|
2000
|
|
|
Eta hala bete nuen, Gasteizen elkarrekin bazkalduz. Nire iritziak jakin nahi zituen nonbait, eta nire karguaren arabera nola jokatzen nuen
|
adierazi
nion. Administrazioaren aurrean hiritarren alde legea zuzen betearaziz, hor agertzen nituela nire iritzi zuzenak eta ez bestetan.
|
|
|
Kontuan izanik Nazio Batuetako kide diren herriek gizakiaren oinarrizko eskubideetan, gizakiaren duintasun eta balioan eta gizonen eta emakumeen eskubideen arteko berdintasunean duten fedea tinko azaldu dutela Agirian; eta, askatasunaren ikuspegi zabalago baten barruan, gizarte aurrerakuntza sustatzeko eta bizitza maila jasotzeko erabakita daudela
|
adierazi
dutela;
|
|
|
Prentsaurreko hori eman zutenek
|
adierazi
zuten kontseilukide izaten jarraitzeari buruz behin betiko edozein erabaki hartu aurretik, Gobernuak erantzuna emateko zuen legezko epea bukatu arte itxoinen zutela, abenduaren 24ra arte. Baina, Gobernuaren erantzuna ezezkoa izan zen.
|
|
|
Gramatikako Maisu famatu bat gure egunean zen, Latin gauzak ere Euskaraz erakusten zituena: eta Frantses Euskaldunei Gramatikako Erreglak Euskaraz
|
adierazi
, eta erakusten dizkiete. Hala ez Eskolan, eta ez Gramatikan Euskara behin ere utzi behar ez da.
|
|
|
Gure hizkuntzak betidanik kezkaturik eduki nauenez, historian zehar izan dituen gorabeherak azaldu nituen Euskararen ostarteak (1998) izenburudun liburuan, edonoren jakinbiderako egokia iruditzen zitzaidan eran. Politikariek maizegi nahasi izan dute hizkun tzen naturtasuna, eta horregatik
|
adierazi
zigun Nazio Batuen Erakundeak nola elkar errespetatu, NBEk (ONUk) 1948an agertu zuen adierazpen hartan. Hortik behar genuke abiatu, elkar errespetatuz eta errespetaraziz.
|
|
|
Izan ere, Europako Batasunaren Batzordeak. Hizkuntzen Urtea? izendatu du heldu den 2001garrena, hizkuntz aniztasuna Europako ondarearen aberastasunik funtsezkoenetako bat dela eta etorkizunean ere izan behar duela
|
adierazi
nahian.
|
|
|
Non da hemengo kristautasuna? Non Euskal Herriko hainbeste seme alaba eredugarrik
|
adierazi
ziguten bide egokia. Guztiok dugu bizitzeko eskubidea eta, ezbairik gabe, inork eta ezergatik ez du beste bati bizia kentzeko eskubiderik.
|
|
|
Bidali nion postala hizki txiki txikiz bete nuen, esateko hainbeste gauza bainuen. Ez nizkion gauzak zuzen zuzen
|
adierazi
, baina uste dut Jabi kapaz dela zeharkako mezuak ere entenditzeko. Ulertuko du, behintzat, berarekin izugarri gogoratzen naizela.
|
|
|
Connemaran beharbada, edo beste edonon. Ralphek ondo
|
adierazi
zuen bezala, bihotz bakarra gara, beraz ondo ari nintzen bihotzaren erdia Irlandan utzi dudala esatean.
|
|
|
" Iazko uztailaren 13an Lahinchen (Clare konderria) bost lealista hiltzeko IRAk antolatutako sarearen buru izateagatik atxilotu zuten atzo Ian Donnelley (Ralph ezizenez ere ezaguna), Derryko bere etxean. Atentatu hartan, IRAk sator lana egiteko erabili zuen Donnelley, eta berarekin batera beste zenbait aktibista atxilotu dituztela
|
adierazi
dute iturri polizialek". Azpian argazki txiki bat, ostia!
|
|
|
" Orange Day a dela-eta, Belfast, Derry eta Newtownards hirietan oraindik unionista eta errepublikarren arteko liskarrak baretu ez direnean, IRAk atentatua burutu zuen atzo arratsaldean bost militante lealistaren kontra. Atentatua egiteko moduari erreparatuta, poliziak
|
adierazi
zuen azken aldian oso gutxitan erabilitako sistema jarri zuela praktikan IRAk, beti ere hasierako susmo eta hipotesiak betetzen badira. Dirudienez, lealisten taldean norbait infiltratzea lortu zuten, eta haren bidez jakin ahal izan zuen IRAk noiz, non eta nola burutu aipatutako ekintza.
