|
2000
|
|
|
Kontuak aski garbi azaldu ditut. Ez
|
du
mundurik merezi nire kezka eten honek, eta horregatik edo gogoratzen dut gaur goizean ikusi dudan haur herrena. Zakur gaixo baten moduan xaxatzen zuten lagunek.
|
|
2001
|
|
|
Badirudi zahartu ahala aberatsago behar genukeela izan, jakitez eta oroitzapenez bederen. Gu ere, ez inguruan
|
dugun
mundua bakarrik, aldatuz goaz: atertu gabe darion urak garamatza.
|
|
|
Gizartea, gizarte mailak, gizarte klaseak eta Treveriskoa beti ahotan duen jendeagana. Jaits gaitezen, azken buruan bada ere, honek arras gogoko ez zuen Izpirituaren erresumatik eta bazka ditzagun begiak, ez liburuetan, inguruan
|
dugun
mundu urrikigabe honetan baizik. Hemen indartsuak, zentzuz dihardutenak, gertatutako dira garaitzaile, ez amesgileak eta pentsalari" sakonak".
|
|
|
Bina arima ditugu gehienek, Oteitzak ederki esan zuen bezala (Quousque tandem, 123), honek ere arrazoizko gauzak esaten baititu aldizka. Eta egunen batean euskaldun huts (ez hain huts, haatik, dugun eta
|
dukegun
munduan) bihurtuko bagara ere euskotar guztiok, etorkizun lainotsuan dago bihurrera hori. Ez zigun besterik erakutsi Arestik bere erdal herritik, Euskal Herriaren eremuetan aurkitzen den Erdal Herri horretarik.
|
|
|
asozialak 9 dira, desorekatuak, odolzaleak, mafiosoak edo gaizkileak, eta abar. Hedabideek ekintza armatuen erakusketa pornografiko bat bideratzen dute, eta bat egiten dute honetan jendearen arreta ekar lezaketen albiste sentsazionalisten aldeko joera nagusiarekin, albiste saturazio ikaragarria bizi
|
duen
mundu honetan.
|
|
2002
|
|
|
Kontsultatu dituzu noizbait apalategietan ditugun koloretako entziklopediak, edo bankuen diruz hornitutako bilduma eder horietan ageri diren Schopenhauer-en eta Vitruvioren lanen itzulpenak [6]? Ez dira horiek gazteendako liburuak, ez dira horretarako asmatu, baina jakin behar
|
duzu
mundu zahar honetan indarrez betetako gazteez gain badirela beste anitz gauza zure inguruan, zerbaiterako balio dutenak gainera ez idurian.
|
|
2003
|
|
|
Hautu politikoa ez da termino horietan planteatzen. Borroka armatuaren egiturak ez
|
duela
munduaren esplikatzeko ahalik ohartu bezain laster, Spectres de Marx liburu ikaragarrian Derridak marxismoak berean ez zuela gehiago funtzionatzen negar hegian aurkeztu zigun bezala, armarik gabe eta legea zutabe asmatuko bide da biharko Euskal Herria.
|
|
|
Gure herrikoek Baso bat ardo, bideari jarraitzeko elkartea eratu dugu; ardoa banatzen Â
|
dugu
munduko gizon triste guztien artean. Eskatzen dugun gauza bakarra da ontzia itzul diezagutela.
|
|
|
Krisiaren bigarren aldia desengainuak ekarri digu; hots, itxaropen faltsuek: kristautasunak ez bait
|
du
mundua aldarazteko metodo positiborik irakasten. Gogoa eman dezake mundua aldarazteko, gogoa:
|
|
|
Gizakiak bere harreman indibidualak zein kolektiboak garatzeko eta bideratzeko beharrezkoa duen tresna kognitibo eta azaltzaile nagusia da hizkuntza, giza eta gizarte harremanetarako eta komunikaziorako erremintarik behinena. Gizakiak eta gizarteak hizkuntzaren beharra
|
dute
mundu erreala ezagutzeko, eta mundu horri buruz eztabaidatzeko. Â Hizkuntza ez da beste tresnaren bat, da Tresna. Nazioaren eraikuntzan tresna kognitibo eta azaltzailea falta baldin bazaigu, hankamotz gabiltzala esango nuke.
|
|
|
Esaten da: " kultur ezarpena, hizkun  tzaren edo osagai etnikoen ezarpena baino harago doa, ez delako gelditzen hizkuntzak berezko
|
duen
mundu ikuskeraren ezarpenean, ez eta hizkuntzari loturiko elkartasun eta bereizgarritasun irizpideen izenean37". Baliteke... eta, horrela, nora goaz euskaldunak?
|
|
2005
|
|
|
Stockholmetik Rio? 92ra" isiltasunezko" 20 urte igaro ziren. Hau da, denbora horretan zehar eztabaidek ez
|
zuten
mundu mailan oihartzunik izan, ezta Brundtland Txostenean jasotako kezkak islatzen zituzten txostenek ere. Riotik Johannesburgera, berriz, 10 urte" zaratatsu" igaro dira, zeren eta goi bilera, adierazpen, araudi eta beste zenbait izan baita, ugari izan ere, arrazoi horiexen inguruan.
|
|
|
dituzten nazioz gaindiko mugimendu indartsuak sortzen eta garatzen ari dira. Horren lekuko
|
dugu
Munduko Gizarte Foroa bere edizio ugarietan. Munduko Gizarte Foroaren (MGF) lehen topaketak Porto Alegren (Brasil) izan ziren 2001eko urtarrilean?. Beste Mundu bat Posible da lelopean, Foroaren asmoa nazioarteko gogoeta eta esperientzia trukerako espazio gisa finkatzea da.
|
|
2006
|
|
|
–Leon zaharrak alaba asko
|
ditu
munduan. Galdetu bestela Blancheri.
|
|
|
Theory of Everything. Zoragarria izan behar
|
du
mundua bere osotasunean ulertzeak: nola sortu zen eta zergatik den gaur egun den bezalakoxea.
|
|
|
Itzalik gabeko gizakiek euren esku hartu nahi
|
dute
mundua, eta itzala kendu nahi diote Damasok gogoan dituen milaka horietariko guztietariko bakoitzari.
|
|
|
Baina kaletik ere ez zen euriarena beste hotsik heltzen. Ematen zuen bota
|
ninduela
mundutik guztiz aparteko eremu batera zoriak.
|
|
|
" Ez ditut bilobak hazten ikusi nahi. Ez zait gustatzen oraingo
|
zuen
mundu hau".
|
|
2007
|
|
|
–Beste inor ez
|
zuen
munduan.
|
|
2008
|
|
|
Askotan jotzen didate adarra Euskadin festa baino ez dugula egiten esanez. A ze fama
|
dugun
munduan zehar!
|
|
|
Horrek eragina izanen zuen segur aski kartzinoman. Ikusten duzunez, nik nahiago
|
dut
munduak ordena baldin badu, nahiz eta ordena ankerra izan, euskal alaba... Patua, ordea, krudela da, barrokoa...
|
|
|
Pentsatu dut, norbaitek atzetik ikusiko bagintu, elbarria eta laguntzailea garela irudituko litzaiokeela, edo zaharra eta laguntzaile ekuatoriarra, kuzkurturik, Barrutiak eskatu eta bizi nahiko lukeen tragedia bateko pertsonaiak. Ez dakit, elkarri kateaturik bizi beharra
|
duten
mundu ezberdinetako humano bi: bata, dena izanda zahartzaroa baino ez duena, istorio izugarri batetik ihesean hona etorritako emakume txiroa bestea.
|
|
|
Luxuak garrantzi izugarria
|
du
mundu modernoaren sorreran xahubidearen espiraletik abiaturik. Werner Sombarten tesiaren arabera, kapitalismoa hain zuzen ere luxutik sortu da.
|
|
|
zerua eta infernua edo ongia eta gaizkia bezalako kontuak ezer gutxi ziren Rosarentzat. Inori minik ez egitea, hori
|
zuen
mundu honetan ibiltzeko makulua: mina eragiten duena gaiztoa da eta minik egiten ez duena, aldiz, zintzoa, baina nola asmatu zerk eragiten zituen Tomasen erreakzioak, nola jakin zertan egiten zion kalte Tomasi, noiz eta nola egiten zion min?
|
|
|
Rosak ezin dio begirik kendu trenari, huraxe
|
balu bezala
munduarekin lotzen duen errealitate bakarra. Arnasa hartzen du sakon, sorbaldak goratzen ditu.
