|
2000
|
|
|
Unai Iturriagak, esaterako, bost hitzetik sei horrelakoak erabiltzen ditu elkarrizketa arrunt batean. Bere azkeneko liburuan ahalegin bat egin behar izan du denok gutxi gorabehera ulertzen
|
ditugun
hitzetara jotzeko. Efektu asko galduko zuen seguruenik.
|
|
|
Zeren, aitzin-solasean erran dizudan bezala, aurki orok baitu bere ifrentzua, eta zeren, ondorez, bizitza ez baita anitzetan lehen behakoan iduritzen zaiguna, baina bertze zerbait, hagitzez ere nahasiagoa eta konplexuagoa. Izan ere, umetan, baita gaztetan ere, itzalik gabeak eta kutsurik gabeak dira, artean, mundua izendatzeko erabiltzen eta manaiatzen
|
ditugun
hitzak, zeren argi ezabatzen baititu subjektuaren eta objektuaren arteko distantziak —mundua hor dago, baina ni naiz mundua, eta munduaren baitan nago—, objektuaren izena subjektuaren izanarekin loturik dagoen hotsezko ezaugarri ezin doiagoa eta ezin zehatzagoa balitz bezala, eta etxea etxe da, eta amorioa amorio, eta lehen behakoan edo objektuak eragiten digun lehen ukitu guztizkoan ag... Eta orduan ikasten dugu ezen etxea desterru ere bihur litekeela, amorioa desamorio.
|
|
|
Arrazoin zuen François de la Rochefoucauldek, eta arrazoin duzu zuk ere, jaun André, zeren eta halakoak baitira anitzetan guhaurk asmatzen
|
ditugun
hitzak, iduri ederrekoak kanpotik baina baita huts hutsak ere barrendik, eta iduri horrek ekartzen dit gogora antzinako egiptoarrek baltsamatzen zituzten Faraoiena, eternitatea amets, azala eta itxura mamiaren eta muinaren sostengua izan zitekeelakoan. Vanitas vanitatum et omnia vanitas.
|
|
|
Eta ez ote da horregatik keinua anitz koloretako fletxa, kolore bakoitzean arrazoin bat eraman lezakeena, eta ez ote du fletxa jaurtikitzaileak kolpean jotzen xedea eta helmuga, halako moldez, non keinua ikusten duenak ere kolpetik uler bailezake guztia, keinuaren azpian egon litezkeen ñabardurak eta bertze korapilo guztiak ere bat batean deskorapilatu balira bezala? Eta ez ote da, ondorez, mezurik bizkorrena eta eraginkorrena keinua, zeren hitz bakar batez —keinuaren hitz bakarraz— guztia signifika baitezake, erabili gabe, hartarakotz, bertzela erabili ohi
|
ditugun
hitzak eta eleak, zeinek, aldi berean, bertze mila hitzen beharra izan ohi baitute usu, haien argitzeko eta esplikatzeko. Baina, baldin oraintxe erran badizut ezen keinuak ez duela hitzen beharrik, zer nabilkizu ni orain hemen keinuei buruz hitz eta pitz, jaun André?
|
|
2001
|
|
|
" Ikuspuntua"," idazlearen begirada"," mundu ikuskera",... hainbat aldiz entzun
|
ditugun
hitzak izango dira. Baina hitzak hutsetik sortzen ez direnez, Literatur Teorian eta Kritikan ikuspuntuaren arazoaz hitz egiten hasi zirenetik, ordura artean ezezagun zitzaien alderdiaz ere ohartu zirela esan genezake.
|
|
|
Nahiago nuke, nolanahi ere, hitzaurre modukoren bat sartu ararteko gisa, orain etxateilapean
|
ditugun
hitzen hizpideek izan baitute aitzinsolas luze zabalik arestiko eta aspaldiko atarian. Komeni litzaigukeelakoan, agian, gure atergabeko lan deslana egin desegiteari begiralditxo bat eskaintzea, ea noizbait norenbaitek bukatua ikus dezakeen.
|
|
2002
|
|
|
Noizbait, hirugarren pertsona bat erdian sartu bada, harrituta geldituko da: hizkuntza premiei buruzko hamar minutuko bakarrizketak edoetxearen deskripzio zehatz mehatz batek ez daukate inongo harremanik egunerotelefonoz egiten
|
ditugun
hitz aspertuekin.
|
|
|
Mitxelenaren Historia de la literatura vasca ikustea baizik ez da, berak ere hitz hori baitarabil hitzetik hortzera. Ez dakit zergatik tematzen garen batzuk eta besteak, gure harreman nahasi hauetan, beti erabili izan
|
ditugun
hitzak, dela euskaraz(" Euskal Herria"), dela gaztelaniaz(" vascuence") pozoitu nahian.
|
|
2003
|
|
|
Gainera, antzezlanaren izaera dela-eta, Hego Ameriketara eraman ahal izatea gustatuko litzaieke: " Nahiz eta antzinako hizkuntza izan, maputxeek erabiltzen
|
ditugun
hitzak ulertuko lituzketela esan zigun antropologo batek. Gainera badaude kointzidentzia kuriosoak ere.
