|
2000
|
|
|
\ 1998an Gaixotasunaren Eragin Tasa (kasuak/ milioi bat biztanle) EAEn 112koa zen, eta 75ekoa Nafarroan. Europako estatuekin konparatuz, tasarik altuenak
|
Espainiak
(93,4) eta Portugalek (81,8) zituzten, eta Finlandiak (3,2) eta Irlandak (3,6), berriz, baxuenak.
|
|
|
|
Espainiak
eta Frantziak ez dute Euskal Herriaren gerorik irudikatu nahi! Militante lana sekulan baino garrantzitsuagoa da!
|
|
|
Frantziak eta beste batzuk.
|
Espainiak
, baina ez. Hori dela eta, Konsortzioko partaideen zerbitzu metereologikoek argazki ugari eta merkeak dituzte, eta iragarpenak egiteko laguntza ona.
|
|
|
Hori dela eta, Konsortzioko partaideen zerbitzu metereologikoek argazki ugari eta merkeak dituzte, eta iragarpenak egiteko laguntza ona. Partaide ez direnek aldiz garesti erosi behar dituzte eta horregatik ditu
|
Espainiak
iragarpenak egiteko datu eskasagoak. Eta gutxiago asmatzen.
|
|
|
M. Larramendi gizon argi bezain zorrotzak,
|
Espainiak
gure herrian zeraman politikaz kezkaturik egin zituen zenbait salakuntza foruen alde. Hortaz irakurgarria da J. Ig. Tellechea Idígoras ek bere sarreraz, oharrez eta hitzatzez argitaratu zuen Larramendiren So bre los Fueros de Guipúzcoa (1983) liburua.
|
|
|
|
Espainiak
ere, 1978ko Konstituzioaren 3 artikulua aldatu behar luke, Estatupean dauden hizkuntza guztiak Konstituzio beretik onartzeko, Suitzan XIX. mende hasieratik duten bezala. Horri buruz, ikus bere garaian Euskaltzaindiak eskatu zuena (Euskera, XXIV, 1979, 131 orr.).
|
|
|
Gainera, esan beharrekoa iruditzen zait, ez Frantziak eta ez
|
Espainiak
ez diotela jarraitu giza oreka gordetzeko hain eredugarri den Suitzako Konstituzioari; baina ezta ONUk 1948 urtean Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren 2 artikuluan gomendatzen zuenari ere.
|
|
|
Beraz, Frantzian lana nolabait bideratzeko ere ez zaigu falta ez argudiorik ezta ahalmenik ere. Gainera, gogoan har, euskara dela
|
Espainiak
eta Frantziak beraien barnean duten hizkuntzarik antzinakoena eta gaur oraindik bizirik dirauena. Eta hizkuntzen kontu honetan ezinezkoa dela tipiagoen edo handiagoen indarrekin jokatzea, demokratikoki baizik, izate naturalez eta gurasoengandiko arrazoiez.
|
|
|
Kultura gaietan
|
Espainiak
ez du beste gai batzuetan duen presentzia, eztaegunkari erregionalistetan ere (handiena EL CORREOn du, gai honetako albisteenherena Espainiakoak izanik). Bestalde, gai hauek nabarmen uzten dute egunkariabertzaleen eta erregionalisten arteko aldea, DEIA azken hauen ondoan kokatzendelarik:
|
|
|
Etorkizuna, aurrera begira dio Josemari Velez de Mendizabalek martxoaren 13ankaleratutako artikuluak. Tribuna abierta ataleko kolaborazioa da eskuartean duguna.Velez de Mendizabalen lanak euskal arazoa deitutakoaren aurrean
|
Espainiak
etaFrantziak dituzten jarrerak aztertzen ditu.
|
|
|
Bada gure artean, hirugarrenik, sentsibilitate estatutista dei diezaiokegun jarreraren aldekorik; horien arabera, gaur egun ezagutzen diren Gutun autonomikoek ezartzen duten marko juridiko politikoak nahiko lurraldetasun administratibo ezartzen dute eta, beraz, Euskal Herriaondo definiturik dago komunitate berezitutan. Bada gure artean, era berean, EuskalAutonomia Erkidegoaren eta Nafarroaren artean harreman soziopolitiko bat onartuarren,
|
Espainiak
eta Frantziak administratutako Iparraren eta Hegoaren artekoharreman zuzenik eta arauturik onartzen ez duenik. Bada gure artean, azkenik, euskalnazionalisten konstrukzio kontzeptuala onartzen duenik ere, hots, mapa politiko administratiboa mapa linguistiko kulturalaren gainean modu isomorfikoan ezarrikolukeena.
|
|
|
Euskal Herrian zabaltzeko argitalpenean, Madrilgo egunkari honek bere egiten duZazpiak bateko leloaren zentralitate grafiko integratzailea. El Mundok, kontuan hartzen du Euskal Herria bere osotasunean, eguraldiari buruzko mapa marraztean, Frantziak eta
|
Espainiak
administraturiko euskal lurraldeen arteko estatu muga adierazteko marka berezirik gabe.
|
|
|
Oinarri ikaragarri hauetan, nekazaritzan eta meatzaritzan ezarritako mundukoekonomia dugu, zeinean kafea, kotoia, azukrea, kakaoa, urrea eta zilarra ustiatzeko, lan bortxatua eta produkzio esklabista erabili zituzten. Mundu mailako ustiakuntzahorretan oinarriturik, hiru gizalditan zehar,
|
Espainiak
, Frantziak, Portugalek, Britainia Handiak eta Herbehereek beren hizkuntza, kultura, erlijioa eta baloreakezarri zituzten mundu mailan. Eta hemen dugu Kapitalismoaren mendiaren magala; gaur egungo gizateria eta gaur egungo izatea baldintzatzen duten benetako oinarri ekonomiko, sozial, politiko, kultural, linguistiko, erlijioso eta etikoa.
