|
2000
|
|
|
Lehen eta bigarren mailan %78ak egiten du euskaraz, hirugarrenean %71k eta laugarrenean %64ak. Handik gora portzentajeek nabarmen egiten dute behera, bosgarren eta seigarren mailan, hurrenez hurren, soilik %16 eta %50ak egiten
|
baitu
euskaraz. Asuaren esanetan" hor ikusten da gazteenen artean motibazioa lortzea askoz errazagoa dela.
|
|
2002
|
|
|
Irudi honetan ikus daiteke mugatasuna/ numeroa aldatzen dela; baina deklinabide kasuak aldagaitzak dira: taula bakarra
|
baitu
euskarak. 0ek informazio morfologikoa ematen dute, nahiz azalean ez diren gauzatzen:
|
|
|
Eta egunkaria aipatu dudanez gero, izen hori daraman egunkariaren kontuaz zer edo zer esan nahi nuke hemen. Hor galdu
|
baitu
euskarak aukera on bat euskaldunontzako egunkari bat egiteko. Euskaldun batzuen egunkaria baita hori, ez inondik ere denona, nahiz denok ordaintzen dugun, berriz ere administrazioaren bidez ghetto batera bideratuz horrela sosak.
|
|
|
Unescoren Hizkuntzen Atlasak (2001) euskara desagertzeko arriskuan dauden hizkuntzen artean sailkatzen du. Eusko Jaurlaritzak 1998an garatutako Reclus prospekzio ereduaren arabera, gaur egungo erritmoari eutsiz, 2050ean euskaldunok ez garabiztanleria ren erdia izatera iritsiko; bereziki kezkatzekoaIparr alde ari dagokionean egiten duen aurreikuspena, hemendik mende erdi batera ia desagertutzat jotzen
|
baitu
euskara lurralde hartan.
|
|
2003
|
|
|
" Guk gurasoak eta gure seme alabak euskarazko egunkaria laguntzera deitu nahi ditugu. Gure seme alaben heziketarako erabiltzen den tresna bat izan behar
|
baitu
euskarazko egunkari berriak".
|
|
2004
|
|
|
Ez dakit Dekretuak zertaraino behartzen duen administrazioan lanean diharduen langilea euskara erabiltzera. Euskararen aldeko araudi erabakirik onenak ere gehiegi izaten
|
baitu
euskararen zoriak izan behar lukeenetik, eta arras gutxi zinez izan behar duenetik. Euskararen normaltze erabakiak ez dira sekula izaten izan behar dutenak, hau da, erdarari dagozkion moduan, ezinbestekoak, izan behar luketenak baizik:
|
|
|
Ez izan zalantza izpirik horretan: zeren eta, oraingo egoeraren zantzuren bat atxikia daukan bitartean, hiztunak auzipean eta kolokan jarriko
|
baitu
euskararen zilegitasun itzala. Guztiarekin ere, hizkuntza hegemoniaren ideia ez nuke nik euskal elebakartasunarekin kidetuko.
|
|
|
Kontzeptu honen argitan ere ikusi behar baita euskararen aurrerapena, ez soil soilik eremu formaletan bereganatu dituen eginkizun berrietan. Dudarik gabe, ondorio sakonak dituen gertaera da hizkuntz komunikazioaren zer nolakoa, gaitasun komunikatibo horren izaerak zuzen zuzen eragiten
|
baitu
euskararen erabileran. Halaxe da, bai, halaxe denez:
|
|
|
Espero dugu horrelako bertze anitz ekintza bultzatuak izanen direla, ondoko urteetan, hain zuzen Euskara Erakunde Publiko horrek bere eginbeharretan
|
baitu
euskararen sustapena bizi sozialean.
|
|
|
Euskara Biziberritzeko Plana, Kultura Sail berak atondua, erdizka eta gaizki bete da; Osakidetzan eta Ertzaintzan euskara, kultura plan berri honetako ardaztzat aitortua, missing dago, 25 urteko autonomia aroan abertzaleak omen direnak sail bi horietan arduradun egon ondoren. Esperantza konfiantzaren etsai baita gehienetan, etaabertzale izateak deus gutxi bermatzen
|
baitu
euskarazko kulturan, diskurtso politiko boto biltzailea zabaltzea ez bada.
|
|
2005
|
|
|
Allik bestelakoa ematen bazuen ere. Hitzetatik ekintzetara pasa dadila, ez
|
baitu
euskararen aldeko hitza bete. CDNkoak bat datoz Miguel Sanzen politikarekin, eroso daude.
