|
2007
|
|
|
• Haur eta gazteekin aritzen diren hezitzaile erdaldunak euskalduntzeko ekimenak garatu; hezitzaileak euskaldunak izanez gero, trebatzeko eta haien euskara maila egokitzeko
|
bideak
jorratu.
|
|
|
• Euskaltegien arteko lankidetza; sare moduan antolatu beharra dago. Izan ere, lehiakideak garela ahaztu gabe, komunean ditugun beharrak identifikatu behar ditugu eta horiei erantzuna emateko lankidetza
|
bideak
jorratu behar ditugu. Nabarmena da azken urteotan euskaltegiok elkarlanean egindako lana fruituak ematen ari dela, hor dago Kultura Sailarekin izandako negoziazioen emaitza ona.
|
|
|
Giza baliabideen joan etorriarekin amaitu behar da. Behin euskaltegi batean lanean hasita, ibilbide profesionala bertan garatzeko
|
bideak
jarri behar dira. Horretarako lan baldintzak hobetu behar direla oso argi dago, baina horrekin batera formazioan, irakaskuntzako materialetan, baliabide teknologikoetan eta beste arlo batzuetan asko inbertitu behar da.
|
|
|
EGA ez da azken helburua eta tarteko mailak behar dira. Azken hiru urteetan, tarteko mailak egiaztatzeko
|
bideak
jarri dira, baina asko dago hobetzeko, mailak homologatzea adibidez.
|
|
|
EGA ez da azken helburua eta tarteko mailak behar dira. Azken hiru urteetan, tarteko mailak egiaztatzeko
|
bideak
jarri dira, baina asko dago hobetzeko, mailak homologatzea adibidez.
|
|
|
...keraren irakaskuntza heleraztea du helburu eta, hori guzti hori, bigarren hizkuntzen irakaskuntzarako teknikabideekiko ikerketa, irakaspideekiko azterlanak, entzun ikuste bidezko baliapidea, irakasleak gertatzea eta gaitzea bezala horri datxekon aurrerapide guztiekin batean, eta hoiei guztiei Helduen Alfabetatze eta Berreuskalduntzerako Erakundea HABESortarazi eta Euskaltegiak Araupetzeaz baliatuz
|
bideak
ematen zaizkiela.
|
|
|
Ikasketaren sustapena, eta bere helburuak lortzeko
|
bideak
, iharduteerak eta baliapideak bilatzea.
|
|
|
Aipatutako esparru horiek pertsonen bizitza pribatuarekin lotuak daude eta horietan legeek eta arauek eragin gutxiago dute. Esparru hauetan, beraz, hizkuntza ohituretan eragiteko bestelako
|
bideak
jorratu behar dira: eskaintza oparoa, erakargarritasuna, gozamena, praktikotasuna, erosotasuna, sentiberatzea,...
|
|
|
Ez dugu orain emango helduen euskalduntzearen bilakaeraren eta aukera metodologikoaren berri. Era batera edo bestera eta arrakasta gehiago edo gutxiagorekin, ahalegina egin da betidanik jarduera didaktikoa hobetzeko, azken ekarpenak integratzeko eta, azken baten, emaitzak hobetzen lagun dezaketen
|
bideak
bilatzeko. Hizkuntzaren normalizazioa jardun pedagogikoan integratzeko esperientzietan zentratuko gara.
|
|
|
Gazteen erabileraren gainbehera Iruñean nola Iruñerrian (10.000 – 25.000 biztanle bitarteko udalerrietan) antzeman da, eta bietan nabarmen. Horrek Iruñerriko haur eta gazte euskaldunen erabilera baldintzen eta aukeren gainean gogoeta egitera bultzatu gintuzke bai eta, komunitate gisa, belaunaldi gazte euskaldunek dituzten erabilera beharrei erantzuteko
|
bideak
modu estrategikoz jorratzera ere.
|
|
|
Nafarroan irakaskuntzaren bidez euskara pixka bat ezagutu edo euskalduntzeko
|
bideak
hain murriztuak izatea larriagotzen da jakinda azken urteotan Nafarroara etorritakoen eraginez populazioa% 8,3 hazi dela. Egun kanpotik etorritakoei nola gure artean sortu diren haien seme alabei euskararen bidez bertakotzeko aukera eman behar zaie eta horretarako bide eraginkorrena irakaskuntza dugu, helduena (euskalduntzea) nola haurrena (Hezkuntza sistema).
|
|
|
Hizkuntza ahularen aldeko politika ausart, deliberatu eta irmoa: hau da, erakunde publiko eta pribatuetan hizkuntza ahularen presentzia bermatuko duten
|
bideak
pausu irmoz abiatu eta sustatzea.
|
|
2009
|
|
|
Urte bete luze da aldizkari honetan bertan beste artikulu bat argitaratu zidatela, Hizkuntzak enpresaren kulturan izenburupean. Oraingo hau prestatzerakoan hura berrirakurri dut eta ohartu naiz —pozez, esan behar dut— orduan idatzitako ia guztiak balio diala bere horretan gaur egun. Apenas neraman urte bete Kutxan Hizkuntza Plangintzaren arduradun ideia haiek paperean jarri nituenean, eta geroztik egindako
|
bideak
nahiz gaur dudan ikuspegiak orobat balioetsi egiten dute orduan idatzitakoa. Beraz, hura oinarri hartuta arituko naiz ondoko orrietan, haren garapenak eman didan eskarmentua azaltzen.
|
|
|
Aldaketa garaia bizi dugu. Mundu mailan gizakion artean harremanak izateko moduak eta
|
bideak
aldatzen ari dira. Lurralde, kultura, ohitura, izaera, pentsaera eta bizipen ezberdinez osatutako pertsonak elkarrekin komunikatzeko bideak gero eta gehiago dira eta inoiz baino eskuragarriago dauzkagu.
|
|
|
Mundu mailan gizakion artean harremanak izateko moduak eta bideak aldatzen ari dira. Lurralde, kultura, ohitura, izaera, pentsaera eta bizipen ezberdinez osatutako pertsonak elkarrekin komunikatzeko
|
bideak
gero eta gehiago dira eta inoiz baino eskuragarriago dauzkagu. Hizkuntzek funtsezko papera jokatzen dute gaur egun, orain arte bezala, komunikazio horien baitan.
