|
2005
|
|
|
3 Segurtasun epearen kasuaren antzera, legegileak delitu guztietarako betekizun arruntean ñabardura berezi bat gaineratu du delitu astun xamarrak pilatzen diren erregimen juridikoan. Kasu honetan ez dira eragiten bost urte baino gehiagorako espetxealdi zigorra
|
duten
delitu astunak, baizik eta delitu batzuen kondenak batera gertatzean muga objektibo jakin batzuk gainditzen dituzten delitu pilaketak. ZK (Zigor Kodea) 78 artikulua izan bazen, 1995eko Zigor Kodea onartu zenez geroztik:
|
|
|
bai hirugarren gradua, bai askatasun baldintzatua, bai irteteko baimenak, bai eta espetxeetako onurak ere, emateko orduan, neurketa erreferentzia ez dela izango, betearazi behar diren urte kopuruarena, epaietan ezarri zirenena baizik. Beraz epaietan ezarritako urte kopuru nominala oso altua izanez gero, 78 artikuluaren ondorioz aipatu erakunde juridikoak praktikan behin betiko blokeaturik gertatuko lirateke, barneratuak askatasun erregimenik edo irteteko baimenik espetxealdi osoan zehar lortzerik izango ez
|
duelako
.
|
|
|
Bigarrenik, erregimen bereziak ex legem ezarrita, ez
|
du
ia atzera bueltarik: beste delituen kasuetan zaintza epaileak 78 artikuluaren sistema zorrotza alboratzeko erabakia har dezakeen arren, salbuespenez bada ere?, terrorismo kasuetan ez da salbuespena egiteko ia modurik.
|
|
|
Espetxeetako Lege Organiko Orokorreko 72.5 artikuluak aurrikusten duenak, ordea, delitu guzti guztietara zabaltzen du bere eragina. Gainera ez
|
du
terrorismo delituen kasuetan ad hoc lege arauketarik sortzen. Hirugarren gradua, eta baldintzapeko askatasuna?
|
|
|
Hirugarren gradua, eta baldintzapeko askatasuna? lortzeko betekizun berria eta unibertsala (delitu guztietarakoa)
|
dugu
baina baita ere terrorismo delituen kasuetan eskatzekoa.
|
|
|
Betekizun berriak erantzukizun zibila ordainduta egon behar
|
duela
eskatzen du, tratamenduaren gradu sailkapenean aurrera egin nahi izanez gero, izan ere ez baita, bestela, gizartean birsartzearen aldeko iragarpen bakoiztua emango.
|
|
|
kontrakoa baizik, doktrina zientifikoak berak nabarmendu duen bezala. Gure kasuan onartzekoa ez eta bai kritikatzekoa dena, da, ordea, ildo politiko kriminal horri eman zaion lege arauketa zehatzak ahultasun tekniko ugari
|
dituela
. Gero itzuliko gara betekizun honen interpretazio arazotara.
|
|
|
besterik ez zaiena ezarriko: autoritateekin elkarlan aktibo egin beharrean datzana hain zuzen ere (Espetxeetako Lege Organiko Orokorreko 72.6 art.) 5 Betekizun hau, hortaz, esparru deliktibo hauentzako lege arauketa guztiz ad hoc
|
dugu
, baina, horren barruan terrorismo delitu guztiak, alegia astuntasuna edozelangoa izanik ere, eraginda gertatzen dira.
|
|
|
Legea ezartzerako orduan, ordea, bestelakoak izan dira foroan egondako eztabaidagaiak. Eta horiek dira, hurrengo atalean, aurkeztu nahi
|
ditugunak
, bukaeran printzipio eta ereduaren gai nagusira berriro ere itzultzekoak izango bagara ere.
