|
2000
|
|
|
Esanen dute hau poesia eztela
|
baina
nik mailu bat dela
|
|
2001
|
|
|
Beraz, Eusko Jaurlaritzaren Kultura sailburu berriari buruz ezer gutxi esan daiteke momentuz, nahiz eta iragan zapal eta oparoko emakumea izan. Eta kulturarekin batera, berea duen bigarren betebeharrean ere, hizkuntz politikari dagokionean ere, zer egingo ote duen jakitea ez da erraza,
|
baina
niri behintzat, nondik datorren ikusita, itxaropen apur bat piztu zait. Hala ere —zilegi bekit transgresio koxkor hau— ezin dut burutik kendu, Euskaltzaindiaren eraginez, edo akademiaren erabakiak gizarteratzeaz arduratzen direnen eraginez, nire burua askotan eta askotan analfabeto gisa ikusten dudala euskaraz, ez dakidala ziur zuzen idazten dudan, ez ditudala ulertzen hainbat eta hainbat erabaki, eta iruditzen zaidala, gainera, ez naizela honetan bakarra.
|
|
|
1. Ajuria Eneko itunetik Lizarrako adierazpenera egin den jauzia da edozein interpretaziorako gakoa. Ez dakit behar adina aztertu den,
|
baina
nire ustez Espainiako trantsizioak Estatutua eta Amejoramendua utzi zizkigunez geroztik, jauzi hau da gurean gertatu den gauzarik erabakigarriena, eta aldi berean ari da izaten itxaropen iturri eta arazo eragile.
|
|
|
une egokian toki egokian egotea beste meriturik gabeko euskararen profesional askotxo dago gure eskola sisteman (ere). Dereduari eraso egiten diote,
|
baina
nik ere egingo nioke gustura asko, den dena atzekoz aurrera eta azpikoz gora egiten ari garela iruditzen zait eta. Gazteeneuskara rekiko atxikimendurik eza ez dator kanpoko erasoetatik, eskolatik baizik:
|
|
|
Hauek bezalako hamaika adibide gehiago aipatu genituzke,
|
baina
nire ustez aski izan daitezke azken denboraldian dexente indartu den kanpaina honen eragina handia dela ondorioztatzeko, hizkuntzaren normalizaziorako oinarrizko zutabeak kolokan jartzen dituelarik. Euskara eta bere irakaskuntzari buruz esaten denari aurre egiteko egunero egin behar den ahalegina ikaragarria da.
|
|
|
Bes teaez da onartzen —ez da aipatzen ere, badaezpada— etanorberarena da nagusi, lehen izatekeriazo ro batetik abiatuta. Txikia da euskalgintza,
|
baina
nire gustuko, oraindik ere zabaldu beharrekoa, taldeen arteko koordinazioduna, fair play zabalagokoa.
|
|
2002
|
|
|
Egun gutxi batzuk baizik ez daramatza bere proposamena batzuei eta besteei aurkezten, baina orain artean, komunikabideetan ia egunero agertzen diren aurpegiak besterik ez ditugu ikusi Ajuria Enean. Badakit erabateko diskrezioz beste hainbat kontaktu ere izaten duela presidenteak,
|
baina
nire iritzian, hauxe izan daiteke euskal kulturarenmu ndua ere debate honetan murgiltzekoa, eta murgil arazteko aukera.
|
|
|
Gutariko asko ondo bizi gara, seguru samarra den sistema batean, eta aldaketak egiteko arrazoi gutxi ditugula pentsa dezakegu. Balitekeho rrela izatea,
|
baina
nik, hor, bi arazo ikusten ditut. Batetik, ezin utz dezaket alde batera euskal gizartea rekiko dugun erantzukizuna.
|
|
|
Askoren ustez, soberan egon daiteke euskararen erabileraren aldeko arrazoiak ematea. Baliteke soberan egotea,
|
baina
nik nahiago izan dut arrazoi nagusiak zehaztea. Arrazoi objektiboak dira gainera, ez baitut uste inolako ideologia kutsurik dutenik.
|
|
|
Euskadin ia ez da egiten estrategiazko ikerketarik, eta hori ezinbestekoa izango da etorkizunari begira. Aukera desberdinak egon daitezke ikerketa mota hori bideratzeko,
|
baina
nire ustez, institutu berriak sortu lirateke estrategiazkotzat hartu edo hartuko diren lerroetan lan egiteko. Horrek, jakina, ahalegin berezia eskatuko luke, ikertzaile gazteak gai horietan trebatu eta beste herrietatik ikertzaile prestuak erakarri bailirateke; baina beste herrietan egin da hori, eta emaitza onak erdietsi dira.
