|
2001
|
|
|
Oraingo iritziei bagagozkie, Humboldtek ez zuen ondore onik atera euskararen bitartez egin zuen saio nagusian. Argitasunak bildu zituen, haatik, baita Astarloarengandik ere, eta euskararen izaeraz eta egituraz zabalkunde eskerga, zena zelako, egin
|
zuen
munduan barrena.
|
|
2002
|
|
|
Palestinan gauzak pil pilean jartzen ari ziren, Kolonbian ere gerrillariak indartzen eta Afrikako Angolan Suvimbi gerrillaria hil zuen armadak. Aurrera segitzen
|
zuen
munduak.
|
|
2006
|
|
|
" Ez ditut bilobak hazten ikusi nahi. Ez zait gustatzen oraingo
|
zuen
mundu hau".
|
|
|
Oso. Gure etxea aldiz, mundu bat zen, zeru izena
|
zuen
mundu ireki bat. Sartu irtenean zebiltzanei begira bakarrik susma zenezakeen bazela hemendik kanpo beste mundu bat:
|
|
2007
|
|
|
–Beste inor ez
|
zuen
munduan.
|
|
2008
|
|
|
zerua eta infernua edo ongia eta gaizkia bezalako kontuak ezer gutxi ziren Rosarentzat. Inori minik ez egitea, hori
|
zuen
mundu honetan ibiltzeko makulua: mina eragiten duena gaiztoa da eta minik egiten ez duena, aldiz, zintzoa, baina nola asmatu zerk eragiten zituen Tomasen erreakzioak, nola jakin zertan egiten zion kalte Tomasi, noiz eta nola egiten zion min?
|
|
2009
|
|
|
Oso pobrea zen, baina luzaroan eutsi zion itxaropenari. Esaten
|
zuen
mundu honetan guztioi heltzen zaigula aukera, itxaron egin behar dela. Hark denbora luze itxaron zuen; aukerarik ez zen heldu, baina bai, ordea, seme alabak, urtero.
|
|
|
Txabi Etxebarrietaren heriotzak ustekabean harrapatu
|
zuen
mundu guztia; ez bakarrik beste alderdi politikoetako jendea, baita Organizazioko bertako laguntzaile, militante, liberatu eta zuzendaritzakoak ere. Egoera hartan, zaila zen ez asaldatzea, eta zuhur jokatzea, mendeku gosea izugarria baitzen.
|
|
|
Sasoiak aldatu, eta beste gauza batzuk sartu ziren tartean, ordea. Iruditzen zait
|
zuen
mundua buruaren gainetik pasatu zaidala; eta, bestalde, nire mundua aspaldi joana dela. Ezagutzen ez nuen mundu batekoa egin zen nire alaba.
|
|
|
[14] William F. Mcakey irakasle kanadiarrak dioenez, Carl Voegelin izan zen" hizkuntza ekologia" terminoa zehaztasun handirik gabe baina lehen aldikoz erabili zuena, 1964 urtean, eta 1970ean Einar Haugen ek" hizkuntzaren ekologia" kontzeptuaren aurkezpena egin
|
zuen
munduko hizkuntzen deskribapenari buruzko hitzaldi batean. Mackey," La ecologÃa de las sociedades plurilingües", in A. Bastardas eta E. Boix,  ¿ Un Estado, una lengua?, Ed. Octaedro, 1994.
|
|
|
Baina" hizkuntza non, aberria han" printzipioa praktikatzen baitzuen, Hungariatik alde egin aurretik, hilabeteak eta hilabeteak eman zituen hungariar poesia zaharra aztertzen eta buruz ikasten. Aukera bat baino gehiago izan zuen beste hizkuntzaren batean aritzeko, baina hungariera onetsi
|
zuen
munduan erroak izateko modu nagusitzat: hungariar poesia zaharra irakurtzen segitu zuen deserriko urte luzeetan ere.
|
|
|
–Biktimek eta herri zapalduek ere, jarraitu
|
zuen
munduaren bukaera iragartzen duen profeta baten doinu malenkoniatsuz, endekapen prozesu hura jasaten dute.
