aberririk gabea izan). Ribeyrok berak liburuaren hitzaurrean esplikatzen duenez , ez zekien nola sailkatu bere prosak, eta horregatik deitu omen zien apatridak: bere beste liburu konbentzionalagoetan tokirik aurkitu ez duten prosatxoen bilduma da liburua, bertako testuak ezin dira lotu genero jakin batekin.
‎Erizainak esan duenez , ohean dagoen lagunak den dena entzuten eta jasotzen du. Ariketa bat:
‎Hala, ETAk berak, garai batean euskal nortasunaren tesiak modernizatzen eta eguneratzen saiatu zenak, ikusi dugun bezala? adierazi duenez , behin borroka amaitu ondoren, euskal gudariak baserri batean atseden hartzea luke, ibar berdeek eskaintzen duten bakeaz eta lasaitasunez inguraturik [68].
‎[28] Euskal Kantagintza Berria(), Erein, Donostia, 1985 Pako Aristik lan horretan erakusten duenez , Iparraldea izan zen, hasieran, Euskal Herriko tokirik emankorrena musikarako. Arrazoia sinplea da:
‎Bertan, lehen aipatu ditugun elementu gehienak gurutzatzen dira, ikusi dugun bezala. Mitoak sinplifikazio kolektiborako joera duen eta lurralde espazio batean kokatua dagoen aldarte bat irudikatzen duenez , komunitateak sortzen dituen mugak eta nazioa ikusgai bihurtzen duten praktikak zabaltzen ditu semiotikok. Baieztapen horrek aukera eman digu guk hemen identitate nazional bezala tratatu duguna mugatzen jarraitzeko.
‎elkarrizketen erabilera polifonikoaren bidez osatutako hari gidari bat hartuko da batzuetan, saiakeraren egituraketaren lagungarri. Ahots horiek hemen agertzeak erakutsiko duenez , tinbre pluraltasuna gaiari heltzeko erabili dugun ikuspegi aniztasunarekin batera doa.
‎Hala ere, bestalde, hitzak ongi erakusten duenez , kantariak garbi sumatu zuen gure herria ez zela etorkizunean eraso kontinuistari aurre egiteko gauza izango. Lehen ahapaldiko lehen bertsoan bertan, argi eta garbi uzten du esaten ari garen hori:
‎Gaurko gosarittikiak ere, ia egunerokoak ohi duenez , izan du bere leziotraba. Halako batean, fraide sasoiko bat deskuidatu da, bada, eta jaulki du gaur egun ohikoa den esamoldetxo horietakoa:
‎Eta funtzionatzen du, funtzionatzen duenez ... agudo ikusten da, kexu bakoitzean, erreumak non jo dituen (edo hala uzten dituen)...
‎Gurean, arrantzuko kanaberetarako eta baratzetan lekei tente eusteko balio duten bezala, mila lan eta baliabide hartu zituzten kanaberak eta zumitz jenero hauek. Errege makilak eta kanaberak horrenbesteko estimaziorik ez duenez gure artean, Axularrekin batera, har dezagun geure buruen eredutzat: " Kanabera bezala, gaitezen malgu eta plega".
‎Ez du presa handirik naturak, ez horratik! Hurritzak, berez, loretxo honetatik fruitu helduraino, bederatzi hilabeteko bizi sorkuntza duenez , kontuak atera samartuak izan behar ditu: negu udaberriak lan xume isilerako... han helduko da udaldian, azal biguna ondo gogortu eta oskoltzeraino.
‎Sahats botikatarako aproposa, aspirinari ere bere izpiritua prestatzen dion izadi bixigarriaren ezpala. Merezi du sahatsak erreparatzea, maitekiro begiratzea, estimaziorik merezi duenez . Zubero aldetik bazioten estimurik.
‎" Astakeria iruditzen zait telebistako informazio meteorologikoetan tenporak aipatzea" idatzi zuenarekin ere, pozten naiz. Astakeria izan arren, ostiko gaiztorik ematen ez duenez , zientzia aurreratu bitartean, bitarte luze samarrean bederen, zaharragoei kasu eginez itxaron, ezta. Eta, poztu!
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Taula kopiatu
edun 188 (1,24)
ukan 78 (0,51)
Lehen forma
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Konbinazioak (3 lema)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia