|
2000
|
|
|
Tradizioa sortzeko aukera hori galdu izana hemendik urte batzuetara deitoratuko dugula esaten du lagun horrek. Produktuen diseinu industrialak edo lantegietako arkitektura ondare historiko artistikoaren parte direla beranduegi konturatu garen bezalaxe (apur batzuk kontserbatzerik baizik ez dugunean), irudi hori pikutara bidaltzea etorkizunerako ondarea pobretzea dela uste
|
du
nire lagunak. Arrazoia ote du?
|
|
2001
|
|
|
Izan ere, mundua aldatu egingo dela dioten tesiekin erabat bat nator, bai enuntziatuarekin behintzat. Gertakari historiko hainbatek izaten du bertute hori, mundua aldatzearena, batzuetan urteak behar izaten dira aldaketa horietaz jabetzeko (Daviden tenplua suntsiaraztea erromatarrentzat gerra ekintza ziztrin bat ez zen izango beharbada, juduen matxinada zapaltzeko ekintzatxo bat, baina oraindik ere ematen du zeresana), eta irailaren 11n garai berri bat zabaldu dela uste
|
dut
nik ere. Beste kontu bat izango da zertan gelditzen den garai berria eta nora eramango gaituen, baina etorkizuna izarretan irakurtzea lortzen dutenen esku bakarrik dago hori jakitea, zientzia maite dugunok izarretan astronomiaren ikerketaobjektua ikusten baitugu, hainbeste jakintsu arabiar eta mundu osokoen jakin minak bultzaturik, eta, tarteka, poesia izpiren bat edo beste.
|
|
|
1. Oro har, eta horrelako juzku orokorrek daukaten arriskuarekin jakitun egon arren, esan behar
|
dut
nire ustez azkenengo astinaldiaren iturburua espainiar demokraten nazionalismo erabatekoan dagoela, hau da, hain direla beraien nazionalismoaren sustraiak sakon eta sendoak, hain daude beren herria asmatzen lagundu dien sistema ideologikoarekin seguru, ezen beraien mitoetako Espainia eta Frantzia horiek zalantzatan ere ezin jar ditzaketela, eta lehenengo aldiz sumatzen hasi direla euskaldunon ara... Beste berba batzuez esanda, astinaldi horren jatorria Euskal Herrian hain urri den benetako nazionalismoaren eragin bortitzean dauka erroa.
|
|
|
Aldatu, joko politikoa ren baldintzak aldatu dira, eta ezin hobeto etorrizaie aspaldi desio zutena egiteko. Arrisku hori aspaldi aipatua
|
dut
nik beste idatzi batzuetan, eta uste dut bi hankaren gainean sostengatzen dela euskararentzat hain kaltegarri den sorgin dinamika hori. Batetik, euskara abertzaleen patrimonio esklusiboa balitz bezala jokatzen dute batzuek euskararen barrutik.
|
|
2002
|
|
|
Ausardia eta jakituria behar baita era horretako lan kritikoa egitearren. Saiatu ere egin naiz pentsatzen berak egindako egile hautapenean zenbat ez
|
nukeen
nik aukeratuko, eta konturatu naiz %85 bat natorrela. 40 izenetan, bostetik gora ez nukeela nik neuk bestela aukeratuko.
|
|
|
Ausardia eta jakituria behar baita era horretako lan kritikoa egitearren. Saiatu ere egin naiz pentsatzen berak egindako egile hautapenean zenbat ez
|
nukeen
nik aukeratuko, eta konturatu naiz %85 bat natorrela. 40 izenetan, bostetik gora ez nukeela nik neuk bestela aukeratuko.
|
|
|
Zalantzan dut, bestalde, zeri heldu. Berri pozgarriekerabaki
|
dute
nire baitan, ia ia ni neu ohartzeke, aurtengo oroitzapenetatik biraka ibiltzea eta bat batean horietariko batzuk papereratzea. Betoz halakoak, arrapaladan baino, lasai lasai eta hurrenkera egokian.
|
|
|
Ni re ustez, nazio nortasunaren adierazle eta osagai garran tzitsuena da hizkuntza. Ama hizkuntza gaztelania dudalarik, ez
|
dut
nik neuk esango gaztelania arrotz zaidanik. Baina nazio nortasunaren osagai gisa, gaztelaniak ez du esangura berezirik.