|
|
|
oinarrizko ikerkuntza, estrategiazko ikerkuntza eta ikerkuntza aplikatua. Hainbatek laugarren mota bat ere sartzen dute sailkapen horretan, alegia teknologi garapenari dagokiona,
|
baina
nik horri ez deritzot ikerkuntza, nahiz horreneta ikerkuntza aplikatuaren arteko mugak lausotu samartuak diren. Oinarrizko ikerkuntza da jakintza zabaltzea eta handitzea helburu duena.
|
|
|
Euskaraz dakiten ikasleen kopurua %49koa da eta irakasleena aldiz %29koa, eta dakiten horien artean euskaraz zerbait irakasten dutenak %20 Hau da, Euskal Herriko Unibertsitateetan ez dago euskaraz dakien behar adina irakaslerik eta daudenak ez dira euskaraz irakasteko probetxuz erabiltzen. Datu horien alde ezkorra ezaguna da;
|
baina
niri hemen datu horien alde baikorra, hau da, unibertsitatean euskaraz dakien masa kritikoa 2000 ikasturtean 47.422 ikaslekoa izan dela interesatzen zait. Euskaraz dakiten ikasle horiek gaztelania ala frantsesa ezagutzen dute, eta, lehen esan bezala, gero eta gehiago izango dira ingelesa ikasten lauurterekin hasitako ikasleak ingelesez komunikatzeko gai direnak eta ikasgaiak ingelesez ikasi dituztenak.
|
|
2003
|
|
|
Bizkaiko BelenGreaves komertzio kontuetan aditua dugu, funtzionario zintzoa, eta politikari leiala, sailburuordetzatik sailburutzara ere salto egindakoa (Ajuria Eneko mahaian tokia izan zuena alegia), baina itzulera bidea ere erabateko diskrezioz egindakoa. Nik uste Jaurlaritzan ardura nagusietara heldu zenean, noiz edo noiz zerbait entzun niola euskaraz,
|
baina
nire ingurukoek ezetz diote. Jendaurrean behintzat ez duela erabiltzen, eta noizbait erabiltzen badu, irakurrita eta trakets.
|
|
|
Eta botere publikoez eta herriekimenez gain, Euskaltzaindiari ere eskatuko nioke hausnarketaren bat. Lehenago ere esana dut,
|
baina
nik neure burua analfabeto ikusten dut euskaraz, bizitza osoan zehar euskaraz idatzi eta irakurri arren. Gehiegitan aldatu dizkit arauak akademiak; gehiegitan eman dizkit mezukontraja rriak, gehiegitan enkortsetatu nahi izan dit hizkuntza, zailagoa eginez, naturaltasuna ilunduz, edo nik behintzat inpresio hori izan dut.
|
|
2004
|
|
|
Honda rribian urteak dira hainbat gazte jazarpen gogaika rria jasaten ari direna. Hainbat familia, zehatz esanda,
|
baina
niri gazteak interesatzen zaizkit orain. Zorigaitzeko alardea ren kariaz, jende askok ezin du bere herrian lasai ibili.
|
|
|
Berezitasun areagotu horien artean ikusten dut euskal herritar kultura gero eta kontserbadoreagoa dela, gero eta instituzionalizatuagoa. Horren azpian dauden kausak hainbat dira, seguru,
|
baina
nik nahiko aurrean jarriko nituzke bakan batzuk. Bide batez, nola eta" euskal kultura" deiturak bere barnean zeraman" euskalduntasun" esanahia galduz doanez (eztabaida dugu oraindik egiteko honetaz)," euskal herritar" formula erabiliko dut hemen, behin behingoz, alderdi espaziala markatuz.
|
|
2005
|
|
|
Munduko lau hegaletan bizi izan naiz
|
baina
niretzat ez dago munduan Elgoibar bezalako herririk. Hor jaio nintzen eta hemeretzi urte arte hortxe bizi izan nintzen.
|
|
|
Honela idatzi du Euskal Herria helbururen bukaeran: "
|
baina
nik hautua egin nuen gaztetan herri zafratu eta iraindu honen alde" (Txillardegi, 1994: 318).
|
|
2006
|
|
|
Eta ondorioz eskaintza editorial gutxiago biztanleriarentzat, esan nahi baita, balizko irakurle gutxiagorengana iristen direla tituluen aleak. Azalpen bat baino gehiago daudeke hori adierazteko,
|
baina
niri interesatzen zaidan kontu bakarra orain zera da, azken batean eskaintza editorialaren murrizketa kuantitatiboa dakarrela horrek.
