|
2000
|
|
|
Poetaren bilakabidean garai hartako gustuak hor irauten dute, gustuko zituen idazleak ditu orain ere alboan, Pessoa, Kafka, Borges, metafisiko inglesak... Halere," sentsibilitate berri bat erne zaio hauen ondoan, militantziaren eta literaturaren
|
bideak
elkarganatu egin zaizkio. Ekintzetan ezik, literaturan ere eman nahi du zapalketaren aurkako erantzuna, nahiz eta literaturgilearen konpromezuari halako urruntasun ironiko batez begiratzen dion".
|
|
|
hizkuntza kultua, periodo luzeetakoa, mailegu anitz darabiltzana, zehaztasun lexikal eta sintaktikoaren onetan, euskara batuaren arauak betez nolanahi ere. Efektua bitxi samarra da, aitortu behar dut, baina gutxi gorabehera horrelatsu imajina liteke izango litekeela euskara idatzia Joanes Leizarragaren
|
bideak
aurrera egin balu.
|
|
|
Honako bi eleberri hauetan fikziozko pertsonaia batek bere bizitza kontatuko digu, ohiko autobiografiaren
|
bideak
jarraituz.
|
|
|
Izan ere," Kontatzen zaizkigun amodio istorioak beltzak dira, obsesioz josiak, sexua modu patologikoan biziz eta beti ukitu erotikoekin tartekatuz. Grinak nabariak dira, baina inoiz ez espresuki, zuzenki adieraziz, zeharkako
|
bideak
erabiliz baizik, azpikojoa estilo bihurtuz, genero beltzean ohi den bezala." (Egunkaria VI)
|
|
|
Argumentuari begiratuz gero, bigarren eleberrian lehenengoan ikusten ez ditugun gaur eguneko gizarteko zenbait erreferentziarekin topo egiten dugula aipagarria da. Itxuraz, bigarren eleberri honetan gaur eguneko gizartearen isla eta irudimena nahastu nahi izan ditu, eleberriaren bidez gogoetarako
|
bideak
irekiz.
|
|
|
Antza denez, askatasun aldarrikapen hori eleberriaren egiturara hedatu du, denbora zein espazioak askatasunez aldatuz, eta mundu iradokitzailea sortuz. Horregatik, zenbaitetan giro ilun eta lausotua eratu du, interpretazio anitzerako
|
bideak
zabalduz. Ondorioz, arretaz irakurtzea eskatzen duen liburu baten aurrean gaude.
|
|
|
Itxuraz, idazleak 60ko belaunaldiko lekukotasun txiki bat irudikatzeari eskaini dio lanik gehiena. Horretarako, egiantzekotasuna islatzeko ohiko
|
bideak
landu ditu: batetik, teknika lineala erabili du; bestetik, leku erreal, hurbil eta ezagunetan girotu ditu gertaera guztiak, ekintzak Euskal Herrian nahiz kanpoan kokatuz:
|
|
|
Garaikidea zaigun literatura objektiboki aztertzeak dakartzan zailtasunak askotan aipatu izan dira. Badirudi ikuspegi zabalago bat izateak interpretaziorako
|
bideak
errazten dizkigula. Hala ere, gai honi dagokionez, García Martinek dioenarekin bat gatoz:
|
|
2001
|
|
|
Gauzak horrela, Ramon Saizarbitoriaren nobelagintzara itzuliz, ezagunak dira idazle honen traiektoria literarioan literatur forma eta estiloekiko ardurak eman dituen etekinak eta euskal narratibagintzan ireki dituen
|
bideak
. Jadanik defendaezina den forma eta edukien arteko banaketaz haratago (artelanaren baitan biak bereziezinezkoak baitira), nobelagile honek" modernitatearen" ateetan jarri zuen euskal prosa.
|
|
|
" Poesiak ezin du galdutakoa berreskuratu" idazten du Berger ek, baina galdutakoa urruntzen duen espazioari desafio egiten dio. Eta betekizun horretan poesiak bere
|
bideak
ditu: metafora, munduan den guztiaren banaketa orotaz hitz egiten duen bidea; sentimenduaren tartea eta unibertsoaren hedapena bat direla uste duen joera da metafora.
