|
2000
|
|
|
–Kuartelera joan
|
behar duk
, Antton. Hemen ez zegok gauza onik, eta disgusturen bat izango diagu deskuidatuz gero.
|
|
|
—Berri ona duk hori, anaia! Izan ere, probetxuko zerbait egin
|
behar duk
, azkenean, jauregiaren alde, urtxintxen gibeletik edo oiloak eta ahateak nahasten ibili gabe... edo galtzen lasaitzeko tokiak asmatzen, sugegorriek habiatzat hartzen dituztenak —ordea, itzal batek betartea bat-batean ilundu balio bezala, erantsi zuen—: Baina, aizak:
|
|
|
Eta ikusten nuelarik ezen arimaren leiho batetik beldurraren itzala ihesi zihoakidala, bertze itzal bat sartzen ikusi nuen bertze leiho batetik, hiraren eta koleraren itzala izan zitekeena, eta belarrirat halaxe mintzatu zitzaidana: " Mattinek azpian eta bere menean hauka, osabak bere menean hauka, mundu guztiak hauka bere menean... eta hik ere noiz altxatu
|
behar duk
heure ukabila?"
|
|
|
—Eta ene erreuma, zer...? Zeren hik lur bat irabaziko duk eta mundu osoa irabaziko duk, baina noiz ediren
|
behar duk
zer edo zer heure aitaren erreumarentzat.... Edo, saldaren egiteko nahi ote dituk ene hezurrak, oilo zaharrarenak bezala...?
|
|
|
Libertateak bere zigiluz markatu duen gizon hautatu horietarik duk, abersitateari buru egiten diona eta beti ere aitzina egiten duena...! Eta hik ere aitzina egin
|
behar duk
, Pedro... eta egin ere eginen duk noizbait, zeren ni nauk eta ni izanen nauk, hik behar duan haizea eta hire pintzelak behar duena, sinetsi nahi ez badidak ere!
|
|
|
Behin huts egin huen, baina bitan ez. Urbiainerat etorri
|
behar duk
gurekin...
|
|
|
—Farra eder bat lagunekin, horixe
|
behar duk
. Ttipirekin egotekoa nauk.
|
|
|
Lehenago ez zizkigun gisako bromak onartzen. Aitaren aiputzat hartzen zituen— Neska-lagunen bat izan
|
behar duk
nonbait, libro, adiskide xahar honen xakil triste eta langabetuari ongi etorri eginen liokeena.
|
|
|
—" Ximurra". Oroitu
|
behar duk
. Gurekin ikasi zian —neronentzat ere harrigarria zen zein hozki jokatzen ari nintzen hogeita bortz urtetako adiskidearekin.
|
|
|
Horretan ere aski lan. Potro parea
|
behar duk
, egunik egun zerrikiari, ogiari, jaki frijituei eta gainerakoei uko egiteko. Orain, larriena kenduta, nolabait normaldu nauk jan-edanetan.
|
|
|
—Sobera ere... —begiak disketeak zeuden aldera okertu zituen, elkarrizketa bertze eremu batera eraman aitzin— Dena dela, ulertu
|
behar duk
hirea ez dela nire alorra. Nik informazio konfidentziala lantzen diat, badakik.
|
|
|
– Baina, motel, Eiffel dorrera igotzeko igogailu bat baino gehiago erabili
|
behar duk
. Batean lehenengo estairaino, errestorant batera; han beste bat hartzen da eta gora jarraitzen, eta gero beste bat... eta horrela iritsiko haiz noizbait punta-puntaraino!
|
|
|
umorekoa, bromazalea; bere beso-zuztar, tripa irten samar harekin, tipo espeziala behar zuen; halako batean, Xanen kopari erreparatu eta, mozkor-konplizitate arruntez: " zer
|
behar duk
–", galdetu zion. " Ezer ez", esan zuen Xanek; baina, Lazaroren aurpegi garratza ikusirik, amore eman zuen.
|
|
2001
|
|
|
Orduan zer, gaur gauean parranda? Gaur aste honetako azken larunbata duk, eta nolabait ospatu
|
behar duk
hori. Gainera, dagoeneko beroa egiten hasi dik eta, udaberriko loreak bezala, lehenbiziko kamiseta estuak eta gona motzak azaltzen hasiko zituan honezkero!
|
|
|
–Fernan, joputa, faltan botako duk hau, ikusiko duk –esan dio Patxik– Hemen baino hobeto non egon
|
behar duk
, e, hi. Goiz guztia kolpe zorririk jo gabe.