|
|
|
(Eta jakinaren gainean egotea ezen entzuten, eta irakurtzen? diren zinezko esanak ez
|
dutela
munduarekin bat etorri beharrik; ez direla munduari arrazoia emateko, baizik eta, maizenik, kentzeko).
|
|
|
Behar du pertsonak garratz punttu bat, eta ez ahosabaian bakarrik. Behar
|
du
munduak.
|
|
|
argia baina elkar ezagutzera iristeko gogorik gabea". Ezinezko iragarkiak dira mundu garaikidean; arinkeria berezkoa itxurazko sakon aire batekin estali nahi
|
lukeen
mundu gurean.
|
|
|
Bistan dago: da esan litekeen gauzarik apurrena, baina deus esan nahi ez
|
duelarik
munduari begira; ez zer, ez zenbat. Txint da esanahi gabeko esate apurrena (zera baino apurragoa).
|
|
|
" Aizue: orain artean Xabiertxo edo Motxa izan naiz jendearentzat, baina hemendik aurrera Xabier deitzea nahi
|
nuke
mundu guztiak, inporta ez badizue". Alegia:
|
|
|
Jakitezko langar, jasa eta erauntsi askotxo bota
|
du
munduan giza-eguraldia hasi zenetik, eta berandu da jakin gabe bizitzeko. Gehienez ere, jakin gabe bezala bizi gintezke:
|
|
|
Gure porrot nabarmenak, ordea, pragmatikoago egin gaitu. Egun, ez
|
dut
mundua aldatu nahi, beno, hau ere ez da guztiz egia, mundu ezberdin bat nahi nuke, baina orain badakit ez dudala inoiz ikusiko?, eta konformatu egiten naiz pertsona bakar bat aldatzearekin. Eta badakit, Enararen bizitza aldatu egin dugula.
|
|
|
Baina tira, esan bezala agurrek ez
|
dute
mundua geldiarazten, eta, handik aurrera, Yolanda izeneko neska batek eramango zuen gure taldea.
|
|
2009
|
|
|
Eskean ariko zitzaion edo indarrez kenduko zion bestela dirua atso lukurariari. Haren emazteak eta haur jaioberriak ez
|
zuten
munduan beste inor bera, Dario, izan ezik, jaten emango zienik.
|
|
|
Ez zaude minduta, Clara? Badakizu ez
|
dudala
munduan zutaz beste inor maite; emakume hura ez zen, ordea, besteak bezalakoa. Zu, Clara, eta gure haurra kenduta, emakume haren eta orain arte ikusitako guztiaren arteko aldea, zeruaren eta lurraren artean dagoen berbera da.
|
|
|
Sasoiak aldatu, eta beste gauza batzuk sartu ziren tartean, ordea. Iruditzen zait
|
zuen
mundua buruaren gainetik pasatu zaidala; eta, bestalde, nire mundua aspaldi joana dela. Ezagutzen ez nuen mundu batekoa egin zen nire alaba.
|
|
|
Iruditzen zait zuen mundua buruaren gainetik pasatu zaidala; eta, bestalde, nire mundua aspaldi joana dela. Ezagutzen ez
|
nuen
mundu batekoa egin zen nire alaba. Ez nuen bere ondoan egoten jakin.
|
|
|
Oker genbilzke, gainera, usteko bagenu Internetera zerbait behar dutenean baino ez direla konektatzen. Konektatuta daude, bizileku naturala dute, hori
|
baitute
mundu propioa. Horrexegatik du euskarak beharrezkoa" Interneteko hizkuntza" izatea.
|
|
|
Izan ere, mendeetan barrena iritsi zaigun hizkuntza izan arren, euskarak ez baitu, horregatik bakarrik, biziraupenaren bermerik. Are gehiago, ikusirik nola itxuratzen ari diren hizkuntzen arteko harremanak informazio eta ezagutzaren gizartetzat
|
dugun
mundu global eta interdependente honetan, heroikoa ere bilaka liteke giro eleaniztunean berez pisu txikiena duen hizkuntzaren aukera egitea, euskararen aukera, alegia?, aukera hori egiteko motor bakarra ideologia hutsa baldin badugu.