|
|
|
2 Agian hasiera batetik eztabaida gehien sortu zuen puntuetako bat xedapen batzuen atzera eragingarritasunari dagokiona
|
dugu
. Izan ere 7/ 2003ko LOaren aldi baterako xedapen bakarrak zera ezartzen baitzuen:
|
|
|
Zatikako atzera eragingarritasun honen aitorpenak
|
badu
bere oinarria Konstituzio Auzitegiaren doktrinan, hain zuzen Espainiako Konstituzioaren (EK) 9.3 artikuluaren gainekoan6 Aipatu artikuluak, besteen artean, xedapen zehatzaile eta eskubide murriztaileen atzera eragina debekatzen du. Konstituzio Auzitegiaren esanetan atzera eragiteko debeku hura ñabarduraz interpretatu beharra dago:
|
|
|
Honetaraino 7/ 2003ko LOak esaten zuena baina, horren gainetik, Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak bere lehenengo Indikazioetan (9/ 2003ko Instrukzioan) agindu zuen bezala, xedapen berrien atzera eragina ez zen murriztu behar erantzunkizun zibila ordaindu edota autoritateekin elkarlanean aritu behar izatera. Segurtasun epeak ere atzera eragina eduki behar
|
zuen
eta hala aplikatzen hasi zen.
|
|
|
Izan ere, segurtasun epea aldi baterako xedapenak ez aipatzea gorabehera, epaile eta auzitegiek xedapen honen izaera substantiboa azpimarratu baitute. Segurtasun epearen gaineko lege arauketak ez
|
du
izaera prozesala eta ez dagokio ñabardurarik gabe betearazteko eraentza juridikoari. Bere izaera juridikoa substantiboa dugu eta, horren ondorioz, zuzenbide penal substantiboaren berme erregimena dagokio, Konstituzioaren ikuspegitik 25 artikuluko legezkotasun printzipioaren doktrina sendo eta zorrotzarekin lotu behar dena.
|
|
|
Segurtasun epearen gaineko lege arauketak ez du izaera prozesala eta ez dagokio ñabardurarik gabe betearazteko eraentza juridikoari. Bere izaera juridikoa substantiboa
|
dugu
eta, horren ondorioz, zuzenbide penal substantiboaren berme erregimena dagokio, Konstituzioaren ikuspegitik 25 artikuluko legezkotasun printzipioaren doktrina sendo eta zorrotzarekin lotu behar dena.
|
|
|
3 Aipatu zuzenketaz gaiz, bada bestelako zuzenketa oraingo honetan lege ezarpenaren denbora arloari, ez baizik eta ezarpenaren arlo materialari heltzen diona. Berriro ere funtsezko berme juridikoak nola ulertu behar direnekin zerikusia duen zuzenketa
|
dugu
.
|
|
|
Arazoak begi bistako garrantzi praktikoa
|
zuen
. Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak bere lehenengo Indikazioetan (9/ 2003 Instrukzioan) erruztatuaren aurkako interpretazioa berea egin zuen, segurtasun epea bai zigorren gehiketa aritmetikoaren ondorioz (ZK 76 art.) bai birbatzearen ondorioz (refundición) izenekoa, Espetxeetako Araudiaren 193.2 art..
|
|
|
legeak baimentzen ez duen kasuetara segurtasun epea analogiaz eramaterik ez dago, legezkotasun printzipioarekin loturik doan berme ukaezina delako. Eta, gainera, epaileek nabarmentzen dute, Zigor Kodeak beste erakunde juridikotan ezberdindu ohi
|
duela
–ezarritako zigor, eta, ezarritako zigorren gehiketa, ren artean (hala nola, zigor askatasun gabetzailearen betearazpena etetean).
|
|
|
4 Bermeen errespetuaren inguruko azkeneko zuzenketa bat aipatu nahi
|
dugu
. Erantzukizun zibila ordainduta egon behar den betekizun berriak okerreko tankera aurkeztu du hasiera batetik.
|
|
|
Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak ez zion oro har interpretazio objektiboari heldu, ekonomiarekin zerikusi zuzenekoa
|
duten
delituetan izan ezik9 Eta azken hau berriro ere ez dago onartzerik, erruduntasun printzipioaren eta berdintasun printzipioaren aurkakoa izan daitekeelako. Interpretazio objektibo hutsa dirudunen aldeko eta txiroen aurkako lege arauketa bilakatu ahal da eta, horregatik, jurisprudentziak bultzaturik10, Espetxeetako Administrazioak (2/ 2005 Instrukzioan) interpretazio objektibo subjektiboa delitu guzti guztietara eraman izana pozgarria da.
