|
2000
|
|
|
Idazle katalan batek esan zidanez, larunbatean goizeko hamarrak inguru Lekeitioko kaleetatik ibilia zen, eta ez ei zuen behin ere erdararik entzun. Eta halako iruzkin bat pozgarria den bezala, adierazgarria da oso Euskal Herriko bisitariek berton gure herriotan jasotzen duten zentzazioaz, sarritan herririk euskaldunenetan ere erdara gehiago entzuten
|
baitute
euskara baino. Bermeorainoko txangoa ere antzekoa izan zen, egun horietako itsasoaren zakarragatik itsasontziz joan ezin izan baginen ere.
|
|
2001
|
|
|
Irakurle trebatuarentzat(" el lector ejercitado") erraza denak, nekagarria izan behar, nahitaez, haur trebe gaiarentzat, hots, irakurtzen ikasi behar duenarentzat. Ikastoletako haurrek irakurtzen eta idazten ikasi behar
|
baitute
euskaraz, ez mintzatzen, bai baitakite mintzatzen gehienetan gurasoei eskerrak. Eta la letra con sangre entra delako hura, ez dut euskal ordainik ezagutzen?
|
|
2002
|
|
|
Inkestaren fidagarritasun faktore modura agertzen da ikasleen datua. Izan ere, euskal ikasleek %73an egiten
|
baitute
euskaraz hierarkian gorago daudenekin, hauda, gehienetan beren irakasleekin eta, gutxiagotan, ikastegiko arduradunekin.Portzentaje hori ikasleen arteko komunikazioaren ia berdina da (%71).
|
|
2003
|
|
|
Espainiar eta Frantziar politika administratiboek gogor borrokatu izan dute desberdintasunen aurka, era guztietako mamuak piztuz. Bestalde, Euskal Herriko administrazioek konpromiso argiagoa erakutsi lukete euskararekiko, zeren egungo banaketa juridikoak eta administratiboak arriskuan jartzen
|
baitute
euskararen aldeko politika sustatzaile arrakastatsuak abian jartzea. Gauzak horrela, XXI. mendeari begira, bai mundu administratiboa, bai akademikoa eta bai soziala bere egin behar ditu euskarak, bizirik irautekotan.
|
|
2007
|
|
|
Dena den, abiapuntua sinbolikoa gerta daitekeela argi du Iriartek: " Biztanle guztiek udalean
|
baitute
euskara ikusten (edo ez), eta herriko etxean ez bada euskararik ikusten, nekez izango da eredugarri beste elkarte eta orokorrean biztanleentzat. Baina, horrek zein ondorio ukanen duen biztanleen eguneroko bizitzan?
|
|
2008
|
|
|
• Gurasoen hizkuntza gaitasun erlatiboa erabakigarria da hizkuntza transmititzeko prozesuan, hizkuntza gaitasun orokor bereko bikoteek oso modu desberdinean transmititzen
|
baitute
euskara, euren lehen hizkuntza euskara izan ala ez.
|
|
2009
|
|
|
Bereizi behar ditugu solasaldi informalak familian edo lagunartean gertatzen direnak eta harreman formalak udaletxean edo administrazioetan. Dena dela hiru faktore badira eragin handia
|
baitute
euskararen erabileran:
|
|
|
Euren seinalea Euskal Herri guztian (edota, Radio Vitoriaren kasuan, herrialde bakarrean) zabaltzen duten hedabideak bazter utzita, pausa dezagun orain begirada EITB taldea sortu eta urte batzuk geroago izaniko beste eztanda txiki batean; izan ere, euretako bakoitzarena askoz eragin eremu mugatuagoa izan arren, mugimendu global modura hartuta tokiko hedabideek funtsezko zeregina betetzen
|
baitute
euskararen normalizazio prozesuan 1980ko hamarraldiaren amaieraz geroztik; hedabide horien sorrera prozesuari eta ondorengo bilakaerari erreparatzeko garaia dugu, honenbestez.