|
|
|
Gaztelak eta
|
Espainiak
Euskal Herriari eragindako konkistei buruz, zenbait testuaurkeztea iruditu zait interesgarriena. Hasteko, Araba, Bizkaia, Errioxa eta Gipuzkoa1200 urtean konkistaturik izan baitziren, orain 800 urteurrena gogoratuz, jakingarridiren ondoko bi testu hauek ekarriko ditut Gonzalo Martinez Diez-engandik jasoak (1974):
|
|
|
Espainiarrek egunen batean EuskalHerriko konkistari amore eman badiote ere, gure Herriaren ustiaketa beste 20urtetan zehar luzatu ahal izanez gero, zertarako 10 urtetan bakarrik edo 3 urtetanbakarrik ustiatu? Tamalez, ez du ematen gaur egun
|
Espainiak
Euskal Herriari eragitendion ustiaketa ekonomikoaz ikerketa lan handirik egiten denik.
|
|
|
Euskal Herriak eta
|
Espainiak
elkarrekin duten borroka ez da horrenbeste sozio-ekonomikoa, konkistaren arazo politiko nazionala baizik. Espainiaren eta Euskal Herriaren nazio lornahi politikoak uztar ezinekoak dira.
|
|
|
Eta, haren izena ezagun egiten bazitzaidan ere, zeren jaun Marcel prezeptorearen ezpainetarik noizbait aditua bainuen, Bartolomé de Carranza artzapezpikuarenarekin baterat, zerbait gehiago jakin nahi izan nuen, eta orduan kontatu zenidan nola Barasoaingo doktoreak Fernando Katolikoaren indar armatuetarik ihesi ibili behar izan zuen, haren familiakoak Nafarroako errege legitimoaren aldekoak zirelako; nola apez ordenatu ondoren urte luzeetan Salamancan irakasle izan zen, Frantzisko Vitoriakoarekin batean, eta gero Portugalerat joan zen, non Coim brako unibertsitatean aritu baitzen, luzaroan han ere; nola, gero, Carranza artzapezpikuaren defendatzaile izan zen, Europa osoan sonatua izan zen auzian, eta nola hargatik gogotik sufritu behar izan zuen, halako tailuz, non etxean preso eduki baitzuten denbora batez, errege Filipe II.aren manuz; nola Erromak, ondoren, Toledoko artzapezpikuaren kasua bere gain hartu zuen, eta nola Mar tinek, halatan, Erromarat joan behar izan zuen, non aita saindu Pio V.ak kardinal izendatu nahi izan baitzuen bi aldiz, nahiz eta bere xedea ez zuen bete ahal izan, errege Filipe II.ak hatsarretik beretik eragotzi ziolako, zeren lau akusazino baitzituen doktore nafarraren kontra: lehena, ez zuela onartzen
|
Espainiak
Nafa rroa bereganatu izana; bigarrena, Martinek erraiten zuela ezen erregek gorrotatzen zuela eta hargatik ez zuela haren Gorteetan kargurik; hirugarrena, nafarra zela eta Albre ten aldeko familia bateko kide eta partaide; laugarrena, Franziaren laguna zela eta Frantziako kulturakoa; eta kontatu zenidan, finean, nola Mar tinek ospitale batez dotatu eta hornitu zuen bere jaioterria, Barasoain, hil...
|
|
|
Guztiak ahantziko ditugu, Eusebio Etxegoienek eta haren anaia Pedro Etxegoienek Noainen eta Amaiurren eginak... baita Esteban Etxegoienek Urbiaingo gazteluan eginak ere, nahiz eta honen bekatua bikoitza izan zen, zeren agramondarra ez ezik luthertarra ere izan baitzen, eta bere burua hil baitzuen ezin koldarkiago... baina hitz emadazu Nafarroaren zerbitzuan ariko zarela hemendik aitzina, eta Erromako Elizarenean. Eta kontu egizu ezen Nafarroaren zerbitzuan erraiten dizudanean, Nafarroa handi baten zerbitzuan erraiten ari natzaizula, zeren Nafarroa tipi zen eta Gaztelak eta
|
Espainiak
handi egin zuten". Eta aitak ihardetsi zioan:
|
|
|
Ezer esan ez balu bezala pasatzen zitzaigun beste gaietara, eta zalantzan gelditzen ginen, izan ere, hurrengoan,
|
Espainiak
jasan zuen Sodomarik gogorrenaren pareko azaltzen baitzigun Errepublika garaia. Kontraesan hauetan justifikatzen zuen bere bizitzaren kontraesana.
|
|
|
Nahi dutena esango dute abertzaletasuna deabrutzeko, baina Egunkaria ren kirol jarraipena nazionalista dela egia izanik, askoz nazionalistagoa da gainerako telebista eta medio ia guztiek ematen dutena. Frantziak zenbat domina eta
|
Espainiak
zenbat domina, beste konturik ez zekarten Sydneytik. Kirolen jarraipen mediatikoa baino kontu nazionalistagorik nekez aurki daiteke, eta, benetan, aire freskoa da halakoetan beste tankera bateko informazioa jasotzea:
|
|
|
Esango nuke, Espainiarentzat Amerikara iristea eta han zegoena ustiatzea bezalatsu izan zela Venezuelarentzat petrolioa aurkitzea. Ameriketatik harrapa zezakeen guztia lapurtu zuen
|
Espainiak
, aberastasun iturri osoa hirietara ekarri; eta orduan, jendeak hirietara jo zuen... Askok, fabrika textilean lana eginez baino gehiago irabazten zuten eliz atarian eskale jardunda.
|
|
2001
|
|
|
Bide horren abiapuntua da Estatutua, bideak zabalik omen zituena bere gehigarri guztiekin. Ordea, esperientziak
|
Espainiak
bide hori estutu egin duela erakusten digu, eta memento honetan gainera bide edo eskema horretan atzera egin nahi duela. Espainiako E statuak ez du marko bat gainditzea bilatzen, aitzitik, eskema murrizteko ahaleginetan ari da.
|
|
|
Zaila dago.
|
Espainiak
eta Frantziak borondate politikorik ez duten artean, eta Euskal Herriko politikoak bustitzen ez diren artean (orain arte hitz batzuk bota bai, baina ez dira batere busti), jai daukagu.