|
|
|
Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak ez zion oro har interpretazio objektiboari heldu, ekonomiarekin zerikusi zuzenekoa duten delituetan izan ezik9 Eta azken
|
hau
berriro ere ez dago onartzerik, erruduntasun printzipioaren eta berdintasun printzipioaren aurkakoa izan daitekeelako. Interpretazio objektibo hutsa dirudunen aldeko eta txiroen aurkako lege arauketa bilakatu ahal da eta, horregatik, jurisprudentziak bultzaturik10, Espetxeetako Administrazioak (2/ 2005 Instrukzioan) interpretazio objektibo subjektiboa delitu guzti guztietara eraman izana pozgarria da.
|
|
|
lege aldaketek dakarten ereduak, terrorismo delituetan espetxealdia betearaztekoak alegia, bere hortan darrai eta aipatu berme eztabaidek ez dute eredua ezta urrundik ere auzitan jarri. Horregatik lan honen izenburan norabide zuzenketei buruz hitz egiten genuen eredu ziabogaren ondoan, lehenengoek azkenekoa funtsean aldatu ez
|
dute-eta
. Beste era batera esanda:
|
|
|
Beste era batera esanda: berme eztabaiden adarrek ezin
|
dute
izkutatu eredu berria ezarri duen zuhaitza eta adar ustel batzuk moztu badira ere, zuhaitz berria, eredu berria, hor dugu, iraganean jaun eta jabe zen gizartean birsartzeko printzipioa behin betiko alboratzen duena.
|
|
|
berme eztabaiden adarrek ezin dute izkutatu eredu berria ezarri duen zuhaitza eta adar ustel batzuk moztu badira ere, zuhaitz berria, eredu berria? hor
|
dugu
, iraganean jaun eta jabe zen gizartean birsartzeko printzipioa behin betiko alboratzen duena.
|
|
|
Horren argitan ulertzekoa da justiziaren alderdi sinboliko eta komunikatiboa inoiz baino gehiago present egotea, delituak jendearengan pizten duen haserrea beren beregi eta konplexurik gabe adierazten delarik. Herriaren justizi egarria bideratzeko tresna nagusietako bat politika kriminala
|
dugu
, dagoeneko adituak eta teknikoak politika hura egiteko orduan kanporatuak izan direlarik. Zuzenbide penal berria herriakgehiketa zero berak biktimaren izenean egiten du, biktimaren interesa eta herri interesa nahasturik, haserre sentimenduak eta mendekugriñak bultzaturik.
|
|
|
Zuzenbide penal berria herriakgehiketa zero berak biktimaren izenean egiten du, biktimaren interesa eta herri interesa nahasturik, haserre sentimenduak eta mendekugriñak bultzaturik. Delitugilearen nagusitasunaren ordez, biktimak
|
du
orain lehentasuna,?, ematen duen joko baten arauen arabera:
|
|
|
Delitua eta delitugilea ikusteko modu berriak
|
baditu
, nola ez, bere ondorioak espetxealdia betearazteko fasean ere. Lehenik eta behin aldaketa antropologikoa gauzatu da, delitugilea birgaitzeko aukeratan gehiago fio ez delako.
|
|
|
mesfidantza desagertu egiten da eta ez da lehenik eta behin irudikatzen herri botereen gehiegikerien arriskua. Aitzitik, Estatuari galdatzen zaio gure beldurrak uxatu eta segurtasuna bermatu behar
|
dituela
, lehengo bermeen eta mugen gainetik pasatu behar bada ere. Lehengo bermeak, orain astun eta malgutasunik gabekotzat jota, dagoeneko ez dira ulertzen.
|
|
|
Lehengo bermeak, orain astun eta malgutasunik gabekotzat jota, dagoeneko ez dira ulertzen. Estatuta ez da mugatu beharrekoa, botere gero eta handiago behar
|
duen
erakundea baizik, izugarri bilakatu zaizkigun beldur berriei aurre egin ahal izateko. Delitugile izugarrien irudiak (delitugile basati, bihotz gabekoa, piztia...) gazte oldarkorrak... gure gizartearen imaginarioan nonnahi ditugu, baita adingabeen delituetan ere(); beraz ez gaitezen harritu, hori guztia erabili bada, modu naturalean, irtenbide errepresiboak indartzeko.