|
|
|
Bada beste lotura bat idazle bien artean. Coleridge k bere poema nagusi horretan literatura harrigarriarentzat
|
bideak
zabaltzen ditu. XIX. mendeko fantasia litzateke testuan aurkituko genukeena, irudimenean oinarritzen dena, baina bere garrantzia ez da horregatik txikiagoa.
|
|
|
Gorago ikusi dugu nolako laguntza eman dion" Ainhoa" ren poema irakurtzeko. Orain erretorika berri horrek asmatzen dituen laguntza
|
bideak
aztertzen jarraituko dugu, zeren garbi baitago, irakur ditzagun, poema berriek pistak jarri dizkigutela erretorika berria asmatuz.
|
|
|
orduan, gero, jarri garenean, goizaldean. Irudiak pilatuak agertuko dira baina denborak bere sarea osatzen du, irakurleari ulermenerako
|
bideak
zabalduz.
|
|
|
" Alferrik ibili ditut, maitea, Lisboako
|
bideak
zu zaren fantasia xerka.
|
|
2002
|
|
|
Olezaren aburuz, literatura espainiarrean 1980ko hamarkadan hasi ziren ildo errealistak ugaritzen, narratibari dagokionez. Urte batzuk lehenago utziak zituen espainiar poesiak esperimentalismoaren edo kulturalismoaren
|
bideak
, esperientziaren poesiari bide eginez.
|
|
|
Horretaz gain, eta literaturaren ohiko
|
bideak
gaindituz, hainbat abeslarirentzat kantak idatzi ditu (Loquillo, J. Gurrutxaga, J. Muguruza, Ruper, M. Laboa...); antzerki lanak plazaratu ditu, eta, zerrenda hau amaitzeko, artista ezagunen katalogoetan kolaborazioak egin ditu (besteren artean, Jose Luis Zumeta, Eduardo Chillida, Gabriel Ramos Uranga, Eduardo Sanz, Ricardo Toja, Andrés Nagel, Carmelo Ortiz de Elguea, Francesc Torres...).
|
|
|
Garai hartakoa du, orobat, Euskomunia ala Zoroastroren artalde (autore editore, 1977) ipuinliburua, bere orrietan Izokiaren jauzia eleberri laburra daramana. Alabaina, Nafarroako azken mariskala (Txalaparta, 1991) lanarekin genero dramatikoan saio bat egin ondoren, eleberrigintzan egin duen
|
bideak
izan du jarraitzaile gehien euskal irakurleen artean.
|
|
|
Par. Nahi duzua, oraidanik, lehengo
|
bideak
egin ditzagun, eta gure hypothesisa berriren berri har dezagun, gauzak bertze argi batez ikhusteko zori dugunz?
|
|
|
Gizon egingo zan ezkero, mundua... zabalago izango eban. Bere
|
bideak
, berberak aukeratuko zituan, emakumeei jaramon gitxiago eginik emakumeak... atzetik etorri eitezala. Emakumeak, sorginak ziran.
|
|
|
Ez dau inor ez ezer berotzen. Noizean behin argi diztira mehe motelez deutsaz gizonari
|
bideak
eta kaleak argitzen. Goraldia dauan egunetan teilaturik teilatu doa eta katuak barriketan jarten ditu; miau erdiragarriak egiten ditue, ni lotan egon eta iratzarri egiten nabe.
|
|
|
Eta bigarren zirikaldi honek garai egin eutsan. Eguerdi aldera zerua garbitu eban, eta arratsaldean Leon
|
bideak
jaten joango zan, txirringa ganean, Artibairen uren auza dan bidean zehar.
|
|
|
Busti egozan baso
|
bideak
. Ezeban euririk egin gabaz, baina bai iruntz aundia.
|
|
|
Ez, ezan egongo edozelakoa an zuen etxondoan yardetsi eutsan
|
bideak
betean etorren Dominike andra zabalak, baratz eta abots meetxuaz. " Geurean be, otz andia egon da ta".
|
|
|
Arrainak barrenean bizi dira. Urezkoa da haien etxea, urezkoak
|
bideak
, urezkoa...
|
|
|
Zorionez
|
bideak
poliki egin eta Auñamendian zehar tontorrik tontor zetoztela, Kantauri alderantz heldu zirenean...
