|
2000
|
|
|
Bere berea du Euskaltzaindiak euskararena eta horri ekin dio, buru belarri, azken urteotan. Askorentzat luzeegi joan doana, beste batzuentzat labur arin etorri
|
dator
, hizkeraren biziraupenari bagagozkio bederen.
|
|
|
Gero eta ozenago
|
dator
deiadarra, gaztelania santu horren aldamenean bestelakorik egongo ez bailitzan. Euskara ez omen da zilegi eta legezko, folklore hutsezko kontuetan ez bada.
|
|
|
Dokumentazio eskola eta fakultateen informazioa
|
dator
. Oso ongi osatua dago.
|
|
|
Ez da abangoardia, noski, Lizarrakoa. Ez
|
dator
Europako museo haundien sareak argitaratzen dituen argitalpenetan erakusketa honi buruzko arrastorik ere. Ez dakit zenbaterainoko propaganda egin dioten Lizarraldean bertan ere.
|
|
|
Gotzon Nazabal). Autonomia Europan. 3 zk. (1977), 12 (Itz.: Dionisio Amundarain). Mamu kezkagarri (gutxienez) bat
|
dator
Europara. 108 zk. (1998), 29 Hizkuntzalaritza eta giza gogoaren natura. 29 zk. (1983), 135
|
|
|
BILBAO, Javier Gizarte politika Europan integratzeko prozesuan Mamu kezkagarri (gutxienez) bat
|
dator
Europara
|
|
2001
|
|
|
Beste kritika bat sorkuntzari loturik
|
dator
. Ia ez da ezerso rtzen euskaraz (Serantes sarira espainierazko lanak bakarrik aurkeztu ziren), eta sari nagusietara dozena erdi lan aurkeztea miraria dela pentsa daiteke.
|
|
|
Horrela eginez, nik neronek nire liburuei oso muga estuak jarri dizkiet. Hala, kanpotik ezeren oihartzunik ez
|
dator
.
|
|
|
Halakoaren bertsoak aurki al ditugu edo?". Baina inor ere ez
|
dator
honela esanez: " Halako lana egiteko laguntza hauek emango dizkizugu".
|
|
|
1997an hasitako bilketa lan honek 2001 urteko martxoaren hasieran izan du amaiera. EAEn hauteskunde kanpaina
|
dator
, eta ez da irudimen handirik behar hemen azaltzen diren ideia askok indar eta bolumen berria hartuko dutela aurreratzeko.
|
|
|
euskalgintzan ari garenok irizpide objektiboei lotzen diogu geure lana (normalizazioa), eta erasoan ari direnak, berriz, irizpide politiko hutsen arabera jokatzen dute (liberalismoa, nazionalismo espainiarra). Horrela, jakina, be rez bezala
|
dator
gure leialtasuna eta haien azpijokoa.
|
|
|
Badago, aldi berean, euskaltzale izateko molde berria, hizkuntza ororen aldekoa dena eta munduari irekia, beste hainbat gizartetan garatzen ari denaren parekoa. Mundu zabalean etorkizuna eleanitz
|
dator
, eta hor badu euskarak aukerarik. Une honetan haizerik gogorrena aurkakoa den arren, badira aldeko haizeak ere.
|
|
|
1. Euskararen aurkako oraingo astinaldia hedaduraz eta intentsitatez aurrekoak baino latzagoa bada ere, muinean ez da desberdina. Agian, diskurtso zaharra ustezko liberalismo ideiaz jantzi dutelako ez zaigu horren ikusgarri agertzen, baina aspaldidanik
|
dator
orain bortizki jasaten dugun erasoa, euskararen kontrakoen esanetan, ñabardurak ñabardura, ez da berritasun handirik antzematen. Euskalduntzeak bazterkeria eta xenofobia dakarrela, euskara eta biolentziaren artean lotura dagoela, erdaldunak biktimak direla, norbanakoaren borondatea eta askatasuna ez dela errespetatzen eta antzekoak darabiltzate, baina sakonean, euskararen kontrako itsukerian lehengo lepotik burua.
|
|
|
(Ez, ez da nahiko genukeen egoera, baina inportantea da!). Euskararenaldeko jarrera hau gizarte osoan dago hedatuta, ez da abertzaleengana mugatzen; eta hori ez
|
dator
bat nazionalismo espainolak eta jakobinismo frantziarrak Euskal Herriari begira markatu duten estrategiarekin.
|
|
|
Katalunia, Aragoi, Galizia errejionalismoaren mugetan kudeatu daitezke, ez diraarriskutsuak (potentzialki ez bada). Nondik
|
dator
desestabilizazioa. Euskal Herrian dagoen nazio sentimendutik, dagoen herri berezituaren kontzientzia gotorretik.
