|
2000
|
|
|
Mediatrie/ Radio France galdeketa, 97/ 98 sasoiko sailkapenean.27Zehaztearren, France 3ren tokiko lehen eguneroko emanaldia estatuko lurraldean, Biarritzenesperimentatua izan zen kable sarean 1984an, kablearen deszentralizazio politika publikoaren barrukoesperimentupean. France 3 Tours Soir izan zen uhin hertziarren bidezko bertako lehen albistegia.281995eko maiatzaren 19ko Le Monde Radio televisionek ere
|
adierazi
zuen ikus entzuleekazaldutako etsipena, France 3 Euskal Herriren emankizunetan euskarari ematen zitzaion lekua txikiegiazela baitzeritzoten.29SIADECOren inkesta soziolinguistikoak zenbakirik aurreratzen ez bazuen ere, 1991an, biztanleriaren %80k bi kate autonomikoak jasotzen ez zituen bitartean, Donostiako galdeketa institutu berak, 1996an, 42.000tan kalkulatzen zuen Ipar Euskal Herrian ETB1 gutx... (Iturria:
|
|
|
Alde honetatik, aipatzekoa da aintzindarietakoa den Internet bidezko telebista zerbitzu bat Baionan bertan jaio berria dela, programazioarenardatz gisa inguruko gaiak dituelarik (www.tvpi.fr). Bestalde, nahiz eta hizkuntza frantsesa izan nagusia, euskaraz eskaintzaren %20 gutxienez eman nahi dutela
|
adierazi
dute sustatzaileek.
|
|
|
*. Liburu honetan citizen kontzeptua herritar hitzaz
|
adierazi
dugu, eta citizenship kontzeptuaherritartasun hitzaz. Hitz horiek hobetsi ditugu, askok erabiltzen dituzten hiritar/ hiritartasun hitzenordez, uste baitugu euskaraz azken hitz hauek markaturik daudela semantikoki, eta hirietan bizi direneidagozkiela soilik (zuzentzailearen oharra).
|
|
|
Konstituzio tranpatia zer den K. Loewenstein irakasleak
|
adierazi
zuen aspaldi (Political Power and the Governmental Process. University of Chicago Press.1965 147 or.), eta izendapena Espaniakoari dagokio bete betean, zeren estatuhorren menpean dagoen biztanleriarentzako bermea ez emateaz gain, estatu berarenaginte goseari behar adinako mugak ezartzeko ere ez da gauza izaten; betetzen ezden betebehar hori litzateke, ordea, konstituzioaren izaera funtsezkoena.
|
|
|
banakoaren atxikipen sentimendua eta estatuarekiko loturak beti bat ez datozelafrogatzen dute ekimen horiek. ENAko kideek
|
adierazi
duten bezala,, argi dago estatuetarako gai garrantzitsu bihurtu dela?. Espainiar estatuaren praktikak berehalakoan zigortu du, aipatu nortasun agiria eskatzea delitutzat joaz (Euskaldunon Egunkaria,).
|
|
|
Nazionalitatea lehenik eta behin juridikoki definitzen den norbanakoaren etaestatu baten arteko lotura da; behinik behin, halaxe
|
adierazi
zuen Nazioarteko Justizia Epaitegiak 1955an (Lete 1987: 21). Estatuaren bilakaerarekin lotura estuak ditu, estatuak naziotasuna eraikitzearekin bat definitzen baitu nazionalitatea.
|
|
|
Analisiak
|
adierazi
zuenez, herrialde eta estatuko estereotipoen antolakuntza printzipioak desberdinak ziren hiru identifikazio estrategia desberdinetako taldeentzat. Asimilazio taldeak sorturiko klusterraren estereotipoak hiru dimentsiotanantolatu ziren:
|
|
|
estereotipopositiboagoak norbere gutxiengo egoerako taldearekiko, eta negatiboagoak estatuarekiko. Gainera, informazio handiagoa
|
adierazi
zuen. Azkenik, integrazio taldea etaasimilazio taldea elkarren artean bereizten dira, norbere gutxiengo egoerako taldeko estereotipoetan, lehenengoak handiagoak baititu?
|
|
|
deituraz izendatu zuten 1905eko azaroaren 18an. Artean (urriaren 27an) Oskar Il.ak errenuntzia
|
adierazi
zuen espreski Norvegiaren gainekoasmoei zegokienez.
|
|
|
Bien bitartean Urtzi Lertxundi-k Espainiako Selekzioan izandako esperientziakontatu zigun, bai kirol arloan, baita arlo soziopolitikoan ere. Kirol arloan Madrilendagoen Blume Goi mailako Erredimendu Gunean izandako esperientzia azalduzuen; bertan instalazio egokiak, mantenu osoa, esperientziadun entrenatzaileak, nazioarteko lehiak eta laguntza ekonomikoa izan dituen arren, arlo soziopolitikoanezin izan du euskal nortasuna
|
adierazi
. Hori dela eta, Europako Txapelketan arituondoren, Espainiako Selekzioari uko egitea erabaki du.
|
|
|
Ahultasun honen ezagutza, gizakiaren. Psychopathia Sexualis? ikuskeranbezain argi ez da inon
|
adierazi
(Wettley, 1990).