|
|
|
Estatuta ez da mugatu beharrekoa, botere gero eta handiago behar duen erakundea baizik, izugarri bilakatu zaizkigun beldur berriei aurre egin ahal izateko. Delitugile izugarrien irudiak (delitugile basati, bihotz gabekoa, piztia...) gazte oldarkorrak... gure gizartearen imaginarioan nonnahi
|
ditugu
, baita adingabeen delituetan ere(); beraz ez gaitezen harritu, hori guztia erabili bada, modu naturalean, irtenbide errepresiboak indartzeko. Hemendik ulertzen da, beldur berri eta handiagoen aurrean, espetxea gogortu, luzatu eta zabaldu behar omen dela.
|
|
|
3 Lan honetan zehar aztergai izan diren lege aldaketen edukia aipatu testuinguru orokorrean inongo arazorik gabe txertatzen dira. Lege aldaketa berriek ez
|
dute
, edukiz, delitugile berriro ere sartzea helburu. Bestelako logika zigortzailearen esanetara daude.
|
|
|
Teoriaz Espetxeetako LO Orokorraren eredua indibidualizazio zientifikoaren sistema
|
dugu
, preso bakoitzaren azterketa egin ondoren (gizartean birsartzeko) tratamendurik egokiena sustatzen duena. Denborak ez luke zertan halabeharrez eragin beharrik tratamenduaren gradu batean edo bestean sailkatzea, kondenatuaren inguruko diagnostiko eta iragarpena baizik.
|
|
|
Denborak ez luke zertan halabeharrez eragin beharrik tratamenduaren gradu batean edo bestean sailkatzea, kondenatuaren inguruko diagnostiko eta iragarpena baizik. Aztertu ditugun aldaketek, ordea,
|
badute
helburu argia: gradu onuragarrien atea ixtea.
|
|
|
Baina horren ondoan, eta funtzio osagarria betez, bestelako betekizunak era berean terrorismo delitugilea espetxe barruan edukitzera bideratzen dira, beste behin batean birgizarteratze logika eta ereduaren aurka joz. Adibiderik argiena, presoari jarduera deliktiboa bertan behera uzteko eta autoritateekin elkarlan aktiboan jarduteko eskatzen duen betekizun berria
|
dugu
. Taldekidea salatu beharrak eta talde terroristaren inguruan dauden talde orotatik desbinkulatu beharrak ez du zerikusirik presoaren gainean egin behar den gizartean birsartzeko iragarpenarekin.
|
|
|
Taldekidea salatu beharrak eta talde terroristaren inguruan dauden talde orotatik desbinkulatu beharrak ez du zerikusirik presoaren gainean egin behar den gizartean birsartzeko iragarpenarekin. Betekizunaren oinarria ez da delitugileak egin dituen delituen gaineko jarrera, baizik eta jarrera ideologiko hutsa eta etorkizunean eraman nahi
|
duen
bizimodua, inguru sozial jakin batzuekiko jarrera eta iritzia zuzenean kriminalizatuz, hori guztia egitea balitz bezala. Betekizun berri honen atzeko abiapuntua ideologia jakin baten arriskutsutasun aurreiritzia da, neurri handi batean Alderdien Legean (6/ 2002 LOan) zegoen diagnostikoa esparru honetara ekarriz.
|
|
|
identifikatzen dela. Logika horri helduta, presoak horrekin guztiarekin lokarria apurtu behar
|
du
, beren beregi gainera, horri loturik egotea per se krimengilea bailitzan.
|
|
|
Arestian aipatzen genituen ildo politiko kriminal berrietatik abiaturik, ideologia jakin bateko presoak espetxe barruan eraentza itxian egotea bilatzen da, ideologia horri, ez soilik jarduera deliktiboak egiteari? uko egiten ez zaion bitartean, egindako delituarengatik ordain dezaten merezi
|
duten
bezala eta berriro ere kalterik egiteko aukera inoiz eduki ez dezaten.
|
|
|
Etorkizunak esango du zein tankera, behin betikoa, hartzen duen eredu berriak. Bitartean, Espainiako legegileak aldaketa nabarmenak bultzatu ditu, baina ez
|
du
eredu aldaketaren kontzientziarik.
|
|
|
Areago, aldaketok birgizarteratzearen ideologiarekin bat egitera behartu nahi
|
ditu
, aldaketa gehienen giltzarria gizartean birsatzearen aldeko iragarpen bakoiztua izateak argi asko erakusten duen moduan. Izan ere, erantzukizun zibilaren inguruko betekizun berria edota elkarlan aktiboaren ingurukoa formalki aipatu birsartzeko iragarpenaren osagai berriak baitira, horiek egon ezean birsartzeko iragarpen positiboa izango ez delarik.