|
|
|
Hori izan da, gainera, gizadiak historian zehar urratu duen bidea. Gaur egun 6.700 hizkuntza inguru eta sei mila milioitik gora biztanle
|
dituen
mundu honetan, hogei mila hizkuntza hitz egiten omen ziren biztanleak gaur egun baino milaka milioi batzuk gutxiago zirenean. Bilakaera horren argitan badago, beraz, munduko hizkuntza aniztasunari kezkaz erreparatzeko motiborik.
|
|
|
Zenbaitzuek defendatzen dute psikopataren traza
|
dutela
munduan instituzio hegemoniko diren hauek. Analisi psikiatrikoa egingo balitzaie, psikopatak diagnostikatzeko darabiltzagun ezaugarri berberak aurkituko genituzke instituzio hauetan:
|
|
|
Berrikuntzaren aldeko ideologia berriak, gainera, egonkorra den ororekin nazkatzea eskatzen du. Aldakorra den munduan, bizi
|
dugun
mundu normalean likido eta sarri gaseosoan, psike aldakorrak behar. Udagoieneko haize boladak hostoa airean daroan bezala, aldiro lurrean pausatuz ondoren berriro hegadari emateko, horrelaxe utzi behar ei ditugu geure buruak aro globalaren korronte eta norabideen mende.
|
|
|
Teknologiek, ekintzen ondorioak urrun eroateaz gain, ondoriook ekartzeko ere balio digute beraz. Balio behar
|
lukete
munduaren mina ekartzeko bihotzak gobernatzen duen lurraldera. Hortxe, hedabideen garrantzia eta funtzio etiko ezin premiazkoagoa.
|
|
|
Datuak astronomikoak dira, eraiki dugunaren argazkia ematen digute. Eta halere, hazkundearen kopuruak itzelak izanik ere, mamu zaharrak indarberriturik
|
ditugu
mundu aberatsean: asperdura, bakardadea, antsietatea, estresa, depresioa.
|
|
|
Esku ahurretik esku ahurrera zenbat diru dabilen gizakion aurrerapenaren oinarri hartzeak ezagutza pobreegia adierazten du, bai giza kondizioaz nola bizi
|
dugun
munduaz. Ondo goazela esateko merkatu transakzioaren zenbatekoa baliatzen duen gizartea, ezjakintasunak gobernatutako gizartea da.
|
|
|
Nago handitu zaigula diskurtsotik ekintzara bizi dugun aldea, nabarmena da unibertsitatera heltzen zaizkigun euskal gazte askorengan: diskurtso hiperkritikoa dute bizi
|
dugun
munduaz, baita autoflagelaziotik asko duen irakurketa gordina ere, baina, euretako gehienentzat horrek ez du eraginik eguneroko praxian; ez du sortzen ekinbide alternatiborik; ez du sustatzen sakrifizio betegarriaren etikarik; ez du eragiten konpromiso praktikorik. Esperientzia eskizoidea da:
|
|
|
Hori da, behintzat, ondorioa, eta idazlea naizen partetik, badakit zein den idazleon kondena ere: ezin
|
dugu
mundua ordenatzeko esperientzia geure baitako eremuan gorde.
|
|
|
–Zertan ari haiz? Hik uste
|
duk
munduan badela halako poliziarik?
|
|
|
Idazleak ezin
|
du
mundua epaitzea baztertu, bere lana du, baina nahitaez onartu behar du bera ere epaituko dutela.
|
|
|
Atzera begiratuz gero ikusiko dugu nola gure etxeko tradizio kulturaletako asko kantatuak ziren, eta, beraz, zeresan handia
|
zuten
mundu ikuskera eta memoria kolektibo baten eraikuntzan eta ahozko transmisioan. Pentsa dezagun sardanetan, adibidez.
|
|
|
Are gehiago, nahasia eta korapilatsua. Bakoitzak bere esperientzia mugatuaren arabera eratu nahi
|
du
mundu osoa. Salaketa bera, bai:
|
|
2010
|
|
|
Gezurra ematen du, puntako enpresa batek Bedaiope bezalako herri apal batekin lan egin nahi eta horrelako erantzuna jasotzea. Hemen ez
|
dute
mundua nondik nora doan ulertzen. Peñen Kongresua ere aurten hemen egingo dugu dena antolatuta daukagulako baina alkateak erakutsi duen jarrera hotza eta jaso dugun laguntza eskasa ikusita, uste dut datorren urtekoa beste nonbait egin dugula.