|
|
2007
|
|
|
Lehenik, arestian erran bezala, 2001etik 2006 bitartean Nafarroako populazioa kanpotik etorritako jendeaz% 8,3 berretuta, horrek ez baitu iduri euskararen erabilera soziala beheiti ekarrarazi duenik. Bigarrenik, urte tarte horretan Nafarroako Gobernuak jorratu duen hizkuntza politika instituzionalak jarraitu
|
baitu
euskararen erabilera soziala ez sustatzen, hizkuntzaren erabilera publikoa baztertzen eta helduek euskara ikas dezaten eta haurrak euskarazko ereduetan matrikula ditzaten ez bultzatzen. Hirugarrenik, bertze adin taldeetan gertatu diren galerak galera, Nafarroako igoerarik handiena gazteen artean gertatu baita(+ 0,8).
|
|
|
Lehenik, arestian erran bezala, 2001etik 2006 bitartean Nafarroako populazioa kanpotik etorritako jendeaz% 8,3 berretuta, horrek ez baitu iduri euskararen erabilera soziala beheiti ekarrarazi duenik. Bigarrenik, urte tarte horretan Nafarroako Gobernuak jorratu duen hizkuntza politika instituzionalak jarraitu
|
baitu
euskararen erabilera soziala ez sustatzen, hizkuntzaren erabilera publikoa baztertzen eta helduek euskara ikas dezaten eta haurrak euskarazko ereduetan matrikula ditzaten ez bultzatzen. Hirugarrenik, bertze adin taldeetan gertatu diren galerak galera, Nafarroako igoerarik handiena gazteen artean gertatu baita(+ 0,8).
|
|
|
Informazio leku hau udaletxeko arkupeetan jarri dute eta, bertan, gure datuak hartuko dituen pertsona bat jarri dute. Hori bai, gaztelaniaz eman dira, informazio gunekoak ez
|
baitu
euskaraz ulertzen. Informazio gune hori atzo jarri zuten eta gaur izango da bertan izena emateko bigarren eta azken eguna, 10: 00tatik 14:00etara eta 16:00etatik 20:00etara.
|
|
|
Barre egin dute sukaldean dauden guztiek, Rosamundak izan ezik, ustez ez
|
baitu
euskaraz batere ulertzen. Igara jaunak Rosamundari begiratu dio eta berehala joan zaio irribarrea.
|
|
2008
|
|
|
Hegoaldeko haizeek Iparreko jarduna apur bat kutsatu badute ere, alde bakoitza bere bidea egiten ari da, nork bere erdara bidaide, bide batez esateko. Hala, batua bat ez, bi ditugu, Iparraldeak berea garatu
|
baitu
euskarazko irratien, ikastolen eta gau eskolen indar bateratzaileari esker. Hori da zuberotar batek lapurtar batekin darabilen hizkera, eta hegoaldekotik aldenduz doa etengabe.
|
|
|
Euskarari ez dio orain arte mesede handirik ekarri erdararen menpe. Desafinatu egiten
|
baitu
euskarak erdararen etxean, zozoak uso artean legez.
|
|
|
Euskara batua edo eredu estandarra beharrezkoa zen euskarak iraungo bazuen. Egia da estandarizazioa ezinbestekoa izan zaigula, baina beronen abiada behar baino biziagoa izanez gero zer pentsatua ematen digu, ezagun
|
baitu
euskara batuak batasun mezua zabaltzeko dakarren asmoa. Hala ere, oso aberasgarria litzateke bata besteaz (batua euskalkiez eta euskalkiak batuaz) aberastea, trukean eta auzolanean arituz gero biek irabaz baitezakete.
|
|
2009
|
|
|
Hizkuntza ohiturena da, halaber, muga garrantzitsua, zuzenean eragiten
|
baitu
euskarazko produktuen kontsumoan.
|
|
|
Kontsentsuaren mugaz ari garela, kontsentsu soziala ere aipatu dugu, kontsentsu politikoa ez ezik. Izan ere, gizartearen hizkuntza kontzientziaren tamainak ere mugatzen
|
baitu
euskararen aurrerabidea. Esan nahi da, euskarak gizarte bizitzako esparru ugarietan erabilera aukerak izango baditu eta erabilera aukera horiek baliaraziko badira, ezinbestekoa dela askotariko eragile kultural, ekonomiko, sindikal eta sozialen jarrera positiboa.
|
|
|
Hori dela eta, erantzukizuna eskatu behar diegu gure ordezkari publiko guztiei, goi goitikoei ez ezik gainerako guztiei ere. Erantzukizunez jokatzeak esan nahi
|
baitu
euskararen aldeko politika positiboak bideratzea, aukera berdintasuna benetan bermatzeko neurriak hartzeko ausart izatea, guztiek bi hizkuntzak" bere" egitea," bestearen" errealitatea ezagutzeko eta aintzat hartzeko eginahalak egitea. Euskarak denon elkartasuna eta atxikimendua merezi ditu.
