|
2000
|
|
|
Auzia beste bat da hemen, nik uste; hain zuzen ere, idazkuntzatik bizi nahi duen euskal idazleak non eta zelan erabili behar duen bere talentua. Edo beste modu batera esanda, Canok eta bestek erakusten duten bokazio sendoak zein etorkizun
|
duen
hedabideetatik kanpo geratuz gero. (Jakin 107)
|
|
|
Ahalegin horietan, batetik zein bestetik garrantzi handia
|
dute
hedabideek, etahorixe da liburu honek erakutsi nahiko lukeena. Eragina zenbatekoa den neurtzea zailaden arren, ezin dugu ukatu nortasunen eraikuntzan eta birsorkuntzan hedabideen lanaoso kontuan hartzekoa denik.
|
|
|
Egunkariak, irrati emandegiak eta telebista kateak dira aztergai
|
ditugun
hedabideak, eta hiruren kasuan Hego Euskal Herriko populazioa hartu dugu erreferentzia modura, beti ere, hamalau urtetik gorako gizon emakumeen portaera mediatikoa jorratuz.
|
|
|
2 Bestetik, bere erreferentzia eremua modu erabakigarrian zehazten duena egunkariaren hedadura izango balitz, logikoa litzateke izaera probintziala
|
duten
hedabideek lehentasuna probintziari edo tamaina txikiagoko mailei ematea. Hala gertatzen da Hego Euskal Herriko egunkari probintzialekin.
|
|
|
10 Borondate integratzailea sustatu behar
|
dute
hedabideek. Iruditeria komuneanjarri behar da arreta, Euskal Herri barruko interkulturalismoa eta eleaniztasunabultzatuko duen iruditeria integratzailean.
|
|
|
Prentsa kabineteen ekoizpenak eragin handia
|
du
hedabideen ezuste faktorean, aurreikuste indizea emendatuz.
|
|
|
Garatzeko aukera urriak
|
dituen
hedabidetzat ere jo dute inoiz irratia, gainbehera joateko joera duen komunikabidetzat, alegia. Haatik, aurrikuspen negatibo eta kritikoak gorabehera, hor dirau euskaldunen gizartean apala eta sinesgarria den mezubide modura.
|
|
2001
|
|
|
Iritziak iritzi, aldaketak egunean egunean gertatzen ari dira eta irratiak bere historian zehar erakutsi du garai berrietara egokitzeko malgutasuna
|
duen
hedabidea dela.
|
|
|
Zenbaterainoko botere erreala
|
dute
hedabideek gure gizartean?
|
|
|
Xenofobia gora doa eta horrek zerikusi handia
|
du
hedabideetatik ematen den informazioarekin.
|
|
|
Espainiako hainbat lekutan etorkin eta bertakoen arteko elkarbizitzako esperientzia zoragarriak erakutsi behar
|
lituzkete
hedabideek.
|
|
|
1960) izeneko teoriek hartu zuten aurrekoaren ordea Bigarren Mundu Gerraren ondoan. Ukatu egin zuen Klapperrek hedabideek, kasu berezi batzuk alde batera utzita, berehalako eragin zuzena izan lezaketenik, eta eragin hura pertsonen aurrejarreren eta haien talde edo gizarte harremanen" agente laguntzailea" baino ez zela adierazi zuen; haren ustez, aurrez dauzkagun iritziak eta jarrerak" sendotzen"
|
dituzte
hedabideek eta horixe da, besterik gabe, betetzen duten funtzioa. 1970eko urteak arte nagusi jardun zuen teoria funtzionalista enpiriko honek hedabideei buruzko ikerketa alorrean.
|
|
|
Hedabideei dagokienez, ordea, aise aurreikustekoak ziren ondoriook. Izan ere, euskal gatazkak leku handia
|
zuen
hedabideen agendan ETAk su etena iragarri baino lehenago ere, eta uste izatekoa zen gerora ere berdintsu jokatuko zutela hedabideek gai horrekiko. Eta horixe da, hain zuzen ere, egileak obra honetan zehatz mehatz, sakon eta ausart, jorratzen duen gaia:
|
|
|
Hala eta guztiz ere, manipulazio politikoaren paradigma indar betean dagoenean ere, beren interesak
|
dituzte
hedabideek eta ezin ekingo zieten haiei Estatuaren eta haren Barne Ministerioaren komunikazioen propaganda aparatu edo publizitate eszenatoki soil balira. Interes horiek babesteko, beren informazio autonomiari eutsi behar diote hedabideek eta hala saiatzen dira.
|
|
|
Teoria honen arabera, jendeak gai publikoen aurreko iritzi giro nagusia jasotzen duen iturri nagusia
|
ditugu
hedabideak, telebista bereziki; gainera, hedabide honen ezaugarri bereziek (irudia, emozioak, eta abar; gertakarien interpretazio arrazionala trabatzen dute), katea batzuen eta besteen artean gai nagusietan dagoen aniztasun eskasa eta kontsumoaren pasibotasunak guztiz ahultzen dituzte mezuen aurre  ko defentsak eta portaera selektiboak.
|
|
|
Antidemokratikotzat hartuko litzateke 1997ko uztaileko egunak bestela interpretatuko lukeena. Erabatekoa behar
|
zuen
hedabideen batasunak eta argi eta garbi azaldu behar zuen jarduera politikoan legitimitate demokratikoa eduki lezakeen esparru bakarra. Horri deitu zitzaion:
|
|
|
Hedabideek gizartearen iritzi eta portaeraren gainean duten eragina berezkoa eta zuzenekoa dela argudiatzen segitzen dutenek, honako gogoeta erraz hau egin lukete. Inoiz ere ez zuen ordura arte kazetaritza politikoak hain bortizki murriztu euskal gizartearen irudia gehiengo demokratikoaren eta gutxiengo banatuaren artean, nola 1997ko uztaileko egunen ondoko urtean zehar; inoiz ere ez zitzaion horren aho batez aitortu Barne Ministerioari protagonismo ia absolutua ETAren gaian; eta ordura arte inoiz ere ez
|
zuten
hedabideek hain bortizki satanizatu nazionalismoa, indarkeria antidemokratikoaren iturri gisa. Inoiz ez dira, garai hartan bezala, gatazkaren ikusgarritasunerako eta manipulaziorako komunikazio estrategiak hain sistematikoki eta hain elkar harturik erabili.