|
|
|
Azkenik, komunikabideek era guztietako ikurrak hedatzen dituzte, jendearen identifikaziorako
|
bideak
emanez. Adibide gisa, futbolak nazio nortasunaren eragile gisa hartu duen garrantzia ezin uler daiteke komunikabideen jarduerarik gabe; horrek esplikatzen du nola ehundaka etnia
|
|
|
Aitzitik, teoriaren hutsuneak badu alde onik: eskuak libre ditugu geure
|
bideak
bilatu eta jorratzeko. Baina ideia bat, abiapuntua, proposatu nahi dut:
|
|
|
Botereak beti du baloreen edukia, hedapena, erabilera, testuingurua, aplikazio esparrua erabakitzeko modua. Mendekotasun ideologikotik ere aldentzeko
|
bideak
bilatu behar lituzke euskal intelligentsiak.
|
|
|
Leialtasuna ezinbestekoa zaigu, hori gabe jai dugu, horretaraino ikusten dut; baina, zer gehiago genuke leialtasuna bera ahalik eta gehien handitzeko, zabaltzeko? eta, leialtasun
|
bideak
bide jeneralagoekin lotzeko, lotze hori agian erdibidean dauden maila, ekintza eta ikuspegien bitartez lor daiteke?
|
|
|
Euskararen arazoa, herriaren arazoa dela iradoki zigun Xalbador bertsolariak metafora eder baten bidez, bihotzaren eta gorputzaren artean ezin bereizizko lotura zegoela irudikatu zigunean. Kulturalismoaren
|
bideak
bide laburra dauka eginkizun hizkuntza minorizatuaren zoria ataka gaiztotik atera nahi duenean. Halako idealismo txar batek lausotzen du hizkuntza militantearen begirada, hizkuntzaren inplikazio sozialak, nazionalak eta politikoak globalki hautematen ez dituenean.
|
|
|
• Hobetzeko
|
bideak
: norberak eman nahi dituen urratsak lantzeko tartea.
|
|
|
Hori horrela, euskara beraien artean erabiltzeari dagokionez bikote hauek egin dituzten prozesuak edo
|
bideak
aztertu eta alderatu dira bikote motak bereizteko ere. Modu honetan, ondorengo hiru bikote motak bereiz ditzakegu beren arteko harremanaren hizkuntza gaztelaniatik euskarara aldatu duten EAEko bikoteen artean:
|
|
|
Uste dugu kasuek, bilduma interesgarria osatzeaz gain, euskara planak dituzten eta izan nahi dituzten enpresa eta erakundeei pistak, adibideak... eskaintzen dizkietela. Alegia, izan ditzaketen zailtasunen eta zalantzen aurrean, beste batzuek probatu eta urratu dituzten
|
bideak
giltza interesgarriak izan daitezke itxita zeuden ateak zabaltzeko. Hori sinesten dugu.
|
|
|
Artikulu honekin proiektuaren hainbat alderdi azaldu nahi ditugu: ezaugarriak eta helburuak, egindako ibilbidea, erabilitako lan prozedura, kasu bakoitza aukeratzeko irizpideak eta zabalkunderako
|
bideak
. Saiatuko gara hori guztia arin eta argi egiten.
|
|
|
Artikulu honekin proiektuaren hainbat alderdi azaldu nahi ditugu: ezaugarriak eta helburuak, egindako ibilbidea, erabilitako lanprozedura, kasu bakoitza aukeratzeko irizpideak eta zabalkunderako
|
bideak
.
|
|
|
Bermeoko Udalean, ardura politikoak zein teknikoak dituzten sei kiderekin ikerketa interbentzioa egiten ari dira. Lider kateak aktibatu nahi dira, ahozko erabilera areagotzeko eta erabilera plana hobeto mamitzeko eta kudeatzeko
|
bideak
zabaltzeko, estrategiak adosteko, diskurtsoa egokitzeko... Erabilera plana eraginkorragoa izatea da helburua, parte hartzaileagoa.
|
|
|
Zehar lerro moduan lan munduko organizazioetan landu diren gaiek egin duten ibilbideari erreparatuta, esate baterako, kalitateak edota berrikuntzak, antzerako zerbait bultzatu nahi zen hizkuntza arloan ere. Paradigma aldaketa horretarako aintzat hartu da, normalizazio
|
bideak
30 urtetan utzi dizkigun erakutsiak, hainbat balorazio txostenetan bilduak. Diagnostiko batetik abiatu ginen, beraz, eta euskara planetan erabili diren lidergo moten analisia egiteaz batera, lidergotza kudeatzeko modu ezberdinen inguruko ekarpenak egitea dugu helburu.
|
|
|
7 Baliabideak erabiltzen jakin behar dugu: enpresetan, (eta gizartean, oro har) asko aldatu dira komunikatzeko
|
bideak
eta moduak urte gutxian. Komunikatzeko bide guztiak dira balekoak, eta haiek erabiltzen jakitea ezinbestekoa da.
|
|
|
Motibazioa landu: euskara erabiltzearen balio erantsia, abantailak prestigioa, bezeroarekiko arreta hobea, zerbitzuaren kalitatean hizkuntza ere txertatu, saritzeko
|
bideak
jorratu (Gernika Lumoko euskararen ziurtagiri sortu genuen eta hizkuntza egoera ona lortzen zuten horiei udalak diploma eta ziurtagiria banatu)...
|
|
|
Zeharkako
|
bideak
: euren eguneroko jarduneko bide naturalak erabili, udaleko beste sailekin elkarlanean garatu kanpaina konkretuak.
|
|
|
Motibazioa landu: euskara erabiltzearen balio erantsia, abantailak prestigioa, bezeroarekiko arreta hobea, zerbitzuaren kalitatean hizkuntza ere txertatu, saritzeko
|
bideak
jorratu.