|
|
|
Errepresentaziorako teknika nagusiak psikodramako saioan aplikatzen direnteknikak dira. Hauek oso anitz eta desberdinak dira; lehenago
|
adierazi
dugunmoduan, Moreno-k 350 aipatu zituen, eta adibide gisa, horietako erabilienakaipatuko ditugu.
|
|
|
Autodrama, aurkezten duen egoeraren pertsonaia ezberdinak protagonistakberak antzezten dituenean. Elkarren aurrean, taldeak protagonistari edo subjektubatek besteari, pentsatu eta sentitzen duena
|
adierazi
behar dioenean. Hauzuzenean, bortizki edo zeharkako adierazpenekin.
|
|
|
Gure ustez, Anzieu ren aipamen batek. Psikodrama analitikoa haur etanerabeengan? delakoan ezin hobeto laburbildu du, ondoren
|
adierazi
nahi duguna.Psikodrama analitikoaren praktikari dagokionez,(...), gaixoari bera izaten ahalbidetuko dion egoera sortzea; egoera horretan (sentsazioak, afektuak, fantasiak, identifikazioak, proiekzioak, defentsa mekanismoekin egituratutako desirak) sentitzerabultzatuko duten esperientziak bizitzeko proposatzea; sinbolizazioko lan psikikoaeginaraztea, sentitutakoaren zentzua eta irispidea ezagutu d... Izan, sentitu etaezagutu dira Winnicott engan oinarritutako Masud en eta Khan en ustez (1960), psikoanalistaren lanean jarduten duten hiru mailak, banakako psikoterapia klasikoan.Hiru maila hauek, baliagarriak dira Psikodramarentzat, baina esparrua eta egoeradesberdinak dira eta psikodramatistek burututako lan psikoanalitikoari ezaugarribereziak ematen dizkiote, zenbait muga jartzeaz gain?
|
|
|
Ikuspegi psikoanalitikotik gizabanakoen portaerak esanahiei erantzuten dietenbezala, talde portaerak era berean adieraziei ere erantzuten dietela onartuta dago.Banakako zein taldekako esanahi horien egitura, egitura dramatikoa da, hau da, eszenetan burutua. Banakako zein taldekako fantasiak eszenetan egituratzen dira, lehen
|
adierazi
dugun moduan.
|
|
|
Lan honetan talde analisiaren hastapenetan eta Moreno-ren hastapen eta tekniketan oinarriturik, teknika psikoterapeutikoetan harantzago joanez sortzen denjardueretako bat
|
adierazi
nahi izan dugu, batez ere eszena dramatikoakahalbidetzen duen aberastasunaren berri emanez, baina aberastasun hau sostengatzen duen teorizazioa ahaztu gabe. Teorizazio hori psikoanalisiaren alor zabalarenbarnean aztertuz, noski.
|
|
|
Orain arte, talde psikoterapia analitikoak, banakakoarekin konparatuz bere laneanzeri eutsi behar dion
|
adierazi
dugu: subjektuak bere kexa eta sintomen oinarriandagoen barne taldeari eta honek baldintzatuko dituen harremanei.
|
|
|
Aniztasunaz eta espezifikotasunaz aritu gara, eta ezaugarri horiek zerk sortzendituen ere
|
adierazi
dugu. Badago, gainera, taldean argitu beharreko beste gai bat: transferentziaren edukia.
|
|
|
Kode genetikoaren baitan ezkutatzen denkultura ikas dezagun, gu geu zertaz osaturik gauden (ezagutzen duguna gara); beraz, kulturalki izan gaitezen ekarri dut genomaren gaia. Oraindik gure ezjakinduria zeinhandia dugun
|
adierazi
eta salatzeko asmoz, besteen jakinkeria bezain handia, hainzuzen. Hortxe arazoa.
|
|
|
Sen berezia dugu euskaldunok musikarako. Gure musika zertan den berezia ez dutorain zehaztu behar, gurea eta beste herrien musikak dastatzeko eta bizitzeko gaitasunberezia dugula, Victor Hugo-k
|
adierazi
zuen gisan.
|
|
|
Baina oraingo honetan ez dut ondorio politikoez edo balioen erabilpen zinikoazaritu nahi. Orain
|
adierazi
nahi dut, kultura batean, gure baitan pentsatzeko ematen denprozesuan, zer pisu duten balioek erabakiak eta jarrerak hartzeko orduan.
|
|
|
Erne. Mundu osoan balioen berriztapena egiten ari dela jakiteak, ez digueuskaldunei gure lana premiazkoa dela
|
adierazi
besterik egiten. Orain arteko gurebalioen errebisioa egin behar dugu, zaharrak baliogabetuta geratu zaizkigulako.Gaurko euskal genoma behar dugu, ez aspaldikoa.
|
|
|
Horrela (Don Juan bat, edo ziniko bat delarik), funtsean etsita bizi da, okerrena, maiz ez dela bere etsipenaz ohartzen ere?. EtaTxillardegik inoiz
|
adierazi
bezala (Huntaz eta Hartaz, 1965, 104), Kierkegaard aipatuzhain zuzen etsipen oharkabea da okerrena. Etikoaren zoriona, eginbehar konplituarengogobetetasuna da.