|
|
|
Munduratze hura, onartu behar, apaizen eskutik egin zen. Euskal kultura mundura atera zen, nolabait ere; mundu mugatu eta manikeora, liberalismoaren deabruak inguratzen eta mehatxatzen
|
zuen
mundura, alegia. Guda garai hartan, serora neskame bilakatu zen; nobleziaren neskamea, noblezia atzerakoia eta espainiarraren neskamea.
|
|
2010
|
|
|
Baina ez zegonan ezer egiterik, nonbait, neskaren hankak preso atzematen zituzten harri, lokatz eta hondakin haiei ebasteko; sumendiaren haserrea denboraz iragarria izan bazen ere, ebakuazio planik ez eta bitarteko eskasak egokitu baitziren, Nevado del Ruiz en ingurumariko jende txiro hari laguntzeko. Neskatoaren begi ikaragarriek zuzenean erreparatzen ziotenan telebistadun munduari, telebista ozta ezagutzen
|
zuen
mundutik, eta Paris Matchen argitaratu zen argazkitik gero, eta betiko?, irudia alderik alde zeharkatzen duen habe meharrari heltzen dion eta berea ez dirudien eskutzar baten atzetik. Eskolara eramateko erregutzen omen zionan Fournierri, berandutzen ari zitzaiola; ahularen ahulaz, kordea galtzen zinan tarteka; baina itzartzen zelarik atzera pizten ziren bere begitzar ilunen indarrak ikaraz, eta lotsaz?
|
|
|
Orduan esan zion bi bankutako administrazio kontseiluko lehendakaria zela. Zaletasun hori eta ogibidea lotu ezin izan zituenez, irabaziak hain maite
|
zuen
mundu horren emaitzen artean bizitzeko erabiltzea erabaki zuen lehenengo sosak bildu orduko eta hirurogeita hamar urtetara iritsita zegoenean, bilduma polit bat egitera iritsi zela uste zuen.
|
|
|
Azken txerrikume puskari hozka egin zion. Ahoan bueltaka ibili
|
zuen
munduan gelditzen zen azken janari puska balitz bezala, bukatzeko penak hartuta. Eztarritik behera alde egin zuenean, sentimental jarri zen:
|
|
|
Gaur egun, batez ere Vatikano Bigarrenaren ondoren, bataiatu baino gehiago ebanjelioa erakutsi eta eskaini nahi dute misiolariek, ustez, hori delako edozeinentzat mesederik handiena eta funtsezko zerbitzurik emankorrena. Honetan, eredurik garbiena Kalkutako Ama Teresak eman
|
zuen
munduko behartsuei laguntzen, bakoitzaren sinesmena eta pentsaera errespetatuz, denak eta bakoitza gizaki bezala besarkatuz eta maitatuz.
|
|
|
Horietatik 217 ziren botoa eman zezaketenak jesuiten Jeneral berria aukeratzeko. Batzar horrek sona handia izan
|
zuen
mundu osoan. Jakina da beste erakunde erlijiosoak ere begira egoten direla jesuitek zer erabaki hartzen duten.
|
|
2011
|
|
|
Zenbat aldiz esan behar diat ez dakidala ezer, aspaldi nabilela mundu horretatik aparte!, eta bigarren aldiz erabili
|
zuen
mundu hitza bere lagunen zirkulua izendatzeko.
|
|
|
Heideggerrek hauxe erantzuten du: Europan, XVII. mendean, filosofia modernoarekin batera, funtsezko pentsaera guztien eraldaketa jarri zen abian, eta horrek goitik behera eraberritu
|
zuen
munduarekiko gizakiaren jarrera. Orduz geroztik, pentsamendu kalkulatzaileak nahi bezala manipulatzen du oro, guztiz bereganatua baitu mundua.
|
|
|
Hau da, duela ez horrenbeste, argibide eskuliburu zehatza eskaintzen
|
zuen
mundu batera jaiotzen zela jendea; komunitateak kate motzean lotzen zuen gizabanakoa, baina aldi berean babesa eskaintzen zion, eta naturak berak ere bere erritmo pausatuan kulunkatzen zuen. Egungo mapak gobernatzen dituzten koordenatuak, aldiz, beste batzuk dira.
|
|
|
George W. Bushek zur eta lur utzi
|
zuen
mundua Silver Springen, 2002ko otsail hartan: " Hazkunde ekonomikoa da aurrerapen ekologikoaren giltza".