|
|
|
Nahitaezkoa da bere aukera. Nolanahi ere, ofizialtasuna ofizialtasun, bermatua du gaztelania erabiltzeko eskubidea, bai Autonomia Estatutuaren bidez bai Euskararen Legeari berari esker, honek esaten
|
baitu
euskararen ofizialtasunak ez diela" batagatik edo besteagatik hartaz (euskaraz) baliatzen ez diren herritarren eskubideei kalterik ekarri behar". Kontua, beraz, oso sinplea da:
|
|
2010
|
|
|
Ez dugu ezagutzen, alabaina, aitzindaritza horren oihartzunik izan den beste egilerik edo lanik. Eta hobe genuke uste horretan oker izatea, gainontzeko giza eta gizarte zientziek bezala, ekonomiak ere zeresan handia
|
baitu
euskararen normalkuntzan, Zendoiaren ahaleginak ongi erakusten duen bezala. Areago, kezkatzeko motiboa litzateke egia balitz ekonomiaren ikuspuntua soziolinguistikara ekarriz beste lanik ez dela egin.
|
|
2011
|
|
|
Esaldi horren erabilera oso gomendagarria da filmean, antzeko beste batzuekin batera (Kaixo, Agur, Zer moduz?) denen artean pelikulako elkarrizketen %20 osatu arte(?) Berau da Hizkuntza Errealitatearen argudioa, esatea %20 hori bat datorrela Autonomia Erkidegoan euskaraz egiten den hitz kopuruarekin?. Artikulua (gainontzeko guztiak bezala) gaztelaniaz idatzi zuen Antxonek, donostiarrak ez
|
baitu
euskaraz egiten. Nire harridura adierazi diot, ez baita erraza izango euskarazko filma egitea, euskara jakin gabe.
|
|
|
Orain, kontua era okerragoan errepikatu da. Euskalgintzak, bere aldetik ezin izan zuen errekurtsorik aurkeztu, Getxoko Udalak ez
|
baitu
Euskararen Ordenantzarik.
|
|
|
Ez dakit nola deituko dugun ere, ez
|
baitu
euskaraz izenik. Frantsesez deitzen dapuceron lanigere:
|
|
|
—Ez dizut izena eskuaraz emanen, ez
|
baitu
eskuaraz izenik. Frantsesez deitzen da alcali volatil.
|
|
2012
|
|
|
EAEko 16 urteko edo gehiagoko biztanleen erdia (%50, 6) erdalduna da, %32 elebiduna eta %16, 4 elebidun hartzailea. Euskararen ezagutza baino txikiagoa da erabilera, biztanleen %28, 9k erabiltzen
|
baitu
euskara ia beti edo erdara baino gehiago. Baina euskararen inguruko aktitudeei erreparatuz gero, biztanleen %62 dago euskararen erabilera sustatzearen alde, %26 ez alde ez aurka eta %12 aurka.
|
|
2013
|
|
|
Antxetako kideak ere nabarmendu du “aukera historikoa” dugula dialean eragiteko eta EITBtik at diren hiru irrati euskaldun legalei beste batzuk gehitzeko.Irrati euskaldunen kideek balorazioa amaitzeko argi utzi dutenez, “interes politiko batzuengatik euskara eta euskaraz informazioa jasotzeko eskubidea kaltetuak izango diren edo ez da jokoan dagoena”. Haien ustez, “arazo hori ez da soilik kaltetutako irratiena, dialean zein moduko irrati eskaintza izango den izugarrizko garrantzia izango
|
baitu
euskararen etorkizunerako”. Antxeta, Araba eta Justuri irratiak eta Euskal Irrati ZerbitzuakArgazkia: Jon URBE/ ARGAZKI PRESS
|
|
2014
|
|
|
Euskara desagertuko balitz zer gertatuko litzatekeen galdetu ziotelarik," ezer ez, gaztelaniaz edo frantsesez hitz eginez berdin biziko ginateke" erantzun zuen, nork eta Mikel Azurmendi idazle, filosofo eta antropologoak. Azurmendirena, garbi daukat nik hori, ez da txori buru kontua, inor gutxik bezala ikertu
|
baitu
euskarak berekin dakarren mundu ikuskera berezia, euskara galduz gero betiko galduko litzatekeena. Eta hori, Mikelek dakien bezala, sekulako hondamendia litzateke, guretzat ez ezik baita munduarentzat ere.
