|
2001
|
|
|
1960) izeneko teoriek hartu zuten aurrekoaren ordea Bigarren Mundu Gerraren ondoan. Ukatu egin zuen Klapperrek hedabideek, kasu berezi batzuk alde batera utzita, berehalako eragin zuzena izan lezaketenik, eta eragin hura pertsonen aurrejarreren eta haien talde edo gizarte harremanen" agente laguntzailea" baino ez zela adierazi zuen; haren ustez, aurrez dauzkagun iritziak eta jarrerak" sendotzen"
|
dituzte
hedabideek eta horixe da, besterik gabe, betetzen duten funtzioa. 1970eko urteak arte nagusi jardun zuen teoria funtzionalista enpiriko honek hedabideei buruzko ikerketa alorrean.
|
|
|
Hedabideei dagokienez, ordea, aise aurreikustekoak ziren ondoriook. Izan ere, euskal gatazkak leku handia
|
zuen
hedabideen agendan ETAk su etena iragarri baino lehenago ere, eta uste izatekoa zen gerora ere berdintsu jokatuko zutela hedabideek gai horrekiko. Eta horixe da, hain zuzen ere, egileak obra honetan zehatz mehatz, sakon eta ausart, jorratzen duen gaia:
|
|
|
Hala eta guztiz ere, manipulazio politikoaren paradigma indar betean dagoenean ere, beren interesak
|
dituzte
hedabideek eta ezin ekingo zieten haiei Estatuaren eta haren Barne Ministerioaren komunikazioen propaganda aparatu edo publizitate eszenatoki soil balira. Interes horiek babesteko, beren informazio autonomiari eutsi behar diote hedabideek eta hala saiatzen dira.
|
|
|
Teoria honen arabera, jendeak gai publikoen aurreko iritzi giro nagusia jasotzen duen iturri nagusia
|
ditugu
hedabideak, telebista bereziki; gainera, hedabide honen ezaugarri bereziek (irudia, emozioak, eta abar; gertakarien interpretazio arrazionala trabatzen dute), katea batzuen eta besteen artean gai nagusietan dagoen aniztasun eskasa eta kontsumoaren pasibotasunak guztiz ahultzen dituzte mezuen aurre  ko defentsak eta portaera selektiboak.
|
|
|
Antidemokratikotzat hartuko litzateke 1997ko uztaileko egunak bestela interpretatuko lukeena. Erabatekoa behar
|
zuen
hedabideen batasunak eta argi eta garbi azaldu behar zuen jarduera politikoan legitimitate demokratikoa eduki lezakeen esparru bakarra. Horri deitu zitzaion:
|
|
|
Hedabideek gizartearen iritzi eta portaeraren gainean duten eragina berezkoa eta zuzenekoa dela argudiatzen segitzen dutenek, honako gogoeta erraz hau egin lukete. Inoiz ere ez zuen ordura arte kazetaritza politikoak hain bortizki murriztu euskal gizartearen irudia gehiengo demokratikoaren eta gutxiengo banatuaren artean, nola 1997ko uztaileko egunen ondoko urtean zehar; inoiz ere ez zitzaion horren aho batez aitortu Barne Ministerioari protagonismo ia absolutua ETAren gaian; eta ordura arte inoiz ere ez
|
zuten
hedabideek hain bortizki satanizatu nazionalismoa, indarkeria antidemokratikoaren iturri gisa. Inoiz ez dira, garai hartan bezala, gatazkaren ikusgarritasunerako eta manipulaziorako komunikazio estrategiak hain sistematikoki eta hain elkar harturik erabili.
|
|
|
Ez, jakina; argi eta garbi frogatu dugu kontrakoa testu honetako beste pasarte ba  tzuetan. Baina gizartean diharduten beste instantzia batzuek modulatu eta matizatu egiten dute hedabideen eragina 19 Gainera, ezin
|
dugu
hedabideek iritzi publikoan duten eragina aztertu, soil soilik hedabideek berek iritzi publikoaz eskaintzen diguten argazkitik abiatzen bagara. Lehenago edo geroago azalduko dira argazki horrek jendearen egiazko iritziarekin dituen kontradikzioak.
|
|
|
Kontestu honen barnean edo harekin loturik, interpretazio logikoagoa eta, aldi berean, interesgarriagoa
|
dute
hedabideen jarrerak eta eraginak, 1998ko irailetik aurrera. Kultura Mintegi anglosaxoniarren eremuan formulatu zen sendotze selektiboaren teoriaren eskutik bidera daiteke interpretazio hau 21.
|
|
|
Hedabideek gizartean aldez aurretik zeuden jarrerak eta arauak sendotu baizik ez dutela egiten diotenen aurrean, sendotze funtzio hori prozesu guztiz selektiboa dela argudiatzen du teoria horrek. Selekzio edo hautapen horren lehen maila
|
dugu
hedabideek gizartea errealitateari buruz egiten duten azalpena (eta hau informazio okerretan eta, ia beti, gertaera batzuen isiltze interesatuan oinarritzen da askotan). Halaz ere, hautapen hori ez da nahikoa izaten frankotan, eta gizarte barruan lehian diraute iritzi publikoaz jabetu nahi duten argudioek eta diskurtsoek.
