|
2000
|
|
|
Gure lagun dohakabeari aita amak bizi zitzaizkion oraino. Beren seme bakarraren adiskideok ez
|
gintuzten
inoiz begiko izan, baina gizalegeak familiarekin harremanetan jarri eta doluan harekin bat egitea agintzen zuen. Konpromiso hutsezko egintza horrez landara ez zitzaidan deus eraginkorragorik kaxkoratzen.
|
|
|
Ginearra, zioen. Nik ez
|
dut
inoiz xanpainarik edaten, bihotzerrea eragiten baitit, baina Jennyren mihiak nire aho barnean egin zuen sarraldi ustekabekoak isilarazi zituen botila barra gainera agertzeak sorrarazten ahal zizkidan arrangurak. Hura erretiratu eta berria ekarri zutenean, erdia ere ez genuen edanik.
|
|
|
Afalondo batean, Ximurrarekin joka lotzeko puntuan egon zen Charly, hain luze, hain estu eta hain nabarmen dantzatu baitzen Josefinarekin. Kristinarekin ere egina
|
zuen
inoiz, baina ni ez nintzen horrela sutu. Zibilizatua naiz.
|
|
|
Zin egin dezaket lagunari leial gelditzera lehiatu ginela. Ondikotz, nik ez
|
dut
inoiz luzaz iraun haize kontra, eta Ttipi, denendako harrigarri, hasia zen Charlyrekin adiskidantzaren lokarriak estekatzen. Ez dut gogoan nor izan zen bietarik lehena:
|
|
2001
|
|
|
Bai ondo ere. Ez nabil gezurretan gau hartan adina ez
|
dudala
inoiz dantza egin esaten badut. Jesus, hura zen hura gorputza mugitu beharra.
|
|
|
Isilik joan naiz gainontzeko bidean. Ez
|
dut
inoiz epilepsi kasu bat ikusi, baina beldur berezia sortu izan didate beti. Besterik gabe ahotik aparra dariela eta ero moduan alde guztietara zartaka jartzen diren kontu hori.
|
|
|
Bizio ugari zituen Marcosek. Ez
|
zuen
inoiz, esaterako, leku berean jotzen. Egun batetik bestera bederatzi metro edo 5 mm mugitu beharra zeukan baina, hori bai, 5 mm gutxienez, aurreko eguneko leku berean ez jotzeko.
|
|
|
‘Autopsian egon ginen eta, galdera bat egingo dizuet. ‘Ikusi ote
|
duzue
inoiz zeuen aita barrutik? ’
|
|
|
‘Jaurti
|
duzu
inoiz harri zapalik urgainean jauzika joan dadin. Jaurti eta shok,,, shok,, shok, egiten du... ’
|
|
|
‘Ez
|
dut
inoiz entzun shuar izena.’
|
|
|
‘Trenzulo hori munduan denik eta luzeenetakoa da... ’ entzuna
|
zuen
inoiz.
|
|
|
Ama, orratzaren begitik haria sartu eta galtzerdi, galtza eta kamiseta zulatuak josten ari zen. Goioren jertseak zuloak zituen ukondoan eta amak larruzko adabakiak josi behar zizkion, Maite behar duzu Andres, Ez
|
dut
inoiz, Maite behar duzu ze zure aitaordea izango da, aita lakoa. Eta ukondo bat erakutsi zion, larruzko adabaki josi berriarekin, baina semeak begiratu ere ez zuen egin.
|
|
|
‘Ez
|
dut
inoiz maiteko.’
|
|
|
‘Konpas honek ez
|
nau
inoiz engainatu, ’ entzunen diozu nostromoari esaten, ekaitzarekin deiadarka.
|
|
2002
|
|
|
Oso serioa eta zuhurra da, ez du ia inoiz irribarre egiten (eta inoiz ez barrerik), eta zerbait garrantzitsua adierazi behar ez badu hitz bakar bat ere ez esatea hartu du arautzat. Bestalde, ez
|
du
inoiz elkarrizketa inozorik entzuten eta ezta arrazoizko kontuak ez direnak ere.
|
|
2003
|
|
|
Jendeak begiratu hutsarekin zekien idazle bat, idazle handi bat zela, zuek izan ezik. Zuek, ertzaintza osoa mobilizatuta ere, ez
|
zenuten
inoiz harrapatzeko itxurarik. Bere azken nobelek zerbait hutsala, alferrikakoa zutela ohartu zen zuek, kritikariok, ezer esan baino lehen; bere burua imitatzen hasia zegoela eta nitasun berri bat asmatu behar zuela erabaki zuen, jendeak lehen egunean bezala irakur zezan, eta horretarako ez zuela bere burua hiltzea beste biderik.