|
|
|
Badakizu, Bitakora laguna, egunerokotasunetik deskonektatzea zela abenturatxo honekin nahi nuena. Hala
|
adierazi
nizun hasieran. Eta zure orrietan idatzi nuena ez zen gezurra:
|
|
|
—Halakoa da guti batzuetan amorioa —eta, hitz haiek erranik, halako tristura eta halako malenkonia batekin so egin zidan amak, su tipi batek, ustekabean, marmolaren bihotza hartu eta bere begi haiei lurruna balerie bezala, eta
|
adierazi
nahi izan balit bezala, halatan, ezen ez zela hura bere kasua, nahiz eta amestu behin baino gehiagotan egin izan zuen.
|
|
|
" Han daudela, hemen daude": hala
|
adierazi
nuen nik orduan bizi izan nuen mirakulua. Baina, espaziotik denborarat iraganik, bertzerik ba ote?
|
|
|
Erretorika eta oratoria emaiten zigunean, mihiaren trebatzeko eta geure arrazoinen aitzinatzeko, anaia eta biok eztabaidan ipintzen gintuen jaun Mar celek, erabiltzen eta manaiatzen zituela, hartarakotz, edo Fedro edo Esoporen fabularen bat, bi animalia edo bi pertsonaia antagonikoren solasa biltzen zuena —txirrita eta inurriarena, konparazione— eta guk harrointzat hartu behar izaiten genuena, nork bere arrazoinak defenda zitzan bertzearen aitzinean, jakinik ezen emanaldi haiek bigarren parte bat zutela, zeren lehenengoan txirrita iduri egin zuenak inurri iduri egin behar baitzuen bigarrenean, eta inurri iduri egin zuenak txirrita iduri. Baina, hartan hasi aitzin, jaun Marcelek oroitarazten zigun ezen biok anaiak ginela, eta, nork berea atxiki behar zuen arren, ez genuela koleratu behar, eta bai dibertitu... eta behartzen ere gintuen kortesiazko salutantziaren egiterat, hala hastean nola akabatzean,
|
adierazi
nahi baligu bezala ezen gure arteko solas haiek jostetatik gehiago zutela zinezko polemikatik baino.
|
|
|
Ai, jaun André, nola
|
adierazi
hitz batzuetan nigar hura. Guztiok dakigu ezen malkoen bidez egiten dela nigar, eta malkoen ur gazia dela nigarra, baina suzkoa ere ote zen ur hura?
|
|
|
Eta osaba Joanikotek erraiten zuen hura ezinezkoa zela, zeren eta tigre bezatzaile andaluzak argi eta garbi
|
adierazi
baitzuen ezen tigrea ez zela etxeko abereen eta kabaleen kontra oldartzen, nola guztiek frogatu ahal izan baitzuten, piztiaren bi urteko gatibualdian. Harik eta urbiaindarren artean bertze berri hura zabaltzen hasi zen arte, zeren baitzirudien ezen, berri haren arabera, piztiak Pagabasoko leizea hartu zuela habiatzat.
|
|
|
Aita Bartolomek muturra okertu zuen, desgogara, eta, gero, buruaren gorako keinuaz
|
adierazi
zion ezen jarrai zedila aitzina.
|
|
|
Eta amak irri zabal hura egin zidan, ezin uler daitekeena jakin gabe zein zen amaren orduko egoera, amak berak bere azken aitorrean
|
adierazi
zidana, zeren eta baitakizu zein den, etxeko auziaz denaz bezainbatean, etxeko jaun eta etxeko andereek izan ohi duten pentsamoldea, etxearen eta leinuaren irautea guztiaren gainetik jartzen dutela. Eta, hala, bada, iguriki zitekeenaren kontra, amak irri hura egin zidan, eta irriarekin baterat halaxe mintzatu zitzaidan:
|
|
|
Unibertsitateko gela baten barrenean geunden ikasleak eta, noiz eta bertara sartu baitzinen, guztiok zutitu ginen, harik eta, eskuak luzaturik eta beheraturik, eser gintezela
|
adierazi
zenigun arte, pulpitutik.
|
|
|
Baina urrea ez duk munduko errealitate bakarra, zeren zilarra ere baduk, burdina ere baduk, eta buztina ere baduk; eta, urrezko numeroa dagoen bezala, zilarrezko bat genikek, baita burdinazkoa eta buztinezkoa ere. Joanesi mila aldiz erran zioat, baina hiri oraino ez, Pedro, ezen, ene aburuz, errealitate ororen azpian printzipio matematiko aldaezin batzuk daudela eta matematika aldaezinak aldatzen eta mugitzen duela guztia, Galileok ongi
|
adierazi
zuen bezala. Eta libertateak ere bere matematika dik, eta matematika hori ez duk numero bakarrerat mugatzen...
