|
2008
|
|
|
Horrelakoekin erabiltzaileak erraz kontsulta dezake hitz bat hiztegi batean, nahikoa da kontsultatu nahi den hitzaren gainean klikatzea bere informazioa pantailan ikusteko leiho dinamiko baten bitartez. Noski, morfologia aberatsa duen euskara bezalako hizkuntza baterako kontsulta askoz erosoagoa da lematizazio automatikoa egiten bada, bestela atzizkiren bat
|
duen
hitz bat bilatzerakoan ez zen ezer aurkituko. Lematizazioa espainieraz ere lagungarria izaten da; hori ikus daiteke ondoko irudian, esate baterako, erabiltzaileak cupiéramos hitza aztertu nahi duela.
|
|
|
n, engan, z. Itzulpen orokorrena n dela kontuan izango badugu ere (está en casa/ etxean dago), itzultzaile automatikoari zehazten zaio biziduna baldin bada ondoan
|
duen
hitza –engan hautatu duela (conf� o en mi amiga/ nire lagunarengan dut esperantza), eta hizkuntza baldin bada –z duela (ha hablado en euskara/ euskaraz hitz egin du). Hala ere, bereizketa honek ez ditu arazo guztiak konpontzen eta batzuetan inguruko beste elementuei ere begiratu behar zaie:
|
|
|
dest� (patua) edo destinació (ra doan). Izan ere, hizkuntza guztiek
|
dituzte
hitz anbiguo oso erabiliak. Gaztelaniaz como hitza honela itzul daiteke:
|
|
|
Euskaraz ondo gurasoetako batek ere ez
|
duenean
hitz egiten (X), ez dugu aurkitu lehen hizkuntzaren araberako alderik, beraz gurasoen tipologiaren araberako balioak bat datoz hizkuntza gaitasunaren balioekin.
|
|
2009
|
|
|
Gandiagaren bi ideia bakarrik gaineratuko ditugu hemen, Txillardegiren gutun ireki hartan eta beste hainbat idatzitan ondo markatuta eta aztertuta daudenak: a) Herriarena da hizkuntza —"... zeurea
|
dut
hitza/ ta hitzaren bizitza/ ta bizitzaren bitsa/ dudan bizi-gurazko/ bizi nauen gaitza"; b) Hizkuntzan dago bilduta Herriaren historia eta tradizioa —" Lehenik maite baduzu,/ lehenarekin oraina/ nahi baduzu lotu,/ hor duzu hizkuntza,/ hor duzu Kondaira/ Kondaira giltza" — Euskararen profetatzat defini genitzake gure bi gizonak.
|
|
2010
|
|
|
Betidanik ikasi dut euskeraz haurtzaindegian, ikastolan, institutuan... Hala ere, soilik klasean hitz egiten nuen (eta dut) euskeraz, etxean inoiz ez
|
dut
hitz egiten euskeraz, kalean ezta ere, nire lagunekin ezta ere. Txikitan, ikastolan nengoenean errekreoan beti erderaz hitz egiten nuen eta horregatik maiz zigortzen ninduten.
|
|
2011
|
|
|
Baina gaztetxeko kontzertuetarako edo musika punka egiteko euskararik ez dutela dirudi. Goizeko ordu txikietan kalean edo kontzertuetan ikastolako gela barruan hitz egiten duten bezala ezin
|
dute
hitz egin, ridikulua geratzen baita. Beraz, euskara hori baino ez badakite, nola konpondu arazoa?
|
|
|
Hemen adierazi dutena, ordea, ez da hori. Euskara eskolakoa, liburuetakoa edo ikasgelakoa dute askok eta horregatik diote euskaraz errekurtso askorik ez dagoela gauza batzuk adierazteko eta askotan jendeak ulertzen ez
|
dituen
hitzak (hiztegietako euskara?) erabiltzera jotzen dela.
|
|
|
Terminologia teknikoari dagokionez ez da, antza, oso hitz zaharra: ez behintzat, inola ere, aritmetikan, gramatikan edo fisikan hain ezagun
|
ditugun
hitz asko bezain zahar. hain hain berria ere ez da ordea: XX. mendea baino lehen sortua da, nolanahi ere. zenbait soziolinguistak XVIII. mendearen azkenaldian aurkitu uste izan dio jatorria, greziako hizkuntza jarrera dibergenteen (eta, dibergentzia larri haien barruan, Diglosiaren purgatorioaz.
|
|
|
Lana eman dit hainbat balioespenen hausnarketak eta, bereziki, ez zait nahi bezain erraza gertatu ohar horiek piztu didaten sentiera argiro (dezakedan argien) adieraztea. hots, ez dakit iritsiko naizen behar nuien gradora. Irakurleak
|
du
hitza.