|
|
2003
|
|
|
Hori, niretzako," fuite en avant" da, ihesa. Askoz gustukoagoa
|
dut
nik eredu frantsesa, sekulako indarra ematen baitie argit aletxe frantsesek berrargitaraldiei eta hortaz merkatu berriei. Berrargitalpena, Frantziako edizioan, %60 hurbil da.
|
|
2005
|
|
|
Haur garaian izan ginena, geurekin eta geuregan dago beti. Horixe uste
|
dut
nik: orduan jaso eta bizi izandakoa, er abakiga rria gertatzen da pertsona ren izaera eraikitzeko orduan.
|
|
|
Oso oroitzapen ederrak
|
ditut
nik haur garaietatik. Ume guztiok lehenago aipatu dudan Goiko Errota deitzen den lekura joaten ginen, ibaira.
|
|
|
Horixe
|
dut
nik bizitzako penarik handienetako bat, guztira gutxi egin dugula euskararen alde. Esan nahi dut, ez dugula geure indarraren arabera euskal kulturaren alde lan egin.
|
|
|
— Obeto artuko
|
naute
ni ere alako pozkaria batzuek egiten badiozkat.
|
|
|
Iradoki dut zeintzuk liratekeen akatsak, edo gabeziak. Azpimarratunahi
|
dut
nire kasuan titulu bakoitzak fitxa bibliografikoaren bermea duela.
|
|
|
Besteez gaizki esaka aritu baino nahiago
|
dut
nire bilketaz hitz egin, eta behin betiko zehaztuta utzi zeintzuk diren nire bideak eta helburuak.
|
|
2007
|
|
|
Yakin ez da kaleko gizon arruntarentzat, oientzat ba dira beste euskal errebistak ta, nai aiña ez bada ere. Gu biok —Kepa Enbeita aundiaren billoba
|
dut
nire laguna— ez euskalzaleak, euskaldunak, euskera dunak, baizik. Oraiñarteko euskal idazle geienen errua euskalzaleei begira idaztea izan da:
|
|
|
|
Badut
nik lankide ohi bat, bere zaletasunetarako astia izatearren enpresa utzi zuena baina, aspertzeko denbora ere sobran eta, tarteka bisitan etortzen zaiguna, lagunartearen beroaren bila. Garai batean gure bazkalorduetako solasgaia zein zen gogoan, azken bisitaldi horietako batean bota digu lagunak:
|
|
2008
|
|
|
Egiten duen urrats bakoitzarekin pertsonak sentitzen badu bereak traizionatzen ari dela, bere burua traizionatzen ari dela, bestearenganako hurbilpena gaiztotuko da. Bere hizkuntza ikasten ari naizen hiztunak ez
|
badu
nirea errespetatzen, bere hizkuntza hitz egitea ez da izango nire aldetik irekiera keinu bat, basailutza eta mendekotasun keinua baizik.15
|
|
|
Agurea orduantxe konturatu zen, gaztearen arazoaz, eta esan zion: " jada bete ditudanak ez
|
dituk
nireak; izatekotan, oraindik betetzeko dauzkadanak izango dituk, ez. Bost edo sei, nik zer zekiat".
|
|
|
Generoen arteko ezberdintasunez ere gogoeta egiten da, eta komunikazio zailtasunez: " Luismari Subijana erdararekin bezain hitz totela
|
naun
ni emakumeokin" (184 or.)," etzaidan hamaikagarren txartel hori feminista atera" (375 or.) edo" funtzioen apartheid sexual tipikoki matxista" aipatzean (385 or.).
|
|
|
Hauteskunde bezperetan gaude Komunitate Autonomoan, baina une honetan (azaroaren azken egunetan ari naiz lerrook idazten), edonori hauteskundeei buruz galdetuz gero, Barack Obamak irabazi berri duen horretaz erantzungo liguke. Globalizazioaz edo amerikanizazioaz hitz egin diezadakezue, munduaren balizko aldaketaz eta AEBetan sorturiko espektatiba faltsuez; hangoaz ez baizik hemengoaz jardun nahi
|
dut
nik, eta deigarria egiten zait une honetako apatia (pentsatzekoa da lerrook argitaratzerako apur bat girotuago ibiliko garela, ez beharbada guztiz gorituta baina).