|
|
|
Dena dela, an altxa zitzaigun Txillardegi. Laburki eta funtsez
|
adierazi
zigun etzuela ontzat artzen sarituareniritzia, baita zergatik etzuen artzen ere?. Zorionez, Mitxelena-k ahaztuxea zuen pasadizoa, E, tar Y k [Yon Etxaide] ederki jasoa dago Egan en (1/ 2, 1955, 64):
|
|
|
Bi talde hauetan guztiak jatorriz euskaldunak ziren eta lagunartean zein etxeaneuskaraz baino ez zuten egiten. Oinarrizko heziketa ereduko ikasgeletan jaso zuten.Horrez gain, euskarazko hedabideak jarraitzeko ohitura handia zutela
|
adierazi
ziguten.
|
|
|
Itxuraz erabat erraza dirudi, zintzo jolas egin? esaldia gauzatzea; hau da, lagunartean argi
|
adierazi
genuke zein den jolasten ari garen jolasa, zeindiren jolas arauak, zein baldintzatan ari garen, zenbait gai ukiezin edo izendaezinzergatik diren... Bestalde, nekez onartuko du gutariko edonork, bultza egiten dugula, ahulen dirudiena, gutxietsiena edo elkartasun handiena erakusten duena erabiltzenditugula.
|
|
|
Lan honen abiapuntutzat Meñakan jasotako testu libre baten transkripzioa emangodugu lehenengo eta behin; testuan azentu lexikalak baino ez ditugu
|
adierazi
; bestalde, barra etzanen bidez isiluneak adieraziko ditugu:
|
|
|
2 Kasu honetan. A? honen bidez, silaba honetan azentu lexikala dagoela
|
adierazi
gura dugu, berau, haan, aditzondo intentsiboari legokioke, berau, han?
|
|
|
Zehazki, unitatea osatzen duten seinale segmentueniraupena kalkulatu da, eta segmentu ahostuna izanez gero, bere oinarrizko maiztasuna ere bai. Parametro bi hauek, energia eta oinarrizko maiztasuna,
|
adierazi
dira, nahiz globalki nahiz emaniko luzerako denbora tarteen bidez.
|
|
|
Hasteko, eta arestian
|
adierazi
dugunez, musika fenomeno oso konplexua da etaharen burutzapen akustikoa fenomenoaren ardatza baldin bada ere, hori ez da alderdiesanguratsuena2 Ekimen musikalean gauzatzen diren sentieren artean kode akustikoarekin erlazionatzen direnek osotasunaren zati bat osatzen dute beste batzuekin, kidetasun sentimenduarekin erlazionatzen dena, alegia. Izan ere, adierazpen musikalbaten eraginpean hunkituak izateko, aldez aurretik baldintza egokiak sorraraztendituen kidetasun sozialaren sentimenak egon behar du gure baitan.
|
|
|
Eta euskal soziolinguistikaren ibilera laburrean, ahotan hartzera noan ideia hau aurkikunde argigarritzathartua izan da. Euskaraz
|
adierazi
izan dugunean,, gutxiespen konplexutzat, edo itzuliizan dugu euskal hiztunaren jarrera desegile hau izendatzeko.
|
|
|
Euskalherri nortasunaren sisteman, gure aldetik, besteak beste, geruza maila hauek atzemanditugu. Ikus dezagun gainjarritako zirkuluen bidez
|
adierazi
nahi duguna:
|
|
|
Lau mailen arteko barne lotura honela
|
adierazi
zigun Txillardegik orduan:. Etniarik gabe, hortaz, naziorik ez dagoen ezkero, zer egin. Gurean:
|
|
|
Askatasunaren denbora, beraz, munduan dagoen gizakia da, gizakiaren historiaerreala. Ederki
|
adierazi
du Roman Garate-k, Aristoteles eta Santo Tomas Mortadelo, Filemon eta El Botones Sacarino rekin gozoro elkartzen dituen bere azken liburuan18:, da askatasuna, gizakiaren kronoa edo denbora beste izaki eta animaliengandik zeharo bestelakoa izan dadin, hots, aktak kronika izan dadin, historia izandadin. Horrela, gizakiak, askatasunaz diharduen ibilaldia, hizkuntza pentsakera sentikera herri abentura, historia da.
|
|
|
Hautatze prozesu horretan irratilariaren ideologia isla daiteke jada; hala ere, hautatzearen ondorengo kontaketan notiziak datu informatiboen adierazte objektiboan oinarritu behar du. Teun Van Dijk ek
|
adierazi
bezala (1990), albistea errealitatean agerturiko egintza eta aburuen kontaketa hutsa eta errealista da. Hortaz, genero modura, albisteak erreferentera garamatza zuzenean.
|
|
|
Zalantzarik ez dago gai garrantzitsua eta gogoeta asko egitekoa dela ondoren jorratuko duguna. Irrati emandegi batek albisteak nondik jasotzen dituen jakiteak eta kanal horiek aztertzeak asko
|
adierazi
ahal digu irratiaren ezaugarriez, irratilari kopuruaz eta irratiaren joera ideologikoaz. Hedabidearen eta iturriaren artean sinbiosia egon ohi delako gertatzen da hori.