|
|
|
Ez, jakina; argi eta garbi frogatu dugu kontrakoa testu honetako beste pasarte ba  tzuetan. Baina gizartean diharduten beste instantzia batzuek modulatu eta matizatu egiten dute hedabideen eragina 19 Gainera, ezin
|
dugu
hedabideek iritzi publikoan duten eragina aztertu, soil soilik hedabideek berek iritzi publikoaz eskaintzen diguten argazkitik abiatzen bagara. Lehenago edo geroago azalduko dira argazki horrek jendearen egiazko iritziarekin dituen kontradikzioak.
|
|
|
Kontestu honen barnean edo harekin loturik, interpretazio logikoagoa eta, aldi berean, interesgarriagoa
|
dute
hedabideen jarrerak eta eraginak, 1998ko irailetik aurrera. Kultura Mintegi anglosaxoniarren eremuan formulatu zen sendotze selektiboaren teoriaren eskutik bidera daiteke interpretazio hau 21.
|
|
|
Hedabideek gizartean aldez aurretik zeuden jarrerak eta arauak sendotu baizik ez dutela egiten diotenen aurrean, sendotze funtzio hori prozesu guztiz selektiboa dela argudiatzen du teoria horrek. Selekzio edo hautapen horren lehen maila
|
dugu
hedabideek gizartea errealitateari buruz egiten duten azalpena (eta hau informazio okerretan eta, ia beti, gertaera batzuen isiltze interesatuan oinarritzen da askotan). Halaz ere, hautapen hori ez da nahikoa izaten frankotan, eta gizarte barruan lehian diraute iritzi publikoaz jabetu nahi duten argudioek eta diskurtsoek.
|
|
|
Oraindik ez zaie hedabide nagusiei aldatzeko tenorea iritsi; izan ere, bake prozesua sendotzen ez ahalegintzeaz gainera, oztopatzen ari dira egoera berrira ideologikoki moldatzeko gai ez direlako. Era berean, bi alderdi nagusi horiek bakearen eta demokraziaren erreziklaiari uko egin izana
|
dugu
hedabide horien jarrera ulertzeko gakoetako bat. Eta, trukean, hedabideak demokraziaren eta Lizarraren artean eraikitzen ari diren amildegi sinbolikoak mugatu egiten du PSOE eta PP alderdien elkarrizketaren aldeko jarreretara hurbiltzea.
|
|
|
aldizkariaren 261 alean(), honela zioen Jarrai erakundeak bidalitako gutun batek: " Hedabide horien helburua [âhedabide espainolistatzatâ har  tzen
|
dituen
hedabideez ari da] bake giro bat azaltzea da, bake giro faltsu bat, eta horrenbestez azaltzen dute kale borroka onartu ezin daitekeen zerbait balitz bezala eta, egunoroko manipulazioaren bitartez, beste modu batera pentsatzera behartzen dute gizartea".
|
|
|
Enpresa publikoak edo pribatuak izan daitezen ere, gizartearen funtsezko zerbitzu publiko baten, informazioaren, ekoizleak dira hedabideak. Orain dagokigun gai honetan, informazio politikoaren gaian, funtzio berezi bat bete behar
|
du
hedabideen jardunak: gizartearen eztabaida demokratikoa aberastu.
|
|
|
Prozesuaren azken emaitza zein ere den, guztiz argigarriak dira topaketa hauetan parte hartu zutenek jakinarazi zituzten konklusioak. Konklusio horien artetik nabarmendu nahi
|
genuke
hedabideen jarduerarako Proposamenak jaso zituen" Dekalogoa". Obra honetan zehar azaldu dugun azterketatik atera beharreko orientabideen berri ematen du, laburrean, dekalogo honek:
|
|
|
Albisteak, ikerketak, iruzkinak, kritikak eta iritziak prestatzen eta argitara ematen direnean, norberaren etika, etika profesionala eta balio demokratikoak eduki behar dira erreferentzia gisa. Profesionalen eskubide horiek errespetatu behar
|
dituzte
hedabideek, lan harremanak eta kazetariaren eta gizartearen arteko informazio harremanak argiro bereiziz. Honez gainera, profesionalek lanean ari diren hedabidean errespetuzko kritika prestuari ekiteko duten eskubidea bermatu behar da, baita kazetari lanak gizartearen kritiken jomuga izan daitezkeelakoa ere.
|
|
2002
|
|
|
Allende Etcharten esanetan, hasieran emisora aske moduan hasi zen emititzen, sektore ezkertiar eta euskaltzaleak bultzatuta. 1986an izandako banaketaren ondorioz, sektore batek Mendililia Irratia sortu zuen, eta, «ikastola berrik, AEKk, CGT sindikatuak eta beste hainbat borroka eramaten duten taldeek Xiberoko Botza
|
dute
hedabide garrantzitsuena»15.
|
|
|
Baina, horrek ez du bermatzen elkarren arteko ezagutza inoizkorik eta onena izatea. Zer funtzio bete behar
|
lukete
hedabideek munduaren hiperkonexio mediatuaren testuinguruan, errentagarritasun ekonomikoaren izenean kulturak zanpatuak izan ez daitezen. Zer konpromiso hartu lukete komunikazioaren profesionalek mundu hiperkonektatu honetan?