|
|
|
Baina aipatutakoak bete dezakeen estalki ideologikoaren funtzioa gorabehera, horrez gain nahasketa honek gizartearen eta esparru juridikoaren arteko aldea areagotu besterik ez du egingo, legearen ezarpena, jendeak dagoeneko onartzen ez
|
duen
birgizarteratzearen izenean aurrera eramango delako, birgizarteratzearen deskredito handiagoa ekarriko duena.
|
|
|
Gainera lehen hurbilketaren ondorioz egin ohi diren balorazio orotarikoak aski urgariak izan dira orain arte. Hemen eta orain egin nahi
|
duguna
, hortaz, zigor zuzenbideko esparruan gertatu diren aldaketa guztien azterketa ez, baizik eta espetxeetako esparruan egin direnena besterik ez da izango. Eta horren barruan, are zehatzago?
|
|
|
Izan diren aldaketen artean, batez ere 7/ 2003ko Lege Organikoa, zigorren betetze oso osokoa eta benetakoari buruzkoa (cumplimiento íntegro y efectivo de las penas) aztergai nagusia izango da. Jakin badakigu bestelako legeak (hala nola 1/ 2003 Lege Organikoa; 5/ 2003 Lege Organikoa; 6/ 2003 Lege Organikoa eta, zati batean, 15/ 2003 Lege Organikoa) kontuan ez hartzeak ikuspegia murrizten duela, terrorismo delituetan eragina ere
|
badutelako
. Era berean 20/ 2003 Lege Organikoa kontuan edukitzekoa izan zitekeen, dagoeneko 2/ 2005 Lege Organikoaren bitartez indargebeturik izan ez balitz.
|
|
|
2 Lanaren izenburuak berak aditzera ematen duenez, espetxeetako esparruan eredu aldaketa, erabateko ziaboga gertatu da. Indibidualizazio zientifikoaren sistema alboratu egin du legegileak eta hori delitu mota guztietan eta astuntasun guztietakoetan hala izan bada ere, terrorismo delituetan are nabarmenagoa
|
dugu
. Lehengo ereduaren ordez, labur labur esanda, askatasuna nola edo hala ekartzen duten erakunde juridikoak jokoz kanpo utzi nahi ditu eredu berriak, behin espetxealdira kondenaturik barneratuak denbora eraentza itxian, eta ez eraentza irekian edo baldintzapeko askatasunean?
|
|
|
Indibidualizazio zientifikoaren sistema alboratu egin du legegileak eta hori delitu mota guztietan eta astuntasun guztietakoetan hala izan bada ere, terrorismo delituetan are nabarmenagoa dugu. Lehengo ereduaren ordez, labur labur esanda, askatasuna nola edo hala ekartzen duten erakunde juridikoak jokoz kanpo utzi nahi
|
ditu
eredu berriak, behin espetxealdira kondenaturik barneratuak denbora eraentza itxian, eta ez eraentza irekian edo baldintzapeko askatasunean, pasa dezan.
|
|
|
Lan honetan zehar ikusiko dugun bezala, instrukzioetan gertatutako aldaketak baita epaileek kontuan hartzera behartu duten interpretazio aldaketak ere garrantzi handikoak izan arren, ez
|
dute
espetxeetako eredu ziaboga auzitan jarri. Lege aldaketak indarrean sartu direnez geroztik izandako eztabaida juridikoak berme arazoekin zerikusia du:
|
|
|
Lege aldaketak indarrean sartu direnez geroztik izandako eztabaida juridikoak berme arazoekin zerikusia du: legeak aplikatzeko orduan zein kasu eraginda gertatu behar ziren, bai denboraren ikuspegitik (legeen atzera eragingarritasuna) bai ikuspegi materialetik (zein zigorrei aplikatu behar zaie segurtasun epea izenekoa, esaterako), eztabaidagai nagusia izan da eta horren inguruan izandako bilakaera interpretatiboaren berri ematea merezi
|
duela
uste dugu. Baina hasieratik ere argi izan dezagun horrek ez duela eredu ziaboga zuzendu ezta espetxeetako ereduaren gaineko azkeneko oinarrizko aldaketa susmopean jarri ere.