|
|
|
naturaren eta errealitatearen ikuspegi sakratuak alboratu ziren, eta ikusmolde zientifikoak natura arrotz egin eta ustiatze arrazionalerako gai bihurtu zuen. Gizakiak aldatu zuen pertzepzioa munduan betetzen duen lekuaz, utzi zion goi entitateek gidatua izateari, eta gizaki askatu horrek sortu
|
zuen
mundu moderno, arrazional, sekularizatu, zientifiko eta objektibista. Edgar Morin-ek iradoki bezala, esperimentu hau hasi zela 200 bat urte pasa ez direnean, giza existentziaren jarraikortasuna auzitan jarri da, planeta bera hondatzetik harago.
|
|
2012
|
|
|
Nahi gabe, galtzen azpialdean zeuden Margaritaren eskuekin egin zuten topo bereek. Galok uste izaten
|
zuen
munduan zegoen gauzarik leunena arto irina zela, hala iruditzen zitzaion, behintzat, karrajoko kutxan eskuak sartu beharra izaten zuenetan; Margaritaren esku gainak ukitu zituenean, nolanahi ere, ez zen gogoratu arto irinaz. Bien eskuak egon ziren, batenak bestearenari itsatsita?
|
|
|
Declos zaharrak ere lasaitasuna nahi
|
zuen
mundu honetan igaroko zituen azken egunetarako, eta joan osterako ere bai.
|
|
|
aldaketa. Odola sutan jartzen zitzaidan zainetan, ni hemen nengoen bitartean, bizitza bizi
|
zuen
mundu mugagabe horretan pentsatzen nuenean. Eta joan nintzen, baina orain ez dut ulertzen zer arraiok bultzatzen zuen bere etxea uztera ni nintzen bezalako tipo zaputz eta alferrontzi hura.
|
|
|
Dotorezia handiz jantzia, zut zut zegoen eserita, lepoa luze, burua aulkian atsedendu gabe. Ez zuen zirkinik egiten; esan zitekeen beldurrez zegoela trenaren triki traka batek ez ote
|
zuen
mundutik botako.
|
|
2019
|
|
|
Nadia komun ontziaren estalki gainean eseri zen, beso gurutzatuak belaunetan bermatuta, krisketaz itxitako ateari so. Ate hark bereizten
|
zuen
mundutik, arratsalde hartan aldatzera zihoakion mundutik. Begiak itxi eta gogoetari zabaldu zion bidea.
|
|
|
Ez zegoen nerabezaroko tontakerietarako. Emakume hura beste mundu batean zegoen, eta, Reyesen heriotzaren ostean, berak ez
|
zuen
mundu harekin zerikusirik. Ni baino zaharragoa izanen duk gainera!
|
|
|
Familiatik oinordetzan jasotako jatetxea saldu, eta eraikun  tzaren negozioan sartu zuen dirua haren senarrak. Lanbide hartan ez zuen esperientziarik, baina garai haietan zebilen diru mugimendu handiak eraman
|
zuen
mundu hartara
|
|
|
Torturak salatu zituen. Sekula irudikatua ez
|
zuen
mundu latza ireki  tzen zihoakion eta polizia-buruak, Felixen Erauntsi komandokoak omen ziren hiru pertsonen argazkiak muturpean eman zizkionean gontzetarik jauzi zen:
|
|
2020
|
|
|
Eta orduan espero ez
|
zuen
mundu bat atera zuen argitara. Liburua zen gutxienekoa.
|
|
|
Ez, bera ez da hain desberdina soldadu txano puntaduneko eta begirada mesfidatiko gizon uniformatu haien aldean, zeren Guardia Zibikoko patriota haiek bezala berak ere sinisten baitu âsinisten baitzuenâ gauzak diferente eta hobeak izango ziren Mundu Berri batean. Eta hainbeste sinisten
|
zuen
Mundu Berri horretan, non Pazoan mitin politikoak ere antolatu ziren; auzoko guztiak bildu ohi ziren han, Castelaori, Bóvedari eta beste galegozale intelektual askori entzutera, eta hizlari haiek guztiek boterea herriarentzat eskatzen zuten eta sutsuki dei egiten zuten Galiziako Estatutuaren alde bozkatzera, guztia aldatzera, señoritoekin eta jauntxo kazikeekin behin betiko akabatzera.... Hainbeste sinisten zuen Mundu Berri horren loraldian, non bere burua gogoratzen duen jendeari garrasika hitz eginez Pazoko balkoitik, lorategiaren gainean, Hariztegiaren aurrean.