|
|
|
Euskalgintzak euskara ardatzat duen eleaniztasunean dauka lagunik onena, europar testuinguruan indartsua, nazionalismo espainolaren argudiorako jasangaitza, eta euskal gizartearen etorkizunerako giltzarri litzatekeena. Orain dela hogei urte bezalatsu, euskararen berreskuratzea askatasunarekineta demokraziarekin zetorren hein berean, gaur eta bihar euskara euskal gizartea ren mintzabide saihestezin izatea europar gizarte anitzarekin batera
|
dator
.
|
|
|
Dereduari eraso egiten diote, baina nik ere egingo nioke gustura asko, den dena atzekoz aurrera eta azpikoz gora egiten ari garela iruditzen zait eta. Gazteeneuskara rekiko atxikimendurik eza ez
|
dator
kanpoko erasoetatik, eskolatik baizik: euskara alferrikako gauzak ikasteko baizik balio ez duen arau bihurri mordoa bihurtu dugu, eta gero harritu egiten gara eskolak amaiturik ikasleek erdaraz egiten dutelako.
|
|
|
Astinaldi hauen erroak, ordea, askoz lehenagokoak dira eta oinarri horien bilakaera historikoa kontuan hartuta ulertuko ditugu astinaldi hauen zergati eta arrazoiak ere. Hizkuntz gatazkaren muina herri izateko nahi baten eskubideen ukatzetik
|
dator
, eta hortik ondorioztatzen den gatazkaren adar bat gehiago da hizkuntz gatazka bera ere. Hizkuntza herri baten ikur nagusietakoa izaki eta lurraldetasunaren mugarri behinena, frantziar eta espainiar estatuek herri burujabe izateko eskubidea ukatzen hasten diren momentutik hasten da hizkuntz gatazka azaleratzen eta euskara era bateko eta besteko eraso eta astinaldiak pairatzen.
|
|
|
Garai askoz ere okerragoak ere egon izan dira. Eta, beti bezala, ekaitzaren ondoren barealdia
|
dator
. Tamalgarria litzateke, dena den, euskararen ernaberritze bikain eta oparoarenondoren, guk ezagutu baitugu, prozesua atzeratu edo moteltzea.
|
|
2002
|
|
|
Merkatari berriek, nolanahi ere, ez dute erdietsi gizarte mailako aurrerakada sakona, alegia, euskararen hedatzea maila eta talde anitzetara. Gogorrago
|
dator
bitasuna, eta, horretan, zer esanik ez, euskara iskilu moduan erabiltzeko tentazioa, deslegitimazio prozesuan buru burutik sartuta.
|
|
|
goi mailako eta erdi mailako ikastetxeak. Aspalditik
|
dator
bereizkuntza, baina ez da betidanik izan den zerbait. Izan ere, hainbat ikasketa profesionali unibertsitate izaera eman zitzaien unean sortu zen berez oraindik dirauen bereizketa hori.
|
|
|
Hemen ere, beste eginkizun askotan bezala, diruaren kontua
|
dator
.
|
|
|
Eta jakina, behin eta berriz esan behar da: problema nagusia irakaslegotik
|
dator
.
|
|
|
Esaten zigun orduan bidea ikastetxe berri bat sortzea zela, txikia hasieran, poliki poliki garatuko zena. Non sortuko zukeen ere esan zigun, baina ez
|
dator
harira orduko xehetasunak errepikatzea. EHU erdibitzeaz, txintik ez.
|
|
|
Halandaze, iritsita ei gaude euskarazko unibertsitate bat sortzeko masa kritikoraino, eta horrek nola halako euforiaekarri du plazara, neuk behintzat ederretsi ezin dudana. Izatez, momentu honetan ikasleen aldetik
|
dator
nire kezka nagusia, eta, areago, egoera nahiko ezkorrean nauka. Arrazoiak era bitakoak dira.
|
|
|
Demografia bera ere gure alde
|
dator
. Egia da epe labur batean, ikasle kopurua, zenbaki absolutuak kontuan hart uta, behera etorri dela —eta halaxe jarraituko duela hamarkada ren batean edo—; baina hori bezain egia da euskaldunek gero eta presentzia portzentual eta absulutu handiagoa garatu dutela unibertsitatean —eta horrek ere horrela segituko du baldin eta lehen eta bigarren hezkuntza sistemek orain arte bezala funtzionatzen baldin badute—.
|
|
|
Komunitate linguistiko batek duena besteak edukitzeak ez luke inor mindu, alderantziz baizik. Eta berdintasun linguistikotik
|
dator
gizarte onuretarik handienetako bat. Beste bat, komunitate bakoitzari duintasun soziala aitortzetiketa praktikatzeko aukera ematetik.