|
|
|
Nolanahi dela, sarrera honetan informazio iturria sakonago definitu beharra dago, irratietan erabiltzen direnak aipatu aurretik. Egia esan, iturri kontzeptua oso anbiguoa da Blumler eta Gurevitch (1986) autoreek ere
|
adierazi
bezala, zeren eta iturria bera ordezkatzen duten erakunde, gizatalde eta gizabanakoei ere aplikatu baitzaie.
|
|
|
(aditzera eman duenez, agertu duenez, azaldu duenez,
|
adierazi
duenez).
|
|
|
Izan ere, irratia hitza edo mintzoa da; alta, beste elementuak ezin ahantzizkoak dira. Entzumenetik jasotzen duguna da irratibideak eskaini ahal digun bakarra, eta, beraz, bistan da musikak, isilaldiak eta audio efektu eta zaratek ere zerbaiten berri ematen dutela, zerbait
|
adierazi
ohi dutela alegia.
|
|
|
Jakina denez, letrak ikur grafikoak dira, hizkuntzek dituzten fonemak idatziz
|
adierazi
ahal izateko. Letren kopurua eta hizkuntzek dituzten soinuen kopuruak ez dira zertan berdinak izan, bistan denez.
|
|
|
Ondoren, Interneteko zenbait ziber irratiguneren helbideak
|
adierazi
dira. Irratiguneek izen hori hartzen dute, hastapenean audioan oinarritu zirelako, ondoren Interneterako pausua emanez.
|
|
|
1 Beltzak aspaldi
|
adierazi
zuenez, badirudi Ipar Euskal Herriak ez duela historiarik izan (LOPEZ ADAN, E. (1979): –Ipar Euskal Herria:
|
|
|
–La educación nacional será igual para todos; todos recibirán el mismo alimento, la misma ropa, la misma instrucción, los mismos cuidados? (2 art); eta horretarako, haur guztien (5 urte bitartean) heziketa Errepublikaren pean geratuko zen (1 art.). Horra hor Estatuaren eskuetan izango zen hezkuntza uniformizatuaren borondatea; eta hau ziurtatzeko asmotan, Lepelletier en proiektuan proposaturiko neurriek makineria konplexuaren premia
|
adierazi
zuten: kantonamendu bakoitzean gutxienez eskola bat (eskolatzea derrigorrezkoa zen eta gurasoek, hau bete ezean, herritartasuna galduko zuten eta zerga bikoitzari aurre egin beharrean izango ziren), irakasle bat 50 ikasleko, kontseilu bat ikuskaritza lanak betetzeko, departamenduaren kontrola, sortu beharreko baliabideak (testuliburuak nazioaren erreferentzia ziurtatuz, frantsesez irakurtzen eta idazten irakasteko metodoak, etab., guztia Irakaskuntza Publikorako Batzordearen ardurapean),...
|
|
|
zelakoaren ezabatzeak, Estatuak zuen izan nahi zuen irakaskuntzaren kontrola desegin zuen, Elizaren eskuetara itzuliz eta, alde horretatik, hezkuntza sistema nazionala gorpuzteko eman ziren pausuak zapuztuz. 1771ko plana jarri zen berriz indarrean, eta egoera honek irakaskuntza plan orokorraren formulazioaren nahi eza
|
adierazi
zuen; aldiz, helburua antzinako erregimenaren hezkuntza egitura mantentzea zen128.
|
|
|
Estatuak oso seriotzat hartu zuen gaia dugu hori; dagoeneko 1849an, sistema métrico? delakoaren derrigortasuna ezarri zuen eta hiru urteko epea eman zuen gobernuak sistema indarrean jar zedin, erabaki hori betetzen ez zuten zentroak ixteko mehatxuak eginez266 Gainera, Moyano legeaz geroztik, indar handiagoa izango zuten neurriak hartu zituen gobernuak; adibide bat aipatzearren, 1892ko legeak garbi
|
adierazi
zuen zein zen Estatuaren helburua267: sistema metriko hamartarra eta honen nomenklaturaren erabilpen nahitaezkoa inposatzea Estatu, Probintzia edota Udaletako dependentzia guztietan, arlo zibil, militar, judizial zein eklesiastikoan, baita kontratu publiko eta pribatuetan ere.
|
|
2001
|
|
|
Aktiboa pasiboaren partez: Se comenta ^
|
adierazi
dute, esan omendute.
|
|
|
Etetearen arrazoinagusia denbora falta izan da (%47, 4) edo lana (%9, 9). Hain zuzen, %1, 9kbakarrik
|
adierazi
zuten nahi izandako maila jaso ondoren utzi zutelaprozesua.
|
|
|
– Kulturaren kontsumoaren mailari dagokionez, beste hizkuntzetan gertatzenden bezala, baxu samarra da kultura idatziarena eta altuagoa ikus entzunezkoena, nahiz eta, ikerketak
|
adierazi
zuenez, zenbat eta gazteagoak izan, hainbat eta handiagoa den euskarazko kultur produktuen kontsumoa.