|
|
|
Kafetegiko zabalgunean bildu eta bertatik bertara elkarri begira geratu ginelarik, keinu bat egin omen nuen nik, onespen keinu bat, bere gorputzari gainbegiratu azkar bat eman ondoren. Nik ukatu egin diot beti hori, ez
|
baitut
inoiz izan emakumeei aurrez aurre begiratzeko ohiturarik, ez behintzat horren lotsagabeki, eta are gutxiago egiten baitut onespen keinurik. Ez nekiela, esan omen nion, zergatik egiten zitzaidan bera hain erakargarri eta horrek erakargarriago egiten zuela oraindik eta misterio guztiak erakargarri zaizkigun neurrian ez nekiela dagoeneko, jarraitu omen nuen, zer egiten zitzaidan erakargarriago, bera ala bere misterioa.
|
|
|
Abereek ez
|
dutela
inoiz horren krudel jokatzen pentsatu omen zuen senarrak oharra irakurri zuenean, aldean etzanik zuen zakur leialari burua laztantzen zion bitartean. Gau horretan ez omen zuen lorik egin.
|
|
|
Joxepak berdintsu segituko du, ez
|
baitu
inoiz ulertuko artizarra hantxe egonen dela betiere, Nekane eta Txominen arteko maitasunaren inguruan biraka, hantxe argi taupaka, baita eguraldirik euritsuenetan ere...
|
|
2004
|
|
|
Inoiz txaloka hasi dira denak leihoetatik, Nero indartsu heldu bada aldatsaren amaierara, beste garai batean beraz, hiru minutu eskas behar izan zituen hartan. Lucak, zinema itxi eta etxera doanean, ordu erditik behera ez
|
du
inoiz egiten, farolen azpian geratzen delako neskekin berba egiten. Segituan joango da bide bazterrera, hartuko die arrasti lore sortatxo bana eta gero hurrengo farolara joango da, eta horrela.
|
|
|
–Ez al
|
duzu
inoiz entzun nork bere gurasoak hil behar dituela, sinbolikoki bada ere, hori delako bizitzan hazteko modu bakarra?
|
|
|
Gure aitak berriz ez
|
du
inoiz bere izenaz kanpo ezer idatzi, eta ez etorri ederrik ez duelako. Berak ere badaki ondo etorriaren grazia baduena.
|
|
2005
|
|
|
Superreko apalategi guztiak miatu eta esku organ garagardoa falta ez dela ziurtatu ondoren, berak kalkulatu bezala ozta ozta apurtu barik eusten duten poltsa bi ondo beteta, etxerantz abiatu da, lehenengo tanta mardulak lagun. Lore itxurako Bilboko gris tipikoetan (egia esan, ez
|
du
inoiz asmatu ildo horiek zer marrazten duten, gaileta itxura ere hartu die batzuetan) berehala agertu dira han hemenka orban potolo ilunagoak. Burua gehiago makurtu eta daroan pisuak uzten dion neurrian bizkortu du urratsa.
|
|
|
Esango nuke bera ere ni bezain izoztuta geratu dela. Nik ez
|
dut
inoiz biluzik lo egiten, berari zelan bururatuko zitzaion horrela harrapatuko ninduela. Hiru, lau, bost minutu egon da hor niri beha.
|
|
|
Baina baietz argentinarra izan. Ez
|
du
inoiz jakingo, galdetzera ez da joango eta. Berehala ohartu da zergatik eraman duen buruak Argentinara.
|
|
|
Baloik ondo egiten du futbolean, baina geldirik. Geldirik egoten da Baloi leku batean, eta korrika ez
|
du
inoiz egiten, eta gutxi mugitzen da, baina ondo egiten du futbolean, paseak eta. Horregatik esaten diote Baloi.
|
|
|
Gizon bat zegoen liburuzainarekin berbetan, bastoi batekin, eta gehiago hitz egiten zuen bastoiarekin ahoarekin baino. Eta esku berdeak zituen, eta ematen zuen ez
|
zituela
inoiz bustitzen, eta bustitzen zituenean ere arin lehortzen zitzaizkiola.
|
|
|
Eta data hau harrian zizelkaturik: 1776 Giltza hori zer izan daitekeen ez
|
dut
inoiz jakin, batzuetan Udalean eta Sagarminaga Kulturunean saiatu izan banaiz ere.
|
|
|
Gaur gauean bertan Baionan zeundekete! Toki berezi hori ez
|
badute
inoiz ixten, emakumeek esan duten legez, biharko dena konponduta! Ez duzu beste egun baterako utzi behar!
|
|
|
–Ez
|
dut
inoiz hildako bat ikusi –egin nuen murmur gorpuari begira.
|
|
2006
|
|
|
Gaizkak ez
|
zuen
inoiz arazorik sortu; egon ere, gutxi egoten zen etxean: lanean ez zebilenean bileraz bilera ematen zuen eguna, eta herrian zegoenetan amaren etxean egiten zituen otorduak.