|
|
|
Bo, orduan zer, esan du Unaik, beste potrohaundi horren zain jarraitu
|
behar duk
edo beste batera mugituko gaituk zerbait hartzera. Tasiok kopeta zimurtu du, zer esan asmatu ezinean.
|
|
|
Guru horrek honelaxe esan zion: " Tantra vidya siddhi iritsi nahi baduk, hots, indar ezkutuen jabe egin, heure emaztea sakrifikatu
|
behar duk
".
|
|
|
Burura
|
behar duk
erramu-boneta,
|
|
|
Lagunek barre egiten diote, neskatxa ez da aldamenean harro-harro erakutsi nahi izaten ditugun horietakoa? eta bere ama ere," Noiz ezkondu
|
behar duk
" ka beti ari zaion ama, ez du semea ezkontzeko bidean ikusteak gehiegi alaitzen. Barrenak agintzen diona batetik eta zer esanak bestetik dituela, nora jo?
|
|
|
– Gerrara joan
|
behar duk
–Ez duk muga pasatu nahi?
|
|
2002
|
|
|
Gizon horiek zer ditek hik baino gehiago hiri halako tratu txarra emaiteko... ezer ez! Ezin duk horrela segitu, ihes egin
|
behar duk
Begiak itxi eta ohe gogorrera bota zuen bere burua.
|
|
|
–Hik zerbait gehixeago
|
behar duk
.
|
|
|
–Alex, zer egin
|
behar duk
––galdetu zion Haritzek– Alex?
|
|
|
–Alex, zer ostia egin
|
behar duk
––ozenki esan zuen Haritzek.
|
|
|
Eta oporretan? Zerbait egin
|
behar duk
––hasi zen Alazne, berriro.
|
|
|
–Ei, zer egin
|
behar duk
–Ei, Alex.
|
|
|
Alex, ostia! Zer egin
|
behar duk
–Alex!
|
|
|
–Isilik gelditu bahintz, hobe. Baina joan egingo haizela esan duk, eta orain hitza bete
|
behar duk
. Hitza ongi ala gaizki esatea baino inportanteagoa baita Sararentzat hitza betetzea, hasieran ere esan nian hori, bere ezegonkortasunean helduleku eta erreferentzia finko batzuk izan ditzan.
|
|
|
Josuren txanda zen, erronda ordaintzekoa, eta galdetu zuen: ‘Hik zer hartu
|
behar duk
, Miel? ’ Mielek erantzun zion: ‘Bitter erdi bat’ ‘Eta hik, Ander? ’ ‘Beste bitter erdi bat’ Josuk, jarraian, tabernariarengana zuzendurik, esan zion:
|
|
|
Hamaikak aldera heu joan haiz ugazabaren bila. Kafe bat hartzera atera
|
behar duk
Agiñazpira, bestela hil egingo haiz, eta jakinaren gainean jarri nahi duk. Ugazaba, ordea, kanpoan nonbait, arratsaldea arte ez omen duk azalduko.
|
|
|
gogorra izan
|
behar duk
,
|
|
|
nor izan
|
behar duk
;
|
|
|
" Baina hik ez duk benetako Tijuana ikusi. Nire etxera etorri
|
behar duk
. Tijuanan jo duten talde guztiek nire etxean egin ditek lo:
|
|
|
– Azkar batean joan
|
behar duk
entrenura, baina badaukak denbora apur bat berba-aspertutxo baterako?
|
|
|
–Beno, ez hori bakarrik –zuzendu zuen Mentxuk–, irabazi ere egin
|
behar duk
, galduz gero guztiontzako porrota izango duk.
|
|
2003
|
|
|
-Zergatik joan
|
behar duk
–
|
|
|
Aipa genezakeen berdin, sasoi berean, bere beribilean ninderaman kalonje argiaren erasia: Zer
|
behar duk
, gizona, horrela batailaturik. Izanen dituk beti hire aupatzeko prest diren lagunak, baina jakin ezak, nik erranik, hemendik hogei urtera, ez dela Euskal Herririk izanen!
|
|
|
–Mapa
|
behar duk
–
|
|
|
Gorputzari aurrera tiratu behar izan dio bertikaltasunari eusteko. Zertarako
|
behar duk
hik halako ontzia, galdegin dio Izpizuari eta honek, ezertarako ere ez, erantzun dio, noizean behin dena atzean laga eta zuzen-zuzen itsasoan galtzeko.