|
|
|
Hamar ondorio, gazi eta gozo – Mikel Zalbide tuaren eta euskalkien artean eraturik edo eratze bidean legokeenaz). ez
|
dugu
hitzik esan, orobat, etorkizuneko zenbait eramolde sasi diglosikoz, tartean bihar edo etzi, ingelesaren aurrez aurre, izan dezakegunaz. Lionel Jolyk argiro esan duenez merezi luke zinez, besterik uste izateko joera badugu ere maizegi, barneedo endodiglosia horri ere erreparatzea27 gure gaurko diglosia esparrura mugatuz, egia al da ia batere diglosiarik gabe gelditu garela?
|
|
2012
|
|
|
Ustekizun hau garrantzitsua da ulertzeko hizkuntza aukeratzea ez dela kontu hutsala. Bestela esanda, A hitz egiten duen agente batek eta B hitz egiten duen batek ezin
|
dute
hitz egin, agente elebakarra ez delako gai ulertzeko zer esaten ari den B erabiltzen ari den agentea. Horrek esan nahi du interakzioak gehiengoaren hizkuntzan (A hizkuntzan) jazo behar duela nahitaez, agente elebakar bat eta agente elebidun bat elkartzen direnean.
|
|
|
Euskararen etorkizun hurbila nolakoa izan daitekeen aurresateko giza-multzo garrantzitsua osatzen dute gaurko gazteek, eta merezi du gure ikerketarekin zerikusi zuzena duten haien inguruko datuei erreparatzea16 Ikerketa honen arabera, EAEko 15 eta 29 urte bitarteko gazteei euskararen ezagutzari buruz galdetuz gero, %71k dio ongi edo oso ongi ulertzen duela, %23k dio zertxobait ulertzen duela, eta %7k ez duela ezer ez ulertzen. Nola hitz egiten duten galdetuta, %59k erantzuten du ongi edo nahikoa ongi hitz egiten duela, %23k dio zertxobait hitz egiten duela, eta %18k ezer ez
|
duela
hitz egiten.
|
|
|
bere auzo berrian, lanean, eskolan, erosketak egiterakoan, garraio-bideetan, entretenimendu berrietan eta zeremonia publikoetan. Horrekin batera, lehen baino komunikazio trinkoagoa, ugariagoa izango du (baserrian jende gutxiago
|
zuen
hitz egiteko, ia beti solaskide berberak, eta zertaz hitz egina ere mugatuagoa zuen). Horrek guztiak, azken buruan, ondorio jakina dakar:
|
|
2013
|
|
|
Hala ere, euskara oso urrun dago egoera normalizatu batetik, eta oraindik ahula da oso, maila askotan. Esate baterako, populazioaren %50, 6k ez du euskaraz hitz egiten EAEn, eta %32 elebidun pasiboak dira, hau da, euskara ulertzen duten arren, ez
|
dute
hitz egiteko gaitasunik (Eusko Jaurlaritza 2012). Euskararen ahulezia erakusten duen beste datu bat da euskararen kaleko erabilera ez igotzea ezagutzaren mailaren proportzioan (Soziolinguistika Klusterra 2012).
|
|
|
Elkarrizketaturako pertsona guztien artean, %51ak dio Ikastolatik etortzen diren gazteek dutela batuaz hitz egiten, %34ak dio euskaldun berriek
|
dutela
hitz egiten, %22ak ez daki galdera honi erantzuten, %18ak dio gazteek dutela hitz egiten, %4ak dio herrian bizi diren hegoaldetarrek dutela hitz egiten, eta beste %1ak dio ez duela inork hitz egiten.
|
|
|
Elkarrizketaturako pertsona guztien artean, %51ak dio Ikastolatik etortzen diren gazteek dutela batuaz hitz egiten, %34ak dio euskaldun berriek dutela hitz egiten, %22ak ez daki galdera honi erantzuten, %18ak dio gazteek
|
dutela
hitz egiten, %4ak dio herrian bizi diren hegoaldetarrek dutela hitz egiten, eta beste %1ak dio ez duela inork hitz egiten.
|
|
|
Elkarrizketaturako pertsona guztien artean, %51ak dio Ikastolatik etortzen diren gazteek dutela batuaz hitz egiten, %34ak dio euskaldun berriek dutela hitz egiten, %22ak ez daki galdera honi erantzuten, %18ak dio gazteek dutela hitz egiten, %4ak dio herrian bizi diren hegoaldetarrek
|
dutela
hitz egiten, eta beste %1ak dio ez duela inork hitz egiten.
|
|
2015
|
|
|
— Prozesuan parte hartzen duten eragile guztiek
|
dute
hitza, horregatik deitzen zaio ebaluazio eraikitzailea: norberak bere buruaren balorazioa egiten du, ikaskideena batzen zaio eta irakaslearenak beste biek adinako balioa du.