|
|
2010
|
|
|
Ezta erdibidean ere, egoteko toki erosoa askotan hortxe bilatzen dugun arren. Hiztunaren jarduera baldintzatzen duten alderdi sozial, legal eta politikoak oso indartsuak direla uste dugu, baita egoerarik partikularrenean eta informalenean ere, eta euskararen egoera —eta erabilera, zehazki— azaltzeko eta konpontzeko
|
bideak
nagusiki hor bilatu behar direla uste dugu. Horren ondoan, ordea, norberaren esparrua ere badago:
|
|
|
Hiztunaren jarduera baldintzatzen duten alderdi sozial, legal eta politikoak oso indartsuak direla uste dugu, baita egoerarik partikularrenean eta informalenean ere, eta euskararen egoera —eta erabilera, zehazki— azaltzeko eta konpontzeko
|
bideak
nagusiki hor bilatu behar direla uste dugu.
|
|
|
3.3 Ikasketa eta sustapen
|
bideak
hobetu edo areagotu beharra
|
|
|
Hizkuntza departamentuetako irakasleok beti argi ikusi eta aldarrikatu dugu irakasle guztiok dugula beharra ikasleak hizkuntzan konpetente izan daitezen, eta ondorioz, ikasgai guztietan landu liratekeela hizkuntza konpetentziak eta ikasgai guztietan ebaluatu liratekeela konpetentzia horiek. Amets horren atzetik abiatu gara Huhezi n eta
|
bideak
diseinatzen hasi gara helburu horretara hurbiltzen joateko. Horretarako lehen pausoa izan da materia guztietan langai izan daitezkeen hizkuntza konpetentziak hasieratik identifikatzea, alegia, materia guztien fitxak egiterako orduan erabakitzea zer jarduera egingo diren materia horretan lotura izango dutenak hizkuntza konpetentzien garapenarekin:
|
|
|
Gaur egun, ordea, ez da nahikoa euskarazko formazioa, ezta euskarazko konpetentzia altua lortzea ere. Izan ere, aniztasunaren aroak hizkuntzari ere eragin dio eta dagoeneko gure hizkuntza xedeak eta xede horiek bermatzeko
|
bideak
hirukoiztu egin dira: etorkizuneko irakasle eleaniztunak nahi ditugu, hiru hizkuntzatan txukun moldatuko direnak eta horrek eragin du curriculuma ere, neurri garrantzitsu batean, xede horien karietara egokitzea, alegia, hiru hizkuntzei toki esanguratsua egitea.
|
|
|
Euskara maila akademikoan erabiltzen duten unibertsitate eta beste erakundetako egileen lankidetzaz material gehiago eta aberatsagoak ekoitz daitezke. Baita ere bakoitzaren ekoizpena bestei ondo zabaltzeko
|
bideak
jarri lirateke.
|
|
|
Laburbilduz, UPFk
|
bideak
, prestakuntza egitasmoak eta ziurtapensistemak eskaintzen dizkie ikasleei; derrigorrezko itxura ematen die horiei, baina ez dira derrigorrezkoak. 16 ECTS kredituak soilik dira derrigorrezko ikasleentzat.
|
|
|
Buru belarri murgilduta, eztabaidaren edukiak, gaiak zehazten doaz. Eta behin betiko erantzunak ez badituzte ere, eredu bat ez badute ere, irtenbideak eman edo sortzeko abiatu dira, bidean daude eta identifikatu dituzten ildo edo lerro
|
bideak
, labur, segidan aipatuko ditugu.
|
|
|
Globalizazioaren aro honetan hizkuntza gutxituek bizi duten egoeraren diagnostiko laburra egin eta ekolinguistika zer den azaldu zuten. Ondoren, enpresen gizarte erantzukizuna ardatz modura hartuz, hizkuntzen garapen iraunkorraren kontzeptua enpresen hizkuntza kudeaketan txertatzeko arrazoiak eta
|
bideak
azaldu ziren. Bukaeran, nazioartekotuta dauden enpresei begirako jarraibide eta aholku teoriko praktiko aurkeztu ziren.
|
|
|
Hizkuntza kudeaketaren ikuspegitik, lau erakunde hauetan ematen ari den dinamika, garatzen ari diren ikuspegiak eta hartzen ari diren posizioak baliagarriak eta lagungarriak izan daitezke irudikatzeko etorkizuneko
|
bideak
, areagotzen ari den globalizazio testuinguru zabalean.
|
|
|
(Vicente Mariño eta lópez rabadán, 2009: 24) gure kasura ekarrita, euskararen framingek audientziengan duten eragina ezagutzea ahalbidetuko luke ikerlerro horrek; baita, ur sakonagoetan murgilduz gero, jendeak dituen euskaragatik mobilizatzeko —alde zein kontra— jarrera aktiboen gakoak ezagutzea ere. horrek, interbentzio eraginkor batentzako
|
bideak
irekiko lizkiguke. aipatutako lau fluxu horiek ez ezik, beste informazio eta eragin jario edo fluxu batzuk ere egon badaude (irudian marra etenez jasota), hiru agenda moten artean eta elkarri eraginez: komunikabideen agenda, agenda (eta iritzi) publikoa eta agenda politikoa, hain zuzen. adibidez, komunikabideen agendak agenda publikoan eta agenda politikoan eragiten du (Cohen, 1963), eta jakina da alderantzizko eragina ere gertatzen dela intentsitate arinagoan. beste horren beste esan daiteke agenda publikoa eta agenda politikoaren artean dagoen bi norabideko eraginaz. dena den, lerro hauen xedetik kanpo gelditzen dira harreman horiek.
|
|
|
• 8 Indar ideia: ikaskuntza eta berrikuntza. optimizatutako normalizazio prozesu batek ikasi egin nahi du berritzeko, hobetzeko eta emaitzak erdiesteko eta, horregatik, ikaskuntza eta berrikuntzarako tarteak eta sistematikak integratu ditu interbentzioan bertan, ikaskuntza eta berrikuntza metodologikoak eta komunikatiboak garatzeko
|
bideak
ezarriz.
|
|
|
• Erakundeen Gizarte Erantzukizuna. hizkuntza politikak funtsatzeko erakundeen gizarte erantzukizunaren diskurtsoetan nola sakondu eta diskurtsoa horiek sozializatzeko
|
bideak
nola landu aztertzea.
