|
2000
|
|
|
Solasaldian sartuago eta gainerako taldeengandik urrunagotuz joan gara. Horretaz jabetu gara norbaiten ziztu hotsa entzun, burua goratu eta, urrun batean, Preteritori antzeman
|
diogunean
. Baina guk hura agur  tzeko eskuei eragin eta, zain geratu beharrean, ibilian eta solasean jarraitu dugu.
|
|
|
Hirugarren iturri aldean, ur pixka bat edaten ari ginela, oihu batzuk entzun ditugu. Baina are harrituago geratu gara oihuak galegoz zirela ohartu garenean eta Xavierren ahotsari antzeman
|
diogunean
. " Carallo, Olga, vaite a merda!".
|
|
2001
|
|
|
Hori euskaraz baino erdaraz hobeki adieraz daiteke, guk erabiltzen dugun euskaraz hitz jokoak âHiribarrenek erabiltzen zuenean, bai, O mihi ederrena, hasteric gabea! ...in ari zelaâ egitea zailago baita; alegia" la lengua no tiene lengua", hizkuntza bera ezin mintza daiteke, hizkuntza hori darabilten hiztunak mintzatzen dira, eta hiz  kuntzak ez du bere buruari laguntzeko eskurik eta hizkuntzak horrexegatik beragatik ez du inoren premiarik, premia dutenek hizkuntza hori dakitenak dira edota hizkuntza hori erabiltzen dutenak; beraz, beti hizkuntza
|
diogunean
hiztuna sartu nahi dugu; ez, esate baterako, gure kasuan, euskara bera, euskalduna baizik.
|
|
|
Hau ere lehen esana dago baina ez dut uste kalterik egingo duenik berriz esateak. Euskal literatura
|
diogunean
, ikaragarrizko nahas mahas bat datorkigu gogora. Aski duzue euskal  literaturaren kondairaren bat, esan nahi dut mardul eta lodi horietakoren bat, hartzea, eta orain baditugu bizpahiru, eta hor aurkituko dituzue urteak eta tituluak eta gainerakoak.
|
|
|
Forma
|
diogunean
, badirudi hots joko eta hitz jolasez bakarrik ari garela, hala nola Jakobsonek zeruraino jaso duen I like Ike hartaz edo Axularren zinak eta minak, zintki eta fintki, eta antzekoez. Baina esanaren muinak ere badu zer ikusia honekin:
|
|
2006
|
|
|
Bi aldiz jaiotzen gara, filosofoak dioenez. Behin amaren sabeletik, eta bigarrenez ume izateari uzten
|
diogunean
. Baina gidatu behar ditugu umearen urratsak, amildegira joango ez bada.
|
|
2008
|
|
|
[Jainkoaren pare III.]" Ezetz
|
diogunean
ezetz diogu", aldarrikatzen dute pertsona feministek. Aurreneko hitza da azkeneko hitza.
|
|
|
Pilotariak" gozatu" egin duela edo" gozatuz" ari dela
|
diogunean
, zer esaten ari gara. Pilota ondo jotzeaz ari gara edo joa komeni bezala ateratzeaz?
|
|
2009
|
|
|
Dario hitz egiten noiz hasiko zain geratu zen Elinor, baina hark isilik entzuten zion, burua okertuz, erne eta kalkuluak egiten ariko balitz bezala. Halako lasaitasun bitxi bat sentitzen zuen, bizitzaren une jakin batzuetan, sortu ginenetik ezarria dugun patuari, ona zein txarra izan, antzematen
|
diogunean
, gure arimaz jabetzen den lasaitasuna, barrutik halako ahots bat entzuten dugula iruditzen baitzaigu: " Etorkizuna erabakita dago.
|
|
|
Zerbait gogoratu nahian gabiltzanean, pausoa moteltzen dugu kalean. Aldiz, egoera edota pentsamendu desatsegin bati bizkarra eman nahi
|
diogunean
, pausoa bizkortzen dugu, abiadurak arazoaren muinetik urrunduko gaituelakoan. Huraxe zen bere arazoa, ondorioztatu zuen Irenek:
|
|
|
[3] Identitate funtzioa
|
diogunean
, norberaren auto erreferentzia eta norberaren erkidegoaren bizikidetza erreferentzia finkatzeko funtzioaz ari gara, ez gara identitate politikoaz ari, ez behintzat nahitaez.