|
|
|
Ondasun
|
bideak
meaztu guraz dabiz amerikarrak eta ingelesak. Orraitio, Frantzia ta Alemania Sartaldekoa ekonomi neurriz aurrera ta gora egin nairik ikusten ditue orretan adituak direanak.
|
|
|
Zeharbako jarduna, barruko isuri eta ikuspegien ugaritasuna, flashback eta sikologia... Eco idazle italiarrek bere Lan Edegian bide urratzen jardun dau abanguardismoaren zidor eta
|
bideak
ikasi eta erakutsi beharrez, gurlotasuna, zimardi usaina, bitarikoa...
|
|
2003
|
|
|
Euskara batuaren kezka aspaldirik, gudu aurretik bazetorren ere, eta Azkueren gipuzkera osotuaren erreferentzia begi aurrean bazuten ere gerraosteko belaunaldiko idazleek, hala ere batasunerako
|
bideak
berritzen hasiko dira, batzuk Euzko Gogoa ren inguruan, beste batzuk Egan en inguruan edota Jakin Arantzazukoaren inguruan. Belaunaldi zaharrekoek, edo tradiziozaleek, gipuzkera osotu horri eutsiko diote bide seguruen modura, edota euskalki literarioei beste barik.
|
|
|
Seulen inguruetan dagoz. Gorriak atzeruntz doaz hegoaldeko gudutokian atzerakadäa egiteko
|
bideak
ebagiko dizkioten bildurrarekin.
|
|
|
Antologia honetan ez dogu Testu Azterketarik jarri. Aurrekoan erakutsitako
|
bideak
betiko balio dabe; gainera, bosgarren mailara orduko, gure ikasleok badakie azterketa hori zer dan eta zelan egin behar dan.
|
|
|
· Pedagogia arteza erabili: dakigunetik ez dakigunera, geuretik euskera zabalagora (mailaz maila, ganoraz eta zentzunez, gauzak erreztuz,
|
bideak
erakutsiz).
|
|
|
Derioko Seminarioan, Comillasen eta Bilboko Begoñan. Baina sarri bilatu izan ditu euskeraz berba egiteko
|
bideak
eta egokierak, baita eleizetan be, Bizkaiko hainbat herritan eta Bilboko eleiza batzuetan, Karmengo eleizan eta, eta gure irratietan," Bilbo Herri Irratian" eta" Bizkaia Irratian". Euskerazko eleiz berbaldirik gehienak ez ei ditu idatzi.
|
|
|
Itun dagoz Sion
|
bideak
, inor ez dator bere jaietara. Bere ateak lurrean, antsiz bere abadeak, bere neskak kolorga ta bera saminez betea.
|
|
|
Beste eretxi batekoa danari lotsea ta begirunea zor jako; alkarrizketarako
|
bideak
zabaldu, eta eretxi bateko eta bestekoei lege bideak emon, euren pentsakerea agertu ta zabaldu dagien.
|
|
|
Beste eretxi batekoa danari lotsea ta begirunea zor jako; alkarrizketarako bideak zabaldu, eta eretxi bateko eta bestekoei lege
|
bideak
emon, euren pentsakerea agertu ta zabaldu dagien.
|
|
|
Herriak euren izakeran eta kulturan daukeezan ezbardintasunak aintzat eta ontzat hartzea; eta ezbardin izan arren alkarregaz bakez bizi izateko
|
bideak
zabaltzea, eta euren burrukara bultzatu leiken edozer baztertzea.
|
|
|
Luzeegia, beharbada, egindako, baina ez ete deuskuz beronek argitzen, beste ezerk baino hobeto, zure izakerea, olerti
|
bideak
, asmoak eta ekintzak. Zure poesia lana aztertzerakoan, zure ikuspegi hau be kontuan euki beharrekoa da.
|
|
|
Gorbeia, Anboto, Udala, Mugarra, Oiz, Sollube, Jata, Ganekogorta, Eretza... Nik Gangurenera baino ez deutsuet lagunduko, eta handik beste mendion izenak eta
|
bideak
erakutsiko. Gero mendiotara igon gura badozue, zeuok egin dozue bide hori..." Ikastaro labur baten gehiago ezin egin!