|
|
|
Han eta hemen, publizitatea da, gaur egun, hedabide gehienen eusle ekonomikorik garrantzitsuenetarikoa. Publizitateak bere interesen arabera (interes ekonomikoak, politikoak...) hautatzen ditu subentzionatuko (interbenituko)
|
dituen
hedabideak. Publizitate etxeek, de facto, autoritate ekonomiko garrantzitsua dute hedabideetan.
|
|
|
Publizitateak bere interesen arabera (interes ekonomikoak, politikoak...) hautatzen ditu subentzionatuko (interbenituko) dituen hedabideak. Publizitate etxeek, de facto, autoritate ekonomiko garrantzitsua
|
dute
hedabideetan.
|
|
|
Hori historia zaharra da. Publizitatearen agerkundeagaz, egunkariek salmenta prezioa beheratu ahal izan zuten (ahal izan zutenek) publizitatearen subentzioa zeukatelako, publizitateak ekoizpen kostuen hainbatekoa ordaintzen zietelako, iragarkien bidez. Beraz, publizitatearen laguntza
|
duten
hedabideek merkeago sal dezakete produktua, edo ekoizpena hobetzeko inbertsioak egin ditzakete, konpetentziari erosoago aurre egin ahal izateko. Publizitatearen agerkundeak hedabide batzuk lagundu baldin baditu ere, beste batzuk, ostera, larrutu egin ditu, batez ere langile klasearenak edo erradikalak:
|
|
|
Lehenenego atal honetan, gizarte batean bizirik dauden hizkuntzetako bat euren orrialdeetan modu sistematikoan enoratzen
|
duten
hedabideak sailka daitezke. Hizkuntza gutxituan idatzitako artikuluak hain dira gutxi, ezen balio estatistikorik ere ez duten.
|
|
|
Diskurtsoaren analisi kritikoak klase, genero, etnia, arraza, hizkuntza, adin, erlijio, eta nazionalitate haremanak aztertzen ditu hedabideen jardueran. Diskurtsoaren analisi kritikoak ideologiak azpimarkatu gura
|
ditu
hedabideen testuinguru profesionalduan. Diskurtsoaren analisi kritikoak manipulazioa, legitimizazioa, kontsentua eta elkartasuna aztertzen ditu hedabideen diskurtsoan.
|
|
|
Legeen sozializazioak, hezkuntza sozialistak, informazioaren bitartezko motibazioek eta herri mobilizazioek leku garrantzitsua eduki behar
|
dute
hedabideen mezuetan.
|
|
|
Administrazioek suspentsioak ezar diezaizkiekete legeak eta gobernuen irizpideak bete ez
|
dituzten
hedabideei; suspentsioen bidez, hedabideak zarratuta egon daitezke aldi luze edo laburretan.
|
|
|
Botere politikoak sekulako ahalmen kontrolatzailea
|
du
hedabide publikoetako zuzendariak izendatzeko ahalmena edukita, baita hedabide pribatuak sortzeko baimenak ematerakoan ere. Kontzesioak eta izendapenak modu ez erregularrean egiten direnean, botereak sekulako ahalmen kontrolatzailea gordetzen du beretzat.
|
|
|
Kontzesioak eta izendapenak modu ez erregularrean egiten direnean, botereak sekulako ahalmen kontrolatzailea gordetzen du beretzat. Botereak lagunak gura
|
ditu
hedabideetan, ez traba egiten dioten profesionalak. Bestelako moduez botere politikoak kazetaria edo hedabidea bere menpera eramaterik ez duenean, salaketa judizialen eta epaiketen mehatxua erabil dezake, gehiago profesionalak beldurtzeko, gizarteari mesede egiteko baino.
|
|
|
Bigarren kasuan, hirugarren batek egindako adierazpenen egiazkotasunaz? hedabidearen zor morala adierazpenak egin izanaren faktuaren egiazkotasunari lotzen zaio, ez adierazpenetan esandakoari edo horien edukiari; alegia, adierazpenek berak izan behar dute benetakoak (horixe frogatu behar
|
du
hedabideak, hots,, halakok hauxe esan du?). Hirugarren batek adierazpenetan ematen duen informazioa benetakoa den ala asmatua den, hiztunaren erantzukizuna da, printzipioz, harexek izenpetzen baitu bere ahotsaz dioena.
|
|
|
Ohitura modernoetan, eragin zuzena
|
dute
hedabideek, harreman sozialek, pertsonalitate jakinen proiekzioek, eta taldekideek euren buruez eta gainerakoez dituzten ideiek eta usteek.
|
|
|
Konpromisoaren eskakizunak bultzatuta, egunero egunero sortzen dira hor hemenka alternatiboak izan nahi
|
duten
hedabideak. Agian, esparru txikikoak direla uste izango du norbaitek.
|
|
|
Testuinguru horretan, erantzuna ondokoa da: soberakin kontrolatzailea
|
dute
hedabideek, batez ere.
|
|
|
Merton (1948) eta Lazarsfeld (1948) autoreek aurreratu zutenez, euren zereginen artean, protagonistei status soziala aitortzea
|
dute
hedabideek; ematea ere, inoiz. Gizarteak, bere statu quoari eusteko, pertsona eta instituzio erakargarriak behar ditu.
|
|
|
5 Gizarte zientziek esparruak ireki behar dituzte giza talde desberdinen arteko harremanak ahalbidetzeko. Kulturen arteko talka saihesteko, nazioen arteko talka ekiditeko, eta hizkuntzen arteko talka baztertzeko, giza taldeak unitate itxi moduan barik, ukipenean dauden kolektibo derberdin gisa tratatu behar dituzte ikertzaileek, baita zientziaren ikerketak popularizatzen
|
dituzten
hedabideek ere.
|
|
|
Historiaren joan etorrian, erregeek eta jauntxoek kontrolatu dituzte hedabide gehienak. Gobernuek hurbiletik kontrolatu ohi
|
dute
hedabide guztien garapena.