|
|
|
Fenomeno urbanoa da gaur elebitasuna, eta horrek, aurrerakada ukaezina dakarren bezala, mugatu ere mugatzen ditu elebitasun prozesuaren abiadura eta nolakotasuna. Elebidunik gehienak euskara erabiltzeko aukera gutxiago dituzten zonaldeetan bizi dira, eta elebidun gazte gehienen hizkuntza naturala gaztelania da, bigarren hizkuntza gisa bereganatu
|
baitute
euskara, eta zailtasun objektibo begi bistakoak daude euskara hainbeste gazte euskaldundu diren denbora berean gizarteratzeko.
|
|
|
[45] Euskadiko bertako administrazioez ari gara, Eusko Jaurlaritza, Foru Aldundi, udal eta bertako gainerako erakunde publikoez, alegia. Alde batera uzten ditugu Estatuaren administrazio periferikoa eta Justizia administrazioa (Aginte Judizialaren Kontseilu Orokorraren esparruko Justizia administrazioa esan nahi dugu), hauek utzikeriaz jokatu
|
baitute
euskararen erabilera bermatzeari dagokionez eta, praktikan, kasurik gehienetan, bizkarra erakutsi baitiote elebitasunari eta arlo honetako legeriari.
|
|
|
hizkuntza zen hura; euskara, gaur egun, batez ere gazteen hizkuntza izatera pasatu da. Baina aldaketa horrek berarekin dakarzkigu beste erronka batzuk ere, besteak beste gaur egungo gazte elebidun gehienek, atzokoek ez bezala, bigarren hizkuntza
|
baitute
euskara, eta beste zenbait arrazoiren artean horrexegatik ere euskara gaitasun murritzagoa dutenez, hizkuntzaren erabilera mugatuagoa egiten baitute.
|
|
2010
|
|
|
Sakoneko aldaketa baten aitzinean gaude, populazioaren piramidea irauli egin da zeharo: belaunaldi zaharrenak ziren euskaldunenak joan zen mendeko 70ko hamarkadan, eta belaunaldi gazteenak dira euskaldunenak gaur egun. baina aldaketa argitsu horrek baditu itzalguneak ere, eta berekin dakarzkigu beste erronka batzuk ere, besteak beste gaur egungo gazte elebidun gehienek, atzokoek ez bezala, bigarren hizkuntza
|
baitute
euskara (ondorioz, askok euskaraz gaztelaniaz baino gaitasun murritzagoa dute) eta, beste zenbait arrazoi ere tarteko, euskararen erabilera mugatuagoa baitute. uste izatekoa da, etorkizunean ibilbide bertsua urratuz gero, beste hogeita hamar urte barru, erdaldun elebakarrak gutxiengoa izango direla gure artean, eta salbuespen bitxia baino ez gazteen artean. horrek sekulako garrantzia izango du eu... elebidun guztiak ez dira neurri berean elebidun. elebitasunaren hazkundea fenomeno urbanoa da, batez ere. garai bateko elebidun gehienak herri txikietan bizi ziren (baita orduan oraindik bazeuden euskal elebakarrak ere), euskal hiztunak nagusi ziren guneetan, eta adin guztietako elebidun gehienek euskara zuten lehen hizkuntza. errotik aldatu da hori urte gutxian. egungo elebidun gehienak hamar mila biztanletik gorako hiriguneetan eta hiriburuetan bizi dira, euskara erabiltzeko aukera gutxiago dituzten herrietan, eta, arestian esan bezala, hogeita hamabost urtez behetiko elebidun gehienek gaztelania dute lehen hizkuntza. horrek guztiorrek zuzenean eta modu erabakigarrian eragiten du euskararen erabileran. beste hitzetan esanda:
|
|
|
euskal autonomia erkidegoan seme alaben %86k euskara jasotzen dute etxean; baina %71k besterik ez nafarroan; eta %45era ez dira iristen iparraldean. erratzeko beldurrik gabe esan dezakegu euskararen hiru lurraldeen arteko alde hauek lurralde bakoitzeko herritarren atxikimendu maila ezberdinen adierazle direla. hezkuntza sistema da hiztunen gehikuntza gehien ahalbidetu duena. Joan den mendeko 80 hamarkada arte oro har erdalduna zen irakaskuntza, derrigorrezkoa nahiz unibertsitatekoa. ikastolena zen salbuespen bakarra. baina, ikastolei ondo merezitako merezimendu guztiak aitortugaur egungo gazte elebidun gehienek, atzokoek ez bezala, bigarren hizkuntza
|
baitute
euskara (ondorioz, askok euskaraz gaztelaniaz baino gaitasun murritzagoa dute) eta, beste zenbait arrazoi ere tarteko, euskararen erabilera mugatuagoa baitute.