|
|
|
Gauza gitxi, sarreratxu bat baino ez. Boskarren mailea sortu zanean, aste biak Iparraldekoari eskaintzen geuntsazan, eta ikasleei
|
bideak
erreztuteko, lorategi barri hau eratu neban. Arineketa baten egina da, aurrekoen bidetik, gitxi gorabehera.
|
|
|
Behin baino gehiagotan, orduko denporak gogora jatortazanean, halako nostalgia apur bat izaten dot. Baina" aldian aldiko, neure mutiko!" Euskerea erabili, landu, zabaldu, beti egiten dot harrezkero, eta bizi nazan artean be egin gura dot; baina oraingo
|
bideak
ez dira lehengoak, barriak baino. Labayrugaz eta Udako Ikastaroagaz beti nago hartuemon onean, gotzain laguntzaile nazanetik hona be bai, zeuk ondo dakizunez.
|
|
|
Eurrez zabaldu izan dau bere inguruan, harrokeria barik zabaldu be. Zenbati ez ete deutso Linok liburu zein artikulu baten barri emon, idazlan apal bat zuzendu, ikerketa bat egiteko
|
bideak
zabaldu, itzulpen bat egin. Gogoan dot, esa8 Euskerazaintza, 1989, 47 or.
|
|
|
Handik aurrera lan luzea, behar itzela egin zan euskaldunen artean liturgia osoa euskeratzen. Eleiz otoitzaren barriztatze aldi honetan sarri ibili zan aurrenengo Mikel gurea, batzarrik batzar,
|
bideak
betean jo hona ta jo hara, ordu luze aspergarriak baina ondo pozgarriak! alkarlanean egiten. Lagun alaia ta atsegina beti, itzulpenik gehienetan erakutsi eban bere euskal sena, gorengo lege horren barruan, baita euskerearen batasunari zor jakona be.
|
|
|
ahozkoa, aspalditik datorren eta gaur be bizi bizirik dagoan herri literatura eder joria. Nekezago hondino ulertu leikez holango batek, herri elerti honen balioa, edertasuna, jokerak,
|
bideak
...
|
|
|
Neure ikasleei
|
bideak
erreztuteko, irakurle bizkaitar hasibarriei ahal danik eta ondoen laguntzeko. Nekez aurkitu eitekean orduan salgei euskal hiztegi merke egokirik.
|
|
|
Handik lasterrera askok eta askok gure eleiz zereginak gehien baten euskeraz egin behar izango genduzan arren, Seminarioko egitarauetan euskereak ez eukan ezetariko lekurik, hori gaur ulertezina egiten bajaku be. Beste hainbat ikasgairen artean, bageunkan bat," Pastoral" eritxona, gure herrietan artzain on izateko
|
bideak
erakusten euskuzana. Baina dan dana erdera hutsean azaltzen euskuen, eta euskerearen arazoa aitatu be egin barik.
|
|
|
Ez danok (euskera genkian guztiok, esan gura dot), baina hainbat. Baegoan orduan gure artean" Academia Rural" izeneko alkarte apal bat be, gure baserrietan Kristoren barriona zabaltzeko
|
bideak
erakusten euskuzana. Akademia honexek, nire ustez, zabaldu euskuzan begiak euskerearen arazoa argiago ikusteko.
|
|
|
Egitura aldetik, klasiko usainekoak ei dira zure idazlanok, gehien baten; baina azkeneko hirurak, batez be, gaurko joera barrien
|
bideak
be erakusten ei dituez. Zeure herriaren eta aldiaren lekuko agertzen ei zara beti (Lekeitio zeure jaioterriaren eta Bilbo zeure bizitokiaren testigu jator):
|
|
|
Dena dela, Idak ez zuen inoiz pazientziaren beharrik, berarekin baino; nahi zuen guztia, sagar zuhaitzetik erori berria lurrera makurtu hutsaz hartzea bezain erraz lortzen zuen beti. Lortzearen atsegina zen hura,
|
bideak
aspertu egiten zuen; Unaxen atsegina, ordea, ehizarena zen; ehiza eta bereganatzearena, baina ez zuen bata bestea baino atseginago. Halabeharrez ikasi zuen eurentzat presak ez zuela lekurik, denborak ez baitzituen inoiz inora eramango.