|
|
|
alde batetik, euskarak bere hizkuntza eremuan behar duen garapen osoa lortzeaeta, bestetik, beste hizkuntzen ezagutza eta erabilera beharrezkoak erdiestea. Hori lortzeko era bakarra eleaniztasunaren eskutik
|
dator
.
|
|
|
4 Kultura islamikoak, hasieran, izaera eklektikoa eduki zuen. Erlijio musulmana bera hein handi batean judaismotik eta kristautasunetik
|
dator
. Bizantziarrei eta persiar sasanidei, garai hartan garatuenetakoak ziren bi kulturei, konkistatu zizkieten lurraldeak.
|
|
2003
|
|
|
Susmopean hasi genuen urtea, eta halaxe bukatzea ere nahi digute batzuek. Euskalgintza aspalditik estali duen hegada beltza —togaduna nahiz gorbatarik gabekoa—, urtehonda rrean ere harroxko
|
dator
. Berori gainditzeko tenorean, ni neu behintzat, adoretsu jokatzeko prest nago, obrak mintzo titulupean.
|
|
|
Finkatzen saiatzen ari garen ordena logiko eta naturalho rrekin ez
|
dator
bat gizabanakoak edota etorkin taldeak prozesua alderantzikatu nahi izatea, hau da, bertakoak etorkinen taldera eta euren kulturara egokiarazten saiatzea. Maila intelektuala handiagoa izanik ere, argi dago ez dela bertako gizabanakoaren edo taldearen onerako ustezko nagusitasun horren ahalmenak erabili nahi izatea euren kultur koordenatuak inposatzeko.
|
|
|
Baina niri gustatzen zait eta aproposagoa iruditzen zait nortasunahitza, gizabanakoarentzat erabili dudana, baita kultur taldearentzat ere. Identitate hitza, latinez, berdina tik
|
dator
. Klonen ideia ekartzen digu gogora.
|
|
|
Hortik
|
dator
—hein bateko— blokeoa.
|
|
|
Euskaldun eta erdaldunen arteko ezberdintasunak ikusita nahiz A, BetaDereduetako ikasleen artekoak, galdera hau berez
|
dator
: zer da euskaldun eta erdaldunen arteko diferentziak eragiten dituena?
|
|
|
Azken tokian
|
dator
multzo hau produkzioaren mailaketan, 20 bat libururekin. Hemen jakin badakigu kontsumoa handiagoa dela.
|
|
|
Gaien arabera liburugintza sailkatzen dugunean ikusiko dugu zehatzago, baina aurrera genezake berredizioa ez dela ematen gai multzo guztietan modu orekatu berean. Be rrargitalpena ren zatirik handiena irakaskuntza liburuan izaten da, %55, 7 Eta honen ondorengo liburu mota,% 2 7, 3 rekin, haur eta gazteentzako liburua da. Askoz urrutiago
|
dator
literatura, helduena, %13, 7rekin. Honek esan nahi du bizi itxaropena duen liburua hiru hauetan dagoela, eta, jakina, batez ere haur eta gazteei zuzenduta dagoenlibu ruan, testua izan, irakurgaia edo literatura izan.
|
|
|
Egokiak, bai, zer nolako egoera dugun eta lortu nahi duguna zer den, abiatu baino lehenago ondo zehaztu beharreko puntuak baitira. Ideia hori, funtsean, bat
|
dator
hemen beste batzuetan defendatu dugun ikuspuntuarekin (ikus Jakin 132) eta baita diskurtso berriak garatzeko premiarekin ere.
|
|
2004
|
|
|
Poesia antologia() liburua ekimen batean txertatua
|
dator
. Liburuaren aurkezpena Ourensen egin zen, baina baita, aurretik, Oñatin ere, Gu eta gure hizkuntzak kultura ekitaldien artean, zeinetan Galizia, Katalunia eta Euskal Herriko poetak, musikariak, dantzariak eta gastronomia bildu zituenLa ixanelka rteak, hainbat erakunde eta enpresen laguntzarekin.
|
|
|
Kafea berotu bitartean, hitzen norabidea bestera
|
dator
. Nolanahi ere, berba atzeratu diot Akarregiri, galdera arazotsua azaleratu baitut:
|
|
|
Gaztelaniazko eta euskarazko dokumentuak, txosten sektorialekin batera, jaitsi ditut internetetik eta irakurketa luze samarra eman diet. Nire ustean, kulturaren inguruko edozein plan izatea hobe da gabe egotea baino. Alde horretatik
|
dator
ikusten diodan lehen positibotasuna. Baina esperantzari" lehakumea" (Leitzako berba) soilik ireki diot, planak egitea beharrezkoa den neurri berean baita erraza (Juan Inazio Perez UPV EHUko errektoreak, EIRE elkartearen Eireka aldizkarian dio plan estrategiko bat ordu batean egin daitekeela; hori gehiegitxo da, agian).