|
|
|
joera hau arriskutsua da, eta tituluen gorakadak ez du konpentsatzen beste aldetik dagoen galera. Joera arriskutsua dela jakinik ere ez dakit zenbateraino den larria,
|
baina
nire ustez behinik behin larriki kezkatzeko modukoa bai. Larritasunaren sakona sektoreak baloratu du.
|
|
|
Nirea Irrintzikoa baino askoz zabalagoa zen. Irrintzik, antzerkia prestatu eta hau eta hura,
|
baina
nirea eguneroko bizimodua zen. Ume giroa, gazte giroa... eta handik zer etorriko eta Naya dantzalekua.
|
|
|
Bai,
|
baina
niri ez zait behin ere gustatu zuzendari izatea. Hala ere, zuzendari lanak egin behar izan nituen garai batean, tituluaren jabe nintzen eta.
|
|
|
Gorputz guztia, burua ezik, hondarrez estali eta eguzkia irGaixotasuna bere abisuak ematen ari zen,
|
baina
nik ez nion kasurik egiten. Segi eta segi lanean, horixe egiten nuen nik ten eta ordu erdi bat bertan egon behar nuen.
|
|
|
Bai,
|
baina
ni beste arrazoi batzuengatik. Kontzientzi arazoak neuzkan.
|
|
|
Yakin egiten hasi zirenean ni ere han nengoen, bai. Bastarrika, Fernando Mendizabal, Iñaki Bereziartua... lagunak nituen eta haien ondoan egon nintzen, saiatzen, haien konfidente nintzen,
|
baina
nik neure bidea egin nahi nuen.
|
|
2007
|
|
|
Eta narrazioaren protagonistak ez ezik, narrazioaren kontalaria eta idazlea bera direla ohartu nauzu honez gero: hik dena kontrolatu nahi duk,
|
baina
nik badaukat zokoño bat inork inoiz jakinen ez duena, han ez dik inork zangoa sartzen, nire gotorlekua duk, nire dorretxea, hiru mila zaldik zaindu eta 380 voltiok hesitutako barrendegia.
|
|
|
Baumanen analisia espainolen nazioaren neurrira egina dago: ni hilko naiz,
|
baina
nire nazioak beti iraungo du (eguzkia jartzen ez den hartaraino). Ipin ditzagun parean espainolen kultur erroetan luze mantendu den ikuspegi handiputz hori eta hemengo poetak idatzi zuena:
|
|
|
Nehor auzitan jarri gabe, hobeste edo gutxieste kontuetan sartu barik, erran daiteke herri batzuk" irekiagoak" edo beste zenbait" itxiagoak" daudela. Objektibotasun falta leporatuko zaidalako arriskuarekin,
|
baina
nire herritarrak ondo ezagutzen ditudala argudiatuz, argi erran dezaket Etxebarreko jendea guztiz gogo irekikoa dela.
|
|
2008
|
|
|
Honekin lotuta, zer lagundu behar da gehiago, ekoizpena, kontsumoa? Biak noski,
|
baina
nire iritzian kulturgintza superbabestu eta subentzionatua nahi ez badugu, kontsumoa areagotzeak du lehentasuna gaur. Gizartea irabazi behar dugu, atzetik etorriko da editorialgintza.
|
|
|
Horrekin batera —segitzen du— ez nau ikaratzen entzuteak arriskuan jar dezakedala nire informazio guztia, zenbait hackerrek etxe ondoan aparkatu, nire sarean sartu eta espia dezaketelako nire trafikoa edo sar daitezkeelako nire ordenagailuan. Hori egia da,
|
baina
nire ordenagailuek askoz ere arrisku handiagoa jasan dezakete erabiltzen ditudanean haririk bako sareak aireportuetan, kafetegietan edo beste leku publikoetan. Konfiguratzen badut nire ordenagailua segurua izan dadin kontuan hartu barik zer saretan dagoen, orduan ez du inporta.
|
|
|
Hori bai, ondorio batera iritsi naiz irailaren batean aiton amonek utzitako etxera itzuli naizenean: " etxe hau ez da nirea;
|
baina
nire etxea hau da".
|
|
2009
|
|
|
Izenburuak esaten duen bezala, nire hitzaldian Lazarragari buruzko zazpi gauza jakingarri kontatu nahi dizkizuet1 Ez da Lazarragari buruz esan daitekeen guztia eta, beharbada, ez da garrantzitsuena eta interesgarriena ere,
|
baina
nire ustez oinarri oinarrizko zazpi kontu dira, jakin beharrekoak pertsonaiari buruz ideia orokor bat izateko.