|
|
|
Judu haiek ezin zuten ulertu muga eta nazio kontu hura –beharbada ez
|
zuten
inoiz ulertu, ezta Bigarren Mundu Gerran hainbestek bizia galdu zutenean ere–, haietako asko eta asko Erdi Arotik bizi baitziren inguru zabal hartan, eta beren lurraldetzat baitzuten. Poloniako agintariek, beste hainbat herritan ez bezala, mende askoz mantendu zuten erlijio askatasun giroa, eta juduek lasai eta eroso jarraitu zuten bertan.
|
|
|
Francesco Cenci behin baino gehiagotan salatu zuten aita santuaren aurrean, baina honek, Klemente VIII.ak, ez
|
zuen
inoiz zigortu, ezta Francescoren amoranteak sodomiaz salatu zuenean ere –sodomia bekatu larria zen garai hartan, eta, neurri batean, lizunkeria barkaezin eta erabat gaitzesgarria da gaur egungo elizarentzat ere.
|
|
|
Aristokraziako indar eskuinzale eta militaristen artean zebilen konplot eta altxamendu giroan ohikoa zen istorioarekin ari zen Dimitri. Iritzi zuten Errusiako lurralde guztietako tsar ahalguztidunak, Nikolas II.ak –Ingalaterrako erregearen lehengusua eta Alemaniako handiki familia bateko Alexandra Fiodorovnarekin ezkondua– ez
|
zuela
inoiz ez aginterako joerarik ez ahalmenik izan, ez zekiela ezer Errusiako indar militarrei buruz, ez zuela ezagutzen nola bizi ziren Errusiako biztanleak, ez zekiela agintzea zer zen, eta hanka sartze larriak egin zituela bai Japoniaren aurkako gerran, bai etxe barruko hainbat eginkizunetan ere. Tsar indartsua eta gogorra nahi zuten horri guztiari aurre egiteko, eta Dimitri Paulovitx zen Errusiako tsar izateko pertsona egokiena.
|
|
|
Gaztetxoak erantzuten zion –maitasun ero haren azpilduretan galduta– edozein izugarrikeria egiteko prest zegoela, ez
|
zituela
inoiz inork bereiziko, bi bihotz biki zirela, elkarrekin eta batera taup egiten zuten bi bihotz gizartearen hipokrisiak bereiziak, eta maitasunak lotzen zuena ez dutela itxurakeriak eta gizarte aurreko lotsak etengo, horretarako hautsi behar ziren kateak hautsi behar baziren ere.
|
|
|
Hasieran harridura. Aspaldiko salbuespen batzuk eta Eiheralarreko erretore haragikoi horrena kenduta, Agerrek ez
|
du
inoiz esku artean izan bere hizkuntzan idatzitako fitsik, non ez den bere eskuak moldatua. Harriduraren ondotik jakin mina etorri da, berak jakintzat zituen gertakariak Migel Mailu eta Joanes Mailu delako horien begietatik berriturik.
|
|
|
–Ikusi al
|
duk
inoiz eguzkia ilbeheran? –erantzun zidan.
|
|
2007
|
|
|
Roberrek ere ez
|
zuen
inoiz, pueblorik, eduki, nahiz eta bera erdaldun huts eta purua izan:
|
|
|
Ez genuen berriz halakorik egin. Ez
|
dut
inoiz hitz egin gau hartaz Ibonekin, baina ziur naiz berak ere gogoan duela, eta berarentzat ere oroitzapen ederra dela gau hartako irtenaldi zoroarena.
|
|
|
890 Elkarte hori ezin da kontsideratu federazio bat Estatu federalaren zentzuan, Bund izena eraman arren (oraingo Bundesrepublik Errepublika Federal itzuli ohi da): botere zentral bat egiazkorik ez
|
du
inoiz izan; eta Elkartean kide ziren, esaterako, Ingalaterra, Herbehere eta Danimarkako erregeak ere, bazituztelako menpekoak behialako Inperio Erromatar Germaniar Santuko lurraldeetan (Hannover, Luxemburgo eta Linburgo, Holstein). Beharbada gaurko Europako Batasunaren antzekoago zerbait bezala pentsatu behar da.
|
|
|
gora eta behera, nobeletan, hamalaudunetan, saioetan, drametan? ez
|
du
inoiz laja. Non aurki besterik?
|
|
|
537 Gehigarriok Hegel-en klaseetan ikasleek hartutako notak dira: maisuaren pentsamendua adierazten dute, zalantzarik gabe, baina iritziok Hegel-ek berak ez
|
ditu
inoiz inprimatuak publikatu, irakurleak kontuan hartu luke. Berdin arrazei buruzko § 393 Gehiagarria.
|
|
|
Cada pueblo posee una individualidad propia, un valor por lo que es; constituye un «todo» distinto, original y característico que se desarrolla por su fuerza interior, «el espíritu del pueblo» (Volksgeist), su ser individual que se expresa en las manifestaciones propias (lenguaje, religión, arte, poesía, costumbres, etc.). La raza, la cultura, la educación y la mentalidad tienen un «carácter genético» en cada pueblo?, etab.304. Volksgeist? Herder-ek ez
|
du
inoiz luman hartu, noski; arrazaz ere bera sekula ez da mintzatu. Eta bai bata bai bestea hamaika aldiz ohartarazi izan da.