|
|
|
1 euSKara ez dago hilzorian pozarren, beraz, euskarak izan duen gizarte bilakaeraren gaineko gogoetaren atarian ukazio bat jar dezakegu: euskara ez dago hilzorian. ohikoak izan dira, gurean, euskararen hil kanpaiak, eta ez beti asmorik onenez astinduak; ohituta gaude euskararen heriotzaren iragarpena entzutera; sentimendu eta ikuspegi ezberdinetatik, gainera, batzuek pozik eta beste batzuek triste iragarri
|
baitute
euskararen galera. euskararen historian ia beti presente egon da etsipenezko sentipena. aspaldikoak dira euskararen atzerakadaren aldarrikapen kezkatsuak. XViii. eta XiX. mendeetan, esaterako, agustin kardaberaz idazlea eta humboldt hizkuntzalaria ditugu horren lekuko. egia da, bai, hego euskal herriari dagokionez, XiX. mendean eta XX. mendeko lehen zazpi hamarkadetan gertaturiko gorabehera politiko eta sozial garrantzitsuenek (unean uneko salbuespenak salbuespen) euskararen ahulezia areagotu zutela etengabe. erabakigarriak izan ziren horretan, besteak beste, autogobernuaren galera, espainia estatu nazio gisa finkatzea, estatuan hizkuntza" bakarra" zurkaitz gisa hartzea eta gainerakoak baztertzea, industrializazioarekin batera gertaturiko eraldaketa sozio demografikoa, eta euskaldun eliteek euskararekiko izan zuten axolagabekeria.
|
|
|
2001ean euskaldunen kopurua %50etik gorakoa zuten eskualde guztiek osatzen dute, eta ziur asko ipar durangaldea gehituko zaie. eskualde horietan, premiazkoa da euskararen nagusitasunari dagokion estatu legedi bat: errepara diezaiogun, esate baterako, eskualde horietako funtzionarioei, oro har ez
|
baitute
euskara jakiteko betebeharrik. bigarren taldea euskaldunen presentzia handia (%30) duten eskualdeek osatuko lukete. eremu horietan euskara hiltzen ari zen, eta belaunaldi bakar batean da berreskuratzeko bidean (donostiako ibarra, bilbo handiko iparraldeko eskualdeak, arabako iparraldea, burunda eta nafarroako mendialdearen erdialdea). eskualde horiek elebidunak dira ofizialki, baina horrek ez du ... Soziolinguistikak mende erdi baino ez du. eta hizkuntzen berreskurapeneta normalizazio prozesuek, are gutxiago. ez dut uste gehiegizkoa denik esatea arlo horretan diharduten guztiek hura eraikitzen laguntzen ari direla, gehiago edo gutxiago. guztiek egiten dugula zientzia, batzuetan akatsak eginez eta besteetan asmatuz. eta argi dago aurretik joateak eta erreferentzia puntu gehiegi ez izateak ez duela asko laguntzen. baina denborak arrazoia ematen digu, emeki emeki. hortxe dago gure lurraldeetako gazteria, gero eta eleaniztunagoa dena. egia da rlS aro mesianikoan sartzetik urrun dagoela (Joshua Fishmanen esapide egokia hizpide hartuta). baina haiengatik bada ere, gure etorkizunagatik, aurrera egin dugu. badakigu halakorik ez egiteak nora eramango gintuzkeen.z aipuaK
|
|
|
Alderdi horien diskurtsoan beste amarru batzuk ere badaude. Baten arabera, euskararen balorazioa oztopo oso larria omen da herritar gehienentzat, ez
|
baitute
euskara ama hizkuntza. Nolabait, Euskal Herrian erkidego bitan banatuta gaudela aldezten duen ideiari eutsi nahi diote.