|
|
|
Mota horretako izenak oso ondo dokumentatzen dira Euskal Herri osoan, eta bereziki Araban, XVI. mendean jasotzen diren kanta zaharretan, adibidez Ibarguen Cachopin izeneko kronikan; bihar bertan Julen Arriolabengoak hitz egingo digu bereziki horretaz. Garbi dago hori dela euskarazko forma klasikoa,
|
baina
nire uste apalean garbi dago forma hori funtsean Erdi Aroari dagokiola, eta leinuen beherakadarekin batera galdu zela euskaldunen artean nork bere izena euskaraz eta molde horretan emateko ohitura: aurrerantzean sistema berri bat jarriko da indarrean, eta sistema horretan euskaldunek" de" partikula erabiliko dute sistematikoki, euskarazko idazkietan ere, nire ustez, dotoretasuna emateko euren buruei," de" erabiltzea Gaztelan edo Frantzian nobleziaren sinboloa izaten baitzen.
|
|
|
Erromantikoa? Bai,
|
baina
nik halaxe ulertzen dut, halaxe sinesten dut literatura (berehalako txaloen premian nagoenean bertso bat kantatzen dut, ia beti funtzionatzen du). Eta enkarguzko obra bikainak ezagutzen ditut, dudarik ez, baina enkargua beti enkargu, eta bueltak amari.
|
|
|
Ez dakit noiztik,
|
baina
nik erabakita neukan abade egitea.
|
|
|
Hirunaka joan behar paseoak egiten, eskola neurtuak, kaperara goizean eta arratsaldean... Gogorra zen,
|
baina
niretzat ez zen izan trauma bat. Horrela hartzen genuen.
|
|
|
Gogoeta hau urrunago eramanda, nire iritzia da abertzaleak ezin duela berari egokia iruditzen zaiona gizarte osoari inposatu, eta, ordea, euskal kontzientzia maila hori ez duenaren konbentzitzeko ahaleginak egitea daukala lehendabiziko zeregina. Ez da lan makala ez,
|
baina
nik neuk bizi dudan esperientzia xumetik ateratzen hasia naizen ondorioztatzea da aniztasun politiko horretatik emaitza baliozkoak datozela, horietatik lehendabizikoa delarik bata bestea hobeto ezagutzearena eta elkarrekin lan egiten ikastearena. Angelismoa dela ematen du beharbada, baina errealitatea ere badela lekuko nago.
|
|
2010
|
|
|
Lagun on batek gomendatu zidan The Road, Cormac McCarthy k idatzi zuen lana. Berrehun bat orrialde baino ez dira,
|
baina
niri neuri latzak egin zitzaizkidan. Latzak irakurketak nigan eragin zituen izua, tentsioa, ezinegona.
|
|
|
Hori izan zen nire haurtzaroko sufrikario pertsonala. Gaixotasuna ez zen mingarria,
|
baina
nire gurasoek sufritzen zutenagatik sufritzen nuen.
|
|
|
Gauzek beren tokia izan behar dute: kafe bat kikara batean kafe bat da,
|
baina
nire praketan badago, ez da gehiago kafe bat, orban bat baizik. Hizkuntzekin berdin gertatzen da:
|
|
2011
|
|
|
Jabea txundituta dago makinatxoarekin. Tasun gehiago aurkitu ditu azken ordu honetan,
|
baina
nik ordurako erabakia hartua dut. Zorroko papereko liburuarekin jarraituko dut momentuz.
|
|
|
karrika gaizto. Nik ez dakit nondik heldu den izen hori,
|
baina
ni karrika gaiztoan sortua naiz. Ponttokerietan [Herria aldizkariko zutabean] kontatua dut hori, karrika gaiztoan jaioa nintzela eta ez nuela batere baztertzen izen hori.
|
|
|
Nik ez dakit nondik heldu den izen hori,
|
baina
ni karrika gaiztoan sortua naiz ponttokeria ironiaz beteetan, gaiztakeriarik ez hain handirik, baina zenbait bai.
|
|
|
Gero, Leclerc d’Orleac andereak, Baionako alkateordeak, erran zuelarik" nahi duzue zuen baitan egon" eta abar, erantzun nion: " Barkatu,
|
baina
nik frantsesez egin ditut nire estudioak, espainolez agregatua naiz eta tesia euskaraz dut. Hiru hizkuntza hor ditut.
|
|
|
Baikor antropologiko edo patologikorik ez da inoiz falta izaten, eta gure artean ere ez dira gutxi kapitalismoaren amaiera iragartzen dutenak, ezkila pozez joka. Ba, hala bada hala bedi,
|
baina
nik susmoa dut kapitalismoa baino zerbait sakonagoa dela behea jo duena: etengabeko hazkundean oinarrituriko sistema; planeta finitu batean bizi gara, lehengaiak mugatuak dira beraz, baina sekula amaituko ez balitz bezalaxe jokatu dugu eta jokatzen segitzen dugu, ipuineko eskorpioiaren gisan, besterik egiten ez dakigulako.