|
|
|
Europako hizkuntzen kartaren berrespena etenda dauka Frantziak adibidez, eta berretsi dutenengan ere aurpegieraren atzetik kasu zehatzak hizkuntzen aurkakoak dira sarri: Nafarroa nabarmen,
|
Espainiak
berretsi baitu, Alemanian ere sorabiarrek euren eskubideak ez direla betetzen salatzen dabiltza Batasunaz geroztik, eta Erresuma Batuak Eskoziari autonomia eman arren, badirudi Edinburgoko gobernuak galdutzat jotzen duela gaelikoa.
|
|
|
Estatutua betearazteko gai izan ez diren EA eta EAJ alderdiek, nola adierazi dezakete lotsagorritu gabe marko politiko honetan estatuek onartu dutela euskaldunon edozein erabakia? Jakin badakite Frantziak eta
|
Espainiak
ez dutela gogo onez hartuko euren barruko herrien autodeterminazioa. Haien tresneria guztia horren aurka erabiliko dutela.
|
|
|
J. AISA.
|
Espainiak
, aldiz, polo horretan jarri beharrean, Bush bera baino bushistagoa izan nahi izan du eta hor aritu da handik edo hemendik burua atera nahian, ez duen protagonismoaren bila.
|
|
|
Herrialde horrek eta Japoniak, Frantziak eta
|
Espainiak
Indonesiatik eta Argentinatik datozen narrasti larruen inportatzaile taldea osatzen dute.
|
|
|
Badira herrialde batzuk, Finlandia edo Suedia esate batera, %4, 2 ikerketan inbertitzen dutenak, baina beste batzuek askoz gutxiago inbertitzen dute,
|
Espainiak
adibidez %0, 9.
|
|
|
120 herrialdek, besteak beste
|
Espainiak
, gizateriarentzat kaltegarrienak diren 12 produktu kimiko ezabatuko dituzte
|
|
|
New York aterpea zen tea edaten zutenentzat, Britainia Handian, Herbehereetan eta Errusian erabiltzen ziren tradizio, etiketa eta te zerbitzu berberekin.
|
Espainiak
tea ezagutzen du: Tea XVIII. mendean iritsi zen Espainiara, Frantzia eta Britainia Handiko moda inportatuago gisa.
|
|
|
Beste kasu batzuetan, albo ondorioak botikak utzi eta hilabete batzuetara agertzen dira, eta horrek ere zaildu egiten du eragilea identifikatzea. Hala ere, Palop zoriondu egin zen Ministerioaren jarduera “egokiagatik” eta
|
Espainiak
zeribastatinak izan ditzakeen ondorio kaltegarriei buruzko nazioarteko alertan duen zeregin “oso aktiboagatik”. Urte hasieran, Andaluziako Farmakozaintza Zentroak rabdomiolisia –muskuluen narriadura eta suntsiketa – kasu asko detektatu zituen Lipobayrekin tratatutako gaixoetan, eta, hala, alerta nazionalen eta komunitarioen mekanismoa aktibatu zuen.
|
|
|
Erakunde ekologistaren arabera, zura iturri iraunkorretatik datorrela bermatzen duen gauza bakarra FSC (Forest Steward Council) erakundeak emandako baso ziurtagiria da, mundu osoan 24 milioi hektarea ziurtatu baititu. Iaz,
|
Espainiak
6.268 metro kubiko zur inportatu zituen Sataremetik. Datu horrek hirugarren postuan kokatzen du gure herrialdea Brasilgo zur inportazioei dagokienez, Herbehereen eta Frantziaren atzetik.
|
|
|
Gainera, 140,2 milioi euro erabili ditu birziklatzeko laguntza planerako edukiontzien kanpainaren bidez. Ekimen horretarako, Ingurumen Ministerioak 23.000 edukiontzi erosi ditu papera eta kartoia biltzeko, 13.000 edukiontzi beirarako eta 8.861 edukiontzi ontzi arinak biltzeko. Stockholmeko hitzarmena Bestalde, Uren eta Kostaldeen idazkariak ziurtatu zuen
|
Espainiak
konposatu organiko iraunkorrei (POI) buruzko Stockholmeko Hitzarmena berrestea aurreikusten duela Europar Batasuneko lehendakaritza aldian. Hain zuzen, jakinarazi zuen Gobernuak dagoeneko hasi dituela izapideak berresteko.
|
|
|
|
Espainiak
munduko eguzki zentral fotovoltaiko handiena izango du
|
|
|
|
Espainiak
7,4 milioi internauta ditu dagoeneko, 2000 urtearen amaieran baino bi milioi gehiago.
|
|
|
Itunaren arabera, cree en lur historiko gehien gehienak —310.000 km2 (konparaziorako,
|
Espainiak
504.000 km2 ditu eta Frantziak 544.000) — Quebecen eskuetan gelditu ziren (Niezen 1998: 71).
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoak bere BPGren %1, 37 gastatzen du I+G+ I delakoan, Europar Batasunak %1, 8 eta
|
Espainiak
%0, 89 xahutzen duten bitartean. Helburua 2004 urterako Europarekiko konbergentzia lortzea da baina erronka ez da batere erraza.
|
|
|
Tajadura re ntzat hizkuntzaren ulerkera identitarioa pentsaera tradizionalistaren isla da. Azken hogei urteotan
|
Espainiak
sekulako aitzinamenduak egin omen ditu, salbu hizkuntzarentratamenduan. Legeak berak du harra.
|
|
|
Beste batzuek Madrilgo Gobernua ren esku hartzea eskatzen dute, gauzak bere onera ekartzeko, Espainiako batasuna babesteko. Zera gertatzeko arriskuan omen gaude, dio Pedro Muñozek, komunitate autonomo bakoitzak bere historia, bere bandera eta bere ereserkia edukitzea, eta
|
Espainiak
batere ez.