|
|
|
Izan ere, zenbat gezur hitz horren ifrentzuan ere, jaun André! Erraiten du François de la Rochefoucauldek bere Maximes izeneko liburu sonatuan, zeina neure gutunetarik batean
|
adierazi
bainizun ezen oso ere laket nuela: " Munduak maizago saritzen du meritu iduria, meritua bera baino".
|
|
|
Labur erranik, bada, lanoegia eta onegia zen Urbiaingo jauna izaiteko eta bi olaren jabe izaiteko, baita kargu haien eta erantzukizun haien irioiteko eta aitzina eramaiteko ere, zeren ez baitzen Makiaveloren edo Hobbesen eskolakoa, ezta aragoar errege faltsuaren arrazakoa ere. Baina xehetasun bakar batek hobeki argituko dizu
|
adierazi
nahi dizudana eta, hartarakotzat, Gipuzkoarat egin bidaia hari atxikiko natzaio. Zeren oroitzen baitut nola harako bidean gelditzen zen herri guztietan, forjalan guztien aitzinean, zeinak eliza, edifizio publiko eta palazio pribatuetako atarietan begizta baitzitezkeen, eta nola, ate, balkoi eta hesi haiei beha, erraiten zigun, liluraturik:
|
|
|
—Aita ez zuan hil, Joanikot, zeren hilen ausentzia bizien presentzia baino biziagoa eta eraginkorragoa izan baitaiteke batzuetan, are gehiago ene aitaren kasuan, zeren aitak, hainbat handikik eta hainbat jauntxok ez bezala, maite baitzuen pintura, eta ulertzen zuen pinturaz, eta ezin nioan, halatan, haren memoriari ez ukorik ez engainurik egin, ohorea galdu nahi ez banuen bederen... Eta nik ez nian, bertzalde, Ubarneko etxeko heredero izan nahi, baina jainkotzat nituen Italiako pintore handien heredero, Rafaelena bere batez, aitari argi eta garbi
|
adierazi
nion bezala, bere denboran... Eta amak ere bazekik hori, zeren karta batean jakinarazi bainion hori guztia —eta, begiak urrunean galtzen zituela, malenkoniaren besoetan harturik bezala, erran zuen—:
|
|
|
Izan ere, osaba eta bion arteko anarterainoko harremanetan, hura beti izan zen irakasle eta ni ikasle, halako suertez, non arras egon izan bainintzen, urteetan, haren menerat eta erranetarat, guztiz ere gogara, hori bai... Baina ni hazten eta hazten ari nintzen, bertzalde, eta ez nuen jada isildu nahi, zeren, apurka, erran eta
|
adierazi
egin nahi bainuen nik ere neure begiz ikusten nuena, eta osabaren mundua ere neure baitarik juzkatu nahi nuen, neurtu eta erabaki, eta hari jakinarazi: zu orain hortik zoaz, baina ni hemendik; osaba eta bion arteko elkargo sekeretu hark bi pintore zituen, baina ordu arte osabak egin zuen elkargoaren koadro osoa, marraztu eta koloreztatu, eta nik neure ñabardurak erantsi nahi nizkion, eta neure mugak jarri haren munduari, muga batzuk haratago neramatzala, bertzeak honatago.
|
|
|
Bakarrik nindoan, bai, eta arrai nindoan, eta are arraiago eta alegerago jarri nintzen hiriko kanpai guztiak baterat jotzen hasi zirenean, dilin dalan, dilin dalan, haiek ere ene libertate ospatu nahi balute bezala, eta ene felizitatea aldarrikatu eta zabaldu, lau haizeetarat, zeruko mintzoaz... Eta ene bihotza ere bertze kanpai bat zen jada, bertzeekin batean jotzen ari zena, din dan, din dan, ene alegrantzia eta ene bizipoza
|
adierazi
nahi ziona mundu osoari. Eta jendeak ere arrai zirudien, eta anitz gizon emazteki ikusten zen, beren jantzi eta beztimendarik hoberenekin, festa handi hura koloreen festa ere balitz bezala.
|
|
|
Denborarik galdu nahi ez baduzue, bada, pentsa ezazue oraindanik, ez ihesean, nola pentsatzen baitute munduko preso gehienek, baina bertze zernahitan, zeren emankorrago gertatuko baitzaizue... —eta, ezin garbiago
|
adierazi
ziguna are xeheroago eman nahi baligu bezala, erran zigun—: Eta, halarik ere, jakizue ezen, ihes eginen bazenute ere, guztia alferrikakoa litzaizuekeela, zeren jaun Santiago de Tapioles y Villarrínen osabetarik bat inkisidorea izan baitzen, eta ene nagusia haren eskolakoa da, eta ez luke, halatan, zuek atrapatu arte etsiko...
