|
2000
|
|
|
Isilpeko eragozpena, ustekabeko gertaera,... horrek desegiten du haien aurrearreta; horretan, alabaina, guraria, itxura eta ezkontzaren izena saritzen dira; gutxiago ederresten da seme alabak zer diren, guraso horiek euren ondorengoentzat
|
duten
gogoa eta nahia baino.
|
|
|
Erromako azken legeek, Justinianoren Bildumara ekarritako horiek, onuragarritasun eta ekitate naturalean
|
dute
gogoa. Aita amaren oinordetza, zati berdinetan dagokie seme alaba guztiei, sexu bereizketarik gabe; horiek ezean, senide hurbilekoenei.
|
|
2001
|
|
|
Filosofia batzuek pertsona zeharo naturaz haraindiko izaki bihurtuz arazoa sinplifikatu dute, baina orduan giza izaeraren dimentsio zeharo berehalako eta agerikoak bazterrean uzten dituzte, hala nola, bere izaera biologikoa. Bestelako ikuspegi batzuek pertsona argi eta garbi inguruko izakien artean kokatzen dute, eboluzionista eta ekologistek kasu; baina honela ez digute beste izakiekiko gizakiek dituzten ezberdintasunak edo pertsonak bere burua ezagutzeko
|
duen
gogo indartsuaren zergatia azaltzen laguntzen.
|
|
|
Eta onestezina da filosofiak neurtu behar duela gizakia. Hau da, adimenak neurtu behar
|
duela
gogoa. Gogoa da, berriz esan, jaun, arbitro, epaile, erantzule bakarra.
|
|
|
Eta elkarrekiko irakasle eta ikasle garela. Bestalde, nik zera eduki behar
|
dut
gogoan —aurrerago azalduko dugu hau— bestearen egia bere gogoko denez, baita ere nire gogoko dela eta izan behar duela. Eta nirea berarentzat, berdin.
|
|
|
Sasi egiak, sasi ederrak, sasi ongiak jota eta menperatuta izaten garela aldi askotan. Lehenago ukitu dugu puntu hau ere, informazioa jaso eta epaitu behar
|
duen
gogoa mugatua dela erakutsiz. Gogoaren mugak gorabeheratsuak dira, bai norberagan gaien arabera, baita ere gizakitik gizakira.
|
|
|
Nigandik at daudenen artean erabateko aldea dago maitagogo direnen eta gogogabeko direnen artean. Maitagogo ez direnek ez
|
dute
gogorik, ez dira maitale. Beraz ez eta ezagule, ez eta aske.
|
|
|
San Ignaciok ez
|
ditu
gogoa eta bere ahalmenak kontzeptuz bereizten; baina praktikan, aldiz, gogoa, gizakia, bere nahimenaren eta adimenaren jaun dela, desberdina dela eta biak bere esanera (gogoarena) erabil ditzakeela eta behar dituela erakusten digu.
|
|
|
Zientzia, filosofia, jakituria guztiak, gizakiaren izaeran biltzen dira. Beraz, gizakia aipatuz ona, ederra, egia aipatzen dugula eduki behar
|
dugu
gogoan, kosmos osoko ezer uzteke. Maitakizunak gizakiak gizaki denez ekintza sail eta modu guztietan burutu ditzakeen egiteak dira.
|
|
|
Maitariak maitajarduna aldi eta eremu guztietara zabaltzea
|
du
gogo. ‘Arilaria’ da, ase ezinik.
|
|
2004
|
|
|
Bestalde, antzinakoen analisiak eta gaurko algebrak, oso gai abstraktuak eta inolako erabilerarik gabekoak aztertzen dituzte; baina horretaz gain, lehenak irudiak hartu behar
|
ditu
gogoan, horretara mugatuta dago beti, eta horregatik ezin du ulermena erabili irudimena asko nekatu gabe, eta azkena arte ilun eta nahasia bihurtu da, adimena landu baino trabatzen duena, arau batzuei eta zifra batzuei lotuta baitagokie.14
|
|
|
Beraz, gizakiaren jokabideen etikotasunak lau irizpide nagusi hauek hartu behar
|
ditu
gogoan, bakar bat baztertu barik: a) jokabidearen gizatasunaren gutxieneko neurria segurtatzea, b) egoeraren oinarrizko beharkizunei egokiro erantzutea, c) subjektuaren (auto) errealizazioa, d) errealizazio pertsonala kolektibitatearenarekin uztartzea.