|
|
|
Orduan esan zion bi bankutako administrazio kontseiluko lehendakaria zela. Zaletasun hori eta ogibidea lotu ezin izan zituenez, irabaziak hain maite
|
zuen
mundu horren emaitzen artean bizitzeko erabiltzea erabaki zuen lehenengo sosak bildu orduko eta hirurogeita hamar urtetara iritsita zegoenean, bilduma polit bat egitera iritsi zela uste zuen.
|
|
|
" Adiskideok: Gure Bedaiope maiteak fama handia
|
du
mundu osoan. Zergatik?
|
|
|
iluntasuna nagusi
|
duen
mundu honetan.
|
|
|
Gure lurralde hau, pasalekua da, hona etorri edo hemendik autoz, hegazkinez, trenez edo itsasontziz igaro nahi duenarentzat. Hemen
|
ditugu
munduko hedabide guztiak eta ez soilik Madrilgo irrati, telebista edo prentsaren bidez; gaur edozeinek dauzka ateak zabalik mundu osoan, bere ordenagailuaren bidez ibiltzeko. Gure finantza, industria, salerosketak mundu osoarekin dira.
|
|
|
Gaur egun, erlijio erakunderik gehien gehienak, salbuespenen bat izan ezik, beheraka doaz. Jesusen Lagundiak, Aita Arrupe, 1965eko maiatzaren 22an zuzendari orokor aukeratu zutenean, 36.000 jesuita pasa
|
zituen
munduan. Gaur egun, 2009an, 18.500 pasatxo ditu.
|
|
|
Bernardo Atxagak Euskal Hiria metafora asmatu zuen Euskal Herria izendatzeko. Guztien arteko harremanak ezaugarri
|
dituen
mundu honetan, geure burua herri horretakotzat daukagun guztiok osatzen dugu Euskal Hiria, gure mundu mailako hiria; berdin dio non bizi garen.
|
|
|
Eta Europak ere urrats hori egin behar du, batez ere horixe delako duen aberastasun eta berezitasunetako bat. Munduaren ikuspegitik, eskualde txikitxo bat baino ez da Europa, arrisku handia
|
du
mundu horren erdigunetik urrun geratzeko. Eta, arrisku horren aurrean, nazioak onartzeak, bere baitako aniztasuna onartzeak, aberastu egiten du Europa.
|
|
|
Bigarren galderak, ordea, balioen eremura garamatza: nolakoa izan behar
|
du
munduak. Galdera horrek beste izaera bat dauka.
|
|
|
Agian garrantzitsuenetako bat hilezkortasunaren desioa da. Hilkortasuna besterik sumatzen ez
|
dugun
mundu batean, hilezkortasuna amesten dugu.
|
|
|
Antza denez, egoera ilunagoa da galdera honen aurrean: nolakoa izan behar
|
du
munduak. Pentsalari askok aldarrikatu dute zentzu komunaren eredua ahul bilakatzen dela galdera horri dagokionez, hau da, balioen eremuan.
|
|
|
Nolakoa da mundua? Nolakoa izan behar
|
du
munduak. Munduak nolakoa izan behar duen galderaren inguruko usteen kasuan, askatasuna handiagoa al da benetan?
|
|
2011
|
|
|
Ezin nuen ideia hori burutik kendu. Lotsa ematen zidan, eta zu... ia gorroto
|
zintudan
mundu guztiari esan zeniolako, ez zenuelako eragotzi herrialde guztian zabaltzea nire ama lapurra zelakoa. Gu oso harroak gara Malareten.
|
|
|
egin duzun beheraldia sekulakoa izan da eta azkar azkarra. Abiada bizian urrutiratu zara, egunero egunero ikusten nizun galera, eta orain hor zaude, guztiz erretiratuta maite
|
zaitugunon
mundutik, bil bil eginda zure baitako kapsula horretan.