|
|
|
Ez nion kasurik egin. Entzun nahi
|
ditugun
hitzak soilik entzuten ditugu. Ikusi nahi ez ditugun gauzen aurrean itsu bihurtzen gara.
|
|
2004
|
|
|
Euskaltzaindiko idazkariak du hitza oraindik, lehen eten egin diogu-eta: ?. Baina nago ez ote
|
ditugun
hitzak fetitxe bihurtzen. Eta nago lurraldetasuna ez dela hitz edo kontzeptu sendo eta egokiena gure egoerarako?
|
|
|
Prentsa aurrekoan jaso
|
ditugun
hitzak
|
|
2005
|
|
|
Hizkuntza eta kazetaritzarekin jokatzen du, kontu gramatikalak albo batera utziz. Kazetariok (irratiz, telebistaz, idatziz) aukeratzen
|
ditugun
hitzak, titularrak, albisteak egiteko moldeak zergatik hautatzen ditugun aztertzen du edo bederen galdetu. Adibidez, elurtea zela-eta Burgoseko bidean 400 kamioilari eta 500 marokoar geratu omen ziren ez atzera ez aurrera.
|
|
|
Bukatzeko, hizkuntza guztietan neurri batean edo bestean gertatzen den mailegutza aipatu behar dugu. Hizkuntza ahultzen du mailegu gehiegi hartze ak; edonola, bereiztu beharrekoak dira hizkuntzan
|
ditugun
hitzak ordezkatzen dituzten maileguak, askotan hizkuntza aberastu gabe pobretzen dutenak eta bestetik, hizkuntza aberasten dutenak, izenik ez duten adigaietarako etiketez hornitzen baitute hizkuntza. Azken hauek ugariagoak izango dira esparru berezituetan hizkuntza komunean baino.
|
|
|
Gure liburuska honen helburua, beti ere, ez zen Humboldten euskal ikerketen berri ematea, baizik eta berak hezkuntzari eta hizkuntzari buruz landutakoa elkarreraginean aztertzea eta aurkeztea. Bertan aipatu
|
ditugun
hitzei orokorrean gainbegirada bat botatzea nahikoa da, hala ere, horietako askok bi euskal testu hauekin lotura zuzena dutela ikusteko. " Testu zatiak" eta" iragarpena", beraz, ez dira inolaz ere esklusiboki euskalarien aztergaia, baizik eta baita autore honen pentsamendu antropologiko pedagogiko linguistikoa ulertu nahi duen edonorena ere.
|
|
2006
|
|
|
ibilgailuaren barrurako eta kanporako. Hain modan dauden animalien siluetak, nahi
|
ditugun
hitzak osatzeko letrak…. Aire irteera kromatuak: itsasgarriak dira eta ibilgailu bakoitzerako eredu egokia bilatu behar da.
|
|
|
Beharrean gaudela erakusteak lotsa ematen digu. Denok daukagu geure hiztegia, gehien erabiltzen
|
ditugun
hitzekin. Zurea laburra da.
|
|
2007
|
|
|
Irakurtzen dena ulertzeko, hiztegia erabiltzea komeni da, oso ona baita horretarako, bertan aurkitu ahal izango dugulako ulertzen ez
|
ditugun
hitzen benetako esanahia.
|
|
2008
|
|
|
Azal dezagun, gaingiroki bada ere, zergatik hartu
|
ditugun
hitz horiek eta antzekoak, gure Hiztegi Batutik osaturiko hiztegi juridikoa moldatzeko.
|
|
|
3) Euskaltzaindiak, Hiztegi Batuaren bigarren itzulian, eguneroko bizitzarako beharrezko
|
ditugun
hitzak hartuko ditu kontuan.
|
|
|
Ez dugu uste inork zalantza egingo lukeenik Hiztegi Batuaren 2 itzulia amaitzeak berebiziko garrantzia duela esaten badugu. Euskaltzaindiak berak esan du Hiztegi Batu osoak, eguneroko bizitzan behar
|
ditugun
hitzak bilduko dituela?. Ez da asmo makala, ez horixe.
|
|
|
Neurri han dian, euskaldun ororen gogoan bizirik dago ikusmolde edo' sentimendu' hori. Batzuek gutxiago edo beste batzuek gehiago, denok sentitzen dugu maiz erabiltzen
|
ditugun
hitz asko eta asko ez direla' onargarriak'. Euskaldun batek' halakoa euskaraz nola esaten da?' galdetzen duenean (egia esanda,' nola esan behar da?' litzateke galdera zehatza, eta hainbatek halaxe galdetzen du, normalean, euskaraz bizi den pertsona bada behintzat, ederki jakiten duelako nola esaten den), erantzuleak normalean erabiltzen den halako mailegu gordina dela esaten badio,' baina hori erdaraz da!' esango du seguru aski; ereduan onargarri izan litekeen hitz berria aipatuz gero, berriz,' hori ez du inork esaten eta!' izan daiteke haren erreakzioa.