|
|
2005
|
|
|
Norberaren ikuspuntua norberarena bada ere, berau besteekiko elkarreraginean osatutakoa da eta, aurrerantzean ere, modu berdinean garatuko da baita ere. Gizakiaren" indibidualitateaz" ari garenean, hirugarrenik, pertsona ororen izate erlatiboa
|
dugu
gogoan.
|
|
2006
|
|
|
Patuaren onartze horretan ere harrotasun eta ausardia aristokratikoak igartzen dira. Heroi homerikoak ez
|
du
gogo onez hartzen patuak aukeratu diona —aitzitik, behin eta berriro darabil kexua—, baina bere heroikotasunak arrenguraren gainetik jartzen du ohorea74 Duin jokatuko du, halabeharrak heriotzara eramango badu ere, halabeharrak bizitzaren laburtasunaz sarituko badu ere.
|
|
|
18 Zizeronek Verres eta Katilinaren aurka idatzitako bi testu
|
ditu
gogoan Humek. Bai Verres bai Katilina erromatar politikariak ziren, eta zenbait bidegabekeria egin zituzten.
|
|
|
Alabaina, daltoniko batek beste kolore bat egokituko lioke. Gertakari hori azalduko genuke daltonikoaren kasuan zentzumenek ‘akats’ bat
|
dutela
gogora ekarriz. Nonbait, daltonikoaren judizioa okerra da.
|
|
|
Atal honi amaiera emateko, Humeren sistemak duen ezaugarri orokor bat ekarri nahi
|
dut
gogora. Behin baino gehiagotan teoria edo sistema moralak hiru taldetan sailkatu dira:
|
|
|
Egun, zenbait testuinguru filosofikotan ekintzaren humear teoria aipatzen da. Teoria horren arabera, ekintza baten arrazoia edo justifikazioa eman nahi
|
dugunean
gogo egoera batzuk eman behar dira aditzera. Gogo egoera horiek bi motatan bana daitezke.
|
|
|
Hitzaurre hau amaitze aldera, modu batean edo bestean lan honen inguruan ibili diren zenbait lagun ekarri nahi
|
ditut
gogora. Eskerrak denei.
|
|
2007
|
|
|
Modu horretan bakarrik itxaron dezakegu egungo mehatxuekin amaitzea. Horrekin M. Buber
|
dut
gogoan, zeinak bere azkenetako idazlan batean —" Konbertsioa, dekadentziaren mehatxuaren aurrean" izenburu zuhurreko idazlanean— elkarrizketaren gauzatzean ikusten duen ere azkeneko askapena. Honela idazten du berak:
|
|
2010
|
|
|
Hala ere, kontuan hartu behar da legeak ezaugarri hori duela mendekoaren gain ikusita, eta horrela ulertuz gero, legea arrazoiaren egintza da, irakasteko edo argitasuna emateko balio duena, aurreko kapituluan azaldu bezala. Horregatik, autoreen kontsulta egiten denean, esangura bikoitz hori izan behar
|
dugu
gogoan: legea arrazoiaren bitartez zehazten denean, mendekoaren gaineko legea aipatzen da, lege naturala naturak ezarritako arrazoi zuzena dela esaten den bezala.
|
|
|
237 Ikus M. Siguan & I. Vila, 1991: 747 Autore horiek, hor, B. McLaughlin (1978)
|
dute
gogoan.
|
|
|
242 Ikus M. Siguan & I. Vila, 1991: 754 Autore horiek, hor ere, B. McLaughlin (1978)
|
dute
gogoan.
|
|
2011
|
|
|
Milagros Bidegainek eta biok Koldo Mitxelenari euskarako eskolak ematen genizkion garai hartan —ekarri
|
du
gogora Txillardegik—, eta Mitxelenarekin harreman handia nuen. 1956an, karrera amaituta eta soldaduskako azken sei hilabeteak egitera Ferrola joatekoa nintzela, Mitxelenari Knut Hamsunen Pan itzultzeko asmoaren berri eman nion, eta berak esan zidan ezetz, zerbait berria sortu behar nuela.
|
|
2017
|
|
|
Edo, goragotik ikusita, desagerraraz dezakegu? Zehaztu behar
|
dugu
gogoa dela den eta ez den izatea, zehaztu dugun bezala bere baitarakoa badela bera ez dena eta ez dela bera dena. Galderak ez du zentzurik.
|