|
|
|
Ene hitzak aditu bezain fite, alkateari ezpainetako irria hautsi zitzaion, irriaren hauste hartarik
|
adierazi
nahi balit bezala ezen, hark eneganik iguriki zezakeenaz denaz bezainbatean, huts egin niola, zeren handikien handitasunean amets egiten duen gizona, nola egiten baitzuen Urbiaingo orduko alkateak, nekez ase baitzitekeen ene kontsiderazino haiekin.
|
|
|
Zeren eta oraindanik aitzinatzen baitizut ezen osaba Joanikotenganako amorio ezkutu hura izan zela amaren bizitzako gorabehera guztia, haren geroko jokabidea guztiz baldintzatu zuena. Eta" ezkutua" diot, zeren baitirudi, batetik, ezen amak ez ziola osabari hitzez deus
|
adierazi
, harekin ohi baino atseginago izaiterat entseiatu bazen ere, eta zeren uste baitut, bertzetik, ezen amaren atsegintasuna ez zela arrazoinik eta argudiorik aski izan, osaba Joanikot hartaz ohar zedin. Eta amorio hark, gainerat, bertze bide batzuk hartu zituen denborarekin, nola jakinaraziko baitizut segidan.
|
|
|
Honainokoan ederki ohartuko zinen bezala, Axularren skribatzeko moldeen eta stiloaren oihartzunak nabarituko dituzu enean, eta horrek ez zaitu gehiegi harrituko, beharbada, zeren, nahiz eta aitzinetik ere aditua nuen, geure prezeptore jaun Marcel izan zenaren eskutik, erretore saratarraren fama on famatua, zuhaurk egin baininduzun, bertzalde, haren miresle, Salamancako Unibertsitatean irakasle izan zintudanean, ongi dakizun bezala. Baina Axularren prosaren ederra eta haren erretorika miresten zenituen zuk artean, ez hainbertze haren dotrina, eta nihaur ere —zer bertzerik iguriki zenezakeen, bada, eneganik? —, halatsu naukazu, hark
|
adierazi
zituenetarik gero eta apartatuago eta urrunago, halako moldez, non gezurra erranen bainizuke, baldin aitortuko ez banizu ezen Gero ren aldikako berrirakurraldiek, liburuaren mezuaz eta signifikantzaz denaz bezainbatean, irri maltzur eta maliziosik eragin izan didatela, zeren eta, bertzenaz, betiko dotorezia eta elegantzia edireiten baitiot, neuretzat anitzetan amestu izan dudan prosaren etsenplu ... Beraz, Sarako maisuari buruzkoan, bi ikusmolde horiek ditut nagusi:
|
|
|
Hegaldatzeko sekeretua ere matematikak eta filosofia naturalak argituko dute egunen batean, Leonardo da Vinci handiaren bidetik... Bai, segur nago ezen gizonak egunen batean teknika hori bereganatuko duela eta, halatan, hegaldatzeko gai ere izanen dela, nola izan baitziren Jainkoaren Herriko herritarrak, Campanellak bere Civitas Solis-en ongi
|
adierazi
zuen bezala.
|
|
|
—Ai, ikusi izan bahu zein amorio handiz mintzatzen zen Pierre Gassendi zientziaz —erraiten zidan osabak—, eta zein konbentzimendu handiz! Eta hala oroit zezakeat orain, konparazione, bere esperientzia hura, amorio eta konbentzimendu haietxekin kontatu ziguna, noiz eta jakinarazi baitzigun ezen teleskopiotik ikusi ahal izan zuela nola iragaiten zen Merkurio eguzkiaren gainetik, Keplerrek urte batzuk lehenago iragarri bezala, zeren eta orduantxe
|
adierazi
baitzigun harako hura: " Erraiten ditek ezen Indietan dagoela mundu berria, baina bada unibertsoan mundu berri gehiagorik:
|
|
|
Hurrengo urtean, edo handik bi urterat, aitak ezpata erregalatu zidan neuri ere. Baina iragana nuen sukarra orduko, zeren bainekien ezen, Mattinen aurka, ezpatari gisa, beti nintzela galtzeko eta haren azpiko izaiteko, ikusirik nola moldatzen zen hura arma harekin, aitarekin edo administratzailearekin ibiltzen zenean, trebetasun handiz, eta zeren, lerro batzuk lehenago
|
adierazi
dizudan bezala, bainuen orduko bertze mundu bat, edo bertze mundu batzuk, prezeptore jaun Marcelen eta osaba Joanikoten eskutik zetozkidanak eta gero eta neureagoak sentitzen nituenak, eta bere mementuan erakutsiko dizkizudanak.