|
|
|
4) Jaso
|
ditugun
hitzak eskuarki erabiltzen direnak izatea bilatu dugu. Horrenbestez, euskalkien lexiko orokorrari buruz zenbait zehaztapen egin daitezke:
|
|
|
Euskaldunok Europako gizartearen parte gara, eta, nagusiki, zerbitzuetan eta industrian lan egiten dugu. Euskarak, euskal ondare lexikalak, gizarte horretan bizitze ko behar
|
ditugun
hitzak eman behar dizkigu. Eta, ematen ez dizkigunean, guk, euskal dunok, hitzak mailegatuz, egokituz eta sortuz, ematen dizkiogu euskarari behar dituen hitzak.
|
|
|
Alderantzizko kasuak ere baditugu geure hizkuntzan, hots, berez sinoni mo ez diren arren, halakoak balira bezala erabiltzen
|
ditugun
hitzak alegia: zur
|
|
|
Gordailu grafemikoan, beraz, idatzi behar
|
ditugun
hitzen forma grafikoak gordetzen ditugu. Oroimenaren gordailua da gordailu grafemikoa, idazketa prozesuan zehar aukeratutako grafemak gordetzen dituena.
|
|
2009
|
|
|
Lehenengoan lehiakideei erantzunak emango zaizkie eta euren lana galdera bakoitzari erantzun egokia ematea izango da. Bigarrenean, hainbat egoera edo kontzeptu adierazteko euskaldunok erabiltzen
|
ditugun
hitz grazioso eta bitxiak asmatu dituzte.
|
|
|
datu gisa, testu fitxategiaren izena eta bilatu eta ordezkatu nahi
|
ditugun
hitzak (binaka) jasoko ditu programak komando lerrotik.
|
|
|
Gizarte ikertzaileek horrenbeste maite dituzten antinomien partez nominazio (hauxe ere gaizki dago, nonbait...) berriak sortzeak edota zaharrak berreskuratzeak hori dakar hain zuzen (edo hain oker...), erabiltzen
|
ditugun
hitzen esanahia azaldu beharra, alegia; baina, nago, hizkuntza arruntean (eta politikan hitz jarioa arrunta baino gehiago zarpaila ere bada...) ariketa hura egitea ez litzaigukeela batere gaizki etorriko.
|
|
|
Etengabeak izan dira azken bi urteotan batzarkide independentistok pairatu behar izan ditugun oztopo, traba eta betoak, zeinen ondorioz ezin izan dugun gure lana, Gipuzkoako biztanle askok hauteskundeetan guregan jarritako konfiantzarena alegia, behar den moduan bete, nahiz eta hainbat ordezkari politikoren aho zurietan entzun
|
ditugun
hitz ponpoxoak Alderdien Legearen aurka.
|
|
|
asimetria soziala, gainera, asimetria politiko eta legal bihurtu nahiko luke aipaturiko manifestuaren bultzatzaileetariko hainbatek, bere ikusmolde hegemoniko eta elebakarzaleak hartaratuta. Hori bera islatzen dute hona aldatu
|
ditugun
hitz horiek.
|
|
|
" Zortzigarren lurraldean" toki propioa izateak hizkuntzari berari lekarzkiokeen bestelako arazoak ere gogoetagai ditu soziolinguista galestarrak, eta garbi azaldu du hauetaz duen ikuspuntua leku bat baino gehiagotan. Bere ikusmoldearen erakusgarri garbiak dira, esaterako, jarraian jaso
|
ditugun
hitzok (El PaÃs,):
|
|
|
Irakurtzen ari garelarik, jasotzen
|
ditugun
hitzek hor dakarzkigute irakurtzen duguna eta irakurtzen ari garen horretan erdi ezkutuan dagoena. Idazleari ere hor irteten zaio, hitzekin batera, gordean zeukana, berak ere erreparatu ez dion ezkutuko emaitza.
|
|
|
Halaxe da. Entzuten
|
ditugun
hitzak harrotuta eta desitxuratuta daude, bentrilokuo maltzur eta trebe batek esandakoak balira bezala. Badakigu tranpa egiten duela baina, beren trebeziak okertuta, tranpa horretan erortzen gara behin eta berriro.
|
|
2010
|
|
|
Iragana berreraikitzea ez da gauza samurra? ezinezkoa ere bada, Zapiain estimatua, nola berreraiki ahaztuak edo erdi ahaztuak
|
ditugun
hitzak eta keinuak, eta nola berreraiki aspaldi jazotako gertakizunen denborazko sekuentzia modu zehatz bezain fidel batean: hamaika edo hamabi urterekin egin ote nuen hau, hamahiru edo hamalaurekin hori, hamabost edo hamaseirekin hura???, baina, beste maila batean, iraganeko usain batzuk ere heltzen zaizkigu, arimaren gordelekuetan bildutako bizipen funtsezkoenen oihartzunak, bestela esanda?, eszenen esentzia laburbiltzen dutenak?