|
|
|
[53] Oreka
|
diogunean
, hedabideen eskaintzaren oreka esan nahi dugu, jakinda besterik dela kontsumoa. Kontsumo aukerarik gabe ez dago kontsumorik, baina eskaintzarik badenean kontsumoaren oreka kontsumitzaileak erabakitzen du, kontsumo aukerak ez baitu bermatzen kontsumoa bera.
|
|
|
[62] Irakaskuntza ez unibertsitarioa
|
diogunean
unibertsitate aurreko ikasmaila guztiak hartzen ditugu kontuan: haur hezkuntza, lehen hezkuntza, derrigorrezko bigarren hezkuntza, batxilergoa eta lanbide heziketa.
|
|
|
Esandakoaren ildotik, beraz," eskolak ez du euskalduntzen" esaldiak laburbiltzen duen ikuspegi ezkor eta motelaren lekuan, ez ote genioke geure buruari galdetu behar lastertasun handiegian ez ote garen ibili zenbait kasutan? " Lastertasun handiegia"
|
diogunean
, esan nahi dugu, borondaterik onena izanda ere, gizartean, bereziki zenbait eskualdetan, euskarak dituen mugak ikusita hain denbora laburrean egitea ezinezkoa dena eskatu diogula zenbaitetan eskolari.
|
|
|
Ez digu inork konponduko, geuk konpondu dugu hizkuntzen auzia. Geuk
|
diogunean
, denok esan nahi dugu. Hobe genuke, beraz, aldamenera gutxiago eta geure jokabideei gehiago begiratuko bagenie.
|
|
|
Inork okerreko interpretaziorik egin baino lehen, argitu dezagun, herritar elebidunez osaturiko gizartea behar dugula
|
diogunean
, ez dugula esan nahi inor gogoz kontra elebidun izatera eraman behar denik edo erdaldun elebakar izaten jarraitzen duten hamabost urtetik gorako milaka herritarrak, biztanleriaren erdia, bat batean elebidun izatera behartu behar direnik.
|
|
|
Ez beza inork uste izan, elebitasun pasiboari balio positiboa aitortzen
|
diogunean
, euskara maila bikaina eskuratzeari uko egiten diogunik edo garrantzia murrizten diogunik, ezta hurrik eman ere. Baina artikulu bat idazteko edo hitzaldi bat emateko edo irakaskuntza unibertsitarioan bezala ez unibertsitarioan irakasle lanetan jarduteko edo komunikazioaren munduan profesional gisa aritzeko nahitaez euskara maila egoki eta jasoa behar dela diogun bezala diogu, halaber, oso okerreko bidea dela maila altua eskuratu zain egotea etxean, lagunartean, lankideekin eta hainbat zerbitzu publiko eta pribatutan euskaraz hitz egitera pausoa emateko.
|
|
|
Aurreratu dezagun, halaber, zertxobait gehiago esaten ari garenaren argitan: " Egin dena baino gehiago eta hobeto egin zitekeen"
|
diogunean
, batez ere euskara erabiltzeari dagokionez esan nahi dugu egin zitekeela egin dena baino gehiago eta hobeto; ez dugu, beraz, esan nahi, esate baterako, euskararen ezagutza eskatu dena baino gehiago eskatu behar zenik. Euskara jakin eta lanean ez erabiltzeak kezkatzen gaitu, beren burua euskalduntze prozesutik kanpora utzi duten herri langileek baino gehiago.
|
|
|
Komeni da, beraz, euskararen etorkizunaz negar zotinka jardun aurretik, hizkuntzen etorkizunaren kontua dagokion testuinguruan eta perspektiban kokatzea. Komeni da, halaber, etorkizunari begira jartzen garela, gaur egun euskarak duen osasun neurria baloratzeari ekin eta gaur egun duen bizi indarrari nota jartzen
|
diogunean
, aldez aurretik balekotzat onartuko genukeen osasun helburua finkaturik izatea. Esan nahi dugu, 0tik 10erako puntuazio eskalan, euskarak lor dezakeen nota ezin hobea zein den finkatu genukeela, egin ahal den guztia eginda ere lortu ezin dena helburutzat hartzeak jakinaren gainean porrotari ateak alderik alde zabaltzea baitakar berarekin.