|
|
|
Arrunta haiz, esaten zidan erlijioak, baina Jainkoak den dena lezakek, mugarik gabea duk haren altzoa. Alienatua haiz, esaten zidan ideologiak, baina iraultzak den dena alda lezakek, mugarik gabea
|
duk
mundu berri baten esperantza. Ulertzen, aita, zein erraza egin zitzaidan bide batetik bestera pasatzea?
|
|
|
Entzuidak ondo, Markos. Gauza bi
|
dituk
mundu honetan sekula egin behar ez ditugunak: izutu eta itsutu.
|
|
|
Zein pentsamoldek eraiki du inguruan
|
dugun
mundu tekniko zientifiko tzarra?
|
|
|
Europan, XVII. mendean, filosofia modernoarekin batera, funtsezko pentsaera guztien eraldaketa jarri zen abian, eta horrek goitik behera eraberritu zuen munduarekiko gizakiaren jarrera. Orduz geroztik, pentsamendu kalkulatzaileak nahi bezala manipulatzen du oro, guztiz bereganatua
|
baitu
mundua. Natura izugarrizko gordeleku erabilgarri bihurtu da, industria eta teknika modernorako energia iturri.
|
|
|
Ez, ni Eliza katolikoaren jarrera askorekin ez ninteke ados egon. Baina badakit, bestetik, Eliza ez dela bakarrik Erroma eta Erroman gertatzen dena; Elizak emaitza on asko ere
|
baduela
munduan zehar. Eta jende asko bizi dela Kristoren doktrina jarraituz, lagun hurkoari laguntzen, pertsona bakoitza Jainkoaren irudia delako eta, beraz, gure senide, gure haurride.
|
|
|
Jendea askotan penatuta hiltzen da. Maite du ingurua, maite
|
du
mundua eta pena ematen dio. Heriotzaren jabe izateak eta heriotza begiratzeak (ez da erraza heriotzari begietara begiratzea), baina horrek, alde batetik, heriotzaren beldurretik ere libratzen gaitu.
|
|
|
Orduan, azken finean, zer da garaile izatea, zer da handi izatea, zer da mundua konkistatzea? Azken finean ameskeria bat bezala da, ze saiatu behar
|
dugu
mundua konkistatzen, saiatu behar dugu egoten ahalik eta erosoen, saiatu behar dugu bizitzen, saiatu behar dugu jabe izaten, baina ohartuz baita ere muga bat badagoela eta gainera muga saihestezina, hor, denentzako berdina.
|
|
|
Saiatzen naiz lagunekin leiala izaten, baina ez naiz beti izaten, ez dut beti lortzen eta horrek pena handia ematen dit. Nik uste
|
dut
mundu honetan egin daitekeen bekaturik handiena, eta nik egin dut, da desleialtasunarena.
|
|
|
Ideologiak niretzat askotan oso gauza fantastikoak dira, baina jendeak sinistu egiten du ideologietan. Azkenik uste
|
dut
mundua asko mugitzen duela baita ere, batik bat txarrerako, beldurrak. Xalbadorrek baditu oso bertso politak;" Bake emaile txarra baitugu beldurra", dio bertso horietako batean.
|
|
|
Nik literatura existentzialista, frantsesa batez ere, irakurria nuen dezente, nahikoa sartreanoa nintzen garai hartan, El ser y la nada liburuak eragin handia izan zuen niregan. Kontzientzia eta auto kontzientziaren problema horiek guztiek asko interesatzen ninduten garai hartan, eta joera bat
|
banuen
munduari eta neure buruari halako modu etsitu batez begiratzekoa, ilun samarra eta nahikoa subjektiboa beti nire juzkuetan eta sentimenduen elaboraketa egiten nuenean, literaturarako eta kantarako. Alde horretatik kontsideratuta, behar baldin bada, ba bai, esan daiteke hura izan zela momentu berezi bat, barruan neramatzan zenbait obsesio eta kezka hasi nintzela agertzen.
|
|
|
Ezin diegu gure maitasunaren izpi txiki bat gehiago eskaini, eta ezin ditugu bizitzaren egun bakar bateko arnasara eta pozera ekarri ere. Heriotzak bide guztiak ixten ditu, ahalbide guztiak klausuratzen
|
ditu
mundu honetako eszenatokian.