|
|
|
Gu iritsi garen tuneletik indio baten silueta ikusi dugu ailegatzen. Gu baino askoz txikiagoa da, zimurtua eta zaharra, aldakan lotuta daraman trapua du bere jantzi bakarra, ile luze eta zuria aurpegiaren aurrean erori zaio eta ezin ulertu
|
ditugun
hitzak zuzendu dizkigu ahots ikaragarriz. Izoztuta utzi gaitu, mugitu ezinik.
|
|
|
P.D.: Iragana berreraikitzea ez da gauza samurra... ezinezkoa ere bada, Zapiain estimatua —nola berreraiki ahaztuak edo erdi ahaztuak
|
ditugun
hitzak eta keinuak, eta nola berreraiki aspaldi jazotako gertakizunen denborazko sekuentzia modu zehatz bezain fidel batean: hamaika edo hamabi urterekin egin ote nuen hau, hamahiru edo hamalaurekin hori, hamabost edo hamaseirekin hura...? —, baina, beste maila batean, iraganeko usain batzuk ere heltzen zaizkigu —arimaren gordelekuetan bildutako bizipen funtsezkoenen oihartzunak, bestela esanda—, eszenen esentzia laburbiltzen dutenak... eta orain galdera:
|
|
|
Kontzeptu horrek badu bere eginkizuna gure eguneroko bizitzan. Horretaz jabetzeko nahikoa da aintzat hartzea zenbat bider erabiltzen
|
ditugun
hitz horiek. On hitzak badu bizimodu bat hizkuntza arruntaren baitan.
|
|
|
Horrelakoak entzuten edo irakurtzen ditugunean, egiari zor, zertaz mintzatzen diren ez dakigu. Oso erraza da" Jainkoa Egia da" edo" Jainkoa Ongia da" esatea, guk erabiltzen
|
ditugun
hitzen esanahi arrunta modu misteriotsu batez aldatu baldin badugu. Badirudi gure hizkuntzarekiko homofonoa den beste hizkuntza batez mintzatzen direla, eta guk ez dugu hizkuntza hori ulertzen.
|
|
|
Ondoen ulertzen
|
ditugun
hitzok bilaka daitezke kriptikoenak. Iruñera doala bai, baina ez du zehazten gurasoengana ote doan bazkaltzera ala nora, nahiz ezin bestela izan Urte Berri egunean.
|
|
2011
|
|
|
Terminologia teknikoari dagokionez ez da, antza, oso hitz zaharra: ez behintzat, inola ere, aritmetikan, gramatikan edo fisikan hain ezagun
|
ditugun
hitz asko bezain zahar. hain hain berria ere ez da ordea: XX. mendea baino lehen sortua da, nolanahi ere. zenbait soziolinguistak XVIII. mendearen azkenaldian aurkitu uste izan dio jatorria, greziako hizkuntza jarrera dibergenteen (eta, dibergentzia larri haien barruan, Diglosiaren purgatorioaz.
|
|
|
Lehiakideen eta ikus entzuleen artean jada klasiko bilakatu diren jolasak ere proposatzen dizkigu Mihiluzek: Tribuaren berbak, hainbat egoera edo kontzeptu adierazteko euskaldunok erabiltzen
|
ditugun
hitz ez hain ezagunak edo bitxiak asmatzea; Esamesak, mugikorren hizkuntza laburtuan idatzitako esaldiak deszifratzea, eta lehiaketari amaiera ematen dion Zer da zer?. Programaren sorreratik dagoen proba hau gaindituz gero zakua etxera eramaten du bikote finalistak.
|
|
|
Ez zuela sekula hitz hura aditu. Berak ez zekiela ezertxo ere sendagileok erabiltzen
|
ditugun
hitz arraroez, baina burmuinaren erdi erditik hitz hura etorri zitzaiola, eta baita mezu garbi bat ere: hura aztertzen arituko nintzela etorkizunean.
|
|
|
Ez dut uste. Hartzen balin badugu hiztegia eta aztertzen hor onartzen
|
ditugun
hitzak, nik uste dut euskalki guzietarik heldu direla eta ez garela hertsiki jokatzen. Aditzari buruz, gramatikari buruz, zer erran?
|
|
|
Eguneroko bizitzan oso erabiliak izan ez arren, beharrezkoa dira bizitza modernoan bizi ahal izateko. Beste kontu garrantzitsua da zeintzuk diren eguneroko bizitzan gehien erabiltzen
|
ditugun
hitzak zehaztea. Aztertzen hasi bezain laster ez direla hainbeste konturatzen gara.
|
|
|
Pazienteak esandakoa entzun ostean, hitz egiten hasiko gara; baina, hitz egiteko unean, erabiliko
|
ditugun
hitzak eta modua zainduko ditugu:
|
|
2012
|
|
|
Nik hiztegi nazional bat nahi dut, ahalik osoena, esapideak eta argota barne. Metodo on bat behar da, hartzen edo asmatzen
|
ditugun
hitz eta esapideak hiztegietara eramateko, eta hiztegietatik erabilera iristeko. Horretarako, halako adostasun nazional bat da beharrezko, Euskal Herri guztietako euskaldunek hitz eta esapide horiek onartzeko modukoa.