|
|
2009
|
|
|
Datu positibo horren ondoan jarri ohi
|
dut
nik bestea: nobedadeetan hamarretik sei itzuli egin da (%60 vs %40).
|
|
|
Irudipena eta inpresioa dut aurreko agintalditik hona gizarteak EHUri buruz lehen baino informazio gehiago duela eta erakundeak ahalegin berezia egin duela sozietatearengana iristeko. Beharra
|
bazuen
nik uste, urte askotan zehar EAEko unibertsitate publiko bakarrak nahikoa irudi hits eta tristea, gatazkatsua ez esatearren, erakutsi baitu. Bere parean unibertsitate pribatuek bestelako irudia transmititzen zuten, tartean kalitatearena eta lana aurkitzeko bermearena.
|
|
2010
|
|
|
Manuel Lekuonaren Geroren edizioak beste esanahi bat
|
zuen
niretzat. Biblia bezala irakurtzen nuen nire gelan, Ebanjelioa bezala, ahoz gora ere bai.
|
|
2011
|
|
|
Biak batera ere etor ditezke. Ona non
|
duzun
nere iritzia, garbi baiño garbiago azaldua. Ametsak besterik eztirela beldur oek?
|
|
|
Esan dizudan legez, Europako herri batzuetan oso oso arrakasta handia dute mota honetako liburuek. Ingalaterran bertan oso ohikoak dira neurri txikiko liburuak, baina zenbaiten aburuz (ez
|
ditut
nik Ingalaterran kaleratzen dituzten sakelakoak ikusi, eta hau bi lagunen iritzien isla da)" papera oso txarra da eta apurtuta amaitzen du beti liburuak". Alemanian, berriz, zoragarriak bide dira egiten dituzten bildumak.
|
|
|
Nik frantsesa jakin dut aski goiz amatxirengatik. Amatxik nahi
|
zuen
nik behar bezala jakin nezan frantsesa. Sartu nintzelarik, ez dut ukan nik besteek ukan duten nekea, zeren eta jadanik bi hizkuntzak erabiltzen bainituen.
|
|
|
Amatxik nahi zuen nik behar bezala jakin nezan frantsesa. Sartu nintzelarik, ez dut
|
ukan
nik besteek ukan duten nekea, zeren eta jadanik bi hizkuntzak erabiltzen bainituen. Pentsatzen dut ikasle ona izan naizela.
|
|
|
Egokitu egin du begi/ besobakarrak: autoa gidatzeko orduan ezin esango du" besteek ez dute aparteko neurririk hartu behar izaten autoa normal gidatzeko; normal bizi nahi
|
dut
nik ere eta, beraz, aparteko berme neurririk gabe gidatuko dut autoa". Begia edo besoa galdu duenak ez du bere egoera onartu nahi izango, agian, baina alferrik da:
|
|
2013
|
|
|
4) Mezuaren jasotzaileak baliabide nahikoak eduki behar
|
ditu
nire mezua jasotzeko, edota, jasotzailearekiko elkarrizketaren bitartez, adierazi nahi dudana konpartitzeko gai izan behar dut (beste kontu bat da gero nire solaskidea nirekin ados izatea edo ez izatea).
|
|
2014
|
|
|
Uste
|
dut
ni EAJn ez naizela beti ondo ikusia izan. Batzokitatik bi aldiz iritsi ziren gutunak EAJra, lehenengoa lehendakariak izendatu ninduenean, eta bigarrena handik sei hilabetera edo, esanez Garaikoetxea oker ari zela, EAJko karnetik ez zuen aholkularia hartu zuela eta.
|
|
|
Noel Coward ek abesten zuen bezala: " I believe than since my life began the most I' ve had is just a talent to amuse"[" Uste
|
dut
nire bizitza hasi zenetik izan dudan guztia hauxe besterik ez dela: besteak dibertitzeko talentua"].
|
|
|
Alegia: " Uste
|
dut
nire bizitza hasi zenetik izan dudan guztia hauxe besterik ez dela: besteak dibertitzeko talentua".
|
|
|
italieraz, frantsesez... Letra ponposoagoak idatziak
|
ditut
nik, baina hau herrikoi herrikoia da. Horrelako kantak behar dira, soil soilak.