|
|
|
Lege aldaketak indarrean sartu direnez geroztik izandako eztabaida juridikoak berme arazoekin zerikusia du: legeak aplikatzeko orduan zein kasu eraginda gertatu behar ziren, bai denboraren ikuspegitik (legeen atzera eragingarritasuna) bai ikuspegi materialetik (zein zigorrei aplikatu behar zaie segurtasun epea izenekoa, esaterako), eztabaidagai nagusia izan da eta horren inguruan izandako bilakaera interpretatiboaren berri ematea merezi duela uste
|
dugu
. Baina hasieratik ere argi izan dezagun horrek ez duela eredu ziaboga zuzendu ezta espetxeetako ereduaren gaineko azkeneko oinarrizko aldaketa susmopean jarri ere.
|
|
|
3 Lan honen helburua, hortaz, bikoitza da. Batetik, espetxeetako esparruan gertatu diren aldaketa garrantzitsuenen berri eman nahi
|
dugu
eta horren ildotik aldaketok betearazteko orduan izan diren arazo interpretatiboak nabarmentzea eta azaltzea ere. Izan ere Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak emandako instrukzioak eta Tratamendu Batzordeek aurrera eraman duten lana, Espetxeetako Zaintza epaileek eta Entzutegiek zuzendu dute behin baino gehiagotan eta horrek eragin duen bilakaera interpretatiboa gaur egun zertan dagoen argitu beharra baitago.
|
|
|
Lan honetan zehar galdera nagusiaren inguruan arituko gara kritikak eta iradokizunak egiten. Sortzen ari den espetxeetako eredu berriak, gainera, lotura zuzenekoa
|
du
esparru juridiko penalean gertatzen ari den eredu aldaketa estrukturalarekin. Ez da gutxi izango, gure aburuz, eztabaida politiko kriminal nagusiak espetxeetako esparruan duen isla begi bistakoa egitea.
|
|
|
Sortzen ari den espetxeetako eredu berriak, gainera, lotura zuzenekoa du esparru juridiko penalean gertatzen ari den eredu aldaketa estrukturalarekin. Ez da gutxi izango, gure aburuz, eztabaida politiko kriminal nagusiak espetxeetako esparruan
|
duen
isla begi bistakoa egitea. Horrek, zeharkako eran bada ere, terrorismo delituen gaineko espetxeetako eredua nola ez den izan behar eta nola izan zen argitzen joateko balio luke.
|
|
|
1 Espetxeetako esparruan izandako lege aldaketak (7/ 2003ko LO Lege Organikoak batez ere)
|
badu
helburu argia: askatasunera eraman dezaketen erakunde juridikoak ahalik eta gehien jokoz kanpo uztea.
|
|
|
Estrategia bateko zein besteko aldaketok zehatzago deskribatzea merezi
|
du
, horien gainean izan diren eztabaidak baita benetan duten esanahia ere ulertu eta balioztatu ahal izateko.
|
|
|
Estrategia bateko zein besteko aldaketok zehatzago deskribatzea merezi du, horien gainean izan diren eztabaidak baita benetan
|
duten
esanahia ere ulertu eta balioztatu ahal izateko.
|
|
|
Nabarmentzekoa da, beste behin ere, segurtasun epea lege aginduz automatikoki ezartzekoa dela (arau orokorra) eta bakar bakarrik, salbuespenez, zaintza epaileak erabakiari atzera buelta eman liezaiokeela, horretarako Espetxeetako Tratamendu batzordeak eman behar
|
duen
birsartzeko iragarpena ezinbesteko betekizun nagusia dugula.
|
|
|
Nabarmentzekoa da, beste behin ere, segurtasun epea lege aginduz automatikoki ezartzekoa dela (arau orokorra) eta bakar bakarrik, salbuespenez, zaintza epaileak erabakiari atzera buelta eman liezaiokeela, horretarako Espetxeetako Tratamendu batzordeak eman behar duen birsartzeko iragarpena ezinbesteko betekizun nagusia
|
dugula
.
|
|
|
Segurtasun epe berriaren betekizunak delitu guztietan ikaragarrizko eragina izango du, baina terrorismo delituetan, baita antolatutako delitugintzaren kasuetan ere? areago, legez kasuotan 36.2 artikuluak berak epea bertan behera uzterik ez dagoela aldarrikatzen
|
duelako
. Terrorismo delituetan segurtasun epea automatikoki ezarriko da, besteetan bezala, baina ez Zaintza epaileak, ez inork, ezin dute eraentza orokorra inolaz ere ezarri, legearen borondatea kasu hauetan inongo salbuespenik ez egitea delako.