|
|
2011
|
|
|
Beitiaren bi txikiek euskaraz egiten dute etxean eta ikastolan ere bai. Eskolan euskaraz egiten duteneko baieztapen hori bere neurrira eraman du gero haurren amak, ikaskideek beti eta guztiek ez
|
baitute
euskaraz egiten. Ondarroako senideekin ere euskaraz egiteko aukera dute, aldiz, Gasteizen ez," Gasteiz erdalduna da.
|
|
2012
|
|
|
Enara Belloso – Ahozko hizkuntzaren erabileraren garrantzia hizkuntzaren normalizazioan, Barakaldon hizkuntza gaitasunari begiratzen badiogu, hiriaren proportzioan gutxiengoa bada ere, 17.000 biztanle euskaldunei buruz ari gara, kopuru garrantzitsua benetan. hasierako ataleko grafikoetan ikus daitekeenez, ikasturtean gazte barakaldarren %28, 08k d ereduan ikasi zuen, %49, 47k ereduan eta% 22,48k A ereduan. d eredua bada, horrelako eremu soziolinguistikoetan euskalduntzen duen eremu bakarra, haur eta gazte barakaldarren hizkuntza gaitasuna kezkagarria da. horretaz gain, hain eremu erdalduna izanik, elebitasuna ez da orekatua, euskara ikastetxean soilik darabilte haur eta gazte askok, eskolatik at oso estimulu gutxi jasotzen dituzte euskaraz (familia, eskolaz kanpoko jarduerak, publizitatea, komunikabideak...) hiztunen arteko gaitasuna orekatua edo desorekatua izan daiteke. Faktore honek ere erabileran eragiten du askotan, ikasten ari direnek lotsa sentitzen
|
baitute
euskaraz ondo dakitenekiko. Bestalde, haur eta gazte gehienek erregistro formala soilik ezagutzen dute, gai batzuei buruz aritzeko zailtasunak dituztela esan liteke, ez baitaukate euskarazko hizkera gazterik. harreman sareetako hizkuntza arauei eta ohiturei so egiten badiegu, gehienak gaztelaniaz direla konturatuko gara. dena den, adinaren araberako sailkapenak egin lirateke. hautatutako laginetan ikus daitekeen bezala, 6 bitarteko haurrek euskaraz egiten dute askotan, 13 bitartekoek ia inoiz ez.
|
|
2013
|
|
|
Hala jardutera animatu nahi ditut euskaldunak. Batez ere Abanto, Alonsotegi, Balmaseda, Etxebarri, Gueñes, Muskiz, Ortuella, Trapaga eta Zallakoak, eurenean ez
|
baitute
euskaraz egiteko aukerarik, baina baita Bilbo, Getxo, Barakaldo edo Basauri bezalako herrietakoei, kopuru sinbolikoetan baitabiltza.
|
|
2014
|
|
|
Haiek bideratuta, noski. Euskal testuen, irakurleek?, gainera, pisu berezia dute, beraiek bakarrik ezagutzen
|
baitute
euskara eta ho rien itzulpenak agintzen baitu. Hala holako itzulpena, askotan, adibideren batez erakutsi dugunez.
|
|
|
Euskaldun egoteko nola egin dute? Kulturaren bidez. Espazio hau atxiki
|
baitute
euskararen gotor leku. Maskaradak muntatuz eta libertituz.
|
|
|
Maskaradak muntatuz eta libertituz. Libertitzeari lotu
|
baitute
euskara, heziketa eta jendartean integratzea. Kirolak frantsesten dituelarik euskaldunak orain ere, ekipa izpirituaren izenean, ez da betidanik daukagun espazio hori laxatu behar.