|
|
|
La conversión de la Magdalena liburua ez da, besterik pentsarazi dezakeen arren, Santa Madalenaren bizitzaren kontakizuna edo biografia mota bat. ebanjelioetako Madalena hura, kristau jaieretan halako garrantzi historikoa izan zuena (fededunen artean, eta arte ederretan) 43, aitzakia handi bat besterik ez da aszetikaren
|
bideak
eta moldeak erakusteko, beti ere dena kultura eta azalpen erlijioso aberatsez emanda. idazlearen hitzetan esateko, bizitzako hiru une kontrajarri dira deskribatu nahi duen historiaren ardatz: " los tres estados que tuvo de pecadora, i de penitente, i de gracia". kristau orori eta emakumeari bereziki aurkeztu nahi zaion ereduzko bidea erakutsi nahi du Malon etxaidek liburu honen bidez. garaiko literatura espiritualak emakumezkoak ere baditu protagonista; berei ere zerbait esan nahi zaielako eta, idazle bezala, luma paregabe bat agertu zelako behintzat (teresa avilakoa). hainbat tokitan esanda utzi zuen bezala, maite du eta premiazkoa ikusten du idazkera edertasunez janztea, testu argi eta erakargarriak
|
|
|
aurkako kritikariek erabil ditzaketen arrazoi eta zemai aurreikusien artean aipatzen digu Malon etxaidek gai teologikoetarako gaztelania, eta ez latina, erabili izana: ...tsi zioten Malon etxaideri guztiaren arrazoizkotasun praktikoa ere, ustezko iritzietan usteldu gabe. aurkako iritziek ez zuten bakarrik alkantzu linguistikoa; aitzitik, esanahi politiko eta teologikoak ere bazituzten, hau da, gela akademikoetatik at ondorio pastoral eta judizialak erraz ekar zitzaketenak ziren. azken buruan, kontrarreforma boteretsu baina okilduak egitasmo erreformazale irekiagoen
|
bideak
itsutzeko erabili ohi zituen argudioak. hasteko, esan ohi zenez, bibliako hizkuntzak (betiere hiru aitortuak, ez beste) sakratuak ziren, ukiezinak edo oso eskutik kontrolatuz begiratzekoak (bere hartan eta bereziki itzulpenetan). agi denez, heterodoxiaren arriskua handia zen hizkuntza herritarretan, gai biblikoetan ez ezik ondoko teologian ere. egia ortodoxoari eta eskritura Santuei zor zitzaien ...
|
|
2011
|
|
|
gizartean gertatzen denaz ohartu, hausnartu eta norabidez aldatu, hau da, hizkuntzatzat euskara hartu. Beraz, hizkuntzaren normalizaziorako, haur izatetik gazte izatera pasatzen den garai honetan hizkuntza ohiturei eusteko
|
bideak
lantzeak izan luke lehentasuna.
|
|
|
Oso argigarriak dira aurreko aipuak. Hobeto esan, oso argigarria da dokumentu osoa, aurrerantzean gazteekin egin beharreko euskararen gaineko lanaren
|
bideak
zein izan behar duen jakiteko.
|
|
|
Mexikoko prentsan hiriaren presentziaren desagerpenarekin detektatu bezala35) baditu bere zabalpenerako
|
bideak
, askotan eraginkorragoak direnak.
|
|
|
L horrezaz gainera badu hiztun elkarte horrek, bere errepertorio linguistiko edo mintzaera sortan, beste aldaera bat ere: ...sun genetikoa dute h k eta L k, beren barne osaerari dagokionez53 Ahaide izanik ere, h eta L ez dira elkarren aldaera dialektal xumeak, aski bereizgarri nabarmenak dituztenak baizik54 c) H aldaera landua da oso (idazkera eta jendaurreko jarduera jasorako L baino askoz gaituagoa, batuagoa, estandarizatuagoa), eta gramatika aldetik sarri (ez beti) konplexuagoa. d) Aldaera bataz eta besteaz jabetzeko
|
bideak
diferenteak dira oso: bata (L) etxean ikasten (hobe:
|
|
|
Lan mundu isolatua bihurtzeko arriskua dute. gizartearen eguneroko bizimodu arruntetik isolatzen diren neurrian, ahuldutako hizkuntza indarberritzeko duten ahalmena ere kamustu egiten zaie eskolei, gesaldu eta, azkenean, ezabatu. euskarazko auzogintza osasuntsu eta gizarte osaera arnas zabaleko batean txertatu behar dira eskolak, ahuldutako hizkuntza indarberritzeko orduan berariazko ekarpen sendorik egingo badute206 eskolen ekarpena ohargarria izan liteke euskaraz ondo (hainbatean, ez hain gutxi) dakiten belaunaldi berriak sortzeko edo indartzeko orduan. Baita euskalgintzaren motiboak eta
|
bideak
, irismenak eta helburuak, argitzen saiatzeko
|
|
|
Artikuluaren 3 atala bukatzeko diglosiaren osagaiak, atributu eta ezaugarriak laburbiltzen ditu zalbidek, gehienbat Fishmanen eredua jarraituz: diglosia gertaera soziala da, iraunkorra izan behar du, egoera diglosikoetan konpartimentazio soziofuntzionala gertatzen da hizkuntzen artean, hizkuntzak eskuratzeko
|
bideak
ezberdinak dira (eskola vs eguneroko jarduera) eta diglosia ez da gatazka iturri nabarmen. hemen ikusi dugunez aurreneko lau puntuak argiak badira azken puntua, gatazkarena, hain argia ez da.