|
|
|
Esango nuke Hizkuntzen Euroitunaren izpiritua bera indartzerakoan ere pedagogia hori egitea dela Espainiako Gobernuari aurrez aurre jarri zaion erronka nagusia. Pedagogia soziala
|
diogunean
, Espainiako hizkuntza pluraltasuna zer den ezagutzera emateaz ari gara, beste hizkuntzen aberastasuna jendaurreratzeaz ari gara, besterik ez bada ere, ezinezkoa delako ezagutzen ez den hura estimatzea eta bultzatzea. Pedagogia soziala diogunean esan nahi dugu lau haizetara zabaldu behar den mezua dela esklusio eta marjinazio bideak elebitasunetik edo eleaniztasunetik ez baizik eta elebakartasunetik datozkigula; hots, Gobernuak eta hedabideek Espainiako herritarrei, bereziki elebakarrei, ezagutarazi behar die balio positiboz blaituriko hizkuntza pluraltasuna.
|
|
|
Pedagogia soziala diogunean, Espainiako hizkuntza pluraltasuna zer den ezagutzera emateaz ari gara, beste hizkuntzen aberastasuna jendaurreratzeaz ari gara, besterik ez bada ere, ezinezkoa delako ezagutzen ez den hura estimatzea eta bultzatzea. Pedagogia soziala
|
diogunean
esan nahi dugu lau haizetara zabaldu behar den mezua dela esklusio eta marjinazio bideak elebitasunetik edo eleaniztasunetik ez baizik eta elebakartasunetik datozkigula; hots, Gobernuak eta hedabideek Espainiako herritarrei, bereziki elebakarrei, ezagutarazi behar die balio positiboz blaituriko hizkuntza pluraltasuna. Pedagogia soziala diogunean, hizkuntza pluraltasuna herritarren aukera berdintasuna handitzeko eta kohesio soziala sendotzeko bide eraginkorra den ustea gizarteratu beharraz ari gara.
|
|
|
Pedagogia soziala diogunean esan nahi dugu lau haizetara zabaldu behar den mezua dela esklusio eta marjinazio bideak elebitasunetik edo eleaniztasunetik ez baizik eta elebakartasunetik datozkigula; hots, Gobernuak eta hedabideek Espainiako herritarrei, bereziki elebakarrei, ezagutarazi behar die balio positiboz blaituriko hizkuntza pluraltasuna. Pedagogia soziala
|
diogunean
, hizkuntza pluraltasuna herritarren aukera berdintasuna handitzeko eta kohesio soziala sendotzeko bide eraginkorra den ustea gizarteratu beharraz ari gara.
|
|
|
Berak dira munduari bizkarra duintasun osoz erakusten dioten bakarrak, Goigoikoari aurre egiten diotenak isiltasun destainari batekin. Ezer uzten ez dugunean, ez ondasunik, ez ohorerik, ez ezeren gurarik?, penarik gabe abiatzen gara; eta ezer eskatzen ez
|
diogunean
eternitateari, ez gure zalantzen argibiderik, ez gure esperantzen baieztapenik?, ironia bare batez begira diezaiokegu" (Miguel Torga, Diário,).
|
|
|
Areago: indarkeria horri aurpegiz aurpegi begiratzen
|
diogunean
–alde gogaikarrienei ere aurrez aurre begiratzeko gai izango garen egunean?, irtenbide baten atarian gaudela sinetsiko dut. Bestela eta bitartean, ez.
|
|
|
aitzinarazten
|
diogunean
, ahazturik ditugu eguzkiaren eta lurraren beraren argi ilunak. Horregatik igoal, ez daukagu gauetan su dotore handien argi beharrik, San Joanetakoaz nahikoa omen.
|
|
|
–Ez dago ideologia salbatzailerik; ez dago paradisurik. Hori da ikusten duguna, mintzo komunitatearen baitatik nazio estatuari begiratzen
|
diogunean
. Ezin dugu sinetsi jada paradisu horietan.
|
|
2010
|
|
|
Ahalmen hori adimentsua dela
|
diogunean
, gizakiaren adimena eredu bilakatzen da ahalmen hori irudikatzeko orduan. Bestela, zein izan daiteke eredua?
|
|
2011
|
|
|
Xalbadorrek baditu oso bertso politak;" Bake emaile txarra baitugu beldurra", dio bertso horietako batean. Izan ere, elkarri beldur
|
diogunean
ez dago bake posibilitaterik. Atxagak nolabait ere hitz horiekin esan nahi izan du mundua mugitzen duen indarra ez dela maitasuna, baizik eta ideologia.
|
|
|
Posible baldi badugu haraino joatea, ez gara hemen geldituko. Baina" haraino"
|
diogunean
zertaz ari garen jakin dugu gutxi gorabehera, independentziaraino den edo ez dakit noraino den. Helburu horien markatzea elkarrizketa baten bidez egin litzateke.