|
|
|
Dena dela, zaila da H2ren irakaskuntzako profesionalentzako mugarri horiekzehaztea. Egia da, geure prozesuak kurtso/ urrats/ mailatan banatzen ditugula, etazatiketa horiek trebetasun maila baten aurrean gaudela
|
adierazi
behar digutela.Baina, ez dugu beti espero duguna topatzen. Izan ere, mugarri horiek beharrizanadministratiboek eta antolaketakoek xedatzen dituzte gehienbat, ikaslearen prozesunaturalak baino areago.
|
|
|
– Ikasleek eta irakasleek erabilitako lan ildoak (testuen lanketaren ingurukojarduerak) euskara arrakastaz ikasteko modu oso egokitzat jo dituzte.Ikasle askok, gainera, ohiko eskolak baino eragingarriagoak izan daitezkeela
|
adierazi
dute.
|
|
|
Gutun honen bidez hauxe
|
adierazi
nahi dut...
|
|
|
Hizkuntza trebetasun bakoitzean (mintzamena, idazmena, entzundakoarenulermena eta irakurmena) ikasleak zer egiteko gai izan behar duen azaltzenziguten. Helburu zehaztuen atalean, aldiz, nozioak (proposiziozko esanahiak, ZER
|
adierazi
nahi dugun) eta funtzioak (esanahi ilokutiboak, ZERTARAKOhitz egin edo idazten dugun) agertzen ziren. Baina, helburuak sailkatu etazerrendatu ez eze, egitarauak sekuentziatu ere egiten zituen ikas prozesuan.Dagokigun kasuan, oinarrizko maila xede izanik, sei urratsetan banatu genituenaurretik aipaturiko helburuak.
|
|
|
Komunikazio eginkizunak egitarauen osagai operatibotzat jo ditugu, eta egitarau horien atal nagusia osatu dute. Helburu orokor horien bitartez, «hizkuntzazbaliatuz hiztunak zer egingo duen»
|
adierazi
nahi izan da egitarauetan. Denadela, batzuetan komunikazio eginkizunak gaitasunari begira adierazi ditugu (ikasleak zer egiteko gaitasuna eskuratu behar duen), eta besteetan ekintzaribegira (ikasleak zer egin duen).
|
|
|
Helburu orokor horien bitartez, «hizkuntzazbaliatuz hiztunak zer egingo duen» adierazi nahi izan da egitarauetan. Denadela, batzuetan komunikazio eginkizunak gaitasunari begira
|
adierazi
ditugu (ikasleak zer egiteko gaitasuna eskuratu behar duen), eta besteetan ekintzaribegira (ikasleak zer egin duen).
|
|
|
Iruñeari dagokionez, Eneko Aritzaren familiaren boterea finkatzen hasi zen, gero eta autonomoagoa bihurtuz. Egoera berri hori
|
adierazi
nahian, kanpokokronistek dux eta princeps izenak erabili ohi zituzten Iruñeko buruzagiak deitzeko.Zerbait aldatzen ari zelako seinale adierazgarriak ziren hitz horiek. Azkar, hamarkada batzuen barruan, erresuma berri bat eratzeko asmoa sortu zen.
|
|
|
Hileta ostilamendu merobingiarraren irudi tipikoa
|
adierazi
behar badugu, banaketa oso argia egin dugu: gizonezkoen hilobiak alde batetik, etaemakumezkoenak bestetik.
|
|
|
Itxuraz bere eleberriak errealitatearekin duen lotura estua
|
adierazi
nahi diguidazle ondarrutarrak, ez ahantzi, zentzu horretan, Arrandondo izenaren izaeraanagramatikoa?. Errealitatea islatze soiletik urrundu bada. Brix eta Tramanarenhizkera gordinaren aurrean hartzen duen joera autozentsuratzailea lekuko?, errealitate hori eufemizatzeko izan da, inolaz ere ez bere zati bat ezkutatzeko asmoz.Bakhtin en ikuspegi dialogikotik ikusirik, ordea, Kresalak ez luke errealitatearekiko harreman partzial eta ideologikoa baino.
|
|
|
Sentsazio horren berri eman behar du literaturak, hots, betikotasuna bizitzarendenbora amaikorrean gertatzen den instant oso eta biribil hori
|
adierazi
.
|
|
|
Hori dela eta, garai hartako egoera eta gabeziek bultzatutaekin zion Saizarbitoriak idazteari. Egileak berak behin eta berriro
|
adierazi
duenez,, akzidentez, hasi zen euskaraz idazten, bere garaiko euskal literaturaren pobreziaketa beharrak gaurkotzeko asmoz.
|
|
|
Egile hauen iritziz, gizakia mundu absurduan bizi da, gero etailunago eta ulergaitzago bihurtu zaion munduan. Horregatik, nobela bat idaztendugunean, ezinegon hori modu egokian
|
adierazi
behar dugu. Talde honetakopartaideen iritziz, kontamolde berriak probatzeko generorik aproposena bilakatu danobela XX. mendean.
|
|
|
Kritikariek modernitatearen eta potsmodernitatearen arteko lehia gisara definitutakoadakusagu bertan. Alegia, Barth ek eta bestek
|
adierazi
duten moduan, metaliteraturak ematen dio amaiera XX. mendeko erdialderainoko tradizio literarioari. Inguruko herrialdetako literatura gehienetan 60ko hamarkadan gertatu zen hausturak. Tel Quel taldeko P. Sollers eta besterekin Frantzian, edo 68ko belaunaldiaderitzonarekin Espainian (J.