|
|
|
–Bernardo –esan nion–, ze Bernardo haiz, ezta? –buruaz baietz egin zidan– Oraintxe irakurri
|
behar duk
hirugarren arrazoia, ea horretan zein misterio dagoen. Eta gero hor aipatzen den beste Jesus(...) faxista hori nondik nora ezagutzen duan esango didak. Bai?
|
|
2004
|
|
|
Baina akiakula, aitzaki, eztabaida ta negarrez, ez duk deus ere lortzen. Egin egin
|
behar duk
hemen, egin. Izatea izanez zaindu ezkero, ez duk inoiz ere ezer usteltzen, eta usteltzen edo endekatzen ez den herria beti izango duk herri, nahiz ta aurrean erabili.
|
|
|
Hori bakarra baldin bada, ez da deus ere. Baina, hik zein engainatu
|
behar duk
, ordea. Hik zer uste duk, hi bakarra haizela espabilatua eta besteok behatza txupatzen dugula?
|
|
|
–Baina hori esatea ez duk aski. Hori demostratu egin
|
behar duk
. Hori ikusi egin behar diat nik.
|
|
|
–Baina horretarako galanki jan
|
behar duk
, hezurretan hago eta –esan zion De Groeeningek eta, eskua luzatuta, platano bi eman zizkion.
|
|
|
–Noiz arte segitu
|
behar duk
ohean, alfer horrek? –galdetu zuen ahots batek– Disko alu hau bukatu arte ala?
|
|
|
" Hara: hik oinak lurrean jarrita bizi
|
behar duk
, baina ahaztu gabe baloia duala eguzki, eta lurrak eguzkiaren inguruan jiratzen duela, eta ez lehenengo kale kantoian aurkitzen duan emakumearen inguruan, barkatu min egiten badiat...". Bai, Montse ahaztu eta berriro zentratu behar nuen neure karrera profesionalean!
|
|
|
–Hik heure bikotea
|
behar duk
, eta ni ez nauk hire bikotea, ados...?
|
|
|
–Hara: hik oinak lurrean jarrita bizi
|
behar duk
, baina ahaztu gabe baloia duala eguzki, eta lurrak eguzkiaren inguruan jiratzen duela, eta ez lehenengo kale kantoian aurkitzen duan emakumearen inguruan, barkatu min egiten badiat...
|
|
|
–Bartzelonara ezkonduko haiz, eta ongi iruditzen zaidak, baina, ordainean, hemen ezkondu
|
behar duk
, gure auzoan, entzun al duk, seme? –esan zidan aitak telefonoz bestaldetik, bere exijentziak azalduz, ezkontzaren berri jakinarazi nionean.
|
|
|
–Haurra hartu beharko huke, eta haurra hartu
|
behar duk
. Hire obligazioa duk –esan zidan.
|
|
|
" Zer egin
|
behar duk
bihar goizean?".
|
|
|
Zer
|
behar duk
, Charley?
|
|
|
" Ikusten diat, bai..." Manuri: " Plantxa noiz atera
|
behar duk
–"
|
|
|
Badituk handiak, badituk txikiak... Bular handiekin, kontuz ibili
|
behar duk
. Tipo bati baino gehiagori gertatu zaiok, emakume bulartsu batekin topo egin eta bizitza erabat aldatzea."
|
|
|
" Hi: lana, tamainan egin
|
behar duk
;" begi ñika eginez: " Gero istripuak izaten dituk eta."
|
|
|
" Masa izerdiarekin egin
|
behar duk
. Ez al dakik hori?"
|
|
2005
|
|
|
Orain partida gehiago jokatu behar direla esan egiten da, baina gero eguna iristen denean eta galderak egiten zaizkionean pilotariari," lehen partida hori arriskutsua baita" esaten dute. " Eta zeinen kontra jokatu
|
behar duk
ba?" Eskasenaren kontra. Eta hura arriskutsua?
|
|
|
Txikito. Hona etorri
|
behar duk
lan egitera'.
|
|
|
Bainan kasu! Eihar meza manatzeko, hihaurk garbi izan
|
behar duk
! Bestenaz hanbat gaixto hiretzat!" 93
|
|
|
(19) a Gitarraren zatia ondo grabatu duk. Ahotsa berriz doitu
|
behar duk
|
|
|
el) Jatorrizko perpaus mailako funtzioa, oro har aditzaren modifikatzai lea da: (17a) ko berriz posposizio-sintagma horrek, adibidez, doitu
|
behar duk
adizkia modifikatzen du.