|
|
|
Oraindik ez zaie hedabide nagusiei aldatzeko tenorea iritsi; izan ere, bake prozesua sendotzen ez ahalegintzeaz gainera, oztopatzen ari dira egoera berrira ideologikoki moldatzeko gai ez direlako. Era berean, bi alderdi nagusi horiek bakearen eta demokraziaren erreziklaiari uko egin izana
|
dugu
hedabide horien jarrera ulertzeko gakoetako bat. Eta, trukean, hedabideak demokraziaren eta Lizarraren artean eraikitzen ari diren amildegi sinbolikoak mugatu egiten du PSOE eta PP alderdien elkarrizketaren aldeko jarreretara hurbiltzea.
|
|
|
aldizkariaren 261 alean(), honela zioen Jarrai erakundeak bidalitako gutun batek: " Hedabide horien helburua [âhedabide espainolistatzatâ har  tzen
|
dituen
hedabideez ari da] bake giro bat azaltzea da, bake giro faltsu bat, eta horrenbestez azaltzen dute kale borroka onartu ezin daitekeen zerbait balitz bezala eta, egunoroko manipulazioaren bitartez, beste modu batera pentsatzera behartzen dute gizartea".
|
|
|
Enpresa publikoak edo pribatuak izan daitezen ere, gizartearen funtsezko zerbitzu publiko baten, informazioaren, ekoizleak dira hedabideak. Orain dagokigun gai honetan, informazio politikoaren gaian, funtzio berezi bat bete behar
|
du
hedabideen jardunak: gizartearen eztabaida demokratikoa aberastu.
|
|
|
Prozesuaren azken emaitza zein ere den, guztiz argigarriak dira topaketa hauetan parte hartu zutenek jakinarazi zituzten konklusioak. Konklusio horien artetik nabarmendu nahi
|
genuke
hedabideen jarduerarako Proposamenak jaso zituen" Dekalogoa". Obra honetan zehar azaldu dugun azterketatik atera beharreko orientabideen berri ematen du, laburrean, dekalogo honek:
|
|
|
Albisteak, ikerketak, iruzkinak, kritikak eta iritziak prestatzen eta argitara ematen direnean, norberaren etika, etika profesionala eta balio demokratikoak eduki behar dira erreferentzia gisa. Profesionalen eskubide horiek errespetatu behar
|
dituzte
hedabideek, lan harremanak eta kazetariaren eta gizartearen arteko informazio harremanak argiro bereiziz. Honez gainera, profesionalek lanean ari diren hedabidean errespetuzko kritika prestuari ekiteko duten eskubidea bermatu behar da, baita kazetari lanak gizartearen kritiken jomuga izan daitezkeelakoa ere.
|
|
2002
|
|
|
Eta bizitza osoan hartaz pentsatzen aritu balitz bezalako seriotasunez botatzen dit: Lehendik ezagutzen ditugunak edo askotan agertzen direnak bakarrik identifika  tzen
|
ditugu
hedabideetako irudietan.
|
|
2003
|
|
|
Bestalde, albiste agentzia horrek esparru txikikoaz gaineko informazio auto zentratua dei litekeena ere bereganatu luke; esparru txikikoaz gaineko informazio auto zentratua sare desberdinetan jarri luke abian agentziak: herri hedabideetan legez, gainerakoetan ere, baina  batez ere, egitura nazionalagoa
|
duten
hedabideetan.
|
|
2006
|
|
|
|
zuen
hedabidean,
|
|
2011
|
|
|
Jesusek bere egunkariaren kontrako jardunean segitzen zuen. Oso esker txarrekoa zela bertako lana, izena zikintzeak ez zuela merezi, batez ere inoren kalitatea eta autoretza kakatzaren pare jartzeko eskrupulorik ez
|
zuen
hedabide batean. Kaka bera ere zikintzeko gai zirela bere egunkariko ugazabak, eta, horregatik, Salvador Aramendia goitizenarekin izenpetzen zituela beti bere lanak, deitura euskaldunek beti eman dutela distira noblea, baina agindutako gaia ez bazuen gustukoa, ez zuela ezta goitizena ere erabiltzen, S.A. inizialak baizik, ez zuela kakatza gizendu nahi ez bere izen deiturekin ezta goitizenarekin ere.
|
|
|
Alabaina, jendeak, guk geuk oro har, segitzen dugu proiektuak egiten, geure bizitzak antolatzen ezer gertatuko ez balitz bezala, ekonomia noiz haziko hasperen eginez; la la lurraldeko bizilagunak bagina bezala. Ez
|
duzu
hedabideetako izenburuetan ikusiko, ez baita lehentasun mediatiko; ez duzu debate politikoan behar den indarrarekin entzungo, ez baita lehentasun politiko. Jakitun gara norbaitek platerean artsenikoa jarri digula, baina segitzen dugu bertatik jaten egunero, indar erakargarri bezain misteriotsuak sakatzen duen masokistaren antzera.
|
|
2021
|
|
|
Zama itzela. Edonola ere, Freundlichen idazkerak ez
|
du
hedabideetan ezagutzera ematen diren âistorio bainoâ pasadizo bitxiz beteriko kroniken antzik. Freundlichen helburua ez da zirrara azkarrak bezain iheskorrak eragitea, berrien gosea ase ondoren, nor bere lehengo egoerara itzuli ahal izateko.
|
|
2023
|
|
|
Askotan ezin da guztiz jakin, baina badaude hainbat logika iradokitzen dutenak eduki batek arrakasta izango duela. Adibidez, konspirazio teorietan sinisteko joera duten pertsonek ez
|
dituzte
hedabide tradizionalak kontsumitzen, eta Internet bidez edaten dute (des) informazio guztia. Pertsona horiek, teknologia horien hitzetan?
|