|
|
2012
|
|
|
Gabriel Aresti ere ranking berezi honen goiko tokian legoke. " Ni hilen naiz, nire arima galduko da, nire askazia galduko da,
|
baina
nire aitaren etxeak iraunen du zutik". Hori ere bizkarrera egokitu dakioke lagunari.
|
|
|
adibidez, karlistek behin eta berriro bide armatua jarri zuten mahai gainean, eta aurrez aurre izan zituzten beren kide eta lagun ugari; halaber, negoziazioak abiaturik, behin eta berriro estrategia posibilistak eta intrantsigenteak talka egin zuten (jakina denez, Nafarroan estrategia posibilista nagusitu zen 1839ko egoeraren ondoren, eta aldiz mendebaldeko probintzietan intrantsigenteak nagusitu ziren, batez ere bizkaitarren eraginez, baina euskal erakunde guztietan zegoen denetarik). Ñabardura kontua da, beharbada,
|
baina
nire begietan Agirreazkuenagak Foruen aldeko ibai zabal bakar bat irudikatzen digu, korronte desberdinekin, baina korronte nagusia liberal foruzaleek osatzen zutela aldezten du, ñabardurak ñabardura, 1793tik 1919ra arte.
|
|
|
Orain crowdfunding esaten zaiona. Ez dakit,
|
baina
nik uste dut hori dena ere nor izan nahi bat baino ez dela. Jaso, iraunarazi eta hurrengoei pasarazteko borondate sakon bat.
|
|
2013
|
|
|
Amatiño oso berandu sartu zen telebistan, berriemaileen lana planteatu zenean. Kazetaria zen, oso trebea, izugarrizko langilea,
|
baina
ni ez nentorren bat, ez zen konpontzen Josu Zubiaurrekin [EITBko lehen zuzendari nagusia]. Zubiaurrek egin zuen egitura materiala, instalazioak.
|
|
|
Ez zitzaidan iruditzen batere egokia, eta kontrako botoa eman nuen. Bestea, ez dakit zer zen, aurkako botoa emateko asmoa nuen,
|
baina
nire botoia hondatu egin zen, eta ez zen ateratzen. Abstentzioa.
|
|
|
Nire aita ez zen batere politikaria. Sabino Aranari esaten zion" el maestro Arana Goiri",
|
baina
niri esaten zidan: " Ni ez naiz inoiz izan sabinianoa".
|
|
|
Nire aitona Gualeguaychun jaio zen, Entre Rios probintzian. Nire aitak ez dit behin ere esan,
|
baina
nire aitonak eta bere semeek, besteak beste nire aitak, argentinar pasaportea ere bazeukaten.
|
|
2014
|
|
|
Gero esan zuen: " Zuek ez zenuten Companys ezagutu,
|
baina
nik bai, asko gainera, eta badakizue zeinen iguala den. Meharragoa eta pixka bat txikiagoa zen Companys, baina hori baino igualagorik ez duzue aurkituko".
|
|
|
Behin barruan geundenean egin behar izan zen dena. Lehenagotik aritu ziren, maiatzetik abendura kazetariak prestatzen eduki zituzten,
|
baina
ni artean ez nintzen zuzendari. Politikariek ikuspegi politikotik ikusten zuten telebista, eta beraientzat kazetariena zen garrantzitsuena.
|
|
|
Horrek arrastoa utzi zigun. Bitxia da,
|
baina
nire anaiak ni bezalakoak dira. Gauza konkretuetan zuk zure iritzia ematen duzu, baina ulertuz besteak arrazoi izan dezakeela.
|
|
|
Esan zidan: " Sentitzen dut,
|
baina
nire egunkarian ezin duzu gehiago idatzi".
|
|
|
Handia izan zen nire baitako tristura. Oso gauza tristeak kontatzen ari naiz,
|
baina
nire bizitzaren lehen parte hau oso tristea izan zen.
|
|
|
Consell Assesor per a la Transicio Nacional (www14.gencat. cat/ sacgencat/ AppJava/ organisme_ fitxa.jsp, codi= 19037) zeregin horrekin sortu zen, besteren artean,
|
baina
nire irudipena da puntu zehatz horietan baino beste aurreragoko kontuetan daudela, hala nola, galdeketari berari buruz, egingo ote den ala ez, Espainiako Estatuaren legalitatea errespetatuko den ala ez, egiten bada nola eta egiten ez bada zer, etab. Orain arte sei txosten egin dituzte publiko.