|
|
2012
|
|
|
Gaur goizean, jangelara jaitsi garenean, erregearen arrastorik ez. Hartaz galdetu
|
diogunean
zaintzaileari, atzo arratsaldean alde egin zuela esan digu. Etorri bezala joan zela hemendik.
|
|
|
elkarri esan
|
diogunean
,
|
|
2019
|
|
|
Haritz bati aizkorakadaz ekin, eta enborra erdizka hustu den harezko erloju baten gisara geratu zaigularik, eskua azalean pausatu, eta eror dadin bultza egiten
|
diogunean
, hasierako harrabotsaren ondotik isilune luze bat eratzen da, eta luzatzen; bada halakoxea sorrarazi zuen globoaren erorikoak ere. Gero, dena berriro ere errealitate gordinera egokitu zenean, dena bere onera etortzearekin batera, Vinson jaunak dio zazpi ahaleginak egin zituela zutitzeko, baina ezinezkoa gertatu zitzaiola; eta burua jaso zuelarik, begien bistan Julien jauna agertu zen, une hartantxe zutitu berri.
|
|
|
...nauguratzaile horiek ahanztea, baina halakoxe sentipenak berritzen ditugu malkar elurtu batetik lehenengoz oldartzen garenean, edota mendate bateko aldapa pikoa aurreneko aldian bizikletaz jaisten dugunean; halatsu, aizkoraz haritz bati gerri aldetik kolpez kolpe ekin, eta, enborra erdizka hustu den hareazko erloju baten gisara geratu zaigularik, eskua azalean pausatu, eta eror dadin bultza egiten
|
diogunean
, lehen aldian gehienbat. Isiltasunak, oihuek edo garrasiek biltzen dituzten une fundatzaile horietan guztietan jaitsi egiten gara, edo jausi, edo amildu, horixe gizakion berezko eta ezinbesteko ezaugarri unibertsala balitz bezala.
|
|
|
Kevinek egiten du hori noizean noiz. Nola ingelesa den, batzuetan huts egiten du, eta zuzentzen
|
diogunean
, berak erantzuten digu: " Ez, hobeto dago ingelesez" eta ingeleseko hitza uzten du frantsesezko esaldian.
|
|
|
Aurreko hori dena, eguraldiaz mintzatzean, gezurterotzan ez baina datu zehatzetan ere jardun gaitezkeela baieztatzeko, batez ere klimatologiari errepasotxo bat ematen
|
diogunean
. Hor goian ikusi genuen arren, ez dator gaizki, hau ere egia galant berdaderoa baita, 1941an, gaur  ko egunez Santander aldean gertatu zena.
|
|
|
Lur azalari ia buelta eman
|
diogunean
, usadio bitxiak ikusiz, jaitsi gaitezen orain historiako urteen eskaileran behera, aspaldiko kontuetara. Erromatar zaharren garaian, sineskeria berdintsua zegoen indarrean:
|
|
|
Lehortea
|
diogunean
, gure inguru hauetan errazegi egiten dugu jolas, nolanahi. Ur putzuak hor dauden bitartean, bost axola!
|
|
2021
|
|
|
liluraz eta hunkiturik gaude oraindik geure bizitzan agertu zaizkigulako. Orain ez dugu lagunik, edo hobeto esanda, ditugun lagun bakanak gorrotoz darabiltzagu gogoan behingoan gure umea gaixorik denean, sentipena baitugu haien erruz dela kasik, haien konpainian galdu baitugu adia samurtasun bakan eta lazgarri horretatik; orain ez dugu bokaziorik; bokazio bat izan genuen, maite genuen lanbide bat, eta, orain, kasu ematen
|
diogunean
errudun sentitzen gara berehala, eta samurtasun bakan eta lazgarri horretara itzultzen gara arrapaladan; egun eguzkitsu batek edo paisaia berde batek zera besterik ez du esan nahi guretzat: gure haurrak modua izango duela eguzkitan belzteko edo belarrean jolasteko; guk, bestalde, galdua dugu gozatzeko edo begiesteko ahalmen oro.
|
|
|
Era honetan heriotza beti motelagoa da. Bizitza edo beste zernahiri eusten
|
diogunean
, nahiago izaten dugu amaiera motela izatea, amaitzen denari heldu behar horrek betiko joaten uzten ez bagaitu ere. Amaierari aurrez aurre begiratu ordez, amaitzear denari begira ematen diren minutu luzeak.
|
|
|
Gainera, heuk esaten ez dun, ba, ezaguna egiten zainala? Horrek esan nahi din garai batean askotan entzun huela, eta gaur gitarristari entzun
|
diogunean
, gogora etorri zain.