|
|
|
amaitzeko, ezin tintontzian ahaztu gizartearen erakundetze administratiboak berak ere izugarrizko eragina
|
duela
hedabideen diskurtsoaren kontrolean eta gidaritzan. Elite tradizionalak dira estatu erakundeetan ondoen kokatutako elementuak, eta horiek diktatzen dituzte legeak eta arauak denentzat, gizarte komunikazio publikoarentzat zein pribatuarentzat.
|
|
|
Eta bizitza osoan hartaz pentsatzen aritu balitz bezalako seriotasunez botatzen dit: Lehendik ezagutzen ditugunak edo askotan agertzen direnak bakarrik identifika  tzen
|
ditugu
hedabideetako irudietan.
|
|
2003
|
|
|
Bestalde, albiste agentzia horrek esparru txikikoaz gaineko informazio auto zentratua dei litekeena ere bereganatu luke; esparru txikikoaz gaineko informazio auto zentratua sare desberdinetan jarri luke abian agentziak: herri hedabideetan legez, gainerakoetan ere, baina  batez ere, egitura nazionalagoa
|
duten
hedabideetan.
|
|
2004
|
|
|
Kalifikatzaileak zuen kontura. Nota hartu dugu guk edozein huskeriarekin iskanbila eta alarma hain erraz jo ohi
|
duten
hedabideek nola bildu duten zentsuraren gordina isiltasunaren estalki goxoan. Galdera bat soilik:
|
|
2006
|
|
|
Garrantzi handia aitortzen diot nik, era berean, kontsumitzaileak elikagaien segurtasunean sinesteari, teknologia berrien aurrean geroz eta mesfidantza ahulago agertzeari eta, merkatu hori liberalizatu bada ere, energia eta antzeko zerbitzuez hornitzailea aldatu ez izanari.Kontsumitzaileak elikagaietan erakusten duen konfiantza gradua altua da aspaldi honetan (10 puntutik, 7) baina hanburgesa, ogitarteko eta pizzetan espezializaturiko komertzioek saltzen duten janaria ez du onesten.Zein da egoera horren motiboa eta zer egin lezakete aipaturiko denda horiek kontsumitzailearen konfiantza eskuratzeko. Félix Lobo, Elikagaien Segurtasunerako Espainiar Elkartearen presidentea: Hasteko, oso garrantzizkoa deritzot hiritarrak elikagaien segurtasunean konfiantza erakusteari.Horrek esan nahi du denok (autonomi erkidegoak, udalak, Agentzia bera, industri sektorea, etab.) gauzak ongi egiten ari garela eta jokabide horren berri hiritarrari hedarazi diogula.Janari azkarreko establezimenduek bereganatua duten konfiantza urriaz, ene iritziz, errealitatean horrelakorik ez da atzematen, elikagaien segurtasunari dagokionez.Aipaturiko establezimendu horietako (kate handiak, maiz) inspekzio zerbitzuak eta auto kontroleko programak, uste dut, konfiantza gradu horrek iradoki lezakeena baino segurtasun handiagoa bihurtzen dira kontsumitzailearentzat.Hamalau urtetik gorako espainiarren %69k uste dute beraiek direla beren kontsumo interesak hobekien defendatzen dituztenak.Kontsumitzaile elkarteak kontsumitzailearen defentsan diharduen erakunde behien gisa hiritarren %24k bakarrik aipatu dute eta, areago, alor honetan enpresek (%2) eta Herri Administrazioek (%3) ez dute inongo garrantzirik.Nola ikusten duzu kontsumitzaile elkarteen geroaldia. José María Múgica, OCUren presidentea: Kontsumitzaile elkarteok aurrean daukagun zeregina latza da, erraldoia.Zuk eginiko galderari erantzuna aurkitzeko, ordea, iraganaldira begiratu bat egitea komeni zaigu: ...katzeko eta defendatzeko, gutxienez, kontsumitzaile erakunderen batean sartzen diren hiritarrak geroz eta gehiago dira.Kontsumoaren inguruko arazoez informaturik egon gaitezen zerk edo nork laguntzen duen gehien galdetzen zaionean hiritarrari, hedabideak atzeko muturrean agertzen dira (5,9 puntu) edo, areago, lehenago zuten posiziotik okerrago batera doaz (2001 urtean, 6,2 puntu). Milioika entzule
|
dituzten
hedabideetan betidanik, kontsumo gaietako espezialista gisa hogei urte daramatzan profesionalak zer deritzo horri. Jesús Soria, kazetaria, kontsumoan aditua, SER Consumidor irratsaioko zuzendaria eta SER irrati katean Hoy por hoy saioko kontsumo alorreko arduraduna: Ez dut uste hori oso posizio justua denik baina, termino orokorrean ari garela eta salbuespenak salbuespen, erabiltzaileen konfiant...
|
|
|
Bigarrenik, enpresa iragarlearen eta programa zabaldu behar
|
duen
hedabidearen artean dagoen harremana dugu. Hedabideak enpresa iragarlearekin soilik izango ditu kontratu harremanak; beraz, lehenbizikoari ez zaio axola bigarrenak nola lortu duen programa, horren kalitatea ona bada.
|
|
|
Hala, enpresaburu edo profesional eskaintzailea eta bezeroak izan litezkeenak lotzeko zubi nagusi bihurtzen da publizitatea, eta publiko hartzailearekiko distantzia harremanen egoera sortzen da. Mezuaren hedapenari esker da posible hori guztia, eta edozein komunikabide kolektiboren bitartez lor daiteke; bai publizitate izaera
|
duten
hedabideen bitartez (adibidez, kanpoko publizitatea, postaz egindakoa, publizitate zuzena, eta abar) bai izaera hori behin behinekoa soilik dutenen bitartez. Azken horien artean, gizarte komunikabideak daude.