|
|
|
Horrexegatik, hitz egin nahi dut, adibidez, aurten ezagutu dudan Txintxua Films ekoiztetxeaz, eta etxe horren eskutik bere film labur ederrak kaleratu dituen Asier Altunaren obraz. Soroa izenekoa da berriena,
|
baina
nik hitz egin nahi
|
|
2015
|
|
|
Eskutan nituen erantzun guztiak, bertan zeudenenak eta ez zeudenenak. UCDkoak gehiago ziren,
|
baina
nik gehiengoa hiru punturen aldearekin EAJren menpean joatearen alde azaltzen zela esan nien. Eta esan nien nire lana hor bukatzen zela.
|
|
|
Nik, ordea, EAJren aldeko idatzia zuten ze" Eskutan nituen kandidaturen papeleta guztiak. UCDkoak gehiago ziren,
|
baina
nik gehiengoa EAJren alde azaltzen zela esan nien" rrendak entregatu gabe nituen oraindik, eta azken eguneko arratsaldeko azken orduan aurkeztu nituen denak. Zergatik?
|
|
|
Enbeita baserria Ajangizen dago eta handik omen gatoz,
|
baina
nik nire aurreko guztiak Jauregin ezagutu ditut. Beno, nik aittitte ezagutu dut, aittitteren aita ez.
|
|
|
Nik inoiz etxean bertsoren bat kantatu dut amak idatzita. Amak ez zekien bertsotan
|
baina
nik kantatzeagatik egiten zuen.
|
|
|
Bera zen lehen sei hilabeteetan hileko bost mila pezeta ordaintzeko arduraduna. Entziklikok saltzen ez banituen ez zuela ezer ordainduko eta haserretu zen,
|
baina
nik neureari eutsi nion. Gizonezko taldeak deitu zidan eta errieta egin zidaten andreari kontra egin niolako.
|
|
|
Orduan ezagutu nuen Kepa Enbeita. Bera ez daiteke oroit,
|
baina
nik gogoan dut! Anekdota bezala, gogoan dut militantziaz ari izan ginela, bere egun luzeak aipatzen zituelarik, goizean goiz hasi eta arratsetan berandu bukatu...
|
|
|
Atzetik sarri esango zuten, baina aurpegira ere bai. Hori soldataren barruan zihoala esatera nindoan...
|
baina
nik ez dut inoiz soldatarik izan Egunkarian, beraz... Esan nahi dut ez zela sorpresa horiek entzutea.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzan zebiltzan batzuk lagunak edo gutxienez kide nituela, beste proiektu batzuetan elkarrekin ibilitakoak ginela. Eta horrek batzuetan erraztu egiten dizu bidea,
|
baina
niri psikologikoki oso gogorra gertatzen zitzaidan, gauzak joan ziren bezala joanda, beti enfrentamendu itxura batekin ibili beharra. Hori aldapa gora egin zait beti.
|
|
|
Dagoeneko zehazten ari zen proiektu jakin baten baitan agertzen naiz ni. Eta hortxe sartzen naiz,
|
baina
nik ez dut sekula egunkaria lideratzeko asmorik ez gogorik izan. Laguntzeko prest agertu nintzen, baina gero bideak harrapatu nau, eta bideak eraman nau eraman nauen lekura.
|
|
2016
|
|
|
1997an izan zen. Aski tumore handia ematen zuen, eta bular osoa behar nuela kendu erran zidaten,
|
baina
nik ezetz: tumorea kentzeko ene baimena bazutela baina bularra kentzeko ezetz.
|
|
|
Nola itzulikatuko zen ETA (pm) Pertur pistan gelditu balitz? Ez dakit,
|
baina
nik ez dut uste lagun ohiek desagerrarazi zutenik.
|
|
|
Bo, Telesforo Monzon eta Roger Idiart ziren zuzendari izendatuak,
|
baina
nik eta beste lagun batzuek bagenituen ideia batzuk gauzatzeko. Pieza horren zuzendaritzagatik izan ziren borroka biziak.
|
|
|
Orduan, besteengandik desberdintzeko miliak deitzen diren ETAko militanteek IKrengan zuten eragina galtzen dute. Mintze horren zergatia eta garapena ez dira oraindik benetan ezagunak, ukatuak ere badira zenbait aldiz,
|
baina
nik ez dut uste batez ere paternalismo edo senide arteko konplexu batzuen ondorioa denik. Delako paternalismoa estakuru bat izan da zenbaiten kontaketa presentablea izan dadin; abertzaleentzako asmatu den kontaketa da.