|
|
|
Eta hala ere Kantek hilezkortasuna eta Jainkoa berreskuratzen ditu atzeko atetik, postulatu gisa, Arrazoimen praktikoaren kritika n. Heinrich Heineren arabera tragediaren ondoren fartsa
|
dator
eta beraz Jainkoarekin akabatu ondoren Kanten zerbitzaria, Lampe, negarrez hasi zen eta Kant errukitu zen: Lampe gaixoak Jainkoa behar du, Jainkorik gabe ezin du zoriontsu izan.
|
|
|
1981 Adolfo Suarezek dimititzen du. Juan Carlos Erregea Euskadira
|
dator
. Otsailaren 23an Estatu Kolpea.
|
|
|
Aitzitik, arlo honetan dihardutenen art eko sinergiak bilatu behar dira, publikoak diren erakundeen inpunitatea kontrolatu eta bertako ekoizpenak bultzatu. Ildo honetatik
|
dator
proposamen hau. Hau da, herri bezala auto ezaguera eta berezko imajina berreskuratzeko bideanbegirada ren heziketa oinarrizkoa zaigunez, lerro hauek komuna behar duen zeregin horretarako asmoa eta jomuga besterik ez dira, oraindik jorratzeke dagoen elkarlan baterako akuilua, agian.
|
|
|
Eta hemen guztiz harira
|
dator
biblioteka nazionalaren aipamena, izan ere, onartutzat ematen baita biblioteka nazionalei dagokiela material elektronikoa kudeatzeko ardura (jaso, teknikoki tratatu, gorde eta zabaldu, gainerako dokumentuekin egin ohi duten bezala).
|
|
|
Guztiaren laburpena epigrafe honetan
|
dator
: " une institution culturelleavocation nationale".
|
|
|
Kultura sexistatik mintzaira sexista
|
dator
eta mintzaira sexistak kulturaren sexismoa iraunarazten du.
|
|
|
arrazoimenak eskatu digu. (...) Filosofia eta poesiaren arteko tirabira aspalditik
|
dator
(Errepublika 607a, b).
|
|
2005
|
|
|
Filmei dagokienez, Euskal Telebista da azken azken leihoa: lehendabizi zinea, gero DVD edo bideoak, gero gaztelerazko beste kateak —salbuespenen bat kenduta—, eta azkenik, askotan baita Euskal Telebistan ere, lehenengo gazteleraz, eta azkenik
|
dator
euskaraz. Orduan, zuk dauzkazun erreferentziak beste batzuk dira.
|
|
|
Goi maila horietan beti ari da jokoan, beste inon bainoerrazago, euskaraz ez dakien talenturen bat, gutxienez. Erdaraz nahitaezko egin/ onartu eta gero denok dakigun hizkuntzan hitz egitea eskatu/ inposatu, berehala
|
dator
. Fusioak euskararen galera itzela ekarriko luke Kutxen bizitzan, goitik beherako hedapenean.
|
|
|
Pasaiako plazatik,
|
dator
...
|
|
|
" Zu Pedro zara, hau da, ha rria, eta harri horren gaineanneure eliza eraikiko dut". Eliza hitza Ecclesiatik
|
dator
eta biltzarra esan nahi du grekoz. Munduko kristau guztiok biltzar bat osatzen dugu, ekipo bat bezala.
|
|
|
Hortxe
|
dator
galdera: izango al da independente Euskal Herria?
|
|
|
Jokaerak aldatzeari begira, eta bukatzeko, lanerako proposamen interesgarri bat izan daiteke Valentziako Unibertsitateko psikologo talde bat lantzen hasi dena, eta SL Klusterrean orain hilabete batzuk ezagutu genuena. El despertar dela Paisos Catalans (2004, Bartzelona, La Busca) liburuan jasoa
|
dator
eta Ferran Suay eta Gemma Sangines irakasleek garatu dute (internetez ere baduzue gaiari buruzko egileen artikulu bat, www. telp. lateneu. org/ helbidean). Norberak bere eguneroko harremanetan katalana (edo gure kasuan, euskara) gehiago erabiltzen lagunduko dioten psikologiako oinarri eta teknika batzuk azaltzen dituzte, gero norberak, noski, bere eguneroko egoera eta aukeretara moldatu beharrekoak.°
|
|
|
Irakasle alu bat eta Ezin da ipuinik asmatu ala?. Bi titulurekin
|
dator
atzeraxeago, 13/ 14rekin, Joxantonio Ormazabal: Ki ttano eta Ma ri pertxenta rekin.