|
|
|
Hasteko,
|
adierazi
berri dizut ezen gure amak marmolezkoa zirudiela, eta hala da. Zeren ama hotza eta urruna baitzen, zinez, bai sehiekin, eta bai gurekin ere, nola umearoan, hala umoagoan.
|
|
|
Zeren eta, aitona Nikolasek ez bezala, aitak ez baitzuen azeptatzen eta ontzat hartzen gure arbasoek Noainen eta Amaiurren izan zuten jokabidea; izan ere, aita garaile izaiteko jaio zen eta segur zegoen ezen Nafarroako gerla eta gudualdi haietan ere garaileetarikoa zatekeela, eta errege katolikoaren jarraitzaileetarik bat, ondorez, baldin berari han egoitea egokitu izan balitzaio. Eta ideia haiek, aitona Nikolas bizi izan zen artean, hain klar
|
adierazi
ez bazituen ere, argi eta garbi mintzatzen hasi zen aitona hilez gero, kasik segidan, mementu haren goait balego bezala.
|
|
|
Eta, hitz haiek aditzen nituela, sentitu nintzen nola inurri bat elefant baten aitzinean, eta ez dakit zergatik, baina orduantxe piztu zitzaidan itsasorat egiteko eta marinel izaiteko gogoa. Eta erdi ezkutuka ere
|
adierazi
nion zerbait kapitainari... eta, hargatik, ezin laketagoak egin zitzaizkidan haren hitzak, noiz eta Baionarat itzultzerat zihoalarik erran baitzidan:
|
|
|
" Ikuskizun bikaina prestatu diguzu, aita Bartolome...!" Zeren ikuskizun hura zinez izan baitzitekeen aita jesuitak prestatua eta jaun inkisidoreak onartua; izan ere, erran dizut nola baliatzen zen aita jesuita, bere predikuen lantzeko eta osatzeko, dramatismo handiko hainbat historiaz, zeinak aditzerat emaiten baitzituen ongi loturikako iduri bizi bezain bortitz batzuen bidez, eta erran dizut, halaber, ezen ezin hobeki mugitzen zituela historia haien hariak. Eta ikuskizun hura halakoa izan zen, eta segur nengoen ezen aita jesuita izan zela ikuskizunaren hariak mugitu zituen gizona, itzaletik izan bazen ere, zeren, alde batetik, jaun inkisidorearen lagun baitzen, eta zeren, bertzetik, nik ikusi nuèn keinu hura izan baitzitekeen
|
adierazi
dudanaren froga. Eta ni segur nengoen hartaz, eta ez nebilen oker, zeren amak halaxe aitortu baitzidan bere azkeneko konfesionean, liburuaren hondarrean ikusi ahal izanen duzun bezala.
|
|
|
Aitzineko besaulkian jarri zen Kristina, komunetik aterata. Nahiago ohe gainean gelditu balitz, niregandik gertuago, baina ez nion guraria
|
adierazi
. Begi lepoak alde guztietara bihurtzen ikusirik bide ninduen, neure buruari egiten ari nintzaion galderari galderaz erantzun baitzion:
|
|
|
Atorra urdin eta gona marroi zatar horiengatik ere, ederra zegoen, inoiz baino ederrago eta gazteago. Haren begitarte ilunak
|
adierazi
zidan, ordea, ziritzat hartua zuela nire errana.
|
|
|
—Norbaitek
|
adierazi
behar lioke lasaigarriak banan banan hartuta baizik ez direla on.
|
|
|
Agerian zen Ttipi igarlearen jaiduren jakitun zela. Bulego horretan berean
|
adierazi
zidan, zorioneko izena eta helbidea ematerakoan: " gustatuko zaik", oraingo galderaren aurrerakina.
|
|
|
Eta, gai hauetaz, ni baino jantziagorik ez duzu atzemanen hiri honetan. Nire bisaiak zalantza eza
|
adierazi
nahi zion, baina ez dakit ulertu zuen. Eskua atorraren poltsikora itzuri zitzaidan berriz eta, atzera ere, hutsik itzuli bere lekura.
|
|
|
Amore eman nuen. Keinu batez," gertagarrien" zerrenda agortzen ahal zuela
|
adierazi
nion.
|
|
|
Haren espantuek bere oroimena lanean zela
|
adierazi
nahi bide zuten, baina nire ezpainek ez zioten laguntzarik eskaini. Alferrik.
|
|
|
Keinuz, oroitzen nintzela
|
adierazi
nion Potzolori. Lehengo eguneko libreta zimurtu bera atera zuen, betiko jaka zimurtutik.
|
|
|
Neskaren ezpainen okerdurak horren premiarik ez zutela
|
adierazi
zidan.