|
|
|
Lanean gauzak pixka bat aldatu egiten dira eta hau oso adierazgarria da. Batek soilik hitz egiten
|
baitu
euskaraz, beste bik gaztelera hutsean eta gainontzekoek bi hizkuntzetan. Entzuten duten musikari erreparatuz gero, berriz, esan behar da 3 pertsonek euskara hutsean entzuten dutela, lau lagunek bi hizkuntzetan eta beste batek ingelesez soilik.
|
|
|
« Molloy eleberri erraza behintzat ez da», adierazi zuen atzo Gerardo Markuletak, Samuel Becketten Molloy nobelaren euskarazko itzulpena aurkeztean; Meettok argitaletxeak kaleratu berri
|
baitu
euskarazko bertsioa, Markuletak egindako itzulpenean. « Molloy literatura zorrotz, estu eta exigentea da irakurleekin, eta antipodetan dago ohiko best seller batetik.
|
|
|
Adesio irria zen, akuilatze edo sostengu irria sindikalismoaren esanahian. Euskararen kalitatearen inguruko etengabeko solasaldiek ere antzokitik kanpoko solasak betetzen dituzte, antzerkiak iparraldean behintzat paper garrantzitsua
|
baitu
euskararen egoera diglosikoaren barnean, errituala, hitza laxatua da, non gure kuota ordaintzen dugun euskaltzaleen biltzarraren iduriko zerbait litzatekeen erakunde ez definitu bati. Beraz euskara definitu bati, ez bada errana ere.
|
|
|
Sail bat azkarki lagundu behar dena bixtan da. Hau besterik da bainan agur bero bat ere Uztaritze herriari, Uzta Hitzan saila muntatu
|
baitu
euskararen alde eta zoin kartsuki! Urrats goresgarriak holakoak ere!
|
|
2015
|
|
|
XX. mende amaierako eta XXI. mende hasierako euskal gizartean ohikoa da euskararen normalizazioaren gaia eztabaida akademiko, politiko eta sozialaren erdigunean behin eta berriro azaleratzea euskararen ezagutzaren eta erabileraren datu berriak azaltzen diren aldiro. Aldi berean ohikoa zaigu baita gaia erdigunean birkokatu beharraren inguruko kritika ere, euskararen normalizazio faltak eragiten
|
baitu
euskararen normalizazioa behin eta berriro gai —erlatiboki— garrantzitsu bilakatzea. Finean normalizazio politika ororen helburua baita haren objektua den hori hain normala bihurtzea ezen ez duen politika berezirik.
|
|
|
Roberto Uriarte EAEn eta Laura Perez Nafarroan. Nafarroako emaitza itxaropentsua da, Perezek esan
|
baitu
euskararen normalizazioan «urrats sendoak» ematearen aldekoa dela eta Nafarroan aldaketaren giltza Bilduren eskuetan balego «herritarrei eta Podemoseko kideei» entzungo liekeela. Baztertu egin du UPNrekin eta PSNrekin itunik egitea.Aldaketaren giltza, baina, Podemos Ahal Dugu ren eskuetan egon daiteke.
|
|
|
Desberdintasuna, nire ustez, nazionalismoak eskaintzen duen sentimenduak azaltzen du. Euskal Herrian, Nekane Larrañaga antzeko ondorio batera heltzen da 13 urteko gaztetxoen artean eginiko ikerketa baten, bere burua euskaltzaletzat daukanak gehiago erabiltzen
|
baitu
euskara, hizkuntzari erabilera funtzionala ematen dionak baino; motibazioa da, bere ustez, eraginkorrena. Neurri objektiboak baino (neurri politikoak, kasu), subjektiboak dira garrantzi gehien daukatenak, besteen eragina ukatu ez arren (1996).
|
|
|
Beraz, ondorio bezala agertu zen, euskara hobekienik gorde zuen gunea Iparraldeko barnealdea zela, gutxienik hiritartua zena. Hala ere, agertzen zen elebidun gehienek 50 urte baino gehiago zutela, baita 16 artekoak elebidun pasiboak zirela, erran nahi
|
baitu
euskara ulertzen zutela, bainan ez zutela erabiltzen. Horrek erakusten zuen deia, Iparraldean euskarak ez zuela gerorik hola segituz, gehienik mintzatzen zutenak adin batekoak zirelako.
|
|
|
Joseba Sarrionandiaren gogoeta hau ekarri dut artikulu honen izenburura, egun hauetan, Vascuencearen Legearen 29.urteurrena beteko baita. Eta 29 urtez, euskara Nafarroan, territorio librea izan da, euskaldunon ahaleginek libre egin
|
baitu
euskara, baina legerik gabeko askatasuna izan da gurea.29 urte hauetan Nafarroako jendartea aldatu da, eta are gehiago, azken urte honetan, baita Gobernua aldatu ere. Orain, politika berriak egiteko garaia iritsi da.