|
|
|
Gutxieneko mapa behar dugu ordea, bere trazatuak laburrak, mugatuak edo inperfektuak badira ere. Herritar orok behar
|
du
munduaren osasunaz txosten gutxienekoa, bizi dugun munduaren barrunbeetara jaitsi eta bertatik entzutea bere taupadaren arina eta nolakotasuna. Ez gustu intelektualagatik, ezpada indarrean diren joerek goitik behera baldintzatuko dutelako gaur bizirik gauden gehienon bidaia biografikoa.
|
|
|
Gutxieneko mapa behar dugu ordea, bere trazatuak laburrak, mugatuak edo inperfektuak badira ere. Herritar orok behar du munduaren osasunaz txosten gutxienekoa, bizi
|
dugun
munduaren barrunbeetara jaitsi eta bertatik entzutea bere taupadaren arina eta nolakotasuna. Ez gustu intelektualagatik, ezpada indarrean diren joerek goitik behera baldintzatuko dutelako gaur bizirik gauden gehienon bidaia biografikoa.
|
|
|
Energia iturri fosilak eskastean eta aldaketa klimatikoaren ondorioak bizkortzean, biak ala biak egitate zientifikoak?, ikusi behar zein portaera azaltzen dugun mahai bueltakook, kopuruz berberak izanik eta lehengo neurrietan jateko gogoz egonik. Errekurtsoak eskas
|
dituen
munduan," bestea izorra dadila" izan liteke XXI. mendeko horrorearen desfilearen muina, euste aldera norbere kontsumo mailari, ongizateari eta askatasunari. Kasu horretan, gizadiaren zati pribilegiatuak, diru, teknologia eta arma gehiago duenak?
|
|
|
Mekanikoa den denean da teknologikoki hobea: ...iko gutxiago eskatzen du (laranjari zukua ateratzeko nahikoa da palanka bat jaistea, posizio antinatural batean laranjari eusten jardutea baino); ia ia betiko da, apurtezina; laranja zukua gutxiago mugitzen duenez, hobea da zukuaren kalitatea; ez du argindarrik behar, autonomia askoz gehiago du ondorioz; energia eta materialak aurrezten direnez, ez du eraginik negutegi efektuan (zuku mekanikoak ez
|
du
mundua nuklearizatuko). Ikuspegi guztietatik askoz hobea izateak ez dio, ordea, bizirauteko bermerik emango, hain da gure garapen eredua berrizalea, baita berria burugabeki berria denean ere.
|
|
|
Nolanahi, benetan asko behar da Moderniaren eta honen mundu ikuskera ilustratu, liberal eta progresistaren suntsipen gaitasuna gainditzeko. Sartrek zioen bi mila milioi biztanle
|
zituela
munduak duela ez horrenbeste, eta berauetatik mila eta bostehun zirela indigenak. Gaur, ordea, 7.000 milioi gara, eta indigenak gutxiengoa.
|
|
2012
|
|
|
Declos zaharrak ere lasaitasuna nahi
|
zuen
mundu honetan igaroko zituen azken egunetarako, eta joan osterako ere bai.
|
|
|
aldaketa. Odola sutan jartzen zitzaidan zainetan, ni hemen nengoen bitartean, bizitza bizi
|
zuen
mundu mugagabe horretan pentsatzen nuenean. Eta joan nintzen, baina orain ez dut ulertzen zer arraiok bultzatzen zuen bere etxea uztera ni nintzen bezalako tipo zaputz eta alferrontzi hura.
|
|
|
Dotorezia handiz jantzia, zut zut zegoen eserita, lepoa luze, burua aulkian atsedendu gabe. Ez zuen zirkinik egiten; esan zitekeen beldurrez zegoela trenaren triki traka batek ez ote
|
zuen
mundutik botako.
|
|
|
Munduaren neurria galduta nolanahi ere, txolarre triste batek ere bere tokitxoa behar
|
bailuke
munduaren harmonian.
|
|
|
Jack Palance: Benetan uste
|
dun
munduko gizonik txarrena naizela?
|
|
2018
|
|
|
Ume txikia sentitzen zara, helduen zaintzapean; gizaki garden, dena dakusan jainko orojakile baten azpian; txoritxo, katu ehiztariaren atzaparren eskura; txingurri, haur jakin gosearen hatzaren azpian. Askatasun hitzak esanahirik ez
|
duen
mundu bateko txotxongilo sentitzen zara. Zer aurkitzeko gai ez dira izango tramankulu hauek.