|
|
|
Nire ondoan geratzeko erabagia hartu ezkero, ez dago korapilorik. Eukiko doguz
|
bideak
gura dozuzanak jakiteko, bizirik eta onez zagozala, baina hori izango da munduak jakingo dauan gauza bakarra zuzaz. Hainbeste urteren ostean, ondo dakit betiko desagertzen eta nortasuna...
|
|
2004
|
|
|
" Bazter guztiak inguruka,
|
bideak
ere inarroska.
|
|
|
Nondik nora
|
bideak
daki bideak bainarama."
|
|
|
Nondik nora bideak daki
|
bideak
bainarama."
|
|
2005
|
|
|
Pare bat urtez edo joandako leku hari eskola deitu ahal bajako. Eurite sasoian,
|
bideak
lokaztuta eta eskola izeneko lekua urak hartuta, ezin eskolara joan; lehorte sasoiaren hasieran, uzta batzen lagundu behar etxean; lehorte sasoiaren azkenak baino ez ditu umeak hauts harrotuaren artean eskolara bidean ikusten.
|
|
|
Ohean etxunda, gelako hormei begira eta hango arrakalek egiten ebezan
|
bideak
jarraitzeari ekin eutsan egunero. Grafiko baten ikusi ezkero, gogoaren egoera normaltzat jotako lerro zuzenaren azpitik baegoan be, egoera horrek baebazan izan gorabeherak eta, beraz, grafikoa pixka bat aldakorra zan.
|
|
|
Ez eban zati baterako aztarnarik itxi nahi inon, ezta beste inork beragan arrastorik eragin eian. Azken honeetako hainbat beraganatua zan, inora be ez eroien
|
bideak
hartutakoa hain zuzen be, eta ez eban galbiderako sentimentuen lilurakeriatan jausi gura. Azken baten eta leku barrira heldua zalarik, ikustezina izatea eban asmotzat.
|
|
|
Horixe berori hain zuzen be gertatzen ei da geure burmuinetan be, konexino edo lotura
|
bideak
dirala ta; batzuk, ondo be ondo ezagunak eta finkatuak dirudie, informazino, ideia, sentipen guztiak baita sentipenak be, eurotatik doazala; beste batzuk, ordea, inoz erabili gabeak eta bateren batek edo erabili daiazan zain dagozanak. Gure burmuina egiteko prest legokenaren ehuneko hamarren batzuk baino ez ei ditugu erabiltzen eta, agian, zuzen legokez holan pentsetan dabenak, tokian tokiko eta aldian aldiko egoerak ikustea besterik ez dago eta erabilera eskasaren aldeko teoriko praktikoei errazoi emoteko".
|
|
|
Bihotzeraino doazen
|
bideak
, handik ateraten diranak, nahas mahasean dabiltza sarri askotan edo gehienetan, hori dinoe behintzat gure egunotaraino horrezaz zerbait esan dabenek, zientzialari, poeta zein horoskopo igarle izan. Hau guzti hau baina, eta orain konturatzen naz, ez dator aurretik esandakoagaz bat, hau da, bideak ondo be ondo finkatuta dagozala eta zaila dala errailetatik kanpo ibiltea dinoen horregaz.
|
|
|
Bihotzeraino doazen bideak, handik ateraten diranak, nahas mahasean dabiltza sarri askotan edo gehienetan, hori dinoe behintzat gure egunotaraino horrezaz zerbait esan dabenek, zientzialari, poeta zein horoskopo igarle izan. Hau guzti hau baina, eta orain konturatzen naz, ez dator aurretik esandakoagaz bat, hau da,
|
bideak
ondo be ondo finkatuta dagozala eta zaila dala errailetatik kanpo ibiltea dinoen horregaz.
|
|
|
Hainbat motatako idazmakina, baita noraino helduko dan ez dakigun teknologia barriak lekarkena be erabili daiteke baliabide gisa. Ez dakigu makinok zuri eta hutsik agertuko diranentz, eta makinoi deutsegun bildurra eta bildurron gainetiko
|
bideak
adierazteke eta erakusteke dagoz. Begoz hor beste belaunaldi batzuen zain.