|
|
|
Egiaz, gaur egungo gizartean zarata nagusi delarik, beharrezkoa da isiltasuna, Sarrionandiak maiz
|
adierazi
duenez:
|
|
|
azalpen teoriko batzuk adierazteko beharrezkoak kontsideratu direnakbakarrik; adibidez, bi tesietan baieztatzen diren eredu psikosoziolinguistikoakazaltzean, horien bitartez orain arteko tradizioan berrikuntzak proposatu ahalizateko; edo euskararen egoeraren deskribapen orokorra adierazteko beste datuenpiriko batzuk. Lan honekin, hain zuzen, euskararen ikaskuntza eta erabilera gaieiburuzko gaur egungo ezagutza teorikoaren egoera nolakoa den
|
adierazi
nahi da, neurri handi batean behintzat; horixe da lan honen helburu berezia.
|
|
|
Urtebete beranduago, 1994an, Euskal Parlamentuko Instituzio eta BarneKomisioan, Eusko Jaurlaritzako Hizkuntz Politikarako Idazkaritzak egindakoAgerpenean, Idazkaritza horretatik egindako burutapenak
|
adierazi
ziren. Lehenkapituluan hamar urtetan lortutako emaitza ikusgarriak azpimarratzen dira:
|
|
|
Irudi honetan iM sinboloaz, ibilgailuzko moneta?
|
adierazi
dugu; kontuan izan, lehen erabilitako IM sinboloa bestelakoa dela (IM= Iparreko moneta).
|
|
|
Bertan, kromatografia zutabea zeharkatzeko osagai kimiko bakoitzak behar duen atxikipen denbora
|
adierazi
da, eta punturik gorenaren azpian dagoen azalera prozesagailuak integratu eta gero, konposatu horren kantitate erlatiboa ehunekotan(%) adierazi da. Osagai bakoitzaren masa espektroa egin ostean, prozesagailuak berriz aztertzen ditu datu horiek, eta datu basean gordeta daudenekin konparatu eta gero, zein konposatu kimiko izan daitekeen adierazten digu.
|
|
|
Bertan, kromatografia zutabea zeharkatzeko osagai kimiko bakoitzak behar duen atxikipen denbora adierazi da, eta punturik gorenaren azpian dagoen azalera prozesagailuak integratu eta gero, konposatu horren kantitate erlatiboa ehunekotan(%)
|
adierazi
da. Osagai bakoitzaren masa espektroa egin ostean, prozesagailuak berriz aztertzen ditu datu horiek, eta datu basean gordeta daudenekin konparatu eta gero, zein konposatu kimiko izan daitekeen adierazten digu.
|
|
|
Beraz, talde funtzionalak baldintzatu egiten ditu konposatuen ezaugarri kimiko fisikoak (polaritatea, disolbagarritasuna...) eta erreaktibitatea. Ondoko taulan talde funtzional nagusiak
|
adierazi
dira:
|
|
|
usain musketaduna daukaten konposatuak indano, tetralina, andostrano, eta nitrobentzenoaren egituretan aurki daiteke. Are gehiago, ondoko irudietako (A), (B), (C) egituren usaina berbera dela
|
adierazi
du Beets ek.
|
|
|
Gaur egun perfume hitzari ematen zaion esanahiak, ziur aski, ez dauka zer ikusi handirik etimologikoki dagokion esangurarekin, hots, latinezko per fumum hitzaren esangurarekin,, kearen bidez datorrena?
|
adierazi
nahi baitu azken honek. Antzinako errituetan eta gaur egun dirauten batzuetan otoitzak eta eskaerak kearen bidez egiten ziren, esate baterako, intsentsuaren erreketaren bidez.
|
|
|
Esate baterako, batzuetan, hiru laginen artean usain bera duten bi bereizi behar dituzte. Beste batzuetan, perfumearen familia eta ezaugarriak
|
adierazi
behar dira. Ez da benetan lan makala, entrenamendu gogor eta luzearen ondorio atsegina baizik.
|
|
|
Behin baino gehiagotan
|
adierazi
izan denez, esentzia olioak talde funtzionalez osaturiko konposatu kimiko desberdinez osatutako nahasteak dira, non haietariko bat nagusia den eta, beraz, usainaren nota garrantzitsua ematen duen. Beraz, esentzia olioetan,, edo usainetan, sinonimotzat jota?
|
|
|
Beheko zerrenda honetan azken 150 urteetan usainarekin zerikusirik daukaten konposatu organikoen aurkikuntza adierazten da. Zerrenda honetan ez daude aurkitutako konposatu organiko guztiak(
|
adierazi
denez, milioika ezagutzen baitira) perfumegintzan garrantzi handiena daukatenak baizik. Esan denez, konposatu kimiko isolatu hauen aurkikuntzak alkimiatik gaur egungo zientziara eraman du kimika.
|
|
|
garatu eta landu gabe dirau oraingoz, sarritan ez baitago identifikazio zuzenik. Hona hemen galdera bi zer
|
adierazi
nahi dugun biribiltzeko: Nola hartzen du usaina gure gorputzak?