|
|
|
Eta hainbeste sinisten zuen Mundu Berri horretan, non Pazoan mitin politikoak ere antolatu ziren; auzoko guztiak bildu ohi ziren han, Castelaori, Bóvedari eta beste galegozale intelektual askori entzutera, eta hizlari haiek guztiek boterea herriarentzat eskatzen zuten eta sutsuki dei egiten zuten Galiziako Estatutuaren alde bozkatzera, guztia aldatzera, señoritoekin eta jauntxo kazikeekin behin betiko akabatzera. Hainbeste sinisten
|
zuen
Mundu Berri horren loraldian, non bere burua gogoratzen duen jendeari garrasika hitz eginez Pazoko balkoitik, lorategiaren gainean, Hariztegiaren aurrean.
|
|
|
Beraz, bi berri on: ziur gaude Jainko bakarra badela eta bigarrena Sankuanek nahi
|
zuen
Munduaren Azkena lortuko dugula. Amen.
|
|
|
Zeinek ez ditu gogoratzen, esate baterako, Manchester United, Schalke 04 edo Portugalgo Sportingen aurkako kanporaketak! Bereziki, ingelesen aurkako neurketetan taldeak txundituta utzi
|
zuen
mundu guztia. Alemaniarren aurkako norgehiagokak ere ikusgarriak izan ziren.
|
|
2021
|
|
|
Jostunak aurkitu zigun. Jostunak bi taldetan banatzen
|
zuen
mundua: orrazten direnak eta orrazten ez direnak.
|
|
|
Berarekin topo egiten
|
zuen
mundu guztia zauritzen zuen.
|
|
|
Begi hutsez, opakuak edo gardentasun gutxikoak ziruditen, baina erlojuz neurtutako argiak zeharkatzen zituenean, soslai ezberdinak eratzen ziren paper zuriaren gainean. Huraxe zen Elenek sortzen
|
zuen
mundua, argi, itzal eta silueta enmarkatuak.
|
|
2022
|
|
|
Aldatuta ematen genuen arratsalde haietan tabernan, zeren Catalinak jada negar gutxiago egiten
|
zuen
munduaren heriotzagatik eta orain gona motzak janzten zituen eta ama hilaren kamisetak, aitak beti ezkutatu zizkion haiek, usaindu ere egin ez zitzan, baina aitak orain, bere ezkontzarekin, ez zuen zapaltzen beti usain txarra izan zuen etxea, zeren Catalinaren etxean leihoak gutxi zabaltzearen usaina egoten zen. Catalinaren aita orain Juanarekin bizi zen, zeina, hainbeste gaztetu zelarik, Julitoren arreba izatearen lasta gainetik kendu, eta besterik gabe Juanita izatera pasatu zen.
|
|
|
" Lea, hik ipin ezan burua hemendik kanpo, hemendik urrun". Aitak, sinesten
|
zuen
munduaren amaieran, eta mundua akabatu egin zen harentzat. Nik uste dudana da gure aita etxeko atean hila beste seinale bat gehiago zela, erakusten zuena ezetz, ezetz, ezetz, nire bizitza ez dagoela hemen.
|
|
|
Santi Leoné adiskideak idatzi du Terenci Moixek inguruan
|
zuen
mundua kritikatzen zuela eta, aldi berean, haren konplizitatea behar zuela: mundu literario katalana, lehen fasean, eta Espainiako farandularen mundua, bigarrenean.
|
|
|
Liburutegi absolutu eta perfektua osatzea zuen amets, denboren hasiera hasieratik aurrerako egile guztien lan guztiak bilduko zituen bilduma. Mundua konkistatzera dedikatu baitzen Alexandro, garai hartan greziar batek ezagutzen
|
zuen
mundua, baina Iliada ren ale bat zeramala ibili zen Afrikako eta Asiako bideetan barna. Vallejoren hitzetan, existitzen diren liburu guztiak biltzea munduaren jabe egiteko beste modu bat da," modu sinbolikoa, mentala, baketsua".
|