|
|
|
Ez dakit noren begiradak
|
adierazi
zuen ezuste handiagoa, harenak edo nireak. Mugimendu bizi batez, ateari bulkada apal bat eman zion, tarte irekia murriztu nahian, nonbait.
|
|
|
—Barkatu, oker
|
adierazi
didatela uste dut. Ni —urrats bat gibelka, Ttipik emandako paperean leitu nuen berriz— Amagoia Mendigatxaren bila nenbilen.
|
|
|
Gazteagotan errazagoa zen oinazerik ez erakustea. Adiskidetasuna gisako molde bortitzen bidez
|
adierazi
beharra zeukan Charlyk. Ez nion inoiz aitortu noraino zitzaizkidan nardagarri.
|
|
|
Dirurik izan ote zen tarteko Ximurraren aldetik (honetan ere erdia pagatuko ote zion?). Kristina sortan sartzea aitzinetik erabakia izan ote zen, edo haren amoranteak" larrutegian"
|
adierazi
bezain hasian hasikoa... Ez.
|
|
|
Ez zuen ustekabe handirik
|
adierazi
. Gelditu ere ez zen gelditu, bere urrats nagiekin bat eginez bakarrik ibilitakoa haren ondoan desibiltzeari lotuko nintzelako segurtasun osoan.
|
|
|
Ezetz
|
adierazi
nahi nion anaiari, trago pare bat egina bai, hiru beharbada, lau gehienez ere, baina mozkor itsuski ez nengoela, zer kakaren bat zango artean trabatu eta lurrera iraulia baizik. Odolak sudurretik beheiti egiten zidan, ordea, eta haren dasta gaziak mingaina trabatzen.
|
|
|
Komunzuloaren gainean jarrarazirik, kotoi puska bat ur oxigenatuarekin blaitu eta bisaia igurtzi zidan, nire espantuei kasurik egin gabe. Atorra gorriztatua kentzen ere hasi zitzaidan, baina keinu batez
|
adierazi
nion lan hori neronek egin nezakeela. Bakarrik utzi ninduen.
|
|
|
Nire lankide maiteetan inor ez zen ohartu hain gaitz begi bistakoaz. Edo oharturik ere, ez zuten
|
adierazi
. Halako goiz batean beso motz, begi bakar eta maingu lantokiratuko banintz, dudatzen naiz inork nire osasunaz galdetuko lidakeen ere.
|
|
|
" Bai, gorroto diat. Munduko lanik zerrienetariko bat duk, baina nire lana duk",
|
adierazi
nahi zidan. Bat bateko jakin minak jota, forentsearekikoak akitu arte itxoin eta gero hurbildu nintzaion.
|
|
|
Keinu gogogabe batez
|
adierazi
nuen neure eznahia. Ez zuen kontuan hartu.
|
|
|
Irri egin nuen, umore kolpe bati amore emana ziolakoan. Haren bekozkoak, haren begien distirak
|
adierazi
zidaten okerretik nindoala. Burua erredakzio aldera biratu nuen berriz.
|
|
|
Ziztuan nindoan zedarritutako karrika estuetan barna, hilerriko atarian
|
adierazi
ziguten tokira. Hogeita hamasei orduz lo egin izanak eta ez-ohiko gosari goxo batek eragin trenpu ona lurrindua zitzaidan.
|
|
|
Hartara, abuztuko astelehen horretan Josureneko sukaldean nintzela, konpetentziakoa eta aurreko egunekoa baizik ez nuen eskura. Neureganatu nuen, dena dela, baita haren gaineko nire iritzi eskasa
|
adierazi
ere.
|
|
|
Traizio bat, nori edo zeri garbi ez izan arren. Kasik poztu nintzen, JAVIER idatzi eta makinak berriz ere pot egina nuela
|
adierazi
zidalarik.
|
|
|
Leizeko sarrera zigilatzen duen harkaitzari" Abrite portas, klis klas" erratea bezain erabatekoa izan zen: ordenagailuaren ziber ezpainetatik ateratako ohiko txistuak eta ezinbertzeko txarteltxoak
|
adierazi
zidaten sistemak ongi etorri egiten zidala.
|
|
|
bi lerrotan, lau zutabetara, 42 tamainako letra. Beharbada" ikerketa" hutsa
|
adierazi
beharrean" ikerketa bat" paratu nukeen zehaztasunaren fabore, kontuan harturik auzi honetaz abiaturiko azterbide ezberdinak. Alabaina, horrela eginez gero, letra tamaina tipitu nuen —36 bat, tikixkoa inondik ere— eta esaldia itsuski moztu," bat" hori beheko lerrora ekarriz.
|
|
|
Klik. Asots apal nahastezinak
|
adierazi
zidan idatzitakoa inprimatzen ari zela. Minutu erdi geroago, papera mahai gainean utzi nion zuzendariordeari, keinu adierazkor batez.
