|
2000
|
|
|
Epe luzerako bista falta da askotan. Herrietan urtean saio bakarra antolatzen da eta" Kristorena egin
|
behar diagu
", pentsatzen dute antolatzaileek. Gehienetan oso borondate oneko hanka sartzeak dira.
|
|
|
—Joanes, guztiok
|
behar diagu
kontzientzian ausiki egiten ahal digun har bat, zeren, bertzenaz, bakoitzak nahiko lukeena eginen bailuke, eta hori ere ez duk kontua. Baina mundu honetan harrak eta harrak zeudek, eta hireak ez hau gaitzaz libratuko, zeren eta harra bera baituk gaitza.
|
|
|
Duela guti arte gure desterrua eta gure desgraziak izan dituk herritarren mintzagai; gaur, berriz, gure olaz eta gure fortunaz mintzatzen dituk. Baina hau ez duk aski, eta are gehiago hazi nahi badugu, baterat eta bertzerat hedatu
|
behar diagu
negozioa, baterat eta bertzerat joan, hango eta hemengo handikiekin eta merkatari ahaltsuekin solastu eta haiei geure asmoak erakutsi... Sare bat eraiki behar diagu, jakiteko istant bakoitzean non jo eta norat jo, zer egin eta zer ez egin.
|
|
|
Baina hau ez duk aski, eta are gehiago hazi nahi badugu, baterat eta bertzerat hedatu behar diagu negozioa, baterat eta bertzerat joan, hango eta hemengo handikiekin eta merkatari ahaltsuekin solastu eta haiei geure asmoak erakutsi... Sare bat eraiki
|
behar diagu
, jakiteko istant bakoitzean non jo eta norat jo, zer egin eta zer ez egin. Ikusi, ezpere, nola armiarmak eraikitzen duen berea, bere nahirik nahitsuenen atxikitzeko eta haien sostengatzeko.
|
|
|
—Bihar oilagorretarat joan
|
behar diagu
, eta goazen ehiza-zakurren ikusterat...
|
|
|
Bai, bazekiat ezen gure lana ez dela egun bakarrekoa izanen, zeren eta ez baitut pentsatu ere egin nahi zer gertatuko litzaidakeen, baldin mementu honetan etxean erranen banu protestant naizela... Baina, geldiro eta baratx bada ere, aitzina egin
|
behar diagu
... Izan ere, zeruan baduk argi argitsu bat, oraino ere ezjakintasunaren eta inorantziaren hodeiak estalia, baina hago segur ezen argi horrek guztiok argituko gaituela egunen batean, katolikoak eta protestantak, haiek eta gu...
|
|
|
—Eta orain, Joanes, zin egin
|
behar diagu
, gurutzefikatuaren aitzinean, eskua elkarri emanik eta odolak nahasturik, ezen ez dugula batak bertzea salatuko, ezta bertze nehor ere, ez lagun ez etsai, bizitza osoan, erlijione kontuagatik edo mendeku hutsagatik, nola nahiko bailuke Inkisizioneak.
|
|
|
Zeren tratua gaurko afarian sinatzekoak dituk, eta horrek ez dik erremediorik... baina afariari guhaurk jar ziezaiokeagu soinua, beharbada... Eta, nola afaria ohiz kanpokoa izanen den, zeren halaxe saritu nahi baititu hire aitak gonbidatuak hain egun seinalatuan, ohiz kanpoko zerbait egin
|
behar diagu
guk ere... gonbidatuei saria lehenbailehen egotzaraziz, konparazione, berdin zait goitik edo behetik —eta, azken hitzak hatzaren bi keinuekin laguntzen zituela, batean ahorat zeramala eta bertzean uzkirat, eratxiki zuen—: Eta ni baino areago... eta hire anaia baino areago, zeren, oker ez banago, Mattinek errezitatu behar baitio dukeari, afal aitzinean, oda itsusi hori, hi izan haiteke, Joanes, festako protagonista...
|
|
|
—Hau ez duk matematika —bere koadernoko orriei lotu zen berriz, hizlari bat bere gidoiari bezala— Gaur balio duena hutsean utz zezakek bihar aurkikuntza berri batek. Dena dela, aise ere gehiago ikertu
|
behar diagu
. Bezeroen zerrendarekin ari gaituk pixkana-pixkana bulegariaren laguntzaz.