|
|
2015
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan ohikoak ditugun A eta D eta, horien osagarri, G eredua. G, nonbait," gaztelania" hitzetik harturikoa, eredu horretako ikasleek ez
|
baitute
euskaraz ezertxo ere ikasten. A eredukoek euskara ikasgaia dute, besterik ez.
|
|
|
Izan ere, itxarotekoa zen euskarak paper determinatzailea jokatzea euskal herritartasuna ebazteko orduan, euskal herritar gehienek, hobespen nazionalistetatik at? aitortzen
|
baitute
euskararen garrantzia. Hala ere, aurreikuspen hori Ipar Euskal Herrian bakarrik betetzen da, eta ez, ordea, Hegoaldean.
|
|
|
erabiltzeak) indar berria eman izan dio nazionalismoari, gehiago oraindik beste erakunde politiko batzuek saio bera egin ez dutenean. Era horretara, euskara indar politikoen arteko desberdintasunak adierazteko beste modu bat izan da, 16 eta espazio propio bat egiten lagundu dio nazionalismoari, hainbesterainokoa, non askok banaketa gardena egiten
|
baitute
euskara/ euskal aukera eta erdara/ espainiar edo frantziar aukeren artean. Euskarak lotura emozional itzela eskaini die nazionalismoaren erreibindikazio politikoei, eta agian beste era batera beharrezko ikusiko ez litzatekeen eskaera (independentzia, esate baterako), funtsezko bihurtzen da euskara tartean dagoelarik.
|
|
|
12 Arrazoi horretaz gain, bada euskararentzat zirkuitu osoa eta beronen ikur nagusi litzatekeen euskara hutsezko komunikazio esparrua eskatzearen aldeko beste argudiorik: izan ere, nola euskararen beraren egungo egoerak, hala haren etorkizunjoerek, ezinbesteko egiten
|
baitute
euskara hutsezko komunikazio esparrua sendotzea. Egin kontu Unescok oraindik orain (2002 urtean) euskara desagertzeko arriskuan dauden hizkuntzen artean sailkatu duela.
|
|
|
estatu instituzioak, merkatuko harreman funtzionalak, hedabideen mintzo unibertsalizatuak... Denak dira kanpoko Bestea, denek eratzen
|
baitute
euskararen izaera gutxitua, bazterrekoa, mendekoa. Oso gutxitan izaten da euskara, eta ondorioz euskal Zera, Egitura, oso gutxitan lortzen du osotasunik, gehienetan Egitura zabal baten barruko irla anomaloa baino ez da.
|
|
|
Igogailuaren ahotsak, hain zuzen, euskaraz egiteko seta hori du mingarriena. Betaurreko ilunak eta bibote zorrotza begitantzen ditu Lorea Gernikak haren mintzoaren aurpegian, orain Francoren morroiek ikasi egin
|
baitute
euskara ahoskatzen. Francoren betaurrekoak Pinochetek jantzi zituen gero, Pinocheten irudia zen ahots hau Pinochet baino lehen, hari hartu zizkion aurpegia, bibotea, betaurrekoak.
|
|
|
dute urrian bidaiatzea euskararen maila indartzeko, ikasle gehienek ez
|
baitute
euskara ainitzetan entzuten udako oporretan. Bidaia horien bidez, ikasleak euskaraz bizi dira.
|
|
|
Zinkunegirekin batera, irakasle arizan dira Mexikoko Gurutzne Etxeberria eta Itxaso Cayero, Boisekoa. Kontent dira emaitzekin, helduden urteko
|
pentsaten
baitute euskara eskolak hasi ahal izanen dituztela orain arte halakorik ez zen zenbait euskal etxetan.