|
|
|
Hamar ondorio, gazi eta gozo – Mikel Zalbide formulatu gabe a priori. hala eskatzen du zuhurtziak eta hori gomendatzen du, bereziki, gai horretaz dagoen bibliografia zientifiko landuenak (datu kontrastez hornituenak eta onarpen akademikoz ez ahulenak): gurea bezalako hiztun herri txiki modernizatuen garapen
|
bideak
(gainerako hiztun herri ahulduenak bezala) diglosia molderen bat ezinbestekoa duela dio, aldez edo moldez, bibliografia horrek (ikus azalpen txostena). egia da ohiko konpartimentazio moldeak apurtzeko joera eta lehen ez bezalako ahalmena duela gizarte modernoak. ez da egia, aldiz, ahalmen hori ahalguztiduna denik. ez da egia, horrela, ohiko sozializazio gune primarioak (etxea eta familia, auzoa e... Lehen baino panorama inhospitoagoa ekarri du modernitateak sozializazio gune horietara:
|
|
|
Bizi eta, aldi berean, ahalik eta objektiboen. gogoeta lan aurrez aurreko horren beharra badagoela uste izan dugu gehienok. horrexegatik murgildu gara hain poz gutxi eta hain atsekabe ugari ekarri ohi duen lan honetan. ez dago zertan harritu: demografikoki, hedadura territorialez eta espazio soziofuntzionalez" bere leku seguru" rik ez duen, eta horregatik belaunez belauneko perspektiban (ez berehala, baina bai bizpahiru belaunalditik aurrera) etorkizun argirik ez duen hiztun herriak, bai eta bere, normala da esfortzu sendorik egitea herioedo kalte arriskuak ebitatzeko eta hartara daramaten osasun
|
bideak
aurkitzeko. d) ez gara geure zilborrari begira ari izan, diglosia kontuon inguruan egunak eta asteak zurrupatu ditugularik. Alor honetan egiten ari garen saioa ez da, beste zenbaitentzat ere, alferlana.
|
|
|
Marko teorikoa artikulatu, arlo ezberdinetan esperimentaziorako
|
bideak
ireki, esperientzien emaitzak mahaira ekarri eta formulazio teoriko kontzeptualean sakondu. horretarako ikerketa lerroak zabaldu eta oinarri zientifikoa bermatu.
|
|
|
9 Azkenik, hizkuntza ekologiak aplikazio praktikoetan eduki dezakeen garapenari buruzko iritziak eta eman beharreko urratsei buruzko hainbat proposamen jasotzen da: formulazio teoriko kontzeptualean sakondu esperimentazio eta ikerketaren bidez, diskurtsoa egituratu eta dimentsio ezberdinetan mailakatu, hizkuntza ekologiaren dibulgaziorako
|
bideak
ireki, gizarte erantzukizuna hizkuntza ekologiaren diskurtsoarekin jantzi eta aplikazioan sakondu, lurralde mailako ‘habitat’ berezkoak eta zainduak sortu, edota, garapen jarduerek eduki dezaketen inpaktu soziolinguistikoa neurtzen hasteko ereduak sortu.
|
|
2012
|
|
|
Talde izaera horri esker ikastetxearen ingurumari osoan esku hartzeko aukerak agertzen zaizkigu, eta, xedeaz eta aldian aldiko testuinJasone Aldekoa – Ekina baragarria da! Badozak hamabost urte Arratiako ikastetxeetan normalkuntza proiektuak abian direla guruaren aukerez baliatuz, eskola elkarteko kideen eta hizkuntzaren gizarteratzea eta integrazio
|
bideak
urratzen ditugu eskola orduz kanpo eta eskolaz kanpoko jardueren bidez.
|
|
|
Arratiako ikastetxeen artean sortutako lan taldea da, batez ere, bertako ikastetxeen eragilea, elkarlana zein elkarri laguntzeko
|
bideak
eta baliabideak diseinatzeko, jorratzeko, lantzeko eta zabaltzeko sustatzailea.
|
|
|
2 entrenamendu, gida eta laguntza koherente, konpetente eta jarraituaren erronka. ...nibertsitate eta Ikerketa Sailak, ulibarri programako deialdiaren bidez, bideratu du normalkuntza proiektuak garatzeko aholkularitza eta laguntza sistema. hori ulibarri programan barruan dabiltzan euskal herriko ikastetxe guztien sarea sortzeko lagungarria izan bada ere, Arratiako ikastetxeen artean sortutako lan taldea da, batez ere, bertako ikastetxeen eragilea, elkarlana zein elkarri laguntzeko
|
bideak
eta baliabideak diseinatzeko, jorratzeko, lantzeko eta zabaltzeko sustatzailea.
|
|
|
2006ko datuen arabera 96.446 biztanle ditu; egun, biztanleriaren %3 %4 espainiar estatutik kanpo jaioa da. ezkerraldeko ekonomiaren ardatza da Barakaldo, orain gutxi arte burdingintza industria izan da jarduera nagusia; jarduera horrek XX. mendearen hasieran immigrazio tasa altuak ekarri zituen eskualde osora. Gaur egun, aldiz, zerbitzu hiria da, horrek, inguruko herriekin duen komunikazio sarea hobetzeko
|
bideak
jarri ditu.
|
|
|
3 Transmisioa ziurtatzeko lan sistematikorik egin ez den taldeetan (hau da, eskola edo ikastarorik, modu jarraitu batean behintzat, antolatu ez denetan) ez dago momentu honetan egitura minimorik horri aurre hartzeko eta, beraz, egun, kinka larrian egon daitezke. Beste taldeak bezalaxe, herriarentzako garrantzitsuak eta bizigarriak direnez, talde horien jarraipena ziurtatuko duten estrategia eta
|
bideak
pentsatzea ezinbestekoa eta lehentasunezkoa da: ikastaroak, eskolak, jarduera kalera ateratzeko moduak, maiztasunak, elkarlanak...
|
|
|
Taldeen funtzionamenduan pisu handia duen beste faktoreetako bat liderrarena da, zalantzarik gabe. Taldeetan dauden liderrek zer nolako sentsibilizazioa duten, zer nolako erreferentzia kulturalak dituzten, zer nolako aurreiritziak (lehen aipatu dugu baten bat)... sekulako eragina du bai produktuen programazioan eta, baita, nola ez, talde barruko hizkuntza harremanetan ere. esan bezala, debako taldeek ez daukate herriaren ikuspegi orokor eta bateratu bat, helburuak adosteko eta (balia)
|
bideak
markatzeko. kultur taldeek, orokorrean, ez dute euskal kultura eta euskara bera biziberritzeko, prestigiatzeko eta balioan jartzeko daukaten potentzialitateari buruzko kontzientziarik. ez da, aipatutako taldeetan izan ezik, euskara eta euskal kultura jardueraren erdigunean jartzeari buruzko hausnarketarik egin, kontzienteki erdigunean jartzeak, premia desberdinei erantzutea baitakar. zentzu horre... Ikusi dugunez, euskal hiztun komunitatearen elikagai izan daitezen, beharrezkoa dute taldeek kultura eta hiztun komunitatearekiko hausnarketa egitea. kulturgintzaren eraginaren inguruko diskurtso berriak lantzea ezinbestekoa dela esango genuke eta, bide horretan, baliagarriak izan daitezke, nik uste, ekologiak edo genero berdintasunak, parekidetasunak, eskaintzen dizkiguten euskarri eta argumentuak. kaletar, herri mugimendu, erakunde publiko zein merkatuan mugitzen diren enpresen artean diskurtso horiek zabaldu eta bere egin ditzaten saiatzea behar beharrezkoa dela iruditzen zaigu.