|
|
|
Komunikazio orok edukiarekin lotutako alderdi bat eta harremanarekin lotutako beste bat dauzka. Zerbait esaten dugunean (edukia), aldi berean, harreman bat ezartzen da, une horretan esaten
|
ditugun
hitzetatik harantzago doana.
|
|
|
beste bikoteekin
|
ditugun
hitz trukeetan.
|
|
|
Irakurtzen
|
ditugun
hitzek
|
|
2013
|
|
|
Fitxa horietan funtsezkoena, artikuluak sailkatzeko erabili
|
ditugun
hitz gakoen sarea da. Erregistro unitate bakoitzari hitz gakoak jarri zaizkio, azterketaren gaien arabera.
|
|
|
Izenak berak adierazten duen moduan edonora aldean eramateko hiztegia dugu. Bertan, eguneroko bizitzan beharrezkoak
|
ditugun
hitz guztiak jasotzen dira, hitzen adiera nagusiak aditzera emanez. Badu beste ezaugarri garrantzitsu bat ere, euskara ikasten edo aberasten ari direnentzat oso premiakoa.
|
|
|
Aurreko jarduerako bi testuetan nabarmendu
|
ditugun
hitzek ezaugarri komun bat badute: kategoria gramatikal berekoak dira, denak izenak dira.
|
|
|
" Gonbesiua" konbertsazioa dela deskubritu berria nuen, eta" ainxtin" arestian eskribitzen zela. Harrigarria zen buruko zokoetan
|
ditugun
hitzak paperean nola gelditzen ziren ikustea. Irakasle izateko ere erran zidaten, ez baitzen jenderik aski.
|
|
2014
|
|
|
Errealitatearen isla izan nahi ez duen arren, konfliktu politiko bat tranpolin hartuta, zenbait kontzepturen edukian urperatu gaitezen proposatzen duela ematen du. Bakea, justizia, traizioa dira liburu honen konstantea, pertsonaia guztien ahotan topatzen
|
ditugun
hitz klabeak, eta baita tramaren bizkarrezurra. Denek izango dute bakea helburu, pertsonaiek justizia eskatuko dute baina, azken finean, denak gara traidoreak besteen begietan.
|
|
|
460 Normalean, gaizki ulertuak dira ongi ulertzen
|
ditugun
hitz bakarrak.
|
|
|
Erabiltzaileek ongi baloratzen dute Swift Key, gai estetiko asko eta teklen forma ugari eskaintzen baititu mugikorraren ukipen teklatua apaintzeko. Gainera, Swift Key Flow izeneko idazketa modu bat ere badu, Swype ri dagokiona, eta idatzi nahi
|
ditugun
hitzak aurresan ditzake app horrek. Hiru hizkuntzatan erabil daiteke, eta doan deskargatzen da.
|
|
|
Parisko sehien garaia da. Heldu dira herrira bakantzetan, congetan sekulan ezagutu ez
|
ditugun
hitzak, alfer edo inutil ele ziren, langile kominixt enak, ez gutartekoenak. Hor dira ezpain gorriak eta pantalonak, mutikoak bezala beztitzea.
|
|
2015
|
|
|
–Nor da filosofoa? Besteek bezala pentsatzea gutxiesten duen norbait, bere burua besteren dotrinaz uztartzeko inolako beharrik ez duena; haragi ustel guztientzako saltsa melengak nazka ematen diona eta kazkabarra bezala jasaten
|
ditugun
hitz hanpatuak (etorkizuna, garapena, modernoa, elkartasuna, arrakasta, maitasuna) zorrotz hartzen dituena. Ezin duzue sumatu ere egin zenbat kostatu zen hitz hauetako bakoitza asmatzea, baina nik hala ere ez sinesteko aholkatzen dizuet, irakasten dizkizuegun hitzetatik bat ere ez sinesteko, ondo datozkizuela zuen kabuz egiaztatu arte.?
|
|
|
Badira, hirugarrenik, hitz egiterakoan sarri erabiltzen
|
ditugun
hitzak, eta gauzak beti modu berberean ez esatearren, egoki etorri ohi da, beste alderdi batzuetako lagunekin ari garenean, gehienbat, besteen osagaiak tartekatzea.
|
|
|
Lan honetatik eratorritako emaitza guztiak eskuragarri daude sarean, eta edozein erabiltzailek duaukera aztertu
|
ditugun
hitz konbinazioen gainean bilaketak egiteko. Izan ere, hitz konbinazioak hainfenomeno linguistiko konplexua izanik, sortu dugun baliabidea erabilgarria izango delakoan gaude, Hizkuntzaren Prozesamenduan dabiltzanentzat ez ezik, baita bestelako hainbat erabiltzailerentzat ere, hizkuntzalariak, itzultzaileak eta euskara ikasleak tarteko.