|
|
|
Murgiltzeak edo, gero eta maizago erraten den bezala, imertsioak. Hunek
|
baitu
euskararen erabilpen iraunkorrena sustatzen, lehen urtetan osoki euskaraz erakatsiz, bakarrik euskaraz, erdarazko ildoa ondoko urtetarako utziz, eta ez uste izan sistema horrek erdarari kalterik egiten diola, batzuk hori sinetsarazi nahi badute ere. Funtsean, bertze sareak ere hortaz ohartuak dira eta ari dira murgiltzea beren ikastetxetan ere zabaltzen.
|
|
2016
|
|
|
artikulua (Uztaro 87, 2013: 51), zeinak, optimismo pixka batez nire ustez, baina edozeinenak baino oinarri zientifiko sendoagoekin, 40.000kotzat jotzen
|
baitu
euskarazko, ohiko irakurle moderatuen, kopurua.
|
|
|
Hobeki errateko, antzerkia frantsesez emateak ez zuen debaterik sortu, bi hizkuntzetan aritzeak ez zuen beste gogoetarik sortu, ez baitzitekeen lanjerrik sumatu, hizkuntzaren galtzeko arriskurik alegia. Erran nahi
|
baitu
euskararen gizartearen barnean eta harremanetan desagertzen zenaren sentimendu edo aurreikuspenik ez zen aipatzen. Ondorioz, pentsa daiteke ez zela inongo menpekotasunik nabarmentzen, eta bi hizkuntzetan ikusgarrien eramatea naturaltasunez egiten zela deritzogu.
|
|
|
Ondorioz, idazle garaikide baten obra baten aitzinean dagoelarik, problematika garaikidea aipatzen duen obra baten aitzinean galdua da. Euskara mundu bati lotua atxiki baitu, ez
|
baitu
euskararen mundua zabaldu, idazlea obra idazterakoan mundu zabalagoan kokatzen delarik. Talka handia gertatzen da eta entzuleak ez daki bere burua non kokatu.
|
|
|
Eliza kontuetan ez dakigu zenbaterainoko zuzen zihoanetz gure on Jose Artetxe, berdin salneurriari dagokionean, baina euskalkiaz denez bezainbatean, oker samar destatu zuela baderitzogu, izan ere, erran bat edo beste esateak ez
|
baitu
euskara baztanarazten, ez eta gutxiagorik ere. Bestaldetik ere, Ezkerrak gipuzkeraz edo idazten duela zioskun, Etxarriko euskara behin bakarrik erabili baitzuen, Principe de Viana aldizkarira igorri azken kolaborazioan hain zuzen ere.
|
|
|
puta, zorra, bigotuda, española. Beti erdaraz, euskaldun zintzoak ez
|
baitu
euskarazko hitz zikinekin ahoa orbantzen, nahiago baitu kasu horretan gaztelera erabili.
|
|
|
Mahaininguru Uzta Hitzan egitarauaren barnean, Herriko Etxeak eta Gure Berriak partaidetzan antolatzen dute mahaininguru bat'' Zapalkuntzatik Askatasunera'' liburuaz, hunek tratatzen
|
baitu
euskara eta Euskal Herriaren egoera orokorki. Hiru mintzalarik parte hartuko dute:
|
|
2017
|
|
|
Azpimarra gurea da, intentzio osoaz egina, oso nabarmen adierazten
|
baitu
euskara gozo senti zitekeen egitura sozio-ekonomiko demografikoa aspaldi irauli zela. Xabier Isasi irakasleak 1960 hamarkadan datatzen du aipatutako eraldaketa.
|
|
|
Mementoko terminologia eta hizkuntza egokitze lan hori EEPk egiten du, edo euskara teknikarien sareak tokiko beharren arabera. Euskaltzaindiak, Euskal Herri osoa kontuan hartzen
|
baitu
euskara lantzen duenean eta alor honetan aspaldiko esperientzia baitu, partaide saihetsezina izan luke Hego Euskal Herrian den bezala. Neologismoan, erran nahi baita hitz berriak eta hitz zaharren adiera berriak sortzea, beharrak handiak dira Ipar Euskal Herrian.
|
|
|
Euskalgintzaren tokiaren zaintzeko beharra testuinguru horretan kokatu behar da, dudarik gabe. Esperientzia interesgarria litzateke ordezkaritza zuzena antola tzea, jakina, Euskal Elkargoaren euskara batzordearen bidez; funtsean, jadanik hala egiten da Baionan eta Miarritzen, euskalgintzak parte hartzen
|
baitu
euskara batzor deetan.