|
|
|
Hamabi argitaraldirekin liburu ugari
|
dator
ondoren: Be rnardo Atxagaren Sugeak txoriari begiratzen dioneanetaGizona bere bakardadean; berriro ere Gotzon Garate Alabarekin; Pako AristiKcapporekin eta Unai Elorriaga SPrako tranbia sarituarekin, azken honek 2003an hiru argitaraldi izan dituelarik.
|
|
|
Ondoren eskaintzen dugun taula goiko bi grafikoen informazioa osatzera
|
dator
. Kontzeptu bakoitzak egin ohi duen bidea ikustea interesgarria da, baina errealitatea gehien argitzen nuke. duena hurrengo taula hori dela esango
|
|
|
Bigarren multzo handiena argitaratzaile publikoek osatzen dute. Hemengo lehoia Eusko Jaurlaritza da, eta gero Gipuzkoako Foru Aldundia, baina zerrenda luze luze bat
|
dator
ondoren, udaletxe eta erakunde publiko edo parapublikoekin. Guztira ekoizleen %18, 5 osatzen dute argitaratzaile publikoek, eta produkzioaren %12, 8.
|
|
|
Aldizkari honetan, orri batzuk atzerago, liburu guztien zerrenda
|
dator
, eta aurreneko begi kolpean ikus daiteke 1.945 titulu baino dexente gehiago daudela zerrendaho rretan. Izan ere, ISBNdunez gainera, irakurle zein aztertzailea rentzat interesgarri izan daitezkeenak ere sartuditut bertan, aurreko urteetan egindakoaren bide beretik.
|
|
2006
|
|
|
Ekoizlerik handiena Eusko Jaurlaritza da, noski, produkzio mota honen erdia pasatxo (%50, 7) berak hartzen duelarik. Gipuzkoako Foru Aldundia
|
dator
bigarren, oso urruti bada ere %10ekin. Udaletxeen artean produkzioaren ia %30 osatzen dute.
|
|
|
Harro zekenarena izango litzateke, ordea, mailegutzaren kontu hori. " Dena nire kontu" esanez
|
dator
mailegutza, hala dirudi, baina azkar baino lehen nabari da zikoizkeria. Bat, ikasleari ez zaio ikasmateriala liburu berriaren baldintzetan emango:
|
|
|
Eta galdera ziplo
|
dator
: " eta orain zer?".
|
|
|
Espainiar naziokeria guk uste baino sendoago eta erasokorrago agertzen da bazterretan. Batera
|
dator
Espainia ia ia osoa euskaltasuna maiseatzeko, mehatxatzeko, kolpatzeko eta zigortzeko. Erdal kultur asimilakuntza aurrera doa begi bistan.
|
|
|
Pertsonaiaren formatua hasieratik bukaera arte aldatu egiten da, barne bidaiak ilusioari ate bat irekitzen diolako; horretara
|
dator
Atxagak eraiki duen imajinarioaren alde bat: ametsak, koloreak, pintura, Carl Sandburg, D. H. Lawrence, Georges Brassens, Espronceda, Sarrionandia, Emily Dickinson, Violeta Parraren kantu eta literatura beste batzuen artean eta zeruen tonalitateak.
|
|
|
bat, euskara hizkuntza modernoa da eta erabilera lehentasuna duena da (garaiko elite intelektualentzat erdara zen nagusi; garaiko abertzaletasunean politikaren atzetik zetorren euskara; eta frankismoaren hizkuntza politikak espreski ukatzen zuen euskararen estatus kulturala); hori batetik, eta bestetik hau: kultura modernoa, gai guzti guztiak euskaraz erabiltzetik
|
dator
euskararen salbamendua, bestela esanda, unibertsitatea du amets Jakin ek 60ko hamarkada orduko.
|
|
2007
|
|
|
Gaur historiaren alde pertsonalari heldu diogunez gero, zein izan da Josebaren beraren bilakabidea, nola etorri da" Illobira bultzaka" ko garraztasunera? Denok bezalaxe Intxausti garbizaletasunetik
|
dator
. " Illobira bultzaka" idatzi eta geroago ere oraindik" Europa izango da gure gaizkatzaille" bezalakoren bat itzuriko zaio (1960).
|
|
|
Teoriazko arrazoia: ‘j’ ez da euskera jatorreko itz otsa, ori arabetik
|
dator
: kendu egin bear degu beraz.
|
|
|
Izan ere, liburu horien ekarpenak garai horri buruzko argi gehiago edukitzen lagundu digute. Berrikuntza bi norabidetatik
|
dator
, erabilitako iturrietatik eta, bereziki, planteatutako hipotesietatik. Bizkaiko Arteako Abertzaletasunaren Agiritegia irekitzeak asko lagundu du berritze horretan, baina oraindik asko dira itxita jarraitzen duten agiritegiak (ofizialak eta Elizarenak), gutxi erabilita daudenak (PCE eta PSOErenak, adibidez) edota ezagutzen ez ditugun agiritegi pribatuak.