|
|
|
Hala, hedabideek obligazioa dute produktu jakin batzuen gainean dauden debeku edo muga arauak ezagutzeko. Telebistaren kasuan, 25/ 1994 Legean (ekainaren 7ko 22/ 1999 Legean aldatua) debekaturiko publizitateaz eta legearen aurkakoaz esaten dena ezagutu behar
|
dute
hedabideek. Beraz, hedabidea erantzulea denean, PLOren 13 artikuluak dioenez, hedapen kontratuan ezin da klausularik egon hedabidea eginiko hedapenaren erantzukizunetik libratzen duenik.
|
|
|
Argitaletxeek eta komunikabideetako arduradunek leku gehiago eskaini liekete nazioarteko iritzi publikoa nazio horietako pobreziaren, gaixotasunaren eta gosearen arazoaren inguruan sentsibilizatuko duten istorioei, Anwarul K.Chowdhury herrialde pobreenentzako NBEko arduradunak egindako deiaren arabera. Hitzarmen horrek eragin handiena
|
duten
hedabideen argitaratzaileak bilduko ditu, eta giza garapenaren arrazoia areagotuko du, adierazi zuen MediaGlobaleko lehendakari Nosh Nalavalak. “Gaur egun, komunikabide askok informazio estaldura eskasa eskaintzen dute Afrika eta Asiako garapen bidean dauden herrialdeetan gertatzen denari buruz; beraz, espero dugu akordio horrek lagundu egingo duela komunikabideek gai horiei buruzko informazio zabalagoa eskaini eta lankidetzan jardun dezaten”, erantsi zuen.
|
|
|
|
zuen
hedabidean,
|
|
2007
|
|
|
Herri administrazioek ahaleginak egin behar
|
dituzte
hedabideek adingabekoei helarazten dizkieten mezuetan bestearenganako errespetu, berdintasun eta elkartasun balioak susta ditzaten eta pertsona arteko harremanetako esplotazioa, tratamendu endekagarri edo sexista eta, oro har, bortxakeriazko irudiak saihets ditzaten.
|
|
|
Kontraesan nabarmenean sarturik dabil lurralde nazionalismoaren estrategiahau: alde batetik esango du, nazio eraikuntza bideratzeko adina masa kritikoarenjabe garela, baina, bestetik, egitez, masa kritiko hori ez da gai herri nortasunarenoinarriak, euskal ikuspegia
|
duen
hedabideen egoera da datu adierazgarri bat, finkatzeko eta ezartzeko. Adierazgarria bezain kezkagarria da, auzi honetan, abertzale batzuen argudio puntu sendoak lurraldetasunaren eta subjektu nazionalaren aldera neurrigabeki lerratzea, eta euskalgintzan dihardutenen aldetik, aldiz, justu justu, alderantziz egitea sarri askotan.
|
|
|
Orain, horietako zenbaitek (telebistak, ordenagailuak, jolas elkarreragileek etaInternetek, hain zuzen) gizarte ezagutzaren garapenean izan dezaketen eraginaaztertuko dugu. Hala ere, batez ere telebistaren eraginari erreparatuko diogu, horibaita egun eraginik handiena
|
duen
hedabidea.
|
|
|
Biztanleen %77k adierazi du ezin duela beti neurri bera erabili, eta emakumeen kasuan, %82k. Gainera, erabiltzaileen ia erdiek uste dute azken urteetan neurri txikiagoak hartu dituztela, eta %82k uste
|
dute
hedabideetan pertsona argalaren irudia saltzen dela osasunaren sinonimo gisa. Datu horiek Nafarroako Osasun eta Kontsumo Ministerioak eta neurrietako informazioa homogeneizatzeko eta irudi osasungarria sustatzeko modako enpresaburu eta sortzaileek atzo sinatutako hitzarmena sinatu duen Espainiako Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Konfederazioak (CECU) ezagutzera eman zituen.
|
|
2008
|
|
|
Bertan kaleratzen diren hainbat artikulu mundu osoko agerkariek erabiltzen dituzte. Maputxeek nazioarteko oihartzuna
|
duen
hedabidea daukate antza. " Gutariko batzuk kontrainformazio munduan murgilduak ginen.
|
|
|
Bide horretan asmatzeko, euskarari eta euskaldunari begiratu behar diete euskarazko hedabideek, bai eta euren buruari ere, euskarazko gainerako hedabideei ere. Beregaintasun osoan funtzionatu behar
|
dute
hedabideek esparru horretan; zentratu egin behar du sektoreak bere ingurune naturalean. Sektorearentzako indarra eta blindajeak hortik etorriko dira gehien bat.
|
|
|
Sektorearentzako indarra eta blindajeak hortik etorriko dira gehien bat. Konpetentziak konpetentzia, kala berean egin behar
|
dute
hedabide denek arrantza.
|
|
|
3 Hedabideen eta euren produktuen indar zentripetua ekoizten eta kudeatzen lagunduko duen eztabaidaeta diseinu erreminta bizi bat sortu eta eskuragarri eduki behar
|
dute
hedabide euskaldunek aurrera egiteko, sendotzen joateko, euskal hiztun komunitateari gero eta zerbitzu interesgarriago eta hobeagoa eskaintzeko.
|
|
|
Lurrak eta Eguzkiak bezalako binomioa osatzen dute horiek guztiek, ez baitu Lurrak bizitzarik mamituko Eguzkiaren berotasunik gabe. Hizkuntzarik gabe, zail
|
du
hedabideak ezer kontatzea, aipatzea edo kritikatzea; bestelako kode komunikatzaileak egon badaude ere.
|
|
|
Horrek pena handia eman digu. Baina euskara sustatzeko guk ahalegin handia egin dugun neurrian, uste
|
dut
hedabideek erantzun diotela gure deiari, eta zenbait hedabidek euskararen aldeko saiakera bat egin dute. Ahalegin hori bihotz bihotzetik eskertzen diegu.