|
|
|
Diozu azken hamarkada hauetan eta Ipar Euskal Herrian ez dela asko aldatu antzerkiaren egoera; ez omen dago profesionaltasunera jauzirik. Zergatik uste duzu ez dela aldaketa hori suertatzen. Erran dudan bezala, azken urteetan berpizte interesgarria gertatzen ari da, motibazio berri bat, gizarteak ez
|
baitu
euskara horrenbeste baztertzen, gizarteak beste harreman bat sortu baitu euskararekin. Motibazio berria nabarmena da, baina horrek ez du kentzen euskaldunen kopurua ez dela emendatzen, eta antzerkiak publikoa behar du.
|
|
|
Diozu azken hamarkada hauetan eta Ipar Euskal Herrian ez dela asko aldatu antzerkiaren egoera; ez omen dago profesionaltasunera jauzirik. Zergatik uste duzu ez dela aldaketa hori suertatzen. Erran dudan bezala, azken urteetan berpizte interesgarria gertatzen ari da, motibazio berri bat, gizarteak ez baitu euskara horrenbeste baztertzen, gizarteak beste harreman bat sortu
|
baitu
euskararekin. Motibazio berria nabarmena da, baina horrek ez du kentzen euskaldunen kopurua ez dela emendatzen, eta antzerkiak publikoa behar du.
|
|
|
Indar berriez sendotzeko denon eginahala. Hori behar
|
baitu
euskarak, hori behar baitugu euskara guztion ezpainetan, kaleetan, etxeetan, ziberespazioan, lantokietan, pantailetan, paperetan nahi dugunok: ilusioa.
|
|
|
Indar berriez sendotzeko denon eginahala. Hori behar
|
baitu
euskarak, hori behar baitugu euskara guztion ezpainetan, kaleetan, etxeetan, ziberespazioan, lantokietan, pantailetan, paperetan nahi dugunok: ilusioa.
|
|
2018
|
|
|
Euskararen etorkizuna herritarron esku dago, inoiz baino neurri handiagoan. Batik bat euskal hiztunon esku, baina baita egun oraindik elebakar direnen esku ere, horiek hartzen duten euskararekiko jarrerak ere baldintzatu egingo
|
baitu
euskararen behin betiko indarberritzea. Ausardia behar dugu onartzeko euskararen etorkizun oparo eta sasoizkoa eskuratzeko bermerik handiena dela, hain zuzen ere, guk geuk (herritarrok, enpresek, hedabideek, sindikatuek, alderdi politikoek, arte langileek, gurasoek, irakasleek, kirolariek...) egunerokoan, naturaltasunez, gero eta gehiago erabiltzeko jarrera izatea.
|
|
|
Oso aldi emankorra", esanez ematen dio hasiera Saezek bere artikuluari, eta ematen ditu baieztapen horren egiatasuna nabarmen asko agerian uzten duten datu batzuk, euskararen biziberritze prozesuan mugarri garrantzizkoetako bat izan den euskararen batasuna bera edo hiztunen bilakaera, hezkuntza edo IKTei buruzko datuak, beste zenbaiten artean. XX. mendearen erdialdetik aurrerako bulkada abiapuntuan izanda, demokrazia aldiko hogeita hamabost urteotan egin du euskarak aurrerapen eskerga Euskadiko Autonomia Erkidegoan, hiru hamarkadotan izan
|
baitu
euskarak historian sekula izan ez duen faktore kopurua bere alde. Hainbat adituren esanetan, EAEko hiru hamarkadotakoa da munduko hizkuntza berreskurapen eredurik aurreratuenetakoa eta onarpen sozial zabalenetakoa duena.
|
|
|
Gizartea, eragile nagusiaEuskaltzaindiaren mendeurrenean,, oso poztekoa da hainbat jatorri eta pentsamoldetako eragileek euskararen inguruan elkartzea, euskararen akademiak beti adierazi
|
baitu
euskara denon ondarea dela, azpimarratu du Urrutiak.
|
|
2019
|
|
|
Sare sozialetan euskarak daukan nagusitasun nabarmen hori ezin da modu isolatuan ulertu, testuinguru soziolinguistiko jakin batek ahalbidetu, sustatu eta bermatu
|
baitu
euskararen hainbesteko presentzia. Gakoa da kaleko komunikazioan arau soziala euskara izatea:
|
|
|
Sare sozialetan euskarak daukan nagusitasun nabarmen hori ezin da modu isolatuan ulertu, testuinguru soziolinguistiko jakin batek ahalbidetu, sustatu eta bermatu
|
baitu
euskararen hainbesteko presentzia. kaleko arau sozialak ez du eragina bakarrik etxeetan, baita sare sozialetan ere. euskararen erabilera kalean baino 8,7 puntu apalagoa da sare sozialetan, baina hizkuntza nagusia da, alde handiarekin. halaber, ondoriozta daiteke euskararen kaleko erabilera eta sare sozialetakoa ezin direla mimetikoki konparatu, bi espazio eta bi harreman esparru oso ezberdin dire... Sare sozialek aukera ematen dute harreman zirkuluak handitzeko eta zabaltzeko —herritik, eskualdetik eta baita herrialdetik kanpoko pertsonekin ere—.