|
|
|
Oro har, ipuinok ez dute lortzen emaitza onik, badute errazkeriatik eta xelebrekeriatik asko. Higuinaren deskripzioa egiteko
|
bideak
ez dira batere orijinalak. Gaude bilduma hau nahiko oharkabean igaro dela.
|
|
|
Labayruren ikastaroetan ikasle eta irakasle izan dira, lehenengo lanak Idatz & Mintz aldizkarian idatzi izan dituzte, aldizkariaren beraren narrazio lehiaketan parte hartu dute eta bizkaiera estandarra dute eredu. kaierazko literatura jasoa oinarri hartu zen eredu gisa. Horrek ondorio garbi bi ekarri zituen, batetik bizkaierazko tradizioko literatura jorratu eta gaurkotzea, eta bestetik, literatura berrirako
|
bideak
zabaltzea. Azken horrek bizkaierazko literatura tradizioari eusteaz gain gaur egungo bizkaiera idatzia finkatu ahala praktikarako plataforma eskaini du.
|
|
|
Gabeko
|
bideak
|
|
|
Uste izan da Narrazioak bildumak ezarritako
|
bideak
beste biek jarraitu dituztela. Ez da egia osoa, baina esan behar da hirurek estetika bide bertsuak jorratzen dituztela.
|
|
|
70eko hamarkadan sendotu ziren aurreko urteetan euskal literaturarako hasitako
|
bideak
. Sendotu eta azkartu egin ziren.
|
|
|
Agortua den iturria, ura berriz ematen hasten bada ere, zenbait dotzena urte da egoera normal batera heltzeko, orain artinoko
|
bideak
hartuz. Frantziako apezpikuen buruak aitortua egia da hemengotzat ere.155 Eta apezetxeak bat bestearen ondotik hesten segitzen da gehiagokorik gabe, elizarakoan etxeko atea hesten den bezalaxe.
|
|
|
Pastoralgintzan ere urratu dituzte
|
bideak
frailek. Diozesak beti deitoratu du horrenbeste euskaldunen Ameriketara joatea.
|
|
2007
|
|
|
Erras pasa
|
bideak
, Beloki ta Ubelak, bear bazen soltatzen gendun, gerriko ubela.
|
|
|
Gazte asko ikasi nitun nik orko
|
bideak
.
|
|
|
Motiboa da neurritutzeko mendi aldeko
|
bideak
.
|
|
|
Perfekzinoa eta transzendentzia. Arkitekturea eta ingeniaritza buztartu ebezan, eta herri txikien eta uriburuaren artean
|
bideak
egin. Artearen bitartez," Andeetako betiko uria" eregi eben; izan be, hareentzat, herria Andeetako munduaren erdigunea zan.
|
|
|
Gitxi batzuk dendetan eta aterpeetan ikusi doguz. Laster
|
bideak
erreka bihurtu dira.
|
|
|
Zerura joatea erabagi dogu, harrizko
|
bideak
behean itxi eta lainoen artean ibili. Islak uraren ganean eta mendietako edurra ikustea polita izan da.
|
|
|
Etxeak kolore askotakoak dira, txikiak, gehienez pisu bikoak. Arbolek harrizko
|
bideak
estaltzen dabez. Biaje agentzietan saltzen dabena, han paradisua esaten jakona.
|
|
|
Bideak beheko aldera eroaten zaitu, sorgindurik,
|
bideak
erakutsiko deutsuna ederra dana jakinda. Hormigoia zapaltzen dozu baina izadia hur sentiduten dozu.
|
|
|
Moreno peritoa Patagoniara joan, eta hango indigenen laguntzeagaz lurraldearen ganeko informazinoa batu eban: lakuak, errekak, mendiak,
|
bideak
... Eta paperean jarri.
|
|
|
Turista asko dabil, Nazca eta Colca hur dagoz, eta asko hemendik Machu Picchura joaten dira, guk egingo dogun lez. Herriko alde zaharreko
|
bideak
harriz eginda dagoz, eta denporan atzera eroaten zaitue. Kotxeak barik, zaldiak eta gurdiak ibilten ziran sasoira.
|
|
|
Cuzco uri ederra da, harrizko
|
bideak
, etxe kolonialak. Burua jaso eta mendiak etxeen atzekaldetik agiri dira.