|
|
|
–Ez zakiat zer duan buruan, agian ebakuntzaren ondorioa duk, baina zer dela-eta pentsatu
|
behar duk
inor hire atzetik dabilela. Urtebete erietxe batean eta zer uste duk egin ahal izan duala inork hitaz horrelako ardura hartzeko?
|
|
|
–Ardoa
|
behar duk
hik gaur, ausarki –belarriratu dit zerbaitek.
|
|
|
–Bada, idatzi egin
|
behar duk
, Herrenko, oso ondo pasatzen diagu eta. Ulertzen, Herrenko?
|
|
|
– Han, nola beztitzen eta merkatuan edo meza saindutik landa norekin mintzo hizan kasu eman
|
behar duk
. Han dena hertsia eta txikia duk!
|
|
|
Jabea lo egongo duk trenean, motel. Errebisorearekin eta estazioko zaindariarekin ibili
|
behar duk
kontuz.
|
|
|
Baina ez egin kasurik hire aitari. Hik karrera bat ikasi
|
behar duk
. Adibidez hemen, seme:
|
|
|
– Gerena ikusi
|
behar duk
–bota zidan Garazik telefonoz.
|
|
|
– Muturreko bat irabazi
|
behar duk
oraindik!
|
|
|
" Lehendabizi oinetakoak kentzen ditiztek, oinutsik sartu
|
behar duk
hor, eta zorua dena garbantzu gordinez betea zagok, eta haien gainean ibili behar duk, haien gainean lo egin. Eta dena ilunpetan zagok, orduan entzuten duk arratoiak ari direla garbantzuak jaten, eta soinu hori entzun duenak ezin dik lorik egin, erne egon behar dik ze bestela arratoiek zangoa jaten diate, komuneko zulotik gora azaltzen diren arratoi bustiek".
|
|
|
" Lehendabizi oinetakoak kentzen ditiztek, oinutsik sartu behar duk hor, eta zorua dena garbantzu gordinez betea zagok, eta haien gainean ibili
|
behar duk
, haien gainean lo egin. Eta dena ilunpetan zagok, orduan entzuten duk arratoiak ari direla garbantzuak jaten, eta soinu hori entzun duenak ezin dik lorik egin, erne egon behar dik ze bestela arratoiek zangoa jaten diate, komuneko zulotik gora azaltzen diren arratoi bustiek".
|
|
|
– Sortida egin
|
behar duk
orduan?
|
|
|
" Horrela jaitsi
|
behar duk
beti, marinelak horrela ibiltzen dituk. Bestela muturrez aurrera eroriko haiz".
|
|
|
Hor guardiak zaudek zelatan, hildakoetan anaia edo semea edo laguna ote daukaten ikustera joaten direnak identifikatzeko, ulertzen duk? Noski, horregatik joan
|
behar duk
hik, hi ez haute ezagutzen. Joan hadi eta beha ezak Juan kamarada hildakoetan dagoen.
|
|
|
Urteak egin nituen herritik kanpo ikasle, eta hiriburuko auzo honetan gelditu nintzen bizitzen. Argitaratzen hasi nintzen, eta etxekoei bisitan itzultzen nintzenetan behialako lagunek tabernara eramaten ninduten esanez" Hau idatzi
|
behar duk
, entzun ezak...", edo" Kontatu duan hori ez zuan horrela gertatu, niri galdetu behar hidan horretaz, mareajerako trepeta guztiak prestatzen ari gintuan moila berrian ontzi holandarrak hondoa jo zuenean bokalean...". Gurasoek, ordea, bestelako juzkua egiten zuten nire idatziez," Orain ere egin omen duk!", edo" Harrotu beharra huen kontu hori!".
|
|
2006
|
|
|
-Mapa
|
behar duk
, Jon?
|
|
|
«Leitzan sekreturik ez zegok. Pilotari ona ateratzeko aritu
|
behar duk
eta horretan orduak sartu behar dituk». Leitzarrak aitortu zigun betidanik giro polita egon dela herriko pilota eskolan eta hori ere ezinbesteko baldintza dela gazteak aurrera ateratzeko.
|
|
|
–Hor, talaian. Eskailera dexente igo
|
behar duk
, baina merezi dik.