|
|
|
Kepa Altonagaren Duvoisin kapitainaren malurak liburu irakurri beharrekoak zorabioen beste foku batera desplazatu gaitu. Bonaparte printzearen fokua ez da aurrekoak bezain ezaguna, baina haiek bezain eraginkorra izateaz gainera, haiek baino arriskutsuagoa da, zeren Prin  tzeak zientziaren zilegitasuna baliatzen
|
baitu
euskara bere esentzien flaskoan gordetzeko.
|
|
2020
|
|
|
Horra Kike Amonarrizen liburua, azaletik bertatik asmo garbi batez jantzia. Ekaitz Zilarmendi argazkilariaren irudian, jendea, kalean, hodeiertza beste mugarik gabe, nola behar
|
baitu
euskarak. 350 orrialde mamiz beteak hamabi kapitulutan banatuak, irakurleari keinuz eta umorez zipriztinduak.
|
|
|
Euskaraz lantzea, jakina. Eta garai hartako euskal intelligentsia ez du ikusten bide estrategiko horretan, ez
|
baitu
euskara erabiltzen gai gorenak jorratzen dituenean. Ondorioz, gai arruntekin lotuko da euskara, ezinbestean.
|
|
2021
|
|
|
Halarik ere, iduritzen zitzaion, euskal kontestu soziolinguistikoa kontutan hartu behar zela euskal literaturaren ikertzeko. Alabainan, euskarak ezagutzen duen egoera larriak bezain bereziak baldintzatzen
|
baitu
euskarazko literaturaren bizia. Gisa hortan, parametro nagusia da egoera diglosikoak sorkuntza mailan duen eragina.
|
|
|
Postposizio itsatsi hauek ohiko euskal gramatiketan ‘deklinabide’ paradigmetan jasotzen dira. Gu hemen bestelako azalpena eskaintzen saiatuko gara, egiaz deklinabidea duten hizkuntzen oso bestelako jokamoldea
|
baitu
euskarak (§ 1.3).
|
|
|
Oraingo honetan, DBH lehen mailako ikasleei zuzendutako egitasmo berritzailea da; izan ere, egitarau anitz eta osatua garatzen
|
baitu
euskararekin eta euskal kulturarekin emozioen bidez konektatuta, ludikotasunez, hizkuntzatik haratago, gaztetxoek, nerabezaroaren atarian, gazte izateko bidean dituzten beharrei erantzun integrala emateko ahaleginean.
|
|
|
Gabi Basañez euskaltzaleak (Bilbo, 1963) duela gutxi salatu zuen Getxoko (Bizkaia) udaltzainek uko egin ziotela hura euskaraz artatzeari, eta horren aurrean mobilizatzea erabaki zuen. Ez da lehen aldia hizkuntz auzietan aritu dena, maiz aldarrikatu
|
baitu
euskaraz egiteko eskubidea. Sareak osatzearen garrantzia azpimarratu du.
|
|
|
Duela bi hilabete Osakidetzako Zuzendaritzak mahai sektorialean gauden sindikatuoi Kontratazio Akordio berri baterako proposamena helarazi zigun. Proposamen honek ez du euskara arloan aurrerapauso irmorik ematen, behin behineko kontratazio gehienetan ez
|
baitu
euskararen ezagupena bermatzen.
|
|
|
TXIBITEK AZALPEN BAT ZOR DIGUTxibitek 2020ko urtarrilean eskatu zion Nafarroako Kontseiluari, presaz eskatu ere," irizpen bat euskara eremu ez euskaldunean merezimendu gisa aplikatzearen gainean". ...ean berean erantzun zion Nafarroako Kontseiluak, oso erantzun argia (7/ 2020 Irizpena, 15 orrialdea):" Gerta daiteke gaztelania ez den beste hizkuntza bat baloratzea; halakoetan, ez da arrazoirik ikusten ingelesa edo frantsesa baloratzeko, esaterako, eta ez euskara,' Nafarroako berezko hizkuntza' baita, eta herritar guztiek baitute ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea, hala ezartzen
|
baitu
Euskarari buruzko Foru Legearen 2 artikuluak(...), gainera, Europako hizkuntza bakar bat ere ez dago posizio horretan". Urte eta erdi geroago, Txibiteren gobernuak azaldu du Euskarari buruzko Foru Dekretu berriak ez duela euskara baloratuko eremu" ez euskaldunean", nahiz eta alemana, ingelesa eta frantsesa Nafarroa guztian baloratu.Hortaz, Txibitek azalpen bat zor digu:... Zergatik ez dio jarraituko Nafarroako Kontseiluaren irizpenari?