|
|
|
Kooperatiba guztiek elkarren artean lana egiteko premia Arizmendiarrieta jaunaren filosofian kokatu behar da. Izan ere, enpresa kooperatibak arrakasta izan dezan, beraien arteko lankidetza behar beharrezko baldintza da, eta hortik
|
dator
Lankide Aurrezkiaren paper estrategikoa, taldeari koherentzia emango baitio.
|
|
|
Orduan zertara
|
dator
Eusko Jaurlaritza bezalako erakunde batek CIES elkartean izena ematearena. Eta gogoeta egin genezake horretaz.
|
|
|
Teresa Agirreazaldegik dioenez, aldaketa handiena ezagutzaren digitalizaziotik
|
dator
; jadanik apurtzen ari da informazioaren eta euskarriaren arteko ezinbesteko lotura, eta horri dagokion kokapen fisiko zehatzaren ideia. Gero eta merkeago bihurtzen ari da digitalizazio prozesua.
|
|
|
Eta poeta lehorreratu zen eta narratzaile moldean heldu da oraingoan. Oraingoan, arribatzeko ontziaren kroskoa —liburuaren azala, hots— zuri beltzean
|
dator
. Marinelak ditugu lanean —ez abantean ez arrantzan—, lurrerantz doaz, portura" bidea" n; familia aterpetzen duen etxe xumeren bat ageri da horizontean, kresal kutsuak narraztua edota lausotua.
|
|
|
...
|
dator
gero, eta hamaika narrazio gehiago. Hamaika zehazki.
|
|
|
2) Giza ekintza sozial orok eragiten/ pizten du jardun ekonomikoa. Gizarte bizitzaren ehuna hari zenbatezinez josita
|
dator
, eta hari bakoitzak eta guztiek indarra, lansaria, produktuak, zerbitzuak eskatzen dituzte. Jardun ekonomikoa biziro sustatzen dute.
|
|
|
Finantzen festa garaian gaude. Baina laster
|
dator
diru liberalismoa gaindituko duen giza liberalismoa.
|
|
|
Prestige ren hondamendiaren kontrako mobilizazioaren kasuan, erakundeek erabilitako output hori oso erabakigarria izan da. PPren gehiengo absolutuaren garaian, Espainiako Gobernuaren eta Eusko Jaurlaritzaren arteko erabateko talka instituzionalaren aroan, Madriletik zetorren orok deslegitimazio maila oso handia zeukan euskal gizartean; oso output ahula
|
dator
Madriletik eta gainera horri kontrako output a jartzen zaio euskal administrazioaren aldetik: Jaurlaritzak dituen bitarteko guztiak —eta ez gara ari soilik arrantza administrazioaz, adibidez; Euskal Telebista eta irrati publikoen lanaz ere ari gara— erabiliko dira Aznarren gobernuaren hanka sartze eta porrotak areagotzeko, aldi berean administrazio autonomikoaren ondo eginak azpimarratzen direla.
|
|
|
Gauza txikien liburua n Pako Aristik (Erein, 2004) eta Ragga ragga
|
dator
gaua n Paddy Rekaldek (Susa, 2006), lehen kantautoreen diskoetan nola, euren argazkiak eraman zituzten azalera.
|
|
|
Artetak horrela eraikitzen du euskal nazionalismoari buruzko bere ‘teoria’ filosofikoa, hura Euskal Herriko errealitate soziologikoari kontrajarriz: nazionalismoak sortzen du nazioa, nazioa nazionalismoaren atzetik
|
dator
, ez aurretik. Elite manipulatzaile batzuen kontua da nazioa.
|
|
|
Guk ere horrekin ez dugu arazorik. Arazoa hemen
|
dator
, berriz ere: berea bai baina besteena zergatik ez?
|
|
|
euskaldunak espainiarrak izango ez bagina, nazionalki diot, sezesiorako haien oniritzirik ez genuke behar izango, ezta? Badirudi ezetz, bestela zertara
|
dator
nazio bakarra espainiarra dela azpimarratu beharra (ebidentziaren aurka). Alegia, nortasun nazional bakarra aldarrikatzen da erabaki esparru bakarra bermatzeko.
|
|
|
Bigarren zenbakia formalxeagoa atera zuten: dataz gain —1956ko Eguberrietakoa—, bestelako seinale gehiagorekin
|
dator
: prezioa, Arantzazun argitaratua, eta" Pro manuscripto".
|
|
|
Estatu laiko batean, erkidego aurrerakoi batean, guraso atzerritar izatea, seme alaben heziketan ere, eskubide gabeko guraso izatearekin parekatu behar ote dugu? Gure hizkuntza eta kultur tradizioa erakustea beraiena galaraztetik ote
|
dator
–Bekatua ote litzateke beste eskola eredu batzuk ituntzea, hemen dagoen eskola ereduan ezin badute gurasoek bere heziketa bermatu, ez ote dute eskubiderik, hemengo legediak ezar ditzakeen baldintza batzuetan, beraien proiektua bermatzeko?