|
|
2017
|
|
|
Norbaitek, ez dakit Woody Allenek edo holako batek erraten zuen," Je veux bien mourir, mais en bonne sante". Orduan hiltzea igual zait, bertzeentzat izanen da sufrimendua, ez enetzat,
|
baina
nik sufritu gabe, otoi. Hori da izigarria, eritasuna eta sufrikarioa, eta bai, orain arte xantza ukan dut.
|
|
|
Egun batez Stanislas eskolan, ez dakit zertako, baina haur asko jostalekuan hasi zen oihuka" Vive le roi, vive le roi!", eta bertze haur asko" Vive la Republique!", eta nik" Vive la Republique!"... Ez dakit nork erakutsi zidan
|
baina
nik Vive la Republique! hautatu nuen...
|
|
|
Hori da,
|
baina
nik orduan ene ideologia eskuindarra atxikitzen nuen, arras eskuindarra, Francoren alde! Barkatu [irriz]!
|
|
|
Bai, erran dut urte horiek zoriontsuak zirela,
|
baina
nik banituen orduan 20 urte... Ez, 19 urte nituen!
|
|
|
Hau da, bi norabidetako kolonialitatea atzeman daiteke euskal gizartean, eta bi norabidetasun hori ezin interesgarriagotzat jotzen dut gogoeta eta politika egiteko. Begi bistakoa da estatuen edo Nazioarteko Diru Funtsaren edo Munduko Bankuaren eta feminista arrunten eraginaren inpaktua ez dela gauza bera,
|
baina
nik uste dut argi eduki behar dugula gu ere eraikitzen ari garela iruditeria eta errealitate bat non bestetasunak zentzu arriskugarria eta osoa hartzen duen, ez bakarrik estereotipoen bitartez, baizik eta sarri ikusezinak diren hierarkia sozialen bitartez.
|
|
|
Hizkuntz hegemoniaren kontzeptua ez da berria, 2
|
baina
nire ustez oso esanguratsua izaten jarraitzen du galegoaren testuinguruan sarritan erabiltzen diren beste termino batzuekin kontrastatzerakoan. Ez soilik ‘hizkuntza minorizatua’ bezalako falaziak saihesteagatik Galizian, adibidez, galegoa da oraindik herritar gehienen hizkuntza (baina, azken inkesten arabera, atzeraka doa, datu oso kezkagarriekin) 3, baizik eta, batez ere, gertatzen ari zaiguna analizatzeko eta bide batez zapalkuntzari aurre egin eta egoera eraldatzeko lanabes teoriko konplexuagoa eskaintzen digulako.
|
|
|
non dago hori? Gaur egun ez didate galdera hori hainbeste aldiz egiten, lotsagatik akaso,
|
baina
nik jarraian azaltzen diet: Iranen iparraldean eta Errusiaren hegoaldean jaio nintzen, Kaukason; probintzia txiki batean, Iran eta Turkiarekin mugan.
|
|
2018
|
|
|
Hogei urteotan bete ez den ametsetako bat, eta datozenetan ere beteko ote den ez dakidana,
|
baina
niretzat ametsa izaten jarraitzen duena, zera da: uneren batean museoak Picassoren Guernica erakutsiko duela (Pazos 2016).
|
|
|
Eta etxean ere politikaz asko hitz egiten zen. Politika ulertu daiteke modu askotara,
|
baina
niretzako hauxe da: denon artean guk nahi dugun gizartea sortzea.
|
|
|
Txabi izan zen esan zuena beste pauso bat eman behar zela, borroka armatuan sartu behar zela. Gogoratzen naiz horrek niri inpresio handia eragin zidala,
|
baina
ni ez nengoen barruan eta horrek aurrera jarraitu zuen. Berak aurrena Pardines akabatu zuen, gero horien atzetik joan ziren eta Txabi hilda suertatu zen.
|
|
|
Gerrillako teatroa, ia edonon egitekoa. Akaso ez zara bat etorriko gidoiak dioen guztiarekin, edo esateko moduarekin,
|
baina
nire kasuan bost axola: erraiak astindu dizkit, eta aski dut horrekin.
|
|
2020
|
|
|
Maite nuen Megadeth en Hangar 18 edo Su Ta Garren Mari, baina zailegia zen dena nik jo ahal izan eta ondo pasatzeko. Sepultura edo Pantera itzelak ziren,
|
baina
ni ez nintzen kapaz inondik inora horrela abesteko.