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntza da gure adimena, ideiak, hunkidurak, asmamena eta deskargak lantzeko dugun tresna behinena. Hizkuntza da ohean maiteari ñabardura fintzeko, gatazkan mespretxua borobiltzeko, sustantibo baten atzean umorea ezkutatzeko, erresonantzia familiar bat
|
duen
hitz batekin etxean konplizitateune bat sortzeko. Hizkuntza zorrotza da ezpata denean, astuna borra denean, mehea orratza denean eta jolastia ispilua denean.
|
|
|
bere auzo berrian, lanean, eskolan, erosketak egiterakoan, garraio-bideetan, entretenimendu berrietan eta zeremonia publikoetan. Horrekin batera, lehen baino komunikazio trinkoagoa, ugariagoa izango du (baserrian jende gutxiago
|
zuen
hitz egiteko, ia beti solaskide berdinak, eta zertaz hitz egina ere mugatuagoa
|
|
|
4 Alderantziz ere bai: zenbat eta hiztunak euskaraz gehiago egin, orduan eta erraztasun handiagoa
|
du
hitz egiteko. Horrexegatik, lehen hizkuntza edo ama hizkuntza euskara dutenek gaitasun erlatibo handiagoa dute eta maizago egiten dute euskaraz.
|
|
|
Uste
|
dugu
hitz horiek beren horretan ekar daitezkeela euskal unibertsitate sistemaren irakaskuntzara, eduki soziolinguistikoei dagokienez behintzat; alegia, jakintza eremu horretatik begiratuta, Euskal Herriko irakaskuntzan ere ez dagoela erantzun egokirik lan merkatutik zein gizartetik egiten diren eskaerentzat.
|
|
2017
|
|
|
1 Ingelesko ‘accent’ litzatekeen hori adierazteko ‘kutsu’ hitza aukeratu da ez garelako kontu prosodiko batez ari, jatorrizko hiztunek jaiotzez
|
duten
hitz egiteko ahoskera moduko batez baizik.
|
|
|
Honetaz gain belaunaldien arteko" arau apurtzearen" inguruan nahi
|
dut
hitz egin baita ere etorkizunera begira garrantzitsuak izan daitezkeelako hemen eman daitezkeen aldaketak. Badirudi gazteek jarrera ireki bat dutela hitanoaren erabilerarekiko, hau da," garaiko arau sozialak" (Ozaita, 2014, 101 orr.) erantsi dizkiote eta beraz, edonorekin hitz egin dezaketela uste dute, parra zaiela nor duten aurrean.
|
|
|
ez zinen eroso sentitzen g: ahoskera eta hori guztia pila bat igartzen zitzaidan ez
|
nuela
hitz egiten eta orain ez dakit · nire ustez gehiago da errespetuagatik edo nik zer dakit nolanahi ere, jatorrizko gaztelania hiztunen artean, unibertsitatea lotzen dute beti maila sozialean katalanak presentzia dezente handiagoa edo askoz handiagoa duen leku batekin, euren jatorrizko auzo edo ikastetxeetan ohituta zeudenaren aldean. zerbaitegatik dira gazte tituludunen edo unibertsitate ikasketa...
|
|
|
] eta orduan esan egin behar duzu · egon behar da une bat ados jartzeko esateko" bale" · orduan une batzuetan ezagutzen ez ez zaituztenean eta orduan · ea badaude une batzuk nik esfortzua egiten dudana aldatzeko baina batzuetan pentsatzen dut: begira ez banauzu ulertzen zer nahi duzu nik esatea[?] zergatik ez duzu zuk aldatzen eta zuk ere kat hitz egin hau da jende horrekin baldin badakit ez
|
duela
hitz egiten nik esfortzua egiten dut ez zait batere axola beraz, zentzuzkoa da pentsatzea katalana mantentzen dutenek nabarmen areagotzen dutela jatorriz gaztelania hiztunak direnek katalana praktikatzeko duten aukera, horrela egiteko prest edo motibatuta daudenei. bestalde, inkestetan katalana erabiltzen jarraitzen dutela baieztatzen duten pertsonen profila nagusiki unibertsitarioena denez, logi...
|
|
|
" Nire kasuan, ba klaro nik uste
|
dut
hitz egiten dudala ondo" (H5)
|
|
2018
|
|
|
Erakarri ditugu eredura, ikasi dute euskaraz, eta orain jarri behar
|
ditugu
hitz egiten. Berriz pentsatu behar dugu hizkuntza politika, beste gizarte batean gaudelako.
|
|
|
Bada," berria, berritzailea, ikerketan oinarritua. Erakarri ditugu eredura, ikasi dute euskaraz, eta orain jarri behar
|
ditugu
hitz egiten. Berriz pentsatu behar dugu hizkuntza politika, beste gizarte batean gaudelako, globalizazioak eragin izugarria duen gizarte eleaniztunean", esan zuen.
|