|
|
|
Gobernuarentzat hala bihurtu zen desertore. Harez geroztik ezin zen
|
Espainiak
agintzen zuen lurrean sartu, hala egin izatera preso hartuko zuten.
|
|
2002
|
|
|
Egun hori tristea zela esan nuen nik, horrek euskaldunak euskaldunen aurka jartzen zituelako eta Estatuaren tranpan erortzea zelako. Azkenean, eta nahiko nuke erratzea, Legebiltzar honetan ere
|
Espainiak
agintzen duena egingo dute, nahiz eta horretarako beren erritmoa eta zelofana erabili. Ez dago burujabetza biderik legalitate espainiarra errespetatuz, ez da posible.
|
|
|
" Ez, Ertzaintzak joan behar du, bestela Guardia Zibila joango delako". Noski, horrela da, baina horrek frogatzen du ezker abertzaleak egiten duen azterketa zuzena dela, autonomia
|
Espainiak
agintzen duena egiteko erabiltzen ez baduzu, autonomiarik gabe gelditzen zarela.
|
|
|
Zer gertatu zen? Bada, Unamuno azkenean Euskal Herria gaitzestera heldu zela, baina beste alde batetik,
|
Espainiak
bera gaitzetsi zuela eta erbestera bota. Polita iruditu zitzaidan Unamunorena eta Bergaminena kontrajartzea.
|
|
|
Hego Euskal Herrian, 1993an mugarik gabeko kontratua zutenak, alokatuenguztizkoaren aldean, %70etik gora ziren bitartean, 2000 urtean %66 ziren. Gainera, gaur egun Hego Euskal Herrian mugarik gabeko kontratua dutenen proportzioaEuropako Batasunekoa baino askoz txikiagoa da (%86, 8), Europako Batasunekoestatu guztiek %80tik gorako ehunekoa dutelarik,
|
Espainiak
izan ezik (%67, 3).
|
|
|
Frantziaguztiz aurka dago, proposamen hori azkenean aurrera joango balitz gaur egunEBtik jasotzen dituen nekazaritza subentzioen zati bat berak finantzatu beharkolukeelako.
|
Espainiak
, bere aldetik, egiturazko edota kohesio fondoen zati handiakgalduko lituzke, aurreikusitako epea baino lehenago, hots, 2006 urtea bainolehenago. Hori dela eta, EAE oso ukituta geratuko litzateke, Europako Batzordeakfinantzatutako programa eta proiektu asko desagertuko liratekeelako.
|
|
|
Horietako lehena, arestian aipatutako1959ko hitzarmena izan zen, zeinak Nazioarteko Moneta Fondoa eta OECD izanzituen babesle. Ondoren, 1970ean Europako Elkartearekin
|
Espainiak
sinatutakoLehentasunezko Akordioa etorri zen, eta, azkenik, 1979an, EFTArekin eginikohitzarmena eta GATTek Tokioko Itzulian hartutako ebazpenen onarpena.
|
|
|
Bidea posible da, kontuan hartuz Europan unibertsitate eremu bakarra aldarrikatzen hasi direla eta
|
Espainiak
jada bere barruti bakarra ezarri duela. Nola ezdugu izango euskaldun guztiok gure unibertsitateetan euskaraz ikasteko eta ikertzeko eskubidea?
|
|
|
Herri baten garapenean garrantzi estrategikoa duenarlo honetan erabakiak hartzeko ahalmena, berriro ere, Madrilen etaParisen eskuetan dago. Hala ere, ikerkuntza politika BaskongadetakoEstatutuaren eskumen bat da, letraren arabera; baina
|
Espainiak
ez dutransferitu nahi izan. Horren ondorioz, Josu Jon Imazek onartu zuen
|
|
|
|
Espainiak
eta Frantziak beti oztopatu dute gure herriaren garapena egituraketa maila guztietan, eta unibertsitatearen arloa ere horren adibidea da. Era horretan, historian zehar euskaldunok ikasketa unibertsitarioak burutzeko asmoa izanik, atzerrira joan behar izan dugu.
|
|
|
Gaur egun Euskal Herrian daukagun sistema unibertsitarioa gurea denik ezindugu esan. Sistema unibertsitario koloniala daukagu,
|
Espainiak
eta Frantziakantidemokratikoki inposatuta. Euskal Herriak ez du inoiz bere unibertsitate ereduaeztabaidatzeko eta martxan jartzeko aukerarik izan.
|
|
|
Herri baten egituraketan oso garrantzitsua da unibertsitatearen antolaketa. Zoritxarrez, EuskalHerriak ez dauka bere burua antolatzeko aukerarik ez unibertsitate arloan, eztabestelakoetan ere,
|
Espainiak
eta Frantziak ukatzen baitigute eskubide hori.Horrela, gaur egun indarrean dauden unibertsitate ereduek ez dituzte EuskalHerriaren behar kulturalak, linguistikoak, sozialak, zientifikoak, ekonomikoak... asetzen, eredu horiek interes arrotzen zerbitzuan jarrita baitaude.
|
|
|
Adibideak ez dira hain urrun bilatu behar. Euskal Herriari gagozkiolarik, bai prentsa espainiarrak bai frantsesak berton gertatukoak azaltzeko erabiltzen dituzten analisi ildoek argi eta garbi uzten dute ezen
|
Espainiak
Euskal Herri espainola besterik ez duela ikusten eta ulertzen, eta Frantziak Euskal Herri frantsesa baino ez duela ikusten eta ulertzen. Ikuspuntu horretatik begiraturik, politikagintza abertzalea zaharra da denboraz, inkongruentea Europako haize berriekin, atzerapauso bat.
|
|
|
1886an, Europan 8.010 telegrafo bulegok ziharduten lanean eta telegrafo lerroek 150.000 kilometro zeharkatzen zituzten. Frantziak berak 1.550 bulego zeuzkan;
|
Espainiak
215.