|
|
|
Argazkia hor daukat berarekin. Mundu guztiak uste
|
du
nire ezkontzako argazkia dela. Hau ez nuen gaur arte inoiz kontatu.
|
|
|
Oso ondo prestatuta zeuden irakasteko. Oso oroimen ona
|
dut
nire lehen bi irakasleei buruz, biak nafarrak. Don Gregorio Aierra, Undianokoa, eta bereziki Don Javier Rubio, Faltzeskoa.
|
|
|
Harro bera! Hark uste
|
zuen
ni apaiz edo doktore izango nintzela, leitzen ikasi nuelako eta gainera erdaraz nekielako. Gu, arreba Conchita eta biok, izarrak ginen joaten ginen eskoletan.
|
|
|
Nahiz eta hori emakumeen artean diskurtsoetan neutralizatzeko joera egon den, emakumearen parte hartzearen hasieran bikotekideak erresistentziak izan ditu honako diskurtsoen bidez: " jada ez
|
duzu
nirekin bazkaltzen"," ez zaitut ikusten"," ez dugu denbora guretzako".
|
|
|
Ez
|
dut
nik gogoan zergatik gerta zitekeen Arestik aipatzen duen eten hori, etenik izan bada. Ez ote da jatorriz elkartetik kanpokoa izango?
|
|
|
Txillardegi
|
dugu
nire ustez euskararen normatibitate edo arautzeaz gehien arduratu den edo gehien idatzi duen hizkuntzalaria: euskara batuaren beharra inork baino ozenago eta lau haizetara aldarrikatu du; euskara batuaren eragile, teorizatzaile, txostenegile, gidatzaile, hedatzaile eta defendatzaile handienetakoa dela esaten badugu (eta gauza asko esaten dugu) ez dugula huts handiegirik egiten esan daiteke.
|
|
|
Onengatik auek
|
dituzue
nere aolkuak: a) Nork bere aldetik euskera alik eta sakonen ikasi.
|
|
|
Euskaltzainburua zen Jose Maria Lojendiok ez
|
zuen
ene dimisioa onartu; eta itzuli egin zidan Angelura urgazle izendapenaren Diploma (hementxe daukat neure begien aurrean, etorri zitzaidan tolesturetan tolestuta); eta berehala, ahalik eta azkarrenik, Euskara Batuaren prozesua bideratuko zuela agindu zidan. Eta egiaz mintzo zitzaidala berehala ikusiko nuela (ibid., 167).
|
|
|
Nahiago
|
nuke
nik Euskaltzaindiak onhart ba leza nere eskabide hau bere horretan. Baiña libro da ez onhartzeko:
|
|
2015
|
|
|
Denok, medikuntza estudiante neska, nire emaztea eta alaba hau kasualitatez gaixo zegoelakoez besteok, Gasteizko Castilla etorbideko kuartelera eraman gintuzten. Zer gertatzen zen galdetu nien, eta ezer
|
bazuten
ni nintzela erantzule, eta ez besteak, eta gutxiago estudianteak. Egun horretan, San Inazio bezperan, ETAren Naval eko lapurreta gertatu zen.
|
|
|
Gure atxilotze ondorengo egun eta hiletan, kaleko mugidak aurrera jarraitzen zuen eta guk horrela izan behar zuela argi genuen, baina barruan zegoen jende mordo batek bestera pentsatzen zuen, hau da, barruan geundenak atera arte ekintza guztiak gelditu behar zirela, eta gure artean tentsio handiak sortu ziren. Gogoan
|
dut
ni izan nintzela kale borrokaren jarraipenaren zergatia kontra zeudenei esplikatu behar izan niena, eta heriotza mehatxu eta guzti hartu ninduten. Eskerrak, 1964ko udaberrian gehienak fidantzapean edo fidantza gabe atera zituzten eta hamar bat gelditu ginen.
|
|
|
Mozteari, erretzeari edo alkohola edateari utziko ez diodan bezala, hau ere ez dut utziko. Mantso mantso suntsitu, akabatu nahi
|
dut
nire burua gehiago sufritzeko, benetan sufrimendu hau guztia merezi dudalako".
|
|
2016
|
|
|
Ez naiz borrokatzen angustiaren aurka.