|
|
|
Alfabetoaren araberako sailkapenean erabilitako laburdurek, familiaka egindako sailkapen eta azpisailkapenean erabilitako letra eta zenbakiak adierazten dituzte; esate baterako, B3 laburdurak lore sortaduna
|
adierazi
nahi du, L. Air du Temps delakoaren tankerakoa.
|
|
2002
|
|
|
Erregio batean berrikuntza jarduerak garatzen dituzten eragileak aztertu bainolehen, interesgarria da erregioak I+Gri ematen dion ehunekoa (Barne ProduktuGordinarekiko) ezagutzea; horrela, Estatuko beste erregioekin erkatuz gero, zeinposizio erlatibo duen jakin dezakegu. Datu gutxi izan arren, INEk 1998an EAEkoI+ G gastua, BPGren ehunekoaz, %1, 34koa zela
|
adierazi
du (batez ere, erregioanzentro teknologiko ugari kokatuta baitaude); tasa hori Estatuko altuenetakoa da.Nafarroako Foru Erkidegoan, berriz, %0, 97koa zen bakarrik, Estatuko batezbestekoaren pare.
|
|
|
Enpresek EAEn 1998 urtean burututako I+G gastuaren barruan, zentroteknologikoek %20, 5
|
adierazi
zuten, edo, gauza bera, I+G sistema osoaren %14, 7.Bestalde, azpimarratzekoa da zentro teknologikoek I+Gri laguntzeko programetanedukitako parte hartze altua (Eusko Jaurlaritza, 2001).
|
|
|
Azken aldian gure artean puntako sektoreak garatu dira: aeronautika, telekomunikazioak eta elektronika. Hain zuzen, 1985ean teknologiaaltuko adarrek EAEren BPG manufaktureroaren %4, 9 adierazten bazuten, 1995erako %8, 3
|
adierazi
zuten. Hala ere, euskal industria oraindik ez da nahiko dibertsifikatu sektore aurreratuetan.
|
|
|
a. Gizarte Segurantzaren prestazio ekonomikoak izugarri gehitzea, azken 25urteotan izandako soldaten igoeraren ondorioz, prestazioak eta soldatenigoera elkarrekin lotuta baitaude kotizazio oinarrien bitartez (nahiz eta, lehenago
|
adierazi
denez, soldatek, bai garbiek eta baita gordinek, nazio errentan lehen baino parte hartze txikiagoa izan, enpresen soberakinenmesedetan).
|
|
|
Beste hiru lurraldeetako esportazio sektorialaren soslai orokorra ezagutzeko, 13.3 irudira jo daiteke. Bertan, batez ere ekipo ondasunen esportazioek lurraldeetan ordezkatzen duten zatia
|
adierazi
dugu. Ekipo ondasunen esportazioen garrantzia Bizkaian esportazio guztien %40ra heltzen da (EAEari dagokionaren azpitik), Gipuzkoako esportazioen erdia ekipo ondasunez osatuta dago eta Arabak goiajotzen du %65arekin.
|
|
|
Horren lekuko ditugu, adibidez, jadanik laurogeiko hamarkadan ordukobehin behineko errektorea zen Arantza Mendizabalen hitzak. Unibertsitatearenkezka, arazo eta etorkizuna hausnartzeko orduan ez zuen euskara aipatu ere egin12.Urte batzuk lehenago Martin Mateo errektoreak unibertsitatearen euskalduntzeaheziketa bide osoaren euskalduntzearen ondorio baino ezin zela izan
|
adierazi
zuen.Unibertsitatea ari zen lanean, ICEren bitartez, «por la formacion del profesoradode euskera». Errektoreak, ordea, ez zuen argitzen nortzuk ziren irakasle horiek, euskarazko klaseak ematen zituztenak edota klaseak euskaraz emango zituztenak13 Zenbait azterketak, beren aldetik, euskara zuzenean oinarrizko irakaskuntzara eta euskal kulturaren eremura murrizten zituzten.
|
|
|
Txosten honen bidez, EIREk antolatu duen Euskal Unibertsitatearen Kongresua dela eta, teknika eta teknologia zientzien alorrean euskararekin loturik dagoen egoeraren azterketa egin eta datuen arabera ikus ditzakegun perspektibak etaeginbeharrekoak
|
adierazi
nahi ditugu.
|
|
|
Taula hauetan, euskarazko taldeetan euskaraz ematen diren kredituen kopurua
|
adierazi
da.
|
|
|
Gogoan izan behar da datuak ezin lortu eta proiekzioak egitera behartutaegon ginela orduan. Horrela
|
adierazi
genuen. Oraingo ikerlanean ere antzera ibili gara.
|
|
|
Farmaziako ikasleen kopuruaren bilakaera 6 taulan
|
adierazi
da.
|
|
|
Fakultateko populazio osoa kontuan hartuta (Elikagaien Zientzia eta Teknologia titulazioa bame), ikasle euskaldunen kopumak 7 taulan
|
adierazi
dira:
|
|
|
Jarraian, ikasle euskaldunen estimazioa
|
adierazi
da Farmazia Fakultateaneuskarazko eskaintza maila guztietan legokeen kasurako kalkulatuta. Horretarako, ikasturtean 1 mailan matrikulatu diren ikasle euskaldunen portzentajeamaila eta titulazio guztietara extrapolatu da.