|
|
|
|
Espainiak
zuzentarau bat bultzatuko du transplanteetarako zelula eta ehunen erabilera klinikorako, Europako lehendakaritzan dagoen bitartean
|
|
|
Celia Villalobos Osasun eta Kontsumo ministroak atzo jakinarazi zuen
|
Espainiak
Europar Batasuneko arteztarau proiektu bat bultzatuko duela transplanteetarako zelulak eta ehunak klinikoki erabiltzeko, EBko Espainiaren lehendakaritzaren seihilekoan. Villalobosek adierazi zuenez, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) eta Europako Kontseiluaren gomendioak gorabehera, “ez dago antolamendu eta kudeaketa sanitario egokirik herrialdeen artean trukatzen diren ehunen eta zelulen kalitatea eta segurtasuna bermatzeko; izan ere, gutxi dira Europar Batasuneko estatuak berariazko araudiekin, eta, beraz, transplanteei buruzko legeria orokorrera jotzen da”.
|
|
|
Osasun ministroen kontseilu informal batek, EBko guztiak bertaratzea espero duenak, otsailaren 8an eztabaidatuko du Malagan gai hori eta Europako Auzitegiaren epai bat, pazienteen zirkulazio libreari buruzkoa. Villalobosek gaineratu zuen
|
Espainiak
arlo horretan duen esperientzia baliagarria izango dela duela hilabete batzuk Europako Batzordeko Osasun Publikoaren ardura zuten Espainiako teknikariek hasitako lanak bultzatzeko, nahiz eta onartu zuen zaila dela seihileko honetan onartzea Espainiako arauan oinarrituko den zuzentaraua. Osasun ministroak Espainiako dohaintzen balantzea aurkeztu zuen Malagan joan den urtean.
|
|
|
Osasun ministroak Espainiako dohaintzen balantzea aurkeztu zuen Malagan joan den urtean. Hortik atera denez,
|
Espainiak
mundu osoko organoen dohaintza indizerik handiena izaten jarraitzen du milioi bat biztanleko, eta 33 dohaintza baino gehiago egiten ditu milioi bat biztanleko; Europar Batasunak, batez beste, 15 ematen ditu, eta Estatu Batuek, 21 edo 22 Hamargarren urtea jarraian Espainiak, hamargarren urtez jarraian, munduko erreferentzia izaten jarraitzen du dohaintzetan eta transplanteetan; izan ere, herrialde... Bestalde, egonkortu egin zen urteko heriotza tasa globala %7 edo %8 artean, nahiz eta oraindik ere %20ko negatiboa izaten jarraitzen duen.
|
|
|
Osasun ministroak Espainiako dohaintzen balantzea aurkeztu zuen Malagan joan den urtean. Hortik atera denez, Espainiak mundu osoko organoen dohaintza indizerik handiena izaten jarraitzen du milioi bat biztanleko, eta 33 dohaintza baino gehiago egiten ditu milioi bat biztanleko; Europar Batasunak, batez beste, 15 ematen ditu, eta Estatu Batuek, 21 edo 22 Hamargarren urtea jarraian
|
Espainiak
, hamargarren urtez jarraian, munduko erreferentzia izaten jarraitzen du dohaintzetan eta transplanteetan; izan ere, herrialde horretan egiten dira gibeleko ebakuntza gehien, ez bakarrik zaindutako biztanleriari dagokionez, baita kopuru absolutuetan ere; hala ere, 4.000 paziente daude giltzurruneko transplanterako (kopuru hori pixka bat murriztu zen aurreko urtearekin alderatuta). Bestalde, egonkortu egin zen urteko heriotza tasa globala %7 edo %8 artean, nahiz eta oraindik ere %20ko negatiboa izaten jarraitzen duen.
|
|
|
Era berean, egonkor dago bihotz transplanteen itxaron zerrenda, eta birika transplanteena 73tik 82ra igo zen; gibeleko eta giltzurruneko emaile bizidunen transplanteak, berriz, handitu egin ziren. Villalobosek nabarmendu zuen
|
Espainiak
Alemaniak baino emaile kopuru bikoitza duela, biztanleen erdiarekin; iaz 1.335 dohaintza eraginkor egin ziren, aurreko urtean baino %0, 07 gutxiago, eta transplante batzuk egin ziren, oro har. Pankreako transplanteak %25 igo ziren 60 arte; biriketakoak %4 hazi ziren, 143 arte; gibelekoak %2 igo ziren 972 arte, eta giltzurrunetakoak %0, 5 jaitsi ziren 1927 arte.
|
|
|
Enpresaburuen erakundeetako eta sindikatuetako arduradunek Gobernuari eskatu zioten Rodrigo Rato presidenteorde ekonomikoak iragarri zuenez, bere indar erreformistak geldiaraz ditzala, urte horretan bertan aldaketa nabarmenak izango baitira lan harremanen sisteman eta langabezia babesean. Exekutiboko beste sektore batzuek, kontu handiz, adierazi zuten
|
Espainiak
aldaketa garrantzitsuak dituela egiteko, baina baztertu egin zuten azkar eta gizarte eragileekin eztabaidatu gabe egitea.
|
|
|
Esnean iragazkortasunak detektatzeko kontrol metodo bat ezarriko du
|
Espainiak
, dio Nekazaritza ministroak.
|
|
|
|
Espainiak
batez beste 55 urte izango ditu 2050ean, urte horretarako munduko zaharrena, Nazio Batuek atzo zabaldutako munduko zahartze maparen arabera. Gaur egun, munduko batez besteko adina 26 urtekoa da, eta, neurri horren arabera, herrialderik zaharrena Japonia da, 41 urterekin, eta gazteena Yemen, 15 urterekin.
|
|
|
Gaur egun, munduko batez besteko adina 26 urtekoa da, eta, neurri horren arabera, herrialderik zaharrena Japonia da, 41 urterekin, eta gazteena Yemen, 15 urterekin. Demografoen kalkuluen arabera, berrogeita hamar urte barru batez besteko adina 36 urtera arte handituko da, eta, ordurako,
|
Espainiak
55 urteko neurria izango du. Ondorioz, herrialde zaharrena izango da, Nigeriaren aurrean, 20 urteko gazteena.