|
|
|
–Txerrenaren putza! Hauxe
|
duk
munduko hotsik itsusiena! –eta zahatoa erabat huts zegoela etsita, bazter batera bota zuen.
|
|
|
Aspaldi ez nuen hain ongi pasatzen. Zinez, halako egun zoragarriak nahiz eta hauek bakanak izan, merezi
|
du
mundu honetara etortzeak. Nik, behinik behin, halako sentimendu eztia nabaritu nuen san Migel goiz hartan.
|
|
2019
|
|
|
Irria tupustean eten eta serio hitz egin zien, ozen?: Hobe
|
duzue
munduko bazterrik ezkutueneko zulo batean sartu, bertatik sekula ez ateratzeko!
|
|
|
Ez zegoen nerabezaroko tontakerietarako. Emakume hura beste mundu batean zegoen, eta, Reyesen heriotzaren ostean, berak ez
|
zuen
mundu harekin zerikusirik. Ni baino zaharragoa izanen duk gainera!
|
|
|
Beharbada iritzi horrekin bat zetorrelako eta seguruenik Saturnoren istripuak eragin zitzakeen susmoak saihestearren, Vinson jaunak eten bat egin behar izan zuen hegaldi zapuztuaren kontakizunean. Ezbeharra gorabehera, bere excursus ean nabarmendu zuen gizakiok lortua
|
genuela
mundua mundu denetik berezkoa zaigun hegaldatzeko ametsa, aeronautikak garbitu egin zuela goregi hegaldatu nahi izanaren bekatua; kasik hegaztien pare ibil gintezkeela eta, gainera, non eta Frantzian gauzatu zela mirakulu hori, mende bat lehenago, 1783an, Montgolfier anaien eskutik: haiexek irabazi zuten arintasunaren eta astuntasunaren arteko lehia, bizkortasunaren alde betiere.
|
|
|
Torturak salatu zituen. Sekula irudikatua ez
|
zuen
mundu latza ireki  tzen zihoakion eta polizia-buruak, Felixen Erauntsi komandokoak omen ziren hiru pertsonen argazkiak muturpean eman zizkionean gontzetarik jauzi zen:
|
|
|
Arraroa da bakardadearen kontu hau, ni neure buruarekin bakarka egotearena (tira, Jainkoa ez dut kontatzen, eta Deabrua ere ez). Badakit nire gezurrak askoz ere okerragoak direla kriminal makurren bekatuak baino, nik egia ezagu  tzen
|
dudalako
munduaren ordenaren gainean. Gaizkileek ez duten erantzukizun bat ematen dit horrek.
|
|
|
Abigaïlek esaten du oso inteligentea dela, kongregazioko inteligenteena. Erretiratuta dago eta denbora asko
|
du
munduaren bukaeraz arduratzeko. Nik zorte handia daukat.
|
|
|
Bada, esaten ari nintzena, irakasleak mundu esan duela. Horrek esan nahi
|
du
mundu hitza hiztegian aurki dezakedala. Etxera iritsi ahala, aitaren bulegora joan naiz.
|
|
|
–Blanche, zuk uste
|
duzu
mundua benetan suntsituko dela?
|
|
|
Etxean asko gustatzen zaigu albistegiak ikustea. Hondamen eta katastrofe horiek denek argi frogatzen dute Satanek bereganatua
|
duela
mundua, eta Jainkoak aurki libratuko gaituela Gaizkiatik. Aita eta ama umore onez egoten dira beti albistegiak bukatu eta gero.
|
|
|
Geldi hor, mari lista! Morroi hori istilu sortzaile profesionala da, eta hutsa behar
|
du
mundu guztiaren kontra borrokan hasteko. Eta gero drogen kontua dago...
|
|
|
bere prosa ez da dotorea garaiko kanonarentzat. Gainera, Svevoren gai nagusia, ia bakarra, zahardadeko ajeak deituko nukeena, ez da batere erakargarria irakurleentzat, inork ez dio erreparatzen zahardadeko ajeen gaiak zerikusi zuzena
|
duela
mundu eta zibilizazio gero eta zaharkituagoaren ajeekin. Triesteko hiria da adibide ezin hobea:
|