|
|
2001
|
|
|
Bira eman du mutilak orduan eta barkatu esanaz edo keinu lotsatu bat egin dit. Gorri gorri eginda nengoen ni, eta berdin ziola
|
adierazi
nahi izan diet, lasai jarraitzeko, baina sorbaldak jasotzen baino ez dut asmatu, urduri, gaizki ulertuan eroriz berriro. Muxu bat aztoratu gabe ikusi ezin duen mutxurdin baten parekoa naizela pentsatuko zuten dudarik gabe.
|
|
|
Ez du sekula egiten. Irribarre xume bat erdi marraztu du soilik, ez diola axola
|
adierazi
nahian edo. Ondo dela horrela.
|
|
|
Kamala eta Jagdish herriko nagusien aurrean agertu ziren. Gizon ezkondua berriz ezin dela ezkondu
|
adierazi
zuten panchayatek, amorantea edo delako neskatxa bortxatu ez badu, bederen. Ezin zen Jagdish zigortu.
|
|
|
‘Ba nahiko zaila da. Hitza ez da gauza bakoitzaren gainean jar daitekeen etiketa, hitz egitea zerbait
|
adierazi
eta ulertzeko asmo konpartitua da, eta ez pentsa asmo berera ailegatzea erraza denik.’
|
|
|
Eguerdian, lata bat atun ogiarekin eta garagardoarekin bazkaltzen dugun artean, Andonik gizarte hotzen eta gizarte beroen arteko diferentzia
|
adierazi
dit.
|
|
|
Goio Bluefields alboan bizi da, Josean Prinzapolkan, itsasbazter atlantikoan baina iparralderago. Goio izoztu egin dela eta, auskalo zer
|
adierazi
nahi duen Joseanek izoztu horrekin.
|
|
2002
|
|
|
Nolakoak ziren
|
adierazi
bagenu, esango genuke zomorro baten itxura gehiago zutela beste edozein izaki ezagunena baino. Diferentzia nagusiena tamainarena zen, edozein intsektu baino milioi bat aldiz handiagoak baitziren gorgona haiek.
|
|
|
Nire arreba hori ez da ni bezalakoa, zeharo bestelakoa da. Oso serioa eta zuhurra da, ez du ia inoiz irribarre egiten (eta inoiz ez barrerik), eta zerbait garrantzitsua
|
adierazi
behar ez badu hitz bakar bat ere ez esatea hartu du arautzat. Bestalde, ez du inoiz elkarrizketa inozorik entzuten eta ezta arrazoizko kontuak ez direnak ere.
|
|
|
Eta ez dut jakin zehatz erantzuten. Baina susmoa izan dut badela, izakion barnean, norberaren funtsari dagokion zenbait une berezi, bestela
|
adierazi
ezin daitekeena, eta horixe litzatekeela poesia.
|
|
|
Mahai osoa jaso zuen orduan. Arantxari albo batean jartzeko
|
adierazi
zion, eta, garrasi handia ateraz, zezena bezala oldartu zen hormaren kontra.
|
|
|
Alaznek lasaitzeko
|
adierazi
zion.
|
|
|
Eskuak buru atzetik pasatu zituen Alexek, gogoetatsu zegoela
|
adierazi
nahi zuen bakoitzean egiten zuen bezala.
|
|
|
–Begira, Arantxarekin hitz egitean, egundoko desengainua hartu zutela esan ez, baina
|
adierazi
bai, egin zidak. Antza denez, eta iradoki didanez, erdi haserre edo gelditu zituan.
|
|
|
–Ez –erabaki zuen Arantxak. Eserita jarraitzeko
|
adierazi
zion.
|
|
|
Besteek ezetz
|
adierazi
zuten burua mugituz.
|
|
|
Bai? –Alaznek baietz
|
adierazi
zion buruaz– Bihar beste batzuek egin dute.
|
|
|
–Sonia zara, orduan? –neskak baietz
|
adierazi
zion– Aupa. Ni Alex.
|
|
|
Izan ere, tonuak traizionatu zuen. Tonuak berez esatera ausartzen zen baino gehiago
|
adierazi
zuen.
|
|
|
Alexek ezetz
|
adierazi
zion buruarekin. Elizarako bidea hartu zuen, poliki.
|
|
|
Zer esango zion, ba? Mirarik bere jantzi koloretsuek aldarrikatzen zuten moduko hippya izan nahiko zukeen, maitasun librea, askatasuna eta horrelako hitz potoloek
|
adierazi
nahi zutena bizi. Baina etsita zegoen ameslari urardotua baizik ez zela; nahi eta ezinaren irudi bakartia.