|
|
2022
|
|
|
Harrezkero, urrunetik ikusi izan dugu noizbait, baina etxera ez da gehiago hurbiltzen. Ezta ate aurrean, platertxo batean, esnea jartzen
|
diogunean
ere.
|
|
|
(78nmr/ 2/ 5 78nmr/ 2/ 10). Beharrezko iritzi
|
diogunean
, egileak edo beronen senarrak arreta faltagatik eginiko huts edo okerrak zuzendu ditugu (ahazturiko artikuluren bat, oker jarritako puntuazio markaren bat, gaizki erabilitako aditz denboraren bat). Zuzenketa horiek inolako zalantzarik gabeak ziren kasuetan, ez zaigu beharrezkoa iruditu inolako azalpen oharrik sartzea.
|
|
|
Edo bai, bakoitzak egin dezala bere bizitzarekin nahi duena. Hori bai, haurrak kalera atera behar direla
|
diogunean
, haurrengatik egiten dugu, edo guregatik, haurrekin gehiago ezin dugulako. Haurrak eskubide osoko subjektu gisa aitor  tzearen alde nago noski.
|
|
2023
|
|
|
Ezin hobeki atera duk ekintza. Baina, ekintzaren ondoren ingurumarietan aparkatuta genuen auto batean ziztuan ihesari eman
|
diogunean
, istripua izan diagu kale estu batean aurrez aurre zetorren beste auto batekin, eta nire kideak atxilotu egin ditiztek polizia frantsesek. Oraindik ez zakiat nola lortu dudan hanka egitea kalexkaz osaturiko labirinto horretatik.
|
|
|
1 Liburu honetan mugikorra
|
diogunean
, smartphoneei buruz ari gara, eta beraz, sare sozialen erabileraz, izan ere, Espainian smartphone dutenen %97, 5ek dute nolabaiteko sare sozialeren bat. Ez litzateke berdina gertatuko deiak egiteko baino balio ez duten Nokia klasiko edo SmartWatch arruntekin adibidez, bideojoko eta sare sozialentzako tokirik ez dutenez.
|
|
|
Aipatutako helburu hori lortzeko, kontu handiz diseinatzen da guztia kasinoetan. Baina, guztia
|
diogunean
, guzti guztia diogu. Ikus ditzagun hainbat adibide:
|
|
|
Galdera konplexu horren erantzuna Ann. M. Graybel adituak eta bere taldeak aurkitu zuten Massachusetts Institute of Technology n, lan askoren bitartez.62 Sagu orok, eta baita pertsonok ere, zirkuitu berri bati aurre egin behar
|
diogunean
gure aktibitate neuronala berdina da hasieratik bukaerara, hau da, jardunean daude. Baina, zirkuitu bera behin eta berriz errepikatzean, ohitu egiten dira, eta, une horretan, aktibitate neuronala gero eta gehiago kontzentratzen da zirkuituaren hasieran eta bukaeran, aktibitate beraren atalean hutsune bat gertatzen delarik, aktibitate neuronalik gabe kasik.
|
|
|
Hori gogora ekarrita, ea kasuistika honek adin txikienen artean zer pentsarazten dizun: ipuin bat kontatzen
|
diogunean
gure txikiari, aipa  tzen ditugun adjektiboen eta narrazioaren bitartez eraikitzen ditu pertsonaiaren irudiak bere buruan (bere jantziak, dohainak, ezau  garri fisikoak...), eta baita istorioa bera ere, horretarako garunaren estimulu garrantzitsu bat jarri behar duelarik martxan. Zer gertatzen da ipuin kontaketa hori pantaila baten bitartez jasotako edukiez ordezkatzen badugu?
|
|
|
Zuhurtzia handiz hautatu zer profil jarraitzen ditugun eta zer aplikazio erabiltzen ditugun. Gogoratu zerbaiti denbora eskaintzen
|
diogunean
, beste zerbait ez dagoela arreta hori jasotzen. Beraz, aplikazio batek nire arreta jasotzen badu egunero 3 orduz eta ez badit benetan pertsona bezala aberasteko ezer ematen edota gogoratu dudan zerbait eskaintzen, ez al dut hobe beste zerbaitean inbertitu nire denbora?
|
|
|
Hori jakinik, gogoeta egin behar dugu: gaur egungo nerabe bati telefonoa kentzen
|
diogunean
, zer ari gara kentzen, gailu soil bat edo zerbait gehiago. Hori kontuan izanda ulertzen dira mugikorra kentzean hartzen dituzten jokabide biolentoak, haserreak...
|