|
|
|
Bigarrena, ordea, nire ustez, eskuragarriago dugu, hots, askotan aukeratu ahal
|
ditugu
hedabideak, prentsa, abestiak, zinema hau gutxiagotan, literatura, aldizkariak, elkarrizketak etxean, kalean, lantokian, aisialdian... eta abar euskaraz ala erdaraz izatea. Beste horrenbeste gertatzen da gurasoen transmisioarekin, etorkinekin...
|
|
2009
|
|
|
sei urtetan 1.243 indigena erail dituzte eta 54.000k haien lurretatik alde egin behar izan dute. Testuinguru honetan kokatu genituzke Pa´yumat herri irratiaren larrialdietan berehalako neurriak hartzeko nasek ezinbestekoa
|
duten
hedabidea kontrako sabotajea eta Edwin Legardaren hilketa abenduaren 16an. Azken hori Caucako Lurralde Batzorde Indigenaren (CRIC) kontseilari Aida Quilcueren senarra zen.
|
|
|
Beraz, ahalmenez, aukera zabaltasunagatik, Interneteko agerkari digitalek dute erabatekonagusigoa. Mugagabeko ahalmena dute estatistikak eskaini edo aztertzeko; link, grafiko edo taula kopuruan, kasu, ez
|
dute
hedabide tradizionaletan parerik.
|
|
|
76an euskaldunak erabaki zuen bazela nor hedabideen munduan, bazela subjektu beregaina (igorle moduan nahiz hartzaile moduan). Euskaldunak dio kokatu nahi
|
duela
hedabideen esparru zabalean bere burua, eta begitik begira so gura diela gainerakoei.
|
|
|
3A grafikoan dauden datuekin alderatuz, soldataren eta antzinatasunaren arteko korrelazioa ez da horren argia. Alegia, soldata hobeak
|
dituzten
hedabideetan langileek gehiago irauten duten hipotesia ez da erabat betetzen batez bestekoetan.
|
|
|
«Unibertsitatean klaseak ematen nituen garaiko ikasle ohi bat aurkitu nuen, ikasle ona zen, matrikulak ateratzen zituen. Deustuko bingoan zebilela lanean esan zidan, bingoan diru gehiago irabazi eta ordu gutxiago lan egiten zuela eta ez
|
zuela
hedabideetara bueltatzeko asmorik. Gertatzen ari dena da kazetaritza ezegonkortasunaren eredu nabarmenena dela.
|
|
|
Hedabide publikoetan ari diren beharginen lan baldintzei dagokienez, kasuistika zabala bezain plurala bada ere, oro har, lan baldintza hobeak eta soldata bikoitzak
|
dituzte
hedabide publikoetan lan finkoa duten beharginek. Euskarazko Kazetaritzaren I. Kongresuan aurkeztutako txostenean, Andoni Basabek, ETBn LAB sindikatuaren ordezkaria denak, honela definitu zituen hedabide publikoak, primerako hedabide gisa:
|
|
|
“Oceananos vacíos” telebistako erreportajea, TVEko La 2ko “El Escarabajo Verde” saioan emandakoa; Javier Gregori kazetaria, “Groenlandia, el último paraíso helado” irrati erreportajean argitaratua, SER kateko “Punto de Fuga” saioan; La piel de Doñana aldizkarian argitaratutako “Oro” argazki erreportajea, Gainera, aipamen bereziak jaso dituzte Pedro Antonio Cáceresen “El podio verde” erreportajeek, Munduko Natura gehigarrian argitaratua; Televisión de Aragónen “Expo 2008, un mes en vela” eta Manu Trilloren “Tierra Pinsapo” erreportajeek, Granangeloko nazioarteko argazki agentzian argitaratua. Eguneroko lana sustatzea Ekitaldian zehar, Canal Castillok nabarmendu zuen “gizarteak balio handia
|
duela
hedabideei garapen jasangarria zabaltzeko egiten zaien aintzatespenak, eta bultzada handia ematen dietela komunikabideei eguneroko zereginetan”. Doñana 21eko presidentearentzat, sari horiek “agerian uzten dute iraunkortasun soziala, ingurumenekoa eta ekonomikoa gaurkotasun elementu izaten jarraitzen dutela, eta, gainera, komunikazioan diharduten profesionalek beren lanarekin lortu dute sozietate informatuak sortzea, eta, beraz, erabakiak hartzeko gaitasuna dutenak”.
|
|
|
Besteari eman eta dedikatzeko mezua oraindik ere emakumeak gizartean duen paper garrantzitsua da, haurtzarotik hartua. Nola izan edo izan ona jakiteko ereduak inspiratzen dizkieten lanbideez arduratzen dira haurrak Jarduera bat edo bestea aukeratzerakoan ere zuzeneko eragina
|
dute
hedabideek. Sozializazio lanak zerikusi handia du haurren ehuneko handi batek kirolari izan nahi duelako, eta neskato askok, berriz, abeslari edo aktore lanetan jartzen dute arreta.
|
|
|
AKPren (alderdiaren Turkiako) gobernuak ez du jasaten prentsa askea, prentsa kurdua bereziki. Bere esanetara nahi
|
ditu
hedabide guztiak. Atzo bertan egunkari berri bat argitaratu zuten Azadiya Welat eko langileek, ondo dakizuen legez, ezin gara isilik egon, beste egunkari bat argitaratu dugu izena aldatuta, esan dio BERRIAri Riza Seckinek.
|
|
|
Surio Espainiako konstituzionalismoaren eta estatus politiko horri eutsiko dion transbertsalitatearen apologista da, beste ezeren gainetik. Eta horrez gain, lanabes euskara
|
duen
hedabide bat zuzentzera doan erdalduna da. Zilegitasun osoz izan daiteke halakoa, noski; hori bai, ausart gaitezen deskribatzera pertsonen profil politikoak batere erreparorik gabe, diren bezala edo hala direla iruditzen zaigun bezala.