|
|
|
—Jende ezaguna
|
behar diagu
, ezaguna eta aldi berean egunero egunkarietan agertzen ez dena.
|
|
|
—Izeba noski. Erabateko segurtasuna izateko Soriaren alargunaren lekukotasuna
|
behar diagu
. Gorpua hobitik ateratzean gurekin eramanen diagu ikustaldia egitera.
|
|
|
—Edu, aditu ongi. Aurkitu
|
behar diagu
ni egunkarian gelditzeko manera...
|
|
|
—Deus guti
|
behar diagu
, edozein zerbitzugunetan albistearen baieztapena kenduta. Bertze guztia hemen zagok —esku artean neukan orria hatz puntaz ukitu zuen Tomasek, bolantea askatuta— Talde ongi antolatua, autobideko bidaiarien ekipaia neurriz kanpokoaz urrikaldurik, pixa egitera gelditu orduko haien karga arintzera saiatzen dena:
|
|
|
– Alde egin
|
behar diagu
–esan nion Soterori.
|
|
2001
|
|
|
Antzeko zerbait duk, ulertzen. Denek
|
behar diagu
amets bat, Anartz, inozoa bada ere.
|
|
|
– Eta zer egin
|
behar diagu
–Besoak gurutzaturik gure txandaren zain egon?
|
|
|
– Luze mintzatu
|
behar diagu
, lagun zaharra –bota zuen grinatsu Jokinek, Louisen bizkar ahulari zaplada gogorregiak joz– Irrikatan nagok itzulerako gorabeherak entzuteko; baina horretarako geroago ere parada izango diagu, noski.
|
|
|
– Markos Gorriti nauk, Juliaren laguna. Hitz egin
|
behar diagu
.
|
|
2002
|
|
|
Noiz arte, zioen? jarri
|
behar diagu
salgai astotzar hori. Zaharra duk, horren apatxak hain zeudek maiztuak, ezen indarrik ere ez baitauka, eta ajeak ahuldurik baitago; hala ere, basati zabilek, bere zozokeria ergela eta guzti; ez duk arrantza egiten duen bahea besterik.
|
|
|
Pixka bat agondu zenean, harrituta, Haritz zela konturatu zen–, Imanolen anaia pisura azaldu duk. Alde egin
|
behar diagu
. Azaldu hadi lehenbailehen bertara.
|
|
|
–Gaur putitourra egin
|
behar diagu
.
|
|
|
-Zer ikusi
|
behar diagu
, JR? -galdetu zion Txantoi nagusiak.
|
|
2003
|
|
|
Albistearen berri jaso dudalarik, lankide batek duela bizpahiru urte esandakoa etorri zait gogora: " Juan Kruz, lasai bizi nahi badiagu, diru arazorik izan nahi ez badiagu, izen euskaldunik ez duen enpresaren batean sartu
|
behar diagu
". Lagunak egun Administracion izeneko enpresan egiten du lan, eta lasai eta diru arazorik gabe bizi da.
|
|
|
Hik badakik... edo zuek badakizue, guztioi ari bainatzaizue, Azpilgo bide nagusia Lauaireko bentan bukatzen dela. Bide hori, baina, luzatu egin
|
behar diagu
, nik hala uste, auzoko herriekin komunikabide berri bat sortzeko, Aretxarekin, konparazio batera; bestetik, Txoritoki eta Sanmark inguruetako baserrientzat ere, urteetan eta urteetan hain utziak izan diren horientzat, mesedegarria izanen lukek...
|
|
|
Errealak, batzuetan, nahi gabe bere atean sartzen dik gola, ala? Baina ostiatuak, akabatuak, gaur gutarrak izan dituk, eta gogor sakatu
|
behar diagu
...
|
|
|
–atera zitzaion?. Herria lehenbailehen jarri
|
behar diagu
jakinaren gainean.
|
|
|
–Hitz egin
|
behar diagu
.
|
|
|
Gose gaituk: bazka gehiago
|
behar diagu
.
|
|
2004
|
|
|
Ai, la ostra! Bakea
|
behar diagu
, e!