|
|
|
Hortaz, euskararen ikurra hor dago. Zalantzan dagoena bestetik
|
dator
, hain zuzen ere, nondik eta guztiz eztabaidagarria izan daitekeen euskararen garatze bidetik.
|
|
2008
|
|
|
Ekoizpen indar handiena Eusko Jaurlaritzak du, argitalpen publiko guztiaren erdia (%50). Hurrengoa Gipuzkoako Foru Aldundia
|
dator
(%11), Nafarroako Gobernuaren aurretik (%6).
|
|
|
Gaien ikuspegitik giza eta gizarte zientzietan kontzentratzen da erdia eta gehiago (%55), gero zientzia edo teknika liburua
|
dator
(%19) eta atzetik irakaskuntza (%11). Positibotzat har daiteke giza eta gizarte zientzi liburuen kopurua, baina ezin da ahaztu ez dela zirkulazio arrunteko liburu mota, baizik eta Jaurlaritzako sail desberdinen emaitza, dela politikan, dela zuzenbidean, edo beste.
|
|
|
Euskal Herrian bizi diren Espainiako eta Frantziako Estatuetatik etorritako immigrante kolektiboei dagokienez, bi auzi horiei buruz duten jarrera, nahiz eta gizarte osoaren batez bestekoaren azpitik egon, nahiko jende
|
dator
bat iritzi horrekin, oraingoz. Horrenbestez, zazpi lurraldeetako batez bestekoa hartuta, immigrante horien %25 baino gehiagok aitortzen dute euskal alderdiei ematen dietela botoa, %50 baino gehiagok pentsatzen du euskal gizarteak berak hartu behar dituela erabakiak eta %30 baino gehiago euskalduntze prozesuarekin bat dator.
|
|
|
Euskal Herrian bizi diren Espainiako eta Frantziako Estatuetatik etorritako immigrante kolektiboei dagokienez, bi auzi horiei buruz duten jarrera, nahiz eta gizarte osoaren batez bestekoaren azpitik egon, nahiko jende dator bat iritzi horrekin, oraingoz. Horrenbestez, zazpi lurraldeetako batez bestekoa hartuta, immigrante horien %25 baino gehiagok aitortzen dute euskal alderdiei ematen dietela botoa, %50 baino gehiagok pentsatzen du euskal gizarteak berak hartu behar dituela erabakiak eta %30 baino gehiago euskalduntze prozesuarekin bat
|
dator
. Ikusten denez, bide luzea dugu oraindik29 Baina oraingoz, batetik, Espainiako Estatuak immigrante horiekin egikaritu nahi duen etnifikazioa nekez gauzatzen ari da, gehienak eta zeharka, Hego Euskal Herriaren autodeterminazioaren aldekoak dira; eta, bestetik, Frantziako Estatuak euskaldunekin egikaritu nahi duen ghettifikazioa, Ipar Euskal Herrian turismoaren aldeko politika masiboaren bidez, eteten ari da, Departamenduak berak hala eskatzen baitio.
|
|
|
36 Ikuspegi hori du, besteak beste, G. Sartori egileak: La sociedad multietnica, Taurus, Madril, 2001; Espainiako Estatuan, besteak beste, bat
|
dator
erabat harekin M. Azurmendi Estampas del Ejido izeneko lanean. M. Azurmendiri buruz eta Espainiako Immigrazioaren Foroko presidente izateko izendapenari buruz —Estatu horretako PPko Gobernu aldiko Barne Ministerioaren mendekoa da foroa— eta immigrazioaren, arrazismoaren eta nazionalismoaren (euskalduna, jakina) artean lotura egiteko duen interes teorikoari buruz, ergelkeria gehiegi ez esatea litzateke; izan ere, Euskal Herrian abian dagoen prozesu demokratikoaren aurka borroka politikoan jarduteko asmoa du eta hari eragiteko ere bai.
|
|
|
Izan ere, ikuspegi zabala eta globala izanik askoz eraginkorragoa izango da hizkuntza gutxituak berreskuratzeko lanean diharduen pertsona, egoera soziolinguistikoaren ezaugarriak hobeto ezagutuko dituelako eta eragiteko ahalmena eta bide egokienak identifikatuko dituelako. Soziolinguistikaren sorrerari buruz hemen egin dudan laburpena osatuta
|
dator
HIZNET gradu ondokoan, eta HIZNET bezalako egitasmoak oso baliagarriak dira soziolinguistikaren zabaltasunari buruzko ikuspuntu oso bat emateko. Poztekoa da euskaraz horrelako tresna bat edukitzea.