|
|
|
Beate Gminder Europako Batzordeko Osasun eta Kontsumo bozeramaileak atzo esan zuenez, produktu hori merkaturatzen jarraitzen den arren, ez da industria indartsua Europan. Era berean,
|
Espainiak
, beste herrialde kide batzuek bezala, aspaldi Konjac borondatez kentzeko eskatu ziola industriari. EBko adituetako batek adierazi zuen Espainian konjac a alerta sarean sartuta zegoela eta produktu hori ez dela Europako inongo herrialdetan egiten, baina presio handia dago Asiako hegoaldetik, merkaturatzea EBra zabaltzeko.
|
|
|
Aurrerapen horien erakusleiho zientifikoa Estatu Batuetako Transplanteen Kongresuak (CET) jarri du egunotan. Kongresuak munduko aditu nagusiak biltzen ditu Washingtonen, eta horien artean ez dago
|
Espainiak
arlo horretan duen garrantzi handia erakusten duen ordezkaritza zabala. Berritasunen atalean, itxaropen handiak oraindik ere giltzarri den izen bat du, FTY720, immunosupresio metodo bat ezkutatzen duena ezarritako organoaren errefusa saihesteko medikazioa guztiz berria.
|
|
|
Itxura guztien arabera, produktu horien jatorri aldaketa Israelek, edo haien fruten inportatzaile suediarrek, kontsumitzaile eskandinaviarrei laranjak eta aguakateak benetan nondik datozen engainatzeko duten asmoaren ondorio da, Suediako herritarrak Israelgo artikuluen gainean sustatzen ari diren boikotaren ondorioz, palestinarrekin izandako gatazkaren ondorioz.
|
Espainiak
Suedian dituen interesen ordezkariek egiaztatu dute hainbat elikagai dendatan laranjak eta aguakateak saltzen direla. Karteletan eta gainetiketetan ageri dira, Espainiakoak balira bezala, baina Israelekoak dira.
|
|
|
Sorkuntza hori iristen den bitartean, ikerketak aurrera jarraitzen du, azaltzen du Antonio Garcíak. Gaur egun, Europako Batzordeak onartutako proiektu bat koordinatzen du, eta horren helburua hegalaburra ugaltzeko egingarritasun azterketa bat egitea da (REPRO DOTT akronimo bat da), eta zazpi herrialdetako bederatzi erakundek parte hartzen dute, besteak beste, Alemaniak,
|
Espainiak
, Frantziak, Graziak, Israelek, Italiak eta Maltak. Halaber, Espainiako Ozeanografia Institutuak, Cartagenako Unibertsitate Politeknikoak eta enpresa sektoreak elkarrekin egindako proiektu batean, hegalaburraren haragiaren kalitatea hobetzeko elektrosakrifizio tekniken garapena ikertu da.
|
|
|
Termino errealetan, inflazioa deskontatuta eta ikerketa nuklearra kontuan hartu gabe, Esparru Programak aurrekoaren aldean %8, 8ko hazkundea izan du aurrekontuan. Guztira 16.270 milioi euro izango dira, eta horietatik% 6,3
|
Espainiak
ordainduko du, Barne Produktu Gordinaren arabera esleitutako kuota. Zenbateko globaletik, 13.285 milioi lehentasunezko arlo batzuetako ikerketa proiektuak finantzatzeko erabiliko dira:
|
|
|
|
Espainiak
ez du beteko Kiotoko Protokoloa 2010ean, Segurtasun Nuklearreko Kontseiluko buruak dioenez
|
|
|
Segurtasun Nuklearreko Kontseiluko (CSN) lehendakariak, María Teresa Estevan Boleak, atzo jakinarazi zuen Senatuan
|
Espainiak
ez duela beteko klima aldaketari buruzko Kiotoko Protokoloa, eta ez duela lortuko 2010ean energia berriztagarriek sortutako oinarrizko energiaren %12 Segurtasun nuklearreko arduradunak esan zuen hamarkada honetan Espainian gaur egun dauden bederatzi talde eta zazpi erreaktore nuklearrek lanean jarraituko dutela. CSNren arduradunaren arabera, “herrialde batek ere ezin du Kiotoko Protokoloa bete, Alemaniak izan ezik”.
|
|
|
Berdeen salaketa Bestalde, gaur Biodibertsitatearen Nazioarteko Eguna dela eta, Verdes Izquierda Verdek salatu dute Gobernuak ez duela bete 1998ko abenduan onartutako Biodibertsitatearen Estrategia Nazionala. Eta esan dute Jaume Matas Ingurumen ministroaren ez betetzeak larriagoak direla kontuan hartzen bada
|
Espainiak
Europar Batasuneko lehendakaritza duela, eta hiru hilabete baino ez direla falta Johannesburg en (Hegoafrika) egingo den Garapen Jasangarriaren Munduko Goi bilerarako. Horregatik, Aniztasun Biologikoa Kontserbatzeko eta Modu Iraunkorrean Erabiltzeko Espainiako Estrategiaren plan sektorialak onartzeko eta garatzeko eskatzen dute.
|
|
|
|
Espainiak
oraindik ez du substantzia horien inbentariorik, ez eta haien erabilera erauzteko planik ere.
|
|
|
Ingurumen ministroak esan duenez, arau horrek klima aldaketari aurre egiteko eta Kyotoko Protokoloan jasotako emisioak murrizteko konpromisoa betetzeko aukera emango dio Espainiari. Une honetan,
|
Espainiak
helburuaren gainetik% 18 jarri du, eta, horren bidez, emisioak% 15 igo dira urteetan. Horrek esan nahi du 1990az geroztik% 33 handitu direla gas poluitzaileen emisioak.
|
|
|
Beste% 50 ibilgailuek igortzen dute.
|
Espainiak
Jasangarritasunerako Europako Hirien Taldearen% 20 hornitzen du. Aalborg eko Gutuna sinatu dute, Danimarkako hiriburua, 1994tik ingurumen errespetuaren sinonimoa.