|
|
|
–Kontuak eskatu? Horixe bakarra
|
behar diagu
. Eta gainera gure artean zerbait izan bazen ere, haiek pasatako kontuak dituk.
|
|
|
Ziklista. Bera ezagutzera joan
|
behar diagu
". Eta hor hasi zuan jokoa, ze hori zuan, jokoa.
|
|
|
Ez ziaten ezer irakatsi hire zorioneko polizia-eskolan? Zegoen-zegoenean utzi
|
behar diagu
dena!
|
|
|
–Zerbait jan beharko genikek, Del Valle. Gainera, gela bat hartu
|
behar diagu
eta telefono bat lortu; badakik, Müllerrek deitzen badigu ere.
|
|
|
–Lasaitu, Hans. Odola hotz eduki eta pentsatu egin
|
behar diagu
. Horixe egin behar diagu, ulertzen?
|
|
|
Odola hotz eduki eta pentsatu egin behar diagu. Horixe egin
|
behar diagu
, ulertzen. Hasteko, oso gutxi gaituk lan honetarako –Del Vallek Hansen sorbaldan pausatu zuen eskua– Argi zegok gutxietsi egin dugula tipo hori.
|
|
|
—Etor hadi hona, ttiki, bankete on bat egin
|
behar diagu
hire kontura —esaten zidan besteak bere hortz guztiak erakutsiz.
|
|
|
Isilik gelditu zen. " Gu gudariak gaituk" akordatu zen Harakin esan ziola Emiliok aldi hartan," borroka edozein gauzaren gainetik zegok; eta borrokaren gudari, Euskal Herriaren askatasun sozial eta nazionalaren soldadu izatea merezi
|
behar diagu
, ez bakarrik borrokatzeko eragatik, baizik eta gure etikak borroka horren duintasun mailakoa izan behar duelako ere bai; are gehiago, dotoreak ere izan behar diagu, dotoreak eta onberak, errukiorrak nahi baduk".
|
|
|
Isilik gelditu zen. " Gu gudariak gaituk" akordatu zen Harakin esan ziola Emiliok aldi hartan," borroka edozein gauzaren gainetik zegok; eta borrokaren gudari, Euskal Herriaren askatasun sozial eta nazionalaren soldadu izatea merezi behar diagu, ez bakarrik borrokatzeko eragatik, baizik eta gure etikak borroka horren duintasun mailakoa izan behar duelako ere bai; are gehiago, dotoreak ere izan
|
behar diagu
, dotoreak eta onberak, errukiorrak nahi baduk".
|
|
|
" Bai eta, oso goian zagok eta, aulki batean igota belarria jarri
|
behar diagu
, zergatik urez betetzeko bonba, lababoko grifoa ireki behar diagu eta, errekaren hotsarekin ez duk aditzen bestela..."
|
|
|
" Bai eta, oso goian zagok eta, aulki batean igota belarria jarri behar diagu, zergatik urez betetzeko bonba, lababoko grifoa ireki
|
behar diagu
eta, errekaren hotsarekin ez duk aditzen bestela..."
|
|
|
" Bueno mutilak, esan zuen Mandik, hori bukatu
|
behar diagu
... ja! Aber ordu bietarako..."
|
|
|
" Behin ere ez dakik, esan zuen Aldaik; aditu dituk gogorragoak ere. Oraingoz, zain egon
|
behar diagu
. Balitekek gorpua norabait bidali izana, edo..." Edan zuen kikaratik azkeneko ttantta.
|
|
|
Ixilik egon hadi motel, hori ere aurki lurra emateko zagok... Atzo etxe parean krixton putzua laga zian eta, tailerrean utzi diat, gero handik pasatu
|
behar diagu
."
|
|
2005
|
|
|
–Ez zekiat ulertu diadan; dena den, honekin lehenbailehen bukatu
|
behar diagu
. Itziarrek ez dik nirekin hitz egin nahi, osatu arte bakean uzteko eskatu zidak, hausnartu egin behar omen dik, eta amak ere galderez josi naik; ikaratuta zegok, eta ez duk erraza gure ama ikaratzea.
|
|
|
–Bakea
|
behar diagu
! –esan zuen– Amen, hi hor eta ni hemen.