|
|
|
Aurreko irudia grafiko bat da, non abzisetan ikasturteak
|
adierazi
diren etaordenatuetan aukera askeko kredituak e.ta irakasgaiak irudikatu diren. Irakaskuntzatelematikoa, edo urruneko irakaskuntza?
|
|
|
%25era igotzen da. Izan ere, Hizkuntzaren Normalizaziorako Batzordeak 1998/ 99an egindako inkestaren arabera, NUPeko ikasleen %24keuskaraz zerbait ikasteko desira
|
adierazi
zuten, eta horietatik 1.550 ikaslek, matrikulatuen arteko %15ek, eskolak euskara hutsean emateko nahia adierazi zuten.
|
|
|
Izan ere, Hizkuntzaren Normalizaziorako Batzordeak 1998/ 99an egindako inkestaren arabera, NUPeko ikasleen %24keuskaraz zerbait ikasteko desira adierazi zuten, eta horietatik 1.550 ikaslek, matrikulatuen arteko %15ek? eskolak euskara hutsean emateko nahia
|
adierazi
zuten.
|
|
|
Euskara++ ek jasotako informazioaren arabera, gehienak nahiko eroso sentitzen diraeuskaraz eginda.? 2000ko uztailaren 6ko bileran egindako aurkezpenari buruzko inkesten laburpena: ONDORIOAK: Inork ez du esan. Ezer ez dut ulertu?. Heren bat ez da informazio guztiaren jabe egiten. 7 pertsona (2/ 3 baino gehiago) ondo sentitu dira. Inork ez du amorraziofik edota kontrako jarrerarik
|
adierazi
(erantzunarenarabera). Badirudi arazorik handiena informazioaz ez jabetzea dela. Beraz, zailtasun hori tratatu eta gainditu behar da, besterik ez.
|
|
|
Eskolan ematen diren irakasgaien eta ikasleen kopuruarekin alderatuz sortuzaizkigun datu interesgarrienak, 4 taulan
|
adierazi
ditugu.
|
|
|
Hizkuntza kohesiorako organoak. zentro guztietan daude sortuta, zentroakaipatzen ditudanean, fakultateak eta eskolak
|
adierazi
nahi ditut?, eta horien egikera euskararen normalizazio planaren segimendua egitea da. Ez bakarrik segimendua, baizik eta antolaketa eta, horrekin batera, suspertzea eta jarraipena ereegitea.
|
|
|
Gure geroko proposamena irakasleentzako eredu kontraktual batean gauzatukodugun arren,. Irakaslego Propioa? kontzeptua darabilgunean, hori baino zerbaitgehiago
|
adierazi
nahi dugu, hitzen mugetatik harago dagoen proiektu bati egitenbaitiogu erreferentzia. Izan ere, Euskal Herriaren eraikuntza sozial, kultural, linguistiko eta politikoa prozesu modura ulertzen dugun era berean, Euskal Unibertsitatea bera ere prozesu modura ulertzen baitugu, zer esanik ez, unibertsitateeuskalduna egiteko dagoen une honetan; baina baita balizko etorkizunean legalkiegituratuta egon dadinean ere?, prozesu horretan unibertsitate askatzaileaetengabe eraikitzeko.
|
|
|
– Lehendabizi, ipuinen irakurketa ozena burutzeko entzuleak agurtzea lagungarria zela
|
adierazi
genien.
|
|
|
Irakurketa burutzeko uneari dagokionez, egunero une berdinean egiteakerritualizazio bat dakarrela
|
adierazi
genien, eta horrek garrantzia zukeelahizkuntza ekintza horren lanketa berezirako. Eguneroko goizeko lehen agurra eta geroko unea aukeratu zuten.
|
|
|
Hasiera mailako ikasleei ez ezik, gainerako guztiei ere
|
adierazi
behar zaiederrigorrezkoa dela hainbat kontsulta material eskura izatea: gramatikarenbat, metodoren bat (Bakarka, adibidez).
|
|
|
erabilera da gakoa. Guk baino hobeto eta bakanago
|
adierazi
zuenideia hori, jakina, Andu Lertxundi idazleak: «hitzak hitza du zor, eta hitzak hitzadu sortzen.
|
|
|
Baina noladefinitu, hots, zer dira pentsamoldeak? Esperientzia historikoak
|
adierazi
eta frogatzen duenez, gizarte talde bakoitzak bere kideen jokaera edo portaerak uniformatzeko asmoa agertzen du, portaera eredu jakin bat definituz eta inposatuz. Horrela hedatutako eredu hori normaltasun moralaren adierazpentzat jotzen da.
|
|
|
Izan ere, ikuspuntu ezberdinen araberasortzen dira definizio ezberdinak. Orain ezin ditugu definizio ezberdin horieksakon aztertu, baina gure ikerketaren barnean hiria zer den
|
adierazi
dugu; hain zuzen, gure kasuan, iragan historikoak markatzen digu hiriaren kontzeptua.
|