|
|
|
Herria turistai begira eginda dago. Sasoi baten txikitxua izango zan, baina orain etxeak eta etxeak eregiten dabilz, harrizko
|
bideak
egiten, dana txukun txukun atzerritarrak gustura egon daitezan. Gauean futbol partidua egon da telebisinoan, inportantea da, antza.
|
|
2008
|
|
|
2. " Berekin gozatzea, ongi pasatzea, bertan azaltzen denak ni harrapatzea eta hausnarketa
|
bideak
eskaintzea irakurtzen ari naizen bitartean. Eta, lana irakurri ondotik, zapore ona gelditzea eta boladatxo batez buruan izatea.
|
|
|
Kalitate handiarekin lotuta egon daitezkeen lan horiek zabalkunde handiagoa izan dezaten, adituen% 41,2 bat dator esatean erakunde publikoek bultzatu behar dituztela halako edizioak. Laguntzak ez zaizkie soilik sortzaileei eman behar; Administrazioak kultura ezagutzera emateko
|
bideak
artikulatu behar ditu, aldizkari espezializatuen sorrera bultzatuz, itzulpenerako aukerak emanez... azken batean, sortzen diren lanen presentzia soziala bermatu behar du. Dena dela, laguntza publikoa ezinbestekoa dela irizten dioten zenbait adituk(% 8,8k) kezka agertu du laguntza horiek lana baldintzatzen dutelako; lanak saritu, edizio kaskarrak egin eta promoziorik egin gabe baztertu egiten direla argudiatzen dute.
|
|
|
Hitzaldietan nahi duten idazle guztiek har dezakete parte; beraz, idazlearen esku dago aukera hori. Azken batean, idazleak bere burua promozionatzeko urratzen dituen
|
bideak
garrantzitsuak izan ohi dira arrakasta komertziala, aitortza soziala eta oihartzun mediatikoa erdiesteko. Jarraian, irakurgaiak hautatzeko bigarren irizpideari helduko diot, hain zuzen ere, argitaletxeek egiten duten promozio lanari.
|
|
|
Lehengusuak dira ilunabarra eta egunsentia; argiaren eta ilunaren arteko tirabira eta burrukea adierazoten dabe. Egunaren erronkari egiten deutso harrera batak, haren distira, burruka, garaipen nahiz porroten
|
bideak
argituz. Ilunabarrak, ostera, atseden zelaietako ametsetan emoten deusku babesa.
|
|
|
Gaur lahar eta asun bihurtu dira estarta eta
|
bideak
. Isiltasuna nagusitu da ibarrean:
|
|
|
Ordurako susmoak hartuta gengozan eta zorra kitatzeko
|
bideak
be arakatu genduzan.
|
|
2009
|
|
|
Kartapasak erabakitzen zuen noiz egin behar zen auzolana, nortzuk joan behar zuten, zelan egin behar zen lan, zeintzuk erreminta erabili, behar osteko jatorduaren antolakuntza, agertzen ez zena apuntatu... gero Herriko Etxeari isuna ordaintzeko. Sarritan aitzurrekin zabaltzen zituzten
|
bideak
. Auzo bakoitzean bat izaten zen Kartapasa, herriko bideen konponketa auzoka banatzen zen eta.
|
|
|
Bidegintzako beharrak urri inguruan egiten ziren. Eta batzuetan, premiarik larriena auzune zehatz bateko
|
bideak
zuenean, auzune horretara joaten ziren garaitiko auzuneetatik ere. Bide ondoetako ugarrainak garbitzea, sasiak kentzea, harria zabaltzea, gero alper harri edo zilindroarekin lisatzea... izaten ziren bidegintza beharrak.
|
|
|
Baso itxia eta sasitza dira nagusi. Hain zuzen ere horregatik, eta laurogeiko hamarkadako sute birrintzaileen ondorioak ikusita, hasi ziren auzolanean su
|
bideak
egiten. Egun, mendiko lurren ustiakuntza ereduaren aldaketaren ondorioz, suari aurre egiteko bitartekoak sortzeko berreskuratu dute auzolana.
|
|
|
Kofradiaren eginbeharren arteko hainbat, kasurako auzuneko
|
bideak
konpontzeko eguna ipintzea, herri basoetako otea eta ira banatzea, negurako egurraren banaketa... Herriko Etxeak ezartzen zituen.