|
|
|
– Zer edo zer egin
|
behar diagu
!
|
|
|
– Zer ari haiz? Gora jo
|
behar diagu
, ez behera!
|
|
|
– Isil hadi, Huck, eta entzun ezak ongi: gaztelu atzerainoko malda egin
|
behar diagu
lehenbailehen, gero handik aurrerakoa errazagoa duk.
|
|
|
– Hi ez hago ongi burutik, Tom! Zertarako eraman
|
behar diagu
txalupa horraino. Hobe diagu arranplan itsasoratu, ehun metro ez dituk eta marea gora zaukaagu gainera.
|
|
|
" Akabatu egin
|
behar diagu
, baina bizirik utzita".
|
|
|
– Ez, alferrikakoa duk bakarra hondatzea. Bertso saioa egin
|
behar diagu
eskirol horiekin, etor hadi.
|
|
|
– Aurrena atelierrera joan
|
behar diagu
, lanpara hartu behar diat.
|
|
2006
|
|
|
–Lagun nazak, biluzi
|
behar diagu
–xuxurlatu zidan, hura ere toka.
|
|
|
–Gerlagizon baten luma
|
behar diagu
, ez elizgizon batena.
|
|
|
–Haizea aldatzen ari dik, eta horixe
|
behar diagu
–esan zidan Bernatek.
|
|
|
–Hoztu egin
|
behar diagu
! –oihukatu zidan Bernatek– Sartzerakoan iraul ezak erlojua!
|
|
|
–Hala duk, baina munduko diamanterik handiena egin
|
behar diagu
, eta horretarako diamante asko behar. Hodi bakarra ezerezean geratuko dela konturatu gaituk, arin urtu behar dituk eta denbora juxtua izango diagu hozten hasi aurretik –burua altxatu eta begiratu egin zidan.
|
|
|
Esnetan baino pozago nagok hirekin, berehala konturatu haiz nondik jotzen duen bora haizeak. Ikazkinak gure kontura aberastu nahi dik, baina hark saltzen duena baino ikatz gordinagoa
|
behar diagu
guk neguan Basovizza aldetik etorriko zaigun bora hotzari kontra egiteko.
|
|
|
Eta albariño aparta. Ospatu egin
|
behar diagu
.
|
|
2007
|
|
|
Aizak Patziku, sistema politiko berria
|
behar diagu
-sistema literarioa barne-, baina mezulariak kartzelara eramaten hasi dituk berriz ere. Sistema desorekatua bizi diagu euskaldunok eta geure minak ez ziguk soseguz bizitzen uzten.
|
|
|
Bai. Bakarrak bagina eta bakarrik biziko bagina bezala sortu
|
behar diagu
. Gerokoa ez duk gure erantzukizuna.
|
|
|
–Zerbait egin
|
behar diagu
, Justino! Goazen zibilen kuartelera armak hartzera!
|
|
|
— Halere... abantaila bat badik kabala horrek, ur guti aski duela bizitzeko... eta guk beste zerbait
|
behar diagu
... Ostaler! ekarzkigutzu beste bi" rikar" otoi!
|
|
|
—... bai, surik gabe gurea egina duk... sua eta aterpea... biak beharrezkoak dituk... arrokaren azpian den lekua, iluna baina segura, nehor ez baita harat hurbiltzen, bakarrik ni eta ni bezalakoak, guk baitakigu norat eta zertarat joan, lurpeetarat... eta lurpeetarat joateko sua
|
behar diagu
... badakik beraz suak zer balio duen...
|
|
2008
|
|
|
Hau duk niretzat lehen esperantza izpia erasoak kale egin zuenez gero, eta hiri zor diat. Eta orain, Jim, beste altxor horren bila joan beharra zeukaagu, agindu zigilatu eta guzti, eta ez zaidak hori batere gustatzen; eta biok elkarren ondoan egon
|
behar diagu
, biok bizkar bat eginik, eta hala zintzurra salbatuko diagu baita patuaren eta fortunaren kontra ere.
|
|
|
JOANA.-Zer egin
|
behar diagu
orain?
|
|
|
–Elkarrekin? egon
|
behar diagu
!
|
|
|
Nekane babesten ari haiz beti. Hemen denok egin
|
behar diagu
geure lana!