|
|
|
Irenek lasaitzeko
|
adierazi
zion esku keinu batez.
|
|
|
Arantxak barre egin zuen, baina ez kezkatzeko
|
adierazi
zion: irudizko kremailera batez itxi zuen ahoa.
|
|
|
–Alexen oihuak gero eta ozenagoak ziren. Atzetik hasi zitzaion neskari, baina hark, buelta eman, eta, eskua altxatuz, ez jarraitzeko
|
adierazi
zion.
|
|
|
Mundu errealaren aurrean lubaki modura. Lauzpabost kartoi luze hartu, lurrean jarri eta Mirariri haien gainean etzateko
|
adierazi
zion.
|
|
|
–galdetu zion Alexek. Buruarekin baietz
|
adierazi
zion Mirarik. Ez zituen begiak zabaldu.
|
|
|
Zakurrak buztana jaso eta poliki poliki higitzen badu, bera nagusi dela
|
adierazi
nahi du. Bi ar horrela elkarrengana hurbiltzen badira, ia seguru borroka izango da.
|
|
|
Ze usain aditu zien gazte bikain haiei? Dutxa baten behar gorrian zeudela
|
adierazi
nahi al zien?
|
|
|
Inongo babesik gabekoa. Horregatik, Sarak ongi
|
adierazi
zidan bezala, baita beste paziente batzuek ere, heriotza baino okerragoa da. Izan ere, zeroa da –konparazio aritmetiko bat erabiliz– heriotzaren horizontea:
|
|
|
Eta, ohi ez bezala, solasari ekin zion, hitz eta pitz, urduri, Sara noraezean uzten zuela. Baina, Sergiori bere noraeza
|
adierazi
beharrean, itxura egiten saiatu zen Sara. Harik eta bi mila egunetan eta beste hainbat gautan erraiak jan zizkiòn harrak –jelosiarenak eta ezinegonarenak– bere ahotsa altxatu zuen arte:
|
|
|
Izan ere, goizeko lehen orduan telefono dei bat jaso zuen Sarak dendan. Telefonoaren bestaldekoa Sergioren arreba zen, erdi negarrez
|
adierazi
ziona aita hil zitzaiela, bihotzekoak jota, eta abisatzeko, mesedez, Sergiori.
|
|
|
Ez bainuen ezer eranstekorik hark
|
adierazi
zidanari. Eta korapilo bat bainuen eztarrian, hark bezala.
|
|
|
Zeren, bat gutxi izan zitekeelakoan, hiru bonba fetido erosi baitzituen Sarak, badaezpada ere. Señorita Nafarroako konkistari buruz ari zenean izan zen, edo, zehatzago izanik, ikasleei
|
adierazi
zienean nola Fernando Katolikoak bereganatu zuen Nafarroa, nafar onak –beaumondarrak– lagun zituela, eta nafar gaiztoak –agramondarrak– etsai. Sararen urduritasuna, pupitre azpitik lehen bonba erortzen utzi eta oinpean zanpatu zuenean, eta gero bigarrena eta hirugarrena, puzker hau nafar onentzat, hau ere bai eta hau ere bai...!
|
|
2003
|
|
|
Perpaus horrek berak
|
adierazi
behar digu beharbada bestalde, Oxobik sumatzen zuela, bere gerlari ohi lagun anitzek ez bezala, goiz edo berant, politikak gaina hartzen ahal ziola gerlari eta indarkeriari.
|
|
|
Horiek hola, lantto honentzat izenburu baten ondotik nenbilelarik, politika gaiez ariko naizela
|
adierazi
nahiz, gogoratu zitzaidan Res Publica latinezko hitz elkarte zahar hura.
|
|
|
Guk baino hobeki
|
adierazi
zuen hori bera Manex Erdozaintzi zenak, olerkari batek bakarrik egin zezakeen bezala, San Martinetako Gerlari Ohien Eresia osatu zuelarik:
|
|
|
Sabino Aranak berak egin zuen bezala 1898ko gerlaren karietara, haren alderdiko hautetsiek zioten Euskal Herrien deia
|
adierazi
, estatu mugen gainetik, Wilson Ameriketako presidenteari, I. Mundu Gerla amaitzera zihoalarik. –Aliatuek», haatik, ez entzunarena egin zuten eta 1918ko hitzarmenetan ez zen euskaldunez ez Euskal Herriaz aipamenik izan.
|
|
|
Beti bezala, olerkariek zuten lehenik Herriaren deia, bakoitzak bere gisara,
|
adierazi
, hala nola, Bilboko Labe Garaien artetik Gabriel Arestik aitaren atxea defendi tze ko jaulki zuelarik bere garrasi samina edo, Arantzazu gainetik, Jose Azurmendik bidali bere Manifestu Atzeratua:
|