|
|
|
–Hori ez
|
duzu
inoiz jakingo, bota dio Hannak mahai gaineko tarta apurrak biltzen dituen bitartean, eta Tobiasi oihu egin dio gero?. Tobias!
|
|
|
Eta Nojeshuseko emagaldu seropositiboa? Ez ote
|
du
inoiz tentaziorik eduki poliki poliki herriko gizon denak kutsatzeko. Ez al zuen inoiz pentsatuko hasperen artean, pazientziaz eta aldaka mugimendu geldoz, orgasmora iristen den gizon bakoitza pixka bat hiltzeak eman dezakeen plazerean?
|
|
|
Geroago iritsi omen ziren galdeketak. Gauaren edo egunaren erdian. B. jaunak ez
|
zuen
inoiz jakin egunez edo gauez egon zen esna, egin zizkioten galdetegi haietako batean lortu zuen Gestapoko ofizial baten berokiko patrikatik liburu bat lapurtzea.
|
|
|
Ez
|
duzu
inoiz zirkinik egiten, jarrai dezatela zapatek korrika, autoek presaka, munduak biraka, hotzak bultzaka, dendetako pertsianek goraka eta beheraka. Baina zu geldi, Madeleine, oso geldi.
|
|
|
–oooo... ontzia!? oihu egin zuen minutu batzuen buruan, baina segituan amorratu zen berriro, bai baitzekien gurutzegrama haiek egiten zituen gizona zorrotza zela oso, eta nahiko koadratua, eta ez
|
lukeela
inoiz ontzia gauzak eramateko zenik idatziko: ontzia gauzak gordetzeko zen, ez eramateko.
|
|
|
Eta, arren, ez iezadazu orain esan? tira, ez
|
duzula
inoiz egin, ez diozula inongo mutili aldakatik gorako bidea egiten utzi. Kamiseta gainetik bada ere.
|
|
|
Edo bakar bakarrik bere aitaren etxean? Ez
|
dugu
inoiz jakingo eta, aieruek ezer gutxirako balio dutenez, laster utzi genion horri buruz hitz egiteari.
|
|
|
Ospatu. Patriciak martini batekin, berak ez
|
du
inoiz ajerik, eta MJk marrubi tartarekin.
|
|
|
Asierrek, niretzat, ez
|
zuen
inoiz, modako esamolde itsusi horren arabera, armairutik irteteko beharra izan.
|
|
2008
|
|
|
baita Reginak ere, jakina, nahiz eta Reginaren baiezkoek bazuten ezezkotik ere zerbait, haren hitzak eta keinuak, bidelagun izan beharrean, ez baitzetozen beti bat, baietz esan orduko, kopeta zimurtzen zitzaion bat batean, edo ezpainetan zurruntzen zitzaion irri egin berria?, hitzen eta keinuen desadostasun harekin aitari zera esan nahi balio bezala: . Nahi duzuna, aita, baina nik gure etxeko kutxa irekitzen dut, eta ez
|
dut
inoiz perlarik aurkitzen, ikusten ez den perlak ez baitu perlaren izenik ere merezi?.
|
|
|
Ainguratuta dago, itsasoratzeko prest. Ez
|
zenuen
inoiz horrelako goleta ederrik imajinatuko, ume batek ere menderatuko luke?; berrehun tonakoa da; izena, Hispaniola.
|
|
|
Iraganari buruzko egia oso osorik ez
|
dugu
inoiz jakinen, baina betaurreko batzuek bertzeek baino gehiago desitxuratzen digute hautemate gaitasuna.
|
|
|
Lehenik eta behin, Nafarroako erresuma ez da inoiz euskal estatua izan. Horretaz, ni baino askoz hobeki aritu zen Xabier Zabaltza artikulu batean, eta hari jarraituko diot neurri handi batean9 Alde batetik, Nafarroako erresumak ez
|
zituen
inoiz euskal herrialde guziak bere baitan hartu; bertze aldetik, ez dirudi inoiz oso harreman estua izan zuenik euskararekin. Nafarroako erresuma, euskal estatua?
|
|
|
Abertzaletasunaren euskalduntasunak ez
|
zuen
inoiz gailurrik joko, baina, nolanahi ere, oraingo hau ez da itxaropenerako aldirik onena. Iñaki Zabaleta Urkiola agertuko zaigu hurrengo bidegurutzean, eta dagoeneko egina dut mezuaren iragarpena:
|
|
|
–Lisboan bazter guztietan ageri dira poliziak, egunez eta gauez, baina benetan behar
|
dituzunean
inoiz ez daude hor.
|
|
|
Hasierako erasoak ez dira iragarpenak baizik, haur jolasak dirudite. Ez
|
gaituela
inoiz garaituko pentsatzen dugu. Baina ez du tregoarik hartzen.