|
Baditut
nire superstizio sistemak halakoak uxatzeko. Baziren, bada, apez batzuk gaizkia exorzismoekin uxatzen bereziak?
|
|
|
Bularra galdu gabe, gainera. Uste
|
dut
nire orduko bi sorginek Zarauzko homeopata unilaterala bat eta Bidarraiko osteopata besteagarrantzi handia izan zutela gainditze horretan, osasuna oso hitzetik datorrela ohartaraziz etengabe, naturala izan behar lukeen morala haziz.
|
|
|
Behin, bi, hiru aldiz eraman nituen emazte guztiak. Denek nahi
|
zuten
enekin joan. Nik erraten nien itzultzea biziki berant egiten nuela eta ezin nituela ekarri, eta egia zen.
|
|
|
" Pieza hori zor diot Larzabali, eta izorratu nuen pixka bat!". Idatzi zuelarik, eman zion rol nagusia emazte bati; nahi
|
zuen
nik egin nezan emazte hori; eta egin nuen, baina ez zen atera Larzabal pozik uzteko moduan.
|
|
2017
|
|
|
Jean Ospital dantzaria erraten entzuna daukat behin eskolan Urrikariet apezak erran ziela" zerbait inportantea egin nahi
|
duena
enekin jin dadila", eta hura segitu zuten guziak dantzari bilakatu ziren...
|
|
|
Horrek behar
|
du
nire lagunak behin etxerakoan iturri hartan pentsatuz sentitzen duena. Ez da bataren eta bestearen arteko kontrastea.
|
|
|
Iranen iparraldean eta Errusiaren hegoaldean jaio nintzen, Kaukason; probintzia txiki batean, Iran eta Turkiarekin mugan. Leku horretan
|
ditut
nik sustraiak. Familia guztia han daukat, nire anaia eta biok gara kanpoan gauden bakarrak.
|
|
2018
|
|
|
Futitzen naizela euskalkien eta euskara batuaren arteko eztabaidaz, kalapitaz, iskiliminaz. Euskara osoa
|
dudala
nik aldarrikatzen!
|
|
|
Modernoagoak eta politikoagoak izan behar dugula uste
|
dut
nik.
|
|
2019
|
|
|
Hiztegiak atzekoz aurrera jarri zidan asmo oneko asmamena, ordea;" itxurazalea, hipokrita" omen baita azalutsa. Aukeran, nahiago
|
dut
nirea. Irudimenari mugak jarri gabe eta inozentzia hutsez sortzea ere gauza ederra da!
|
|
2020
|
|
|
Bikain nintzen eta begirada jaisteko joera geratu zitzaidan, betiko, orduko akne basatitik. Irrati formula entzuteak utziurardotua tonaka irentsi nituen, rock gogorra deskubritu arte ko
|
zuen
nigan lorratzen bat, egun kantuak egiteko orduan baliatuko dudana ziurrenik, eragin askorekin gertatu ohi denez, oharkabean. Ez naiz damutzen, denetik ikas daiteke, hau ez da behin ere gelditzen, badakizue.
|
|
|
Ni neu, oraintxe ere, berarekin ibiltzen naiz gusturen. Eta bera ere baietz uste
|
dut
nirekin.
|
|
|
Horiek ekarri nahi ditut literaturara, edota urrutirago begira senti ditzakedanak edo pentsa ditzakedanak bilakatzen ditut, nahita edo nahigabe, literatur gai. [...] Uste
|
dut
nire pasioa, hain justu, taupada hori jaso eta ipuin bidez edo narratibaren bidez munduari moldatuta itzultzea dela. Ez dakit, bihotz moduko bat sortu, odol hori jaso kanpo mundutik, eta fikzioaren bidez garbituta baino aldatuta bidali nahi dut beste zain batetik mundura.
|
|
|
Leturia kulpante sentitzen da Miren abandonatu duelako. Mirenek gaixo larria du eta Leturiak egiten du promesa, Miren bizirik irteten bada," Maitasunaz jautuko
|
ditut
nere pekatuak" (Alvarez Enparantza 1957: 138, 139, 142).