|
|
|
areago, legez kasuotan 36.2 artikuluak berak epea bertan behera uzterik ez dagoela aldarrikatzen duelako. Terrorismo delituetan segurtasun epea automatikoki ezarriko da, besteetan bezala, baina ez Zaintza epaileak, ez inork, ezin
|
dute
eraentza orokorra inolaz ere ezarri, legearen borondatea kasu hauetan inongo salbuespenik ez egitea delako. Segurtasun epea, hortaz, ezarri eta bete egingo da ex legem eta, demagun, birsartzearen aldeko iragarpen bakoiztua balego ere.
|
|
|
Egungo bizimoduak aurrera eramaten gaituen modu berean, aldarrikatze zabalak egiten ditugu, batera zein bestera, euskararena ere babestu nahian. Euskara berri berria
|
dugu
, omen, lege kontuetan. Euskara, bistan da, erabili gabea, halako barrunbeetan.
|
|
|
Euskara, bistan da, erabili gabea, halako barrunbeetan. Non zer bilatu, eta, antza denez, geu gara historian lehenak, halako sortzaile goretsiak, gure euskarari betidanik falta
|
duena
eman behar diogunok.
|
|
|
Zerrenda luzekoa da Eusko Jaurlaritzak bultzaturiko Bidegileak bilduma. Izatez, hori
|
du
bertako Kultura Sailak biderik egokiena aspaldiko, eta ez hain aspaldiko, euskaltzale askoren biografiak agerian jarri eta irakurgai egiteko.
|
|
|
Hori jakinik, harremanetan jarri nintzen bildumaren ardura
|
duen
Mikel Atxaga kazetari eta eragilearekin, halako proposamena egiteko. Hitz bitan esanda, xedea nuen guretzat ezagunak ziren eta jurista euskaldunontzat oinarri izan zitezkeen euskaldun legelari aitzindarien biografiak begien bistan jartzea.
|
|
|
Esan eta egin, Atxagak onetsi eta nork bereari lotzeko ahaleginetan hasi nintzen. Nor bakoitzaren atzean behar beharrezko
|
nuen
biografiaren egilea zehaztea. Beharrik, badira Euskal Herrian pertsonaia horien berri zehatz mehatz eman dezaketenak.
|
|
|
Hasteko, Larrakoetxea kanonista karmeldarraren biografia ordena bereko Julen Urkiza eta Luis Baraiazarrak hartu zuten, Jose Luis Lizundia euskaltzainak Leizaola lehendakari zaharrarena hartu zuen bezalaxe. Etxegarairentzat, berriz,
|
banuen
aparteko lekukoa, hain justu ere, Jose Antonio Arana Martija euskaltzain gernikarra. Gertu gertutik jarraitu ditu horrek Etxegarairen nondik norakoak, eta bera zen, hortaz, egilerik erakoena.
|
|
|
Emaitza, zernahi gisaz, oraintxe
|
du
irakurgai gure aldizkariaren irakurleak. Erreferentzia zuzena, beraz, hauxe da:
|
|
|
Merezi
|
du
, alabaina, lau jurista euskaldunen xehetasun batzuk ematea, irakurleak suma dezan, laburpen honen berri izan ondoren, zer nolakoa izan daiteke argitalpenaren edukia:
|
|
|
1936 urtean eratu zen Eusko Jaurlaritzan bera
|
dugu
bultzatzaile eta arduradun nagusia, justizia eta kultura sailburu moduan, Aldizkari Ofizialaren elebitasuna (gaztelaniaz eta euskaraz) sustatzeko eta babesteko. Hartara, euskarak izan zuen, foru galeraren garaitik lehendabizikoz, zuzeneko presentzia eta izatea legearen esparru ofizialean.
|
|
|
Lau jurista euskaldunen biografiak, lau bidegile garrantzitsuren esanak eta eginak, egoki emanak eta hornituak, irudiz zein bestelakoez... horra hor euskal juristak egun izan dezakeen ikasgai eta solasgarri, bere sustraiak eta aurrekariak non eta nolakoak artez eta zuzen ezagutu nahi
|
baditu
.
|