|
|
|
Askok, nire harridurarako, beren penak eta ondikoak kontatzen zizkioten. Ez
|
ditut
inoiz ulertu emakumeei lehen hitzean beren penak kontatzen hasten zaizkien gizonezko belaxka horiek. Etxera etorri eta niri ez zidan galdera intimorik egiten, gauza intimoetara igarotzen zen zuzenean, eskuak okupaturik banituen bereziki, sukaldean errezeta liburua aldean nuela jakiren bat prestatzen edo mantala jantzita beste etxeko lanen bat egiten harrapatzen baninduen alegia.
|
|
|
Ez
|
dut
inoiz beste batekin nahasten, itxura oso berezia du, baina nortasun finkatu gabea duela esango nuke, beste leku batean egon nahi lukeela, beste garai batean bizi, beste norbait izan. Soinean daraman beroki luze astunak, ile urdindu baina oraindik kalparrez beteak eta eskuan dilindan daraman larruzko kartera maiztuak poeta baten itxura ematen diote, baina poeta txukun batena nolanahi ere.
|
|
|
Halakoetan, anonimotasunaren kontzeptua bere berea ere bazuelako edo –aurrerago argibideak–, Ernestinak beti esaten zion baietz aitari, heroi izengabeak izendunak bezainbestekoak zirela, alegia... baita Reginak ere, jakina, nahiz eta Reginaren baiezkoek bazuten ezezkotik ere zerbait, haren hitzak eta keinuak, bidelagun izan beharrean, ez baitzetozen beti bat –baietz esan orduko, kopeta zimurtzen zitzaion bat batean, edo ezpainetan zurruntzen zitzaion irri egin berria–, hitzen eta keinuen desadostasun harekin aitari zera esan nahi balio bezala: " Nahi duzuna, aita, baina nik gure etxeko kutxa irekitzen dut, eta ez
|
dut
inoiz perlarik aurkitzen, ikusten ez den perlak ez baitu perlaren izenik ere merezi".
|
|
2009
|
|
|
Baina ez dugu jarraituko, omenezko oroigarri bat bakarrik egin nahi nion adiskideari, azterketa eskrupulutsu bat ez zen nire asmoa. San Bernardok, haritzak eta pagoak beste maisurik ez
|
zuela
inoiz izan?, esaten omen zuen, basoan egiten zuen meditazioa?, Jakobo de Voragineren Legenda aurea n irakurtzen denez. Joanes Gurutzekoa aipatu ahal izango genuke.
|
|
|
Profetek orduan Jainkoaren justizia bere herri zapalduarenganako erruki bihurtuko dute; eta herrien justiziatik gizon emakumearen barneratu eta pertsonalizatu egingo dute: Jainkoak ez
|
ditu
inoiz ahaztuko berari leial zaizkionak, zintzoak sarituko ditu. Baina ez da egia!
|
|
|
–judu? bat ere sakratua da, errespetatu egin behar duzu bere bere baitan, hots, zure madarikatuena ere; muga bat ez
|
duzu
inoiz zilegi izango haren aurka pasatzea (terrorista ez duzu inoiz torturatuko, etc.). Muga hori sakratua da.
|
|
|
Bai, Ongia aipatzen den oro, zer Ahul edo Erresumin ezkuturen sintoma, mozorro, tartuferia ote den, susmatzea zilegi dugu; zeren balazta, zertarako pozoi; zein esklaboen moralaren genealogia. Ez
|
dugu
inoiz ahaztuko, zeinen garesti ordainarazi den lurrean ideal oro ezartzea?. Gehiegi fidatzeke utziko ditugu fedeak oro, itxaropenak eta promesak oro, zakurrak guregana hurbiltzen.
|
|
|
Hasieran Bizia dago, Bizi Handi bat bizi emailea, eta haren ekintza onginahizkoa, Aizkorri, arbolak, sasiak eta txoriak sortzen, hots, gure mundua, gu: mitoak munduaz ez
|
baitu
inoiz hori abstraktuki denaz bezainbatean berba egiten,, gure, mundua denaz bezainbatean baizik.
|
|
|
Berako asperretik ihesi Donostian are aspertuagoa, ez daki nora jo. Barojak ez solasik, ez laketik
|
du
inoiz hemengo jende arruntarekin. Bere munduan bizi da.
|
|
|
Shakespeare-ren obra bateko protagonista ote da, akaso? Ez
|
dut
inoiz Shakespeare-ren obra bat irakurri, aitor dut, baina famatuenak ezagutzen ditut, mundu guztiak bezala. Badakit nor den Julieta, eta nor den Mercuccio, Otelo ere gogoan daukat, eta Lady Macbeth (Macbeth en emaztea, hain zuzen ere).