|
|
|
Baldintzak badira halere eta huna zoin diren: Errobi herri elkargoko biztanle izan behar da; bi herrietako gau eskola batean behar dira kurtsoak hartu; laguntza izanen da zergetan deklaratu irabazien araberakoa; lan bila dabiltzanentzat lanpostu zonbaitek eskatzen
|
baitute
euskara jakitea, hori kondutan hartua izanen da. Kandidatuek oraidanik doziera ukan dezakete bi gau eskoletarik batean eta finkatua behar du izan azaroaren 11rako helbide huntara:
|
|
2016
|
|
|
Horiek gehituta, lekuen %27 ziren euskarazkoak. Eskaria betetzeko adina ez, %37k nahi
|
baitute
euskarazko lekua, udalaren inkesta baten arabera. Hala ere, hautsak harrotu zituen Donibane eta Arrosadiko auzoetako bi haur eskola horietan hizkuntza eredua aldatzeak.
|
|
2017
|
|
|
Zergatik da horren funtsezkoa identitate eredu hori nazio minorizazioak jotako mintzaira erkin batentzat? Garrantzi handiko kontua da hau, inondik ere, zeren euskaldun askok ez
|
baitute
euskararen politizaziorik begi onez ikusten. Euskararen normalizazio sozialak ezinbestekoa baldin badu nazio euskaldunaren identitate babesa izatea, euskararen politizazioaren kalakak luze joko du.
|
|
2018
|
|
|
" Horregatik, euskara babestu eta normalizatzeko lana, Euskal Herriaren hizkuntza berezkoa eta komuna denez, lehenik, euskal botere publiko guztiei dagokie, baina euskal udalak bide erakusle izan behar dira eginkizun horretan. Ondorioz, lege honen asmoa da aitzindari izatea prozesu batean non botere publiko guztiek apustu irmoa egin behar
|
baitute
euskararen alde, haren normalizazio desiratua eta erabateko garapena galarazten edo oztopatzen duten trabak erauziz. Hala, lege honek, zeinak errespetatzen baitu toki araubidea, aldezten du, kasuan kasuko toki erakundeak hala erabakitzen badu, euskara erakunde horretako lan hizkuntza izatea.
|
|
|
Garrantzitsua da hezkuntzaren inguruko datuen gainean aritzea, harreman zuzena
|
baitute
euskara bereganatzearekin. Faktore demografikoen eraginarekin batera, hezkuntzak ere eragina izango zuen ziur aski bitartean euskarak izandako bi mila hiztuneko gorakadarekin.
|
|
|
Hala ere, horrek ez du segurtatzen batere euskarari esker lanpostua eskuratzen duten horiek guziek euskaraz eginen dutenik. Eguneroko lan jardueratik ateraz gero, eta lanean ere maizkara, anitzek ez
|
baitute
euskara ibiltzen eta erdarara jotzen baitute berehala.
|
|
|
«Erakusten dugu nola idatzi euskaraz modu egoki batean, terminologia ondo sortzeko? Askotan, ordea, motibazioa zapuztu egiten zaie ikasleei, gero ikusten
|
baitute
euskara ez dela erabiltzen».
|
|
|
Euskara batuak ez ditu euskalkiak baztertzen: batetik, euskalkien ekarpenek osatzen
|
baitute
euskara batua, eta, bertzetik, normala den bezala, euskalkia duenak hura edo euskara batua hautatuko baitu, betiere senak edo egoerak edo erregistroak zein eskatzen duen aintzat hartuta.
|
|
2019
|
|
|
— Euskaraz idatzi, nabigatu, komunikatu, jolastu eta lan egiteko aukera dugu; izan ere, horiek denak egiteko aukera eskaintzen
|
baitute
euskarara itzuli edota lokalizatutako tresnek.
|
|
2021
|
|
|
Euskara gehiago erabiltzen dutenen kasuan, esparru batzuetan igo dute erabilera gehienbat. Hain zuzen ere, adierazgarriena EuskarAbenturako lagun berriena da, horiekin 50 parte hartzailek egiten
|
baitute
euskaraz. Gainera, 19 grafikoan ikus daitekeen bezala, kalean, ezezagunekin, lehen hitza euskaraz egiten dute 34 parte hartzailek eta 30ek EuskarAbenturan beraiekin batera parte hartu zuten lagun zaharrekin.