|
|
|
|
Espainiak
Estatu Batuak desplazatzen ditu munduko bigarren herrialde bisitari gisa
|
|
|
Horretarako, beharrezkoa da estatu kide bakoitzak protokoloa berrestea. Orain arte,
|
Espainiak
eta Herbehereek bakarrik egin dute. Nazioartean, 110 herrialdek sinatu dute eta 20 herrialdek berretsi dute.
|
|
|
|
Espainiak
ez ditu odol erreserba errealak ezagutzen, kontrol organo komunik ez dagoelako
|
|
|
|
Espainiak
ez daki erreserba nazionalen benetako egoera, erkidegoen arteko kontrol organorik ez dagoelako. Odol erreserbarik eza ohikoa da udan; baina odol emaileak hamar urtean gelditu dira lehenengoz, Odol Emaileen Espainiako Federazioak dioenez.
|
|
|
|
Espainiak
joan den urtean Marokoko 197.966 tona elikagai inportatu zituen; Espainiako Estatuan, berriz, 143.955 tona elikagai esportatu zituen, Fruta, Barazki, Lore eta Landare Bizien Ekoizle Esportatzaileen Espainiako Federazioaren datuen arabera (Fepex). Espainia da, beraz, Ebko Marokoko elikagaien bigarren hartzaile nagusia, soilik Frantziaren atzetik (474).
|
|
|
346 tona), eta Holandaren, Erresuma Batuaren eta Alemaniaren aurretik.
|
Espainiak
gehien axola dituen produktuak arrainak, krustazeoak, moluskuak eta uretako gainerako ornogabeak dira, 100.825 tona urtean. Marokoko arrainaren bigarren helmuga Italia da, 18.706 tona.
|
|
|
|
Espainiak
arriskuak baztertu ditu CryoLife ehunak inportatzeagatik
|
|
|
Azken horretan, zehazki, Bartzelonako Mataró herrian, agerraldi larriena dago, bi hildako eta 89 hil arte. Badirudi
|
Espainiak
zailtasunak dituela aurten infekzioa kontrolatzeko, nahiz eta Osasun Ministerioak 2001 urtean abian jarri zituen kontrol eta prebentzio neurriak hartu. Baina gaixotasun infekziosoetako adituek diote ia ezinezkoa dela kontrolatzea, kontrola izan dadin.
|
|
|
Izan ere, Erresuma Batuan, legionelosiak ere kalte egiten duen lekuan, ez da nahitaez aitortu beharreko gaixotasuna. Sababrá doktorearen iritziz,
|
Espainiak
Europako batez bestekoa baino kasu gehiago ditu, neurri batean, gehiago diagnostikatzen delako, «eta hori egiten jarraitu behar dugu, komunikabideetan eragina izan arren». Zigor gehiago Azken agerraldiak izan arren, Osasuna baikorra da, aurreko urtearekin alderatuta kasuen %10 murriztu direlako.
|
|
|
CNEren txostenaren arabera, 2001eko lehen seihilekoan Espainiaren eta Europar Batasuneko gainerako herrialdeen arteko prezioen aldea 1,78 euro zentimokoa zen, eta 2002ko epe berean 0,36 zentimokoa. Uztailaren 24an onartutako Europako Batzordearen arteztarau proposamenak gasolioaren gasolioaren gutxieneko fiskalitatea parekatzeko,
|
Espainiak
zergak% 22 gehitzea ekarriko du. Proposamenaren helburua da Ebko herrialde guztiek 350 euroko tasa berdina izatea mila litroko gasolio profesionalaren kasuan, eta, azkenik, egungo desberdintasunekin amaitzea, adibidez, Britainia Handian, mila litroko 742 euroko tasa mila litroko, hau da, 245 eurokoa.
|
|
|
Espainiako herritarren% 60k adierazi du nahiago duela besteren kontura lan egin, Estatu Batuetako herritarren% 59k eta Europako Batasuneko herritarren% 48k, hain zuzen, Espainiako, Europako eta Estatu Batuetako merkataritza ganberetako enpresa espirituari buruzko azterketa baten arabera. Txosten horren arabera,
|
Espainiak
Europar Batasuneko batez bestekoa baino espiritu ekintzaile handiagoa du, eta Estatu Batuetatik zertxobait gora dago. Enpresa prestakuntzari dagokionez, ikerketaren arabera, negozio bat martxan jartzeko ezagutzak eman daitezke, eta, beraz, edozein pertsonak eskura ditzake enpresa proiektu bati ekiteko.
|
|
|
«. es» domeinua ez da abiarazten. Egia esan, sortu zenetik, duela sei urte, «espainiakoaren» domeinu gisa, agintariek ez dute asmatu munduko gainerako lekuetan
|
Espainiak
Interneten zer identitate izan behar lukeen arautzeko. Baldintza gehiegi, izapide denbora luzeegia eta garestiegia, espainiarrek gero eta gehiago aukeratzen dute«. com»,«. net» edo «org» generikoen bidez erregistratzeagatik, askoz merkeagoak eta lortzeko errazagoak.
|
|
|
|
Espainiak
Europar Batasunaren edateko uraren plana Iberoamerikara zabaldu du
|
|
|
Europar Batasuneko Exekutiboko lehendakari Romano Prodik asteartean Johannesburg eko gailurrean aurkeztutako Europar Batasunaren (EB) edateko urari buruzko plana Iberoamerikara zabaldu da,
|
Espainiak
egindako ahaleginei esker. Hasiera batean, ekimen hori Afrikan eta Sobietar Batasuneko errepublika zaharretan bakarrik gauzatuko zen.
|
|
|
Gaur egun, 2.000 milioi pertsona inguru daude edateko urik gabe, eta 30.000 inguru hiltzen dira urtero, egoera txarrean dagoen uraren kontsumoarekin zerikusia duten gaixotasunengatik. Jaume Matas Espainiako Ingurumen ministroak Goi bileraren Osoko Bilkuran azaldu zuenez,
|
Espainiak
esperientzia du uraren kudeaketan, eta hitz eman du plan horren buru izango dela bere bertsio iberoamerikarrean. Europako beste herrialde batzuek zuzenduko dute ekintza Afrikako herrialdeetan, eta Ekialdeko Europan, Kaukason eta Erdialdeko Asian, non sobietar errepublika ohiak zabaltzen baitira.