|
|
|
Bizitzan, badira bete ezin
|
ditugun
hitzak.
|
|
|
Aberatsa bezain goxoa eta maitagarria. Funtsaren aldetik, artikuluak arras mamitsuak dira, eta bestalde, frangotan parada ezinago hobea eskaintzen daukute arroztuak
|
ditugun
hitzez eta erran moldeez oroitzeko. Hain luzaz eta hain zintzoki hainbeste lan akulaturik, milesker bihotzaren erditik, egin duzun guziarentzat, eta segur gira, orain arte bezala, Herria astekariaren zerbitzatzen segituko duzula betiko kar berarekin.
|
|
2016
|
|
|
Saiatzen gara hitzak zaplazteko bat izaten, geure buruentzako lehenengo, baina, gizarte honen parte garenez, gizarte honentzako ere bai. Horrek zerbait mugitzea eragin badezake, gutxi izanda ere, bada garaipen txiki bat, eta orokor samar ikusten
|
ditugun
hitz eta lelo horietatik aparteko zerbait.
|
|
|
Lehen errezeta programa euskaraz, berriz, Karlos Argiñanok egin zuen, 2000 eta 2001 urteetan. «Urteotan ETB1eko sukaldaritza programetarako osatu behar izan
|
ditugun
hitz zerrendak, errezetak azaltzeko landu ditugun esapideak, pantailan idazteko moldatu ditugun plater izenak eta sukaldean aritzean sortu zaizkigun hizkuntza zalantzen argibideak biltzeko modu bat izan da hiztegi hau sortzea», azaldu du Larrinagak. Azkeneko urteetan, Arratsaldero pil pilean tartea, Oihaneder bere saltsan eta Txoriene sukaldaritza saioak eman ditu ETB1ek.
|
|
|
Erabiltzen
|
ditugun
hitz horiek, paternalismoa, dominazioa edo matxismoa erraten ahal genuke ere, ez dira egokienak kasu honetan. Ez da ahantzi behar 1970eko hamarkada bukaeran sei erakunde militar bazirela Iparraldean:
|
|
|
Izendegi mailan berriz, sarritan senidetasun izen" sailkatzaileak" erabili ohi dira batzuk eta besteak bereizteko, alegia, ez senidetasun graduaren deskribatzaileak, funtzioaren arabera sailkatzen dituztenak baizik. Honela," lehengusu" hitzak huts egiten du sarritan eta honen ordez aurkitzen
|
ditugun
hitzak dira" emazteak/ senarrak" lehengusu gurutzatuak izendatzeko eta" arrebak/ anaiak" lehengusu paraleloei deitzeko. Hein berean, sistema hauetan amaren ahizpa guztiak" amkk" dira," ama" esaten zaie, eta aitaren anaia guztiak ez dira osabak," aitak" baizik.
|
|
|
Izendegi mailan berriz, sarritan senidetasun izen" sailkatzaileak" erabili ohi dira batzuk eta besteak bereizteko, alegia, ez senidetasun graduaren deskribatzaileak, funtzioaren arabera sailkatzen dituztenak baizik. Honela, lehengusu hitzak huts egiten du sarritan eta honen ordez aurkitzen
|
ditugun
hitzak dira emazteak/ senarrak lehengusu gurutzatuak izendatzeko eta arrebak/ anaiak lehengusu paraleloei deitzeko. Hein berean, sistema hauetan amaren ahizpa guztiak amak dira, ama esaten zaie, eta aitaren anaia guztiak ez dira osabak, aitak baizik.
|
|
|
Egunen batean irakurtzen
|
ditugun
hitzek berasmatuko gaituzte
|
|
|
Bideo ttipi bat ere muntatu dugu maitasunari buruz. Horri lotzen
|
ditugun
hitz edo marrazki guziak agertarazi ditugu ikaragarriko afixa batean.
|
|
|
Horiek oro erraiteko oharpenak metaka egin ditazkeela erabiltzen
|
ditugun
hitz ainitzetaz. Bainan sail hortan ez litazkeela batzu ari behar berak manatari handi besteen apaltzerat.
|
|
2017
|
|
|
Azken batean, hitzak preso dauzkagu. Egunero erabiltzen
|
ditugun
hitzak egitura horren arabera daude moldatuak, eta oso zaila da hitz horiek garbitzea eta gero hitz horiekin behetik gorako umore bat egitea.
|
|
|
Berdin dio. Memorian betiko goldatu eta gelditu zaizkigu aurrerantzean zainetan eramango
|
ditugun
hitzak.
|
|
|
Nik pentsatzen dut laneko marroiak direla jaten ditugun gauzarik gozoenetarikoa. Garratzagoak dira jaten
|
ditugun
hitzak. Ez sutsuki eztabaidatu ostean arrazoirik ez dugula ohartzean, edo bizitza osoan ezetz esan diogunari baietz esatean jaten ditugunak; ez.