|
|
|
Kazetaritza beste modu batera egin daitekeela sinisten dugu. Uste
|
dugu
hedabideak baliagarriak direla frogatu behar dela, eta sinesgarritasuna berreskuratu.
|
|
|
Norantz jo behar
|
duten
hedabideek etorkizunean. Zer toki izango duten.
|
|
|
Beti zegoen taldearen inguruan eztabaida sortzen zuen gairen bat: jokalariren baten lekuz kanpoko adierazpenak batean, agintarien erabaki ulergaitzen bat bestean, giro txarra sustatu gura
|
zuen
hedabideren baten ekarpena... astero zegoen zuri gorrien artean egoneza sortzen zuen zerbait.
|
|
|
Bere postutik gauza asko egin daitezkeela esan du Xabier Azanzak, porrota gorabehera, bertan geratzen dela azaltzeko, eta orain du aukera hala dela erakusteko. Azanzak agindutakoa betetzea nahi
|
dute
hedabideek. Gainera, egungo egoera berriz bideratzen laguntzeko prest agertu dira.
|
|
2010
|
|
|
Horrez gain, publizitate eskaintza bateratua ere eskainiko da. Guztira 220.000 irakurle
|
dituzte
hedabideok, oso interesgarria eta eraginkorra izan daitekeen merkatua, herri edo eskualde jakin batetik urrunago iritsi nahi duen edozein bezerorentzat.Komunikabideak ezagutuTokikom.com helbidera sartzen denak aukera dauka hedabide bakoitzari buruzko informazioa lortzeko. Horretarako nahikoa du, berak nahi duen herri edo eskualdearen gainean klik egitea, eta hedabideari buruzko informazioa jasoko du:
|
|
|
Tamalez, gutxi dira horrelako adibideak, eta euskarazko hedabideek badute horretan erantzukizunik. " Salda badago" bezalako esapideak sortu eta finkatzeko ezin hobea da, esaterako, publizitatea, eta abantaila nabarmenak
|
ditu
hedabideetako beste generoekiko (errepikakorra, gazteen gustukoa…).
|
|
|
Miriam Duquek berak ere esperientzia handia
|
du
hedabideetan. Hamaika urtez lan egin du telebistan eta azkeneko bost urte hauetan Canal Bizkaia telebista kateko Albistegi burua eta Bizkaia Gaur albistegiko aurkezle eta editorea izan da.
|
|
|
Bestela esango dizut: irudika itzazu inurri bat eta inurria zapaltzera doan bota; bada, inurria da Euskal Herria eta Espainia da bota; hori bai, inurria botaz libratu eta inoiz hankara jauzi eta kosk egiten badizue, izugarri kexatzen zarete, euskaldunok ez ote dugun berezko aberekeria eta piztikeria bat?; hedabideak manipulatuz, hain zaio erraz botereari, mende
|
dituen
hedabideak medio, biktimaren papera jokatzea, benetako borreroa boterea bera den arren?!?, zabaldu ere, zabalduko duzue lau haizeetara inurria dela intsekturik arriskutsuena, galgarriena eta arbuiagarriena, hiru superlatiboak batera, zeren, hozkada bakoitzean, azido formikoa injektatzen duen, zianuroaren parean paratzeko moduko pozoi ikaragarria; baina besterik ere pentsatu zenukete noizbait:... gurekin ongi konpondu nahi baduzue, utz iezaguzue, lehenik eta behin, arnasa hartzen; gainerakoak ez garamatza inora.
|
|
|
Bestela esango dizut: irudika itzazu inurri bat eta inurria zapaltzera doan bota; bada, inurria da Euskal Herria eta Espainia da bota; hori bai, inurria botaz libratu eta inoiz hankara jauzi eta kosk egiten badizue, izugarri kexatzen zarete, euskaldunok ez ote dugun berezko aberekeria eta piztikeria bat...; hedabideak manipulatuz —hain zaio erraz botereari, mende
|
dituen
hedabideak medio, biktimaren papera jokatzea, benetako borreroa boterea bera den arren...! —, zabaldu ere, zabalduko duzue lau haizeetara inurria dela intsekturik arriskutsuena, galgarriena eta arbuiagarriena, hiru superlatiboak batera, zeren, hozkada bakoitzean, azido formikoa injektatzen duen, zianuroaren parean paratzeko moduko pozoi ikaragarria; baina besterik ere pentsatu zenukete noizb... gurekin ongi konpondu nahi baduzue, utz iezaguzue, lehenik eta behin, arnasa hartzen; gainerakoak ez garamatza inora.
|
|
2011
|
|
|
Apirilaren 11n herrialde hartan izandako atentatuari buruz ez dutelako gobernuaren gustuko informazioa eman. Adibide bat baino ez da, nolako oztopoak dituzten munduan aske jardun nahi
|
duten
hedabideek. Prentsa Askatasunaren Nazioarteko Eguna da gaurkoa mundu osoan.Idazteak arriskua dakar berekin.
|
|
|
Hautagai, irudi, diskurtso egokienak erabili ote zituen NaBairen espazio politikoa bereganatzeko lehiarako. Alde
|
dituen
hedabideek Nafarroan oihartzunik ote duten eta zergatik.
|
|
|
Astean 7.000 bisitari inguru ditu kanaldude.tv webguneak. Lan molde eraginkorra
|
du
hedabideak, eskuz esku lan egiteko prest dauden kolaboratzaile ugarik hartzen baitute parte albisteen egituraketan. Miel Zeleztino joan den udaberrian hurreratu zen Kanaldude proiektura eta telebista kableekin aurrera eta atzera dabil gaur, frontoian.
|
|
|
Gu anbibalentzia horrekin bizi gara. Eta nik ez dut uste gaur egun
|
dugun
hedabideen kudeaketarekin lortuko dugunik jendeari gauzak argitzea.