|
|
|
4.7 Komunikazioa koordinazioa teknologia berriak debako kultur taldeen arteko komunikazioa ez da nahi eta behar adinakoa. hobeto esan, ez dago beste eragileekin (ez gainerako taldeekin ez udalarekin ere) informazioa elkartrukatzeko modu sistematizaturik ez zentralizaturik. Informazioa ematerakoan bakoitzak bere
|
bideak
erabiltzen ditu (prentsa, kartelak, web orria...). ondorioz, koordinazio falta ikaragarria dago.
|
|
|
Barne kontsumorako eskaintza: ...dagoen multzoa. euskarazko kultura egunean bizi dutenak dira, euskarazko kulturaren adierazpideak bilatzen dituztenak, gozatzen dutenak, aisia horretan ematen dutenak... eta era berean kritiko bezain exigenteenak izan daitezkeenak dira, euskarazko kulturgintza jorratu gura duenarentzat ezinbestekoak. egoera soziolinguistikoa dena delakoa dela, ohikoak diren hartzaileon iritzia etenbarik jasotzeko
|
bideak
jarri lituzkeela uste dugu, berriz diogu, euskararen biziraupenerako ezinbestekoak direlako. euskarazko kultura kontsumitzeko ohitura ez duten euskaldunak, gutxienez, hartzaile/ kontsumitzaile pasibo bihurtu behar ditugu.
|
|
|
Antolatzaileak: eskaini beharrekoari buruzko ezagupena izan behar du, sortzaileagaz harremanetan jarri, zer behar duen jakin, herriko ezaugarrien berri eman, ohiko zein balizko hartzaileari sasoiz helarazi behar die informazioa, hartzaileari iritzia emateko
|
bideak
zabal ditzake (urteko plangintzak egiteko batzarretarako deiak luzatu, web/ blogak, buzoiak...).
|
|
|
Bestelako balore eskala batean ari gara, gainera, eta barneratu beharreko beste kontu bat baloratzeko modua bera da, hain zuzen ere: antolatzea ere sorkuntza da, eta dena delako ekitaldia prestatzeko egindako
|
bideak
ekitaldiaren eguneko emaitzak adina (edo gehiago) balio eta inporta du; zenbat jende edo talde jarri garen elkarlanean, artista profesionalak eta amateurrak nahastu ditugun, antzokietara heltzeaz gainera eskoletara, koadriletara edo etxeetara heldu garen eta abar. edozelan ere, ondo egiten bada, espazio publikora jo eta jendearekin lan egiteak merkatuaren logikan agintzen eta administrazioaren lo... hasieratik gara gehiago, baina, gainera, kontua da sortzen duenak gozatu egiten duela eta gozatzen duenak erakarri egiten duela.
|
|
|
Ezagutza indizea asko igo da, baina ez eragite nabarmenetarako beste, eta euskara ez dakitenen kopurua kezkagarria da, oraindik. Artikulu honetan normalizazio bidean abiadura hobea izan dezagun, etorkizun hurbilean lehentasunak adosteko eta neurriak zehazteko
|
bideak
jartzeko aukera badagoela pentsatuz, euskal jendartean hizkuntza normalizazioan merezi eta behar dituen gutxieneko baldintzak proposatuko dira. • Hitz gakoak:
|
|
|
Horrekin guztiarekin, erabileraren aldeko aldagaiak hobetzen ari direla ondoriozta liteke zentzu askotan, baina ez da horrela gertatzen, ez abiadura nahikoan, behintzat. Beraz, badago zer hausnartu, zergatiak bilatu, konponbiderako
|
bideak
jarriko baditugu. Hasteko, derrigorrezkoa da ateratako datuen inguruko irakurketa egitea.
|
|
|
Argi azaldu nahi dut ezagutza eza ezin dela aitzakia izan erabileran trabatuta egoteko. Hortaz, administraziotik eta jendarte eragile diren elkarteetatik ezagutza unibertsal bihurtzeko
|
bideak
jarri dira, epeei eta baliabideei dagokionez neurri zehatzak hartuta, jakina.
|
|
|
Itxuratik haragoko pausoa behar da, ez da nahikoa baskoa izatea, euskaldun izateko bidea euskararen ezagutza eta erabileratik etorriko da. Identitatean ere sakondu genuke, euskara bihotzetara hurbiltzeko planak eta
|
bideak
landu.
|
|
|
umeen beharrizanak, gurasoen lana eta familia uztartzeko zailtasunak, esaterako. Ezagutza unibertsal bihurtzea horrelako kasuei erreparatzeko beharra erakusten du; ezinbestekoa da helduen mundua euskalduntzeko eta esparru garrantzitsu horretan ezagutza gutxienekoa lortzeko
|
bideak
jartzea.
|
|
|
Bide horretan jarriko gaituen hizkuntza politika behar dugu, eta hainbat arlotan jendarteko eragile nagusiak diren alderdiak promesak egiten hasi dira, gehiengo izan daitekeen jendarte esparrua da, gainera, norabide honekin bat datorrena. Uste dut normalizazio bidean abiadura hobea izan dezagun, etorkizun hurbilean lehentasunak adosteko eta neurriak zehazteko
|
bideak
jartzeko aukera badagoela. Euskal jendartean hizkuntza normalizazioan merezi eta behar dituen gutxieneko baldintzak bermatzeko garaia eta aukera da aurrean duguna.