|
|
|
Eta noski, aspalditik aurreikusten ziren efektuak polikipoliki azaleratzen ari dira, baliabide ekonomiko urriak dituztenen kalterako, eta enpresarien onerako. Hortaz, berandu
|
dator
Jakin aldizkariaren zenbaki berezi hau.
|
|
|
Bolognako prozesuaren bitartez, Europan goi hezkuntzako merkatua sortu nahi dute unibertsitateen arteko lehia sustatzeko. Hortaz, Bolognako prozesua mundu mailako joera neoliberalaren barruan txertatzen da, eta hori areagotzera eta azkartzera
|
dator
. Mendeetako esperientzia pilatu duten hezkuntza unibertsitario aberatsak alde batera utzi, eta eredu neoliberal uniformea inposatu nahi dute.
|
|
|
Gaur egungo krisi ekonomikoak oso argi erakusten digunez, herritarren eta multinazionalen interesak aurrez aurre daude. Hori dela eta, Bolognako prozesua, multinazionalen tresna izanik, ez
|
dator
Europako herritarren beharrak asetzera.
|
|
|
ikasle eta langileen malgutasuna eta mugikortasuna, ikasketen elitizazioa eta pribatizazioa, tituluen homologagarritasuna Europan, ideologia neoliberalari atxikimendua, ikaskuntza irakaskuntza eredu berritzailea, euskararen lekua unibertsitate eredu berrian... Eztabaidari jarraipena eman nahi diogu zenbaki honetan, eta horretara
|
dator
ondoko iritzi bilketa hau ere.
|
|
|
EAEren kasuan, Eusko Jaurlaritza ekimen legegileen bidez ari da saiatzen EAEko unibertsitateen egokitzapenean eragiten. Iparraldeko kasuan inplementazioa Paristik
|
dator
; Baionan zein Angelun dauden IUTen (Institut Universitaire de Technologie) eta fakultateen erreferentziak Paueko eta Bordeleko unibertsitateak dira.
|
|
|
Gogora
|
dator
, ezinbestean, Sarrionandiak Hitzen ondoezako" oinazea" sarreran itzulitako Milan Kunderaren aipua:
|
|
|
Noizean behin, fadoaren doinu urrundua ere. Artean, egunkaria erosi du, Madrileko egunkaria, eta hantxe
|
dator
, zokondo batean, Henrike Knorr zenaren heriotza albistea. Jakin bazekien Akarregik, aspalditik, gaitzak jota zegoela.
|
|
|
Krisia datorrela esaten ari dira bazterretan eta ez dago dudarik iritsi dela, hainbat alorretara. Behi gizenen aroa pasatu eta behi argalen garaia omen
|
dator
. Hala ere, pentsatzen jartzen da bat, atzean utzi omen dugun oparoaldirik gozatu ez duenak zer ikusi behar ote du?
|
|
|
Aipatutako ildo beretik
|
dator
Euskal Unibertsitatea ere, arnas luzeko proiektua inondik ere. Bilboko Unibertsitatea sortu aurretik mintzatzen zen Euskal Unibertsitateaz, baina hura beste produktu batean gauzatu zen, EHU izenaz ezagutzen duguna alegia.
|
|
|
Izan ere, Espainia nahiko aurreratua bada hizkuntza gutxituen ezagupenean, ez da gauza bera gertatzen Frantzian, non eskualde hizkuntzak jarraian estatu afera bilakatzen diren. Jarrera hori urrundik
|
dator
, hizkuntza gutxituak, izan dadila euskara, bretoiera, korsikera ala okzitaniera, frantsesaren etsai gisa ikusiak izan baitira, bere garapenerako oztopo balira bezala. Errepublikak monarkiapean nagusi ziren joerak indartu ditu.
|
|
2009
|
|
|
Administrazioa bera eta bere eratorrien emaitzak zenbatu ditut hemen, baina ez irakaskuntzakoak, horiek beste sail batean doazelako nire ustez egokiago. Ekoizle nagusia, urtea joan eta urtea etorri, Eusko Jaurlaritza da, %47rekin aurten; Gipuzkoako Foru Aldundia
|
dator
bigarren, hori ere tradizionalki, %16rekin; hurrena, Nafarroako Gobernua %8rekin. Azken horiek baino gehiago osatzen du beste multzo batek:
|
|
|
Ekoizle horiek bokazio sozialeko liburua kaleratzen dute gehien, Administrazioaren jardunbideari hertsiki lotuz gainera. Giza eta gizarte alorreko zientzietan kokatzen da berorien produkzioaren %63 Oso urruti
|
dator
bigarrena (%13), eta bitxia dirudi zientzia eta teknikako liburua izatea.
|