|
|
|
Kofradiako kideek urtean urtean aukeratzen zuten euren arteko kideetako bat ardura postuak betetzeko. Postu horietako bat maiordomoarena izaten zen; batzarren deia egitea eta auzokoak batzea,
|
bideak
konpondu, arbolak sartu eta beste era bateko konponketak egiteko. Era berean, diruaren administrazioa ere kofradiako kide horrek hartzen zuen bere gain.
|
|
|
Izaera edo era horretako harri bakarra ez da Jatabeko herrian, errogatiba eta prozesioez jardutean ikusiko dugunez. Baina andabidearekin lotura estua dauka; izan ere, harri handiok, eta geroago gainean ipinitako gurutzeek, erlijioaren aldetik itzal berezia duten lur eremuak eta
|
bideak
markatzen zituzten lehenago.
|
|
|
Bermeoko lurretan, baina Bakioko erdigunetik askoz hurrago dagoen irlan eraiki zuten. 365 eskailera, urteak egunak beste, ei zituen arterago santutegira igotzeko
|
bideak
. Egun, ostera, berrikuntza beharrak direla medio, 303 baino ez ditu.
|
|
|
Etxeko surteko hautse ere, soroetara bota ohi zen ongarri legez. Hurrengo egunean
|
bideak
galtzuz beterik egoten ei ziren. Soroak bedeinkatzeko ohikunde hori, lekukoen esanetan, 1938 inguruan galdu zen.
|
|
|
Sarritan ondo jakinak gara bata bestearen barrie, lehenengo
|
bideak
itxita orain hartu daust bide barrie.
|
|
|
Onartuz gero, Herriko Etxeak sua egiteko ordutegia zehazten zuen. Haizeei aditu beharra zegoen, eta su
|
bideak
su bera erabilita egiten zituzten. Gurdibideetatik kontrolatzen zuten suaren norabidea eta, haize indartsua altxatuz gero, une larriak igarotzen zituzten.
|
|
|
Bertatik Elorritxuko tontorrera doan bidea hasten da. Behin tontor horretara helduta,
|
bideak
Jata bien erdirantz jarraitzen du.
|
|
|
Artolako errekako ura gozo gozoa da lekukoen esanetatik eta ez ei da egundo agortu, ezta lehorterik gogorrenetan ere. Jatanagusira, Jatatxikerrera eta Arriluzeko eremuan dagoen Bastegiko txabolara joateko
|
bideak
, pistan aurrera eginez ikusiko dugun Artolako errekaren bigarren iturburuak sortutako uhalde ondotik hasten dira. Bastegiko txabolaren ondoan dago uren arketa nagusia, eta gorago Arriluzeko basoa.
|
|
|
Puntu horretatik aurrera Arriluzeko basoan sartuko gara; jabetza pribatukoa da. Handik gorantz doan
|
bideak
Landabide izena du. Zenbat eta itsasorago joan, orduan eta txikiagoa hango otea antzina.
|
|
|
Azpiegituren garapen hori, ostera, orain dela gutxikoa da. Lehenagoko denboretan, autorik ez eta, oinez, astoz edo gurdiz ibili behar izaten zen sasoian, beste modu bateko
|
bideak
zeuden.
|
|
|
Basoetan, soro artean edo mendian dauden oinezkoentzako
|
bideak
dira zidorrak. Oinez leku batetik bestera joateko distantziarik laburrena erakusten zuten.
|
|
|
Horren adibidea izan daiteke Billelabasoetatik Armintzarako bide zaharra lehenago estrata eta gaur zidortxoa baino ez dena edo kostaldetik, Bakioko Uriarte etxeetatik Marutxeaga auzoko Portume etxeetara zihoan gurdibide zaharra, Done Jakue bidearen ibilbide zaharra izan zitekeena, geroago zehaztuko ditugun arrazoiak medio. Bestetik, mendietan erabat aldatu dira
|
bideak
atzeneko hamarkadetan. Gerra denboran tankeekin egindako bideetatik Belategiko landatik Jatabera sartzeko eta GMSek zuhaitzak ateratzeko sortutako bide berrietara.
|