|
|
|
Hau da, kontzentrazio demografikoa batetik eta hizkuntzaren transmisio naturala, bestetik. Dislokazio demografikoek eragiten dituzten aldaketak kontuan izanik, urbanizazio berriak planteatzerakoan oso kontuan hartzea horren eragina, hori modu orekatuan eta egituratuan egiteko eta hazteko eta herria biziberritzeko helburuekin batera hizkuntzairizpideak ere kontuan hartzea, eta horiek ondo kudeatzeko
|
bideak
arakatzea.
|
|
|
— Hizkuntza eta bere etnokulturaren transmisioa ziurtatzeko eta sakontzeko
|
bideak
urratzea, herriko beste eragileekin batera. Eragile izatea herriko beste eragileekin koordinatuz eta elkarlana bideratuz, herriko hizkera zaintze lanean, euskal hedabideen sustapenean eta zabalkundean, herriko kultura transmisiorako bideak eraikiz.
|
|
|
— Hizkuntza eta bere etnokulturaren transmisioa ziurtatzeko eta sakontzeko bideak urratzea, herriko beste eragileekin batera. Eragile izatea herriko beste eragileekin koordinatuz eta elkarlana bideratuz, herriko hizkera zaintze lanean, euskal hedabideen sustapenean eta zabalkundean, herriko kultura transmisiorako
|
bideak
eraikiz. Euskal etnokulturaren transmisioa indartzeko ekimenak bideratzea.
|
|
2013
|
|
|
Orokorrean ados nago Txostenarengandik jasotzen ditugunarekin: 1) bai dugun berrikuntza beharra azpimarratzerakoan, 2) baita horretarako jasotzen ditugun
|
bideak
ere ikusterakoan. Horrek ez du esan nahi, ordea, zenbait hausnarketa, zalantza, galdera, kritika... ez zaizkidala sortu buruan, beti ere gauzak ahalik eta egokien bideratzeko nahian euskararen alde, iritzitan eta ekintzetan ere (nire ustez lotuta daudenak), batzuk eztabaidarako proposamen gisa jarri ditudanak hemen, beti Txostenarekin oinarrizko adostasun horren barruan kokatu behar direnak, helburu berdinak bultzatzeko egokiak direlakoan.
|
|
|
Hizkuntza erabilera, bestalde, hertsiki loturik dago hizkuntzari dagozkion beste hainbat aspekturekin. Aztergaiaren erdigune hizkuntza erabilera hartzea da Arrue Proiektuaren bereizgarrietako bat, baina horrek ez du esan nahi hizkuntza jarrerak, hizkuntza eskuratzeko eta hartaz jabetzeko
|
bideak
edo hizkuntzaren inguruko beste hamaika elementuk erabilera horretan izan dezakeen eragina alde batera uzten denik.
|
|
|
4 Hizkuntza ezagutzak eta ezagutza horien jabekuntzarako
|
bideak
|
|
|
Aipaturiko ideien eta beste batzuen bidetik, Arrue Proiektuaren baitan urrats berriak emateko norabidean da eskola giroko ikasleen hizkuntza erabileraren gaineko ikerketa eta hausnarketa. Bereziki interesgarri gertatzen zaizkigu, bide horretan barrena, eskola giroko erabilerak beste errealitate eta gizarte batzuetan aztergai dituzten proiektuen berri izatea eta haiekiko lankidetza
|
bideak
zabaltzea. Bartzelonako Unibertsitateko zenbait ikerlarik, F. Xavier Vila gidari dela, urteak daramatza hezkuntza arloko soziolinguistika ikertzen10 Ikerketa ildo bat egituratu dute dagoeneko, RESOL izeneko proiektuaren inguruan (RESOL[], RESOLSEC[] eta RESOL3[] proiektuak).
|
|
|
Garabide Elkartearen ikuspegitik herri batek garapenerako lankidetzan egin behar duen ariketa nagusia hegoaldeko herriekin parteka ditzakeen esperientzia eta prozesu funtsezkoetan zubiak sortzea da. Euskal Herriak badu herri bezala partekatzeko esperientzia oso indartsua, eta herri indigenen eskuetan jarriz gero, hainbat hizkuntza gutxituren biziberritze
|
bideak
eta estrategiak indartzeko baliotsua izan daiteke. Garabide Elkarteak beraz, identitate kultural eta linguistikoaren biziberritzean eragitea du helburu, subjektu indigenaren laguntza eta babes prozesuak garatuz.
|
|
|
Garabide Elkarteak egiten duen analisian Euskal Herriak badu herri bezala partekatzeko esperientzia esanguratsua, herri eraikuntza eta nortasunaren garapenean hizkuntza eta kulturaren biziberritze eta indartze prozesua hain zuzen ere, eta herri indigenen eskuetan jarriz gero, hainbat hizkuntza gutxituren biziberritze
|
bideak
eta estrategiak indartzeko baliotsua izan daitekeela uste da.
|
|
|
Azken urteetan, hizkuntza erabiltzeko esparruak eta
|
bideak
ugaritu egin dira. Teknologiaren garapenarekin komunikatzeko bide berriak sortu dira, Ingurune euskalduneko gazteak eta hizkuntza idatzia, eskolan eta eskolatik kanpo – Garbiñe Bereziartua
|
|
2014
|
|
|
Ikerketarako gai berri honek dudarik gabe hainbat diziplinaren elkarlana du eta hori bultzatze bidean idatzi da artikulu hau. Soziolinguistika eta lurraldearen antolaketan, beste hainbat gaitan bezala, elkarlan
|
bideak
eraiki ditugu. Lan honetan etorkizunari begira ikerketa zabal dezaketen ideia batzuen taula aurkezten da ondoren.