|
|
|
Euskararekiko jarrerei dagokienean, oro har, bi espedizioetako parte hartzaileak oso proaktiboak dira, asko egiten
|
baitute
euskararen alde eta, oro har, euskara erabiltzeko oso motibatuta daudela eta espedizioa amaitu eta urte erdira motibazio hori igo egin dela ere ikusi dugu, hau ezinbestekoa izanik hizkuntza gutxitu bat biziberritzeko. Hau kontuan hartuta, esan daiteke gazteak proaktibo izan daitezen estrategia ona dirudiela espedizioak.
|
|
|
Euskararekiko jarrerei dagokienean, bi espedizioetako parte hartzaileak oso proaktiboak dira, asko egiten
|
baitute
euskararen alde eta euskara erabiltzeko oso motibatuta daude.
|
|
2022
|
|
|
Hiru puntu jaitsi da euskararen erabilera euskararen ezagutza% 80tik gorakoa duten herrietan. Edonola ere, euskararen erabilera oso sendoa da eremu horretan, bostetik lauk egiten
|
baitute
euskaraz. Txanponaren beste aldean daude hirugarren gune soziolinguistikoko udalerri euskaldunak:
|
|
|
Hiru puntu jaitsi da euskararen erabilera euskararen ezagutza% 80tik gorakoa duten herrietan. Edonola ere, euskararen erabilera oso sendoa da eremu horretan, bostetik lauk egiten
|
baitute
euskaraz.
|
|
|
Erantzuna ez zitzaion gustatu, nonbait: horixe dela legezkoa, hizkuntzak baloratzen direnean, euskara ere baloratzea, Nafarroako hizkuntza propioa baita, eta ez ingelesak ez frantsesak ez
|
baitute
euskarak duen estatus legalik Nafarroan (Nafarroako Kontseiluaren 2/ 2020 irizpena). Txibitek ez zion kasurik egin, eta merezimenduen foru dekretuaren proiektuan aurreikusten da eremu ez euskaldunean baloratuko direla ingelesa, frantsesa eta alemana, lanpostuaren arabera, eta euskara inoiz ez.
|
|
|
Gainerakoan, lehengo lepotik burua: Espainiako irrati formulan arrakasta duten pop artistak, rap eta reggaeton dosi batzuk eta euskal musika tanta bat edo beste [aurreko urteetan baino are gutxiago, eta euskal adjektiboaren adiera ahalik eta malguenean, etiketa horrekin sailkatutako artistetako batzuek ez
|
baitute
euskaraz abesten ere].
|
|
|
Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako 30 urtetik beherako hamar gaztetik bederatzik euskara ulertzen dute, eta ia zortzi hitz egiteko gai dira. Bestelakoa da egoera Nafarroan eta Iparraldean, ez
|
baitute
euskararik ulertzen gazteen bi herenek eta hiru laurdenek, hurrenez hurren. Desberdintasunak desberdintasun, Euskal Herriko gazteen erdiak baino gehiago dira gai euskaraz hitz egiteko, eta hori ere bada hezkuntzak egindako ekarpenaren emaitza.
|
|
|
Behatokiaren urteroko txostenean argi ikusten da zer hiztuni urratzen zaion eskubidea administraziora jotzen duenean. Mingarria da elebakar batzuek beren burua diskriminatutzat jotzea inolako eskubiderik urratzen ez zaienean —funtzionario izatea ez baita eskubide bat—, eta, aldiz, admnistrazioa ez euskalduntzeak herritarren hizkuntza eskubideen urraketa betikotzea dakarrenean, baita langileenak ere, haiek bai
|
baitute
euskaraz lan egiteko eskubidea.
|
|
2023
|
|
|
Euskara erdigunean jarriko duen hezkuntza lege bat ere eskatu dute, sare publikoan kokatzen
|
baitute
euskararen ezagutza eta etorkizuna. Horrez gain, merkatutik kanpo dagoen eskola bat nahi dute, laikoa izanen dena.
|