|
|
2022
|
|
|
Albert Memmi gogoetalari eta idazle tunisiarrak hain ongi aztertu duena Portrait du colonisé saiakera entzutetsuan. Egoera larri honen aurrean, intolerantea izateko gogorik banuke ia..., kasu honetan, tolerantziak esan bahi (sic)
|
baitu
euskararen zo koratzeari eta itotzeari" halabiz" esaten diogula.
|
|
|
Izan ere, ados daude euskara instituzionalki babestearekin eta gehiengo zabal batek ez du uste dirua alperrik gastatzen ari denik. Hau indargune handia da, euskararen alde erakundeen partetik oraindik bultzada handia emateko aukera dagoelako ekimen gehiagorekin,% 74,9ak uste
|
baitu
euskara instituzionalki babestu beharra dagoela.
|
|
|
Jaitsiera orokortua da, gainera: herriz herriko erabilera orokorra eta heldu nagusien erabilera alderatuta, ia herri guztietan daude batez besteko erabileraren azpitik, bai arnasguneetan, bai gainerako udalerri euskaldunetan —horietan handiagoa da jaitsiera, eta heldu nagusien artean da gaztelania da hizkuntza nagusia— Gutxi asko, hori bat dator etxeko erabilerarekin, adin talde horretan behera egiten
|
baitu
euskararen erabilerak.
|
|
|
Gipuzkoako Futbol Federazioa aitzindaria izango da euskararen arloan, aurreneko aldiz egin
|
baitu
Euskararen Plan Estrategikoa. Lau urterako iraupena izango du —2025era arte—, eta erronka nagusia hauxe da:
|
|
|
Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak ere ariguneen garrantzia azpimarratu du. Bankuak arigune bihurtzea «ekarpen handia» dela esan du, entitateen eta herritarren arteko zubiak eratzeko balioko
|
baitu
euskarak. Gainera, zubi lan horiek egiteko hizkuntza euskara izatea «hizkuntzaren normalizaziorako oso garrantzitsua» da, sailburuaren aburuz:
|
|
|
Plan horren hiru helburuak ditugu euskararen transmisioa, erabilera soziala eta hizkuntzaren kalitatea. Gaur sinatutako hitzarmenak erronka horietan aurrera egiteko aukera ematen du, Euskaltzaindiarekin lankidetzan, alegia, berak bermatzen
|
baitu
euskararen normalizazioak eskatzen duen estandarizazioa eta euskarak bizirauteko arlo guztietan behar duen bultzada.
|
|
2023
|
|
|
Aurtengo kide berriek garrantzi berezia dute eusGarako ordezkarientzat. Izan ere, Arratiako zaintzaren sektore osoak bat egin
|
baitu
euskararen erabilera areagotzeko konpromisoarekin: Arratia, Piedade Ondo eta Jandoniz egoitzak.
|
|
|
Aipatu erakundeak 2022ko otsailean argitaratu zuen Txosten Exekutiboaren arabera, EAEn Bigarren Hezkuntzan ikasten ari diren ikasleen euskarazko komunikazio gaitasuna behera egiten ari da urtetik urtera. Azpimarratzekoa da, oro har, euskarazko komunikazio gaitasunean gertatzen ari zaiguna, 2010etik 2019ra bitartean 17 puntuko jaitsiera izan
|
baitu
euskarazko komunikazio gaitasunak DBHn1 isei iveik entzumena, irakurmena, idazmena, mintzamena eta ahozko elkarrekintza hartzen ditu aintzat azterketa egiteko. Hizkuntza trebetasun horiek ezinbestekoak dira gure curriculumetan jasota ditugun konpetentziak eta irteera profilak lortzeko, eta, zer esanik ez, gure ikasleek gizartean eraginkortasunez parte hartzea nahi badugu.
|
|
|
UEMAk ere adierazpena argitaratu du, eta nabarmendu du euskararen aurkako epai honek ere UEMAren eta udalerri euskaldunen hizkuntza politika duela jomugan. " Epaia oso larria da, hankaz gora jarri nahi
|
baitu
euskararen inguruan urte askoan ehundu den adostasuna". Hala, azaroaren 4ko deialdiarekin bat egingo duela azaldu du, uztailean UEMAko kide diren 101 udaletako alkateek eta zinegotziek eginiko agerraldian azaldu bezala, era honetako erabakiek" marra gorri guztiak gainditzen" dituela salatuta.
|