|
|
|
Batetik, nik ezin
|
dut
nire naziokoa kontsideratu nire hizkuntzan mintzatu eta tutik ulertzen ez didana, berdin zait politikoki nola pentsatzen duen[...]. Bestalde, ezin ditut berdindu, a) ulertzen ez, baina ulertu nahiko nindukeena, eta b) ulertu nahi ere ez nauena neure hizkuntzan.
|
|
|
Nire bizialdia mugatua da: zein zentzu eman nahi diot nire denborari, zeri merezi
|
du
nire bizitza entregatzea. Azurmendiren ustez, giza bizitzari zentzua ez dio emango helburua erdietsi izanak; aitzitik, mendizalearenean bezala, igotzeak berak hornitzen du ibilaldia zentzuz.
|
|
2021
|
|
|
Hango neskak denak ziren euskaldunak, eta hori nahi nuen nik. Niretzako politika egiten ari nintzen, ez politikaritzat
|
nuelako
nire burua, ez. Euskararen zale amorratua nintzelako.
|
|
|
Ikastetxe hartan A ereduko hiru gela zeuden, eta nirea zen ereduko bakarra. Horrek esan nahi
|
zuen
nik neukala nire gela osoaren ardura eta baita A
|
|
|
Ikastola itxi, eta publikora pasa. Guraso horiek uste
|
zutelako
nik egiten nuena baino gehiago ez zutela egiten ikastolan. Baina ez zen horrela.
|
|
|
Inposiblea zen. Amak nahi
|
zuen
nik ikastea, aitak ere bai. Ahaleginak egin zituzten, baina Mungian ere ez zegoen batxilerrik, eta hor geratu nintzen, hamalau urtera arte ikasitakoarekin.
|
|
|
Egia da nire moduko batzuk bazeudela beste eskualde batzuetan, baina askok betetzen zuten zuzendariaren hitza, eta Hezkuntza Ordezkaritzakoek bazekiten hori. Nolabait, uste
|
dut
nitaz horrelako zer edo zer pentsatu zutela: " Honek zergatik egiten du hau guztia, guk agindu gabe?".
|
|
2022
|
|
|
Kontzientzia kolektibo eta propioa
|
dudanetik
niretzat bereizezinak, beti sentitu izan dut gerrari leinu sasiko eta sakabanatu batetik natorrela, eta ahalegin handia egin dutela niri hori ezkutatzeko. Beti jakin izan dut ni baino lehenago borrokatu diren askotariko pertsonek gainpopulatua nagoela barrutik, eta horiei zor diegula bizitzari atera diogun askatasun eta betetasun guztia.
|
|
|
Gogoan
|
dut
nire anaietako bi etxera etortzen zirenean aitarekin asko jarduten zutela eztabaidan, politikaz eta. Ni haiei entzuten egoten nintzen, ikasten.
|
|
|
" Idazle izatea, nik erabili nituenak bezalako hitzak erabiltzea, barrutik ateratakoak izanik ere, eta zenbait jarrera publikoki erakustea, ondo ordainaraziak izan dira" hark bederatzi urte gehiago
|
zituen
nik baino. Haren gurasoak hilda zeuden, eta ni etxe hartara asteburu pasa joan izana oso gaizki ikusi zuten batzuek.
|
|
|
Lehia pertsonak suntsitzeko makina bat da. Gizarte osoa dago hala antolatuta, eta nik hortik kanpo kokatu nahi
|
dut
nire burua. Ezin ditut indarrak galdu besteei irabazten, neure buruari indarra ematen eta hobetzen baizik.
|
|
|
Azken urteetan ikusi ditudanak Azpitituluak.eus webgunetik jaitsi ditut, eta gehienak boluntarioek itzuli dituzte. Izan ere, Zer non ikusi guneko katalogoari begiratzen diodanean, neure kolkorako errepikatzen dut Muñozek botatako galdera eta uste
|
dut
nik eginez gero ez dela horren gaiztoa: instituzioei badagokie ardura hori.
|
|
2023
|
|
|
Garrantzitsua da onartzea norbanako bakoitza beti dela ‘gu’ askoren parte. Nik
|
badut
nire familiaren ‘gu’ bat, nire komunitatearen ‘gu’ bat, nire nazioaren ‘gu’ bat, nire generoaren ‘gu’ bat, nire enpresaren ‘gu’ bat... Baliteke ni parte naizen ‘gu’ horien premiak elkarrekin talkan egotea.
|