|
|
|
Gaizkak eta Hankapalok gehiago tardatu zuten nork bere etxea estreinatzen. Bolada batean, beraz, atariko bizilagun bakarrak izan ginen, eta bakardade hartaz kexatu egiten gintzaizkien gure lagunei," Noiz etorri
|
behar duk
–" galdezka; egia esanda, baina, alde ederreko patxada, bakarrik bizi izan ginen garai hartakoa.
|
|
|
Besotik heldu eta altxatzen lagundu zidan Bernatek, Gogortzen joan
|
behar duk
. Hiruzpalau pauso eman eta aldareko gurutziltzatuari begira geratu ginen.
|
|
|
–Ibaia jarraitu eta errota baten parera heldu
|
behar duk
–esan zidan– Ni zelatan geratuko nauk une batez, atzetik harrapatuko haut.
|
|
|
Liburua ixten nuen eta esaten nion neure buruari: gertu egon
|
behar duk
hor kontatzen diren antzeko egoerak, eta are latzagoak, gainditu nahi badituk.
|
|
|
Etenaldiaren ondoren, ariketekin segitu nuen, nire buruari behin eta berriro agintzen niolarik: Zaildua
|
behar duk
egon, diziplinatua behar duk izan. Erabat sinetsirik nengoen:
|
|
|
Etenaldiaren ondoren, ariketekin segitu nuen, nire buruari behin eta berriro agintzen niolarik: Zaildua behar duk egon, diziplinatua
|
behar duk
izan. Erabat sinetsirik nengoen:
|
|
|
Alde egin
|
behar duk
hemendik. Berehala.
|
|
|
Lanak ardura laburrekoa ematen dik, baina erne ibili
|
behar duk
, beti galtzen baituk ikatza bidearen tarte batean ez bada, bestean. Uste duk gai izango haizela?, Angelok.
|
|
|
Berrogei zeudek guztira. Ondo bete eta gero, helbide hauetara eraman behar dituk; baina tentuz ibili, zaku huts guztiekin itzuli
|
behar duk
, ez egin kasurik jendearen aitzakiei. Zernahi egiten ditek zakuekin gelditzeko.
|
|
|
Zirkunstantziek eraman ninduten, beste behin ere, egoera hartara, baina ez nuen zirkunstantzien mende segitu nahi. Iniziatiba hartu
|
behar duk
, esaten zidan barruko ahots batek. Parisa ere ez hintzen ba horrelaxe iritsi?
|
|
|
Den-dena ahaztuko diat, baita nire adiskidetasuna lohitu huela ere. Baina, lehendabizi, itunaren hire partetxoa bete
|
behar duk
.
|
|
|
– Paiuteen buruzagi gazteetako batek, izenez Numaga, bakearen alde egin zian hitz. Ezagutu
|
behar duk
haren diskurtsoa, filmetan agertua da-eta –irri egin zuen, eta zerbait idatzi kaiertxoan– Badakik gauza bat. Gure aitak Bigarren Mundu Gerrako filmak ikustean beti egiten zian alemanen alde.
|
|
|
– Zer egin
|
behar duk
thanksgiving madarikatu horretan? –galde egin zidan.
|
|
2007
|
|
|
Horregatik irakurri
|
behar duk
atzekoz aurrera?
|
|
|
eta? noiz ezkondu
|
behar duk
, tunante horrek?
|
|
|
Inozoa ez beste! Hemengo antxeta eta olatuekin etsi
|
behar duk
, motel, sosik ez diagu-eta!
|
|
|
–Maritxu bat eta putaxka bat... Hauekin egin
|
behar duk
iraultza, sindikalista jauna?
|
|
|
–Orain zibilen laguntza
|
behar duk
, koldarra ez beste?
|
|
|
–Zer, orain zibilen laguntza
|
behar duk
––oihu egin zion Dionik, zibilen eskopetak zartakoka baztertuz?.
|
|
|
–Udalean hago, Justino. Zer egin
|
behar duk
komunalak itzul ditzaten?
|
|
|
" Sortida egin
|
behar duk
orduan?", diost narratzaileak. Eta nik baietz erran diot nire buruari.
|
|
|
– Josetxo, oraintxe daukak aukera hire bizimodu alu hori konpontzeko, nik ez diat eta behar sosik. Ni beti ibiliko nauk gora eta behera hegalari, honezkero besterik egiten ez zakiat, baina hi desberdina haiz zeharo eta leku bat
|
behar duk
aurkitu zutik segitzeko, eta bizitza honetan ezer egiten ez badakik, jar ezak taberna bat bada ere.
|