|
|
|
Igerilekuan hobeto. Pintura klasean ez hain ederki, ez
|
du
inoiz lortzen bilatzen duen kolorea, eta ez zaio pintzelak garbitzea gustatzen, baina tira. Gizonak esan dio bere etxean igerileku bat egiteko planak dituela, lorategi handia duela, semearentzat izango litzatekeela igerilekua, baina Yaiza ere gonbidatua dagoela, nahi duen guztietan joan daitekeela praktikatzera.
|
|
|
Kezkatzeari uztea erabaki du Diegok. Gaurko lana berea da azken finean, berak ez
|
du
inoiz esan aktore profesionala zenik, eta gainera emakumeak ez du orain autotik botako, eskualde errepide honen erdian. Eta onik ateratzen bada, gehiagotan deituko diote.
|
|
|
–Libre izango zara, esan zion, lotuta ikusteko gehiegi maite zuelako eta munduaren neurrietara egokitzeko haren ahaleginek bihotza hausten ziotelako?. Desertua eta mendia eta basoa zure etxea izango dira eta inork ez
|
zaitu
inoiz lotuko, odolaren goseari eutsiko diozulako.
|
|
|
Zortzi urterekin Sarari klasekide batek atera zion negarra, etorkina zelako eta euskara ezertarako balio ez zuen gauza itsusia zelako. Begia belztuta joan zen umea etxera eta bikiek ez
|
zuten
inoiz aitortu bietariko zeinek jo zuen. Batak mina hartzen zuenean, besteak kolpea itzultzen zuen.
|
|
|
Eskutitza hogeita hamar urte berandu iristen da, bizirik dagoen norbaitentzat idatzia izan bada, behintzat. Norak ez
|
zuen
inoiz ama ezagutu baina postala harentzat da eta dardakadan ditu eskuak irakurtzen duenean. Papera horituta dago, letrak ere beste sasoi batekoa dirudi.
|
|
|
–Ez
|
du
inoiz kontatzen baina, agure zikina denez, emakume gaztea ikusi eta bere armarik onenak atera ditu, zu liluratzeko.
|
|
|
Izan ere, Nazario Orbek ez zuen bere burua zekentzat ez eskulaburtzat, bakarka joan zitzaiòn langile borondate oneko bati baino gehiagori lagundu baitzion, urliari lanpostu bat eskaintzeko, sandiari mailegutxo bat eta berendiari jaiegun bat. Egia zen, orobat, langile batzuk ere bota
|
zituela
inoiz, sindikalista bat baino gehiago ere bai, baina hura ezinbestekotzat jotzen zuen, Elizak berak ere ez baitzuen besterik egin bere jardunean antzinatik, heretikoak, apostatak eta suerte orotako fruitu ustelak baztertzen eta eskomikatzen zituela, eta berak Elizako eta Elizarako gizontzat baitzuen bere burua, Eliza eta Elizaren jokabidea eredu zituena, elizgizona ez izan arren; bere bertuteen aldeko balantzan, gainera, langileei oporrak ematen hasia zen, honi astebete eta hari hamar egun, probintzian enpresari gutxik bezala?
|
|
|
(?) Domingok ez
|
zuen
inoiz ahaztuko memento hura, amak anai arrebei balizko tuberkulosiaren berri gaiztoa eman zienekoa, hain geratu zen lekuz kanpo eta nora ezean, jota erabat; buruan emandako mailukada batek ez zion min handiagorik egingo, sentitu ere, halaxe sentitu baitzen une batez, astindu bortitz batez burua hustu baliote bezala: min zorrotz bat zen, berehalako batean, istantean?
|
|
|
hainbesteraino, non entzuleek bi minutuko txaloaldiari ekin baitzioten, kontzertua amaitu ez beste; gero, berriz, laudorioak eta laudorioak, abesbatzari zuzenduak, Adari bereziki; hain entusiasmaturik zegoen zuzendaria, non Nazario eta Reginarengana hurbildu, eskua estutu eta zorionik beroenak eman baitzizkien: ez
|
dut
inoiz Ada bezalako kantaririk izan, haren kantatzeko era, aingeruena bezain eztia, eta haren ahots zuri orbangabea, garbitasunaren ikurtzat ere har daitekeena?!, talentu ikaragarria du, lantzea merezi duena, harribitxi distiratsu bat ateratzeko; jarraian, Reginak lagun bat agurtu?. Barkatuko ahal didazue, baina doña Flor deika ari zait, eta?, esan zien bi gizonei?, eta hauek bakarrik geratu ziren; baina zuzendariak buruan zeukana zeukan, eta hura hustu gabe ezin egon zen, antza, jarraian honela mintzatu baitzitzaion Nazariori:
|
|
|
–Jesus errebelde bat izan zen batez ere, Eliza haren irudi ezin ordenazaleago bat ematen saiatu den arren; baina horrek bere esplikazioa du; izan ere, Eliza botere egitura da eta Jesusen errebeldia bahitu du; izan ere, Jesusek aberaskumeen aurka predikatu zuen, baina Eliza aberaskumeen instituzioa da; izan ere, Jesusek beste masaila jartzen zuen, baina Elizak ez
|
du
inoiz berea jartzen; izan ere, kristauek kristau izateari utzi zioten aginte zibilarekin bat egin zutenetik, Konstantino enperadorearekin.