|
|
|
" Erderakadak" omen ziren. Orduan asmatu ziren gaur egun normaltzat hartzen
|
ditugun
hitzak: Lehendakari, Ikurrina, Antzerkia...
|
|
|
bertatik atera
|
ditugun
hitzak dagokien tokian jarriz. Eskuinaldeko arrastoek lagunduko dizute.
|
|
|
1 Irakurri arretaz Lexikoa sortzeko bideak informazio testua. Ondoren, osatu eskaintza egiteko gutuna, bertatik atera
|
ditugun
hitzak dagokien tokian jarriz. Eskuinaldeko arrastoek lagunduko dizute.
|
|
|
1 Has gaitezen zehazten erabiliko
|
ditugun
hitzen esanahi zientifikoa. Irakur itzazue, arin, hiru testuok.
|
|
|
Aste honetan hitz asko jaso ditugunez, batzuk aukeratu ditugu webgunerako, baina datozen asteotan joango gara gainontzekoak sartzen. Hauexek, jaso
|
ditugun
hitzetatik deigarriak iruditu zaizkigun batzuk:
|
|
|
Badira gure gizartean horrenbeste aldiz entzun ostean jada gure egunerokotasuneko hizkuntzaren parte bihurtu
|
ditugun
hitz eta kontzeptuak. Horrela, errepikapenaren poderioz hitzek beren esanahia galdu dezakete; ohartu gabe, ziurtasun osoz zentzugabekeri bat esaten dugun bitartean.
|
|
2018
|
|
|
Zaharrenek beti aipatzen zuten 1995eko greba baino luzeagoa. Historikoa, luzea eta latza; hona mugimendua irudikatzeko
|
ditugun
hitzak. Ekainean erabaki genuen udan ere segitzea, hats berriz hartuz halere.
|
|
|
Maiz entzuten
|
ditugun
hitzak dira, eta maiztasun horrek gehiegizko konfiantzari bide emanez, tamalez, ekidin daitezkeen istripuak eta ezbeharrak gertatzen dira askotan. Axolagabeki jokatzen baitugu zentzu guztien arreta berezia eskatzen duen egoeraren aurrean.
|
|
|
Egungo ereduak, baina, tarte txikia uzten du imajinazioarentzat: kontsumoa, masifikazioa eta gentrifikazioa eguneroko hiztegian sartu
|
ditugun
hitzak dira. Ba al da egoera honi buelta emateko aukerarik?
|
|
|
GAZTEA. Gaur erabiltzen
|
ditugun
hitz asko ingelesetik zatozak, tamalgarria benetan hizkuntza baten desagertzea, baina horrela gertatu duk mendeetan zehar. Orain batez ere estatu globalaren hizkuntza hedatzen ari duk ikono itsusiz betea, eskolan ikasten duk hori, ezta?
|
|
|
(Entzuten ez
|
ditugun
hitz batzuk izan ondoren, zaharra konbentzituta alde batean geratuko da eta gaztea Julenengana joango da, bere ondoan eseriz.)
|
|
|
Dena ondo bidean, bi ordu barru elkartuko naiz prostitutarekin. Testu mezuetan trukatu
|
ditugun
hitz gutxiengatik, txeratsua dirudi: seinale ona iruditzen zait hori, dirua tartean badago ere guztiaren gainetik harreman humanoa delako bilatzen dudana.
|
|
|
Espero dut bi ordu barru egin dudan hitzordukoa ez izatea oso berritsua, ze seguru datorkidala lanaren edo bakardadearen kontuarekin, edo lanarekin lotutako bakardadearenarekin: testu mezuetan trukatu
|
ditugun
hitz gutxiek hala ematen didate aditzera. Asteburuetan aukera gehiago egoten da, baina justu honetan, kasualitatea, aita dator bisitan herritik, asteburua elkarrekin pasatzeko, aitak bere buruari permititzen dizkion, kapritxoak?
|
|
|
Auspoan argitaratu zen lehenengo aldiz. Esanguratsuak dira Antonio Zavalaren hitzaurretik hartu
|
ditugun
hitzok: «Oso nobela errikoya da, asieratik bukaeraño euskal errikoitasun garbi ederrenez jantzia, bai sentimentuz eta bai izkeraz ere».
|
|
|
Neuri, bederen, hizkuntzak markatzen dizkit norabide aldaketak, eta aitortu behar dut pentsamenduan, sorlanean ez zaidala batere axola izan sekula norabidez aldatzea. Aldaketa horiek, sarri, noizbait eta nonbait idatzita gorde
|
ditugun
hitzek markatzen dute. Eta ez aspaldi, arkatzez idatzitako azken koaderno honetan, Antonio Zavala zenak Justo M. Mokoroari egindako omenaldian idatzitakoa gustatu zait asko« Neri, beintzat, gaurko jende askoren euskal lanak eskuetan artzean zera iruditzen zait:
|
|
|
Bai bata eta bai bestea, bere siluetaren barruan zurrun, Añesen memoriako irudiak erakusten duen bezala. Eta gogora ekartzea merezi ez dutelako, biok ahaztu
|
ditugun
hitzak airean hutsalduta.