|
|
|
Ez dut esan nahi Cobainek egiten duena erraza denik inondik ere, baina bai erakutsi zidan hiru akorde behar bezala lerrokatuta eta jarrera dosi egoki batekin posible dela zure ezinegona okaztatu eta hurkoarekin konexio hautsezin bat lortzea. Hedabideek grungea deitu zioten horri,
|
baina
nik punkaren lehendabiziko legea ikasi nuen sanfermin horietan: egizu zerorrek, egizu zure modura; edo bestela esanda:
|
|
|
Horrek izan zezakeen interes bat,
|
baina
nire ustez deformaziorako ibilbidea hartu zuen. Izan ere, sarritan lanak gazteleraz sortzen zirelako eta gero euskarara itzuli, bide hori interes eta ardura gutxirekin eramaten zelarik batzuetan aurrera.
|
|
|
mendigoizaleak ausartak dira! Ba, igual bai,
|
baina
niri filosofia hori ez zait gustatzen. Zeure burua gainditzera zoazela-eta, mendia gainditzen saiatu?
|
|
|
Berdin berdin, bai! Hura ez dakit non ibiliko zen,
|
baina
ni Bilboko Santiago katedralean, hantxe ordenatu nintzen. Hala ere, inportantea meza berria izaten zen guretzat, lehenengo meza, eta nik hori Etxanon eman nuen.
|
|
|
Hala ere, inportantea meza berria izaten zen guretzat, lehenengo meza, eta nik hori Etxanon eman nuen. Jai handia egiten zen, egun guztikoa,
|
baina
nik arratsaldez egin nuen meza; ez nien etxekoei bazkari jendetsu bat ordainarazi nahi... Eta gero, filosofia moduan ere bai.
|
|
|
Eta, idaztearena, ba... Arrakasta handi barik,
|
baina
ni beti izan naiz idazle prolifikoa. Itzulpenak, zutabeak...
|
|
|
Horixe da nire bizi filosofia, edo saiatzen naiz izan dadin. Denbora berdin berdin pasatzen da kontziente izan zein ez,
|
baina
nik denbora ohartuan bizi nahi dut: orain pozik nagok, orain estu nagok...
|
|
|
Baina sekula ez zaizu gustatu emozioei buruz berba egitea. Gaur egun ematen du dena dela emozioa,
|
baina
nik ez dut horrela funtzionatzen. Emozioak emozioen gainean oinarritzen
|
|
|
Hara! Ni hiltzen naizenean, zuen oroimenak jarraituko du,
|
baina
nireak ez. Beraz, zeuek nahi duzuen moduan.
|
|
|
Ez zenuen amaitu gura izaten, lotara ez joatearren. Zuk, orduan, ez zenuen jolasa bertsolaritzarekin lotzen,
|
baina
nik pentsatzen nuen: ondo, ondo!
|
|
|
jvamos! Atzealdetik atera gura izan ninduten,
|
baina
nik ezetz: ikus dezala jendeak zelan naroazuen!
|
|
|
Emakumeen borroka zen eta nik ondo ikusten nuen, baina ekintzetan edo eduki espezifikoetan ez genuen gehiegi sakondu. Orain ere, ideia asko partekatzen ditut feminismoarekin,
|
baina
ni jada ez nago ezein mugimendutan lerrokatua. Asko pozten naiz izan bertsotan ikasi egin zitekeela, euskaldun berriak bertsolari izan zitezkeela, eta emakumeek berdin egin zezaketela bertsotan" duen gorakadaz, justiziari dagokionez, aurrerapena dakarrelako.
|
|
|
Garai hartan [hastapenean] kanpoko idazleak asko irakurtzen nituen,
|
baina
nire ereduak euskaldunak ziren. Helburua zen euskal idazle bihurtzea, pixkanaka.
|
|
|
Horrenbestez, gizaberea pentsalari feminista askoren proposamenekin harremanetan jar daiteke,
|
baina
niri bereziki iradokitzailea egiten zait Azurmendiren abere hiztun eta taldekoi horren eta Judith Butlerren gorputz performatzailearen arteko elkarrizketa, zeinak etengabeko performance horretan eraikitzen duen bere izatea, dena: gizatasuna.
|
|
|
Azurmendik Barkamena, kondena, tortura. Estatua kontzientzien kontrolatzailea (2012) ere talde berean kokatzen du,
|
baina
nik ez diot lan horri erreparatuko, lau liburuek aztergai antzekoa duten arren, ni beste hiru liburuak agertu ziren garai historiko horretaz arituko naizelako.
|
|
|
Kongresuaren beste atal batean eztabaidatu dute horretaz, jakina, baina esaldia gogoratzeak grazia egin dit. Izan ere, Azurmendiren bizitza, ibilbidea eta pentsamendua aztertzerakoan, sarri aipatzen da harengan Arantzazuk izan zuen garrantzia, eta argi dago izan zuela eraginik;
|
baina
niri berdin egiten zait aipagarri ondoan dagoen Arrasatek Azurmendirengan izan zuen eragina.
|