|
|
|
Guztira, 261 erredaktore ingurudirela kontuan hartuta, zenbatetsitako errakuntza% ± 6koa da,% 90ekokonfiantza mailarekin. Laginaren esleipena erredaktoreak bere jardueragaratzen
|
duen
hedabidearen arabera egin da, eta lagin erreala informazioajasotzeko orduan elkarrizketarako aukeratutako pertsonak libre egotearenmende egon da (lan txanda, albiste baten bila irten beharra...).
|
|
|
Datuen fase esploratzailean, helburua lehenengo emaitza batzuk lortzea izanda, aldagai independente gisa agertzen diren taulekin: sexua, adina eta bere jardueragaratzen
|
duen
hedabidea. Interpretazio xedeetarako, Khi karratuaren esanahi probaerabili da.
|
|
|
Hemen, bereziki, kolektibo bakoitzak EITB taldearen konbergentzia prozesuaren egoerarengainean emandako iritzia interesatzen zaigu. Nolabait esatearren, enpresa publikoaosatzen
|
duten
hedabideen artean gertatu den integrazio maila markatzen du.
|
|
|
Hedabide bakoitzak berelengoaia du. Orduan, miraria izan behar
|
duzu
hedabide guztietan kalitate bera emateko (EET1).
|
|
|
Egoitza Donostian eta Gasteizen
|
duten
hedabideak ez zituzten BilbokoSan Mameseko egoitzara lekualdatu. Miramongo egoitzan euskarazko irratieninstalazioak, Euskadi Irratia, Euskadi Gaztea eta Eitb Irratia, eta ETBko saioakgrabatzeko zenbait plato eta estudio daude.
|
|
|
Integrazioan oinarritutako konbergentzia dinamiken helburua bi hedabiderenedo gehiagoren artean informazioa kudeatzeko modu berriak aurkitzea da, hainbatelkarlan mailatan oinarrituta. Elkarlan maila handiena elkarrekin landutako edukiakpartekatzen
|
dituzten
hedabideena da. Eduki horiek plataforma edo kanal anitzetanzabaltzeko ekoizten dira, hedabide bakoitzaren lengoaietara eta ezaugarri narratiboetara egokitu ondoren.
|
|
|
telebistakokazetari bat ez da irratiko kazetari. Hedabide bakoitzak bere hizkuntza du; orduan, ikaragarria izan behar
|
du
hedabide guztietan kalitate maila bera emateko (EET1).
|
|
|
Egungo planteamendua gero eta urrutiago dago «kazetari orkestraren» laneredutik, hau da, ekitaldi batera joan, argazkiak atera, audioa eta bideoa grabatu, ondoren web hedabiderako albistea prestatu, irratian zuzenean sartu eta, azkenik, telebistako albistegirako pieza muntatu behar duen kazetariaren eredutik. Oro har, kazetari polibalentearen lana bide luzeko gertakizunetan, erreportajeetan, gaurkotasunezko informazioetan, breaking news edo azken orduko albisteetan bainozentzuzkoagoa dela uste
|
dute
hedabideetako kideek (Masip eta Mico, 2009: 96).
|
|
|
Eitb.com ek funtsezko zeregina
|
du
hedabideen arteko sinergietan oinarritutakoedukien estrategian, gainerako erredakzioek sortutako ikus entzunezko materialakegokitu eta baliatzen dituelako. Hala, EITBko hedabide guztiek monomedia edukiakzabaltzen dituzten arren eta autonomia editorialari eusten dioten arren, irratiak etatelebistak taldearen webgunean bat egiten dute, eta webgunearen ekoizpena horien informazio eta material fluxuaren menpe dago.
|
|
|
hainbatkomunikazio lengoaia eta kodetatik abiatuta. Konbergentzia narratiboak ondorioakeragiten
|
ditu
hedabideen produktuetan, hedabide horiek testu kodeak, entzunezkoeta ikus entzunezko kodeak eta beste kode berriago batzuk konbinatzeko ahalmenhandiagoa baitute. Horri guztiari esker, kazetarien informazio lengoaiak, formatuaketa generoak aberastu egin dira.
|
|
|
Galdetuta telebistak aldatzen ote duen munduari buruz dugun ikuspegia, argi agertu dute botere taldeek (ekonomikoak, politikoak, erlijiosoak, edonolakoak) ikus entzulearen fideltasuna lortu nahi
|
dutela
hedabideekin: eta politikoek bereziki, gure botoak.
|
|
|
Jesusek bere egunkariaren kontrako jardunean segitzen zuen. Oso esker txarrekoa zela bertako lana, izena zikintzeak ez zuela merezi, batez ere inoren kalitatea eta autoretza kakatzaren pare jartzeko eskrupulorik ez
|
zuen
hedabide batean. Kaka bera ere zikintzeko gai zirela bere egunkariko ugazabak, eta, horregatik, Salvador Aramendia goitizenarekin izenpetzen zituela beti bere lanak, deitura euskaldunek beti eman dutela distira noblea, baina agindutako gaia ez bazuen gustukoa, ez zuela ezta goitizena ere erabiltzen, S.A. inizialak baizik, ez zuela kakatza gizendu nahi ez bere izen deiturekin ezta goitizenarekin ere.
|
|
|
Alabaina, jendeak, guk geuk oro har, segitzen dugu proiektuak egiten, geure bizitzak antolatzen ezer gertatuko ez balitz bezala, ekonomia noiz haziko hasperen eginez; la la lurraldeko bizilagunak bagina bezala. Ez
|
duzu
hedabideetako izenburuetan ikusiko, ez baita lehentasun mediatiko; ez duzu debate politikoan behar den indarrarekin entzungo, ez baita lehentasun politiko. Jakitun gara norbaitek platerean artsenikoa jarri digula, baina segitzen dugu bertatik jaten egunero, indar erakargarri bezain misteriotsuak sakatzen duen masokistaren antzera.
|