|
|
|
Planaren beste helburuetako bat herrialde horietako arro hidrografikoen kudeaketa integratua da. Alde horretatik, Matasek esan zuen
|
Espainiak
ehunka urteko antzinatasuna duten Uren Epaitegiekin eta Konfederazio Hidrografikoekin duen esperientziak lagunduko duela proiektuaren arrakasta lortzen.
|
|
|
Heriotzak egozten zaizkien maniobrak “Neotapon” urteko ekitaldian sartzen ziren, tropen trebakuntza hobetzeko. Irailaren 16tik atzo arte, hamaika herrialdetako armadetako 9.000 kidek, 50 ontzik eta 6 itsaspekok hartu zuten parte, Atlantikoko NATOren Erreakzio Azkarreko Indarrak babestuta eta
|
Espainiak
koordinatuta.
|
|
|
Beste hezeguneak Palentzian (La Nava de Fuenteseko urmaela), Fuerteventuran (Jandiako gatz lautada), Gipuzkoako Hondarribia eta Irunen artean dago Txingudiko hezegunea, eta Cádizko badiako 10.000 hektareako paduren zerrenda osatzen dute.
|
Espainiak
158.000 hektareako 38 hezegune zituen Ramsar en.
|
|
|
|
Espainiak
4.000 milioi euro baino gehiago inbertituko ditu desertizazioaren aurkako borrokan
|
|
|
Horietatik 1.207 milioi nekazaritza eta ingurumen arloko neurrietarako erabiliko dira, eta beste 880 milioi nekazaritzaoihaneztatzeko. Gobernuak erantzun du 1990 eta 2000 bitartean
|
Espainiak
1.024,6 milioi euro inbertitu dituela desertifikazioak eragindako eremuetako leheneratze hidrologikoan eta basoan, bai eta 429,7 milioi ere 1994/ 1999 aldian nekazaritza eta ingurumen arloko neurrietan eta 796,6 milioi nekazaritza lurren baso sartzeetan. Desertifikazioaren aurkako Ekintza Nazionaleko Programari dagokionez, Gobernuak erantzun du Ingurumenaren eta Nekazaritza, Arrantza eta Elikaduraren arteko ministerio arteko harmonizazio eta prestakuntza fasean dagoela.
|
|
|
Hala ezartzen du 1998ko Zuzentarauak, 2000ko abenduan estatu kide guztietako legerietara egokitu zena.
|
Espainiak
oraindik ez du bere legeria egokitu, eta, beraz, Europako Batzordeak salaketa bat aurkeztu behar izan du ez betetzeagatik. Espainiako legedia betetzen ez duten arren eta zuzentaraua oraindik derrigorrezkoa ez den arren, Bartzelona eta Madril bezalako hirietan horrelako adituak daude.
|
|
|
|
Espainiak
1.000 kilometro eskiagarri baino gehiago ditu 33 estaziotan banatuta
|
|
|
Bereziki nabarmena da Sierra Nevada (Granada), Sierra del Candelario (Salamanca), Alto Valle de Cinca (Aragoi) eta Valle de Arreu (Lérida) gune babestuetan. ...tazioen ingurumen inpaktua” izenburua duen lan honen arabera, espazio horiek lurzorua higatzen dute eta landaredia suntsitzen dute; paisaia aldatzen dute pistekin, aparkalekuekin eta igogailuekin; mendia urbanizatzen dute; uraren zikloa aldatzen dute elur artifizialaren biltegiaren bidez; eta ingurunea kutsatzen dute, eski denboraldia iristean kolapsatzen diren zarataren eta errepideen bidez.
|
Espainiak
, gaur egun, 1.205,95 kilometro eskiagarri ditu, 33 eski alpinoko (Andorrako eski estazioetakoak barne) 952 pistatan banatuta. Kopuru hori, erakunde ekologistaren iritziz, “nahikoa da gure mendien altitude urrirako, ez baitu elurra erortzen edo haietan egoten laguntzen”.
|
|
|
Mundu osoko erreboiloaren %25 egiten duen arrain haztegi baten arduradunek itsasorantz bakarrik begiratu dezakete, gordetzen dituzten milioi bat ale baino gehiago akabatuko lituzketen fuel hondakinak agertuko balira izango luketen beldurrez, 15 milioi euro inguruko balioarekin. Erregaia erauzteko lanetan Frantziak bidalitako ontzi bat ere laguntzen du,
|
Espainiak
egindako lankidetza eskaerei bizkorrago erantzun dien herrialdea. Alerta itsasertz osora zabaldu zen egunean zehar.
|
|
|
Araudi horrek aldatu egiten du giza kontsumorako arrantzako eta akuikulturako establezimendu eta produktuen araudi tekniko sanitarioa, atun eta hegaluze kontserbak merkaturatzeari buruzko atalean. Orain arte,
|
Espainiak
“atun argia” izena “Thunnus albacares” atun espezieko (atun hegats horia edo yellowfin) termikoki esterilizatutako kontserbetarako bakarrik erabiltzen zuen. Orain, Errege Dekretu honen bidez, onartzen da beste estatu kide batzuetan edo Europako Esparru Ekonomikoari buruzko Akordioan parte hartzen duten beste estatu batzuetan legez onartuta daudela Espainian erregistratu ez diren atun espezieak.
|
|
|
|
Espainiak
4,5 ospitale ohe baino gutxiago ditu 1.000 biztanleko, Europako batez bestekoa baino bi puntu gutxiago (6,3), Europako Estatistika Bulegoak (Eurostat) atzo argitaratutako estatistiken arabera. Datu horien arabera, Kantabria, Euskadi, Aragoi eta Kataluniak bakarrik gainditzen dute 4,5 eta 5,8 ohe arteko batezbesteko nazionala.
|