|
|
|
eta amore ematen du oker eta hutsegite guztien aurrean, hauek izen bat edo beste bat hartu arren, protestantismoa, judaismoa, mahometismoa, idolatria, panteismoa edo ateismoa?, berdin. (?) Egiazko egia katolikoaren aurrean, aldiz, ez
|
du
inoiz amore ematen, halakoa baita dion gorroto bizia, heriotzarainoko gerra adierazpena egitera bultzatu duena. (?)
|
|
|
Kasu horretan presoa ez da kartzelan egongo, baizik eta agenteek zein administrazioak aukeratutako leku gorde batean. Hartara, familiak edota epaileak berak ere ez
|
dute
inoiz jakingo presoa une bakoitzean non dagoen, eta agente zein administrazioaren esku geratuko da presoa kartzelara itzultzeko modua eta ordua.
|
|
|
Phineasek gogoan
|
du
inoiz gauerdian edo beranduago esnatu eta Soraren ahotsa entzuten zuela egongelan. Batzuetan iruditzen zitzaion kantuan ari zela, oso motel.
|
|
|
Batzuetan iruditzen zitzaion kantuan ari zela, oso motel. Gogoan
|
du
inoiz ohetik altxatu ere altxatu zela eta egongelara joan. Gogoratzen du liburu bat irakurtzen aurkitu zuela arreba behin, ozen baina ahotsa gehiegi ere behartu gabe, oso motel.
|
|
|
–Aitaren gaztelutik lau legoa ere ez
|
ninduan
inoiz urrundua, eta hara non, Baionan ninduan bat batean. Han besta zuan, andreak Espainiako gortetik etorri noble eta zaldun guztiendako antolatua?
|
|
|
–Erran zenuen ez
|
zintudala
inoiz gehiago ukituko, erran nuen doi doian.
|
|
|
Asmatu izena, zertarako? . Nire benetako izena ez
|
dute
inoiz aurkitu, frantses poliziek ere ez zekiten?, kontatzen zuten, harro, Erresistentzian ibiltzeagatik sasian bizitzea zer zen ondo ezagutzen zuten emakumeek. Datuak ondo emateak ere ez zuen ezer ziurtatzen.
|
|
|
hainbesteraino, non entzuleek bi minutuko txaloaldiari ekin baitzioten, kontzertua amaitu ez beste; gero, berriz, laudorioak eta laudorioak, abesbatzari zuzenduak, Adari bereziki; hain entusiasmaturik zegoen zuzendaria, non Nazario eta Reginarengana hurbildu, eskua estutu eta zorionik beroenak eman baitzizkien: ez
|
dut
inoiz Ada bezalako kantaririk izan, haren kantatzeko era, aingeruena bezain eztia, eta haren ahots zuri orbangabea, garbitasunaren ikurtzat ere har daitekeena...!, talentu ikaragarria du, lantzea merezi duena, harribitxi distiratsu bat ateratzeko; jarraian, Reginak lagun bat agurtu –" Barkatuko ahal didazue, baina doña Flor deika ari zait, eta..." esan zien bi gizonei–, eta h... berorri esan nahi diodana da Adak kantuko estudio bereziak hasi lituzkeela, hemen hiriburuko kontserbatorioan lehenik, eta Madrilen gero, non egun batean operako diva bihur daitekeen... nik ezagutzen dut, gainera, Madrilen eragin handiko musika irakasle bat, lagun lagun dudana eta hango bidea erraz dezakeena, hango diligentziak nire kontu... izan ere, imajinatzen al du berorrek berorren alaba opera kantatzen munduko teatrorik onenetan, Parisko Charles Garnierren... edo Milango Scalan?
|
|
|
–Entzun al
|
duzu
inoiz Safo? –Txarok.
|
|
|
–Jesus errebelde bat izan zen batez ere, Eliza haren irudi ezin ordenazaleago bat ematen saiatu den arren; baina horrek bere esplikazioa du; izan ere, Eliza botere egitura da eta Jesusen errebeldia bahitu du; izan ere, Jesusek aberaskumeen aurka predikatu zuen, baina Eliza aberaskumeen instituzioa da; izan ere, Jesusek beste masaila jartzen zuen, baina Elizak ez
|
du
inoiz berea jartzen; izan ere, kristauek kristau izateari utzi zioten aginte zibilarekin bat egin zutenetik, Konstantino enperadorearekin.