|
|
|
JOANA: Zerbait egin
|
behar diagu
.
|
|
|
JOANA: (Besotik tiraka) Joan egin
|
behar diagu
. Agur!
|
|
|
LUKAS.-Joanak eta nik komisariara joan
|
behar diagu
.
|
|
|
JOANA.-Orduan zertarako joan
|
behar diagu
komisariara. Hoa heu bakarrik.
|
|
|
Hori duk-eta, Tximista! Egunen batean Mexikora joan
|
behar diagu
!
|
|
|
GERMAN: (umorez) Hi, ba guk ere etxean hire moduko norbait
|
behar diagu
, animatzen bahaiz?
|
|
|
GERMAN: Zaindu hadi, eta ea lehenbailehen osatzen haizen, hi bezalako jendea
|
behar diagu
udaletxean; ausarta eta gauza berriak egiteko prest dagoena. Eta etzakiat ba Imanolek?!
|
|
|
RAKEL.-Julia eta Leonorren auzian deklaratzera joan
|
behar diagu
gaur. Ez huen ahaztuko, ezta?
|
|
|
LUKAS.-Hi, noiz ospatu
|
behar diagu
gure, askatasuna?. Bukatu duk sutearen zirina!
|
|
|
GERMAN.-Hator nirekin, Andoni. Opariari buruz hitz egin
|
behar diagu
.
|
|
2009
|
|
|
–Beno, zein duk plana? Zer egin
|
behar diagu
–
|
|
|
Ezin diagu ziurtatu hala izan zenik, ez eta izan ez zenik ere. Nola jo
|
behar diagu
aurrera?
|
|
|
Begira dezala berak interneten, edo horoskopoan nahiago badik. Guk hau gainetik kendu
|
behar diagu
.
|
|
|
Baita mingaina ere?. Kaxa hau gainetik kendu
|
behar diagu
, Xanti. Onena, oraintxe bertan komun zulotik behera botatzea.
|
|
|
Ulertzen? Sarrerari bizkarra emanez egin
|
behar diagu
bidea; itzala ez lapurtzeko.
|
|
|
KEVIN.-Baina, aurrena, pintada hori borratu
|
behar diagu
.
|
|
|
GERMAN.-(buruarekin baietz) Aurrekontua ahalik eta zehatzen itxi
|
behar diagu
. Epe luzerako negozioa izan zitekek, ulertzen?
|
|
|
Hobe horrela. Zuhur jokatu
|
behar diagu
.
|
|
|
TXIMISTA.-Ba martxan jarri
|
behar diagu
plana. Bi horiek elkartu behar ditiagu.
|
|
|
TXIMISTA.-Hoa Polengana. Haren konfiantza irabazi
|
behar diagu
.
|
|
|
Nekatuta hagoenez, bakean utziko haut gaurkoz. Baina hau serioa duk eta zerbait pentsatu
|
behar diagu
.
|
|
|
Piano, bale? Lasaitasuna
|
behar diagu
! Utzi harro haizeak kale kantoian!
|
|
|
Non kristo sartu haiz? Hitz egin egin
|
behar diagu
... eta piztak mobila behingoz!!
|
|
|
Etzak hondoa jo! Zer egin pentsatu
|
behar diagu
.
|
|
|
Eta hala behar dik. Ezin gaituk iraganean geratu, aurrera begiratu
|
behar diagu
.
|
|
|
ABEL.-Bazakiat. Zerbait egin
|
behar diagu
lehenbailehen.
|
|
|
ABEL.-Bera baino azkarrago ibili
|
behar diagu
.
|
|
|
ABEL.-Orain lekukoa bilatu eta hemendik uxatu
|
behar diagu
betiko.
|
|
|
ABEL.-Ezin gaituk fidatu. Tipoa topatu
|
behar diagu
, mundu guztitik. Behin agertu bada, agertu zitekek berriz ere.
|
|
|
GERMAN.-Zuhur jokatu
|
behar diagu
.
|
|
|
ALEX: Taberna itxuraldatu
|
behar diagu
. Etzaik iruditzen?
|
|
|
KANDIDO: (oso serio) German, hitz egin
|
behar diagu
.
|