|
|
|
Herria galdu arte ez genuen Aberria asmatu beharrik izan. Guzi hori dela eta, badira euskaldunok lotsa apur batekin esaten
|
ditugun
hitzak: Aberria, Euzkadi... ”.
|
|
|
Norbaitek horma hauen artean behin esandako hitzen oihartzuna. Esaten
|
ditugun
hitzak ez dira inora joan: pausatuta daude nonbait...
|
|
2019
|
|
|
Bi zertzelada, dena den, parentesi artean utzi
|
ditugun
hitz horien inguruan. Gero, amaieran, itzuliko gara parentesira, berau arrazoitzera.
|
|
|
«Baiona okzitanoa zen euskalduna izan aitzin. Anitzek ez dakite, baina gaur egun frantsesez erabiltzen
|
ditugun
hitz andana bat okzitanieratik eratorriak dira. Hori da gure lurraldearen indarra:
|
|
|
Ausentzia batek, elipsiak, duen isiltasuna pisatu daiteke, jaten
|
ditugun
hitzen edota irensten dugun listuaren parekoa baita. Martak nirekiko erakusten duen abegikortasunagatik ziurrenik,. Andoni?
|
|
|
Ia denak. Nahiz eta, horretaz pentsatzeko gogoa duenean, zalantza bat ezin izaten duen bere baitatik egotzi, gizon horiei ez ote zizkieten begi ikusmendunak erauziko, urretxindorrei garai batean, eta agian gaur ere, erauzten zizkieten bezala, ilunpean entzuten zuten ahotsa izan zedin ezagutzen zuten argiaren adierazpen bakarra, bere ahotsa, hain zuzen, edo, agian, Beste Horrena, asmatzen
|
ditugun
hitzak, dena esateko baliatu nahi ditugun hitzak errepikatzen baizik ez dakien horrena, dena esateko baliatu nahi ditugunak, hala bedeinkapena nola madarikazioa, baita sekula izenik izango ez duena ere, izendaezina.
|
|
|
Ia denak. ...ntsatzeko gogoa duenean, zalantza bat ezin izaten duen bere baitatik egotzi, gizon horiei ez ote zizkieten begi ikusmendunak erauziko, urretxindorrei garai batean, eta agian gaur ere, erauzten zizkieten bezala, ilunpean entzuten zuten ahotsa izan zedin ezagutzen zuten argiaren adierazpen bakarra, bere ahotsa, hain zuzen, edo, agian, Beste Horrena, asmatzen ditugun hitzak, dena esateko baliatu nahi
|
ditugun
hitzak errepikatzen baizik ez dakien horrena, dena esateko baliatu nahi ditugunak, hala bedeinkapena nola madarikazioa, baita sekula izenik izango ez duena ere, izendaezina.
|
|
|
ez da harritzekoa, ezta zerbitzu batzuetara iristea ere», argudiatzen du Hernanderrek, Enpresako Ekonomiako doktoreak, Madrilgo Juan Carlos Unibertsitatean. Adimen artifizialeko algoritmoek adierazten dituzte testuetan, audioetan edo edozein komunikazio motatan sartzen
|
ditugun
hitz motak. Eta egunero egiten dugu, etengabe, sare sozialetan, WhatsApp, albisteei buruzko iruzkinak… Datu trafiko handi horren aurrean, erabiltzaileak neurri handi batean ezjakintasun handia du, «aditua ez bada eta informazioa nola trukatzen den jakiten badaki.web guneak, cookie bat zer den, online publizitatearen funtzionamendua… Bada bitartekarientzako sistema konplexu bat denbora errealeko pudak barne hartzen dituena:
|
|
|
" Verba volant" dio latinezko esaera zaharrak, esan nahi baita, ahoskatzen
|
ditugun
hitzek hegoak dauzkate, eta usoen antzera hegaldatzen zaizkigu, denbora erlojuko orratz artean bezalaxe; baina esaerak zehazten du: " scripta manent", hau da, idazten ditugun hitzek erroak dauzkate, hitzak atxikiak geratzen dira papereratzearekin batera eta, finean, sendoagoak dira, iraun egiten dute.
|
|
|
" Verba volant" dio latinezko esaera zaharrak, esan nahi baita, ahoskatzen ditugun hitzek hegoak dauzkate, eta usoen antzera hegaldatzen zaizkigu, denbora erlojuko orratz artean bezalaxe; baina esaerak zehazten du: " scripta manent", hau da, idazten
|
ditugun
hitzek erroak dauzkate, hitzak atxikiak geratzen dira papereratzearekin batera eta, finean, sendoagoak dira, iraun egiten dute. Horixe izan zen Julien Vinsonen kontakizunaren xedea, nahiz eta inor baino kontzienteago izan bere egitekoaren alferrikotasunaz, zeren une inauguratzaileen zirrara nekez adieraz baitaiteke hitzez, are gutxiago lehendabiziko globo hegadan senti daitekeena.
|