|
|
|
Oso ordu gutxitan hitanoa jorratzeaz gain, metodologiarekiko desadostasun handia adierazten dute aho batez, taulen formatoa ez da aproposa beraien ustez. Gainera hitanoa bezalako arlo bat irakasteko bestelako
|
bideak
jorratu lirateke. Azken finean, euskara batuak hartzen du hezkuntzako zentralitate guztia:
|
|
|
identitatea ez da aurrez emana zaigun ezer, egiten dugunaren emaitza baizik, identitatearen sorkuntzan kulturak duen pisua azpimarratuz. Identitatea modu honetara ulertzeak, ildo berri bat zabaldu du euskal soziolinguistikan (Hernández 2007, Kasares 2013), hizkuntzarekiko loturan gertatzen diren fenomenoak, hizkuntzaren planotik haratago, modu konplexuagoan ulertuz eta aztertzeko
|
bideak
zabalduz: identitatearen poliedroaren alde bat baino gehiago baldin badago, zuzenean ala zeharka hizkuntzari lotua (funtsean, identitatearen alde guztiak elkarreraginean garatzen baitira), badira hizkuntzari zuzenean lotuta egon ez arren (soziolinguistika klasikoak lotura ulertzen duen moduan), hizkuntzaren erabileran eragiten duten identifikazio esparruak ere.
|
|
|
Testuinguru horretan, Ikerketa lan honen nahia da, ikasleen praktika linguistiko (euskara, espainiera eta beste hizkuntza) eta kulturalak aztertzea da. Zehatzago, euskararen erabilera eta euskal kultur praktika nolakoak diren aztertu nahi da, eta praktika horietan zein faktorek eragiten duten, baita etorkizunerako hizkuntza eta kultura plangintzarako egokiak izango diren
|
bideak
urratzea ere. • Hitz gakoak:
|
|
|
wolofera, errumaniera edo tamazight, adibidez. datu hauek ere garbi adierazten dute lurralde hauetan dagoen hizkuntza aniztasuna. Egoera honetan, euskarak iraun dezan nahi bada, eta bestelako hizkuntzak ere bere presentzia izan dezaten nahi bada, horretarako
|
bideak
urratu dira
|
|
|
Komunitatearen sorkuntza
|
bideak
dira gureak bezalako kulturen potentziala
|
|
2015
|
|
|
Eskolak mugak dituen arren, muga horien barruan eraginkorrak izateko ahalegina ere egin behar dute irakasleek, eta horretarako formatzen eta
|
bideak
garatzen jarraitu dute. Egindako gauza asko oso ondo egin dira, eta aurrerantzean horretan jarraitu da.
|
|
|
Esandakoak ondorio sakonak ditu, egoera hauek euskarak aitortza ofiziala duten inguruetan ere gertatzen ari baitira, beraz, legedia hauek euskararen erabilera soziala nagusi den eremuetarako dituzten ezintasunak agerikoak dira. Ezinbestekoa gertatzen zaigu, udalerri euskaldunetako hizkuntza arau eta ohituren oinarriak zein diren zehaztu (aztertu, ezagutu), horien babeserako
|
bideak
aurkitu eta interbentzioak zehaztea. Hasteko interbentzio negatiboak kontrolatuz, ondoren interbentzio positiboak gauzatuz.
|
|
|
Ahozko hizkuntza lantzeko egitasmo hau Euskara ikasgaian zentratu da, eta
|
bideak
erakutsi digu gainerako arloetako irakasleen inplikazioa ere lagungarri gerta daitekeela ahozko hizkuntzaren garapenean eta erabileran. Izan daiteke etorkizuneko beste erronketako bat gelako harremanak aztertzea hezkuntza elkarrekintzaren ikuspegitik.
|
|
|
Egitasmo hau Euskara ikasgaian zentratuta da, eta
|
bideak
erakutsi digu gainerako arloetako irakasleen inplikazioa ere lagungarri gerta daitekeela ahozko hizkuntzaren garapenean eta erabileran.
|
|
|
Horregatik, tresnak zein baliabideak eskaintzen dizkiegu egoera alda dadin: interbentzioak, motibazioa sustatzeko
|
bideak
, ikaslearengan gehiago oinarritzen den ikuspegi pedagogikoa bultzatzea.
|
|
|
Tresnak zein baliabideak eskaintzen dizkiegu egoera alda dadin: interbentzioak, motibazioa sustatzeko
|
bideak
, ikaslearengan gehiago oinarritzen den ikuspegi pedagogikoa bultzatzea.
|
|
|
— Motibazioa sustatzeko
|
bideak
aurkitzea garrantzitsua da. Jakina denez, ez dago errezeta magikorik horretarako, eta etengabe gogoeta egiten eta ondorioak ateratzen egon dugu.
|
|
|
6 irudia: Euskara sustatzeko
|
bideak
moodle plataforma
|
|
|
Bolumen handiko lana izan da: ikastetxe gehienak euskara sustatzeko baliabideak eta
|
bideak
eskatzera etorri zitzaizkigun eta, jarraian, horietako batzuk ahozkoaren lanketa gelan nola egin eskatu zutenean prestakuntza hau sortu genuen:
|
|
|
Horrela sortu genituen, besteak beste, ondoko prestakuntza ikastaroak edo egitasmoak: lehenik, Euskara sustatzeko
|
bideak
: motibazioa eta ahozkoa gelan; bigarrenik, interbentzioak; hirugarrenik, MSB bloga; laugarrenik, Ahozko Hizkuntza Irakastea ikastaroa; Ahozko hizkera ez formala ikastaroa, eta azkenik Ahozko Hizkuntza Irakastea gunea.
|
|
|
Cummins ek (1979) dioen bezala, bakoitzaren kultura eta hizkuntza mantentzea garrantzitsua da, era berean horrek eragin positiboa duelako bigarren hizkuntza ikasterakoan. Hortaz, integrazio eta kulturen arteko
|
bideak
erabili ditugu etorri berriek beren hizkuntza eta kultura galdu gabe, euskara eta euskal kultura beregana ditzaten.
|
|
|
Metodologiari erreparatzea ere garrantzitsua izango da. Ikuspegi dialogikoak (Freire, 1997; Habermas, 1987), hizkuntzaren erabilera bultzatzeko
|
bideak
eskaintzen ditu, ikaslearen parte hartze aktiboa bultzatzen baitu eta era berean elkarrizketa ikaste prozesuaren erdigunean kokatzen du. Zentzu horretan ere gela barruan ikuspegi kooperatiboak, elkarlana sustatzen du, harremanak sustatzen ditu eta eraginkorra izan daiteke ere euskararen irakaskuntzarako (Johnson Johnson, 1994).
|