|
|
|
Domingok ez
|
zituen
inoiz ahaztuko emaztearen hilotzarekin egin zituèn orduak... hari begira, arrazoi ematen baitzion Miryami, hain zen neurrigabea Domingok sentitzen zuèn mina, malkoek ezin ito zutena: " Nola sinetsiko dut Jainkoagan, hilotz bat ikusten dudan bakoitzean sinesteko gogoa joaten bazait...?" esan zion Miryamek noizbait; eta Domingok erantzun:
|
|
|
(•) Domingok ez
|
zuen
inoiz ahaztuko memento hura, amak anai arrebei balizko tuberkulosiaren berri gaiztoa eman zienekoa, hain geratu zen lekuz kanpo eta nora ezean, jota erabat; buruan emandako mailukada batek ez zion min handiagorik egingo, sentitu ere, halaxe sentitu baitzen une batez, astindu bortitz batez burua hustu baliote bezala: min zorrotz bat zen, berehalako batean –istantean– min sorgor bihurtu zena, gorputzaren defentsa sistemaren eraginez; Domingo hutsik zegoen, beraz, eta hutsetik zintzilik, baina huts hura, kontraesan ororen gainetik, beruna baino astunagoa zen; Domingok arintasuna zuen nortasunaren ezaugarri nagusi:
|
|
|
Liberalismoak amore eman dezake... eta amore ematen du oker eta hutsegite guztien aurrean, hauek izen bat edo beste bat hartu arren –protestantismoa, judaismoa, mahometismoa, idolatria, panteismoa edo ateismoa–, berdin. (...) Egiazko egia katolikoaren aurrean, aldiz, ez
|
du
inoiz amore ematen, halakoa baita dion gorroto bizia, heriotzarainoko gerra adierazpena egitera bultzatu duena. (...)
|
|
|
Izan ere, Nazario Orbek ez zuen bere burua zekentzat ez eskulaburtzat, bakarka joan zitzaiòn langile borondate oneko bati baino gehiagori lagundu baitzion, urliari lanpostu bat eskaintzeko, sandiari mailegutxo bat eta berendiari jaiegun bat. Egia zen, orobat, langile batzuk ere bota
|
zituela
inoiz, sindikalista bat baino gehiago ere bai, baina hura ezinbestekotzat jotzen zuen, Elizak berak ere ez baitzuen besterik egin bere jardunean antzinatik, heretikoak, apostatak eta suerte orotako fruitu ustelak baztertzen eta eskomikatzen zituela... eta berak Elizako eta Elizarako gizontzat baitzuen bere burua, Eliza eta Elizaren jokabidea eredu zituena, elizgizona ez izan arren; bere bertuteen...
|
|
2010
|
|
|
–Ongi emana, don Anizeto! Eta orain, jarri belauniko eta zin egin ez
|
duzula
inoiz ere hain zabar hitz egingo!?, agindu zuen aitak. –Egurra da lizunkeria eragozteko bidea!?, zuribidean jarri zuen jaun kalonjeak bere burua.
|
|
|
Horregatik, ezin du Gilekiko egonezina ezkutatu. . Begira, hau ez
|
dut
inoiz esan, baina uztailaren 6an, Amelia Baldeóni eskutitza eman eta gutxira, Gil eta biok hiru ordu jarraian izan ginen aztarnategian bertan, ostrakak aztertzen. Eta esan nion denak faltsuak zirela.
|
|
|
Epigrafikoei dagokienez, idazkun batzuk osatu gabeak zeudela ohartarazi zuen, grabatu ondoren hautsi izan balira bezala. . Kasu batzuetan, hala ere, ondoko puskek erakusten dute testua ez
|
zutela
inoiz oso osorik grabatu, eta horrek susmoak pitz litzake grafito hori zertarako egin den?. Alegia, testua idatzi ondoko haustura irudikatzeko borondatea omen zegoela hainbat piezatan.
|
|
|
«Hau helburu militarra da eta ziur nago ez dudala bizilagun zibilik hilko». Baiezta dezaket Condor Legioak ez
|
zuela
inoiz izan herritarrak bonbardatzeko misiorik, baina egoera batzuetan gerta zitekeen. Bigarren Mundu Gerran, Berlinen edo Hamburgen helburu zibil gehiago bonbardatu ziren.
|
|
|
Azkenean Amaia besoen artean hartu eta besarkada batean estutu zuen bost minutuz. Ez zen inongo errietarik izan eta Amaiak ez
|
zuen
inoiz jakin aurreneko deiaren arrazoia, ama malkotan blai utzi zuen horrena. Beste gauza bat ikasi zuen egun horretan, ordea:
|
|
|
Mr. Catherwoodek ez
|
du
inoiz alboratzen bere koaderno marroia, eta sekulako zalaparta sortzen da kubiertan, Tennessee-ko itsasgizonek korritu dituzten zazpi itsasoetako munstroak deskribatu eta Catherwoodek maisutasun liluragarriz marrazten dituenean. Nire koadernoko zirrimarrek ez dute horrelako ikusminik sortzen tripulazioarengan.
|
|
|
Juanek, ordea, ezin du ahoa itxita eduki. San Cristobalen igaro du bere bizitza osoa eta ez
|
du
inoiz horrelakorik ikusi: gu bezain liluratuta dago.
|